(SANITIZED)UNCLASSIFIED POLISH PUBLICATIONS ON VETERINARY MEDICINE AND PUBLIC HEALTH(SANITIZED)

• Document Type: CREST
• Collection: General CIA Records
• Document Number (FOIA) /ESDN (CREST): CIA-RDP81-01043R002200170001-4
• Release Decision: RIPPUB
• Original Classification: C
• Document Page Count: 819
• Document Creation Date: January 4, 2017
• Document Release Date: July 11, 2013
• Sequence Number: 1
• Publication Date: June 6, 1958
• Content Type: REPORT

Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
R
50X1 -HUM
Next 18 Page(s) In Document Denied
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
KOMITET REDAKCYJN'Y
Redaktor Naczelny ? Prof. dr Grzegorz L. Seidler
Dr Mieczyslaw Biernacki, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji A (Mathematica)
Dr Wlodzimierz Hubicki, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji AA (Physica et Chemia)
Dr Adam Malick i, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji B (Geographia, Geologia etc.)
Dr August Dehnel, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji C (Biologia)
Dr Stanislaw Grzyck i, Prof. Akad. Med. w Lublinie
? Redaktor Sekcji D (Medicina)
Dr Zdzislaw Finik, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji DD (Medicina Veterinaria)
Dr Bohdan Dobrzatiski, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji E (Agricultura)
Dr Juliusz Willaume, Prof. UMCS
? Redaktor Sekcji G (Ius)
Dr Grzegorz S,eidler, Prof.UMCS
- Redaktor Sekcji F (Humaniora)
7.a
/v./6. Mieczyslaw ZAKRYS
SPIS TRESCI
CO,IIEP7RAHHE
TABLE OF CONTENTS
1. Zenon CZARSKI
Leczenie tkankowe chorob naczyniowych m6zgu wg metody
Filatowa . . . . . . . . . .
1
Jletrenne Ronceprinponannorl TIialIbIO no 111) II 3 a TO I3y TIOCJICA-
CTIIIII1 moaronmx IIIICyJII,T013 . ? . ? ? ? . 10
Behandlung von Kranken nach Hirninsulten mit konservier-
tern Gewebe nach F Il a to w . . 10
2. Zofia UMIASTOWSKA
Urazowe uszkodzenia wqtroby . 11
Tpanmavitrecaue rionpenmennst netienn 41
Traumatic injury of the liver . 43
3. Tadeusz JACYNA-ONySZKIEWICZ,
Zofia UMIASTOWSKA
Wartoge doiylnych wlewan nowokainy w lecznictwie chirur-
gicznym . . . 45
IABIIIIOCTb Durpitoerumx DJIIIIMIIIIII nonouanna will xupyp-
ruttecHoro netienun ? ? ? ? ? ? ? ? ? 61
Value of intravenous novocaine infusions in surgical therapy 62
4. Stanislaw GRZYCKI
Zakoriczenia nerwowe w nablonku czulkow Alimakow. Helix
pomatia L., Helix lutescens Rossm. i Cepaea hortensis Mull 63
Heyouwe ORMItIaIlitil a napyranom anwreann raasnux myna-
:ten y y.nwroir: helix ponzatia L. Helix lutescens liossne. it Cepaea
hortensis ilfiill . . . . . . . . . . 69
'Ober die Nervenendigungen in der Filhlhornerepidermis der
Landschnecken: Helix pomatia L., Helix lutescens Rossm. und
Cepaea hortensis Mu 11 71
5. Stanislaw GRZYCKI
0 nerwoWym uldadzie siateczkowo-Srodkomorkowyrn w gru-
czolach podniebienia ptakow (Gallus gallus domesticus) . 73
Ilepanan peTuuyanpuo-nnyTninirreToinran cncrema a I18611LIX
ruegeaax y wriur (Gallus gallus domesticus) 81
Ober das reticuldre-intrazelluliire Nervensystem in den Gau-
mendrilsen,bei VOgeln (Gallus gallus domesticus) . 83
Ostra niedroina6 przewodu pokarmowego na podstawie ma-
terialu klinicznego .' . . . 85
Oman irenpoxolutmocm untuetimma B cneTe Hannntrecsnx
riaOniorreurril na OCHOBBIIIIII co6ernennux maTernanon . . 154
Acute occlusion of the alimentary tract on the basis of cli-
nical materig.". . . .
.
----...
156
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
vt rt.i. .
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
...NOttf4,, VI) t :?.' P? ,KA' ., 441 p
.. 1.b.
rinV
=.4
t. 7 lina A DOBRZAIC1SKA i Wiktor OKTABA
e
Statystyczna analiza urodzen i Amiertelnoki noworodkow
w Klinice Poloiniczej Akademii Medycznej za okres 1951-1954
CTaTIICTIPICCRIIII 3110J1113 110 put:Actium' it CMCpTIIOCTII 110110-
ponme1tab1x u Anyntepcuoli limuntne Alegunnitenoil Atone-
Mint a al0C1J111110 aa neintozt c 1951 no 1956 r . . .
Statistical analysis of births and mortality of the newborns
at the Gynecological Clinic of the Medical Academy Lubli
during 1951-1954 .
1
8. Stanislaw GRZYCKI
Badania cytotopocherniczn nad kwasami nukleinowymi,
grudkami zasadochlonnymi Nissla i ziarenkami neurowydzie-
liny w komorkach zwojowych miedzymOzgowia iaby wodnej
(Rana esculenta esculenta) . . . . ?
IjirroTonoxitmuttPcioe itcurenonaltun 'nut 11y11entl0111,1Ntlt (um-
aoramit, 6a3011nt2lini1,1ran Tumoral' Mout n It neplitanittarati !IC-
npoceupeTa II rattuntomtbtx N.11011{11X npoNtesityrointoro N1031'a
it anryinnit (1?ana esculenta esculenta) . ? ? . . .
Cytochemical studies on nucleinic acids, basophilic Nissl
bodies and granules of the neurosecretion in ganglion cells
of the midbrain of Rana esculenta esculenta . . . .
9. J.ozef PARNAS, Tadeusz MIERZEJEWSKI,
Antoni FELTYNOWSKI i Kazimierz LAZUGA
Badania porownawcze nad wiakiwokiami paleczek: Pastett-
rella tularemiae, Pasteurella nzultocida, Pasteurella rodentium
i Brucella brucei. . . . . . . . . . .
CpalnlItTU11,111,1e ticutuonaion cncnicTit nampren: Pasteurella
Iularenuae, Pasteurella snullocida, Pasteurella rodeultunt u Bruce-
nu Grum927
. ? .
Comparative studies on properties of bacteria: Pasteurella
tularemiae, Pasteurella multocida, Pasteurella rodentium
\
and Brucella brucei .
159
172

13. Jerzy KRAWCZYSKI i Irena DREWNOWSKA
Przebieg koagulacji ciepinej bialek przy zmiennej zawartoki
frakcji bialkowych i w obecnoki jonow barwnikowych . .
flponecc T01111011011 'wary:mon Gunia a HuTIOCT0f11111011 coAep-
MILMOCTI1 6C211i0111AX ti"pantoll it a npitcyTcTintit inirmeirra-
nuonillax notion . ? ? ? ? ? ? ? .
359
375
of protein fractions and in the presence of pigment ions .
376
173
14. Jan CZAJKA i Alicia PIETRZYKOWA
(...
? 1
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych pod wzglqdem
chemicznym . . . . . ? ? ? . . .
377
XIIMIPICCUall xapaierepitcTitua 30:t01:a11 NI0J10,111LIX nputynTon
389
175
Chemical characteristic of milk and milk products . . .
390
?????????111.
15. Jan KOZAK
203
Nieswoiste przewlekle zapalenie koncowej Nth jelita bio-
drowego (przypadek wlasny) . . . . . . . .
llecamo6hrri10e upommutirrunntoe nocnaraemie nonuenoti
391
110/0331{0111110fi 1i111111t11 (CO6CTBC11111,1ii Caplail) .
403
205
Unsuspected chronic inflammation of the terminal loop of
the ileac intestine (Author's case) . . . . .
404
16. Wanda STOJALOWSKA i Alina MONIUSZKO
Pasoiyty przewodu pokarmowego dzieci w ilobkach i przed-
207
szkolach Lublina . . . . . . . . . .
IlapamiTm numenapirreanoro TpanTa y p,eTell BAeTCMIX ncanx
405
n AOTCHIIX caiox r. Jlio6uitiia .
419
Parasite 4 of the alimentary tract of children in nurseries
421
and preparatory schools in Lublin . ?
17. Wieslaw HOLOBUT
228
Fizjologia zatoki szyjnej . .
423
(I)Itaitonorn a napoTitnnoro cintyca .
441
Physiology of the carotic sinus . .
443
229
18. Tadeusz JACYNA-ONYSZKIEWICZ
257
i Wieslaw HOLOBUT
259
Zmiany pobudliwoki odruchowej zatoki szyjnej w opera-
cjach ehirurgicznych . . . . . . . . .
445
Ilamenenun petpaouTopuoll no36yAirmocur napourAtioro cii-
261
ityca no !Tema xitpyprimecuitx onepaunit .
455
341
Changes of the reflex excitability of the carotid sinus in
343
surgical operations . .
457
19. Wladyslaw STAKA
Pobudliwok odruchowa zatoki szyjnej przy roinych ciAnie-
345
niach . . . . . . . . . . . . .
459
PetimenToplian 13036yAlIAIOCTI, napoTulutoro cnnyca Him pas-
357
moin,tx ganneintnx , . ? ? ? ? ? ? ? .
469
Reflex excitability of the carotid sinus at various pressures
470
358
10. Felicja WYSOCKA
Badania nad epidemiologiq tularemii w wojewodztwie szeze-
chiskim . . . ? ? ? .
Haytnibie touteaorsatinn tiaa 31111ACM110J101`11011 Tymtpcmint
B noenuoTne IlleituncnoNt . ? ? ? ? , ? ?
Studies on epidemiology of tularemia in the Szczecin district
11. Tadeusz ROZOWSKI
Badania nad tularemia w wojewodztwie szczecinskim . .
Ilcuienonaturn nan Tyunpemnett 0 litOTIIIICHOM DOC1.1011.CTIIC ..
Studies on tularemia in the Szczecin district . .
L12. Jan CZAJKA i Alicia PIETRZYKOWA
Ocena przetworow owocowych pod wzglqdem ilokiowej za-
wartoici arsenu, olowiu i miedzi . ? ? ? . . ?
01?011 HO nepepa6oTun (I)pylerou 110 OT110111C111110 H 1(03111(10CTBC11-
110my colopmainno 11 11I1X apcsitia, MINIM 11 mewl
Classification of fruit products in regard to quantitative con-
tent of arsenic, lead and copper . ? ? ? ? ? .
awms???????????...
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11 : CIA-RDP81-01043R002200170001-4
OS'
(law
....?....?....
20. Jaroslaw BILLEWICZ-STANKIEWICZ
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patolo-
gicznej . . . ? ? ? . . ? ? . . 471
11 poGnema rimaNtitita B1101)51BJ11,110i1 II HaTonorattecBoti 111113110-
. . 492
noriiii . . ? ? ? ? , ?
The problem of histamine in normal and pathologic phy-
siology . . ? ?
21. Jaroslaw BILLEWICZ-STANKIEWICZ
i Czeslaw POPIK
Analiza sympatykomimetycznego dzialania histaminy na izo-
lowane jelito cienkie . . . . 495
A11[1711(2 C1131TIBTIIItOMIINICTIIIICCR0C0 1CI1CTB11J1 rIICFaMIIlIa 1t1
1130BirpOBBIllibIC .
Analysis of the sympathicomimetic action of e on the
isolated small intestine . .
493
22. Jerzy RYBACKI
Wplyw odnerwienia zatoki szyjnej na obraz zapaSci pohista-
minowej . . . ? ? ? ? ? ? ? ? ?
Baniiiiiie Aenepnanint napornArroro ennyca na nairriiiiy no-
rlECTaM11110B0r0 inoita . ? ? . ? . .
Influence of denervation of the carotid sinus on the post-
L23histamine shock .
. Jaroslaw BILLEWICZ-STANKIEWICZ,
Dionizy GORNY i Michal CZERMINSKI
Histamina a oddychanie tkankowe .
Pont, rnuraminia B ricanenom ntaxaintli
Histamine and tissue respiration
_
507
508
509
527
521
. 523
. 529
. 529
ANNA LES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
\TOL X. 1. SECTIO D
1955
Z Kliniki Neurologicznej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr Wiktor Stein
Zenon CZARSKI
Leczenie tkankowe chorab naczyniowych mozgu
wg metody Fi#atowa
illemenne Koncepsnposannoii vnambso no SO n na -rosy
nocneAcTsmil Ilit03r0urax nucynwros
Behandiung von Kranken nach Hirninsulten mit konserviertem
Gewebe nach Filat ow
Metoda leczenia tkenkowego opracowana przez Fiiatowa (1935-1950)
zyskala szerokie zastosowanie. Zainteresowanie tq metodq jest obecnie rownie
tywe, jak na poczqtku jej powstania ze wzglqdu na dobre wyniki leczenia,
a take ze wzgledu na niewyczerpanq jeszcze polemike co do istoty biologicz-
nych bodicow tkankowych. MyS1 leczenia tkankowego zrodzila siq na gruncie
zagadnienia leczenia Slepoty powstalej na skutek zmqtnienia rogowki. Do czasu
Fll a tow a jedynym rnoiliwym sposobem przywrocenia choremu wzroku byl
zabieg operacyjny polegajqcy na przeszczepieniu w okienko wycigte w zinqtnia-
lej rogowce, skrawka rogowki pobranej od innego osobnika w czasie operacji.
Poniewai material .potrzebny do zabiegu byl brudny do zdobycia, zastoso-
wanie ,przeszczepiania rogowki natrafialo na dute trudnoki, Fii la tow
znacznie udoskonalil ten zabieg operacyjny i jako jeden z pierwszych rozpoczql
przeszczepianie rogowki pobranej od os6b zmarlych. Gdy proby wypadly po-
myAlnie, zaczql tq metok szeroko stosowae, a niewyczerpane trodio materialu
do przeszczepien wplynqlo na szybkie jej rozpowszechnienie. W 1934 roku
Fl latow opublikowal swoje wyniki nad przeszczepianiem rogOwki pobranej
ze zwlok i konserwowanej w nisklej temperaturze. Rogowki te przyjmowaly Siq
bardzo dobrze, nie ulegaly zm1nieniu, niekiedy przejainieniu ulegala rowniet
rogowka oka drugiego, nieoperowanego. Z faktu tego wysnul F il a tow wnio-
sek, te w konserwowanej w chlodzie rogowce dochodzi do wytworzenta s?iq
substancji pobudzajqcych procesy regeneracyjne ustroju. W dalszych doLwiad-
czeniach Fila tow stwierdzil, le nie tylko konserwowana w chiodzie rogowka,
ale i inne tkanki, pod wplywem niesprzyjajqcych warunkow tyciowych, nabie-
rajq leczniczego dzialania. Konserwowana tkanka mote bye rowniet przeszcze-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
-4 0,"
Zenon Gzarski
piana w miejsca odlegle od ogniska chorobowego z tym samym dodatnim
wynikiem.
Na podstawie powylszych spostrzeien Fil a to w mOgl zroble swe pierw-
sze uogOlnienie, Joglaszajge przypuszazenie, a nastgpnie teoriq o leczentu ?bio-
gennymi stymulatarami".
W oddzielonej od ustroju tkance, pozbewtonej doplywu krwi i chlonki; pod
wplywem dzialania niesprzyjajgcych warunkow Arodowiska (np, temperatura
+3?C do +5?C) dochodzi do biochemicznych zmian, w wyniku ktarych pow-
stajg w komOrkach wysakowartoteiowe substancje, pobudzajgee procesy iyciowe
tej tkanki. Substancje te nazwal Filato w substancjami sprzeciwu ? biogen-
nymi stymulatorami. Biogenne stymulatory wytwarzane sq przez tkankg w wa-
runkach zagraiajgcych jej Zyciu, a pobudzajgc procesy biochemiczne umoiliwiajg
przetrwanie groinego dla niej ,okresu. Wprowadzone do iywego organizmu
uaktywniaja w nim procesy iyciowe.
Biogenne stymulatory mogg powstawaa rowniet w organizmie iywym pod
wplywem dzialania czynnikow szkodliwych zarowno wewngtrznych, jak i Sro-
dowiska zewngtrznego. Wystawiajgc na przyklad kroliki na dzialanie promieni
Roentgena lub promieni .pozafiolkowych moina w ich krwi stwierdzie obecnoie
biogennych stymulatorow. U czlowieka mogg sig one pojawie po dlugotrwalych
wysilkach fizycznych. Wedlug Fi la t o wa wydzielanie biogennych stymula-
torow pod wplywem zmienionych warunkow Zyciowych stanowi prawo przy-
rody tak dle tkanek zwierzgcych, jak i roAlinnych.
Badania nad fizykochemiczng strukturg biogennych stymulatorow wykazaly,
ie sq one odpome na dzialanie wysokiej temperatury (do 120?C), rozpuszczajg
siq dobrze w wodzie i posiadajg zdolnoie do czer?ciowego przechodzenia z parg
przy destylacji wady. Nie sq one cialami bialkowymi, bowiem nie tracg swej
biologicznej aktywnoici ,przy oddzielaniu bialek metodg chemiczng.
Chemiczna struktura biogennych stymulatorow nie jest jeszcze dokladnie
poznana. Naleiy przypuszczae, ie substancje wspoldzialajgce w odnowie tkanki
sq btisko spokrewnione z substancjami wzrostu oraz substancjand pobudzajg-
cymi oddychanie komOrkowe i przemiang materii. W konserwowanej tkance
najprawdopodobniej dochodzi do zwdgicszenia przepuszc-zalnoAci komOrkowej
z pawadu czgiciowego uszkodzenia komorek, jednak z zachowaniem zdolnoget
produkowania zaczynOw komorkowych.
Znaczenie prac F ila tow a i jego wspolpracownikOw jest Olbrzymie,
a biogenne stymulatory zastosowano nie tylko w medycynie i weterynark, ale
r?wnie I w innych dziedzinach nauki. Selekcvjny Instvtut Uprawy Bawelny
w ZSRR wykonal dogwiadczenie ,polegajgce na moczeniu nasion bawelny w roz-
tworach zawderajgcych .biogenne stymulatory. W ten sposob wzmocnione nasiona
dawaly szybszy wzrost i lepsze plany.
Sposoby przyrzgdzania materialu do leczenia tkankowego sq liczne. Naj-
prostszym jest konserwowanie tkanki w niskiej temperaturze, podane przez
Filatowa.
Leczenie tkankowe chorOb naczynlowych mozgu
3
Pobrang tkankg umieszcza sig w hermetycznym sloiku i przechowuje sig.
w lodowni o temperaturze +2? do +4? przez 6 do 7 dni. 0 dle tkarika byta
pobrana zgodnie z zasadami aseptyki, moina uiye jej pa tym okresie bezpo-
grednio do wszczepienia. Jegli za nie jest jalawa poddajemy jg wyjalowieniu
'w autoklaw,:e, w temperaturze 120?C, przez 1 godzing. MoZna rown:ei sporza-
dzie wyeigg z konserwowanej tkanki na gorge-0 4 stosowad go po wyjalowieniu
w postaci zastrzykow domiginiowych.
Do leczenia tkankowego moina uZywae tkanki ludzkiej, zwierzgcej lub
roilinnej. Najlepszym roglinnym materIalem do leczenia tkankowego sq liScie
aloesu (S k or o d i ii sk a j a W. W.). Wygodnym bardzo materialem jest loiy-
sko pobrane od zdrowych matek, natychmiast po porodzie.
Przeszczepianie tkanki konserwowanej odbywa sig drogq malego zabiegu
operacyjnego. Po dokonaniu znieczulenia miejscowego roztworem nowokainy,
robi sig nacigcie diugogci 2-2,5 cm, oddziela sig skorg od tkanki pod-
skomej i w uformawang w ten sposob kieszezi padskomq wklada sig kawalek
przygotowamej tkanki konserwowanej. Rang zaszywa sig szwem prastym lub
naklada klamerkri.
Leazenie tkankowe, ktore zrodzilo sig w dziedzinie okulistyki, znalazIo za-
stosowanie prawie we wszystkich specjalnoiciach. Najwigcej doniesien jest
z okulistyki, chirurgii I dermatologii. W chirurgii stosowano leczenie tkankowe
w przypadkach trudno gojacych sig ran 1 owrzodzen [A.R. P i et rowa (1948).
W.P. Fil at o w]. F ii a t ow- i jego wspolpracownicy stosowali z dodatnim
wynikiem leczenie tkankowe w zarniku nerwu wzrokowego, zapaleniu rozrosto-
wym siatkowki, opryszczkowym zapaleniu rogowki, jaslerze, tuszczce jagli-
czej oraz w ,schorzeniac.h pourazowych c4czu. W samoistmej rzgorzeli skory
Bokka t (1949) na 16 przypadkOw leczonych otrzymal zupelne wyleczenie.
W zapaleniach sutka u kobiet karmigcych [ I w a now (1949)] oraz w ,przewle-
klych zapaleniach pgcherza (A jw az io n (1951) ], leczenie blogennymi sty-
mulatorami dawalo znaczng poprawg. Dobre wyniki uzyskal rOwniei S ega 1
I S ewer yn (1950) stosujgc Ieczenie konserwowang tarczycg w przypadkach
trudno go:MC-Yell sig ran I owrzodzen oraz w padaczce pourazowej. Dodatni
wplyw wyciggu z konserwowanych li?ci aloesu, ?-inr przypadkach gruilicy skOry,
obserwowat R ach ma tow (1950). Dawki wyciggu wynosily od 0,5-1,5 ml, nie
zanotowano iadnych powiklan, tak ogOlnych, jak i .miejscowych. Na 25 przy-
padkOw leczonych poprawa wystgpila u 23 chorych.
P o jo mn yj I Uli t (1953) stosowali leczenie tkankowe w schorzeniach
ukladu nerwowego, migclzy Innymi.w cherobach naczyniawych mOzgu. U cho-
rych po krwotoku mOzgowym ;uzyskano wyraing pi5fifEivg w zakresie ruchOw
pOraionych koziczyn, oraz paprawg czucia. Dodatnie wyniki otrzymali rowniei
G.A. Iwanowski, M.W. Popyrewa i A.A. Serebreanikowa w ner-
wobOlach I zapaleniach wielanerwowych. W drigczee poraiennej cobserwowano
.zmniejszenie sig drienia ,oraz napigeia miegniowego, poprawa byla jednak knit-
kotrwala. W jarnistoki rdzenia oraz w stwardnieniu rozsianym wyrainego ,polep-
szenia nie obserwowano.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11 : CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ft1
''..X,i.!WhOFta A . ,
A! - qz,
,.,:-.. ?,
,.
s'Y
?""ENCIalimes
4
Zenon Czarski
W. M. BiCojewa (1953) stosongala leczenie tkankowe w nerwoholach,
schorzeniach pourazowych mozgu, padaczce oraz w charobach naczyniowych
mOzgu. Uzyskane wyniki byly zadowalniajgce. Dodatnie wyniki leczenta bio-
gennymi stymulatorami w schorzeniach uklaciu nerwowego otrzyrnali rOwnlei
A.F. Utejew i W.W. IC onkina (1953).
W piAmiennictwie polskim ukazat sig caty szereg prac i artykulow poiwig-
conych metodzie wynikom leczenia tkankoWego. M. Steal or (1949)
i A. P erwa-T e t ma jer (1950) stosowali leczenie tkankowe w przypad-
kach powiklan pooperacyjnYch, w trudno gojqcych sig owrzodzeniach u ludzi
starszych i dzieci, z dobrym wynikiem. W dychawicy oskrzelowej leczenie bio-
gennymi stymulatorami dawalo znacznie lepsze wyniki nii leczenie innymi me-
to,dami. (M. Fejgin i A. Hausmann (1947), W. Kosinski (1950).
A. Goldschmied (1950) podaje wlasng, zmodyfikowang metodg leczenia
tkankowego w chorobie wrzodowej iolgdka i dwunastnicy. Metoda La polega
na wprowadzeniu podskOrnym albo grodskornym wlasnej krwi chorego. W miej-
scu wstrzyknigcia -powstaje jalowy, miejscowy odczyn zapalny z wytrgcentem
wloknika. Miejsce to ma bye irodlem biogennych stymulatorow. U leczonych
w ten sposob chorych z chorobq wrzodowq, wystepowala znaczna poprawa.
Z. Necluk-Szczerbifi ski (1950, 1951) stosowal rOwniet leczenie tkan-
kowe w chorobie wrzodowej iotgdka i dwunastnicy, oraz w owrzodzeniach
goleni, uzyskujgc wyraing popraigg stenu ogOlnego I w ki?lku przypadkach znik-
niqcie niszy Haudeka w kontroli rentgenologicznej.
W Akademii Iviedycznej w Lublinie leczenie tkankowe stosowane jest.
w wielu klinikach, przede wszystkim w Klinice Okulistycznej. T. Krwawicz
(1949) wprowadzil wlasnq metodg przeszczepiania ow.odni konserwowanej pod
spojawkg galkowg, udoskonalajac technikg operacyjnq Logo zabiegu.
Badania wlasne
Zachgceni dodatnimi wynikami leczenia tkankowego w innych
klinikach naszej Akademii oraz spotykanymi w pigmiennictwie,
rozpoczqligmy stosowanie leczenia biogennymi stymulatorami
w chorobach naczyniowych mozgu.
Leczenie rozpoczqto w 1951 roku, material wprawdzie jest nie-
wielki, obejmuje bowiem 15 przypadkow, ale wyniki dotychcza-
sowe sq zachgcajqce. Wynki leczenia tkankowego w zestawie-
niu porownawczym przedstawione sq na tabeli I.
W jeclnym przypadku stosowano dwukrotnie przeszczepianie
owodni konserwowanej metbdq Kr auz eg o, w pozostalych pada-
wano wyciqg z ow.odni konserwowanej metodq Fila to w a.
Leczenie tkankowe chorOb naczyniowych mozgu
Tabela I
Rozpotnante
WyzdroriaioPopralsa
Znaczna
poprawa
Nie
znac zna
poprawa
Bez
poprawy
Encepbalomal .
-
2
2
3
_
Haemorrhagia
cerebri
-
3 ?
2
2
1
Raz em :_
.
5
4
5
1
5
Przyp ad ek 1. (Nr Klin. hist. chor. 576/1951). ,
Chory A. P., lat 48, z zawadu rolnik, zglasil sig po raz pierwszy do tutejszej
kliniki 22.X.1950 r. z ipowodu narastajgcego ostabienia sily mieLnlowej w kon-
czynach dolnych. Na kilka dni pried przybyciem mial atak drgawkowy z utratq
przytomnotoi. Rozpoznano wOwczas u .niego rozsiane zmiany mozgowe na tlemiat-
dtycowym. Ponownie zglosil sig do kliniki 29.X.1951 r. z tymi samyrni skargami.
W narzgdach wewngtrznych wyrainych odchylen od normy nie stwierdzono.
RR 135/90 mm Hg.
Neurologicznie: Chory przytomny, spowo1niony, pamige oslabiona. Objawy
oponawe 0. Prawy kgtust. opuszczony i slabiej ruchomy. Przyspoglgdaniu na boki
oczaplgs poziomy, wyrainiejszy w strong prawg. Odruchy iciggnowe w konczy-
nach gOrnych podwyiszone obustronnie. Obustronny ?odruch diartiowo-brodkowy.
Slad niezbernoici w koficzynie gornej prewej. Odruchy brzuszne po stronie pra-
wej slabsze, szybko wyczerpujgce sig. Napigcie miginiowekoficzyn dolnychobu-
strcmnie nieco wzmaione, sila mignioNya wszystkich grup mig.iniowych nie-
znacznie oslahiona. Odruchy kolanowe i pietowe obustronnie ywe, rowne.
Obustranny objaw Babiliskiego, Rossolimo. Amy probie Romberga chwieje sig
na !prawa. Chad na szerokiej podstawie chwiejny. Leczenie jodowe nie przyr
nioslo iadnej ,paprawy.
Dna 19.XI.51 dokonann, podskornego wszczepienia owodni konserwowanej
w chloraminie. W pierwszych trzech dniach ?po zabiegu sten chorego nie ulegl
wyrainiejszej zmianie. W czwartym dniu samopoczucie chorego lepsze, chgtniej
nawigzuje iozmowc z innfmi, chorymi, mowa mniej drigca. W szostym dniu
stwierdzono dalszg poprawq samopoczucia i wzrost zainteresowania otocze-
niem. Przy probie Romberga stoi pewniej, chod mniej chwiejny, szybszy. W siegl-
mym dniu zdjgto szwy, brzegi rany zrosly sig dobrze. W jedenastym
dniu po wszczepieniu owodni, przy badaniu neurologicznym stwierdzono:
Nieznaczna poprawa shy miginiowej w kontzyna,ch dolnyoh. pbjaw Rosso-
limo, Mary pried leczeniem' byl wyrainie zaznaczony obustronnie, wystg-
puje tylko po stronie prawej. Przy prObie Romberga. stoi pewnie, chod pewny.
Inne objawy ogn.iskowe utrzymywaly sig, jak poprzednio. Powyiszy stan utrzy-
mywal sig przez caly nastepny miesigc. Dnia 11.1.1952 r. wszczepiono choremu
ponownie -owodnig. W wyniku drugiego w-sZczepienia zauwaiono znacz-ng po-
prawg samopoczucia chorego, nieznaczng poprawg shy miegniowei karzvn
dolnych
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
YAiligt! ? ,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
'
??
, -.
.....- ..-. 0
1 e? Li c
e
--. C..-. -7'
?-? Ir,?', , ..., ?-$
- .--. ?-? ...: ,ZI:
0 C.
....... ..:4 ...
,..... ...
...-_.. D???
- '71, - '
11.2
.-Eo , ir,, ,..7.? -.7"
- ... _
.....
...=
- -CC
= .... ?.. _
? ? - ??.:
,1'.... ?-'
.... -.^. ?-?
.... .... CD
..,- , 0
-,
ci".. "c7.1 _,
c --..
_
? . __.
0 ' 0
....4 - 0 , ,_.
:-... ...
? ? ?
?. . - . - . - - .14 .z..1 .:4,"
:LC
trl C C 0
"7 ...r.: :1 ?-?
cri
_ C
?,?; --: ? ?
ti ,-. ?-? El
0 giFt 4.ti
C 0 C 0 0
:1 Csi Ci
tr; -4 v-: c
-,.. ...,-; c-. 01
In kr: c c C
, ....
. o
-I-
?r . ..-: ...; --1
.-. -. n
=.4 F F'
.- - ,
I - - I
t...?
I k
' C'i r) C,
C R 41 I
4101 01 .
0
0
?
' 0: ' --1.
z _ z ,-
cs.cRo
cNoNo
--- cn
I -- -- -- I
- - cn
I -- -- -- I
, Lt1 tf3
i f.,i t r) r?: c:,
-, C?4 71 IS)
41
' I , 1.1. L.; ;,-.; -
?--. CV t.1 ,...ii
?
... ..-. i --.
.C.)
?Vi ? 8 I 0
?..?
C:
pinleiadtliai
,
c., N: v, c4 1
V) Cl 04 ^-'
?
U1 U1
CD RV/ 04 1
VI V1 04 ".
0
?
::::-.
,
wszystkich wypadkach pojawienie siq opalescencji, zmqtnienia, czy
tei osadu, zachodzi najwczegniej w tych probkach, w ktorych znaj-
duje siq najwiqksza Hoge bialka (Tab. I.).
b) Przebieg koagulacji ciepinej przy zmiennym stosunku ilokio-
wym frakcji bialkowych i zmiennej zawartoki bialka.
Przy badaniu dwuskladnikowych ukladow bialkowych zaobser-
wowano, 2e podobnie, jak w przypadku pojedyficzych frakcji, 0951-
na iloge bialka w roztworze wyrainie wplywa na pojawienie siq
opalescencji, zmqtnienia czy tei sklaczkowania roztworu. Zaobser-
wowano tei, 2e mieszanina w stosunku 1 : 1 albuminy z fibrynoge-
nem ulega szybciej zrnianom nii sama albumina, a czasem nawet
szybciej nii sam fibrynogen.
W mieszaninie fibrynogenu z frakcjq II-R zmiany zachodzq szyb-
ciej nii przy ogrzaniu samej frakcji II-R, a wolniej nii przy ogrza-
niu roztworu samego fibrynogenu. Przy zmiennym stosunku fibry-
nogenu do frakcjii II-R daje siq zauwaya, 2e przy przewadze
wej tej ostatniej frakcji zmiany pod wplywem ogrzewania zachodz4
wolniej ni2 wtedy, kiedy jest przewaga fibrynogenu.
Najwolniej zachodzq zmiany w ukladzie dwuskladnikowym al-
bumina - frakcja II-R. W ukladzie tym jeszcze po ogrzaniu do 80?C
przy malej i1oci bialka uzyskano roztwor zupelnie przejrzysty. Przy
zmiennych stosunkach ilokiowych obydwu skladnikow najmniej-
sze zmiany zauwa2ono, gdy stosunek ten wynosiI 1: 1. (Tab. Iii III).
051 Wplyw jonow barwnikowych na przebieg koagulacji ciepinel
bialek surowicy.
700 200 300 400 SOO 600 700
STE.ZEME BIRJAIR Id AG %
Rye. 1 a. Eozyna.. Temp. 60?. Tarcza 1, Filtr L. Bialka calk. 7 ? 8 eh A/G ? 1,25.
St. barwnika: I ? 3 . 10-4 M. II ? 9 . 10-i M. III ? 15.-3M. IV ?
21 10-1 M. V ? 3 10-3M. K ? surowica nieogrzewana 0 ? surowica
bez barwnika.
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
366 Jerzy Krawczyfiski, Irena Drewnowska
Przebieg koagulacji clepinej bialek 367
oraniu metylowego zmqtnienie jest zawsze wiqksze nit w obecnoki 1
1;;?
Ii
eozyny.
I T-
1
too. .soo 400 soo Soo 700
STE:ZE/7/E .13/gt1102 4/ /9C7.
Ryc. 1 b. Eozyna. Temp. 800. ObjaSnienia Rye. 1 a.
3 6 9 12 ri iti 2.1
yp-4
sre.zin/e ERA6/4/114
Rye. 2. Wplyw eozyny i (=nal metylowego na koagulacjq ciepinq bialek
surowicy. Fot. Pulfricha. Tarcza 1. Filtr Le. AIG = 1,25. St. bialka ? 110 meo.
? ? ? ? ? eozyna 80? --- ? --- ? --- orani metylowy 80?
? X ? X ? eozyna 1000 --- X X --- ?rani metylowy 1000
Le:
100 200 . 200 . 400 500 600 700
.sr4zEnie J/Aill.42 4/ I9C%
Rye. 1 c. Eozyna. Temp. 1000. Objagnienia Rye. 1 a.
alf a (Wplyw barwnikow kwagnych).
Po ogrzaniu do temp. 600 wielkok zmqtnienia jest zaleina od
stqienia barwnika tylko w niewielkim stopniu. Przy ogrzaniu do
80? zaletnok zmqtnienia od stqtenia bialka i barwaika jest jut bar-
dzo wyratna. Po ogrzaniu do 100? krzy-we zmqtnienia przebiegajel
bardziej stromo, nit krzywe zmqtnienia otrzymane po ogrzandu
do 80?.
W tem. peraturze lej przy koncowym stqieniu barwnika wynoszq-
cym 3 10--SM nie udaje siq uzyskae calkowitego zahamowania
wzrostu zmqtnienia. Przy rownowainych stqteniach w obeculogci
700 200 . .100. 400 Soo 400 700
'.371:Zen/E B/R1110 di MC'X
Rye. 3a. Trypaflawina. Temp. 60?. Tarcza 1. Filtr Le. Bialka calk. 7.5 g?/o
A/G 1.18. St. barwnika: I ? 3 10-4 M; II ? 9 ? 10-4 M; III
15 ? 10-4 M; ? 21 ? 10-4 M; V ? 3 ? 10-3M K ? surowica nieogrzewana;
0 ? surowica bez barwnika.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jerzy Krawczyfiski, Irena Drewnowska
Przebieg koagulacji ciepinej bialek
Przy uZyciu rownowainych stq2en barwnikow, a przy stalej
bialka, najwyisze wartoki zmqtnierria otrzymuje siq przy tAyciu
riwanolu, a najmniejsze w abecnoki fuksyny. Pozostale barwniki
mo2na uszeregowaa nastqpujqco:
Trypaflawina > akryflawina > oran2 akrydynowy
Rye. 3 b. Trypaflawina. Temp. 800 Tarcza 1. Filtr L2. Bialka calk. 7.5 Olo.
A/G = 1.18. St. barwnika: I ? 3.10?a M. II - 9.10?a M. K ? surowica
nieogrzewana. 0 ? surowica bez barwnik3
Ryc. 4. Wplyw kationow barwnikowych na koagulacje ciepIng bialek suro-
wicy. Temp. 60?C. Stei. bialka 212 mgVo. A/G = 1.18. I ? Riwanol. II ? Try-
paflawina. III ? Akryflawina. IV ? ()rani akrydynowy. V ? Fuksyna.
100 ,%.?. 0 0 iop ? 400 so. o goo 700
-0,4srz:ZE/1/E BIRE114 at /9Q %
Ilyc. 3c. Trypaflawina. Temp. 100?. Tarcza 1. Filtr L2. Bialka calk. 7.5 g?/o:
A/G 1,18; Steienie barwnika 3 ? 10-4-M; K ? surowica nieogrzewana;
0 surowica bez barwnika.
b e t a: (Wplyw barwnikow zasadowych).
Po podgrzaniu do temp. 60? wielkok otrzymanego zrnqtnienia
jest wprost propercjonalna do sten bialka i barwnika. Po podgrza-
niu do 80? jui przy stq?eniu 1.5 do 2.1.10-3M powstaje podczas
ogrzewania osad uniemothwiajacy pomiar zmqtnienia. Po podgrza-
niu do 100? osad powstaje jui przy stqteniu barwnika 9.10-4M.
OMOWIENIE WYNIKOW BADAS1
Biorqc pod uwagq opornok poszczegolnych frakcji wobec
ogrzewania, mo2na na podstawde naszych bada? uszeregowae je na-
stqpujqco:
Frakcja II-R >Albumina >Fibry-nogen.
StwierdziliAmy tei, Ze uklad: frakcja II-R ? alburaina najtmd-
niej koaguluje pod wplywem ciepla, trudniej nii sama frakcja 1I-R
i sama albumina.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
370
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jerzy Krawczyriski, Irena Drewnowska
Xlingenberg (6) okreglil wrailiwoge surowicy na dzialanie
ciepla (?Hitzstabilitat") stosunkiem globulinowym (x).
gamma ? globuliny
alfa ? globuliny+ beta ? globuliny
Im wiqkszy ten stosunek, tym wiqksza wrailiwoge surowicy,
przejawiajqca siq szybszym i intensywniejszym wystqpieniem
sklaczkowania. Albuminy wg tego autora nie wplywajq w sposob za-
sadniczy na wrailiwoga ,surowicy wobec ciepla, poniewat sq row-
nomiernie wiqzane przez poszczegolne frakcje globulinowe. Opie-
rajqc siq na tych trozwataniach, naletaloby przypuszczae, e frak-
cja II-R skladajqca siq w 33?/o z beta, a 67% z gamma ? globulin bq-
dzie najbardziej wrailiwq na dzialanie ciepla, i te uklad alburnina?
frakcja II-R bqdzie zachowywal siq podobnie. Tymczasem okazalo
siq te jest inaczej. Frakcja II-R i uklad: frakcja II-R ? albumina naj-
trudniej koagulujq pod wplywem ciep3a ze wszystkich przebadanych
przez nas frakcji i ukTadow. Tego rodzaju sprzecznoga nie podwata
w zasadzie sluszno?ci zaloten Klingenber ga jegli przyjmie siq,
te frakcja II-R sama przez siq stano*i osobny kompleks bialkowy
o wlasnogciach nie bqdqcych sumq wlasnogci beta- i gamma-globulin.
W poprzedniej pracy (16) stwierdziligmy jut, te zmieszanie album-
fly z frakcjq II-R zwiqksza kwa?ny charakter albuminy. Probowall-
gmy wyjagnie to zjawisko opierajqc siq na teorii Klotza (19), wg
ktorej grupy kationowe albuminy mogq bye polqczone wiqzaniem
wodorowym z grupami hydroksylowymi globulin posiadajqcych te
grupy w nadmiarze.
Dlatego tet wydaje siq, e w przypadku samej frakcji nie
jest wogOle sluszne poslugiwanie siq podanym wytej wzorem
Xlingenberga (6), natomiast w przypadku ukladn albumina ?
frakcja II-R wzor ten motnaby zmodyfikowae w nastqpujqcy spot-
sob:
X=
Albuminy-Fbeta ? globuliny
tymbardziej, te przypuszczenie Klingenberga (6) o powstawa-
niu polqczen miqdz-y albuminami a poszczegolnyani frakcjami globu-
linowymi ?parte jedynie na roinicach wartokj punktow izoelek-
trycznych, nie jest przekonywujqce. Tak zmodyfikowany wzor poz-
wala nam dae przypuszczalne wyjagnienie zjawiska, dlaczego
gamma ? globuliny
Przebieg koagulacji ciepinej bialek 371
albumina ? frakcja II-R najtrudniej koaguluje pod wplywem ciepla
jeteli stosunek ? albumina/II-R wynosi 1:1, a latwiej, gdy stosunek
komponent wynosi 1:3 wzgl. 3:1.
Jetell stosunek 1:1 uznamy za optymalny, to w przypadku 1:3
przewata obnitajqcy odpornoge wplyw gamma?globulin, stanowiq-
cych glownq czqge frakcji II-R. W przypadku zag, gdy stosunek ten
wynosi 3:1, Hoge beta-globulin, stabilizujqcych wg Xldngenbe r-
g a surowicq, mote bye jut niedostateczna.
Fibrynogen w naszych dogwiadczeniach zachowuje siq tak, jak
wg Klingenberga powinna zachowywae siq gamma?globu-
lina. Odpowiada to w zupelnoki jego punktowi izoelektrycznemu,
jak rowniet jego poloteniu na proteinogramie, na ktorym zajmuje
zawsze pozycjq miqdzy beta gamma?globulinami.
Przyjqty na ogol poglqd, e wyniki niektorych prOb koagulacyj-
nych, takich jak proba Wel tman a, czy tet proba Hors ta (14),
zaletq jedynie od zmian zachodzqcych w obrqbie bialek surowicy.
Okazal siq on w gwietle nowszych badari niewystarczajqcy, ponie-
wat nie uwzglqdnia caloksztaltu zjawisk zwriqzanych z koagulacj4
ciepinq bialek. W procesie tym, jak jut wspomniano wytej, waina
rola przypada take roinego, rodzaju zwiqzkom wystqpujqcym
w grodowisku w formie jonow. W naszej pracy wykazaligmy, te jo-.
ny barwnikowe w dutym stopniu mogq modyfikowae przebieg koa-
gulacji ciepinej bialek ,surowicy i to mniej wiqcej w ten sam spo-
sob, jak przebieg koagulacji poszczegOlnych frakcji bialkowych
opisanyprzez KLingenberga (5), Hugginsa i Jense-
n a (2) Morawieckiego (4) i innych. Nie powinno siq po-
rownywaa naszych wyndkow i -wynjkow Kldn gen b er ga (5)
cigle pod wzglqdem ilogciowym, ale porownujqc przebieg krzywych
koagulacji ciepinej albuminy jaja kurzego i krzywych ? koagulacji ?
ciepinej bialek surowicy moa powiedziee, tejawisko hamowa-
nia, czy tet przygpieszenda koagulacji ciepinej przez jony przebie-
ga w zasadzie jednakowo w wypadku pojedynctej frakcji bialko-
wej, jakotet w wypadku zlotonego ukladu bialkowego, jakim jest
surowica.
Klingenb err g (5) charakteryzuje krzywe koagulacji ciepinej
albuminy jaja kurzego wzorem:
T
P = 4: C2 .
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
372
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jerzy Krawczyriski, Irena Drewnowska
gdzie p ? parametr krzywej mowiqcy- o stopniu nachylenia stycznej
co krzywej wobc.: osi X, ktorego wartoge wzrasta, gdy kqt nachyle-
nia zwiqksza siq, T ? zmqtnienie bezwzglqdne, a C ? stqienie al-
buminy jaja kurzego.
Wielkoge p jest rOwniei zaleina od stqienia barwnika i w
padku eozyny maleje ze wzrostem stq2enia. Z naszych bada? wynika,
2e wielkoge ta jest za1e2na i od temperatury, ze wzrostem ktorej rog-
nie, jak rowniei od tego jaki banvnik zostal zastosowany. Wiel-
koLe p w jednakowych warunkach jest dla oranar metylowego zaw-
sze wiqksza ni2 dla eozyny. Dia barwnikow katronowych zakres
dzialania poWyiszego rownania jest znacznie mniejSzy i szybko ma-
leje ze wzrostem temperatury. Parametr krzywych zmqtnienia, po-
dobnie jak przy uiyciu barwnikow anionowych, rognie ze wzrostem
temperatury. Zaleinok p od stq2enia barw.nika jest natomiast zu-
pelnie inna, ni2 wtedy, gdy dodajemy do grodowiska anionow, a mia-
nowicie parametr krzywej rognie ze wzrostem stqienia kationu. Wy-
raina jest tei ealeinoge od rocizaju barwnika.
listalajqc pozostale, najmniejsze wartoki p otrzymujemy dla
fuksyny, a najwiqksze dla riwanolu. Analiza naszych wynikow uzu-
pelnia wiqc wyniki K1 ingenb er ga przez wykazanie zaleino-
ki p od temperatury i od rodzaju u2ytego jonu oraz wskazuje, Ze
przy zmianach stosunku cial elektrododatnich i elektroujemnych
w grodowisku, surowica zachowuje siq, jak jednolity uklad.
RoZny wplyw poszczegolnych jonow ;barwnikowych za1e2y
prawdopodobnie od ich struktury. Z analogicznym zjawiskiem zet-
lcnqlgmy siq hada.* wplyw kationow akrydynowych na bialka su-
rowicy. (16).
Naleiy zaznaczye, e w pracy obecnej posiugiwano siq tylko
takirni stq2eniam" barwnikow akrydynowych, ktore w temperaturze
pokojowej mie wytrqcaly zupelnde bialek surowicy. Moe siq jednak
nasunqe przypuszczenie, 2e przyApieszajqce koagulacjq ciepinq dzia-
lanie kationow akrydynowych na bialka surowicy polega tak samo
na iqczeniu siq ich z grupami karboksylowyani bialek I zmniejszendu
przez to. ujernnego ladunku czqsteczki, jak w wypadku dzialania
temperaturze pokojowej.
JOeli wytrqca_nie zachodzi w podwpszonej.temperaturze przy
malych stq2endach barwnika i jee1i w tych warunkach nie docho-
dzi do rozdzialu bialek na frakcje, nale2y prawdopodobnie przypi-
r>,
Przebieg koagulacji ciepinej bialek
373
sae to zmianom, jakie za.chodzq podczas denaturacji ciepinej w czq-
steczce bialka. Zmiany te miqdzy innymi doprowadzajq do ujaw-
ndenia siq wiqkszej ilogci grup COOH i zmniejszajq roinice w bu-
dowie czqsteczek poszczegOlnych frakcji, szczegolnie gdy dotyczy
.rozmieszczenia ladunku elektrycznego. W podobny sposob wyjag-
niajq zjawisko hamowania i przygpieszania koagulacji ciepinej bia-
lek: Huggins, Jensen (2) oraz Klingenberg i wspl.
(5, 6, 7).
Z.omOwdonych badan mo2e wynikaa, ie dzialanie jonow barwni-
kowych na przebieg koagulacji ciepinej bialek surowicy zachodzi
ju2 po czqAciowym przynajmniej ich zdenaturowaniu.
Zjawia siq wiqc pytanie, czy w wypadku, gdy denaturacja bial-
ka zachodzi pod dzialandem innego czyrmika ni2 temperatura, laq-
dziemy rownie2 mogli ?zapobiec wzglqdnie przySpieszye ich koagu-
lacjq, rregulujqc dowolnie skiad jonowy grodowiska.
Zagadnienie to stanowie bqdzie przedmiot dalszych
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1
1
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
374 Jerzy Krawczyfiski, Irena Drewnowska
PISMIENNICTWO
1) Bawden F., Pirie W.: Bioch. J. 34, 1258, 1940. 2) Huggins C h.,
Jensen E.: J. Biol. Chem. 179, 645, 1949. 3) Mandl I., Neuberger C.,
Gr auer A.: Biochm. Biophys, Acta 8, 654, 1952. 4) Mor a wiecki A.: Acta
Biochim. Polonica 1, 47, 1954. 5) Klingenb erg H.: Ztschr. Physiol. Chemie
291, 16, 1952. 6) Klingenberg H.: Ztschr, Physiol. Chemie 293, 63, 1953.
7) Klingenb erg H., Moro E.: Ztschr. f. d. ges. inn. Med. 33, 392, 1952.
8) Kleczkowski A.: Brit. J. exp. Pathol. 22, 188, 1941. 9) Kleczko w-
s k i A.: Brit. J. exp. Pathol. 22, 192, 1941. 10) B a w d en F., Kleczko w-
s k i A.: Brit. J. exp. Pathol. 22, 208, 1941. 11) Turner E., Boyer P.: Arch.
Bioch. 37, 353, 1952. 12) Scheer V.J., Wyckoff R., Clarke F.: J. Immuno-
logy 40, 39, 1941. 13) Ar dry L.: Bull. Soc. Chem. Biol. 33, 236, 1951.
14) Horst A.: Pol. Tyg. Lek. 4, 1145, 1949. 15) Cohn E.: Science 101, 51, 1945.
16) Kr a wczynsk i J.: Annales UMCS 9 Sec. D. 1934. 17) Kingsley G.:
J. Lab. Clin. Med. 27, 840, 1942. 18) Wunderly Ch, Wuhrman F.: Schw.
med. Wschr. 1128, 1945. 19) Klotz J.: Amino acids and proteins XIV,
198, 1950.
npoiocc Tennonott Hoary aniunt Gema
?
P E 3 10 M E
375
HccneitOnano aHoe nnumme oHaamnatoT Ha ce6ll B nponecce
Tennonoti Hoarynnwm OTACJIbIlbIC 6CJIHOBbIC (Dpaimint 11 TIOJITBep-
iHaC1102 llecbma TpyR110 HoarynapveT non 1331111!1111eM TeIMOTIA
4palmiln TI-Il cocTonntan B 33% 113 (3-r31oGym1lia* II B 67% 113 ramma-
rno6ymma. Merge HoarynnpyeT allbliymmt ? II-R, II-R ? qm6pit-
noren necbma Tpynno HoarynnpyeT cocTaa anb6ymitll ? II-R.
06cyllmeno npennonaraemblli MeXa11113A1 aToro Hamel= 11 nputumbt
necornacun c coo6menuoii Iimmrentieprom rao6ymmonoli
npennonaraembINI meptinom conponinnnemocTit CbIBOpOTHII Ha
BIM/Mlle TC11110Tb1. C006111C110 BO3MOili1yI0 monminniawno aToii (pop-
mynbr. B noalluefiwirx Harmbrx ticcnenoeammx npoallanllallponano
Hpacnuntx 2111101ton 11 HaTnonon Ha nponecc
Hoarynnumt CIICTeMbI 6enHo13oil Hopmanbuoil cbtI30pOTHII.
A013331101 1TO annoubr oHaabillatoT aautuwaroutee AeficTime
nepell Tennolloii Hoary:unwell, HaTtionbr He yclloprnoT Tennonyto
Hoarynnumo 6emia CbIBOpOTHII. Ha uccnenonaimbix amtonoa 6o31ee
cHnbnoe aatunntatoinee AdicTnee nponnna 3031111 Hellienu meTuno-
Bbni opatuu. Ha HaTllonon 6onbwe mem ycHopna 1coary:1R[1110
nanbuie TpuHaqurallmt, aHp431a13111!, aktpHwmonbni oparull
(Dylleu. BLIABIIIlyTO npennonollietme, Tro mexaullam RefiCTBIln
aHpintintonbrx 11011013 Ha npou,ecc Te11110BOil Hoary:mull CIABOpOTHII
6CIIHOB *mimieT 6131Tb TaHoit .rHe, Hat; mexamtam peaHumt Tex nie
6enH .11 Ha .6e31111 cbmopuTillt B H0311IaTII0ii TemnepaType. B ognom
11 Apyrom cnytme noxonnT neponTHo H HeitTparmaaumr cno6oTt-
11bIX 1ap6oHcH3ionb1x rpyrm trpea nitrmeHTribre HaT110IIbT) 11TO
B peaynbTaTe ymenbumeT anetapittrecHuil aapna 6earionoit
06pauteno Banmaime Tome Ha To, 'ITO II mime Hoarynn-
ituomme peaHunn, npllmermemble B na6upaTopHoil wiarnocTime 6y-
TtyT neponTno mon4numpollaubt gpea npit6an3leHne .1; cpene rmr-
menTalluoHmAx al11101I0B Han HaTllotion.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
7, ?
I.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
376 Jerzy Kra?vczyriski, Irena Drewnowslca
SUMMARY
Studies were conducted to determine, what is the mutual in-
fluence in the process of thermic coagulation of the separate protein
fractions and it was found that the most resistant to thermic coagu-
lation is the fraction R-II, which consists in 33 per cent of beta?
globulins and in 67 per cent of gamma ? globulins. More easily
is coagulated albumin ? II-R, II-R ? fibrinogen coagulates with
great difficulty the composition albumin ? II-R. The supposed
mechanism of this phenomenon is discussed and the causes
of discrepancies with the globulin formula cited by Kling e-
berg which is regarded to be a measure of resistance of the
serum to the action of heat are analysed. Possible modification of
this formula is given. In further studies investigations were conduc-
ted on the influence of pigment anions and cations on the course of
thermic coagulation of the protein system of a normal serum.
It has been proved that anions exert a protective action against
thermic coagulation; cations, however, accelerate thermic coagula-
tion of serum proteins. Among the examined anions eosine possessed
a stronger protective action than methyl-orange. Among cations ri-
vanol possessed the greatest accelerating effect on coagulation, next
trypaflavine, acriflavine, acridine - orange and fuchsin. A supposi-
tion has been drawn, that the mechanism of action of acridine ions
on the course of thermic coagulation of serum proteins may be the
same as in the mechanism of their action on serum proteins at the
room temperature. In the first and second case most likely are
neutralized free carboxyl groups by pigment ions, that decreases
the electric charge of the protein molecule. Attention has been
drawn to the fact, That also other coagulation reactions used in la-
boratory diagnosis will most likely be modified by an addition of
anions or cations to the medium.
Papier druk sat. III kl. 80 e Format 70 100 Druku 18 str.
Annalec U. M C. S. Lublin 1955. Lnb. Druk. Pracowa w Lublinie Zan] 1243 7.1V.1956 r.
825 egz. A-7-593 Data otrz'ymadia manuskryptu 7 1V.1955. Data ukofiezenia druku 17.V11 1956 r.
ANNA LES
UNIV-ERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
VOL. X, 14 SECTIO D
1955
Z Instytutu Medycyny Pracy Wsi I Oddzialu Badania ZywnoAci W.S.S.E.
w Lublinie
Jan CZAJKA i Alicja P1ETRZYKOWA
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych
pod wzgledem chemicznym
LINI/111eCHall xapaKTepNcriema monous H 11110/10?INIDIX npoAynTos
Chemical characteristic of milk and milk products
Badania mleka i przetworow mlecznych pod wzglqdem che-
micznym, przeprowadzone w ostatnich latach na terenie woje-
w6dztwa lubelskiego i analiza otrzymanych wynikow, mialy na
celu:
1. stwierdzia zmianq wahari grednich wartoki danych liczbo-
wych skladnikow chemicznych w roinych okresach,
2. poddaa dyskusji otrzymane wyniki na tle literatury facho-
wej,
3. wykorzystae otrzymane wyniki w pracy terenowej, celem
podniesienia jakoki mleka i jego produkt6w.
Metodyka badan
Pobieranie pr? b. Proby do badati laboratoryjnych pobierane byly
przez organa dozoru sanitarnego i pracownik6w Woj. Stacji San.-Epid. w Lu-
b14-?e w miejscach sprzedaiy od sprzedawcOw, jak rawniei w miejscach pro-
dukcji. W zestawieniach podanyth nie uwzgledniono mleka znormalizowanego
pochodzqcego z mleczarni. Szczegolnym punktem zainteresowania staly Si
wiejskie zlewnie mleka, skqd pobierano prOby do badan w ostatnim okresie
badawczym. Sklad mleka, pochodzqcego ze zlewni wiejskich, moina uwaiae
jako Aredni skied mleka, pochodzqcego od poszczegolnych indywidualnych
dostawcow. Proby mleka do badan pobierane byly masowo i systematycznie
Przez caly okres badawczy.
!
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
,14
t?
fi
if
1
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
378 Jan Czajka, Alicia Pletrzykowa
Wyk onanie oznacze ?. Oznaczenia analityczne wykonane zostaly
metodami podanymi w literaturze fachowej (1), (2) i w normach resortowych
przemyslu mleczarskiego (3).
Oznaczenie tluszczu w mleku i gmietanie. Tluszcz w mleku
oznaczano metoda Gerber a (1), uZywajac, do odwirowania tluszczu, wirowki
elektrycznej, stosujac kqpiel wodn'a przez 15 min. w temp. 65?C. Do oznacza-
nia tluszczu w mleku uZywano kwasu siarkowego o cieiarze wlagciwym 1,82.
Tluszdz w gmietanie oznaczano ta samq metoda stosujac pieciokrotne rozcien-
czenie jej woda ogrzang do 40?C.
Oznaczanie cieiaru wlagciwego. Cigar wlagciwy mleka ozna-
czano przy pomocy laktodensymetru w temp. 15?C. W wypadku pomiaru
w innej temperaturze stosowano poprawke 0,0002. W razie skwagnienia mleka
rozpuszczano skrzep przy pomocy okreglonej ilogci amoniaku i stosowano wzor
Weibulla (1).
Obliczenie suchej m as y. Zawartoge suchej masy beztluszczowej
w badanym mleku obliczano przy pomocy tablic (4) dla eksperymentalnie zna-
lezionej zawartogci tluszczu i ciekaru wlaciwego.
Oznaczenie refrakcji mlek a. Refrakcje mleka, a wiageiwie
refrakcje jego serwatki, ? oznaczano metoda Ack er m ann a (1), uiywajac
refraktometru zanurzeniowego Zeissa. Do stracania bialka uZywano chlorku
wapnia o cieiarze wlakiwym 1,1375. Pomiary przeprowadzano W temp. 17,5?C.
Oznaczanie bialk a. Bialko w mleku oznaczano klasycznq metoda
Kj eld ahl a (1) przez spalanie okreglonej jego ilogci za pomoca steionego
kwasu siarkowego wobec siarczanu miedzi, jako katalizatora. Przeliczajac
otrzymany azot na zawartoge bialka stosowano wspolczynnik 6,37.
W y k r y wan i e skrob i. Skrobie w gmietanie wykrywano za pomoca
plynu Lugola. Do gmietany dodawano goracej wody i pozostawiano na godzine
w spokoju. Po tym czasie odlewano czege plynu z tluszczem, a do osadu doda-
wano pare kropel plynu Lugola. Niebiesko-fioletowe zabarwienie wskazuje na
obecnoge skrobi.
Oznaczenie kwasowogci masla. Kwasowoge masla oznaczano
przez miarecikowanie rozpuszczonego i przesaczonego masla wedlug znorma-
lizowanej metody (3) za pomoca 0,1 n NaOH wobec fenoloftaleiny jako wskai-
nika. Do rozpuszczenia masla uiyto uprzednio zobojetniona mieszaning skla-
dajacq sie z 50?/o obj. alkoholu etylowego i 50?/o obj. eteru etylowego.
Oznaczanie wody w magl e. Zawartoge wody w male oznaczano
przez ogrzewanie 10 g masla w specjalnie do tego celu przeznaczonyra kubku
aluminiowym, nad palnikiem, do calkowitego ulotnienia sie pary i lekkiego
zrumienienia masla. Roinica wag przed i po ogrzaniu w przeliczeniu na 0/o
daje nam zawartoge wody w male.
Oznaczenie liczby Reichert-Meis.sla. Litzbe Reichert-
Meissla oznaczano w znormalizowanej aparaturze. Do 5 g przesaczonego masla,
odwaZonego na wadze analitycznej w kolbie o poj. 300 ml dodawano 20 g
gliceryny o c. wl. 1,26 i 2 ml 50% NaOH. Kolbe wraz z zawartacia ogrzewano
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych
379
na wolnym plomieniu do calkowitego zmydlenia tluszczu, to znaczy do chwili,
gdy zawartoge kolby calkowicie sie wyklaruje. W czasie ogrzewania sklocano
energicznie kolbq z reagujacq masa do chwili otrzymania przeiroczystego roz ?
tworu mydla. W czasie zmydlania przestrzegano, by temp. roztworu nie pod-
niosla sie ponad 210?C. Po ostudzeniu do 80?C dodano 90 ml wody o tej samej
temp. 50 ml H2SO4 (stetenie kwasu: 25 ml kwasu w 1 1 roztworu) i poddano
destylacji. Szybkogo destylacji tak regulowano, by 110 ml przedestylowalo
w czasie 20 min. Destylat ochlodzono i przesaczono przez suchy saczek. 100 ml
przesaczu miareczkowano 0,1 n NaOH wobec fenoloftaleiny.
Oznaczenie liczby Polenskiego. Celem oznaczenia tej liczby
przemyto aparature, stosowang do oznaczenia liczby Reichert-Meissla. Trzy-
krotnie przemyto woda destylowang cylinder, kolbe na 110 ml i saczek. Wok
po przeplukaniu przelano przez saczek. Nierozpuszczalne w wodzie kwasy
tluszczowe, znajdujace sie w chlodnicy, cylindrze i na saczku przemyto trzy-
krotnie obojetnym 90% alkoholem etylowym. Zebrany alkohol miareczkowano
0,1 n NaOH wobec fenoloftaleiny.
Wykrywanie dodatku sody w mleku. W celu wykrycia dodatku
sody w mleku oznaczano popiol i alkalicznoge popiolu przez spalanie okre-
glonej ilogci mleka, a nastepnie przez odmiareczkowanie popiolu rozpuszczo-
nego w mianowanym kwasie solnym 0,1 n NaOH. Dia jakaciowego stwier-
dzenia dodatku sody w mleku uiywano 1?/0 roztworu kwasu rozolowego, ktory
przy nadmiarze sody w mleku przybiera intensywne zabarwienie roiowe.
Badania wlasne
Wyniki badan zestawiono w ni2ej zamieszczonych tabelach.
Sq one grednimi kilkakrotnych oznaczen dla kaidej proby. Uzy-
skane wartoki podano osobno dla okresu letniego, osobno dla
okresu zimowego.
Okres letni liczono od 1.IV do 30.IX. Okres zimowy od 1.X
do 30.111. W zes'tawieniu tabelarycznym czas, w ktorym byly prze-
prowadzone badania, zostal podzielony na okresy. Sq to okresy
ostatnich lat. Wahania grednich wartoki cietaru wlakiwego, pro-
centowej zawartoki tluszczu i suchej masy w poszczegolnych
I,kresach badawczych przedstawia tabela I dla okresu letniego,
a tabela II dla okresu zimowego.
Dane liczbowe odmAnie mleka ,pochodzqcego z wiejskich
zlewni -przedstawia tabela III.
Tabela IV przedstawia zmiany refrakcji serwatki mleka po
wytrqceniu bialka wyiej opisanq metodq w poszczegolnych okre-
sach badawczych.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Czajka, Alicia Pietrzykowa
Wahania bialka w badanych mlekach przedstawia- tabela V.
Tabela VI przedstawia zmiany zachodzqce w procentowej za-
wartoki tluszczu w gmietanie.
Tabela VII wyraia zmiany zawartoki wody i kwasowoki
w male.
Tabela VIII grupuje dane grednich wartoki liczby Reichert-
Meissla i Polenskiego w male na przestrzeni dwOch okresow ba-
dawczych.
Tabela IX przedstawia procentowy stosunek zafalszowan mle-
ka i produktow mlecznych, znajdujqcych siq w obrocie handlo-
wym.
Tabela I
Zmiana cieiaru wia?ciwego, tluszczu i suchej masy mleka pory letniej
w poszczegolnych okresach badawczych
Okres
badawczy
Iloia prze-
badanych
path
Cigiar wlagciwy
Zawartoge
tluszczu w %
Zawai toga
suchej masy w %
< 0
"Cf
9: a
Srednia
wartote
Rozpiqtoia
wynikOw
Srednia
wartoga
Rozpiqtoga
wynikow
.5
0 o
-o -
,...
V) r
II
2308
1,026-1,034
1,029
0,6-6,0
2,90
6,99- 9,69
8,09
III
3847
1,027-1,035
1,029
1,1-5,4
3,00
7,23-10,01
8,11
IV
1152
1,026-1,031
1,029
1,4-5,0
2,85
7,05-10,01
8,20
V
980
1,027-1,035
1,030
1,4 - 5,1
2,95
7,29- 9,93
5,35
8,25
VI
465
1,028-1,034
1,029
1,5-5,0
3,05
7,6S- 9,77
VII
462
1,027-1,032
1,029
1,7-.6,0
2,95
7,35- 9,26
8,32
VIII
123
1,027=1,034
1,029
1,2 -5,2
2,80
7,25-10,01
8,07
red-
dnia
1,029
?
2,93
8,18
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych 381
Tabela II
Zmiana cieiaru wlaciwego, tluszczu i suchej masy mIelca pory zimowej
w poszczegolnych okresach badawczych
Okrqs
1
badawczy
Hoge prze-
badanych
prob,..
Cigar wlakiwy
Zawartog6
tluszczu w ?A
Zawarto?a
suchej masy w 0/0
Rozpiqtosc
wynikow
co .c.)
= o
(E?A
Rozpiqtoge
wynikow
Srednia
wartoLa
Rozpiqtosc
wynikow
co ?ti
= 0
I
211
1,022-1,036
1,032
0,5-4,5
2,55
7,85-10,41
8,64
II
2602
1,028-1,037
1,030
1,3-6,6
3,20
7,64- 9,95
8,41
III
1753
1,025-1,035
1,031
1,1-5,0
3,15
7,56-10,01
8,63
IV
1966
1,026-1,035
1,030
1,2-1,5
2,95
7,60-10,01
8,47
V
1041
1,028-1,037
1,031
1,4-5,0
3,00
7,54-10,51
8,61
VI
293
1,028-1,034
1,030
2,0-5,0
2,85
7,66- 9,77
8,34
VII
480
1,027-1,035
1,030
1,5-5,7
2,55
7,31-10,01
8,39
Lred-
nia
1,030
2,89
8,49
Tabela III
Zmiana ciqiaru wiagciwego, tluszczu i suchej masy mleka pochodzqcego
ze zlewni wiejskich w ostatnim okresie badawczym
Okres
badawczy
flog6 prze-
badanych pro!)
Cigiar wlagciwy
Zawartoge
tluszczu w %
Zawartoga
suchej masy w %
Pora
-
Siednia I
warloSt
roku
Rozpiqtose
E 0
Rozpieto
Rozpigtog6
E o
wynikow
,..
2 ri
v) 3
wyniko w
wynikow
E ri
(4 3
?
27
lab ?
1,026-1,032
1,031
1,1-6,2
3,4
7,2-10,3
8,6
VII
.
25
zima
1,027-1,034
1,031
1,2-6,3
3,5
7,3-10,0
8,7
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Czajka, Alicja Pietrzykowa
Charakterystyka mleka i produktow mfecznych
Tabela IV
Wartok refrakcji serwatki mleka w poszczegolnych okresach
Okres
Hoge
przebadanych
prob
Ref rakcja?
Rozpigtok wynikow
Srednia
wynikow
I
- 32
29,5-41,1
38,8
II
28
21,0-42,0
38,2
III
25
32,0-40,0
37,9
irednia
38,3
o niejednolitych pod wzglgdom jakoki mleka, artykulach mlecz-
nych, znajdujqcych siq na nieuspolecznionym rynku handlowym.
Tabela I wskazuje, ie grednia wartoge ciqtaru wlagciwego
mleka w okresie letnim waha siq od 1,029-1,030 (grednio 1,029).
RozpigtoSa nalomiast otrzymanych wartoki wynosi 1,026-1,035.
Sredni cigar wlakiwy mleka w okresie zimowym walla siq,
jak wskazuje tabela II, od 1,030-1,032, przy rozpigtoAci wynikow
1,022-1,037. W badanych okresach rozpigtoge wynikow w okre-
sach zimowych byla wiqksza w porownaniu z letnimi.
Dane, zawarte w wyiej wspomnianych tabelach, odnoszq siq
przowainie do mleka wolnorynkowego, sprzedawanego przez indy-
widualnych sprzedawcow.
Tabela V
Zawartok bialka w mleku w poszczegolnych okresach
Okres
Ilok
przebadanych
prob
Zawartoga bialka w 0/0
Rozpiqtoge wynikow
Srednia
wynikow
VI
18
2,52-3,25
2,96
VII
18
2,20-3,11
2,80
VIII
19
1,47-3,80
2,62
A rednia
.
?
2,79
Ornowienie wynik6w
Ogolna analiza danych cyfrowych, zawartych w poszczegol-
nych tablicach wskazuje, e rednie. wartoki uzyskane z duiej
ilogci przebadanych prob w calym okresie, w ktOrym przeprowa-
dzano badania, ulegajq stosunkowo malym wahaniom.i oscyluja
raczej przy dolnej granicy. Rozpiqtok natomiast wynikow poszcze-
golnych pojedynczych prob jest stosunkowo duta, co Swiadczy
Tabela VI
Zawartok tluszczu w Amietanie w poszczegolnych okresach badawczych
Okres
badawczy
IIoAe prze-
badanych
prof)
Zawartoie tluszczu
wokresieletnim w%
Hoge prze-
badanych
prob
Zawartoge tluszczu
w okresie
zimowym w %
Rozpigtog6
wynikow
Srednia
wartok
Rozpiqtoia
wynikow
r0 :
.,y,
1
20
14,4-21,0
17,6
21,5
11
178
6,1-36,1
20,1
197
9,0-33,0
III
666
7,8-37,0
23,9
754
13,0-38,5
22,7
21,7
IV
649
11,0-46,0
25,9
499
8,3-37,2
V
692
12,0-47,0
25,1
540
12,5-31,0
19,6
VI
211
9,6-34,0
23,1
208
10,5-35,5
21,1
VII
266
7,5-31,5
23,7
142
8,5-30,0
17,5
VIII
44
9,0.-29,0%
19,8
Srednia
23,08
20,24
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Czajka, Alicia Pietrzykowa
Tabela VII
Zawartok wody i kwasowo?a masla w poszczegolnych okresach
Okres
lloAa prze-
ZawartoLe wody w %
Kwasowoid
w stopniach SH
badanych
prob
Rozpietoit
wynikow
Srednia
wynikow
Rozpietok
wynikow
Srednia
wynikow
H
72
11,0-25,0,
13,4
1,0-3,6
2,5
III .
215
8,5-37,2
15,4
2,2-11,0
5,5
IV
491
8,0-47,5
18,1
' 1,2-25,0
4,1
V
327
9,7-37,3
16,4
2,7-16,8
5,5
VI
454
12,8-40,0
17,0
1,5-18,0
4,4
VII
284
12,0-36,2
17,7
2,0-18,6
4,5
VIII
220
12,0-29,2
16,2
1,1-11,7
4,5
Srednia
16,31
4,4
Tabela VIII
Wartoge liczby Reichert - Meissla i Polenskie`go masla
w poszczegolnych okresach
-
Okres
Do ge prze-
badanych
. prOb
Liczba
Reichert-Meissla
Liczba Polenskiego
Rozpigtoga
wynikow
Srednia
wynikow
Rozpietoga
wynikow
.
Srednia
wynikow
I
41
24,2-29,7
28,8
1,0-3,5
2,9
Il
10
27,2-30,4
28;4
2,8-3,2
3,1
Srednia
28,6
3,0
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych
Tabela IX
Zafalszowanie mleka i produktow mlecznych w poszczegolnych okresach
Okres
Zafalszowanie
mleka sodg
w 0/0
Zafalszowanie
Amietany
skrobia w 0/0
Inne faiszowanie
mleka i masla.
Ny vo
I
0,26
2,10
0,50
II
0,10
1,50
0,30
III
IV
0,40
0
0,10
0
0,14
0,10
V
0,43
0,18
0
VI
0
0
0,05
VII
0
1,40
0,03
Srednia
0,17
0,76
0,15
Tabela III odnosi siq tylko do mleka pochodzqcego z wiejskich
zlewni. Wartoki podane obrazujq stan mleka dostarczonego przez
poszczegolnych hodowc6w. Sredni cigar wlakiwy dla okresu
letniego i zimowego wynosi 1,031. Stwierdzone wartoki, ogolnie
biorqc, pokrywajq siq z danymi spotkanymi w literaturze polskiej
(5), (6) i zagranicznej (7), (8).
Srednia zawartoge tlu'szczu mleku, w badanych okresach,
w porze, letniej, waha podstawie danych tabeli od 2;80-
3,00% (grednio 2,93%), rozpiqtoge natomiast wynikow indywidual-
nych prOb wynogi 0,6-5,4%. Dia okresu zimowego wediug tabeli
II grednie wartoki tiuszczu w mleku wynoszq 2,55-3,20% (gred-
nio 2,89%) przy rozpiqtoki Srednia wartoge dla tiusz-
czu w badanych mlekach, pochodzqcych ze zlewni wiejskich, waha
siq od 3,4-3,5% przy granicznej rozpigtoki wynikow,
Rownig pod wzglqdem zawartoki tiuszczu_mleko pochodzqce ze
zbiorni.c mleka jest wyiszej jakoki, aniieli mleko sprzedawane
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
386
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Joan Czajka, Alicia Pietrzykowa
indywidualnie na rynku. Wedlug danych pigmiennictwa facho-
wego (5), (6), (7), (8), (9), otrzymane rednie wartoki dla tluszczu
podane w tabeli I i II, a odnoszqce siq przewainie do mleka wolno-
rynkowego, sq nieco za male, a dla mleka, pochodzqcego ze zlewni
wiejskich, za.warte w tabeli III znajdujq siq w granicach spotyka-
nych u innych autorow. ? Badania L anp re cht a i D or in ga
(10), przeprowadzane na bardzo dutym materiale do?wiadczalnym
w latach 1936-1937 na terenie Saksonii, Hannoweru i Schleswig-
Holstein, wykazaly wartoki grednie wiqksze, aniteli u nas. Wa-
haly siq one od 3,28-3,87?A redniej zawartoki tluszczu. Dane
statystyczne, pochodzqce z terenu Zwiqzku Radzieckiego, wykazujq
take wiqksze grodnie wartoki. zgodnie z cytnwanymi danymi
u Zajko ws kiego (8) wynoszq one 3,70 przy rozpiqtoki
3,02-5,44%.
Srednia zawartoge suchej masy beztluszczowej, jak wskazuje
tabela I i II, waha siq w okresie letnim od 8,07-8,35% (grednio
8,18%) przy rozpietoki wynikow 6,99-10,01. W okresie zimowym
wartoki te wynoszq 8,34-8,64% (Srednio 8,48%) przy rozpiqtoki
wynikow 7,31-10,41%. Dane powyisze wskazujq, te Hoge suchej
substancji jest nieco wiqksza dla okresu zimowego, aniteli dla let-
niego. Mleko pochodzqce z wiejskich zlewni charakteryzuje siq
wiqkszq ilociq suchej masy. Zawiera siq ona w granicach w okre-
sie letnim 8,60?A, w okresie zimowym 8,70%. Rowniei w tym wy-
padku zawartok suchej masy jest wiqksza w okresie zimowym.
Otrzymane grednie wartoki suchej substancji mleka sq nieco
za niskie w stosunku do danych spotykanych w literaturze (5),
(9). Na ogol nalety przyjqe, te zawartoge suchej masy beztluszczo-
wej nie mote spa k .ponitej 8,50/0 przy zaloteniu, t.e mleko pocho-
dzi od normalnej, zdrowej krowy. Badania przeprowadzone przez
Ki elb a sinskq (13) na terenie woj. lodzkiego stwierdzily, e
najnitsza Srednia wartok wynosila 8,69%. Wartoge 8,5?A przyj-
muje siq jako najnitszq granicq.
Dane, zawarte w trzech pierwszych tabelach, wskazujq wyrat-
me, te mleko dostarczone na rynek handlowy przez indywidual-
nego hodowcq, jest gorsze pod wzglqdem chemicznego skladu od
mleka pochodzqcego ze zlewni. Porownujqc wyniki w tyin samym
okresie badawczym stwierdzamy, te ?rednie wartoki dla tluszczu
i suchej masy sq wyisze dla mleka pochodzqcego ze zlewni. Ba-
dane w okresie powojennym mleko w grednim przekroju nie wy-
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych
387
kazuje wyrainiej ktnoki w kierunku spadku, czy podwyiszenia
zawartoki skladqikow. Zawartoge ich waha w pewnych granicach.
Rowniet dane fizyczne dla mleka rynkowego sq nieco za ni-
skie. Srednie wartoki refrakcji serwatki w trzech badanych okre-
sach wahajq siq w granicach 37,9-38,8 (grednio 38,5) podziatek
refraktometru, przy rozpiqtoki wynikow 21,0-42,0. Na tie facho-
wego pigmiennictwa przyjmujqcego, te prawidlowe mleko posiada
38-40 podzialek refraktometru, otrzymane ?rednie wartoki dla
badanego mleka sq nieco za niskie.
Tabela V wskazuje, te grednie wartoki bialka w badanych
mlekach wynoszq 2,62-2,96% przy rozpiqtoki 1,47-3,80%. Sred-
nie wartoki bialka sq nieco za niskie w stosunku do ogolnie spo-
tykanych danych .w pigmiennictwie (7), (9), (14). '
Wk.od badanych pro]) ,stwierdzono niekiedy celowe zafalszo-
wanie mleka sodq, celem opoinienia procesu kwagnienia, a tym
samym wprowadzenia w blqd co do gwietoki produktu. Stwier-
dzono, jak wskazuje tabela IX, t e na przestrzeni calego okresu
badawczego iloga zafalszowanych sok pr6b wynosila grednio 0,17%
w stosunku do calkowitej iloci przebadanych prob. Spotykane za-
falszowane mleko pochodzilo przewainie od indywidualnych do-
stawcow.
Srednia zawartok tluszczu w gmietanie wynosila, wedlug da-
nych tabeli VI, od 19,8-25,1% (grednio 23,8%) w okresie letnim
i od 17,5-22,7% (grednio 20,24%) w okresie zimowym. Wartoki
okreglone w stosunku do norm przewidzianych ustawq (15) sq ogol-
nie biorqc wystarczajqce w okresie letnim, nieco za niskie w okre-
sie zimowym.
Najczqkiej spotykanym zafalszowaniem gmietany jest skro-
bia, ktora wprowadza kupujqcego w blqd przez sztuczne, zwiqk-
szenie spoistoki. Na ?going ilo?rzebadanych prob stwierdzono
grednio 0,76% prob zafalszowanych (tabela IX).
Jakok najwainiejszego przetworu mleka ? masla, przedsta-
wia siq w wartokiach grednich nastepujqco. Tabela VII. Srednia
zawartok wilgoci w male wynosila w badanych okresach od
13,4-18,13/4 (Arednio 16,31%) przy rozpiqtoki wynikow 8,5-47,5Yo.
Kwasowok w tym okresie wahala siq od 2,5-5,5? S. H. (ftednio
4,4? S. H.) przy rozpiqtoki wynikow 1,0-25,0? S. H.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
388
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Czajka, Alicia Pietrzykowa
Srednia zawartoge wody jest nieco za wysoka w stosunku do
wymagan ustawy (15). Kwasowok natomiast znajduje siq w do-
puszczalnej. ustawq granicy.
Charakterystyczne dla masla liczby Reichert-Meissla i Polen-
skiego (tabela VIII) w wartokiach Srednich wynoszq: liczba R. M.
28,4-28,8 (Srednio 28,6) przy rozpiqtoki brzegowej 24,2-30,4.
Liczba Polefiskiego 2,9-3,1 (grednio 3,0) przy rozpigtoki 1,0-3,5.
Liczby te, jak wykazal Schlecmer (16), sq zwiqzane wspOlczyn-
nikiem korelacji z innymi wielkokiami charakterystycznymi dla
masia. Majq one wane znaczenie ze statystycznego punktu widze-
nia. W badanych przez nas maslach wahajq siq one w granicach
przewidzianych dla prawidlowego produktu.
OgOlnie biorqc grednie dane liczbowe wielkoki chemicznych
i fizycznych mleka i jego przetworow wskazujq dqinoki do waha-
nia przy dolnej granicy, a dla mleka wolnorynkowego wykazujq
nawet zawartok tluszczu i suchej masy poni2ej dopuszczalnej nor-
my dla prawidlowego produktu.
Porownanie mleka pochodzqcogo z wiejskich zlewni z mle-
kiem wolnorynkowym wskazuje wyrainie na lepszq jakok pierw-
szego. Fakt ten Swiadczy o tym, te system kontroli stosowanej
w zlewniach nad jakokiq mleka zapewnia dostarczanie do mle-
czarni i na rynek pelnowartokiowego produktu.
Streszczenie
Przeanalizowano mleko i jego przetwory pod wzgledem fizy-
ko-chemicznym, pochodzqce z terenu woj. lubelskiego w okresie
powojennym i stwierdzono,
1. Srednia wartok cigaru wlakiwego w okresie lotnim wy-
nosi 1,029, w okresie zimowym 1,030,
2. Srednia?zawartok tluszczu w okresie letnim wynosi 2,93?/o,
w okresie zimowym 2,8901.o,
3. Srednia zawartoSe suchej masy beztluszczowej w okresie
leinim wynosi 8,18, w okresie zimowym 8,49,
4. ,grednia wartoSa dla mleka pochodzqcego ze zlewni wiej-
skich jest wiqksza., ani2eli dla mleka wolnorynkowego. Cigar wia-
kiwy W okresie letnio-zimowym wynosi 1,031. Zawartok tluszczu
w okresie 'letnim 3,40/o, w okresie zimowym 3,5%. Sucha masa
w okresie letnim 8,6, w okresie zimowym 8,7,
Charakterystyka mleka i produktow mlecznych 389
5. Srednia zawartok tluszczu w Smietanie wynosi dla okresu
lotniego 23,08?/o, zimowego 20,24?/o,
6. Srednia zawartoSe wody w male wynosi 16,310/0, a kwa-
sowok 4,40 S. H.
PISMIE.NNECTWO
1) Krauze S t.: Materialy do Polskiego Kodeksu Zywnaciowego, War-
szawa 1948, str. 62, 63, 64, 65, 88. 2) Boemer A., Juckenack H., T i 11-
mans J.: Handbuch der Lebensmittelchemie, Berlin 1936, tom III, str. 115.
3) Norma resortowa Przemyslu Mleczarskiego Nr PN-A/M1-21. 4) Schweize-
risches Lebensmittelbuch, Bern 1937, str. 414. 5) Krauze S t.: Artikuly 2yw-
nogci i Przedmioty Uiytku, Warszawa 1946, tom I, str. 177. 6) Pijano w-
s k i E.: Chemia i Higiena Mleka, Warszawa 1948, str. 69-118. 7) Koenig J.:
Chemie der Nahrungs- und Genusmittel, 1920, tom II, str. 810. 8) Zajko w-
skij A. S.: Chimia i Fizika Moloka i Molocznych Produktow, Moskwa 1950.
9) Kalendarz Przemyslu Spoiywczego t. II, 1954, str. 681. 10) Zeitschrift Eh.
Untersuchung der Lebensmittel sept. 1941. 11) Norma resortowa Przemyslu
Mleczarskiego Nr RN-A/M1-6. 12) Zeitschrift ftir Untersuchung der Lebens-
mittelchemie 1929 Nr 2/3. 13) Roczniki Palistwowego Zakladu Higieny Nr 1,
1950, str. 170. 14) Molocznaja Promyszlennoge, Nr 4, 1954, str. 37. 15) Rozpo-
rzgdzenie Ministra Opieki Spolecznej z dn. 9.XII.1932 (Dz. Ust. 19, poz. 128).
16) Zeitschrift fur Untersuchung der Lebesmittel Nr 5 i 6, 1940 r.
P E 3 IO E
ABTOpbI npoanamianpoaami MOTIOI{O II ero npouHTbi, AoeTa-
BaellIMIC 113 Teppirropim Mo6H1nicHoro BOeBOACTBa B 110CJIBBOeHTIBIr1
nepium, B (I)ianHo-xiimiitieeHom oTnotuemni II noilyquan miweeme-
Immune pesyabTaTm:
1. Cpemian HenutHina yltenbnoro Beca B HeTHem
IIFIeTCH 1,029, 3111\10ii ? 1,030.
2. Cpeguee cogepniainie aiipa eTom coeTamneT 2,93%, MAIO
? 2,89%.
3. CpeAnee- cogepniamte o6es711pen1Ioil eyxoli macebt neTom
COCTaBTI}ICT B11.8%, 3I1A1011 8,49%.
4. Cpunne Beam-num ruffle .yHaaainibix COCTaBlibIX anemenToH
monoHa, nponcxonfnuero 113 HepeneHeinix. mogaHonpuemnbix
IIyHI{TOB 0614111110 Hume, tiem Te 7Iie BeJiriqilubi monoxa; ripo-
Hcxormulero 113 noHynoH Ha ceo6oltHom pbuaHe. I/halt ygeab-
H13111 Hee B TieTHe-aniimem 'nepnoge paHHHeTcH,1,031,
cojep-
nepuolke pan-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
390 Jan Czajka, Alicia Pietrzykowa
atainie ampa B ne-ruem neputme 3,4%, 311310fi 3,5%, cyxan
macca B neTnem neplioae commuter 8,6 %, B 311311101-8,7%.
5. Cpeauee coRepamune Halpi B emeTane nerom couraBaner
23,08%, 31INIOrt ? 20,24%.
6. Cpeauee coaepliallue Bortbr B C:111E101411031 3Iacne cocTananeT
16,31%, HIICOOTIIOCTI) 4,40 S,11.
SUMMARY
A physico-chemical analysis of milk and milk products collec-
ted from the terrain of the Lublin district in the postwar period
was performed. It was found, that:
1. the mean value of the specific gravity in the summer pe-
riod is 1.029, in the winter period, ? 1.030,
2. The mean content of fat in the summer period is 2.93 per
cent, in the winter period, ? 2.89 per cent,
3. the mean value of the dry substance, fat free, in the sum-
mer period is 8.18, in the winter period, ? 8.49,
4. mean values for milk collected from rural collectors are
larger, than for the free-market milk. The specific gravity in the
summer ? winter period is 1.031. The content of fat in the sum-
mer period is 3.4 per cent, in the winter period, ? 3.5 per cent.
The dry substance in the summer period is 8.6, in the winter pe-
riod, ? 8.7,
5. the mean content of fat in cream is for the summer period
23.08 per cent, for the winter period, ? 20.24 per cent,
6. the mean content of water in butter is 16.31 per cent, aci-
dity 4.40 S. H.
Papier drnk stn. III kl. SO r Format 70 x 100 Druku 14 str.
Annales U. 11. C. S. Lublin 1955. Lob. Druk. Pracowa w Lublinie - Tarn. 1244 7.11..1956 r.
630 egz. A-7-595 Data otrzymania mannskryplu 7 11%1956. Data ukoficzenia druku 17.VII 1956 r.
ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
SECTIO D 1955
VOL X, 15
Z III Kliniki Chorob Wewnetrznych Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr med. Michal Volt
i z Zakladu Rentgenologii Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: zast. prof. dr med. Kazimierz Skorzynski
Jan KOZAK
Nieswoiste przewlekte zapalenie koncowej pqtli
jelita biodrowego (przypadek wtasny)
Hecamo6bmicie npoAonmorrenutwe socnanevime Houu,esok
neTnm nomiaAountoiii 1411111Kbe (co6cTsemuusii cnymail)
Unsuspected chronic inflammation of the terminal loop
of the ileac intestine (Author's case)
Nieswoiste ziarninowe zapalenie kolicowej petli jelita biodrowego jest
najczestszq postaciq tego rodzaju odcinkowego zapalenia przewodu pokarmo-
wego. Schorzenie to jest na ogel rzadkie, jednakie nie w tym stopniu, jak
rzadko jest rozpoznawane. Przyczyna tego tkwi nie tylko w duZych trudno-
Lciach rozpoznawczych, lecz rowniei w tym, ie zbyt malo sie myLli o tej
jednostce chorobowej przy roinicowaniu schorzen jamy brzusznej. Nic wiqc
dziwnego, e dawniej niemal wszystkie przypadki opisywane w literaturze
byly przewainie stwierdzane przypadkowo na stole operacyjnYm lub sekcyj-
nym. W ostatnich latach schorzenie to wzbudzilo iywe zainteresowanie zwlasz-
cza chirurgow. Dzieki dokladnemu poznaniu jego pod wzgledem klinicznym
i anatomo-patologicznYm, jak rowniei dzieki postepowi badan laboratoryjnYch
i .klinicznych, a zwlaszcza rentgenologicznych rozpoznawanie tej jednostki cho-
robowej staje sie coraz czestsze. Masztak w swej pracy w 1946 roku wspo-
mina tylko o 316 przypadkach, natomiast Zabokrzy cki w roku 1954 mowi
ju? e przeszlo tysiqcu przypadkow. Polskie pigmiennictwo na ten temat na ogol
jest skqpe, mimo Ze pierivizy na tq jednostkq chorobowq zwrocil uwage Polak
Le iiiewsk i. Szczegolowo zaS pod -wzgledem klinicznYm i anatomo-patolo-
gicznym opisali to schorzenie dopiero w .1932 roku autorzy Cr oh n, G i n s-
bur g i Oppenheimer i nadali mu nazwe ?zapalenie koncowego jelita
biodrowego" (Ileitis terminalis). Wspomne przeto tylko na podstawie litera-
tury, ie schorzenie to wystepuje przewainie u ludzi mlodych do 40-ego roku
czeLciej u meiczyzn nii u kobiet. Etiologia jego dotychczas nie jest
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
392
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Kozak
znana i zdania na ten temat sq bardzo roine u poszczegolnych autorow. Mowi
sie, e tlo jest urazowe, bakteryjne, wirusowe, alergiczne lub e w ogole nie-
*mane. Przebieg i obraz kliniczny sq bardzo roinorodne w zaleinoSci od formy
jakq przybierajq lub od okresu choroby. Schorzenie to moie przebiegae ostro,
podostro lub przewlekle. Postae ostrq cechujq objawy, jak przy ostrym zapa-
leniu wyrostka robaczkowego lub jelit. W postaci podostrej obok cech zapal-
nych moina stwierdzie objawy, jak przy niedroinoSci jelita cienkiego. Postae
przewlekla jest najczestsza i klinicznie najbardziej roinorodna. Rozwija si
bardzo powoli, mote trwae kilka, kilkanagcie, a niekiedy kilkadziesiqt lat.
Mote miee okresy zwolnienia lub zaostrzenia nie tylko zaleinie od leczenia,
lecz take samoistne. W poczqtkach choroby .wystepujq biegunki, nieznaczne
oslabienie i wzmotenie pobudliwogci nerwowej. Wyproinienia przewainie
wolne, wodniste, z duiq domieszkq Aluzu, zabarwione prawidlowo, poprzedzane
silnym parciem na stolec, Miami brzucha i kruczeniem w jamie brzusznej.
Dolegliwogci te ustepujq pa oddaniu stolca. Zazwyczaj chorzy majq zachowany
apetyt, mimo to stopniowo tracq na wadze i silach. Przy dlutszym trwaniu
choroby jelito ulega zgrubieniu, tworzq sie zrosty dajqce sie wymacao przez
powloki w postaci postronkOw. W razie zag zweienia gwiatla jelita mogq wy-
stqpie objawy niedroinoki. Niekiedy znow, jako powiklanie, mogq tworzye sie
przetoki do poszczegolnych odcinkow przewodu pokarmowego lub sqsiednich
narzqdow wzglednie na zewnqtrz powlok brzusznych lub kolo odbytnicy.
Rozpoznanie postaci ostrej, o ile jeszcze nio przechodzi w pod-
ostrq lub przewleklq, jest niezmiernie trudne i ustalone zostaje
najczqkiej na stole operacyjnym lub sekcyjnym. W postaciach
podostrej i przewleklej nastrqczajq si rowniet due trudnoki roz-
poznawcze. W tych razach obok badali dodatkowych klinicznych
I laboratoryjnych oraz wywiadow bardzo cenne uslugi oddajo ba-
danie rentgenologiczne frakcyjne jelita cienkiego oraz wlew kon-
trastowy. Obraz rentgenologiczny jest rotny w zaletnoki od czasu
trwania choroby. Klasycznym ,objawem rentgenologicznym dlutej
trwajqcego zapalenia ziarnin.owego koncowej czqki jelita biodro-
wego jest tzw. ?objaw sznurowy Kantora", wystqpujqcy wtody,
kiedy w cianie jelita sq zapalne zgrubienia i nacieczenfa z towa-
rzyszqcymi procesami bliznowaciejqcymi i zwqtajqcymi jego Awla-
tip. We wczesnych okresach zmiany chorobowe dotyczq samej
gluzowki, a rotnicowanie ich jest niekiedy w tym okresie bardzo
trudne. To wczesne zmiany zapalenia ziarninowego koncowej Nth
jelita biodrowego przejawiajq siq w postaci dutej ruchomoki ?
tego odcinka jelitowego, ze sklonnokiq do przelotnych zmian
w napiqciu miOniowym, szybkim wypelnianiem siq i oproinianiem
zawiesiny cieMujqcej. Zwracaa nalety bacznq uwagq, by przy ba-
daniu rtg, gluzowkq podejrzanq o zmiany chorobowe, porOwny-
?
Nieswoiste zapalenie jelita biodrowego 393
waa ze zdrowq. Wainym jest, gdy stwierdzone zmiany patologicz-
no sq jednakowe rentgenologicznie przy badaniu w roinych wa-
runkach.
Schorzala czq?a jelita jest bardzo charakleryslyczna na stole
operacyjnym lub sekcyjnym. Odcina siq ona ostro 'od czqki zdro-
wych przedstawiajqc twor jqdrny, zbitej spoistoki, roinej dlugo-
koloru tywo czerwonego, z blonq ,surowiczq lgniqcq lub mato-
wq, pokrytq nalotami wloknika, z silnie nastrzykniqtymi naczynia-
mi krwionognymi. Swiatlo chorej czqki jelita jest wqzkie, nie-
kiedy do tego stopnia, te klinicznie mote dawae objawy niedrot-
noki. Poprzedzajqca zag zdrowa czqge jelita mote bye workowato
rozdqta. Krezka chorej pqtli jelita cienkiego jest obrzqkniqta, cia-
stowato zgrubiala z nastrzykniqciami, zlepiajqca siq niekiedy z sq-
siadujqcymi pqtlami i ksztaltujqca twOr postronkowaty, macalny
przez .powloki brzuszne. Sluzowka chorej czqki jelita biodrowego
jest groszkowato przerosla, w postaci tzw. kocich lbow, pokryta
czqsto wietymi lub bliznowaciejqcymi owrzodzeniami, glqboko
drqzqcymi i najliczniej rozmieszczonymi u przyczepu krezki. Obraz
histopatologiczny jest rotny w zaleinoki od postaci i czasu trwa-
nia choroby, mote miee cechy obrzqku i zapalenia ostrego, pod-
ostrego wzglqdnie przowleklego, przy czym gciana jelita jest zgru-
biala na skutek obrzqku i nacieczenia zlotonego z leukocytow,
limfocytOw, eozynofilow, komorek plazmalycznych okfqglych lub
fibroblastOw. Charakterystyczne sq tutaj histiocyty z wieloma
jqdrami. Swiatlo naczyn krwionognych porozszerzane. Na po-
wierzchni bIony surowiczej zwykle sq cienkie warstwy wloknika.
Podajq ponitoj opis przypadku zapalema ziarninowego konco-
wej pqtli jelita cienkiegg rozpoznanego klinicznie i. operowanego
z wynikiem pomyglnym. ?
Chary lat 29, pracownik umyslowy, przebywal w III Klinice ChorOb
Wewnetrznych Ak. Med. w Lublinie od 11.V111.1954 roku do 14.IX.1954 roku
(L. hist. char. 4595/215/54), nastepnie zostal przeniesiony do Kliniki Chirurgicz-
nej A. M. w Lublinie i w dmu 20.IX.1954 roku operowany przez prof. dra med.
Onyszkiewicza..Z wywiadu wiadomo, te w dziecinstwie przebyl odre i czer-
wonke. W szostym roku tycia, jak podaje, przejechal go woz w poprzek
brzuc4. W czasie okupacji niemieckiej mial przestrzelbny prawy staw lokcio-
wy wskutek czego nieznaczny przykurcz i upogledzenie jego ruchomaci.
Pil okolicznogciowo, pall okolo 10 papierosow dziennie. Chorob wenerycznych
nie podawal, wywiad rodzinny bez znaczenia.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
394
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Kozak
Obecna choroba rozpoczqla siq w 1946 roku biegunkami, og6lnym osla-
bieniem, pobolewaniem w dolnej prawej polowie brzucha oraz wzmoionq
pobudliwogciq nerwowq. Poczqtkowo oddawal 2-3 stolcow dziennie, poiniej
liczba ich wzrosla do 6 na dobq, przewainie wolnych, wodnistych, z do-
mieszkq gluzu, prawidlowo zabarwionych. Oddawane stolce byly poprzedzane
bolarni i glognymi kruczeniami w jamie brzusznej oraz towarzyszyly im nie-
kiedy nudnogci, rzadziej wymioty. Apetyt zawsze dobry. Mimo leczenia ambu-
latoryjnego stopniowo podupadal na silach. W ciqgu ogmiu miesiqcy stracil na
wadze okolo 10 kilogramow. Z tego te2 powodu w dniu 25 maja 1947 roku
zglosil siq do II Kliniki Chorob Wewnqtrznych A. M. w Lublinie, gdzie prze-
bywal do 16 VI.47 roku z rozpoznaniem: Enterocolitis chronica el gastritis chro-
nica hypochlorhydrica. Wypisal siq z duiq poprawq, bez biegunek i Mow
brzucha, stal siq mniej nerwowy i przybral na wadze okolo 5 kg. Czul siq
zupelnie dobrze i mogl nawet pracowa6 fizycznie, nie zachowujqc diety.
Od marca 1952 roku nastqpil nawrot choroby z objawami stopniowo siq nasi-
lajqcymi, jak przed leczeniem klinicznym w 1947 roku. Bezskuteczne piqcio-
miesiqczne leczenie ambulatoryjne zmusilo go znowu do leczenia szpitalnego.
Tym razem zglosil siq do I Kliniki ChorOb Wewnqtrznych Ak. Med. w Lublinie,
gdzie przebywal od 14.VII.1952 do 22.IX.1952 roku. W czasie tego pobytu
w Klinice miewal stany gorqczkowe. Stwierdzono wOwczas oprocz
ze strony przewodu pokarmowego naciek gruiliczy w prawym szczycie
plucnym. Ze wzglqdu na brak poprawy stanu zdrowia chory na wlasne 2qda-
nie wypisal sq do domu z nastqpujqcym rozpoznaniem: Colitis ulcerosa chro-
nica, Hypochlorhydria, Tbc. infiltrativa apicis pulmonis dextri. W czasie dalszego
,leczenia ambulatoryjnego stan jego zdrowia wyrainie siq pogarszal. Nasilily
siq bowiem stany gorqczkowe, kaszel i dolegliwogci ze strony przewodu pokar-
mowego. Coraz bardziej tracil na silach. Stan ten w niedlugim czasie zmusil go
do powrotu do Kliniki, gdzie pozostawal od 10.X.52 do 22.X.1952 roku. W cza-
sie pobytu w Klinice dolegliwogci ze strony przewodu pokarmowego wyrainie
siq zmniejszyly, natomiast nacieczenie w szczycie prawego pluca nie uleglo
poprawie. Wypisany zostal do domu z rozpoznaniem: Colitis ulcerosa chronica.
Tbc infiltrativa lobi superioris pulmonis dextri, Hipochlorhydria, Hyperthyreosis
suspecta. Zlecono choremu dalsze leczenie sanatoryjne i streptomycynq._Chory
po przyjqciu 15 g streptomycyny uzyskal czqgciowq poprawq, gdy2 ustqpilY
tylko stany gorqczkowe i zmniejszyl siq kaszel, ale nadal oddawal po kilka
wolnych stolcOw na dobq, z poprzedzajqcymi je bolami brzucha, ktore ustq-
powaly po wyproinieniu. Nacieczenie prawego szczytu plucnego cofnqlo Si
dopiero po kilkumiesiqcznym leczeniu sanatoryjnym. Po wypisaniu siq z sana-
torium chory nie czul siq jednak dobrze, gdyi .dolegliwogci ze strony przewo-
du pokarmowego utrzymywaly siq nadal i to z okresami nasilenia lub popra-
wy. Cd maja 1954 roku bole brzucha przybraly charakter staly z okresami
nasilenia. Stolce oddawal piqe i wiqcej razy na dobq. Po kaidym prz ? ?
QC1
yj U
pokarmu bole brzucha wzrastaly, wystqpowaly wzdqcia, a niekiedy nawet wy-
moty. Oslabienie ogolne wzroslo do tego stopnia, ie chory ledwie inogl cho-
dzie o wlasnych silach. Apetyt mial na 001 dobry; nie gorqczkowal. Tym
Nieswoiste zapalenie jelita biodrowego :395
razem zglosil siq w dniu ii.VIII.1954 roku do III Kliniki ChorOb Wewnqtrznych
A. M. w Lublinie, gdzie pa ustaleniu rozpoznania: Ileitis terminalis chronica
i konsultacji chirurgicznej (prof. dr med. Onyszkiewicz) zaczqligmy chorego
przygotowywao do zabiegu operacyjnego podajqc mu transfuzjq krwi, sulfo-
.guanidynq, tanalbinq, grodki uspokajajqce i przeciwskurczowe. W dniu
14.IX.1954 roku chory zostal przeniesionY do Kliniki Chirurgicznej, gdzie
byl operowanY w dniu 20.IX.1954 roku. Zabieg operacyjny chory zniosl
dobrze. Przebieg pooperacyjny byl bez powiklan. Stan chorego powoli zaczql
siq poprawiae, wypisal siq do domu w dniu 1.X.1954 roku. Co kilka miesiqcy
zglaszal siq do kontroli w obu Klinikach. Obecnie apetyt ma bardzo dobry,
iadnej diety nie zachowuje, nie uskaria siq na iadne dolegliwoki ze strony
przewodu pokarmowego i pracuje, jako urzqdnik. W ciqgu roku od chwili
operacji przYbral na wadze okolo 15 kg.
Stan przedmiotowy chorego w czasie pobytu w Klinice przed zabiegiem
operacyjnym z uwzglqdnieniem tylko zmian patologicznych:.
Chary znacznie wyniszczony, sk6ra blada, sucha, tkanka podskOrna slabo
rozwiniqta, miqgnie wiotkie, galki oczne nieco powiqkszone, lgniqce. Sluzow-
ka jamy ustnej blada, lekko podsychajqca. Jqzyk nie obloiony, podsychajqcy.
Staw lokciowy lewy nieznacznie znieksztalcony w lekkim przykurczu, z nie-
znacznie ograniczonq ruchomogciq, z nieregularnymi bliznami po postrzale.
Brzuch po kaidorazowym przyjqciu pokarmu wzdymajqcy siq z glognym prze-
lewaniem tregci pokarmowej, z napiqciem i bolesnogciq rozlanq powlok, naj-
silniej wyraionq w okolicy jelita glepego. Po oddaniu stolca brzuch zmniejszai
siq do poziomu .klatki piersiowej i byl mniej bolesnY. Objaw Blumberga
i Rowsinga silnie zaznaczony po przyjqciu pokarmu, slabiej zag po wyproi-
nieniu. Przy glqbokim obmacywaniu jamy brzusznej, w jej dolnym prawym
kwadraneie, w miejscu jelita glepego, wyczuwa siq twor postronkowaty, miq-
sisty, doge twardy, bolesny, dlugaci okolo 30 cm, grubaci palucha doroslego
czlowieka, slabo ruchomy z powodu zrogniqcia z podloiem tylnej gciany jamy
brzusznej, przebiegajqcy skognie od gory i z zewnqtrz do spojenia lonowego.
Odruchy gciqgniste i dermografizm wzmoione.
Badania dodatkowe
Mocz j krew obwodowa badane kilkakrotnie odchylen od
normy nie wykazujq. Opadanie krwinek czerwonYch 10/21, 9/17,
9/24. Odczyn aglutynacyjnY Bordet-Wassermana krwi ujemny.
Poziom bialek w surowicy krwi 6,4%, w tym albumin 4,3?/o,
globi-
un 2,10/0. posiew z kalu w kierunkti Bac. Salmonellae, Shigellae,
I mycobacterium Tbc ? ujemny. Proba benzydynowa na krew uta-
jonq w kale wykonana kilkakrotnie wybitnie dodatnia. Badarue
kalu na sprawnoSe trawiennq pokarmow wyrainiejszych odchy-
len od stanu prawidlowego nie wykazuje. Pasoiytow ani jaj paso-?
zytow w kale nie wykryta. Trega olqdkowa: na .czczo ? wolny
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Kozak
HC1 6, og. kw. 12, po probnym Sniadaniu kofeinowym po 30 min.
wolny HC1 32, og. kw. 48, po 60 min. wolny HCI 34, og. kw. 50.
Trek dwunastnicza odchylen od stain' prawidlowego nie wykazuje,
lamblii nie wykryto. Cignienie krwi na tqtnicy ram ieniowej 110/60.
Badanie wziernikowo odbytnicy: nieznaczne przekrwienie i roz-
pulchnienie Sluzowki.
Nieswoiste zapalenie jelita biodrowego 397
jelita zmian patologicznych nie wykazujq. W koncowej 1/5 czq?ci
jelita cienkiego zawiesina cieniujqca nie zatrzymala siq i przedo-
stala siq od razu w znacznej czqgci do jelita grubego. Radiologicz-
nie stwierdziony fakt szybkiego opro2niania siq jelita cienkiego
w chwili przedostawania siq kontrastu dokoncowej pqtli jelita
cienkiego jest parednim objawem wzmoionej pobudliwoki jelita,
Ryc. 1. Rentgenogram nieswoistego przewleklego ziarninowego zapale-
nia koncowej petli jelita, biodrowego (przypadek autora).
Badanie rentgenologiczne: w Srodkowych czqkiach
obu pluc widoczne dwa zwapniale ogniska wielkoki ziarna pieprzu.
Poza tym -pluca i serce bez zmian patologicznych. Zolqdek i dwu-
nastnica nie wykazujq odchylen od stanu prawidlowego. Badame
-frakcyjne jelita cienkiego wykazuje, po podaniu zawiesiny cieniu-
jqcej, ze poczqtkowe 4/5 czqSci jelita cienkiego wypelniIo siq pra-
widiowo. SluzOwka poszczegolnych pqtli oraz Swiatio 1? zarysy-
..? -,4C.,+.1eluni????????????1
Rye. 2: Rentgenogram wlewu kontrastowego 'przed oproinieniem jelita
biodrowego. X ? miejsce zespolenia operacyjnego jelita biodrowego z kqtnicq
(przypadek autcra).
wywolanej stanem zapalnym. (Objaw Stierema). Okrqinica zag przy
wlewie kontrastowym wykazuje ostro obrysowane giadkie znie-
ksztalcenie wow.nqtrznego zarysu kqtnicy w bezpogrednim sqsiedz-
twie zastawki Bauhina, przy braku innych uchwytnych zmian
w gwietle kqtrncy. Zawiesina cieniujqca przedostawszy sig do kon-
cowej pqtli jelita cienkiego wykazuje rOzlegle zmiany przerostowe
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Kozak
uwidocznione na wykonanym zdjgclu Rtg w postaci licz-
nych przybrzeinych ubytkow cieniowych, od wielkoSci siemienia
do malego grochu (Ryc. 1). Opisana kolicowa pqtla jelita cien-
kiego wykazuje w oparciu o wykonane zdjgcie zachowanq droinoSe
przy lekkim, rownomiernym zwgieniu jej wiat1a. Sciany jelita sq
usztywnione, przesuwalnoSe koncowej pgtli jelita biodrowego
Nieswoiste zapalenie jelita biodrowego 39g
mig?nia prostego brzucha, Kolicowa pqtla jelita biodrowego od
zastawki Bauhina na dlugoki okoio 50 cm jest nacieczona i zgru-
biala, jgdrna, sino-czerwona gruboSci palucha dorosiego czlowiekar
wyrainie nastrzykana. Przylegajqca na tej przestrzeni krezka row-
nie i jest zgrubiala i silnie nastrzykniqta, iywo czerwona. Blona
surowicza miejscami pokryta nalotami wioknika, nieco matowa.
Ryc. 3. Rentgenogram wlewu kontrastowego po oproinieniu sig okrgi-
nicy. X ? miejsce zespolenia operacyjnego jelita biodrowego z katnicq (przy-
padek autora).
wzglgdem podloia jest zniesiona. (Obraz rentgenologiczny prze-
mawia za Ileitis terminalis Ityperplastica). Wlew kontrastowy
wykonany w dniu 19.X.1954 roku tj. w miesiqc po wykonanym
zabiegu operacyjnym wykazuje szybkie przechodzenie zawiesiny
cieniujqcej w miejscu polqczenia jelita grubego z cienkim, ze
gwiatlem nieco wgiszym od sqsiadujqcej pqtli jelita cienkiego.
W zakresie jelita grubego i koncowej pgtli jelita cienkiego odchy-
od stanu prawidlowego nie stwierdza sig. (Ryc. 2 i 3).
Opis zabiegu operacyjnego: W narkozie ogolnej
brzuch otwarto ciqciem podluinym wzdlui zew.ngtrznego brzegu
Ryc. 4. Wycinek koncowej pqtli jelita biodrowego zajqty nieswoistym
przewleklym zapaleniem (przypadek autora).
Granica miqdzy czgSciq schorzalq a zdrowq jelita biodrowego odci-
na siq ostro. Zmiany chorobowe w koncowej czggci jelita biodro-
wego dochodzq do zastawki Bauhina, ktOrq zajgly w calogci nie
przechodzqc na jelito glepe I pstro siq od niego odcinajqc. Wyro-
stek robaczkowy makroskopowo nie wykazuje zmian patologicz-
nych. (Ryc 4). Po zmobilizowaniu krezki na przestrzeni chorobowo
zmienionego jelita biodrowego usunigto je wraz z obwodowq
czggciq jelita Slepego i to w granicach tkanek zdrowych tj. w odle-
gloSci okolo 5 cm od zmienionych chorobowo. Kikut jelita Slepego
zaopatrzono na Ouch? szwem dwupiqtrowym. Koniec skoSnie
odcigty jelita biodrowego zespolono do boku jelita Slepego, pokryto
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
400
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jan Kozak
zespolenie sieciq, zalanq penicylinq ze streptomycynq i zeszyto
powloki brzuszne zakladajqc opatrunek aseptyczny.
Badanie histopatologiczne wyciqtego odcinka jelita
biodrowego: Zgrubienie gciany jelita spowodowane jest obrzqkiem
i obfitymi naciekami zapalnymi, oraz rozrostem tkanki ziarninowej.
W blonie gluzowej rozlegle owrzodzenia, miejscami giqboko drq-
tqce do blony miggniowej. W dnie owrzodzen tkanka ziarninowa,
na powierzchni warstwy wloknika przepojone licznymi granulocy-
tami oboAtnochionnymi. W zrqbie zachowanych odcinkow blony
61uzowej rozszerzone naczynia oraz obfite nacieki z komorek
plazmatycznych, eozynochlonnych oraz pojedyficzych limfocytow
i histiocytow. W blonie podgluzowej i migSniowej wybitny obrzqk
rozszerzenie naczyli, rozlegle nacieki z komorek plazmatycznych,
eozynochlonnych, limfocytOw oraz histiocytow, miejscami w postaci
kom6rek cial obcych z wieloma jqdrami. W blonie surowiczej roz-
szerzenie naczyn oraz skupienia limfocytow i histiocytow. Na po-
wierzchni cienkie blonki rzekome z wloknika. Obraz histopatolo-
giczny odpowiada wrzodziejqcemu niesw-oistemu zapaleniu jelita
krgtego.
Omowienie przypadku
Przypadek nasz jest typowy dla przewleklego ziaminowego
zapalenia koricowej pt1i jelita biodrowego. Podajemy go ze wzglq-
du na jego rzadkoge oraz jako przyklad biqdow rozpoznawczych,
jakie zachodzily mimo dlugotrwalej obserwacji I typowego prze-
biegu klinicznego. Chcemy jednoczegnie podkreSlie, te rozpoznanie
kliniczne w dobie obecnej, dzigki postepowi techniki i rodzaju
badan klinicznych, laboratoryjnych, a przede wszystkim rentgeno-
logcznych jest moiliwe i nie tak trudne, jak dawniej. Badania
rentgenologiczne w wypadkach podojrzenia ziarninowego zapale-
nia koncowej pt1i jelita biodrowego zawsze winno sie wykony-
wae frakcyjme oraz przy pomocy wlewu kontrastowego. Przy usta-
leniu naszego rozpoznania wzigligmy pod uwagq nastuujgce
jednostki chorobowe: przewleklq czerwonkq bakteryjnq i peizako-
watq, gru1ice wrzodziejqcq jelit, przewlekle wrzodziejqce zapale-
nie jelit pochodzenia toksycznego endo- i egzogennego, przewlekle
zapalenie wyrostka robaczkowego, sprawy nowotworowe jelit,
marnice zlogliwq, promienicq, kite lub rzetqczkq jelit, pierwotne
wrzodziejqce zapalenie okrqtnicy, skrobiawicq, sprue i inne.
Nieswoiste zapalenie jelita biodrowego 401
Rozpoznanie nasze oparligmy na charakterystycznych wywia-
dach i przebiegu klinicznym, dodatkowych badaniach klinicznych
i laboratoryjnych, a zwlaszcza rentgenologicznych, wykluczeniu
wyiej podanych jednostek chorobowych. Zostalo ono potwierdzone
wykonanym zabiegiem operacyjnym i badaniem histopatologicz-
nym. Rozpoznanie na-sze kliniczne zadecydowalo o leczeniu rady-
kalnym, ktore przy obecnym stanie wiedzy naleiy uwaiae za lecze-
nie z wyboru pod warunkiem, ie ma siq do czynienia z procesem,
ktory jest umiejscowiony i nie przenosi siq do coraz to )innych
odcinkow przewodu pokarmowego. W przeciwnych bowiem razach
zachodzi potrzeba wykonywania kilkakrotnej operacji. .Nasze roz-
poznanie umiejscowionego procesu chorobowego oraz z powodze-
niem wykonany zabieg operacyjny przyczynily si do wyleczenia
chorego, u ktorego stolce staly siq prawidlowe, ustqpily wszelkie
dolegliwoki ze strony przewodu pokarmowego, wrOcila rowno-
waga ukladu nerwowego, chory zaczql przybierae na sue i na
wadze.
Wnioski
1. Nieswoiste ziarninowe zapalenie koncowej pqtli jelita bio-
drowego jest jednostkq chorobowq rzadkq, ale nie w tym stopniu,
jak rzadko bywa rozpoznawane.
2. Przyczyna rzadkiego rozpoznawania to nie tylko trudnoki
diagnostyczne, lecz przede wszystkim fakt, ie zbyt malo bierze
pod uwag t jednostke chorobowq przy roinicowaniu schorzen
jamy brzusznej. Dokladniejsze obecnie poznanie pod wzgledem
klinicznym i anatomo-patologicznym, oraz postqpy teclmiki i rodzaju
badan dodatkowych laboratoryjnych, klinicznych i rentgenologicz-
nych pozwalajq na coraz czqstsze stwierdzenie kliniczne tego scho-
rzenia.
3. -Etiologia tego schorzenia nie jest jeszcze dotychczas znana.
Przypuszcza siq, te"tlo mote by urazowe, bakteryjne, Vrirusowe,
alergiczne lub w ()Ole nie znane.
4. Kliniczny obraz schorzenia mote bye bardzo, roinorodny
zaleinie od formy jakq przybiera I od okresu chOroby. Mote prze-
biegae ostro, podostro lub przewlekle. Przypadki ostre sq bardzo
trudne do rozpoznania. Rozpoznaje sig je przewainie na stole ope-
ra'cyjnym lub sekcyjnym. W .postaciach" przewleklych lub podo-
strych rowniet nastreczajq sie due trudnoki rozpoznawcze.
Z badan pomocniczych cenne Uslugi oddaje badanie rentgenolo-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
402
Jan Kozak
giczne frakcyjne jelita cienkiego oraz wlew kontrastowy. JeAli
badanid te nie dadzq pozytywnych wynikow, a sq dane, ie istnieje
td jednostka chorobowa, naleiy Nsrykonae prang laparatomig,
celem skontrolowania przewodu pokarmowego i ewentualnego
pobrania probnego wycinka do badania histopatologicznego.
5. Loczenie zachowawcze, jak dotychczas, nie daje na1e2y-
tych wynikow, najlepszym i niejako z wyboru, jest leczenie ope-
racyjne.
PISMIENNICTWO
1. Arawjo de Campos H., Cutait D. E., Pontes J. F., Trava-
r.es de Lima M. L. M.: Rev. Paulist. Med. 1953 42/5 str. 351 (Ref. w Excerpta
Medica 1954, T. 8 Nr 5, str. 686). 2. Crohn B. B., Ginsburg L., Oppe n-
heimer G. 0.: Journ Amer. Med. Assoc. 1932, T. 99, Nr 16, str. 1323.
3. Dixon C. F.: Surg. 1938. T. 108, Nr 5, str. 857. 4. Frey W.: Ztrbl. Chin.
1939. T. 6, Nr 31, str. 1760. 5. Junghans H.: Munch. Med. Woch. 1940. T. 87,
Nr 37, str. 1013. 6. Kantor J.: Journ. Med. Assoc. 1934. T. 103, Nr 26, str. 2016.
7. Marina C., Perez Gomez A., Luque J., Bosch J., Gonzolez
Calpena J., Gonzolez Machado L.: Rev. Clin. Esp. 1953, Nr. 50
1-2 str. 108 (Ref. w Excerpta Med. 1954, T. 8, Nr 5, str. 686). 8. Mailer R.:
Brit. Journ. Surg. 1938. T. 25, Nr 99, str. 517 (Ref. w Journ. Chir. 1938. T. 52,
str. 108). 9. Masztak R.: P.T.L. 1946. Nr 14, str. 431, Nr 15, str. 471, Nr 16,
str. 505. 10. Sarie S.: Gastroentelogia, 1953. 80/5, str. 283 (Ref. w Excerpta
Med. 1954. T. 8, Nr 5, str. 686). 11. Stierlin E.: Klin. Rentgendiagnostik des
Verdauungskanals, J. Springer 1927. 12. Vogt t S.: P.T.L. 1949, IV, Nr 40,
str. 1193, Nr 41, str. 1226, Nr 42, str. 1260, Nr 43, str. 1291, Nr 45, str. 1357_
13. Zabokrzycki J.: Radiodiagnostyka jelita cienkiego. P.Z.W.L. Warsza-
wa 1954.
?
HecaNtabnnoe nocnanenne 6egpennoll Hamm 403
P E 3 TO M E
ABTOp ormcbmaeT cnytiaii HpoAonamenbuoro nocnaHenHH HOH-
ueBoii neunt 110gB3HOIHHOR miLuIn pacnoauainzoro HammtiecHn.
Baarormaytinbie peayabTaTbi B JICIICHHIL 610111 Aocnourbt HHUlb HOC-
Re npumeuemm onepammoro npuema. AnTop o6cyamaeT Tame
cambie nambie xapaitTepnbie gepTbr aToro aa6oHenannfr, npnlieM
noggepunnaeT, tyro- camo aa6onenanue He CTOHb pun, HaH peaHnm
HnnneTcH npanHabnoe ee pacnoanatme. flpntHnia aaHmotmeTcH He
TOHbH0 B AuarnocTutiecHnx TpygnocTnx, HO Il B (Dawre, WO CHUM-
HOM pe.aHo Hymaem o6 3TOM aa6onenamm HpH amjilDepeHuHponHe
3a6onenanuii 6pumnuoil HoHocTir. Becbma uelmble yc.nyrn rum ycTa-
Hormel= Huarnoaa oTTkaioT (bpaHuHmurponaHnbie peHTrenoncHne
HCCHCHOBHHIM TOHHOil HIHHHH, a Taxate HouTpacTnue BHHBaHHH
B npnmyio Hriunq. B caytme, Roma HmeloTcH xapaHTepnbie cHmg-
TOMbI 3T01'0 aa6onenaHnaT, nounepamenHbie TamHe HJIHMILICCHtly,
X0g0A1 60ne3n1I, no nponegellubie 'mime yHaaaHubie peirrrenoncHne
HccHeRonanun He HounepaigaKyr nail= npeltnonomeHHil, cHeayeT
Hp0H3BCCTII HcnbrraTenbnoe ncHpbrrue 6imowHoll HOTIOCTH Tioncep-
nammoe Regenue He AaeT HoHamecT 6narononytmb1x peayabTaTon,
noaTomy HaHnyquntm meToTkom atetiemm HBHHOTCH onepaTnnHoe
ne-
qenjie. AnTop npeAnoaaraeT, ITO nomanne (DaHTlltiecHllx npntnull
BbI3bIBHIOIMIX. ouncbmaemylo 6me3nb, momeT cymecTneHHo HOBJIHHTb
Ha MCTOj ee nemenuH.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
404
Jan Kozak
SUMMARY
The author describes a case of a chronic unspecific inflamma-
tion of the terminal loop of the ileac intestine clinically diagnosed.
Good results of treatment were obtained following surgical opera-
tion. The main characteristics of the disease are described. It is
stressed that the disease is not as uncommon as uncommonly it is
diagnosed. The cause of this are not only diagnostic difficulties, but
also the fact, that too seldom this disease is thought of in differen-
tiating diseases of the abdominal cavity. Of great diagnostic value
are x-ray fractional examinations of the small intestine and a con-
trast enema. In case there are characteristic symptoms and the cli-
nical course is typical for this disease and the above mentioned
x-ray examinations do not confirm our suppositions a temptative
abdominal section should be performed. Conservative treatment
does not offer at present satisfactorily results and the best, so to
say, method of choice is surgical operation. It should be presumed,
that the knowledge of the cause of the disease will influence the
present method of treatment.
Papier druk. sat III kl. 89 g Format 70z100 Druku 14 sir.
Annales U. M. C. S. Lublin 19i5 Lob. Druk. Pras. w Lublinie Zam. Nr 1245 7.11%56 r.
830 egz. A-7-I633 Data otrrymnnia manuskryutu 7.117.56. Data ukonczenia druku 10.X.56 r.
ANNA LES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN ?POLONIA
SECTIO D 1955
VOL. X, lb.
Z Zakladu Biologii Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr Hieronim Jawlowski
Wanda STOJALOWSKA, Alina MONIUSZKO
Pasoiyty przewodu pokarmowego dzieci w itobkach
I przedszkolach Lublina
Ylapa3m-rbi nmukenapirrenHoro -rpairra y aeTe U AeTcHmx mcnnx
AeTcHmx caAax r. 111m6ruma
Parasites of the alimentary tract of children in nurseries
and preparatory schools in Lublin
Wstgp
Praca niniejsza podjqta zostala w Zakladzie Biologii Akademii
Medycznej w Lublinie z nastepujqcych pobudek:
W pierwszym etapie panstwowego planu naukowego w zakre-
sie parazytologii lekarskiej, przewidziano opracowanie zagadnien
diagnostyki najczestszych choral) pasoiytniczych, rozmieszczenie
ich na terenie Polski i ich epidemiologii. Na III Zjeidzie Pol. Tow.
Parazytologicznego nakrelono plan, ktOryby w najbliszych latach
pozwolil na poznanie rozmieszczenia chorob pasoiytniczych i ich
epidemiologii w poszc-zegolnych obszarach naszego kraju. Polo2ono
nacisk na prace dotyczace wystepowania robaczyc przewodu po-
karmowego czlowieka, jak tei i lambhazy. Wysunieto .rowniet
postulat daienia do zaznajomienia i wciagniecia do pracy naukowej
w dziedzinie parazytologii pracownikow zakladow biologii.
W ramach tych zagadniell przystapiono do badania dzieci na
terenie Lublina w kierunku zaraienia robakami i wielkoukcem
jelitowym.
Przebadano dzieci w 6 ilobkach i 18 przedszkolach Lublina
w okresie od lutego 1953 r. do grudnia 1954 r. ?
Koniecznym jest zwrocenie w tym miejscu uwagi na specy-
ficzne warunki przeprowadzania tych badan. Nie byIy one poprze-
dzone iadnym rozporzadzeniem, pracownicy Zakladu starali sie
;
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
406 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
o uzyskanie zezwolenia Wydzialu Zdrowia i Wydzialu Ogwiaty na
przeprowadzenie badaii i wstqp na teren ilobkow i przedszkoli, po
czym osobigcie nawiqzywali stycznoge z kierownictwem w celu
pobrania probek kalu dzieci. W ilobkach, probki kalu pobiorane
byly przez personal, ktory ustosunkowal siq pozytywnie do prowa-
dzonej akcji. Natomiast w przedszkolach, gdzie trzeba bylo rozdae
do domow naczynka do pobrania materialu, napotykano na trud-
nogci. Wobec tego .przeprowadzano pogadanki informacyjrie dla
rodzicow dzieci uczqszczajqcych do danego przedszkola, w ktorych
podkreglano szkodliwoge robakow pasotytujqcych w przewodzie
pokarmowym. Przynoszono do pokazania trwale preparaty roba-
kow, aby obudzia zainteresowanie rodzicow i uzyskae dostarczenie
probek kalu do przedszkola. Od obecnogci rodzicow, korzystajqcych
z pogadanek, zaletala w dutej mierze sprawnok w dostarczaniu
materialu. Istniejq przedszkola, w ktorych nie moina bylo otrzy-
maa probek od pewnej ilogci dzieci lub przynoszenie ich rozciqgalo
siq doge diugo w czasie. Wynikiem tego sq niejednokrotnie niepelne
badania, co zresztq jest uwzglqdnione w wynikach i co mote bya
momentem obnitajqcym wlagciwy stan przeciqtnego zarobaczenia
dzieci.
Musimy przy tym nadmienia, te wszqdzie tarn, gdzie dotarligmy
slowem i pokazem, spotykaligmy due zainteresowanie i zrozumie-
nie akcji zwalczania robaczyc, a w wyniku chqtne dostarczanie
probek kalu, czasem nawet z progbq kilkakrotnego powt6rzenia
badania dziecka.
Wyniki badan otrzymal Wydzial Zdrowia i kierownictwo tlob-
kow i przedszkoli do wykorzystania przez lekarzy, majqcych opiekq
nad dzieemi.
Probowano uzyskae pewien material porownawczy dzieci ze
wsi, ze spoldzielni .produkcyjnych, ale udalo siq nam przebadad
zaledwie niewielkq Hoge dzieci, a z powodu trudnogci technicznych
organizacji wyjazdow i innych, badania nie zostaly ukoliczone.
Do naszych materialow wlqczamy rowniet wyniki badan dzieci
w wieku przedszkolnym z Pulaw i Zamogcia, przeprowadzonych
przez absolwentki mikrobiologii U.M.C.S. Turskq M. i K u-
piec J.
Metody badmi
Dia wykrycia jaj i cyst pasoiytow, przeprowadzono na 001 jednorazowe
badanie probek kalu i jednorazowy wycier z okolicy odbytu dla ustalenia
owsicy.
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci 407
Z metod koprologicznych stosowano metodq bezpogredniego rozmazu
wzbogacajacq metodq flotacyjna Fiilleborna. (K aspr z-a k W., P a wlo w-
s k i Z. 1954).
Rozmaz bezPogredni sporzadzano z malej iloci kalu, pobranej przez
dotkniqcie paleczka szklana kilku miejsc probki i roztartej w 1-2 kroplach
plynu Lugola na szkielku podstawowym. Po przykryciu szkielkiem przykryw-
kowym, szukano jaj robakow pod malym powiqkszeniem, a nastqpnie pier-
wotniakow pod wiqkszym powiqkszeniem.
Przy metodzie iwzbogacajacej Fiilleborna, pobierano ezq pig& kropel
z powierzchni plynu, kt6re przenoszono na szkielko podstawowe do badania
pod mikroskoperh. Poniewai jednak nie wszystkie jaja robakow wyplywaja
jednakowo szybko na powierzchni q plynu, a take niejednakowo dlugo utrzy-
muja siq na niej, po zdjqciu kropel z powierzchni, pobierano pipet q osad z dna
probowki. W osadzie tym znajdowano jaja wlosoglowki, Misty i najczqgciej
niezaplodnione jaja glisty, ktorych na ogol nie stwierdzano w plynie pobra-
nym z powierzchni. Czqge materialu przebadano take metoda dekantacji.
Przy okreglaniu pierwotniakow zarowno cyst, jak i form wegetatyl.vnych,
poslugiwano siq rowniei barwieniem rozmazow kalu hematoksylina ielazista.
W pewnej serii badari stosowano tei metok wzbogacajacq Rachmano-
wej, z modyfikacja stosowana przez Iwaficzu k, polegajaca na uiyciu
cukru buraczanego zamiast cukru trzcinowego (G r o t t, Kowalsk
Neumann 1939).
Jaja owsik6w wykrywano metoda Halla (N.I.H). Material pobierano
w godzinach rannych, moiliwie najwczegniej po przyjgciu dziecka do ilobka
lub przedszkola. Koniec paleczki z celofanem zwiliano w wodzie przed zro-
bieniem wycieru i zaraz po powrocie do Zakladu badano pobrany material.
Material na celofanie podbarwiano plynem Lugola. Badania przeprowadzono
iednorazowo, naleiy wiqc spodziewa6 siq wiqkszego procentu zaraienia
owsikiem przy kilkakrotnym powtorzeniu badania. W jednym tylko przed-
szkolu grupq 55 dzieci przebadano trzykrotnie dzien po dniu.
Zakaienie pasoiytami jelitowymi dzieci W ilobkach Lublina
W okresie od lutego do listopada 1953 r. przebadano 208 dzieci
w wieku od 0 do 3 lat, znajdujqcych siq w 5-u tiobkach lubelskich
i 84 dzieci w wieku .od 1 do 4 lat, w ilobku zamkniqtym w Labu-
niach pod Zamogciem, naletqcym do Lublina.
W tiobkach lubelskich zaratenie robakami i wielkougecem jeli-
towym wynosi Stosunki ilustruje tabela I.
W niewielkim liczbowo materiale moina bylo zauWaiya pewnq
charakterystycznq roinicq, wystqpujqcq miqdzy ilobkami otwar-
tymi, a ilobkiem zamkniqtym. W jednym ilobku zamkniqtym na
terenie miasta, u 40 dzieci w wieku od 1 do 18 miesiqcy nie stwier-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
408
Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
Tabela I
Pasoiyty jelitowe u dzieci w wieku od 0 do 3 lat w ilobkach Lublina.
Ilok
dzieci
zbada-
Dzieci
za razone
Ascarts 1 Trichuris
Enteroblus
Martha
ilok
I %
ilaalnych % lilota 1 %
'lad
%
i1o66
%
Dziewczqta
104
26
25,0
3
2,8
8
7,6
8
7,6
11
10,5
Chlopcy
Ogolem
104
208
17
43
16,3
20,6
2
1,9
4
3,8
7
6,7
7
6,7
5
2,4
12
5,7
15
7,2
18
8,6
dzono, jednorazowym badaniem kalu oraz jednorazowym wycie-
rem kalu, ani jednego przypadku paso2yta jelitowego. Wobec tego
na pozostale ilobki otwarte przypadlby nieco wyiszy procent zaka-
tenia, aniieli widzimy na tabeli caloSci materialu przebadanych
dzieci w wieku ilobkowym. Trudno na podstawie liczbowo skrom-
nego materialu wyciunge ogolne wnioski, ale jednak nasuwa siQ
spostrze2enie, ie pielqgnacja dzieci przez fachowe sily w ilobku
zamkniqtym mote wytwarzae mniejsze moliwoci dla inwazji
pasoiytniczej. Naleiy tet uwzglqdnie mlodszy wick dzieci w tym
ilobku, gdyi gorna granica wieku wynosila tylko 18 miesiqcy, a nie
trzy lata, jak w ilobkach otwartych.
Odmienne stosunki i inne wyniki otrzymaligmy w ilobku
zamkniqtym w Labuniach pod Zamogciem. Tabela II podaje wyniki
jednorazowego badania.
Tabela II
Paso2yty jelitowe u dzieci w wieku od 1 do 4 lat w ilobku w Labuniach.
IloLd
dzieci
zbada-
nych
Dzieci
zarazone
Ascaris
Trichuris
Enterobius
Giardia
i1066
%
ilok
%
iloLa
%
itoia
%
'Hoge
%
Dziewczqta
33
25
75,7
3
9,1
4
12,1
8
24,2
15
45,9
Chlopcy
51
31
60,7
2
3,9
9
17,6
15
29,4
19
37,2
OgOlem
84 .
60
71,4
5
5,9
13
15,5
23
27,3
34
40,4 I
Dzieci w tym ilobku sq nieco starsze, w wieku od, 1 roku do
4 lat, majg moiliwok przebywania w ogrodach i obejgciach gospo-
darskich. Przeprowadzone badania wykazaly stosunkowo wysoki
procent .(71,4%) zakaienia robakami i pierwotniakiem Giardia.
Przyjmujqc jeszcze blqdy wynikajgce z jednorazowego. badania,
4
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci 409
bez powtarzania kilkakrotnie po sobie nastoujqcych badan, jakote2
z samych metod, spodziewae siq moina wiqkszego zakaienia paso-
iytami dzieci na wsi.
W tym tei kierunku na.suwajg siq sugestie, gdy przyjrzymy
siq 29 przypadkom zbadanych dzieci wiejskich w wieku od 1-go
miesigca do 3-ch lat, ktore bez danych z badania metod4 NIH,
wykazujg 41,3% zakaienia (robaki Giardia), a nawet 3,4%
owsikiem, wykrytym metodami koprologicznymi, oraz
44 dzieciom w wieku od 3 do 7 lat zaraionym w 65,9% (robaki
Giardia), (6,8% Enterobius w kale).
Zakaienie pasotytami jelitowymi dzieci w przedszkolach
Lublina
W przedszkolach Lublina przebadano 1504 dzieci w wieku od
3 do 7 lat, w czasie od stycznia do grudnia 1954 r. Tabele III, IV
i V, przedstawiajg obraz inwazji pasoytami jelitowymi wynoszq-
cej 60,20/0, jeieli bierzemy pod uwagq wszystkie znalezione paso-
iyty, zaS przy wyodrqbnieniu zara2enia robakami 51,8% a 21,8%
roinymi pierwotniakami.
Tabela III
Stan zaraienia robakami dzieci w przedszkolach Lublina.
Had
dzieci
zbada-
nych
Dzieci zaraione
robakami
Ascaris
Trichuris
?
Enterobius
Hoge
I % iloge
%
iloAd
%
Hoge
%
Dziewczqta
717
362 I
50,4
73
10,1
183
25,5
201
28,0
Chlopcy
787
418
I 53,1
77
9,7
210 '
26,6
235
29,8
Ogolem
1504
780 I 51,8
150
9,9
393
26,1
436
28,9
Tabela IV
Stan zarazenia pierwotniakami dzieci w przedszkolach Lublina
.E.1 .4
Ticu
1:5 cr9
''-' T1
.cn 0
) ,..0
O.
;11 N
Dzieci
zaraione
pierwot-
niakami
Martha
lamblia
Entamoe-
ba coil
Endoli-
max nana
?
Joda-
mocha
butschlii
Chiloma-
stix-
mesnIli
iloie
%
Hoge
%
Hog&
% iloLe
%
iloia
%
Had
%
Dziewczqta
717
787
168
161
23,41
20,41
65
9,1
77
10,7
46
6,4
9
1,2
2
0,2
Chlopcy
70
8,8
63
8,1
29
3,6
*7
018
9
1,1
Ogolem
1504
329
I
21,81.135
8,9
140
9,3
75
4,9
16
1,1
11
0,9
?11
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
410
Wanda Stojalowska, AlMa Moniuszko
Tabela V
ienie zaraienia pasoiytami jelitowymi dzieci przedszkoli.
Itogezaraione
dzieci
zbadanych
Dzieci
zaratone
ogolem
Dzieci
zaraione
robakami
Dzieci
pierwotnia-
kami
iloSe
%
iloSa
%
Hoge
%
Dziewczqta
717
435
60,6
362
50;4
168
23,4
Chlopcy
787
471
? 59,8
418
53,1
161
20,4
Ogolem
1504
906
60,2
no
51,8
329
21,8
Wyniki badan dzieci w wieku przedszkolnym z Pulaw
i Zamokia, dostarczone nam przez absolwentki Turskq i K u-
p i e c, umieszczone sq w tabeli VI i obrazujq wystqpowanie roba-
kow i pierwotniaka Giardia.
Tabela VI
Pasoiyty jelitowe u dzieci w wieku 3-4 lat z Pulaw i ZamoScia.
(6 73
X) -0
N
.C, 4
.tn CJ
121
Dzieci
zaraione
ilOte I
%
AscarisGiardia
Entero-
bius
Trichu-
ris
Diphyllo-
bothrium
Hymeno-
lepis
ilOga I %
iloia
I % iloSe I %
iloSe
I %
iloia
%
iloSe
%
506
257
45,2
1
82 , 14,4
I
77
13,5
59
10,3
5
0,85
1
0,17
71
12,5
Przeglqdajqc wyniki badan, uzyskane w poszczegolnych przed-
szkolach, naleiy stwierdzie zaleino?a- miedzy stopniem zaraenia
dzieci pasoytami, a warunkami higienicznymi grodowiska. Slabszq
inwazje moina bylo zauwatye w przedszkolach do ktorych uczqsz-
czaly dzieci mieszkajqce w domach skanalizowanych, dzieci z ro-
dzin bardziej dbajqcych o higiene codziennego iycia dziecka.
W przedszkolach z dzielnicy nieskanalizowanej, o duiym zagesz-
czeniu ludnoki, stosunki przedstawialy siq znacznie gorzej, czasem
prawie wszystkie dzieci badane, byly zakaione przynajmniej
jednym pasotytem.
0m6wienie wystoowania poszczeg6lnych pasoiyt6w.
Enterobius vermicularis (L).
Owsik zajmuje pierwsze miejsce wftod robak6w pod wzgledem
czestoki wystepowania u przebadanych dzieci, zarowno w ?bre-
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci 41 l
bie mlodszej, jak i starszej grupy, w wieku ilobkowym i przed-
.szkolnym. Jednorazowym badaniem metodq N. I. H., wykryto
w grupie dzieci w wieku od 0 do 3 lat, 7,2%, w wieku od 0 do 4 lat
w Labuniach 27,3%, oraz u dzieci w wieku od 3 do 7 lat 28,9% jaj
owsikow.
Na podstawie otrzymanych wynikOw wymaga omowienia duty
procent zakatenia owsikiem grupy dzieci w wieku od 1 do 4 lat,
.pochodzqcych z zamkniqtego ilobka. Wycier z okolicy odbytu prze-
prowadzony byl wczegnie rano, po obudzeniu siq dzieci, natomiast
w tIobkach otwartych i wszystkich przedszkolach, badano dzieci
po przyjkiu z domu, w nieco poiniejszych godzin6ch rannych. Ten
moment wczesnego rannego pobrania materialu mogl zawaiy?a
wiqkszej i1oci wynik6w dodatnich przy jednorazowym badaniu.
take mamy tu przyklad warunkow sprzyjajqcych epidemiologii
owsicy, okre?lanej jako choroby rodzinnej, tlobek zamkniqty
sprzyja szerzeniu siq jej I dlatego tak duty procent owsik6w mogI
wystoowae przy stosunkowo joszcze mlodym wieku badanych
,dzieci.
Porownujqc dane dotyczqce owsicy u dzieci w wieku od 0 do
4 lat, widzimy 8,6?A w badaniach I w a czuk (1953); S i e n-
nicki (1952) podaje 6,65% owsicy stwierdzonej w ilobkach Wro-
.clawia u dzieci w wieku od 0 do 3 lat. K ozar (1948) badajqc
dzieci w wieku od 3 do 14 lat, stwierdza wystqpowanie do?a gwaIL
townego wzrostu procentu zaraienia owsikiem od wieku 3 lat.
Wedlug tego wykresu obrazujqcego czestok wystepowania owsi-
kow w zaleinoki od wieku wg Kozar a, na okres zycia od 3 do
4 lat, przypada ponad 40?/o zara2enia owsikami.
Wyniki w starszej grupie dzieci w wieku .od 3 do 7 lat (28,9?/o)
nie odbiegajq na 001 od wynikow roinych badan z ostatnich lat:
Petrycka (1952) ? 27,57?A, Siennicki (1952) ? 23,1?/o,
I w a ri c z u k, Stobnicka (1954) ? 24,6?A. Jedynie wyniki
jednorazowego badania, przeprowadzone przez K o z ar a w Gdan-
sku (1948) sq -procentowo znacznie wysze, dochodzq do 800/0.
Kozar omawiajqc si.voje badania zwraca uwage na czynnik wil-
gotnoki, majqcy wplyw na iywotnoge jaj, z ktorym naley liczye
sie przy otrzymaniu roinych wynikow z poszczegOlnych miast, czy
?obszarow kraju.
Rftni autorzy zalecajq ro2nq Hoge powtornych badarl, ktore
mogq pozwolie na pewne okre?lenie negatywnoki wyniku.
Beadlee (1953) uwaia, ie w pierwszym badaniu wykrywa
SiQ
J;
I;
!
1;1
t
113
It
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jit
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
412 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
? ?
tylko okolo 50% wlagciwych wynikow uzyskanych dopiero po
6 kolejnych badaniach. Inni autorzy uwaiajg trzykrotne badanie za
wystarczajgce. Aby przekonae sig o wielkogci bigdu w wynikach
ujemnych przy jednorazowym badaniu metodg NIH, przebadano
grupg liczgcq 55 dzieci .trzy razy, w ciggu trzech kolejnych dni.
Pierwszy wynik dodatnich pro]) wynoszgcy wzrosl w na-
stqpnych dwOch badaniach do 41,8%, wigc tylko o 7,3%. Przy po-
rOwnaniu tych wynikow z wynikami z terenu wybrzeia, nasuwa siq
przypuszczenie, ie w wystgpowaniu owsikow mogg w Lublinie od-
grywaa rolg odmienne warunki ekologiczne wplywajgce na mniej-
szg przeiywalnoga jaj tego pasoiyta.
W badaniach przeprowadzonych metodg N.I.H., znaczono do-
datnie wyniki przy pomocy znakow: -F, +++. Najwigcej
wynikow bylo z oznaczajgcym obecnogci do kilku jaj w calym
preparacie, wynikow oznaczonych +, bylo ogolem 36. W nie-
ktorych przypadkach jaj bylo tyle, Ze znajdowano je w kaidym
polu widzenia preparatu, czasem w iloci do 50 sztuk, porozrzucane
albo skupione w zbitych grupkach, polqczonych resztkami pokar-
mowymi, gluzem lip.
PrObki pobierane byly zawsze przez tg samg osobg (lekarka
wspolautorka), aby miee pewnoge tej samej techniki badania, gdyi
okazalo sig, ie pray przekazania tej czynnogci osobom z perso-
nelu przedszkola, nie daly dobrych wynikow.
Metodami koprologicznymi wykryto jaja owsikow zaledwie
w 29 przypadkach, z ktOrych w 23 przypadkach jaja byly rOwniet
stwierdzone metodg. N.I.H. Natomiast w 6 przypadkach jaja wystg-
powaly tylko w kale, nawet u dwoch dziewczynek w bardzo duiej
ilogci, a w dniu robiema wymazu z odbytnicy, nie stwierdzono ich
w preparacie.
Dojrzale formy owsika znaleziono tylko w, jednej probce kalu
w iloci kilku okazow i 6-krotnie znaleziono je w wymazie.
Okazuje sig przy metodzie wymazu, Ze na celofan mogq do-
stae sig take jaja innych pasoiytow jelitowych. Znaleziono w 31
przypadkach jaja Ascaris, w 25 przypadkach jaja Trichuris. Take
doge czgsto moina spostrzec cysty Entamoeba coll.
Trichuris trichiura (L)
Wlosoglowka jest robakiem bardzo rozpowszechnionym wgrod
przebadanych dzieci, zajmuje z kolei drugie miejsce w inwazji pa-
soiytniczej. U dzieci w zlobkach Lublina stanowi 5,7?/o, w Labuniach
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci 413
15,5%, a u dzieci przedszkoli lubelskich 26,1% wynikow dodatnich.
W naszym szczuplym materiale wiejskim, mamy wyniki znacznie
wyisze procentowo: 20,60/0 u dzieci w wieku od 0 do 3 lat oraz
31,8% u dzieci w wieku od 3 do 7 lat.
Pojedyficze jaja wiosoglowki byly czqsto wykrywane jui
w bezpogrednim rozmazie, w wieckszogci jednak przypadkow do-
piero metoda wzbogacajgca dala wynik dodatni. W kroplach ply-
nu, pobranych z powierzchni przy metodzie Fillleborna, stwierdzano
przewathie do kilku jaj, mieligmy w 8 przypadkach do 10 jaj
w kropli, a w trzech przypadkach poszczegolne krople zawieraly
po kilkanagcie jaj. Rownoczesne pobieranie kropli osadu z dna
probowki, mialo tg dobrg strong, 2e moina bylo stwierdzie w nim
jaja wlosoglowki nawet wOwczas, gdy na powierzchni plynu jaj
tych nie moina bylo obserwowae. W przypadkach, w ktorych prze-
prowadzono leczenie dzieci, w kontrolnych badaniach mieligmy
czggciowo ujemne wyniki, a zawsze spadek ilogci jaj do pojedyn-
czych okaz6w w preparacie. Jeden raz znaleziono w pi-ace kalu
doroslg form g wlosoglowki.
Wyiej podane procenty zakaienia wlosoglowkg dzieci w wie-
ku ilobkowym i przedszkolnym (5,7% i 26,1?/o) nalety uwaiaa za
wyniki przemawiajgce za znacznym rozpowszechnieniem tego pa-
sotyta w Lublinie. Musimy tu wzige pod uwagg okolicznogci sprzy-
jajgce rozpowszechnianiu sig wlosoglowki, a wigc znaczng ilo?
nieskanalizowanych domow, sposob nawoienia ogrodow I pobli-
skich poi, niedostatecznie wyrobione nawyki higieniczne u ludno-
gci. Z drugiej strony wiemy, ie wystgpowanie wlosoglowki jest
w dutej mierze zaletne od wilgotnogci grodowiska, odpowiedniej
dla rozwoju jaj. Lublin, w porownaniu-z innymi badanymi miastami
Polski, odznacza sig raczej suchogcig klimatu, gorgcym latem, ze
znacznym nasionecznieniem, a wigc momentami niesprzyjajgcymi
wlosoglowce. Mimo istnienia tych czynnikow .grodowiskowych,
ograniczajgcych zasadnicze wystgpowanie tego pasoiyta, stwier-
dzamy ju2 w tych wstgpnych badaniach znaczng inwazjg wloso-
glowki w Lublinie, o wiele wigkszg, nii glisty.
Ascaris lumbricoides (L)
Glista ludzka wspolwystgpuje z wlosoglowkg z racji swych
biologicznych podobielistw, zajmujgc w roinych warunkach kolej-
ne miejsce przed nig lub za nig. W naszych wynikach stwierdzamy,
we wszystkich grupach dzieci, znacznie mniejszq inwazjg glisty,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1111
e,!
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
416 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
nit wlosoglowki: 2,4?/o tiobki lubelskio, 5,90/0 ilobek w Labuniach,.
9,9Vo przedszkola, 13,7% do 20,4% dzieci wiejskie. Nalety przy
tym zwrocie uwagq na to, te w podanych procentach" uwzglqdnione
sq take wyniki dodatnie, uzyskane przez badanie osadu przy meto-
dzie F?lleborna, NV ktOrym stwierdzano jaja niezaplodnione, nie
wyplywajqce z reguly na powierzchniq w uwzglqdnianym czasie,
a wystqpujqce czasem tylko pojodynczo lub wcale nie zdarzajqce_
siq w rozmazie bezpo?rednim.
Wyniki te, o ile nie zostanq poprawione dalszymi badaniami,
przeprowadzonymi na wiqkszym materiale ludnoki, sq dok cie-
kawe. Glista ludzka, pasotyt o kosmopolitycznym rozprzestrze-
nieniu jest czqsta w wilgotnym, cieplym klimacie tropikalnym
i pocitropikalnym. Kozar (1948), omawiajqc porownawcze wyniki
badan przeprowadzonych do danego czasu w Polsce, domygla siq,
motliwoki przewatania glisty nad wlosoglOwkq na terenach Polski
o klimacie bardziej kontynentalnym, przytacza takie cyfry: Gdansk
7,60/o, Warszawa 15,70/o, Krakow 260/0.
Dane z Lublina nie stwierdzajq przewagi glisty nad wloso-
glowkq, ani tet nie wykazujq znaczniejszego rozpowszechnienia
tego robaka w tym miecie. Podobne stosunki na niekorzyk wystq-
powania glisty, znajdujemy u niektorych naszych sqsiadOw: J i r o-
v e c (1952) znalazi u dzieci w Pradze i okolicy 10% Trichuris a 1,3
do 4?/o Ascaris, Priv ora (1951) stwierdza u dzieci badanych
w Koszycach 360/0 Trichuris a 2,3% Ascaris.
Przy wyjagnieniu tych stosunkow moglyby bye pomocne dane
z wynik6w badan nad zarobaczeniem ludnoki, przeprowadzone
w roinych strefach Ukrainy, przytoczone przez Szulmana (1949).
Na terenach Ukrainy, od wilgotnego Polesia do poludniowych ste-
pow, ,nasilenie w wystqpowaniu glisty zmniejsza si od 39,3?/o do.
2,60/0. Odgrywa tu rolq suche lato z dutyin naslonecznieniem cha-
rakteryzujqce poludruowq czqk Ukrainy. Jaja glisty sq 'bardziej
wratliwe na dzialanie promierii ultrafiolkowych, nit jaja wloso-
glowki i tq wlaciwokiq tiumaczy autor istnienie dutych rotnic
w wystqpowaniu glisty, a stosunkowo mniejszych wahan dla wio-
sogiewki. Cram i Hicks (1944 r. cytowane z Craig i Faust)
stwierdzili, te niska cieplota zimy i iamarzanie jest bardziej
szkodliwe dla .jaj glisty, nit wysoka temperatura. Mielibygmy wiqc
oba czynniki klimatyczne w Lublinie, due nasionecznienie
w 1ecie i stosunkowo ostre zimy, jako czynniki dzialajqce hamu-
jqco na rozwoj tego pasotyta.
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci
415
innych robakow stwierdzono tylko w materiale z Pulaw
jaja tasiemcow: piqe przypadkow wystqpowania jaj Diphyllo-
bothrium latum i w jodnym przypadku znaleziono jaja Hymeno-
lepis nana.
Przy porownywaniu dodatnich wynikow badania okazalo sl,
te dok czqstO stwierdzano inwazjq mieszanq, dwoma i rzadziej
trzema robakami pasotytami. Na 877 dzieci zaratonych robakami,
stwierdzono w 20 przypadkach wspolwystqpowanie trZech roba-
kow: Ascaris Trichuris Enterobius (2,280/0). Zaratenie rOwno-
czegnie dwoma robakami przedstawia tabela VII.
Tabela VII
Wspolwystepowanie robakow.
Ascaris
Trtchuris
Enterobius
Ascaris
65
45
18
Trichuris
45 (5,1%)
152
102
Enterobius
18 (2,0%)
102 (11,61)
122
Robaki zajmujqce pierwsze miejsce w inwazji ? owsik i wio-
soglOwka, muszq ?spotkae siq" najczqkiej, a znajqc biologiczne
podobienstwa glisty i wlosogiowki, warunkow bruzdkowania jaja,
trOdel i dreg zakatenia, musimy spodziewaa siq dok czqstej
zbietnogci w wystqpowaniu tych robakOw.
Pierwotniaki
,Giardia lamblia (Stiles)
Wielkoukiec jelitowy brany by pod uwagq przy wszystkich
przeprowadzonych badaniach dzieci, zarowno dzieci w tlobkach,
jak i przedszkolach. Stosunkowo niewielka. Hoge materialu badana
byla metodq wzbogacajqcq, za.sadniczo podane wyniki otrzymy-
wane byly przez badanie bezpogrednich rozmazow, podbarwionych
plynem Lugola.
Hoge cyst w preparacie byla bairdzo rozmaita. Stwierdzano
1) pojedyncze cysty rozrzucone w calym preparacie, 2) gredniq
gdy w poszczegolnych polach widzenia (nie wszystkich) znaj-
dowano od jednej do kilku cyst - albo tet.3) duiq inwazjq, kiedy
w polu widzenia motna bylo policzye do 40 cyst. W tych ostatnich.
co
15
II
111
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
416 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
przypadkach, nawet pod malym powiqkszeniem, cale pole widze-
nia wyglqdalo jakby usiane cystami. Wielkoga cyst byia bardzo
rozmaita, wahala siq doge znacznie. U niektorych dzieci (19) wszyst-
kie cysty byly duke, mniej Wiqcej podobnej wielkogci, u innych
dzieci wystqpowaly cysty mieszane o roinych rozmiarach; niektore
z nich zabarwialy siq w plynie Lugola na niebiesko (G oif f on
wg Brumpta podaje, ie w niektorych przypadkach cysty
Giardia mogq przyjmowae barwq niebieskq). W 13 przypadkach
znaleziono obok cyst martwe formy wegetatywne, a w trzech przy-
padkach, przy stolcu prawie plynnym, wykryto tylko forray wege-
tatywne, takie w martwym stanie.
Stopien zarakenia badanych dzieci wielkougecem jelitowym
waha od 8,60/0 do 40,40/o. U dzieci w wieku do lat 4 wynosi w rok-
nych grupach 8,6%, 24,1?/o, 40,4?/o, u dzieci do lat 7 wynosi 8,9%,
12,5,?/o 13 6?/o. Wyniki te zgadzajq siq w ogolnym zarysie z danymi
tych autorow, ktorzy stwierdzajqc zaleknoga zarakenia wiel-
kougecem jelitowym od wieku dzieci, podajq najwiqkszy procent
zarakenia Nvystqpujqcy u dzieci mlodszych w wieku od 3 do 5 lat.
W badaniach wlasnych, najwykszy procent dodatnich wyni-
kOw przypadl na ilobek zamkniqty, w ktorym przebywaly dzieci
w wieku od 1 do 4 lat. Zgadza siq ten wynik z wnioskiem I w a A-
c z u k, ktora na podstawie wynikow uzyskanych z badan dzieci
w klobkach zamkniqtych w Warszawie, uwaka lambliazq na rowni
z oi.vsicq za chorobq ?rodzinnq", szerzqca siq przy pomocy stycz-
nogci zdrowych ?sob z zaraionymi. Stwierdzalygmy rowniek w nie-
ktorych przedszkolach wystqpowanie wielkougaca u dzieci nalekq-
cych do pewnej grupy, wyodrqbnionej przy podziale calego przed-
szkola ze wzglqdu na wiek. Dzieci tiworzqce rodzenstwo byly prze-
wainie zaraione wielkougacem, choe czasem jedno z nich wykazy-.
walo duiq inwazjq, a u drugiego trzeba bylo dlugo szukae w pre-
paracie pojedynczych cyst.
Procz warunkOw sprzyjajqcych sz.erzeniu siq wielkougeca, wy-
nikajqcych z bliskiej stycznogci dzieci przebywajqcych ze sobq,
naleiy take wziqe pod uwage typ diety z .przewagq wqglowoda-
now, ktorq Stosuje siq w odtywianiu miodszych dzieci. Chorine
i T an guy (1945) zwracajq uwagq na fakt, te w latach 1942-1943
Chilomastix mesnili i inne wiciowce wystqpowaly trzy razy obfi-
ciej, w porownaniu z latami przedwojennymi, z poi,vodu diety ubo-
giej w bialko, stosowanej w okresie wojny.
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci 4.1 7
W rozmazach bezpogrednich, podbarwionych plynem Lugola,
znajdowano tei inne gatunki pierwotniakow u dzieci z przedszkoli,
a wiqc w wieku od 3 do 7 lat. Nalekaly one do nastqpujqcych ga-
tunkow: -Entalnoeba coli (9,3%), Jodanuieba butschlii, Endolimax
nana, Chilomastix mesnili.
Poza pierwotniakami, spotykano doge czqsto jednokomorkowy
organizm roglinny Blastocystis hominis, naleiqcy do Phycomycetes,
u.wakany za niepatogenny element (B r u mp t). Przy badaniach
dzieci, prowadzonych w.ilobkach, nie wykazywano wystqpowania
Blastocystis, gdy jednak organizm ten zaczql pojawiae siq coraz
czqgciej, nawot w wielkich ilogciach (w 5 fprzypadkach), notowano
jego wystqpowanie przy badaniach dzieci z przedszkoli i stwierdzo-
no obecnoga u 8?/o zbadanych dzieci. Mona bylo obserwowae doge
duiq zmiennoga wielkogci Blastocystis u poszczegolnych dzieci.
W jednym przypadku znaleziono w kale badanym metodq
Fulleborna, doroslq form q roztocza Tyroglyphus farinae. 0 spoty-
kaniu tego pajqczaka w formie doroslej postaci lub jaj pisze Ci e-
szynski (1924), Janicki, Konopacka, Dymowska
(1950), Iwaficzuk (1953).
Streszczenie wynikew i wnioski
Przebadane dzieci w wieku klobkowym i przedszkolnym od
0 do 7 lat, w ilogci 2455, wykazujq inwazjq pasokytami jelitowymi,
ktOrq moina ocenie jako znacznq z uwagi na to, ke na 001 bada-
nia przeprowadzono jednorazoWo.
Wyniki przedstawiajq siq nastqpujqco:
Na:
208 dzieci klobkow Lublina
84 dzieci klobka w Labuniach
29 dzieci wiejskich od 0-3 lat
586 dzieci z Pulaw i Zamogcia
44 dzieci wiejskich od 3-7 lat
1504 dzieci przedszkoli Lublina
- 20,6Vo ? robaki
71,4% ? robaki
- 41,3% ? robaki
45,2?/o ? robaki
- 65,9% ? robaki
60,2% ? robaki
I Giardia
I Giardia
I Giardia
i Giardia
i Giardia
I Giardia
Pierwsze miejsce w inwazji pasokytniczej zajmuje Enterobius
vermicularis (od 7,2% do 28,9%). Proba trzykrotnegb badania po-
wiqkszyla dodatnie wyniki w badanym przedszkolu o 7,3%.
Na drugie miejsce wysuwa siq Trichuris trichiura (od 5,7%
do 26,10/o). Bardziej ograniczone jest wystqpowanie Ascaris lumbri-
coides (2,4% do 9,9%).
?I
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?A"
418 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
Stosunkowo niezbyt wielkq inwazjq owsika i glisty w Lubli-
nie, naleialoby tlumaczye warunkami klimatycznymi miasta, ktOre
mogq odgrywaa rolq czynnikOw ograniczajqcych przeiywaok
jaj tych pasoiytow.
Stwierdzono wiqksze zaraienie pasoiytami Enterobius i Giar-
dia u dzieci przebywajqcych razem i majqcych wskutek tego bliiszq
stycznoge zo sobq.
Na podstawie prObnego materialu dzieci wiejskich moina spo-
dziewae siq znacznego rozpowszechnienia pasoiytOw jelitowych
u ludnoki wsi.
PISMIENNICTWO
1. Cieszyliski F., Gileczek-Hacowa H.: Ped. Pol. IV, 6, 1924.
2. Cieszyliski F.: Ped. Pol. V, 1-2, 1925. 3. Grott J., Kowalski,
Neuman n: Nowiny Lek. 10, 1939. 4. Kozar Z.: Przeglqd Epidem. II, 3-4,
1948. 5. Kozar Z.: Kilka uwag w sprawie owsicy w Polsce. Lek. Inst. Nauk.
Wyd. 1949. 6. Szulman E.: Gelmintozy naselenia razlicznych geograficze-
skich zon Ukrainy. Trudy Gedmint. Labor. II, 1949. 7. Kozar Z.: Przeglqd
Epidem.IV, 1-4, 1950.8. Janicki M.,Konopacka B., Dymowska Z.:
Med. Dow. i Mikrobiol. 3-4, 1950. 9. Kozar Z.: Biul. Palistw. Inst. Med.
Morsk. i Trop. III, 1-2, 1950. 10. Jirovec 0.: Biul. Patistw. Inst. Med..
Morsk. i Trop. IV, 1, 1952. 11. 1w a ? czuk I.: Acta Parasit. Pol. I, 6, 1953.
12. Kasprzak W., Pawlowski Z.: Acta Parasit. Pol. II, 6, 1954.
liapammi mmtenapirrenbitoro TpaRra... 419
P E 3 IO M E
B 1953 n 1954 rr. 5n1110 nogneprnyTo megnunnenomy oemoTpy
B o6uxeii cymme 2455 geTeil B noapacTe OT 0 AO 7 neT, npe6mnaio-
num B geTCHIM FICJIFIX II geTcrinx eagax. Bee eT11 B o6mem, 6nian
nogneprnymt minimum? TORb1i0 ogun paa.
Hcnpanmemm &MIL uccnegonauni noMeTou nenocpegeuennoro
mama c nogupaumuamrem npn pomouni pacTnopa Lugol'a, a Tannie
? MeTogy o6oramemni o6uapynumamm lumen
ocTpun npnmennaca meTog Hall'a, cocuo6 na o6nacni 3amrero npo-
xoga.
llonytreubi mune enegyamune peayabTaTni:
Ha 208 genii 113 neneii r. Mo62rima ? 26%
Ha 84 geTeii 113 ncneii B J1a6ynnx ? 71,4%
Ha 29 gepeuenemix geTeii B noapacTe OT 0 go
? 41,3%
Ha 586 gnarl 113 Ilynan ii 3amocTbn ? 45,2%
Ha 44 gepeneueuux genii B noapacTe OT 8 go
? 65,9%
Ha 1504 geTeil 113 AeTCRIIX, cagoa Mo6nuna
? 60,2% ? epan Giardia
Ilepnoe mecTo B aapamemm munetnnma aaimmaior ocTpnunr
(Enterobius vernzicularis) y max geTeii B noapacTe oT 0 go 7Hpll neT.
ognoupaTuom nennrranun 3apaHielitibm geTeti onaaanocb OT
7,2% go 28,9%. (TpexnpaTubill ocmoTp yneantma 110J-ErrHIITPILHLIe
peayauram na 7,3%).
BTopoe mecTo B aapaniemm gepnnmn aaunimaeT Trichuris tri-
churia. 3ToT eprn y mnagumx genii nnicTynaeT B 5,7%, Crap-
11111X B 26,1% 11 y gepenencnnx geTeii B 31,8%.
Tporbe mecTo aaunmaeT Ascaris lumbricoides, nnicTynag y ge-
Tell 113 geTcfmx ncnefi B 2,4%, y AeTerl B 1(01h1I0J1bHOM noapacTe
(na geTcFmx cagon) ? 9,9%, y gepeueneunx geTefi ? 20,4%. 3apa-
atemmeTb, eTano 513IT13, 3T11A1 7epneAr ropaago menbme B r. Mo6-
alma, gem aapaniennocm genonegecuum nnacornanom.
? germ ? Giardia
? uepnn Giardia
3 neT
? uepnu Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
420 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
.ileHToqHme gepHrt ? Diphyllobothrium latunz? (5) if Hymeno-
lepis nana (1) thrall o6Hapyaierm JIllilIb y ReTeti 113 ropoga rly-
Hepeguo Fra6mogaeTcH conmecTuoe atacTynaime gepHell napa-
311TOB.
Y 877 aapaHiemmx tiepanam Amu yeTaHoHnello cmewaHHoe
aapaHienne:
B 20 cnytiaax Ascaris ? Trichuris ? Enterobius
B 45
11 Ascaris ? Trichuris
E 18 27 Ascaris ? Enterobius
H 102 ,, Trichuris ? Enterobius
Him nenuramni geTell Hai; H gercHnx fICHFIX, Tau 11 B geTcHnx
cagax, HpHtntmaaocb Ho nimmaHne HucTynanne Giardia larnblia.
CTeneHL 3apaaiernm geTell 3T1131npocTefiumm Hone6neTcH B rpaHuHax
OT 8,6% AO 40,4%. Haffioamnyto 3apaaieHHocTh o6HappHello y geTert
B Ho3pacTe OT 3 go 5 HeT. Rpome Toro B HI1illet111Ince 6b12111 o6Ha-
pyHieHET ewe H Apyrite npocTeliwne, a nmetmo: Entamaeba coli,
Endolimax nana, Iodamoeba Chilornaslix mesa iii.
Ha ocHoHaHmt noHygeHnbrx go cirx flop gamma caegyer oTme-
THTL, TJTO y geTeii ropoga Tho6HuHa o6HapyHieHo 3teHbulyto 3apa-
HieHHOCTb tlepsnmE Enterobitts vernzicttlaris Ascaris turnbricoides,
qex AIMEE? 6mao npegnoaaram Ha ocHoHaHHH gallubix. HonytiemnIx
gpyrnmn anopamH. HrpaioT 3ABCb, noBumiMoMy, HeHoTopro p011b
HHHmaTHqemille ycnorma, orpauntnthatounte 6oHee umpottoe pac-
npocTpaHerme 3TI1X napa3HToo.
NEXOAR 113 npo5Horo maTepHana, nponcxogninero 113 gepeoHn
caegyeT oHnrgaTb ropa3go cnabneliwym 3apaHieHnocTb napa3HTH-
l1ecHmut gepanma y AepeBelicmix geTeil.
iatAi
.721
Pasoiyty przewodu pokarmowego u dzieci 421
SUMMARY
In 1953 and 1954 a total number ? of 2455 children aged from.
0-7 years were examined.
All children were on the whole examined once. Excrements
were examined directly using the method of preparing smears and
staining them with Lugas solution and employing Fiilleborn's
method. Hall's method was employed for the detection of elcks of
Oxyuris vermicularis.
The results of examinations of the children are as follows:
In 208 children in nurseries
in Lublin ? 20.6 per cent worms plus Giardia
In 84 children in nurseries
in Labunie ? 71.4 per cent ? worms plus Giardia
In 29 rural children from
0-3 years ? 41.3 per cent ? worms plus Giardia
In 586 children frem Pulawy
and Zamoge ? 45.2 per cent ? worms plus Giardia
In 44 rural children from
3-7 years ? 65.9 per cent ? worms plus Giardia
In 1504 children in preparatory
schools in Lublin ? 60.2 per cent ? worms plus Giardia
The first place in the invasion with intestinal worms is occu-
pied by Enterobius vermicularis, in all children at the nursery ago
and the age of the preparatory school. A single examination gave
a result of 7.2 per cent to. 28.9 per cent (test of threefold examina-
tions increased the number of positive results by 7.3 per cent).
The second successive place is occupied by Trichuris trichiura;
this worm appears in younger children in 5.7 per cent of cases, in
older ones in 26.1 per cent of cases in the examined rural children
in 31.8 per cent of case's.
The third place is occupied by Ascaris lubricoides, which
appears in 2.4 per cent of children in nurseries, in 9.9 per cent of
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
422 Wanda Stojalowska, Alina Moniuszko
children in preparatory schools in Lublin, in 20.4 per cent of rural
children. It gives place in this town to Trichocephalus.
Tapeworms Diphyllobothrfum lalum (5) and Hymenolepis nana
(1) 1,..vere found only in the material from Pulawy.
The co-occurrence of worms parasites is fairly frequent. In 877
children infested with worms, mixed invasions were found as
follows:
20 cases of Ascaris plus Trichuris plus Enterobius
45 cases of Ascaris plus Trichuris
18 cases of Ascaris plus Enterobius
102 cases of Trichuris plus Enterobius
During examinations of children both in nurseries and in pre-
paratory schools attention was paid to the occurrence of Giardia
lamblia. The degree of infestation of children with this protozoa
ranges from 8.6 per cent to 40.4 per cent. The greatest invasion was
found in children, aged from 3-5 years. Among other intestinal
protozoa were also found Entamoeba coli, Endolimax nana, locla-
moeba beitschlii, Chilomastix mesnili.
On the basis of hitherto obtained data it should be stressed
that in Lublin a lesser degree of infestation with worms Enterobius
vermicularis and Ascari:s lumbricoides has been found than should
be expected from data reported by various authors. Some role may
here play climatic factors, which limit greater propagation of those
parasites.
Facility of infestation with parasites Enterobius and Giardia,
which are transferred by direct contact has been confirmed as
regards children constantly exposed to mutual contact.
On the basis of the test material collected from rural districts
a much stronger infestation with parasites may be expected among
rural children.
Papier druk sat. III kl. 80 g Format 70 x 100
Druku 18 str.
Annales U. M C. S. Lublin 1955 Lub. Druk. Prasowa w Lublinie Zorn 1492 30 1V.1956 r.
825 egz. A-7-1634 Data otrzymania manuskryptu 30 IV.1956. Data ukoliczenta druku 5.X.1956
ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
SECTIO D 1955
VOL. X. 17
Z Zakladu Fizjologii Czlowieka Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr WiesIaw Holobut
Wieslaw HOLOBUT
Fizjologia zatoki szyjnej
ctilaamonorne napornamoro cnnyca
Physiology of the carotid sinus
Znany od dawna fakt, ie ucisk na okolicq rozwidlenia tgtnicy
doglowowej u czlowieka prowadzi do zaburzen w krq2eniu i oddy-
chaniu, wyjagniano na przestrzeni wielu lat w sposob niejedna-
kowy. Zjawisko to zaobserwowane po raz pierwszy przez C z e r-
maka w roku 1866, utrwalilo siq w historii fizjologii pod nazwq
?fenomenu Czermaka", przy czym tlumaczono sobie je w tym
czasie jako nastepstwo ucisku, wywieranego na nerw biedny.
Do powytszego mechanizmu dolqczono nastqpnie w latach
poiniejszych, na tie poznania roli bodicow chemicznych w re-
gulacji czynnoki automatycznych ogrodkow rdzenia przediu-
ionego, rowniei wnioskowanie oparte na ich bezpofrednim podra2-
nieniu stanem chemicznym krwi. W wyniku ucisku tetnic dogio-
wowych z-wiqkszona zawartoge bezwodnika wqglowego krwi tqtni-
czej miala bye czynnikiem dratniqcym zarowno dla oftodka zwal-
niajqcego akcjq serca nerwu blednego, jak i dla ogrodka oddecho-
wego. Zwolnienie akcji serca i ,spadek cignienia tqtniczego, oraz
przyspieszenie i poglebienie ruchow oddechowych sq tego wyni-
kiem. Tezy powyisze utrzymywaly si& przez diugie lata.
Pray prawdziwego wyjaAnienia ?fenomenu Czermaka" przez
?autorow wioskich Pagano i Siciliano z r. 1900, ktorzy
pierwsi zwrOcili uwagq na istotnq role mechanizmu odruchowego
w tym zjawisku, przeszly bez echa.
Dopiero badania Hering a z roku 1923 daly wiagciwe,
aczkolwiek niekompletne jeszcze -wyjagnienie znaczenia roli
fizo-
t,r
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
424
Viesiaw lioiobut
logiczne) zatoki (?zypej. Badaaia tlego ?0.4esu 1-.i.oprzedzone .wcze-
wejszy.An poznaaiem .mechaalizmu iodruChu z aorly
-IV g a, sz.4y z ,poczgtku p.rzewiaale Av:kierun:ku tujawniadia,analogicz-
nej rob zatoki szyjaej w odruchowym ..regulowaniu (cifatienia. krwi.
Mecca pc5.4aa.e) jestetuy '.1?dadkaani dal.szego irOZWOJII ma &oche po-
zuanta znac4eala okatcy zatOld ,szyjnej arOwniet w Tegalacja (oddy-
cbaaia, do r._%ego przyczy,nilo si odkrycle rob ,chemoreraeptorow
.1*bka szyjnego zatoki przez J..F. a C. He ymanszow. Lir7nC
orodki badawcze podejmujg a xozszerzajq zRkres ibadafi ifizjologa=-
nych Azad zato.kg szyjng, przy na plan ple.rw:szv wysuwak sie
prace C. 15 e y WSpbapT,aCOMM Gandawae, cobol: ba-
deal pracow.n.i szwedzidra, radzieckarth amerykaar1-ic33,. Obecnie,
anechan57,tny odrucb.o,.-ve zatoki szyjn.ej, sq .stosrml-owo adobrze IDD-
znane, p.r.7y ,czy;a2 plerwszorzcdna rola tego niewielldego (obszaru
xecepcyjnego,, posiadajgcego ,dute zna.czenie dlaiz.jologir-rnej
regulacji -w,eat)rlacja plucaej i k.rgtenia, wy-rotnia je spe
,spokod ianych? 1ic7nych dotqd poznanyr.h Tool receycji na=v-
niowej,
.Jalk wi.a.dorao, odruchowe rzynnoki zatolt. -szyjn.ej mo2ma
d1,i ua odrtuclay pothocizqce od chemoreceptoraw kbka, oraz.
io.d.mday :gcian zamej zatoki, w)rzwalane z mechano-wzgleji,nie
barozeceptorSOw. Co siq tyczy pierwszych merhAni7Tnow od.rucho-
vya -,p9chodzexua ilebka szyjnego, to odgry-waja one pierwszorzd-
tP W regulacji oddychania. Klasyczne orace He vmans a
wsps51pracown.ikow wykazaly, e bodicem adekwatav(ua dla che-
=0,rece,p1ors5w kibka jest hipoksemia i hirterkapnia tetniczej krwi
opaywajgcej kkbek, a wiqc istotne znaiany chemiczne we krwi,
jkie .sprawiajq, na drodze odruchowej, wz.aoterde ruc.how odde-
ghowych w ich czsto.gci i amplitudzie. W doL-wiadczeniach z per-
f.uzjg izolowanej zatokl, przy niezmieniakcym sie w Diej cignieniu,
0.k,_azalo :sley (to spadek prqinotct tlenu w plynie odtywczym ze 100
na 0.0 rnn Hg, wyzwala impulsacje w chemoreceptywnvch .wl.ok-
nach nerwa Heringa.
ta staje sie corat vneksza w raiarq stosowania
-wakszyrh hipok.semii. To samo dzieje sie przy varogcie preino?ci
bezwodnika wqglowego w powietrzu pqrherzykowym ,powytej
3,,wto6ci 30 mm Hg. Z tych doAwiadczen von E ul er a, Lilj
ta-and4 I Zottermana okazalo si,te imPulsacje chemore-
cplywaych wtokien nerwu Horinga rosnq w- swej czestogri
Fizjologia zatoki szAnej 425
w stosunku. prostej zaletnoki od prqinoki CO2 w powietrzu
pqcherzykowym. Dalsze doSwiadczenia Heymansa i wspol-
pracownikow dowiodly, e ogrodek oddechowy pozbawiony uner-
wienia zatokowego nadal jest czuly i reaguje w sposob wlakiwy
na zwiqkszoriq zawartoSe bezwodnika wqglowego powietrza wde-
chowego, wzglqdnie krwi tqtniczej. Ogrodek oddechowy zatem,
rowniet bezpogrednio, niezaleinie od chemorecepcji klqbka szyj-
nego, zdolny jest do reagowania na zmieniajqce siq stqienia bez-
wodnika wqglowego w krwi tqtniczej. W zwiqzku z powytszym wy-
wiqzala siq otywiona i szeroka dyskusja odnoSnie znaczenia napqdu
chemoreceptorowego w regulacji oddychania, w porownaniu ze zna-
czeniem samoistnej regulacji czynnokiowej oSrodka oddechowego
pobudzonego bezpogrednio przez stan stqienia bezwodnika wqglo-
wego krwi. Opinia pod tym wzglqdem nie jest jednolita. Wediug
jednych, mechanizm chemoreceptorowy odgrywa znacznq rolq
w oddychaniu, rolq kontrolujqcq automatycznq czynnoSe ogrodka
oddechowego regulowanego stanem bezwodnika wqglowego we
krwi. Ten punkt widzenia podnosi znaczenie napqdu chemorecep-
torowego w fizjologicznej regulacji oddychania do czynnika istot-
nego, zachodzqcego we wszelkich okolicznokiach tyciowych
z normq fizjologicznq wiqcznie.
Zapatrywania pewnej grupy badaczy sq pod tym wzglqdem
nieco inne, wyratajq siq bowiem w opinii, e chemoreceptorowa
regulacja oddychania nie zachodzi w warunkach normy fizjologicz-
nej, lecz jedynie w niezwyklych alarmujqcych ustroj bkoliczno-
Sciach, jak to bywa w wyrainej hipoksemii i hiperkaPnii. Ze swej
strony muszq nadmienie, te na podstawie kilkuletniego ekspery-
mentowania z zatokq 'szyjnq nabraIem przekonania o dutej precyzji
i mo?1iwoci kaidorazowego wielokrotnego polvtarzania efektow
odruchowych, co skiania mnie do ?zapatrywania, te chemorecepcja
zatoki szyjnej odgrywa iitotnq, fizjologicznq rolq w nerwowej
regulacji wentylacji plucnej. Oczywikie, te w pewnych warunkach
skladowa odruchu ch6moreceptywnego mote bya znaczniojsza,
podczas gdy w innych warunkach skladowa oparta na bezpogred-
niej ogrodkowej regulacji mote przewataa. Wspoldzialanie wza-
jemne idinych czynnikow regulujqcych oddychanie kontroluje
wentylack plucnq w rotnych, zarowno fizjologicznych, jak i pato:-
logicznych stanach. Nie ulega wqtpliwoki, te katdorazowo do obu
czynnikow wspomnianych, tj. chemicznego, centrogennego i che-
Declassified in Part- Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
micznego odruchowego, dolqczajq sie procz tego i znane, lecz nie
omawiane tutaj odruchowe czynniki fizykalnego charakteru. Std
to znaczenie kaidego z tych czynnikow regulujqcych oddychante
mo2e sic zmieniae w zaleinoki od interferencji innych czynnikow
dzialajqcych bezpogrednio lub odruchowo na .ogrodek oddechowy.
Pod tym wzgledem wci42 aktualnq jest dawna, klasyczna wypo-
wied2 Haldan e'a i Priestl e y'a, ie ?ocena wartokiowa
ka2dego czynnika odgrywajqcego role w oddychaniu, zaleiy od
jego zmiennego ustosunkowania sic wobec pozostalych".
Wracajqc do omOwienia mechanizmu odruchowego chemore-
cepcji klebka szyjnego, podkreglie naleiy przede wszystkim bada-
nia, jakie wyjagnily pobudliwoge chemoreceptorow wobec najbar-
dziej dla nich fizjologicznego bodica, jakim jest obok hiperkapnii,
w pierwszym rzedzie hipoksemia. Dogwiadczenia B jur st edt a
z roku 1946 wyjagnily, 2e w stanach chronicznego, diu2ej trwajq-
cego niedoboru tlenowego, hiperwentylacja, jaka wowczas zacho-
dzi, wywolana jest tylko w poczqtkowym swym okresie akty-w-
nogciq samych chemoreceptorow, drainionych niedoborem tlenu
krwi, natomiast w okresie poiniejszym, przedluiajqcej sie hipo-
ksemii efekty oddechowe zaleiq w glOwnej mierze od bezpogred-
niego pobudzenia ogrodka oddechowego. Fakt ten potwierdzajq
badania Winter s t ein a z r. 1947, a ponadto wyjagniajq go
jeszcze lepiej. Okazalo sie z tych badati, 2e w czasie niedoboru tle-
nowego, wobec zmniejszajqcego sic nasycenia tlenem krwi, docho-
dzi do wzrostu steienia jonOw wodorowych w krwi tetniczej. To
ostatnie zjawisko sprawia zwiekszenie preinoSci tlenu we krwi, co
jest wystarczajqcq przyczynq tlumaczqcq zmniejszanie sie napedu
chemoreceptorowego, jakie wystepuje podczas przedlu2ajqcego sic
stanu niedoboru tlenowego. Istotnym bodicem dla chemorecepto-
row jest wtec nie tyle bezwzgledna zawartoLa tlenu we. krwi, Jecz
raczej jego pre2noSa, czego dowiedli tiprzednio jeszcze $chmidt
i Comroe w dowiadczeniach swych nad hipoksemiq.
Scisla zaleinok, jaka zachodzi miedzy stanami hipoksemii
i hiperkapnu, a ste2eniem jonow wodorowych krwi i narzqclow
wraz z ich elementami pobudliwymi wlqcznie, przyczynila sic do
wysuniecia hipotezy, 2e istotnym czynnikiem drainiqcym chemo-
receptory jest ich ph. Fflpoteza ta znalazla poparcie w wynikach
doAwiadczen Heymansa i towarzyszy, stwierdzajqcych, ie
acidoza pobudza chemoreceptory, podczas gdy alkaloza sprawia
Fizjologia zatoki szyjnej 427
przeciwny efekt. ROwnie2 na drodze badan elektrofizjologicznych
v. Euler, Liljestrand i Zotterman wnieli podobne
dowody na to, ie pobudzajqcym czynnikiem dla chemoreceptorOw
przy niedob.orze tlenowym i nadmiarze bezwodnika weglowego we
krwi jest stqienie jonow' wodorowych, zachodzqce w samych ko-
morkach recepcyjnych klebka. Niezaleinie od tej tezy, nie mozna
wykluczya ? mo2liwoki Specyficznego, bezpo?redniego oddzialy,
-wania CO2 zarowno na receptory klebka, jak i na sam o?rodek od-
Rye. 1. Dogwiadczenie z 8.XI.1951. Pies wagi 14 kg. Od gory do dolu:
iinienie w a. femoralis, oddychanie, sygnal, cignienie perfuzji w zatoce, czas
4 sck. Injekcja 1 mg .histaminy do zatoki.
dechnty, co stwarza obok pozylywnie dowiedzionej roli stetenia
jonow wodorowych, w dalszym ciggu, z zagadnienia tego, pro-
blem otwarty.
Rownolegle z badaniami majqcymi zasadnitze znaczenie dla
poznania fizjologicznej roli .odruchu chemoreceptorowego prowa-
dzono doSwiadczenia, w ktorych stwierdzono szereg cennych fak-
16w,- wa2nych dla wlaSciwej oceny wielu rodki:5w farrnakologicz
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
nych. Jeszcze w okresie wczesnego eksperymentowania nad zatokq
szyjnq J. F. i C. He ym an s zaobserwowali, ie jej chemorecep-
tory sq czufe na szereg Arodkow farmakologicznych. Lobelina, niko-
tyna, acetylocholina, cjanki oraz wiele innych polqczen chemicz-
nych u2ywanych w locznictwie, zwlaszcza z grupy analeptykow,
dzialajq pobudzajqco na chemoreceptory, powodujqc na tej drodze
wzmolenie oddychania. Okazalo siq, 2e wiele z tych cial wplywa na
oddychanie wylqcznie poprzez pobudzenie chemoreceptorow, dzia-
lajqc bardzo slab?, a nawet hamujqco na sam ogrodek oddechoyy.
Powy2sze fakty znalaziy szefokie potwierdzenie w licznych bada-
mach kontrolnych i uzupoiniajqcych wielu autorow.
Ze swej strony w doSwiadczeniach? wiasnych wspolnych ze
SI a wikie m, stwierdziliSmy, 2e his tamina w swym od dawna
znanym, potq2nym dzialaniu hipotenzyjnym zachodzqcym ?poprzez
uszkodzenie serca i rozszerzenie naczyn krWionoSnych, ujawnia
rOWnie2 dolqczajqcy siq jeszcze do tego mechanizm odruchowego
dzialania na zatokq szyjnq. DoSwiadczenia nasze oparte o metode
porfuzji izolowanej zatoki wykazaly, 2e podawanie histaminy do
plynu perfuzyjnego obni2a wyrainie ciAnienie tqtnicze. ZalqczOna
rycina 1 przedstawia to dzialanie. Z dokladniejszej analizy tej p0-
wej strony aktywnoki histaminy wynika, ie odruchowy spadek
ciSnienia tqtniczego zachodzi nie na skutek zmian w akcji serca,
lecz raczej rozszerzenia naczyn krwionoSnych. Rycina 2 przedsta-
wia powp.szy mechanizm spadku cignienia krwi, ?wykazujqc przy
pomocy pomiarow ruchu krwi w tqtnicy udowoj inetodq Cybulskie-
go-Klisieckiego czynne rozszerzenie naczyn na obwodzie. Wpiyw
na oddychanie histaminy dzialajqcej poprzez perfuzjq zatoki czyjnej
okazal siq depresyjnego charakteru. Ruchy oddechowe stawaly
mniejsze i. rzadsze. Rozpatrujqc, czy to odruchowe dzialanie hista-
miny na narzqd krqienia i oddychania zachodzqce poprzez zatokq
Fizjologia zatoki szyjnej 429
szyjnq dotyczy jej chomoreceptorow, czy moie innych jej elemen-
tow, mo2na z duiym prawdopodobienstwem przypuszczae, ie
w pierwszym rzqdzie zaangaiowane sq chemoreceptory klqbka.
Wniosek ten o tyle jest prawdopodobny, 2e, w dogwiadczeniach
z perfuzjq zatoki, cignienie w niej samej nie zmienialo siq, wplyw
zatem na baroreceptory zdawaloby siq, ie by! wykluczony.
Ze wzglqdu na to, isa nie podejmowaliSmy innych prob oddzie-
lenia czynnokiowego chemo- od baroreceptorow, z ostatecznym
definitywnym przesqdzeniem tej sprawy nalety siq na razie po-
wstrzyrriae.
Za hipotezq oddzialywania histaminy na chemoreceptory
klqbka przemawia jeszcze jeden fakt zaobserwowany doSwiadczal-
nie przeze mnio przy okazji rejestracji prqdow czynnokiowych
z nerwu Heringa u kota. Okazuje siq, ie w czasie zapaSci pohista-
minowej spowodowanej 1 mg histaminy wprowadzonej dotylnie,
impulsacje rejestrowane oscylografem katodowym z nerwu Heringa
wyrainie siq wzmagajq.
Rye. 2. Dogwiadczenie z 8.IV.1952. Pies wagi 15 kg. Od gory do dolu: czas
4 'sek., sygnal podania 2 mg histaminy do zatoki. Krzywa grodkowa: ciAnienie
w a. femoralis sinistra. Obie krzywe skrajne: szybkoe prqdu krwi w a. femo-
ralis dextra. Czytae od prawej do lewej.
Rye. 3. Dogwiadczenie z 20.11.1954. Kot wagi 3,1 kg. Elektroneurogramy obu
-nerwow zatokowych a i c: przed podaniem 1 mg histaminY doiylnie, b i d: po
podaniu 1 mg histaminy doiylnie (w czasie zapaAci pOhistaminowej).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
'13 Mil
rA
cl I
tv
430
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
Na zalqczonych elektroneurogramach obu nerwow zatokowych,
widae wyrainie wzmoienie czqstoki rytmow jak i czqstsze poja-
wienie ?siq wysokich szczytowych potencjalow w czasie zapaki
histaminowej, podczas gdy impulsacje z okresu poprzedzajqcej nor-
my fizjologicznej sq wyrainie anniejsze. Wzrost impulsacji nerwo-
wej obserwowany w nerwie Heringa wowczas kiedy wystqpuje
pohistaminowy spadek cignienia tqtniczego, wraz ze spadkiem
cignienia w zatokach, moina ?sobie tlumaczya jako ,pochodzenia
chemoreceptorowego, gdyi fizjologiczne bodice dla baroreceptorOw
zatoki przy tak niskim stanie w niej cignienia naleiy wykluczye.
Podobnych temu dogwiadczen wykonano niestety niewiele, korzy-
stajqc z krotkiego pobytu gokinnego w pracowni profesora
Aniczk o w a Instytutu Eksperymentalnej Medycyny w Lenin-
gradzie. Dlatego to wyraiajqc due prawdopodobiefistwo oddzia-
lywania histaminy na chemoreceptory klqbka szyjnego, zastrzegarn
SL q co do ostatecznego ,sqdu, w oczekiwaniu na sposobnok konty-
nuowania dalszych dogwiadczeri w tym wzglqdzie metodq elektro-
fizjologiczn4.
Co sie. tyczy zagadnienia, jakie jest istotne znaczenie tej odru-
chowej strony oddzialywania histaminy w ogolnym, zloionym
mechanizmie zapaki pohistaminowej, to odpowiedzi na to udzie-
lajq wyniki dogwiadczen naszoj pracowni uzyskane przez Ryba c-
kieg o. Szczegolowo sq one przedstawione w osobnym referacie
tego autora, na tym miejscu wspomnq tylko ogolnie, ie odruchowy
m'echanizm zatokowy sprawia z jednej strony szybsze wystqpienie
zapaki, lecz rowniei z drugiej strony jej krotsze trwanie, przy-
czyniajqc siq do tego, ie cignienie tqtnicze w krotszym czasie
osiqga swq norm q fizjologicznq.
Z pogrod wielu prac na temat dzialania licznych grodkow? far-
makologicznych na chemoreceptory klqbka, na szczegolnq uwagq
zasluguje problem acetylocholiny. Pobudzajqce na chemoreceptory
dzialanie acetylocholiny, sprawiajqce w swym efekcie wzmoienie
oddychania nie tyle jest wane z punktu widzenia farmakologicz-
nego, ile, ie przyczynilo siq do stworzenia koncepcji na temat istoty
intymnego mechanizmu pobudzenia chemoreceptorow jako takich.
Meyling w r. 1938, a w rok poiniej Goormaghtigh
i Pannier wysunqli nsugestie, ie klqbek szyjny zawiera komorki
gruczolowe wydzielajqce acetylocholinq, ktora mialaby odgrywae
rolq mediatora w jego pobudzeniu. -Dogwiadczenia Schwei t-
Fizjologia zatoki *szyjnej
431
zer a i Wrighta z roku 1938 popieralyby t hipotezq, albowiem
ezeryna uczulala chemoreceptory klqbka szyjnego na nastqpcze
podanie acetylocholiny. Dalsze opracowanie tego zagattnienia wy-
kazalo, ie sprawa ta nie przedstawia siq bynajmniej tak prosto.
Znaczenie acetylocholiny jako mediatora grajqcego rolq w fizjo-
logicznym pobudzeniu klqbkow ,szyjnych .podwaiajq do pewnego
stopnia dogwiadczenia C. He yman s a, B ouckaer t a i P a n-
nier z roku 1944, ktore wprawdzie potwierdzily uczulajqce dzia-
lanie ezeryny na pobudzenie acetylocholinq kiqbkow, lecz rowno-
czegnie dowiodly brak takiego dzialania ezeryny wobec innych
polqczeli chemicznych drainiqcych receptory klqbka. W dodatku
okazalo siq z tych dogwiadczen, e atropina nie znosi, ani nie
zmniejsza czuloki chemoreceptorow na inne, poza acetylocholinq
pobudzajqco dzialajqce ciala chemiczne.
Wypowiedzi S. W. Aniczkowa z r. 1950 1 1953, oparte
na wieloletnim dogwiadczeniu nad dzialaniem licznych cial aktyw-
nych na klqbki ?szyjne, zaprzeczajq istnieniu cholinergicznego
mechanizmu pobudzenia chemoreceptorow. Ze swej strony Anic z-
k o w wysuwa wlasnq, oryginalnq koncepcje dowodzqc, ie pobu-
dzenie chemoreceptorow klqbka szyjnego zaleiy w pierwszym rzq-
dzie od miejscowego metabolizmu ATP. Dogwiadczenia Anic z-
kowa sq zgodne z wynikami C. Heymans a i towarzyszy
z r. 1944 pod tym wzglqdem, e ezeryna uczula klqbek na dzialanie
acetylocholiny, oraz, ie atropina znosi pobudzajqce dzialanie ace-
tylocholiny na klqbek, lecz na dzialanie grodkow takich jak cjanki,
lub bezwodnik wqglowy, uprzednie stosowanie ezeryny, lub atro-
piny nie ma iadnego wplywu. Wedlug Aniczko w a chemore-
ceptory klqbka szyjnego sq w stanie ,pobudzenia w tych wszystkich
wypadkach, kiedy zachodzq negatywne przesuniqcia energetycz-
nego bilansu tkankowego, a wiqc kiedy procesy rozpadu zwiqzkow
energetycznych przewaiajq nad procesami ich odbudowy. Inten-
sywnok powstajqcych przy tym reakcji odruchowych zaleiy od
zawartoki ATP w tkankach klqbka szyjnego. Zupelne wyczerpa-
nie zapasow ATP w klqbku prowadzi do utraty pobudliwoki chemo-
receptorow.
Jak wydaje siq z powyiszego, poznanie istoty pobudzenia che-
moreceptorow klqbka opiera siq, jak dotychczas, na hipotezach robo-
czych opartyCh w zasadzie na wnioskach pogrednio wyplywajqcych
z dogwiadczenia. Na zakoliczenie omawiania fizjologii klqbka szyj-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
432
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
nego, wspomniee naleiy jeszcze o najdawniejszej, opartej na budo-
:wie mikroskopowej unaczynienia klqbka, hipotezie De Castr o,
wedlug ktorej stan czynnoSciowy klqbka zaleiy od zwqienia lub
rozszerzenia jego naczyn, tworzqcych rete mirabile arteriosum,
przy czym bodice zwgiajqce jego koryto naczyniowe prowadzq do
lokalnej hipoksemii, co ze swej strony drain" chemoreceptory.
Druga strona czynnogci zatoki szyjnej zwiqzana jest z depre-
syjnym odruchem wyzwalanym z mechano- wzglgdnie barorecep-
torow .znajdujqcych sig w jej gcianie. 0 tej czynnoAci odruchowej
moina sig latwo przekonae w dogwiadczeniu jui to na wyodrqbnio-
nej z ogolnego krwiobiegu zatoce, jui to pozostajqcej w lqcznogci
z resztq naczyn ukladu krwion.ognego. Podnoszqc w sposob- szybki
do odpowiedniej wysokogci cignienie w zatoce plynu perfuzyjnego
lub krwi tgtniczej przez dodatkowe injekcje odpowiednio dobra-
nych ilogci plynu Ringera, wprowadzanego z tgtnicy szyjnej wspol-
nej w kierunku doglowowym, obserwuje sig kaidorazowo doge
znaczne spadki cignienia tgtniczego. Panujq doge rozpowszechnione
poglqdy, e odruchowym depresjom cignienia tqtniczego towarzyszy
z reguly zwolnienie akcji serca, podobne temu, jakie sig obserwuje
w odruchu Cyona-Ludwiga z aorty. Ponadto do depresji cignienia
tgtniczego przyczynia sie wybitnie czynne, zaleine od ogrodkow
naczynioruchowych rozszerzenie koryta naczyniowego na obwo-
dzie, o czym gwiadczq badania ruchu krwi w odgalgzieniach tgtni-
czych przeprowadzone dawniej przez H. Rein a, a poiniej
w naszej pracowni przez W. Stqzk g. Wielokrotnie przekona-
ligmy sie osobigcie, wspolnie z Stqik q, e w wielu wypadkach
u ps6w ,depresje cignienia tqtniczego wywolane przez odruch baro-
receptorowy zatoki przebiegae mogq bez wyrainego zwolnienia
akcji serca.
ROwnoczesne pomiary cignienia tgtniczego i szybkogci krwi
w tgtnicach obwodowych, takich jak tgtnica biodrowa wykazaly,
ie spadek cignienia tqtniczego zachodzi rownoczegnie ze zmniejsze-
piem siq szybkogci przeplywu krwi, przy czym rzecz charaktery-
styczna, e najpierw zwalnia sig szybkoge rozkurczowa, zag skur-
czowa i dykrotyczne spadki za pierwszym spadkiem pokiajq.
Dzieje sig to dlatego, ie w depresji odruchu baroreceptorowego
biorq zarowno udzial ,serce, jak i naczynia krwionogne. Koryto
naczyniowe rozszerza sig znacznie na obwodzie, lecz do szybszego
Obiegu kiwi nie dochodzi, gdyi rownoczegnie zmniejsza sig zawsze
Fizjologla zatoki szyjnej
433
pojemnoge wyrzutowa i minutowa serca. W wielu razach dolqcza
sig do tego mechanizmu, chociai nie zawsze, take i zwolnienie
akcji serca.
760
740
720
700
C80
640
610
600
e?
..... ?..
150-550
145-51
140-500
155-43o
150-460
1z5-440
110-1tal
115-400
110
rya!
119 se
Sekunsly t 2, 3
13 U LZ
)i 3
16(700Z0 a L5 a II Se ti a 30
Rye. 4. Wykres z dowiadczenia z 11.IV.1953. Pies wagi 8 kg. Od gory do
,dolu: szybkok dykrotyczna, skurczowa i rozkurczowa w a. femoralis. Linia
,ciagla dolna: ciAnienie tetnicze w a. femoralis. Strzaika do gory ? moment
wzrostu cignienia w izolowanej zatoce. szyjnej prawej do 135 mm Hg. Strzalka
?clo doiu ? moment spadku tego cignienia.
Wrqcz odwrotne w swym charakterze zachodzq reakcje hemo-
dynamiczne w znanym powszechnie pod nazwq odruchu okluzji,
wywolywanym przez zaciskanie doglowowych tqtnic wspolnych.
Towarzyszy temu zawsze podniesienie sig cignienia tqtniczego.
Mechanizm tego 'odruchu jest bardziej zloiony flit omowionego
powyiej baroreceptorowego odruchu depresyjnego. W odruchu
okluzji biorq bowiem udziai zarowno elementy chemoreceptorowe
.czule na sklad chemiczny krwi, jak i baroreceptory elastycznych
gcian zatoki. Przyczyna wzrostu cignienia tgtniczego w tym odruchu
Jest w pewnej mierze niewqtpliwie hipoksemia klgbka szyjnego
wywolana chwilowym zamkniqciem doplywu krwi tqtniczej.
Swiadczye o tym mote nie tylko pojawiajqcy sig wzrost cignienia
tgtniczego, lecz i wzmoienie oddychania. V. Euler i Lilj e-
str an d, a take osobno Landgr en i Neil wykazali, ie przy
zaciskaniu doglowowej tgtnity wspolnej wzmaga sig bardzo silnie
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
impulsacja nerwowa z wlokien najcienszych i grednich nerwu
Heringa, bqdqcych wloknami chemoroceptorowymi. Pr6cz tego do
wzrostu cignienia tqtniczego w odruchu okluzji przyczynia siq
ustanie impulsacji baroreceptorowej z wlokien grubych i CZqki0-
WO rednich nerwu Heringa, na skutek spadku cignienia w zatoce
szyjnej, spowodowanego zaciSniqciem wspOlnych tqtnic doglowo-
wych. Przyczyny tej, majqcej liczne dowody dogwiadczalne lat
dawniejszych z klasycznymi doAwiadczeniami Br onka i Ste 11 a
z r. 1932 na czele, wykluczae, wydajo ani siq, nie naleiy, jak to
chcq niektorzy, uwa2ajqcy, 2e odruch okluzji jest pochodzenia
wylqcznie chemoreceptorowego.
W odruchu okluzji, wzrostowi cignienia tqtniczego kiwi, towa-
rzyszy rownolegle zwiqkszenie siq pojemnoSci wyrzutowej serca.
Fakt ten stwierdzony w doSwiadczeniach dawniejszych nie znalazt
ostatnio potwierdzenia w niedawno ogloszonej pracy autorow
angielskich Kenney'a, Neile'a i Schweitzera. W do-
Swiadczeniach pracowni naszej przeprowadzonych za pogrednic-
twem niezawodnej metody bezpogredniej pletyzmografii sercowej
przekonaliSmy ,siq jednak, 2e wzrostowi cignienia tqtniczego przy
odruchu zaciskania tqtnic doglowowych towarzyszy stale wzrost
pojemnoSci wyrzutowej serca. Widaa to wyra2nie na zalqczonej
rycinie 5, przedstawiajqcej jedno z dogwiadczen W. S t q 2k i.
Rozbieinoki wynik6w naszych i innych autorow z wynikami
pracy Kenne y'a i towarzyszy, tlumaczye na1e2y mniej dokladnq
metodykq badan tych ostatnich, opartq na pogrednim obliczaniu
pojemnoSci wyrzutowej serca z roinicy tqtniczoiylnej zawartogci
tlenu wedlug rownania Fick a.
Do powyiszego przedstawienia mechanizmow- hemodynamicz-
nych, jakie wystqpujq w czynnoki odrucho-wej zatoki szyjnej, na-
ley dolqczye jeszcze sprzq2one z nirai mechanizmy regulacyjne.
o charakterze hormonalnym. Odruchowe reakcje z zatoki szyjnej
zachodzq przy wspOldzialaniu aparatu wewnqtrznego wydzielania.
Jak na razie stwierdzono to, niewqtpliwio w stosunku do czynnoki
wydzielniczej substancji rdzennej nadnerczy. Okazalo siq, ie przy
depresyjnych reakcjach z zatoki szyjnej, zmniejsza siq wydzielanie-
adrenaliny, przy presyjnych za? zwiqksza ,siq. Dziqki temu obser-
wuje siq poza efektami wystqpujqcymi w narzqdzie kraienia i od--
dychania rowniet reakcje odlegle, generalizujqce odruch zatokowy.-
Obok zmian w oddychaniu, ci?nieriiu knvi, czqstoSci akcji sercal
Fizjologia zatoki szyjnej 435
i jego pojemnoki wyrzutowej dochodzi w ten sposob w czasie
odruchu depresyjnego rOwniei i do spadku napiqcia miqgni szkie-
letowych, na.tomiast do zwiqkszenia siq napiqcia i motoryki iolqdka
i jelit (S chweitzer 1934), przy czym irenice ulegajq zwqieniu.
Ryc. 5. Dogwiadczenie z 16.IV.1953. Pies wagi 16 kg. Od gory do dolu:
pojemnoLe wyrzutowa serca -w milimetrach, cignienie w prawej tqtnity udowej,
sygnal zaciLniqcia obydwu tenic szyjnych wspolnych, czas w sekundach.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
Fizjologia zatoki szyjnej
impulsacja nerwowa z wlokien najcienszych i grednich nerwu
Heringa, bqdqcych wloknami chemoroceptorowymi. Pr6cz tego do
wzrostu cignienia tqtniczego w odruchu okluzji przyczynia siq
ustanie impulsacji baroreceptorowej z wiokien grubych I czqgcio-
wo grednich nerwu Heringa, na skutek spadku cignienia w zatoce
szyjnej, spowodowanego zaciS'niqciem wspolnych tqtnic doglowo-
wych. Przyczyny tej, majqcej liczne dowody dogwiadczalne lat
dawniejszych z klasycznymi dogwiadczeniami Br onka i Stella
z r. 1932 na czele, wykluczae, wydajo mi siq, nie na1e2y, jak to
chcq niektorzy, uwaZajqcy, Ze odruch okluzji jest pochodzenia
wylqcznie chemoreceptorowego.
W odruchu okluzji, wzrostowi cignienia tqtniczego krwi, towa-
rzyszy rownolegle zwiqkszenie siq pojemnoki wyrzutowej serca.
Fakt ten stwierdzony w dogwiadczeniach dawniejszych nie znalazt
ostatnio potwierdzenia w niedawno ogloszonoj pracy autorow
angielskich K enney'a, Neil ea i Schwei tz er a. W
do-
wiadczeniach pracowni naszej przeprowadzonych za pogrednic-
twem niezawodnej metody bezpogredniej pletyzmografii sercowej
przekonaligmy ,siq jednak, Ze wzrostowi cignienia tqtniczego przy
odruchu zaciskania tqtnic doglowowych towarzyszy stale wzrost
pojemnoki wyrzutowej serca. Widaa to wyrainie na zalqczonej
rycinie 5, przedstawiajqcej jedno z dowiadczen W. S t q 21( i.
RozbieZnogci wynikow naszych i innych autorow z wynikami
pracy Kenn e y'a i towarzyszy, tiumaczye naleiy mniej, dokladnq
metodykq badan tych ostatnich, opartq na poL-ednim obliczaniu
pojemnoki wyrzutowej serca z roinicy tqtniczoZylnej zawartoki
tlenu wedlug rownania Fick a.
Do powyiszego przedstawienia mechanizmow hemodynamicz--
nych, jakie wystqpujq w czynnoki odruchowej zatoki szyjnej,
na-
1ey dolqczye jeszcze sprzq2one z nimi mechaiiizmy regulacyjne
o charakterze hormonalnym. Odruchowe reakcje z zatoki szyjnej
zachodzq przy wspoldzialaniu aparatu wewnqtrznego wydzielania.
Jak na razie stwierdzono to, niewqtpliwie w stosunku do czynnoki
wydzielniczej substancji rdzennej nadnerczy. Okazalo siq, Ze przy
depresyjnych reakcjach z zatoki szyjnej, zmniejsza siq wydzielanie?
adrenaliny, przy presyjnych zag zwiqksza .sig. Dzigki temu obset-
wuje sig poza efektahn wystqpujqcymi w narzqdzie kra2enia i od-
dychania rowniei reakcje Odlegle, generalizujqce odruch zatokowy.
Obok zmian w oddychaniu, cignieniu krwi, czqstoAci akcji sere&
I jego pojemnoki wyrzutowej dochodzi w ten sposob w czasie
odruchu depresyjnego rowniei i do spadku napiqcia miqgni szkie-
letowych, natomiast do zwiqkszenia siq napiqcia i motoryki iolqdka
i jelit (S chweitzer 1934), przy czym irenice ulegajq zwq2eniu.
Ryc. 5. Dogwiadczenie z 16.IV.1953. Pies wagi 16 kg. Od gory do dolu:
pojemnok wyrzutowa ,serca w milimetrach, cignienie w prawej tetnicy udowej,
sygnal zaci?niqcia obydwu tqtnic szyjnych wspolnych, czas?w sekundach.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
436
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
Odwrotne temu zjawiska towarzyszq przy odruchu zaciSniqcia
tqtnic doglowowych, majqcym charakter presyjny. Pojawia
si
wowczas miqdzy innymi wyraine zahamowanie motoryki jelita
cienkiego (K is ch 1931). Wszystkie te objawy, sq niewqtpliwym
dowodem na efekty zwiqzane z wiqkszym lub mniejszym wydziela-
niem adrenaliny do krwiobiegu.
Z kolei nalety zdaa sprawq ze stanu wiadomoki, co do istot-
nego charakteru adekwatnego bodica dla baroreceptorow. Jeszcze
w okresio stosunkowo wczesnego eksperymentowania nad zatokq
szyjnq zarowno C. H eym an s (1929, 1933), jak i Koch (1931)
zdawali sobie sprawq z tego, te cignienie wewnqtrztqtnicze okolicy
zatokowej samo jako takie nie jest bezpogrednim bodicem dla
mechanoreceptorow, lecz czynnikiem, ktory wplywa poprzez roz-
ciqganie cian tqtniczych w miejscu ich siedziby anatomicznej.
Rozpatrzenio sytuacji anatomicznej wchodzqcych tu w grq zakon-
czen nerwowych w dutej mierze ulatwia i zblita do poznania \Oa-
Sciwego dla nich bodica. Jak wynika z badari histologicznych D e
Castr o, zakmiczenia te skupione sq w przydance miqdzy ela-
stycznymi, bialymi whiknami tkanki lqcznej, a warstwq miqgni
gladkich tqtnicy. Stan fizykalny panujqcy w grodowisku lokalizacji
anatomicznej mechanoreceptorow, na pograniczu miqdzy przydankq,
a warstwq miqSni gladkich jest decydujqcym dla ich pobudzenia.
Ten stan fizykalny bqdzie zatem zaletee zarOwno od stanu czynno-
Sciowego miqgni gladkich, ich napiqcia, wiqkszego lub mniejszego
obkurczenia -siq, a nawet zupeinego rozkurczu, wzglqdnie braku
tonus, jak tet z drugiej strony zaletee bqdzie od wlasnoki elastycz-
nych Srodowiska lqcznotkankowego przydanki.
Rozpatrzmy sytuacjq, jaka wyniknie przy zastosowaniu naj-
prostszego bodtca wyzwalajqcego odruch .dep-resyjny, jakim jest
krocej lub dluiej trwajqce wzmotenie cikienia wewnqtrz zatoki.
W pierwszej chwili ulegnq rozdqciu gciany tqtnicy, przez bierne
rozciqgniqcie warstwy anienj gladkich, jak i sprqtystej przydanki.
Jak wiadomo, wiasne, autonomiczne mechanizmy samej tqtnicy,
regulujqce jej stan przekroju, oparte w pierwszym riqdzie na czyn-
nogci mini gladkich zareagujq szybko ich nastqpowyrn skurczem.?
Nie bez znaczenia w tej reakcji przeciwstawiajqcej siq naglemu
rozciqgniqciu bqdq dolqczajqce siq do wyzNvolonych sii. olastycz-
nych rOwniet mechanizmy nerwowe, ,bya mote typu odruchu wlo-
kienkowego, lub miejscowej regulacji o hurnoralnym charakterze.
,
Fizjologia zatoki szyjnej
437
Dodae nalety, te rozdqcie Scian zatoki, z powiqkszeniem jej objq-
toki na skutek wzmoionego w niej cinienia, nie jest. warunkiem
koniecznym dla wywolania odruchu deprosyjnego. Sily elastycz-
noki jak i nastqpcze obkurczenie siq mini gladkich, zachodzqce
w warunkach przeciwstawiajqcego siq, tym stanom cignienia Srod-
tqlniczego sprawiajq, te zmiany objqtoki zatoki sq nieduter
a nawet mogq wcale nie zachodzia, co Swiadczy, te skurczowe
stany warstwy miqSniowej sq charakteru raczej izometrycznego.
W powyiszej reakcji gciany naczyniowej nalety podkroSlia znacze-
nie sil elastycznych. Sprqtystok warstwy miqSniowej w zasadzie
jest znacznie mniejsza nit sprqtystok przydanki obfitujqcej w gq-
stq siea rotnokierunkowo ulotonych wlOkien sprqtystych. Nierowne
wskainiki sprqtystoki obu elementow Sciany tqtnicy sprawiajq,
te zarowno rozciqganie w fazie pierwszej reakcji, jak i obkurczanie
siqmini gladkich w fazie drugiej, bqdzie ograniczone i hamowane
przez amortyzujqcy wplyw doskonalszej sprqtykie przydanki.
W wyniku wspOldzialania jakkolwiek jednokierunkowego, lecz nie-
rownych miqdzy sobq sil elastycznych obu rOtnych elementow ana-
tomicznych Sciany naczyniowej wytwarza siq stan, w ktorym miqS-
nie gladkie w postqpie swojego obkurczania siq w czasie drugiej
fazy reakcji sq odciqgane i napinane przez rozciqgniqte jeszcze sprq-
tysle whikna przydanki. Stworzony w ten sposob odpowiedni stan
fizykalny na pograniczu obu warstw w tqtnicy jest istotnym czyn-
nikiem pobudzajqcym dla znajdujqcych siq tam zakoliczen nerwo-
wych. Napiqcie zatem elementow kurczliwych i olastycznych, oraz
ich odpornok na rozciqganie sq wlakiwymi czynnikami wyzwala-
jqcymi z mechanoreceptorow depresyjny odruch na wzmoione
cignienie wewnqtrzzatokowe.
W gwietle powytszych danych jest oczywiste, te na poziom
czynnokiowy mechanorecepcji zatoki szyjnej wplywajq czynniki
mogqce zmieniaa stan czynny jut to jej warstwy miqSni gladkich,
jut to samoj jej przydanki. Co siq tyczy czynnikow zmieniajqcych
stan warstwy miqgniowej zatoki, to fakt6v,* potwierdzajqcych tq
tezq nagromadzilo siq sporo. Pierwsze badania P a1 meg o z roku
1943 1 liczne poiniejsze wielu innych (C. Heymans i von Den
Heuvel-Heymans 1950, 1951, C.Heymans,Hyde i2Terp
1951, C. He ymans i Mazz ell a 1952) dowiodly, te adrenalina
i nor-adrenalina, wazopressyna i roine syntetyki podobnp w dzia-
laniu adrenalinie, aplikowane bezpogrednio na Scianq zatoki, jut to
na drodze przykladanych tamponow, lub dokladnie wykonywanych
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
it
438
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
injekcji w gciang tgtnicy, wywolujg pokaine i doge dlugo utrzymu-
jqce sig spadki cignienia tgtniczego. Powyisze ciala obkurczajg mig-
gnie gladkie gciany zatoki, sprawiajgc, ie odruchowy napgd mecha-
noreceptorow obniia cignienie tgtnicze w maksymalnym zakresie
wlagciwej mu mo1iwocj, o czym gwiadczy fakt, ?e podniesienie
w tym czasie cignienia grodzatokowego nie wywoluje jui dalszego
spadku ogolnego cignienia krwi.
Z drugiej strony okualo sig, ie grodki znane ze swego dziala-
nia rozkurczowego, obni?ajgcego napigcie mini gladkich, jak
papaworyna, azotyn sodowy i tym podobne, stosowane w ten sam
sposob jak adrenalina, tj. zewngtrznie na gciang zatoki, sprawiajg
wzrosty cignienia tgtniczego. Fakty te znalazly dalsze ugruntowa-
nie dogwiadczalne przy pomocy nowoczesnej metodyki elektrofi-
zjologicznej. Landgre n, Neil i Zotterman (1952) stwierdzili
znaczny wzrost impulsacji: nerwowej wlokien baroreceptorowych,
przy lokalnym aplikowaniu adrenaliny i wazopro3syny i odwrotnie,
spadek impulsacji tych wlOkien nerwu Heringa w nastgpstwie ana-
logicznego stosowania cial rozkurczowych. Nie ulega zatem wqtpli-
wogci, e zmiany w napigciu elementow kurczliwych tgtnicy odgry-
wajg decydujgcq role w podra2nieniu mechanoreceptorow.
Jakkolwiek stan elernentow kurczliwych naczynia przy swo-
jej zmianie odgrywa pierwszorzgdng rolg w pobudzeniu mechano-
receptorow, to zapominae nie naleiy, Ze bod2cem wlagciwym dla
nich jest w zasadzie stan fizykalny pogranicza anatomicznego,
wynikly ze wspoldzialania zarowno warstwy mini gladkich, jak
I otoczki elastycznej tkanki lgcznej. Przydanka w stanie zdrowia,
ze gwoimi doskonale sprgiystymi wloknami warunkuje ze swej
strony podra2nienie mechanoreceptorow zachodzqce przy wzrogcie
napigcia warstwy miggni gladkich. Obkurczenie sig miggni glad-
kich, nawet znacznego stopnia, wydaje mi sig, 2e nie wywola
zadrainienia mechanoreceptorow, o lie wlasnogci sprgiyste przy-
danki bgdg zniesione. Od sprOystogci przydanki zaleiye bgdzie
przewaga charakteru izometrycznego w zjawiskach skurczowych
miqgni gladkich, a wigc ta cecha, kt6ra sprawia zmiang napigcia
i opornogci na rozciqganie. Przydanka nieelastyczna, sztywna
wzglgdnie zwiotczala, nie reagujgca na rozcigganie wyzwoleniem
sil sprgZystogci wlasnej, sprawl, ie zmiana stanu fizykalnego
w pograniczu lokalizacji mechanorecepcji bgdzie za slaba, aby sig
stae bodicem minimalnym. W chorobie miaiftycowej polgczonej
-
Fizjologia zatoki szyjnej 439
nadcignieniem, zachodzq rozlegle zmiany w elastycznogci naczya
krwionognych..W schorzeniu tym, jak to wielokrotnie stwierdzono
wystqpujq znaczne odchylenia w obrazie odruchu zatoki szyjnej.
Jak wiadomo w Tniaidiycy dochodzi miqdzy innymi do zwyrodnie-
nia i nacieczenia lipoidowego Kzydanki naczyniowej. Niestety
dogwiadczenia w tym wzglqdzie, mogqce potwierdzie dodatkowe
mnaczenie mechanizmu zatokowego w miaidiycy sq jeszcze skqpe,
jakkolwlek coraz wiqcej i szerzej problem ten jest dyskutowany
i wzbudza uzasadnione zainteresowanie w medycynie praktycznej.
Jakkolwiek zatoka szyjna nie jest jedynym miejscem wainych
fizjologicznie recepcji naczyniowych, nie mniej jednak due jej
znaczenie w reg-ulacji stanu narzqdu krqienia i oddechowego, oraz
pozostajqca jeszcze otwarta droga dla lepszego poznania jej roll,
tlumaczy w dostatecznej mierze wciai jeszcze rosnqce zaintere-
sowanie jej problematykq.
PISMIENNICTWO
1. Aniczkow S. W. 1953. XIX. International Physiological Congress-
'Montreal s. 170. 2. Bjursted t, 1946 cyt. wg C. Heymans 1951. Acta Physiolo-
gica Scand. T. 22. s. 4. 3. Br onk D. W. a. St ell a G. 1932. J. Cell. and. Comp.
Physiology T. 1. s. 113. 4. De Castro F. 1926, 1940 cyt. wg C. He s, 1951.
Acta Physiologica Scand. T. 22. s. 4. 5. De Castro F. 1951. Acta Physiologica
Scand. T. 22.s. 14. 6.EulerU.S.von,Liljestrand G. a.ZottermanY.
1939. Scand. Arch. PhySiol. T. 2. s. 1.7. Euler U.S. von, Lilj est r and G.
a. Z o t t er m an Y. 1941. Acta Physiol. Scand. T. 2. s. 1. 8. Go or ma ght i gh
a. Pannier 1939. cyt. wg C. He ymans 1953 XIX. Intern. Physiolog. Con-
gress, Montreal,s. 47. 9. He H. E. 1923. Verhandl. d. Ges. f. Innere Med.
S. 93. 10.HeymansJ.F.a.Heymans C. 1924-1926 cyt. wg C. Heymans
1951. Acta Physiol. Scand. T. 22. S. 4. 11. Heymans C. cyt. wg Roger et
Binet 1934: Traite de Physiologie normale et pathol. T. 5. s. 383. 12. H e y-
mans C. 1951 Acta .Physiologica Scandinavica T. 22. s. 4. 13.H eym an s C.
1953. Sino-Aaortic Receptors: XIX. Internat. Physiological Congress, Montreal,
s.44. 14.Heymans C., Bouckaert J.J. et Pannier 1944 cyt,wg C. Hey-
m a a s, 1953, XIX. Intern. Physiolog. Congress, Montreal, s. 47. 15. H e y-
mans C., Bouckaert J.J. et D au tr eb and e L.: 1930. Archiv. Internat.
Pharmacodynamie T. 39. S. 400. 16. He ym ans C., Bouckaert J.J., F a r-
ber S., Hsu F. Y.: 1936. cyt wg M. de Burgh Daly a. A. Schweitzer,
1952. Journal of Physiology t. 116. s. 35. 17. Heymans C. a. Delaunois A.L.,
1951. Science. T. 114. S. 546. 18. Heym an s C. a. G. van den Heuv e 1-
Hey m an s, 1950. Archly. Internat. Pharmacodynamie T. 83. S. 520. 19. H e y-
mans C., Hyde a. T e r p, 1951. cyt. wg C. He s, 1953. XIX. Intern.
Physiological Congress-Montreal s. 49. 20. He m an s C. a. M a zz ell a: 1952.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
411
ii
1
of.
410
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
cyt. wg C. Heyman s, 1953. XIX. Intern. Physiological Congress-Montreal
s. 49. 21. Heymans C. et Rijlant P.: 1933 C. R. Soc. Biol. T. 113. s. 69.
29. Holobut W. i Slawik Z.: 1951. Annales Univ. Curie Sklodowska
Sectio D. Medicina T. 6. s. 361. 23. Kenney R. A., Neil E. a. S c-11 w e i t-
z e r A.: 1951. Journal of Physiol. T. 114. s. 27. 24. Kisch B.: 1931 - cyt. wg
M. Burgh Daly a. Schweitzer, 1951 Acta Physiol. Scand. T. 22. s. 66.
25. Koch E.: 1930, cyt. wg Wr igh t S. Applied Physiology 1952. s. 312.
26. Koch E.: cyt, wg Neil, Redwood a. Schweitzer, 1949. Journal of
Physiology T. 109. s: 259. 27. Landgr en S. a. Neil E.: 1951. Acta Physiol.
Scand. T. 23. S. 158. 28. Landgr en S., N e i1 E. a. Zo tt er m an Y.: 1952.
Acta Physiol. Scand. T. 25. S. 24. 29. Meylin g: 1938 cyt. wg C. Hey mans 1953
XIX. Intern. Physiolog. Congress, Montreal, s. 47. 30. Pagano G.: 1900 cyt. wg
Roger et Binet 1934 Trait& de Physiologic norm. et pathol. T. 5. s. 383.
31. Palme F.: 1943. Zeitschr. ges. exp. Medizin. T. 113. s. 514. 32. Rein H.:
Einfilhrung in die Physiologic d. Menschen, 1941. s. 106. 33. Rybacki J.:1955.
Annales Univ. Curie-Sklodowska, Sectio D. Medicina T. 10. 34. Schmidt a.
Comr o e: 1940, cyt. wg C. Heyman s, 1953 XIX. Intern. Physiological Con-
gress, Montreal, s. 45. 35. Schweitzer A.: 1934, cyt. wg M. Burgh Daly
a. Schweitze r, Acta Physiol. Scand. T. 22. s. 66. 1951. 36. Schwei t-
z e r A. a. Wright S.: 1938, cyt. wg Wright S., Applied Physiology, 1952.
S. 736. 37. Sicilian o: 1900, cyt wg Roger et Bine t, 1934 Traite de Phy-
siologic norm. et path. T. 5. s. 383. 38. Staika W.: 1954 Annales Univ. Curie-
Sklodowska Sectio D. Medicina T. 9. s. 11. 39. Tscher m a k: 1866, cyt. wg
Roger et Bine t, 1934 Traite de Physiologic norm. et path. T. 5. s. 383.
40. Winterstein H.: Respiration wittiout chemoreceptors 1947. XVII. Inter-
national Physiological Congress. Oxford. s. 310.
(1)aalloa0ran icaporitimoro caayca 44 1
P E 3 .10 M E
B nepBoit nacTit cuoert 1)a6oTb1 aBTO p xpolionorittlecHom 110-
pnmie iinTilpyeT (DaHTm, Hemyulue i nocTeneiniomy naygnomy Huge-
Hum 1Jy11R1U1fi HapoTHAtioro cnnyca, noatlepHuBart airatielme npeac-
mix paGoT epmaH a, F c pun r a, a Tame reiiMaIlCa
n H. F elim a ii c a. 3aTem aBTop nepexoHnT i 6onee HoRpo6Homy
paccmoTpeinuo porn' xemopeuenTopoB Hapormworo Hay6ogHa (glo-
m us caroticum) it 6apopeitenTopon CTCII0Ii HapoTHalloro cHuyca,
IICIIOJIbByn Jura 3T011 BCIO, HO Boamownocm, ituocTpauHro
conpementlym nitTepaTypy, a Tannic CO6CTBeHilbIC II CB011X. coTpy-
AHHHoB micrieplimenTaabuble
06cyaman Bonpoc xemopeuenTopos HapoTuguoro Hay6otHia,
anTop ornicbmaeT HnaccitmecHne aHcnepitmetrrbi H. Fe ii manca
11 ero coTpyituilHoB, a TaHnie Dfinepa ii ero ToBapnateit, BbIRCIIH-
minim ponb rimomemint 11 runepHannuu, HaH alteHBaTlibix paartpa-
niuTeneit Ann pequieHTopHoro mexaunama, peryanpyioMero 3TIIAI
nyTem Hbrxamte. ABTop HpwritHecHn ouelniBaeT coommuenue pe-
(paeKropnoro, xemopeuenTopHoro Homnoileirra, perymippoutero
xaltite, i HoMnoiIeHTy, perynuppoutemy Abixamie nyTem aBTomaTH-
gecHoii geFITCJIbHOCTII AbixaTenbnoro HeHTpa.
3aTem BTop o6cywilaeT BoageiicTBne paTta (papmatconorntiecHnx
Beige= Ha opranbt cocyAucToii ii bixaTeablioil clicTem tiepea
xemopeuenTopbt HapoTHHHoro Ktly6ouHa (no6yanu, aueninxonim,
06e360JIIIBaIOUnle cpeacTBa). HeCHOlIbli0 6onbute
mecTa nocBatuaeT BTO oTHpbrromy.nm BO3AerICTBIII0 rucTamlilla Ha
Hapyriummil Hay6ogex, anannaupyrt mexamtam aToro B03gerICTBIIFI.
Ho mnenmo aBTopa rlicTamim cHitameT apTeptlanuoe ItaBneHne
HpoBn II,Hpome Toro, TOpIO3IIT elite gblXaTenbHbieABIHHeHun, oHa-
3biBaH Henoepegenemme Bsingune Ha xemopeuenTopm, tier? AoHa-
3bI13210r OIIIilTbI C naomipoBaHnoro HapoTiworo cullyca,
a TaHnie yenHeHHan umnyabcauna C. HepBoB F e punr a,, Ha6mo-
Itaeman BO ?Bpema rucTamitHoBoro Honaanca. Alexatmam yHaaaHHoro
Bbnue pe(pneHroplioro BO31erICTBII51 aaHniottaeTcH B anTIIBIIOM pac-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
442
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Hoiobut
nutpenun nepmpepntiecunx apTcpnii, o CBIIRCTCJILCTIVIOT
elms] CROpOCTII JIBII/I1C1111/1 Iip0B11) 11p0I13BC11C1111bIeno AICTORy
1.1b1GynLC1oroJ,icennor o.
BTopan gam, pa6om 110C13/1111e11f1 pC(IVICHTOpI11.01 (ppritairinr,
nponcxoitnutum noR 13J11151imem 6apopenenTopon napoTniknoro cnny-
ca. B DTOil =lam 11371071iCIILI pC33'.11bTaTLI llCCJICJtoi3eiiiijjnonytien-
HNC 1113T0p0111 II ero coTpyiumuom, 13. C T 0 11 /Ii Ic 0 fi, OTII0C/111111CCII
II3p1C111110 remomniampiection cTopolim llI3JIennhi,nponcxoRmuitx
npli Renpeccilenix ii npeccimmx. puprieucax napaTuRnoro cnnyca.
Ha ocuonannn namepennii CROpOCTII Aannienun uponn 13 alinplIfIX)
a Taunse na ocnoBannn namepennii o6Iema cepinia BO nporn
cii-
cToJnil 610111 yCTilIOBJICIlbI OCTIa6J1CIIIIC CflTeJlbjzocT1Icepilga II pac-
umpenne nepmpeputiecunx cocyRon npn Renpeccnnnbix. pequiencax
Kaponnworo ennyca, oGpaTubie nse agHbewrbr npu npeccnnubrx
pecimeRcax nanp. npn pecimence 01tI{J11031111 06ezix o6mitx. commix
apTepnii. HonneBan gam pa6oTm nocnnwena o6cynmenmo nom-
JIIIIIII0ro, aAenTunnoro cammy,na 6apopenenTopo8, Rafam, nommu-
momy, .FIBJIFIeTCH IIC 011110 JIuum 11013I3Iweime AaBJ1C111151 B cnnyce,
110
11 conpoTnnzenne npoTuB pacTnrimannn anacTngeounx n cm/nal-cab-
InAx anemenTOB cTenou Napommioro cnnyca.
Physiology of the carotid sinus 443
SUMMARY
In the introductory part the author presents chronologically
facts, which led to the gradual understanding of the function of the
carotid sinus and lays stress on the role of earlier works of C z e r-
m a k, Heni ng and J. F. & C. He y m an s. The author discusses
next more precisely on the background of the collected contempo-
rary foreign literature, his own and his collaborators experimental
data the role of chemoreception of the carotid glomus and mecha-
noreception of the wall of the carotid sinus.
In connection with the problem of chemoreception of the glo-
mus are quoted classical experiments of C. H e ym ans and
his coworkers and v. Eule r's and his collaborators, which explain
the role of hypoxemia and hypercapnia as adequate stimuli to the
reflex mechanism, which thus regulates respiration. The author ana-
lyzes the mutual relation of the reflex, chemoreceptive compo-
nent regulating respiration to the component regulating it on
the background of the automatic activity of the respiratory
centre. There follows a discussion of the action of a number of
pharmacological agents, which act on the circulatory and respira-
tory systems through chemoreceptors of the carotid glomus (lobe-
line, acetylcholine, nicotine, cyanides, analeptic agents). A detailed
description .is given of the action of histamine on the carotid glo-
mus discovered by the author. The mechanism of this action is
analyzed. According to the author histamine decreases the arterial
blood pressure and inhibits respiratory movements additionally by
its direct action on chemoreceptors that has been illustrated by
experiments with perfusion of .the isolated carotid sinus and by
inoreased impulsation from Hering's nerves observed in a histamine
shock. The mechanism of the reflectory action of histamine is
based on the active dilatation of peripheric arteries evidenced by
measurenients of velocity' of the blood taken according to the
method of Cybulsk i-K lisieck i. In the closing notes of this
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
411
-
444
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wieslaw Holobut
part of the report are discussed the more important theories on the
nature of stimulation of the chemoreceptors.
The second part of this paper deals with the reflex activity
caused by mechanoreception of the carotid sinus. This part takes
into account facts discovered by the author and his coworker
W. Stq2k a. These facts concern the haemodynamic side of the
phenomena which take place in the course of depressive and pres-
sive reflexes of the carotid sinus. By measurement of velocity of
flow of the blood in arteries and by measurements of the
cardiac output a decrease of the heart activities and dilatation of the
peripheric vessels in depressive reflexes were found, and opposite
effects in pressive reflexes as e. g. in the occlusive reflex of both
common carotid arteries. The concluding part of this work inclu-
des a discussion of the proper, adequate stimulus for mechanore-
ceptors, which appears to be not solely an increase of pressure in
the sinus, but distension and resistance to distension of the con-
tractile and elastic elements of the walls of the sinus.
Papier druk. sat. III kl. 80 g Format 70z1130
Druku 22 sir.
Annales U. M. C. S. Lublin 1955 Lub. Druk. Pros. w Lublinic Zam. Nr 1993 30.1V.56 r.
850 egz. A-7-1635 Data otrzymania manuskryotu 30.IV.56 Dahl ukonezenia druku 10.X.56 r.
ANNALES
UNIVERSITATIS NIARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN ? POLONIA
SECTIO D 1955
VOL. X, 18
Z I. Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz
i z Zakladu Fizjologii Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr Wieslaw Holobut
Tadeusz JACYNA-ONYSZKIEWICZ
Wieslaw HOLOBUT
Zmiany pobudliwoici odruchowej zatoki szyjnej
w operacjach chirurgicznych
Maraeuenan pecOnewropHoil 11036yAMMOCTH Kaparivooro canyca
no aperan xapyproPtecumx onepaumis
Changes of the reflex excitability of the carotid sinus
in surgical operations
Fizjologia zatoki szyjnej jest na ogol doSe dobrze poznana.
Zatoka szyjna jest siedzibq bardzo czulych odruchow, wainych ty-
ciowo, dotyczqcych krqionia i oddychania. Chemoreceptory klqb-
ka szyjnego, czuie na zawartok tlenu i bezwodnika kwasu wqglo-
wego we krwi, wyzwalajq mechanizm odruchowy, regulujqcy wen-
tylacjq pitic i N.+rysokok ci?rdenia krwi. Podobne efekty odruchowe
S
wywoluje rowniei podraZnienie baroreceptorow, znajdujqcych siq
w cianie zatoki szyjnej.
Podczas gdy adekwatnym pothainieniem dla chemoreceptorow
jest hipoksemia i hiperkapnia, co wyraia siq' wzmoieniem i przy-
spieszeniem ruchow oddechowych oraz wzrostem cikienia
tEitni-
czego, to adekwatny bodziec dla Varoreceptorow w postaci wzrostu
ciftitenia grodzatokowego Wywoluje odwrotne efekty ? spadek
cikienia krinr` i i depresjq oddychania.
, Wiadomo, Ze pem
me stany chorobowe, jak stany hipertoniczne
na tie miaZdlycowym, stany zwiqzane z niedoborem tlenu, roinego
rOdzaju intoksykacje,.a take izaburzenia czynnoki gruczolow do-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
446 Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw Holobut
krewnvch polqczone sq ze zmienionq wrailiwokiq zatoki szyjnej,
objawiajqcq siq nieprawidlowym przebiegiem jej reakcji odrucho-
wych, nieraz w sposob bardzo burzliwy. ROwniei znanq jest rzeczq,
e manipulacje mechaniczne przypadkowe lub operacyjne w okoli-
cy zatoki szyjnej mogq wywolaa powaine zaburzenia w krqieniu
I oddythaniu.
Zmiany pobudliwoLci odruchowej zatoki szyjnej 447
Jak wyglqdajq podobne reakcje w do?wiadczoniu fizjologicz-
nym na psie ugpionym ewipanem sodowym przedstawiajq ryci-
ny 1 i 2.
Na rycinie 1 widzimy efekty spadku cignienia tqtniczego oraz
wzmoienie oddychania, wystqpujqce za kaidym razem przy lekkim
pociqganiu szczypczykami anatomicznymi gcian odsloniqtej zatoki
szyjnej. W koncowym fragmencie ryc. 1 (b) widoczny jest efekt
znieczulenia Lcian zatoki szyjnej 10/0 nowokainq. Zapis cikienia
tqtniczego w tqtnicy udowej zwierzqcia wykazuje jui po okresie
8-minutowym wzrost ci?nienia tqtniczego do poziomu wyiszego.
o 40 mm Hg, na ktorym to wyiszym.poziomie cikienie ustala siq
przez okres co najmniej 1/2 godziny. Znieczulona w ten sposob za-
toka szyjna nie reaguje jui na bodice mechaniczne, takie, jak po-
ciqganie jej gcian szczypczykami, co widae z ryciny 2, przedsta-
wiajqcej z kolei dalszy fragment tego samego do?wiadczenia. Reak-
cji gwiadczqcych o zmianach cignienia tqtniczego lub oddychania
przy stosowaniu identycznego bodica jak poprzednio, nie obser-
wuje siq wcale.
W pracy obecnej chodzilo nam o zbadanie jakq role odgrywa-
jq mechanizmy odruchowe, wyzwalane z zatoki szyjnej, w czasie-
zabiegow operacyjnych w tej okolicy, w ogOlnym zachowaniu Si
oddychania i krqienia.Ponadto badaligmy zachowanie siq pobudli-
woki zatoki szyjnej w czasie roinych typowych operacji chirur-
gicznych, jak zabiegi na konczynach, w jamie brzusznej, w klatce-
piersiowej itp.
W zagadnieniu pierwszym ograniczyligmy siq do okresowych.
pomiarow cikienia tqtniczego, tqtna i oddechow w ciqgu calego-
czasu trwania operacji. Pomiarow cikienia krwi dokonywano apa-
ratem Pachona, tqtno i odclechy mierzono w sposob typowy, w od-
stqpach od 5 do 10 minut. Szczegolnq uwagq zwracalimy na za-
chowanie siq krqienia i oddychanie przy mechanicznym zadrai--
nieniu (delikatne naciskanie ipalcem lub pociqganie szczypczykami)
?ciany zatoki szyjnej przed i po blokadzie nowokainq. Blokadq wy-
konywano przez haloienie plaszcza 1.0/o nowokainq w przydankq-
odsloniqtej zatoki .szyjnej. Ta seria: badan obejmuje 22 chorych ope-
rowanych z pa. wOdu wolal choroby Basedowa, torbieli skrzelopo--
chodnych oraz przy wyluszczaniu wqzlow chlonnych u chorych
z rakiem wargi dolnej. Ta grupa. chorych byla operowana wylqcz-
nie w znieczuleniu iniejscowym nowokainq, przy czym wiek.
chorych wahal siq od 15 do 50 lat.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
448
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw Holobut
?
W tej grupie obserwacji stwierdziligmy w du2ej wiqkszoki
pewien zasadniczy typ przebiegu reakcji badanych, ktore najlepiej
ilustruje rycina 3, dotyczqca charego W. A. 1. 27, rozp.: struma
simplex.
Zwraca uwagg fakt, 2e wartoki wyjkiowe dla cignienia, tqtna
i odd how sq jui na wstqpie, tu 2 przed operacjq oraz w poczqtku
zabiegu, bardzo wysokie i ulegajq wafianiom. Jest to niewqtpliwie
wynik stanu ernocjonalnego, zwiqzanego z operacjq w znieczuleniu
miejscowym. Fakt ten spostrzegaligmy niemal u wszystkich cho-
rych tej grupy.
2
180
160
1110 28'\\
?
120 Vt... ...... ?
? ............
100 20 ..?
80 16
'RR
t 4no ocktech
'Mk. 5
10 15 20 25 30 35 40 115 50 55 60
0.1?
?
???
N 'RR
tqtrio - - --
oolctech
Rye. 3.
Dra2nienie mechaniczne gciany zatoki podnosi czgstok odde-
chOw z 18 na 24 w minucie, ponadto nieznacznie obni2a sig
Cinie-
nie tgtnicze w wartogciach skurczowych 170 do 165: Towarzyszy
temu zwolniOnie Ntna z wartoki ponad 100 do 96 w rninucie.
Znieczulenie 6ciany zatoki 1?/0 nowokainq wplywa zasadniczo
na zmian g charakteru reakcji odruchowych, zwlaszcza na krq2enie.
Cikienie krwi rognie z wartoki 165/120 do 185/130 mm 1-1g, a tgtno
przyspiesza sig z 96 do 120 uderzeii na.minutg. Oddechy nieznacznie
przyspieszajq sig. Powyisze zmiany utrz,yrnujq sig na 001 niedlu-
go, przecigtnie okolo 30 minut: Powtorne dra2nienie Sciany zatoki
Zmiany pobudliwoAci odruchowej zatoki szyjnej 449
po nowokainizacji nie wywoluje ju2 wyrainiejszych efektaw depre-
syjnych.
Przypadkow o podobnym zachowaniu siq krq2enia i oddycha-
ma bylo 15 spogrod ogolnej liczby 22 tej grupy.
W innych nielicznych przypadkach zaobserwowaliSmy odmien-
ny typ reakcji, polegajqcy na tym, 2e drainienie anechaniczne nie
zmienialo wyjSciowego stanu cignienia, tqtna i oddychania, nato-
miast znieczulenie zatoki sprawialo obni2enie wszystkich wartoki
(chora K. J. 1. 36 rozp. struma simplex).
Jeszcze inaczej reagowala chora M. S. 1. 28 z chorobq Base-
dowa, u ktorej obserwowano stalq tendencjq do depresji krqzenia
i oddychania zarowno po dra2nieniu mechanicznym, jak i po nowo-
kainowej blokadzie zatoki.
Oceniajqc material operacyjny pierwszej grupy chorych
stwierdzie mo2na stosunkowo malq pobudliwoge odruchowq zatoki
?szyjnej na stosowany przez nas bodziec mechaniczny. Efekty te
wyra2ajg sig w wigkszoki obserwacji nieznacznymi spadkami
cignienia krwi i czgstogci tgtna.
Jakkolwiek kierunek tych zmian w zakresie krqienia jest pra-
widlowy i odpowiadajqcy depresyjnemu odruchowi baroreceptyw-
nemu, to jednak mala ich rozleglok nasuwa myAl, ie nie odgry-
wajq tu roli wylqcznie czyrmiki mechanorecepcji. Potwierdzeniem
tego jest obserwowane u tej grupy chorych wzmo2enie oddycha-
nia, a ,zatem reakcja typowa dla pobudzenia chemoreceptorowego.
Zmiany w zakresie krq2enia 1 oddychania pod wplywem opi-
sanego boaca mechanicznego sq niewqtpliwie wyrazem wypad-
kowej obu skladowych odruchu zatoki szyjnej, mechano- i chemo-
recepcji, jak to siq przyjmuje dla normy fizjologicznej. Okazuje
?sig, 2e w reakcjach odruchowych, stwierdzanych przez nas, kom-
-ponenta baroreceptorowa ujawnia siq jedynie w narzqdzie kr#e-.
-nia, podra2nieniu ulegajq zarowno elemen:ty mechanorecePcji
gcianie zatoki, jak i klebek szyjny. W ostatecznym wymku
taloki zmian w cignieniu krwi 1 tqtnie, skladowa barorecepcja
-wystqpuje na plan pierwszy, przy czym reakcje depresyjne sq dla-
-tego nieznaczne, gdyi sq tlumione przez zamaskowane efekty pre-
syjne napgdu chemoreceptywnego.
Z oddychaniem sprawa przedstawia sig odmiennie, tu prze-
-waa skladowa chemorecepcji, ktora jui przed ? zadzialaniem
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
141:
:11
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
450 Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw Holobut
bodica mechanicznego dominowala w zatokowej regulacji czyn-
nogci oddechowej.
0 niiszym lub wy2szym poziomie czynnogciowym zatoki nie
moina wnioskowaa wylqcznie na podstawie efektow dzialania
bodica mechanimego, jak to sig okazuje ze znikomych reakcji
w naszym materiale badanych chorych.
Wlagciwej oceny nabiera sig dopiero po zablokowaniu zatoki
nowokainq. Ujawnia sig wowczas w calej pelni depresyjna rola
odruchu baroreceptywnego, pc, wylqczeniu ktorego, wzrastajq
wskainiki zarowno cignienia tgbliczego oraz tgtna, jak i odde-
ch6w. Pod tyrn wzglgdem podobienstwo pomigdzy wynikami
dogwiadczenia na zwierzgciu, a dogwiadczeniem klinicznym jest
wyraine.
Nietypowy przebieg reakcji odruchowej, zarowno na bo.dziec
mechaniczny jak i nowokainizacjq zatoki w nielicznych przypad-
kach tej grupy, tlumaczye sobie naleiy dzialaniem roinorodnych
czynnikow, wplywajqcych na krqienie i oddychanie. Jak nas
poucza dcAwiadczenie kliniczne, znogq tu odgrywae rolq wplywy
emocjonalne, zraieniona wrailiwoge na grodek znieczulajqcy,
wplyw premedykacji, czynnik hormonalny i in.
U drugiej grupy chorych, operowanych w upienJu ogolnym
lub znieczuleniu miejscowym z powodu przewleklego zapalenia
wyrostka robaczkowego, przepukliny, iylakow itp. badaligmy
zachowanie sig krgienia I oddychania tymi samymi metodami, jak
u chorych w grupie pierwszej, sprawdzajqc w czasie operacji
pobudliwoga odruchowq nie odsloniqtej zatoki szyjnej.
Ta czgga obserwacji miala na celu zorientowanie sig w zakre-
sie zmian pobudliwoki zatoki szyjnej w czasie typowich zabie-
g?w operacyjnych, wykonywanych w miejscach od niej odleglych.
Byla to rownoczegnie proba oceny wartoki najdostgpniejszych dla
lekarza sposobOw tego rodzaju .badania, stosowanego przez nie-
ktorych klinicystOw.
Badanie wykonywaligmy u chorego le2qcego poziomo, z glo-
wq lekko przygigtg ku przodowi, celem zwolriienia napiqcia miggni
mostkowo-obojczykowo-sutkowych. Stojqc poza glowq chorego,
opuszkami wskazicieli wywieraligniy ucisk w kierunku do tylu
i ku grodkowi na przednim brzegu miggnia mostkowo-obojczykowo-
sutkowego w punkcie przecigcia linii poziomej, przechodzqceji
Zmiany pobudliwoki odruchowej zatoki szyjnej 451
przez koge gnykowq z liniq pionowq poprowadzonq od kqta
iuchwy do obojczyka.
U chorych pierwszej grupy, przy odslonigtej zatoce szyjnej,
sprawdziligmy, ie zarowno wyb6r miejsca, jak i kierunek w kt6rym
naleiy wywierae ucisk na zatokq jest wlagciwy. Musimy tu
jednak zastrzec siq, ie jest to niezbyt dokladny sposob badania,
malo wybiorczy, poniewai ucisk wywierany palcem przez mocny
migsien obejmuje szersze pole, uciskamy czqgciowo rowniei
tqtnicg szyjnq zewnqtrznq i Zyl q jarzmowq wewnqtrzng, a najpraw-
dopodobniej pogrednio take plea nerwu blqdnego.
SpogrOd 15 chorych tej grupy u 11 stwierdzili?my po ucigniq-
ciu palcem obustronnie zatoki szyjnej efekt depresyjny w zakre-
sie krqienia, wyraiajqcy siq obniikq cignienia krwi od 5-30 ram
Hg i tqtna od 4-40 w minucie, a w zakresie oddychania zmniej-
szeniem siq ilogci oddechow od 3-8 na minutq. Wyrainy efekt
depresyjny spostrzegalimy u 7 chorych, u 4 chorych byl on ledwie
zaznaczony. U pozostalej ilogci tj. w 4 przypadkach przebieg
ndruchu byl nietypowy i wyraial siq wzrostem wszystkich wskai-
nikow.
Z powy2szego widae ,ie zdecydowany efekt depresyjny odru-
chu baroreceptywnego ujawnia siq tylko w polowie przypadkoW-,
w drugiej polowie efekt ten jest albo znikomy, albo antagoni-
stvczny.
Na materiale drugiej grupy chorych potwierdza siq ogolna
zasada, ie uciskanie mechaniczne zatok jest bodicem zloZonym,
wplywajgcym zarowno na mechano-, jak i chernoreceptory. Prze-
waga pobudzenia mechanoreceptorowego zaznaczyla siq zdecydo-
wariie,u 7 chorych oraz nieznacznie u 4 chorych, albowiem u tych
11 chorych wystqpowaly mniej lub bardziej wyraine objawy
depresyjne.
W pozostalych 4 przypaclkach otrzymane wyniki o efektach
przeciwnych tlumaczymy przewagq pobudzenia elementow kiqbka.
Rozbieinoga wynikow badan tej grupy chorych, 'znacznie wiqksza
w porOwnaniu z grupq pierwszq, znajduje wythimaczenie w malej
kontroli bodica mechanicznego, pod wzglqdem jego wybiorczej
dokladnoki, w klinicznym sposobie badania.
Pr6by wykorzystania pobudliwoki odruchowej zatoki szyjnej
celach leczniczych oddawna nqcily klinicystow. Szly one
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
459 Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw Holobut
w dwoch kierunkach, wylqczania nowokainq zatoki i wywolyw8-
.
nia odruchu depresyjnego.
Wywolujqc urazowy dogwiadczalny wstrzqs u zwierzqt
Creyssel i Suir e, Poupa i inni stwierdzili, Ze wykonanie
znieczulenia (blokady) zatoki szyjnej szybko podnosi cignienie
tgtnicze i objawy wstrzqsu ustgpujq. Uprzednie wykonanie blokady
zatoki zapobiega wystqpieniu wstrzqsu urazowego.
W oparciu o dogwiadczenia na zwierzgtach Leriche i wsp.
Creyssel i Suire, Nielubowicz, Armando, Aghina
I in. zastosowali przezskorne nowokainowe blokady zatoki szyj-
nej dla leczenia wstrzqsu urazowego oraz operacyjnego i otrzy-
mywali w wielu wypadkach doraine dobre wy.niki. Wyniki te
z nielicznymi wyjqtkami byly krotkotrwale, czgsto Nvystqpowal
naNvrot WS trzqsu.
Blokada zatoki szyjnej jako zasadnicza metoda zwalczania
wstrzqsu okazaia sig niewystarczajqca, mote jednak okazae sig
bardzo pomocnq NY polqczeniu z innymi, stosowanymi dzi? sposo-
bami zwalczania wstrzqsu.
Dokonujqc blokady przezskornej, nawet wedlug najdoklad-
niej opracowanej metody, sprawcizanej barwnikiem na zwlokach,
musimy parnigtaa, Ze obejmuje ona szersze pole i nie ogranicza
sig wylqcznie do zatoki szyjnej.
Nowokaina w ilogci 20-30 ml obejmuje tu2 po wstrzyknigciu
okolicg rozwidlenia tgtnicy szyjnej wspolnej w promieniu okolo
5 cm. Wylqczenie nowokainowe obejmuje i nerw blgdny I wspol-
czulny zwoj szyjny gamy, o czym gwiadczy czgsto \vystgpujqcy
po blokadzie zespol Claude Bernarda-Hornera.
Natomiast w pelni zadawalajqce wyniki uzyskiwano przez obu-
stronne oidnerwienie operacyjne zatoki szyjnej w leczeniu tak zw.
zespolu zatokowego (T urne r, Leer o n t h). Zespel ten
wystgpuje przy szybkirn obrocie glowy u ludzi ze wzmoionym
odruchem baroreceptywnym z zatoki szyjnej, przewaZnie w star-
szym wiektt z nadcignieniena i objawia sig w liejszej postaci
Zawrotem glowy i oslabieniem, a w cig2szej postaci drgawkami
I omdleniem. Spora kazuistyka, dotyc_zqca tego zespolu, poucza, 2e
spadki cignienia rnogq bye niekiedy bardzo groZne, jak w przy-
padkach opisywanych przez Dowling a, Smith a, B er ger a
Zmiany pobudliwoAci odruchowej zatoki szyjnej 453
i Albert a, w ktorych dochodzily one do 22/14 mm Hg mierzo-
nych w tqtnicy udowej.
Na drodze czystej empirii stwierdzono, 2e wywolanie odru-
chu depresyjnego przez ticisk lub miqszenie okolicy zatoki szyj-
nej przynosi ulgg lub calkowite ustqpienie b?lu w ataku dusznicy
bolesnej w duiym odsetku przypadkow (A lzamor a-C astr o,
Fr eedberg i Ris e,m a n). W pojedynczych przypadkach uzy-
skiwano poprawg take w -obrzgku pluc oraz w dychawicy serco-
wej. Fr eedber g i Riseman przestrzegajq jednak przed tymi
probami zwalczania Mow stenokardialnych, poniewa2 a2 u 30%
ciaorych spostrzegali drgawki i zapage z zatrzymaniem czynnoki
serca, utrzymujqcym siq do 10 sekund.
Nasze wyniki wgrod chorych drugiej grupy, u ktorych tylko
w polowie uzyskano wyrainy efekt depresyjny, a w duiej czqki
nawet efekt przeciwny, wskazujq na to, ie do tego rodzaju pro])
leczniczych naleiy odniega sig z duiq rezerwq.
Wszystkim chirurgom dobrze jest znana zasada, Ze operacje
w okolicy rozwidlenia tqtnicy szyjnej, uznanej za okolicq wstrzq-
sorodnq, wymagajq bardzo delikatnego sposobu postgpowania.
Mimo tych ostroZnoki, zatoka szyjna naraiona jest w czasie ope-
racji na dzialanie znacznie silniejszych bodicow mechanicznych-
aniZeli te, ktore stosowalimy w czasie dogwiadczen, choeby tylko
ucisk Igpego haka oslaniajqcego tqtnicq i nierzadko spotykamy
siq
wtedy z gwaltownymi spadkami cignienia, a nawet z cigtkim
wstrzqsem.
Nasze dogwiadczenia wykazaly, ie n.owokainowa blokada
odsloniqtej zatoki szyjnej, w ogromnej wigkszoki przypadkow
niweczy mo21iwoge, wystqpienia efektu depresyjnego nawet po
zastosowaniu silnego bodice mechanicznego, a tym samym zabez-
piecza w duiej mierze przed moZliwokiq wystqpienia wstrzqsu.
Powyisze spostrZeienia kliniczne pozwalajq nam uwaZae blo-
kadq nowokainowq zatokl szyjnej, w czasie operacji na szyi
w okolicy rozwidlenia tqtnicy szyjnej wspolnej, za celowe i godne
polecenia postqpowanie dla zabezpieczenia sig przed wystqpie-
niem wstrzqsu.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
454 Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw 1-101obut
PISMIENNICTWO
1) Aghina A.: Gior. Ital. chir. ref. Surg. Gyn. Obst. N.I. Vol. 90, 1949.
2) Alzamor a-C astro V.: J.A.M.A 157. S. 126, 1955 r. 3) Creysell J.,
Suire P.: Choc traumatique Paris, 1944 r. 4) Dowling C., Smith W.,
Berger A. a. Al bert R.: Circulation 5/5 S. 742, 1952 r. 5) Freedberg
Riseman J.: Circulation VII/1 s. 58, 1953 r. 6) Leriche R., Fontaine R.,
Froelich F.: La Presse Med. N. 61. s. 1217, 1935 r. 7) Nielubowicz J.:
Pol. Tyg. Lek. N. 33/34 s. 979, 1948 r. 8) Poupa 0.: Rozhledy v chirurgii
r. XXVII z. 9 s. 321, 1948 r. 9) Turner R., Learmonth J. R.: The Lancet
N. 6530 s. 644, 1948 r.
klameilemin pe(Dnewropitoit DO36yAIIMOCT1f... 455
P E 3 IO M E
AsTopm aannnucb nccneuosannem y ?ghat rpynnu 6onbustx,
pe(TuteHTopimx 31eXH1111331013, Bo3HIIHalouuIx B Haponiunom
cnnyce, OTHOCIITCHb1I0 Hposoo6pautenurr ii umxanun BO 'Tem' one-
paTusubtx npuemos, nponasounmux B o67acT1I paaseTsnenlin o6theil
connoii apTepun, RaH itanp. npn age, 6ponxonpo113sogn0il uncTe
II T. H.
Hp03,Ie Toro, y sTopoil rpynnhr 6onmis1x naytianacb sogyun-
MOCTb Haponnworo cllnyca iiamexanntlecHne paaspanienun BO
spout paanntinsix Tnnutinsix xupyprimecHux onepaunii, nponsso-
numbix 13 6p10IIIII0r1 HOHOCTII II ria HonetmocTrix.
B nepBori rpynne 60nb11six, y anatutTenbnoro IIX 60HbIIIIIHCTBal
Tau Hati s 15 czyganx Ha 22, 6buto ycTanosneho, In? Ramie ?limb
cna6oe mexanatiectioe paaupahieune ?Tench; Haponnworo ?num
(noTnrusanne nunueTom nail 'mann! nanbuem) BbI3MBHOT neshatnr-
Tenbnoe nauenne uasnennn II sameunenne HynbCauliiI, O npn aT031
ysenutinsaeTch HanntiecTso Ttbrxannii.
Hoene 6noHaubi Haponnworo cnhyca 1% NM nosoHannom
haeTynaeT Reno smpaniernme yseangenne yHaaaTenefi uasnehnh
Hposn, nynscauun n usixannii II 3T11 11311e11eHlIFI ygepainsatoTca
B Tetiehne ?Hon? 30 mnnyT. FlosTophoe, nocne 6noHaubt, mexamt-
necHoe pasupanienne cnnyca tIC sstabtsaeT ye 6onee omTanso
shipaaithnibtx Reripecciimimx 3(14eHTos.
flo mnenino asTopos nsmenenna B Hposoo6pamenun it ustxamin
mexammecHnx paaupaatuTeneil IINIe1OT xapariTep
pasnoueilc-Tspouteil o6onx senTopos pe(1)netica Haponiuhoro ennyca
T. e. 6apopeuenToposii xemopeuenTopos. B npouecce ubmannn
CuabHeiltuee B2IIIHHItC oHasusaeT sesTop xcmopeuenunn, h Hposo-
o6patuemin ac na6mouaeTca HuhI heanatutTeabhmil nepesec BCH-
Topa 6apopeuenunn, Tari Hari uenpeccnsime 34)cDeFabi UOgaBHHIOTCH
macHnposamnamn npecciunnom 344eHTa3n xemopeuenTopos. Aen-
peccusnas p011b 6apopenenTopHoro pecli)netica sucTynaeT cosep-,
meinm pesHo HIIWb no ncHatomenun ero nyTem 6aoHaum HapoTnur
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
456 Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw Holobut
noro cnnyca noBonannom; ynaaaTenn Rannennn, nyabcanun 11 AU'
XaIIIIr1 CIIJIbIl0 YBC:II141113a1OTCR.
HeT11/11141IbIl1 xoa pecimenTopnoii peanunn, BbI3Ba11110ii mt6o
nyTem mexammecHoro pampa:Henna, an6o 110BORa11/10B0ii 6no1moiii i
BbicTynanmeii y nemnornx 60nb111ax, awropamn 06IFICIIRCTCSI B03-
Reilenme3I pamoro poAa (pauTopon, morywnx ORa3LIBaTI) IICROTO-
poe B iUjrj iia uponoo6pamenne 11 Auxanne, nati nanp.: no3Reil-
CTBI151 amounonaabnoro xapamrepa, nameneunan 43TBCTBIITWII)IIOCTI>
o6e36oannalorn1lm cpeRcTnam, nannune npemeRmiaunn, immune
ropmonon 11 T. H.
BTOpOrl rpyrnmi .6onbnux. na6moAaaucb BO npemn onepanun
na omanemmx OT liapommoro cnnyca 3recTax (rpuma, napnoanoe
pacumpenne Ben II T. n.) namenemin B upono6painenn11 iiBbixamin
nocae npumeuemm mexammecnoro pa3npaaieunn (nancirm naabnem)
nemcpuToro Bapornnnoro cnnyca.
Ha tmcna 15 6ozbumx ncno Bmpamenma Aenpeccillimai 34)-
(beicr 310/11110 61010 na6mogam y 7-311i 6onbnbrx, y 4-x 6Bia on eae-
win 3aNICTIILI31, a y yc?ranbnbix 4-x 6oabnmx gane conepmenno
o6paTmor. 3natnrreannylo lipOTI1B0pCIIIIBOCTI) pe3yabTaToB y 3TOil
rpyrinbi 6onbithrx anTopm 06IRCIITHOT Tpy111.10CTbIO nompon1p0BaTI,
cnenminmecuyio TO4110CTII mexammecnoro paagpanfinean npn
MOHAII ynoTpe6anemoro B itanmnie cnoco6a onponen.enun.
ABTOpLI gaior upamnil npnTutiecnnii 063op cyuiecrnonanumx
Ro cnx flop 11011bITOR I1C110:1b30BaTb pecinieriTopnylo Bo36ynnuocm
napoTunnoro cnnyca Rafl aege6nB1xUerreii, npentge ncero ripir more
ir rpymioii mac.
Ha ocnonamm CO6CTBeIIIILIX naninmectinx nccaeRonannfi
anio
pbr noaaraloT, 4TO H ROIMITRa31 BI313BaTb zurn 2Teqe6nnix ueaeii Re-
npeccitimbril 31KCHT rIyTeI mexatrutteciioro namnma nanbnem cae-
myeT oThIecTuIcbC 60J1bWOli OCT0p01HUOCTI)10) II0 110BORaIIII0By*
6nonagy HapomBnoro cnnyca BO opemn onepaiuuji,RpOBORIBIIIX.
B ero o6nacTir (o6Bacm u4onoponnan), cturraioT uezecoo6pa3uoit
n ronnoli petcomeimannn, fiatt npuem npenoxpannumii heput
WOffOM
Changes of the reflex excitability 457
SUMMARY
The authors study the influence of reflex mechanisms libe-
rated from the carotid sinus on circulation and respiration during
surgical operations, as struma, branchiogenic cyst etc., performed
in the region of the bifurcation of the common carotid artery.
Excitability of the carotid sinus to a mechanical impulse during
various typical surgical operations of the abdominal cavity and
limbs has been examined in the second group of patients.
In the first group of patients in the majority of cases, it
is in 15 out of 22 cases it has been found, that a delicate mechani-
cal irritation of the wall of the carotid sinus (traction by using
a pincette or pressure with a finger) causes a slight decrease of
blood pressure, decrease of the pulse rate, but the rate of respiration
increases.
After a blockade of the sinus with 1 per cent solution of
novocaine there increase distinctly indexes of blood pressure, pulse
rate and respiration, whereby the changes are maintained for about
30 minutes. A repeated Mechanical irritation following the blocka-
de of the sinus does not cause more marked depressive effects.
According to the authors, circulatory and respiratory changes
caused by a mechanical impulse are a result of both components
of the reflex of the carotid sinus, mechano-and chemoreception.
In the sphere of respiration there is clearly preponderance of
the chemoreception component, in the sphere of circulation there
is a slight preponderance of the baroreception component because
depressive effects are buffered by masked pressive effects of the
chemoreceptive force.
The depressive role of the baroreceptive reflex manifests
itself wholly after its elimination by way of applying a novocaine
blockade of ,the sinus. Pressure, pulse and respiratory indexes
markedly increase.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
I
t!.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
458 Tadeusz Jacyna-Onyszkiewicz, Wieslaw Ho'abut
A non-typical course of the reflex reaction both in response
to mechanical impulses as well as to novocaine blockade in some
patients of this group is explained by the authors as caused by
the action of various factors, which may influence circulation
and respiration, as e. g. emotional influences, variable sensitivity
to the anaesthetic agent, influence of premidication, hormonal
factors and others.
In the second group of patients. during operations performed
on areas distant from the sinus (hernia, varicose veins etc.) inve-
stigations were conducted on circulation and respiration after
applying a mechanical impulse, finger pressure, to the not exposed
carotid sinus.
Out of 15 patients a clear -depressive effect appeared in
7 patients, in 4 patients the effect has been insignificant and in the
remaining 4 patients it has been quite opposite. Greater diver-
gence of results in this group is explained by the authors as
caused by difficulties of control of the mechanical impulse as
regards its selective preciseness, therefore it has been caused by
a deficiency in the method of investigation used at the clinic.
In a short outline the authors present a review of hitherto
described tests of the application of the reflex excitability of the
carotid sinus for therapeutic purposes, first of all in shocks and
angina pectoris. A critical analysis of the tests is given.
On the basis of their clinical examinations the authors are of
opinion that therapeutic measures of provoking a depressive effect
by applying mechanical pressure with a finger should be treated
very cautiously.
However, a novocaine blockade of the carotid sinus during
operations performed in its area (shocks generating area) they
regard as purposeful treatment and it ought to be recommended
as a safeguard measure against shocks.
Papier druk. sat. III Id. 80 g Format 70z100 Druku 14 str.
Annales U. M. C. S. Lublin 1935 Lub. Druk. Pres. w Lublinie 2am. Nr 1494 30.1\7.56 r.
850 egz. A-7-1636 Data otrzymania manuskryptu 30.1\7.56. Data ukoficzenia druku 10.X.56 r.
ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
VOL. X, 19 SECTIO D 1955
Z Zakladu Fizjologii Cztowieka Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr Wieslaw Holobut
Wladyslaw STAZICA
Pobudliwole odruchowa zatoki szyjnej
przy rdinych cianieniach
Pechnewropuan soaSyponigosTb HapormAnoro cnnyca
non paonnmnbtx Aasnennnx
Reflex excitability of the carotid sinus at various pressures
Z licznych badari lat ostatnich przekonano siq, e bodicena adekwatnym
clla depresyjnego odruchu baroreceptorowego jest wzrost ciAnienia wewnqtrz-
zatokowego. Poglqd ten potwierdzony zostal rowniei przez badania elektro-
fizjologiczne (B ronk i Stella 1932, Landgr en 1952) w ten sposob,
wzrost cignienia wewnqtrzzatokowego powoduje zwiqkszenie czestogci impul-
sow we wloknach nerwu zatokowego.
Przyjqto ogolnie, e baroreceptory drainione sq przez wzrost ciLnienia
wewnqtrz zatoki, oraz e istnieje progowe cignienie, poniiej ktorego nie
moina ich uaktywnie.Koch (1931), Heymans, Bouckaert i Regniers
(1933), oraz Schweitzer (1937) wykazali, e wartoge tego progowego cignie-
nia dla ps6w i kotow wynosi 50-80 mm Hg; zmiany cignienia poniiej
50 mm Hg nie dajq iadnych efektow w narzqdzie krqienia. Autorzy ci anali-
zowali odruchowe zmiany ci6nienia tqtniczego podnoszqc stopniowo cignienie
wewnqtrz izolowanej i unerwionej zatoki od zera, do roinych wysokoki, przy
rownoczeAnie odnerwionej- drugiej zatoce i przeciqtych nerwach blednych,
a to w celu wykluczenia sercowych odruchow nerwow blednych i kompensa-
cyjnych efektow strony przeciwnej. Otrzymano w ten sposob krzywq zalei-
nOci zmian cignienia tqtniczego w zatoce, wyraiajqcq sie w ksztalcie
litery ?S". Z krzywej tej wynika, ie cignieniem optymalnym, okolo ktorego
zachodzi najwieksza depresja, jest cignienie w pobliiu ogolnego cignienia
tqtniczego danego zwieizqcia, a wiqc dla kota okolo 145 mm Hg, dla psa
110-135 mm Hg. G6rna granica cignienia, przy?ktorym otrzymuje siq jeszcze
zmiany wynosi, wg. wymienionych autorow, do 300 mm Hg.
Frogowa wartcAe cignienia, wplywajqcego na system krqienia, natural-
nie nie zaleiy tylko od same& mechanizmu baroreceptorow. Decydujqcq rolg
2.1
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wiadyslaw StqZka
odgrywa tu rowniei czuloge ogrodka naczynioruchowego na wyladowania
baroreceptorow, jak t2go dowiedli Neil, Re d WOO d i Sc h w cit z e r
(1949). Z badan L a n d g r e n a wynika, ie czcstoge wyladowati impulsow jest
najwieksza w chwili naglego wzrostu cignienia wewnqtrzzatokowego. Gdy
podniesione cignienie wewnqtrzzatokowe trwa dluZszy czas, nastepuje zmniej-
szenie czestoki Wysylanych impulsow. Nastepuje jakgdyby adaptacja.
Ponadto pewne znaczenie przypisuje sie charakterowi zmian w cignie-
niu zatoki. Pulsujqcy charakter cignienia zatokowego zdaje sie bye bardziej
adekwatnym bodicem, nii prostokqtne wzniesienia (E a d, G r e e n i Ne ii,
1952).
Co do mechanizmu odruchu depresyjnego z baroreceptorow to, wedlug
badazi ostatnich lat, glownq role odgrywa zwickszony ?pot- na rozciqganie
przez obecnoge wlokien spreZystych, oraz zwiekszone, aktywne napiecie
I napre2enie mini gladkich gciany zatoki szyjnej, gdzie umieszczone sq baro-
receptory, a nie bierne tylko rozdecie, czyli rozszerzenie gtviatla zatoki.
Dalsze badania, glownie C. H e y m a n sia i van den H e u v e 1-
H e y m a n s a (1950 )nad stosowaniem grodkow kurczqcych oraz rozkurcza-
jqcycli miegnie gladkie naczyzi, aplikowanych na gciany zatoki szyjnej, wyka-
zaly, ie efekty odruchowe z zatoki zaleine sq bezpogrednio od skurczenia,
wzglednie zwiotczenia wlekien miegni gladkich. Autorzy ci udowodnili pod-
stawowq wainote napiecia i oporu na rozciqgani ciany zatoki szyjnej
w odruchowej regulacji cignienia krwi. La it'd g r e n, Neil i Z o t t e r m a n
(1952) potwierdzili powyriszq teorie; wykazali oni silny wzrost ilogci impul-
sow, plynqcych z baroreceptorow przy stosowaniu na gciany zatoki szyjnej
adrenaliny i grodkow kurczqcych miegnie gladkie naczyn, oraz wybitne
zmniejszenie impulsow przy stosowaniu substancji rozszerzajqcych te ele-
men ty.
W pracy niniejszej starano siq przeanalizowae wpfyw zmian
cignienia wewnqtrz izolowanej i imerwionej zatoki na ogolne
ciSnienie tqtnicze krwt, porOwnaa dane otrzymane z wynikami
Ko c h a i innych. Zwrocono rownie2 uWagq na zalenoge reakcji
.oddechowych od podraZnienia baroreceptorow, co wydalo nam siq
o tyle ciekawe, 2e w literaturze dotychczasowej reakcje odde-
chowe, zwiqzane z czynnoSciq chemoreceptoiow, 's4 dokiadnie
poznane w przeciwienstwie do podobnych, zachodzqdych przy
odruchu z baroreceptorOw.
Metodyka
Badania przeprpwadzono na psach o wadze 8-18 kg, ugpionych ewipa-
nem sodowym w ilogci 0,07--0,09/kg wagi. Po wykonaniu tracheotomii odsla-
niano rozdwojenie tetnicy szyjnej wspolnej po prawej stronie zwierzecia,
podwiqzujqc wszystkie jej rozgalezienia, zwracajqc przy tym uwage; aby nie
naruszyd jej unerwienia. W dosercowym odcinku tetnicy jezykowej, oraz
Pobudliwok odruchowa zatoki szyjnej 461
obwodowym tqtnicy szyjnej wspolnej, kilka cm poniiej jej rozgalezienia,
umieszczano w ich gwietle szklane kaniulki. Kaniulka w pniu tetnicy szyjnej
wspolnej polqczona byla z systemem perfuzyjnym. Plynem- uiywanym do
perfuzji by! plyn Ringer-Locke'a, ktory przeplywal z butli wyriej umieszczo-
nej, przez zatoke szyjnq, wyplywajqc przez kaniulke z tetnicy jezykowej.
Plyn ogrzewany byl do temperatury 37?C w przebiegu swoim przez
ultratermostat Hopplera. Dodatkowo wlqczonq w mechanizm perfuzyjny
strzykawkq o pojemnogci 200 cma, wypelnionq ogrzanym plynem Ringer-
Locke'a, podnoszono cignienie wewnqtrz zatoki prostokqtnie od zera do roi-
nych wysokoki. W ten sposob stosowane cignienie na zatoke utrzymywano
przez kilkanagcie do dwudziestu kilku sekund na staly-m poziomie po czym
nagle obniiano z powrotem do zera. Badano zachowqnie sie cignienia tetni-
czego i oddychania przy zachowanych i przeciqtych nerwach blednych. Obna-
Zona zatoka szyjna i tkanki przylegle byly zwilZane cieplym plynem Ringera.
Wyniki badan
Rycina 1 przedstawia charakterystyczne reakcje krqienia
i oddychania z doSwiadczenia Nr /Ina. wzrost cignienia wewnqtrz-
zatokowego do i)oziomu, dajqcego maksymalny efekt.
Ryc. 1. Dogwiadczenie Nr 8. Pies wagi 14 kg. Charakterystyczna reakcja
spadku cignienia tetniczego oraz zahamowania oddychania przy wzrokie
cignienia wewnqtrzzatokowego do poziomu 230 mm Hg. Oznaczenia: 1. Krzywa
oddychania, 2. cignienie "we.wriqtrz zatoki, 3. krzywa cignienia tqtniczego,
4. sygnal dzialania bodica na gciany zatoki, 5. sygnal czasu co 1 sek.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wladystal.v Stqika
W dogwiadczeniu tym cignienie wewnqtrz izolowanej i uner-
wionej zatoki podniesiono do 230 mm Hg. Po trzech sekundach
cignienie ogolne spada przez 20 sekund, osiqgajqc najniZszy poziom
w 21 sektmdzie dzialania bodica na gciany zatoki szyjnej. Spadek
wynosi 46?/o. Po 19 sekundach od chwili obniienia cignienia zato-
kowego do zera, cignienie ogolne krwi powraca do poziomu
wyjkiowego. Oddychanie, rowniei zahamowane po trzech sekun-
dach od wzrostu cignienia zatokowego, pojawia siq jeszcze na
5 sekund przed koricem draZnienia receptorOw, lecz o bardzo malej
amplitudzie, ledwo zaznaczone. Po kilku sekundach od chwili
zaprzestania dzialania cignienia zatokowego oddychanie powraca
do normy, a nawet przechodzi w oddychanie o zwiqkszonej ampli-
tudzie.
Pobudliwoge odruchowa zatoki szyjnej 463
Na rycinie 2 fragment dogwiadczenia Nr 11 przedstawia
zmniejszenie amplitudy cignienia (zmniejszenie fal sercowych),
oraz zmniejszenie czqstogci tqtna w czasie dzialania cignienia zato-
kowegoe wynoszqcego 140 i 126 mm Hg. Tqtno z 182/min. przed
drainieniem receptorow zatoki spada do 159/min. w czasie ich
drainienia. Zmianq tqtna zaobserwowano tylko w tym
jednym
dogwiadczeniu na ?going liczbq 15. W innych dogwiadczeniach
na ogol nie notowano zmian tqtna pod wplywem prostokqtnego
stosowania cignienia na zatokq.
Ryc. 2. Dow. Nr 11. Waga psa 18 kg. Zmniejszenie amplitudy odde-
chow, zmniejszenie fal sercowych oraz zwolnienie tetna w czasie dzialania
cignienia wewnqtrzzatokowego. Oznaczenia: 1. cignienie wewnqtrzzatokowe,
2. oddychanie, 3. cignienie tetnicze, 4. sygnal dzialania cignienia wewnqtrzza-
tokowego, 5. sygnal czasu co 1 sek.
Ryc. 3. Dow. Nr 13. Waga psa 17 kg. Cignienie wewnqtrzzatokowe poni-
iej 100 mm Hg nie daje iadnych zmian w oddychaniu. Progowe cignienie
zatokowe dla depresji cignienia tetniczego wynoszqce 74 mm Hg. Oznaczenia:
1. Oddychanie, 2. cignienie tetnicze, 3. cignienie wewnqtrzzatokowe, 4. sygnat
drainienia, 5. sygnai- czasu co 1 sek.
Rycina 3 pokazuje, ie- wzrost cignienia. zatokowego do
75 mm Hg daje zaledwie zaznaczpny spadek cignienia tqtniczego
o 2 mm Hrg,.zag wzrost do 80 i 90 mm Hg ? spadek o 4 mm Hg.
Oddychanie przy tych cignieniaCh nie zmienia siq zupeinie. Pont-
Zej 74 mm Hg cigriienia zatokowego nie ma wiqc iadnych reakcji
w krqier4u.
Z zapisu na rycinie 4 wynika, Ze wzrost cignienia zatokowego
do 210 mm Hg daje o wiele wiqkszy spadek cignienia ogolnego
(z'134 do 89 mm Hg), nii cignienie zatokowe, wynoswee 200 mm Hg
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
464 Wytdyslaw Stqika
Pobudliwoge odruchowa zatoki szyjnej 465
(z 138 do 116 mm Hg). Zahamowanie oddychania w pierwszym
wypadku trwa dlutej ni2 w drugim.
Ryc. 4. Dow. Nr 15. Waga psa 13 kg. Nieznaczna roinica w skali cgnie-
nia wewnqtrzzatokowego od 200?.240 mm Hg sprawia stosunkowo duke
efekty depresyjne. Zahamowane oddychanie powraca ,do normy jeszcze przed
koncem draknienia baroreceptorow. Oznaczenia: 1. Oddychanie, 2. cignienie
wewnqtrz zatoki, 3. cignienie tqtnicze, 4. sygnal drainienia, 5. sygnal czasu
co 1 sek.
OrnOwienie wynikOw i wnioski
Na podstawie otrzymanych wynikOw stwierdzie naleiy, ?e
u badanych.psow wartok .progowa dla ci6nienia wewnqtrzzatoko-
wego, poniiej kt6rej otrzymywano Zadnych zmian w'zachowa-niu ,
siq ogolnego cikienia krwi., wynosila od 74-90 mm Hg.
Goma granica cikienia zatokowego, przy ktorym narzqd krq-
Zenia reagowal jeszcze depresjq,waiiaa siq w wartokiach okolo
330 mm PowyZej tej granicy nie otrzymywano ju2 Zadnych -
odpowiedzi. Procentowo najglqbszy spadek cignienia krwi otrzy-
mywano przy podniesieniu cignienia do 200-240 mm Hg; ogolne
cthlienie tqtnicze spadalo wOwczas o 30-50% wartoki cignienia
wyjkiowego.
I ill
610 80 /00 120 140 160 180 ZOO 220 AO 260
wysokoc: cikierzia. wewacietrzzatokowego
Rye. 5. Krzywa zaleinoki procentowego spadku ci?nienia od wysokoki
eignienia wewnqtrzzatokowego.
Krzywa zaleinoki cHnienia tqtniczego od roinych ci?nien
w zatoce (ryc. 5) mniej wigcej podobna jest do wykresu otrzyma-
nego przez Koch a. Przedstawia siq ona w formie zbliZonej do
Jitery ?S", z tq roinicq, ie jest najbardziej stromq okolo cikienia
normalnego danego psa, oraz dodatkowo jeszcze na wysokoki od
200-240 mm. Hg, co oznacza, ie baroreceptory zatoki szyjnej
odpowiadajq najczynniej na te zakresy zmian eignienia. Jakkol-
wiek zrniany w cignieniu wewnqtrzzatokowym dajq coraz to
wigksze spadki ciLnienia Wniczego, w miarg jak skala cignienia'
wewnqtrz zatoki przesuwa sig w gore, do wartoki 200-240 mm Hg,
.to jednak czulok ?odruchu depresyjnego jest najwiqksza w okolicy
cikienia normalnego, oraz .w skali od 40-240 mm Hg. Czul.A6
.reakcji depresyjnej, zachodzqcej w wartokiach skali okolo nor-
malnego cignienia wyraia sig tym, Ze nieznaczne, bo
metrowe rOZnice rrkdzy cignieniem aplikowanym na zatokg, spra-
-wiajq due efekty depresyjne. Ponadto okazalo sig, ie przy dal-
szYm, postgpujqcym wzrokie cignienia tqtniczego, baroreceptory
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
7r,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
466 Wladyslaw Staika
jeszcze raz wzmagajq silniejsze wysylanie impulsow, z chwilq
gdy cignienie tqtnicze przekroczy wartoge 200 mm Hg, z powy2-
szego wydaje siq, 2e depresyjny odruch zatoki szyjnej, zabezpie-
czajqcy stalok cignienia krwi, ma dwustopniowy charakter, jaki
umoiliwia z jednej strony czule niwelowanie zmian cignienia,
zachodzqcych w obrqbie wartoki fizjologicznych, jak rOwnie2
z drugiej strony nadmiernie wysokdch.
Co siq tyczy mechanizmu wykonawczego reakcji depresyj-
nych, obserwowanych w naszych dogwiadczeniach, to w wiqk-
szokj wypadkow spadki cignienia zachodzily bez zwolnienia akcji
serca, co gwiadc'zyloby, zgodnie z poprzednim doniesieniem
(S tqika 1954), 2e w odruchu baroreceptorowym zatoki szyjnej
u psow przewaia mechanizm naczyndowy nad mechanizmem zwol-
nienia akcji serca.
W pracy niniejszej zwrocono rownie2 uwagq na zaleinoge
reakcji oddechowych od podrainienia baroreceptorow. Poraz
pierwszy Moisseje ff (1926) wykazal odruchowe zmiany oddy-
chania pochodzenia baroreceptorow zatoki szyjnej, a poiniej
C. He ymans i B ou ckaer t (1929) potwierdzili je, podajqc,
ie podniesieniu cignienia wewnqtrz izolowanej zatoki towarzyszy
zmniejszone oddychanie, a nawet calkowity bezdech ?jeieli
cignienie podniesie siq jeszcze wy2ej" (H eymans).
Jak wynika z pracy naszej cignieniem progowym, kt6re wywo-
lywalo upoledzenie oddychania, bylo cignienie wewnqtrzzato-
kowe o wielkoki od 90-100 mm Hg. A wiqc progowa wartoge tego
cignienia byla wyisza od podobnej dla depresji ci?nienia tqtni-
czego. PoniZej tej wartoki (90 ram Hg) oddychanie nie zmienialo
siq zupelnie. Swiadczy o tym rycina 3. Aplikowane ci6nienia na
zatokq szyjnq powriej granicy progoWej sprawiay najpjerw
zmniejszenie tylko ,arnplitudy oddechow z zachowanq czqstokiq
(ryc. 2). W raiarq jednak jak cignienie wewnqtrzzatokowe zbliialo'
siq do 200 mm Hg wystqpowalo rownie2 zmniejszenie i czqstoki
oddychania ai do zupelnego bezdechu, kdedy cignienie to przekra-
czalo wartok 200 mm Hg. Calkowite zahamowanie oddychania_
otrzymywano wiqc przy wys okich cignieniach wewnqtrzzatoko-
wych w granicach' od 200-250 min Hg (widaa to wyrainie na
ryc. 1). Na1e2y zauwaiye, jak wskaztije ryc. 4, 2e bezdech, wystq--
pujqcy w tych warunkAch, w wiqkszoki wypadkoW nie towarzy-
PobudliwoLe odruchowa zatoki szyjnej 467
szyl do kofica dzialania bodica na gciany zatoki. Mimo, te cigniende
tqtnicze spadalo jeszcze niiej, to oddechy pojawialy siq jeszcze
podczas dzialania cignienia zatokowego, dochodzqc w wysoko-
kiach swoich prawie do normy. Calkowity bezdech ,utrzymywany
przez caly czas dra2nienia baroreceptorow, obserwowano w naszej
pracy tylko w kilku zaledwie .przypadkach. W przypadkach tych
czuloge odruchu baroreceptorowego .zatoki szyjnej w stosunku do
oddychania przewyiszala czuloga samego ogrodka oddechowego,
bo mimo znacznej hiperkapnid, powstalej przez diugotrwale zatrzy-
manie oddychania, bezdech utrzymuje siq nadal. W wiqkszoki
jednak przypadkow obserwowanych, hamowanie oddychania,
zachodzqce na tie odruchu baroreceptorowego, jest przy dluiszym
trwaniu bodica mechanicznego na zatokq niewystarczajqce dla
utrzymania specyficzn.ej reakcji Ulega ona przerwaniu, ruchy
oddechowe pojawiajq siq na nowo, niewqtpliwie na skutek
silniej-
szych bodicow, zmieniajqcych reakcjq w stronq przeciwnq z po-
w'odu powstalej hiperkapnii i hipoksemii. W granicach cignienia
zatokowego od 250-350 mm Hg otrzymywano coraz to mniejsze
efekty w upogledzeniu oddychania.
Reasumujqc pokrotce wyniki dogwiadczeri naleiy zamaczy6,
2e przy podnoszeniu cignienia wewnqtrz izolowanej I unerwionej
zatoki przy pomocy systemu perfuzyjnego od zera do r62.nych
wysokoki otrzymywano zawsze depresje cignienia tqtniczego.
Warto?cd progowe cignienda wewnqtrzzatokowego wynosily od
74-90 mm Hg. Czuloge odruchu depresyjnego byla najwiqksza
w skalach cignienia normanego oraz dodatkowo jeszcze w skali
od 200-240 mm Hg. Krzywa wykresu jest w tych miejscach naj-
bardziej stroma.
Depresyjny odruch zatoki szyjnej, zabezpieczajqcy 'stal6g6
cignienia krwi, ma d-w-ustopndowy character, jaki umo21iwia
z jednej strony czule niwelowanie zmian cignienia, zachodzqcych
w obrqbie wartoki fizjologicznych, jak rownie2 z drugiej strony ?
nadmiemie wysokich. W wie,kszoki wypadkoW depresje cignienia
zachodzily bez zwohuienda akcji serca.
Co siq tyczy zale2noki reakcji oddechowych od stopnia pod-
rainienia baroreceptorow, to waitoge progowa cignienia wewnqtrz-
zatokowego dla wrnian oddychania wynosila od 90-100 mm Hg.
Jest zatem wyiszq od wartoki progowej dla efektu depresyjnego
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
468 Wladyslaw Stgika
w narzqdzie krqieriia. UpoAledzenie oddychania uzewnqtrznialo
siq poczqtkowo tylko zmniejszeniem a(n-iplitudy przy niskich i gred-
nich cignieniach za przy cignieniach powyiej 200 mm Hg. wystq-
powalo calkowite zahamowanie ruch6w oddechowych.
PI8Nri ENNICTWO
1. Bronk D. W. i G. Stella: J. Cell. and Comp. Physiol. 1. 113, 1932.
2. E a d H. W., J. H. Green i E. Neil: J. Physiol. 118. 509, 1952. 3. Hey-
mans C. i J. J. Bouckaer t: C. R. Soc. Biol. 103. 31, 1929. cyt. wg L a n d-
g r e n, Acta Physiol. Scand. 26. 35, 1952. 4. Heymans C., J.J. Bouckaert
I P. Regnier s: Le Sinus Carotidien. Paris, 1933. 5. Heymans C. i G. v a n
d en .H euv el-Heyman s: Arch. Int. Pharmacodyn. 83. 520, 1950.
6. Koch E., Die reflektorische Selbststeuerung des Kreislaufes, Leipzig, 1931.
7. L a ndgr en S.: Acta Physiol. Scand. 26. 1, 1952. 8. La ndgr en S.: Acta
Physiol. Scand. 26. 35, 1952. 9. Landgr en S., E. Neil i Y. Zotterma n:
Acta Physiol, Scand. 25. 24, 1952. 10. Moissejeff E.: Z. gs. exp. Med. 53.
696, 1926, cyt. wg E ad, Green i Neil, J. Physiol. 118. 509, 1952. 11. Neil E.,
C. R. M. Redwood i A. Schweitzer: J. Physiol, 109. 259, 1949.
12. Palme F.: Z. ges. exp. Med. 113. 514, 1943, cyt. wg Landgre n, Acta
Physiol. Scand. 26. 35, 1952. 13. Schweitzer A.: Die Irradiation Autonomer
Reflexe, Basle 1937. 14. Stqika W.: Annales Univ. M. C-Sklodowska
Sectio D. 9. 11, 1954.
It
PeOeitTnan 13086yAII1OCTb uapoTnAnoro cunyca 469
PE 310 ME
B 15-11 micnepnmenTax, npounnegenubtx na co6artax nog 31311-
na11Oe= napHomm, aBT0p031 HOBLIWallOCb gannenne nnyTpu 113031II-
poBaiinoro ii nunepnuponannoro napoTlignoro cnnyca npn HOMO=
neppyantinoit ClICTCMbI OT 'Lynn JO panbtx B31iP1iiII nprimoyronb-
milm o6pa3om.
Bcerga na6moga3Iacb genpeccun apTepnanbnoro ganneunn. Ho-
poronme nenninurbi ABBHCHHH nnyTpn cnnyca HOHC6aJIHCb OT 74 HO
90 MM pTyruoro cTon6a. tiyBCTBILTeabHOCTI3 Aeripecensiloro pecD-
neHca 6b131a nan6onbtueii B npegenax nopmanbnoro llama= n, xpo-
me Toro, eute ripn gannemnr OT 200 Ao 240 mm pTymoro cTon6a,
o ?nem CBIlgeTCHIXTByeT xapaRrep Hpnnoii, HoTopan B aTIIX MecTax
nnnneTcn nan6onee HpyToii.
genpeccnnnbdi pe(DneRc HapoTngnoro cnnyca, o6ecnetmnaioundi
cTa6n31hn0cTb nponnnoro gannenun, umeer gnycTeneTnrilii xapatiTep,
itoTopmii, C OHH011 cToponbt, HO3BOHBeT uia nyBCTIHITCJIIIHOe HIMCHH-
poeanne mmenennii B AaeReamr, HpOlICX0AHUHIX B rpannnax 4m-
nnonornqeminx Beniiima, a Tame Iitipumepno BBICOMIX, c gpyroil
cToponbt. B 60HI,WHITCTBe cnytmen genpeccnn gannenun ne conpo-
BO11iga31uIC13 3amegnemiem gefin3113HOCTIL CepT(Ha.
LITo RacaeTcn 3aBHCHMOCTH AbIXaTeJMJIBIX peaRunii OT cTenenn
no36ynigenun 6apopeuenTopon, TO noporonan nenntnnia gannennn
nnyTpu HapoTngnoro cirnyca Ann n3menennii B gmxamin cocrannana
OT 90 go 100 mm. pTyTnoro cT0n6a. CnegonaTenbno ona mane nopo-
ronoti BeHIPHIHIA genpeccunnoro 30eHTa B cucTeme xponoo6patuemm
paccTpoiicTna B Auxamin nponnanancb magana 3fl11Th B ymenb-
mennn amnanTygm npn 11113HIIX H CpeTHHIX ganneminx, HO npn
gannennnx nbnue 200 AIM pTyTuoro cTon6a nacTynano nonnoe 3a-
Topmontenne HbIXaTCJI1,11bIX gnmenuti.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
470 Wladyslaw StgOca
SUMMARY
In 15 experiments conducted on dogs anaesthetized with evi-
pan, pressure has been raised within the isolated, innervated caro-
tid sinus by the use of a perfusion system from zero to various
hights in a rectangular way.
Depression, of the arterial pressure has been always observed.
Threshold values of the intrasinusal pressure ranged from 74 to
90 mm Hg. Sensitivity of the depressive reflex has been the greatest
in the scale of the normal pressure and additionally in the scale from
200 to 240 min Hg. The curve of the diagram is in those places the
steepest.
The depressive reflex of the carotid sinus, which secures a con-
stant blood pressure, has a twograded character. This enables to
buffer sensitively changes of pressure which take place within phy-
siologic values on one side, and extensively high values on the
other side. In the majority of cases a depression of the pressure
appeared without inhibition of the heart activity.
As regards to a dependence of the respiratory reaction on the
degree of irritation of the baroreceptors it has been proved that the
threshold value of the intrasinusal pressure for changes of respira-
tion ranged from 90 to 100 mm Hg. It is therefore higher than the
threshold value of the depressive effect in the circulatory system.
Depression of respiration manifested itself initially only by a decre-
ase of the amplitude at low and meditun pressures; at pressures
above 200 mm Hg there followed a complete inhibition of respira-
tory movements.
Papier druk. sat lit kl. 81 g
Format 70z100
Drukot t2 str.
Annales U. M. C. S. Lublin 19i5 Lub. Druk. Prrs. w Lublin ie Zan. Nr 1445 30.1%1.56 r.
825 egz. A-7-2241 Data otrzymnnia manuslryptu 30.1\1.56. Data ukoaczenia druku 10.K.56 r.
-
ANNALES
UNIVERSI'FATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
VOL. X, 20 SECTIO D
1955
Z Zakladu Patologii Ogolnej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: doc. dr Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
Jaroslaw BILLEWICZ-STANKIEWICZ
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawid#owej
I patologicznej
flpo6nessisa racTaremna HoppaanumokM naTonornmecnoil
clinanonoram
The problem of histamine in normal and pathologic physiology
Od czasu badan P op i elskie go nad wazodilatyna, a nastqp-
nie utoZsamieniu jej z histaminq, stab o sig wiadome, ie histamina
jest pospolitym skladnikiem ustroju zwierzqt wy2szych i czlowieka
i stqd datuje siq wzrastajqce zainteresowanie jej znaczeniem w fizjo-
logii i patologii. Pigmiennictwo, tyczqce histaminy, liczy tysiace
pozycji. Jej dzialanie biologiczne jest bardzo wyraine, a pomimo to
okazalo siq, Ze wyjagnienie mechanizmu dzialania histaminy i udo-
wodnienie udzialu w roZnych procesach fizjologicznych napotyka
czqsto na znaczne trudnogci. Nagromadzone spostrzeienia, ktore zda-
waly siq ugruntowywae naszepoglqdy na szereg zagadnien w spos6b
nie budzqcy wqtpliwogci, w nowszych badaniach nie zostaly po-
twierdzone, przez co pozostaje szereg kwestii wciqi otwartych dla
dyskusji i oczekuje na dalsze prace dogwiadczalne. Nic dziwnego,
ie zagadnienie histaminy pomimo tego, i jest jui. doge .dawne,
zawsze iywo zajmuje. uwagq badaczy i stanowi jeden z wainiej-
szych przedmiOt6w zainteresowan wspOlcz,esnej fizjologii.
Histamina powstaje w roinych narzqdach i pod tym wzglqdem
jest przeciwienstwem adrenaliny i acetylocholiny, ktore sq wytwa-
rzane przez okreglone skladmki tkankowe. Histamina nie miegci
siq ani w definicji hormonu St ar ling a, ani -W pelni nie odpo-
wiada kryteriom raediatora, ani tei wprowadzonemu przez G1 ey a
pojqciu parahormonow bqdqcych produktami ubocznymi prze-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
472 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
miany materii. Duo autor6w przychyla siq do wprowadzonego
przez Fel d ber ga okreglenia hormonu tkankowego, co jest
ostroZnym zdefiniowaniem roli histaminy jako hormonu w najszer-
szyan znaczeniu tego slowa.
Z punktu .widzenia dzialania biologicznego histamina posiada
szereg bardzo wyrainych cech, tym nie mniej jej stanowisko
I udzial w prawidlowych czynnogciach ustroju dotychczas zostaly
malo poznane. Do dzig dnia nie posiadamy wlagciwie tadnych nie-
zbitych dowodow, 2e jest ona czynnikiem regulujqcym czynnoAci
narzqdow i wspOldzialajqcym w utrzymaniu stalogci grodowiska we-
wngtrznego ustroju. JesteSmy natomiast gwiadkanli, ?_e w szeregu
zjawisk patologicznych zaburzenia rownowagi orga.nizmn, sq` na-
stgpstwem gromadzenia siq histaminy w tkankach i jej przenika-
nia do cieczy ustrojowych.
Ze wzglqdow zrozumialych w niniejszej ,pracy podae mogq nie-
duty tylko wycinek z caloksztaltu zagadni_enia. _ _
Na poczqtku poruszg jeden z najbardziej interesujqcych pro-
blemow, a mianowicie, jakie jest znaczenie histaminy w czynnoki
tikladu nerwowego. W zwiqzku z tyrn badania szly w dwoch kie-
runkach. Z jednej strony naleZalo wyjaSnia, czy moZna uwaia6
histamine za mediator, uwalniajqcy sig z zakonczen nerwowych lub
polqczen stykowych (synaps) w czasie drainienia niekt6rych w16-
kien nerwowych. Z drugiej strony starano siq wykazaa, Ze hista-
mina jest swoistym bodicem, dzialajqcym na zakoliczenia nerwo-
we w wyniku jej wytwarzania w tkankach, poddanych dzialaniu
czynnikow uszkadzajqcych.
Pierwszq czqA6 zagadnienia starano siq rozwiqzae rownie?
w ten spos6b, Ze badano rozmieszczenie histaminy w rednych czq-
Sciach ukladu nerwowego. Spodziewano sig, Ze na tej drodze uda
siq pogrednio wydiqgnqe wnioski co do jej znaczenia dla czynnoki
ukladu nerwowego.
Jednym z pierwszych, ktorzy zajgli sibkreSle.niem, zawartoSci
histaminy w ukladzie nerwowym by Kwiatkowsk i. Poslu-
gujqc siq jako sprawdzianami (testami) biologicznymi jelitem
cienkim morskiej Swinki i cignieniem krwi kota zatrutego atroping,
stwierdzil najwigksze iloSci histaminy w nerwach czuciowych,
mniejsze w ruchowych, a nieznaczne tylko w korzonkach rdzenio-
wych i rdzeniu.
Euler badania swe przeprowadzal na SwieZej tkance nerwo-
wej wolu i przekonal siq, ie stq2enib histaminy waha sig w duZych
_
1
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 473
granicach od 1,5 do 98 mikrogramow na gram tkanki. Najuboiszy
jest uklad nerwowy Srodkowy, za g najwigcej histaminy zawierajq
pozazwojowe wlokna wspolczulne. ZawartoS6 histaminy w innych
czeSciach ukladu nerwowego wykazuje wartoki pogrednie.
Rozmieszczenie histaminy w ukladzie nerwowym badali row-
nie i Rywkina oraz Cicardo i S t opp an i. Ci ostatni
stosunkoWo wysokie liczby stgZenia histaminy w ukladzie
Srodkowym ,psa, owcy i krowy, siggajqce 15-20 mikrogramow/g
tkanki. Harris, Jacobson i Kahlson znaleili znaczne iloSci
histaminy w tej czgSci podstawy mozgu, ktora sqsiaduje z .przy-
sadkq oraz w wyniosloSci przygrodkowej (emineri(ia mediana).
Autorzy wyraZajq przypuszczenie, Ze histamina odgrywa tu rolg
mediatora.
Wedlug Werlego i Palma tkanka nerwowa (zwoj gwiai-
dzisty) posiada zdolnoSa wytwarzania histaminy z histydyny i za-
wiera najprawdopodobniej histydyno-dekarboksylazg, jak rOwniei
histaminaze,
Przecigcie nerwu i jego nastucze zwyrodnienie wediug
K wia tko wski ego prowadzi do zwiekszenia, za g wedlug
Eulera do zmniejszenia zawartoSci histaminy. Natomiast Werle
i Wei ck en po przejSciowym poczqtkowym wzroScie stwier-
dzili stopniowy spadek zawartaci histaminy poniZej wartoSci pra-
widlowych w 7-8 dniu po przeciqciu nerwu.
Euler i As t r om drainiqc in vitro izolowany nerw Sledzio-
nowy wolu, pobrany natychmiast po zabiciu zwierzgcia, wykazali
przechodzenie do plynu Tyrode'a substancji, majqcej wlaSciwoSci
biologiczne histaminy.
Jest oczywiste, ?e z dogwiadczen, wykonanych na nerwie izo-
lowanym, pozbawionym normalnej lqcznoSci z ustrojem nie moina
wyciqgnqe bezpogrednich wnioskow, tyczqcych istnienia media-
tora, umoZliwiajqcego przenoszenie impulsow z nerwu na narzqd
wykonawczy.
Wedlug Parrot a pojawianie sig histaminy w drainionej
tkance nerwowej naleiy uwaiae raczej za przejaw ogolnych wlaSci-
woSci metabolicznych tej tkanki, a zWlaszcza przemia:ny histy-
dyny. Z drugiej strony, jak wynika z oznaczen histaminy w hydro-
lizowanych wyciqgach, moina przypuszczae, ?e istnieje ona
w tkance nerwowej w postaci nieczynnej, zwiqzanej z bialkami.
13a-
dajqc chemizm przew'odnictwa nerwowego Na chm a ns o h n
uwaia za konieczne zaloZye istnienie aminokwasu pochodnego
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
_
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
474 Jarosiaw Billewicz-Stankiewicz
imidazolu, ktory wchodzilby w sklad cholinesterazy. Bye moie
lqczy siq to z zagadnieniem histaminy (P arrot ). Badajqc zawar-
toga histaminy w innych narzqdach przekonano siq, ie jej stqienie
w tkance nerwowej jest wprawdzie wyisze od stqienia w cieczach
ustrojowych, lecz mniej wiqcej tej samej wielkoki co w innych
narzqdach, przy czym zawartoge histaminy w plucach jest nawet
wytsza. Z tego wynika, 2e rozmioszczenie histaminy w ustroju nip
wykazuje jakiejg wybiorczej przewagi na korzyge tkanki nerwo-
wej.
W zwiqzku z wiqkszq zawartokiq histaminy w nerwach roz-
szerzajqcych naczynia jak rowniei pozazwojowych wloknach
wspolczulnych Kwiatko wski a poiniej Euler Vyrazili przy-
puszczenie istnienia ukladu histaminergicznego zespolonego ana-
tomicznie z ukladem wspolczulnym.
Okazujo ,siq jednak, 2e je2e1i w poszczegolnych rodzajach wio-
kien uwzglqclnimy grubok oslonki nerwowej, nie zawierajqcej hista-
miny, wowczas duiq stosunkowo zawartoga histaminy we wloknach
wspolczulnych moina uznaa raczej za pozornq w nastqpstwie
nieznacznej gruboki oslonek tych wlekien. (W erle i Pal m).
Zagadnienie histaminy jako mediatora, poSredniczqcego w prze-
wodzeniu podniet, powstalo w zwiqzku z antidromowym drainie-
niem obwodowego korica przeciqtego korzonka tylnego. Jak
og?l-
lie wiadomo, prowadzi to do rozszerzania siq naczyn, zwqienia
oskrzeli, wzmagania ruchow 2orqdka i wydzielania soku Zolqdkowe-
go. Zjawisko rozszerzania siq naczyri w wyniku antidromowego
drainienia bylo oddawna przedmiotem uwagi badaczy (S tricke r,
Gartner, Morat, Werzilow, Bayliss, Langley). Jed-
nak do dziS dnia nie udalo siq w sposob bezsporny wyjaSnie jego
mechanizmu.
Wykazano, ie przy uogolnionych odruchach rozszerzania na-
czyn, pochodzqcych czy to z zatoki szyjnej, czy te2 luku aorty, drogi
odSrodkowe przebiogajq przez korzonki tylne (B a ylis S, F o f a-
nov i Tschalussov, Tournade i Malmej.ac), za S Bac q,
Br ouha i Heymans przekonali siq, Ze uogolnione odruchy
rozszerzania naczyn u psa -znikajq po sympatektomii.
Plerwsi, kterzy wysunqli hipotezq o powstawaniu w tkankach
substancji podobnej do histaminy pod wplywem antidromowo prze-
biegahcego impulsu nerwowego, byli Lewis i Mar vi n. Auto-
rzy ci dopatrzyli siq podobieristw ze zjawiskiem opisanym przez
_ - -
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 475
Le wisa u czlowieka, a wystqpujqcym po wstrzykniqciu Srodskor-
nym histaminy. Rozszerzonie naczyn w obu przypadkach nastqpuje
po takim samym czasie utajenia, a maksymalne ,nasilenie prze-
krwienia i jego 'znikanie zachodzq w obu przypadkach powoli. L e-
wis i Marvin sqdzq, ie substancja histaminopodobna powstaje
pod wplywem podniety nerwowej nie w gcianie naczynia, lecz
w komorkach skory. Porownujqc reakcjq naczyn, wywolanq przez
,drainienie wlokien parasympatycznych, autorzy zwracajq uwagq
na krotki czas utajenia, szybkie jej zamkanie i na to, ie czasowe
zatrzymanie krqienia nie opeinia wystqpienia odczynu, jak to ma
miejsce po Srodskornym wprowadzeniu histaminy.
Kibjakow stwierdzil, ie krew, odciekajqca z yl konczyny
krolika czy tet kota w czasie drainienia korzonkow tylnych, po-
siada wlakiwoki rozszerzania naczyn izolowanego ucha krolika
oraz obni2ania cignienia krwi u kota.
To byly pierwsze eksperymentalne dowody humoralnej istoty
opisywanego zjawiska.
Efoktowne doSwiadczenia, wykazujqce humoralnq genezq roz-
szerzania naczyn, wykonal Ungar i wspolpracownicy. Autor ten
wpadl na pomysl uZycia, jako sprawdzianu biologicznego, czynnoki
wydzielniczej Zolqdka, szczegolnie czule reagujqcej na histaminq.
Aby wylqczye ewentualne dzialanie acetylocholiny, zatruwal psy
duZymi dawkami atropiny. Okazalo siq, ie drainienie obwodowego
konca przeciqtego nerwu udowo-goleniowego wewnqtrznego
(n. saphenus int.), zawierajqcego wlekna rozszerzajqce, biegnqce
przez korzonki tylne, prowadzi do wzmoienia sekrecji Zolqdka,
przy czym wydzielany sok podobny jest swym skladem do soku
po histaminie. Humoralne pochodzenie sekrecji olqdkowej udo-
.wodnili autorzy w ten sposob, ie w czasie draZnienia nerwu i po
drainioniu zamykali 'Swiatlo tyly udowej na przeciqg dziesiqciu
minut, co powodowalo brak wydzielania soku iolqdkowego.
Analogiczne doSwiadczenia wykonane z drainieniem nerwu
trzewnego i nerwu przeponowe40 (U ngar i wsp.) i uzyskano po-
dobne wyniki. Poniewai nie jest znana inna substancja poza hista-
ininq, ktora w dawkach tak ,nieznacznych powoduje podobne.
wzmoienie wrydZielania soku iolqdkowego, moina bylo z, duiq
pewnokia uznaa wydzielanie histaminy w trakcio antidromowego
drainienia wlokien za udowodnione. Dalsze jednak prace U n g a-
r ai Parr ot a wykazaly, ie pomimo bardzo daleko idqcych podo-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
476 Jarostaw Billewicz-Stankiewicz
bienstw miedzy histaminq a mediatorem, powstajqcym w czasie
antidromowego drainienia, istniejq pewne roinice, ktore nasuwak
wqtpliwoki, czy istotnie obie substancje sq identyczne. Podobien-
stwa sq nastepujqce: obie obnitajq cinienie krwi, pobudzajq wy-
dzielanie tolqdkowe, kurczq jelita. Obie zachowujq swojq aktyw-
nok w osoczu krwi przez kilka godzin, sq rozpuszczalne w alko-
holu etylowym i dializujq przez blonq celofanowq, obie adsorbo-
wane sq przez wegiel zwierzqcy, tracq swojq aktywnoge po zago-
towaniu, w koficu obie sq hamowane przez piperyclynometyloben-
zodioksan (933F) w tym samym stqteniu. Jednak stibstancja, ipo-
wstajqca w czasie dratnienia korzon. kOw tylnych, w przeciwienstwie
do histaminy dziala slabiej na jelito psa nit na jelito morskiej
przy czym czas jej utajonego dzialania jest o wiele krotszy.
Skurcz pohistaminowy jelita morskiej gwinki utrzymuje sie
w obecnoki atropiny w stqteniu 5 X 10-7, co nie odnosi siq do
skurczu jelit, wywolanego przez mediator.
Histamina, w przeciwienstwie do mediatora, zostaje zaadsor-
bowana na permutycie i, co najwatniejsze, jest oporna na kilku-
godzinne gotowanie w ?rodowisku kwanym, co nie odnosi siq do
media tora.
W dalszych dowiadczeniach, gdy zaczeto oznaczae mediator
nie w osoczu, lecz we krwi calkowitej, znowu powstaio pytanie,
czy jednak nie mamy do czynienia z histaminq. (U ngar i Pa r-
rot, Kwiatkowski, Ibrahim, Stella i Talaat). Oka-
zalo siq, e we krwi calkowitej po zadrainieniu korzonkow tylnych
zwieksza sie w granicach od 2 do 18 razy substancja, ktOra jest.
oporna na gotowanie w grodowisku kwagnym. Poniewat jednak
rownoczegnie z rozszerzeniem naczyn zachodzi motliwogd wzro-
stu liczby niektorych skladnikow upostaciowanych krwi, zawiera-A
jqcych znaczne ilogci histaminy, fakt zwiekszania sie zawartoki
histaminy we krwi calkowitej nie .mote bye niezbitym dowodem,.
te ona wlagnie jest mediatorem powodujqcym rozszerzenie naczyn..
Z prac Lowisa wynika, te nie mozna rowniet utotsamiae
mediatora z acetylocholinq. Acetylocholina ulega szybszemu roz-
padowi rile posiada talc dlugiego czasu utajonego dzialania i nie
zostaje inaktywowana przez 9331 w stqteniu 10-5. Mediator kur-
czy wprawdzie miesien grzbietowy pijawki,.zatruty ezerynq, lecz
nie zostaje rozlotony przez cholinesterazq (W y b.a u w, G a d-
dum i Kwiatkowsk i). Poza tym ezeryna nie wzmaga rozsze-
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 477
rzenia naczyn w wyniku drainienia antidromowego korzonk6w
tylnych. Wobec tego Da 1 e, broniqcy przez dlugi czas tezy choli-
nergicznego pochodzenia wazodilatacji, zrezygnowal ostatnio z tego
poglqdu.
Wraz z odkryciem Lrodkow przeciwhistaminowych powstala
moiliwoge ich zastosowania w dogwiadczeniach nad omawianym
zagadnieniem.
Okazuje siq, te po podaniu anterganu dratnienie u psa tyl-
nych korzonk6w powoduje rozszerzanie naczyn tylnej koficzyny
z takq samq intensywnogciq jak przed anterganem, podczas gdy
histamina podana dotylnie w tych warunkach traci swoje dzialanie
na naczynia (P arrot i Leffebvr e): Podobne wyniki uzyskano
take z pyribenzaminq (F rumi n, Ng ai i Wan g) oraz w do-
gi,viadczeniach na uchu krolika z mepyraminq (H olt on iPerr y).
Jedynie Ibrah ibrn, Stella i Talaat stosujqc ?roine grodki
przeciwhistaminowe jak antistinq, mepyramine i pyribenzamine
stwierdzili bardzo znaczne oslabienie reakcji rozszerzania sie na-
czyn pod wplywem drainienia korzonkow tylnych.
Zasadnicze wratenie z wiekszoki opisanych dogwiadczen jest
to, te istnieje rozbietnoge w dzialaniu grodkow przeciwhistamino-
wych na mediator i histamine. Rozszerzanie sie naczyn pod wply-
went antidromowego drainienia rile zostaje zniesione przez grodki
przeciwhistaminowe, natomiast calkowicie zobojqtnione jest dzia-
lanie histaminy, wprowadzanej dotylnie.
Fakty te przemawiajq za tym, te nie motna utoisamiae media-
tora z hirtaminq.
Obstajqc przy tezie, te mediator jest identyczny z histaminq,
moina byloby wyjagnia przyczyne tej rozbietnoki w sposob na-
stepujqcy. Histamina, uwalniana w zakonczeniach neryowych,
posiada w tkankadh talc znaczne stetenie miejscowe, te dzialanie
grodka przeciwhistaininowego jest nieskuteczne. Wedlug P a r-
rota tego rodzaju argumentacja up-ada wohec istnienia innej roz-
bietnoki farmakologidznej, 'beclqcej niejako odwrotnogciq poprzed-
mej. Podanie dutych: dawek atropin.y (3 mg/kg wagi) powoduje
u Psa calkowite zniesienie reakcji rozszerzania siq naczyn pod
wplywem dratnienia korzonkow tylnych, podczaS gdy rozszerza-
nie siq naczya pod wplywem histaminy pozostaje mezmiemone
(Frumin, Ngai i Wang).
Jednak zdaje sie, t e ten ostatni kontrargument nie jest calko-
wicie slitszny, gdy i atropina mote w znacznym stoprim wplywaa
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
111:r
33011
478 Jaroslaw Billewiez-Stankiewicz
na dzialanie histaminy na krqienie. W lubelskim Zakladzie Patolo-
gii Ogolnej stwierdziligmy (B illewicz-Stankiewicz i Po-
p i k) wbrei,v starym danym Hun t a oraz Feldber g a i Schi 1-
f a, ?e u kr-6111(6w i kolow po znacznych dawkach atropiny (2--5
mg/kg wagi) riastepuje wyraine zmniejszenie a nawet prawie, 2e
zniesienie hypotensyjnego dzialania histaminy (ryc. 1, la, 2, 2a,
3, 3a).
Rye. 1. Dow. Nr 4. Cignienie u kota po podaniu histaminy. Podano
trzykrotnie po by histaminy.
Wyciqgajqc wnioski z wynikow badan nad ustaleniem istoty
mediatora, powodujqcego rozszerzanie sig naczyir po antidromo-
,wym zadra2nieniu korzonkow tylnych rdzenia, moina stwierdzie,
2e jest to substancja o nieustalonej do dnia dzisiejszego budowie,
posiadajqca bardzo dtth) cech histaminy, lecz jak sig zdaje od
niej odmienna. Podobreristwo biologiczne mediatora do acptylo-
choliny jest znacznie inniejsze. W poszukiwaniu rozwiqzania za-
gadnienia wysunigto dwie hipotezy: jednq, ie jest to pcichodna
adrenaliny (U ngar i Pa rro t) drugq, ie jest to substancja zbli-
iona do kwasu adenozynotrojfosforowego (H ol it i Ho It o n),
Jak widaa, zagadnienie mediatora rozszerzania naczyn, wiqlqce Si
gcigle z histaminq, jest otwarte i czeka- na dalsze badania.
e
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 479
Przechodzq do om6wienia dalszego punktu pracy, tj. do roll
histaminy w odruchu osiowym rozszerzania naczyn. Zadrainienie
skOry czlowieka mechaniczne, termiczne, elektryczne lub che-
miczne wywoluje wystqpienie charakterystycznego Ogolnie zna-
nego potrojnego odczynu, dokladnie opisanego przez Lewis a:
1) rozszerzenia Klaczyn w miejscu zadrainienia, stqd powstaje za-
czerwienienie; 2) wzmoionej przepuszczalnoki naczyn w tym
samym miejscu, stqd miejscowy obrzek; 3) rozszerzania sig naczyli
( st
,e??
st_
viitoto"10
too IJ ,_.1
Rye. la. Dov. Nr 4. Cignienie krwi u kota po podaniu histaminy. Podano
dwukrotnie po 10 histaminy. Uprzednio podano 12 mg siarczanu atropiny.
Rye. 2. Dov. Nr 5. Cignienie krwi u krolika. Podano dwukrotnie
po 10? hiStarriiny.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
480 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
w okolicy miejsca zadrainionego, stqd rarnie? otaczajqcy. Doskorne
wprowadzenie minimalnych dawok histaminy e w i s) powoduje
wystqpienie dokladnie takiego samego .potrojnego odczynu. Jak
wykazal Lewi s, mamy tu do czynienia z odruchem osiowym, gdyi
znieczulenie skory nowokaing lub przecigcie galgzek nerwowych
I ich nastgpcze zwyrodnienie znoszq wystqpienie rumienia otacza-
jgcego. Natomiast znieczulenio przewodowe nie wplywa na prze-
bieg polrojnego odczynu. Wystgpowanie rumienia odruchowego
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 481
Rye. 2a. Dogw. Nr 5. Cignienie krwi u krolika po podaniu histaminy. Podano
trzykrotnie po 10 y histaminy. Uprzednio otrzymal 8 mg
siarczanu atropiny.
. _
Rye. 3. Dow. Nr 6. Cignienie 1;:rwi u krolika po podaniu 10 y histaminy.
Ryc. 3a. Dogw.Nr 6. Cignienie krwi u krolika po podaniu histaminy. Podano
trzykrotnie po 10 y histaminy. Uprzednio podano 6 mg siarczanu atropiny.
uzaleinione jest od uwalniania sig w skorze substancji chemicznej,
a nie od bezpogredniego zadzialania podniety. Przerwanie krgienia
krwi i cieczy tkankowych przez zaloienie opaski uciskowej na
koriczyng nie dopuszcza do wytworzenia sig rumienia odrucho-
-wego. Natomiast po usunigciu opaski rumien wytwarza sig w spo-
sob zwykly, chociai podnieta mechaniczna (lub inna) przestala
dzialaa na skorq przed kilku minutami. Z tego wynika, ie zatrzy-
manie krqienia uniemoiliwia rozprzestrzenianie sig substancji
,drainigcej i jej dzialanie na zakoficzenia nerwowe (L e wi s).
Wediug Lewisa i Gra n,t a substancja dralnigca naleiy do
histaminopodobnych, gdy2 plyn pobrany z grudki skOrnej lub
cherza, wstrzyknigty w inno miejsce skory, :powoduje odczyn ana-
logiczny do tego, jaki wywoluje histamina, zaS na macicg izolo-
wang morskiej gwinki wywiera dzialanie rownowaine roztworowi
histaminy zasadowej w stgieniu 7 X 10-7.
Dokiadniejsze zidentyfikowanie substancji drainigcej i uzyska-
nie prawie ie calkowitej pewnoki, ie jest nig histamina, umofdi-
wilo zastosowanie rodkow przeciwhistaminowych. Parrot
-u osob, wykazujqcych dermografizm. pokrz-ywkowy po methanicz-
.nym zadrainieniu skory, w czteroch przypadkach na szeSe uzyskal
iznikniqcie dermografizmu po doustnytm podaniu anterganu. Men-
- -?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
482 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
tyczne wyniki otrzymali Arbesma n, K o e.p f i Miller po po-
daniu pyribenzaminy w przypadkach alergii skornej, Baer
i Sulzberg w dermografitmie pokrzywkowym, poza tym G r o b.
Lilient al i Har ve y w odczynach skory na kurarq i d-tubo-
kuraryriq oraz Feinberg i Bernstein w siedmiu na dziewiqa
przypadkow derrnografizmu pokrzywkowog o.
Te wszystkie" spostrzetenia orzemawiajg za tym, te substan-
cja, ktora powstaje w skOrze pod wplywem zadzialania na nig
roinego rodzaju podniet, jest hislaming, ktora poza aniejscowyan
dzialaniem na naczynia krwionogne draini zakoliczenia czuciowe
powodujqc na- drodze odruchu osiowego rozszerzanie siq naczyri,
odleglych od miejsca bezpogredniego zadrainienia. Jak jut wiemy,
zakoliczenia efektoryczne tego odruchu wytwarzajg substancjq roz-
szerzajgcg naczynia, biologicznie zblitong, locz bye mote nieiden-
tyczng z histaminq (P arr o t).
Nastqpne zagadnienie, ktore poruszq, to wplyw histaminy na
cignienie krwi.
Jegli chodzi o uklad krgtenia istot stalociepinych, to najbar-
dziej podpadajqce jest dzialanie obnitajgce cignienie krwi u szere-
gu zwierzgt i czlowieka, opisane najpierw iprzez D a 1 e'a i L a i-
d 1 a w'a u psa i kota, nastqpnie za g u maip, szczurow i kur (D a-
le i Laidlaw, Ackermann i Kutscher) w koficu u czio-
wieka (Schenk, Harmer i Harris, Grab, Jager i inni).
W pewnych warunkach, u niektorych zwiorzqt, histamina wywo-
luje zwytkq cignienia (krolik, gwinka morska). Jednak spadek
cignienia krwi, bqdqcy wstoem do groinych objawow wstrzgsu
histaminowego (D ale i Laidl aw), zwrocii szczegolng uwagq
badaczy. Tote t temu zagadnieniu pogwiqcono znaczng liczbq prac
I przeprowadzono szczegolowg analizq zachowania siq 'pod wply-
wem histaminy poszczegolnych czqgci ukladu krgienia. Dodaa na-
ley, te wszystkie te badania prowadzone byly na zwierzqtach na--
_
letqcych do rotnyCh gatunkow. Poza tym- dogwiadczenia wykony-
wano w najrozmaitszych warunkach, w roinych rodzajach narko,
zy, zarowno na narzgdach in . situ, jak Townie wyosobnionych.
To wyjagnia do pewnego stopnia doge znaczne rozbietnogci pomiq,
dzy wynikami poszczegolnych autorow.
Wedlug D a 1 ea I Laidla w'a spadek sprawnogci serca ukota
w przebiegu zapagci histaminowej nie nalety uwatae za wynik
pierwotnego uszkodzenia serca przez histaminq, lecz za zjawigko.
Zagadnienie histaminy w fizjologii pral.vidlowej i patologicznej 483
wtOrne, gdyt przy niskim cignieniu krwi i malej wysokoLci fal
skurczowych wyczuwa siq wzglqdnie silne uderzenie sercowe,
przy wysluchiwaniu tony serca sq glogne a po otwarciu klatki
piersiowej widae, te skurcze serca sq energiczne. Pomimo to objq-
toga wyrzutowa wskutek zmniejszonego wypelniania siq serca jest
zmniejszona. Jednak wystarczy wprowadzie do tyly szyjnej plyn
Ringera a wypelnienie serca i jego wyproinianie siq wzrasta, co
pocigga za sobg przejgciowq zwyikq cignienia. Spostrzetenia te
potwierdzone zostaly przez Rich a.
Nalety jednak dodae, te opisane. przez D a 1 ea i Laidla w'a
zachowanie siq serca zapewne moina odniega tylko do czqgci
kotoi,v, gdyt jak wynika z badali R?hl a, trzeba rOwniet przy-
jge, te u kota zachodzie mote pierwotne uszkodzenie serca
przez histaminq. Uszkodzenie to ma charakter przejgciow,y I obja-
wia siq rozszerzeniem serca, wzrostem cignienia w obu przedsion-
kach i spadkiem objqlogci minutowej. Wzrost cignienia w pra-
wym przedsionku oraz rozszerzenie prawej komory nie potrzebuje
bye wyrazem niewydolnogci serca, lecz wzrostu oporow w krgte-
niu plucnym (A b e). Jednak wzrost cignienia w lewym przedsionku
przy rownoczesnym spadku cignienia w aorcie nalety uwatae za
wynik uszkodzenia lewej komory (R ? hl).
0 ujemnym w,plywie histaminy na miqsien sercowy gwiadczq
rowniet wyniki prac Henderson a, ktory stwierdziI, o ogolny
spadek cignienia krwi poprzedzony jest zmniejszaniem siq objqto-
gci wyrzutowej o 40-70 procent.
Po wiqkszych dawkach histaminy wystqpujg niemiarowogci
(R u h 1, Feldberg i Schil f), ktore mogg gwiadczye o uszko-
dzeniu serca. W dogwiadczeniach na psach Feldberg spostrzegal
niemiarowogci i skurcze dodatkowe jut po malych dawka:ch hista-
miny- (0,3 mg), wprowadzonych dotylnie. Hashimoto badal psy
elektrokardiograficznie I stwierdzil przedlutanie siq odcinka P?Q,
prowadzgce nieraz do calkowitego bloku, utrzymujgce siq rowniet
po przeciqciu nerwow blqdnych. Autor uwata to za wynik bezpo-
gredniego dzialania histaminy na pqczek przedsionkowo-komoro-
wy. Rowniet Ra hl badajgo wplyw histaminy na preparat serco-
wo-plucny psa, obserwowaI zaburzenia rytmu. Badania elektrokar-
diograficzne najgwietszej daty (C riep i Riley (1951) wyka-
zaly, te we wstrzqsie histaminowym u krOlikow i morskich gwinek
zachodzq zaburzenia przewodnictwa oraz zmiany zalamka T, p0-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
484 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
dobne do zmian w niedostatecznoki wieficowej, gwiadczqce o hy-
poksji migkia sercowego. Mautner I Pick po dotylnym wpro-
wadzeniu 0,3 mg histaminy stwierdzali u psa przejkiowe zwick-
szanie siq objqtoki serca, po czym zachodzilo znaczne jej zmnioj-
szanie siq. Zmiany ze strony serca autorzy uwatali za wtorne:
zwiqkszanie ,siq objqtoSci spowodowane ma bya skurczem naczyn
plucnych, zmniejszanie siq zamkniqciem zwieraczy tylnych wqtro-
by i zastojem krwi w krqteniu tyly wrotnej. Uprzednio rowniet
A b e 1, Geiling i IC olls poslugujqc ,siq badaniem ren tgenolo-
gicznym stwierdzili wystqpujace u psa po histaminic, zmniejszenie
siq sylwetki calego serca. Prace R ?h I a, wykonane na preparacie
sercowo-plucnym, wykazaly znaczne zwiqkszanie siq objqtoki
serca po dawkach histaminy od 0,5-2,0 mg. To samo zresztq wy-
kazali uprzednio Fahner i Starlin g. W przeciwienstwie do
wymienionych autorow M at sumot o, jak rowniet Feldber g,
Salomon i Schil f, nie mogli stwierdzie w tych samych warun-
kach zmian objqtoki serca. Wykonana w ostatnich czasach praca
Holo but a (1953) na sercach in situ iprzy otwartej klatce piersio-
wej wykazala wyraine zwiqkszanie siq objqtoki serca, przy rowno-
czesnym zmniejszaniu siq rzutu po podaniu 1 mg histaminy.
Serca izolowane wykazuja dwufazowe dzialanie histaminy
(R o t h ii n): poczatkowo zwiqkszanie siq tonusu przy rownoczesnym
zmniejszaniu siq wysokoki skurczow i ich czqstoki, a nastqpnie
przyspieszenie i wzmotenie skurczow. Ta druga faza, jak wyka-
zaly najnowsze badania Went a, Szucsa i Kovacsa (1954),
spowodowana jest powstawaniorn w gcianie serca syrnpatyny. Du-
te dawki histaminy powoduja blok izolowanego serca krolika
(E I n 1 s, A b e). Jak wynika z prac V i ot ti eg o, duiq rolq odgry-
waja dawki histaminy: Dawki- male i due powodujg zwiqkszanie
siq wysokoki skurCzow i ich czqstoki, dawki grednie zwolnienie
akcji serca i zmniejszenie sily skurcz6w.
Punktem wyjkia badan nad wplywem histaminy na naczynia
krwionoke byla praca. D a I e'a i Richards a. Ich doSwiadczenia
stanowia podstawq wszystkich poiniejszych docieka? tej dzie-
dzinie. Wspomniani autorzy wykazali, te u zwierzat, reagnja.cych
na' histaminq spadkiem ?cignienia, wystqpujg nastqpujace charakte-
rystyczne objawy: 1) histamina mote powodowan zarowno zwqte-
nie, jak i rozszerzenie naczyn; 2) histamina wywoluje rozszerzanie
siq wlogniczek przy rownoczesnym zwqtaniu siq Willa; 3) hista-
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 485
mina dziala rozszerzajaco tylko na naczynia, ktore zachowaly swoj
tonus; 4) rozszerzajace dzialanie histaminy na naczynia wlosowate
ujawnia siq przy dzialaniu mniejszych stqien, zaS rozszerzenie
tqtniczek i tqtnic wymaga wiqkszych stqten hislaminy.
Jak wykazaly prace D a 1 e'a i Rich ardsa oraz Burna
I Dal e'a, Phemis t era i Handyeg o, rozszerzajace dziala-
nie histaminy na wloSniczki udawalo siq uzyskae w doSwiadcze-
niach z perfuzja izolowanych narzqdow krwia odwloknionq przez
okres 1/2 godziny, to znaczy tak dlugo, jak utrzymuje siq wzmozony
tonus naczyniowy pod wplywem ciaI zwqzajacych, uwalnianych
z rozpadajacych siq skladnikow upostaciowanYch krwL Dru-
gim watnym czynnikiem w utrzymywaniu prawidlowego tonusu
jest odpowiednie pH plynu perfuzyjnego. Jak wynika z pomiarow
Atzler a i Lehmann a, wlogniczki w granicach pH 5-7 sq ma-
ksymalnie rozszerzone. Nieznaczne przesuniqcia pH poza te gra-
nice powoduja skurcz naczya wlosowatych. Inne czynniki wply-
wajace na tonus to temperatura i czynniki hormonalne (adrenali-
na). Po odnerwioniu konczyny normalny tonus znika, lecz po dlut-
szym lub krotszym czasie znowu ustala siq na prawidlowym pozio-
mie.
Dale i Richards, jak rowniet Bauer i Richardsjun
stwierdzili t e u kota pod wplywem histaminy zachodzi rozszerza-
nie siq naczyn wlosowatych, zaS przy wytszych stqieniach wystq-
puje obok tego wyraine zwqtanie tqtniczek i tqtnic. Wyniki te
zostaly potwierdzone przez Fl orey a i Carletona oraz H a r t-
m a n a, Evansa i Walker a. Natomiast Rich stwierdzil, te
tqtniczki sioci kota pod wplywem histaminy ulegajq rozszerzeniu.
Rozszerzaja siq rarwniet tqtniczki odnerwionego miqSnia krawiec-
kiego kota (H artman i wsp.). Jak wiadomo histamina nie tylko
rozszerza wIoniczki, lecz rOWniet ?iwiqksza ich przepuszczalnoSa,
przez co dochodzi do charakterystycznego zagqszczenia krwi
i zwiqkszenia liczby krwinek czerwonych.
U czlowieka, psa i malpy histamina powodujo .poZa rozszerze-
niem wlokiczek take rozszerzenie szeregu tqtnic, co zostalo wy-
kazane na naczyniach krezki i kohczyn psa przez Ranson a,
Faubiona i Rossa, Burne'a i Dale'a, Bauera I Ri-
char dsa oraz na konczynach malp przez Burn e'a i Dal e'a.
Po dotylnym i podskornym wprowadzeniu histaminy u czIowieka
stwierdza sie wyraine rozszerzenie siq nie tylkO wloSniczek, lecz
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
.?.
,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4,38 Jam:slaw Billewicz-Stankiewiez
drobnych tqtnic (H a r m er i Ha rri s, Schenk oraz Weis s,
Ellis i Robb). Natomiast Anitschkow dokonujqc perfuzji
plynem Locke'a amputowanego palca czlowieka stwierdzil zwqia-
nie siq naczyn pod v,Tlywem histaminy. Podobne wyniki otrzymali
Korting I U ebel z perfuzjq wyciqgu lotyska, co przypisujq
autorzy dzialaniu histaminy.
Wielkie naczynia tqtnicze u wszystkich istot stalociepinych
pod wplywem histaminy ulegaja. kurczeniu (D ale i Lai dla w).
Specjaine znaczenie nosiada zachowtinie siq pod wplywem
histaminy naczyn wiencowych serca. G u n n, Cruickshan
Cruickshank i Rau widzieli zawsze rozszerzanie siq naczvn
wiencovrych kota, natomiast Dale i LaidIaw oraz A b e zwq-
ianie sEe takowvch.
psa nastqpuje w warunkach perfuzji serca plynem Ringera
zwqtanie siq naczyn wiencovrych (C ruickshank i Ra u), pod-
czas gdv w preparacie sercowo-plucnyrn psa Ma tsumot o, jak
rowniet R a h I, widzieli rozszerzanie siq naczyn wiericowych.
Meyer badajac krqtenie wiencowe na calym zwierzqciu stwier-
dzil zwqtanie siq naczyn, co lqczyl z ogolnym spadkiem cignienia.
Wedlug Krawkowa w izolowanvm sercu krolika zachodzi to
sarno. Ostatnio Durwood-Smith (1950) badajqc metodq
angiopletysrnograficznq izolowane naczynia wiencowe czlowieka,
owcy igwini stwierdzil, te pod wplywem histaminy zachodzi zaw-
sze skurcz tych naczyn.
Wyciqte piergcienie tqtnicy plucnej koni, cielqt, gwin i kr5li-
kow wyrainie kurczq siq pod wplywem histaminy (B ar bou r,
Rothli n, Tsu ii). Dogwiadczenia z perfuzjq pluc kota, psa i kro-
lika wykazujq zmniejszanie siq odplywu ylnego (M autner
i Pick, Dale, Abe,, Berezin, Manwaring, Monaco
i Marin o, L 115 h r, Os w a). Jednak wratliwoga naczyri tqtni-
czych pluc na histamine zdaje siq bya raniejsza w porownaniu
z resztq tqtnic ustroju (0 s a w a).
Natomiast naczynia plume morskiej gwinki sq niewratliwe na
histamine i pepton (B aehr i Pi ck).
Zachowanie siq naczy-ri tylnych pod wplywem histaminy jest
rOine: zaletne przede wszystkim od rodzaju tyl, gatunku zwierzq-
cia warunkow dogwiadczenia. Kurczenie siq izolowanych pier-
Scieni tylnych oi,vcy (V. rnesenterica, facialis, azygos, iugularis
i renalis) pod dzialaniem histaminy obserwowal Fr ankli n. To
1-1
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologieznej 4,87
.samo stwierdzil I n c hle y na tylach krezkowvch kota i gwini.
Rewniet Lewis widzial kurczenie siq wiqkszych yl skory. Nato-
miast Hooker we wstrzqsie histaminowym u kota zauwatyl wy-
raine rozszerzenie siq tyl ucha. Tak samo rozszerzajq siq mniejsze
tyly miqgnia krawieckiego kota, podczas gdy wiqksze tyly nieco
siq kurczq (Hartman, Evans i Walker).
Wedlug Floreya histamina nie powoduje skurczu tyl krez-
kowych kota, lecz naodwrot ich rozkurcz, rowniet Lewis utrzy-
muje, te histamina powoduje rozszerzanie siq drobnych iyI sk6ry
i mozgu.
Zyly wqtrobciwe psa pod wplywem histaminy, podanej do tyly
wrotnej, zawsze kurczq siq powodujqc wzrost cignienia w tej ostat-
niej (F eldber g, Schilf i Zerni k), natomiast u kota nastq-
puje w tyle wrotnej przewatnie .spadek cignienia, brak zmian lub
bardzo rzadko nieznaczna zwytka (F el dber g). Podanie psu do
ogolnego krwiobiegu (v. iugularis) histaminy mote powodowae
wzrost cignienia w tyle wrotnej, jego spadek lub pozostaje bez
wiqkszego wplywu mimo, te w og6lnym krwiobiegu cignienie
zawszeobnita siq (Feldberg, Schilf iZernik,
KilsieCki
iHolobut).
Ten krotki przeglqd badan o charakterze analitycznym wyka-
zuje wielkq zlotonoga zjawisk a rownoczegnie czqste rozbietnoki
wynikow, uzyskanych przez rotnych autorow. Poza dawkq hista-
miny i gatunkiem zwierzqcia, niewqtpliwie nierzadko wystqpujqca
hypoksja i zwiqzane z tym rOine stadia parabiozy tkanek rowniet
mogq bya trodlem tych sprzecznogci. Dalej, jak podkreglajq F el d-
berg si Schil f, wahania pH plynu perfuzyjnego mogq zmieniaa
bieg dogwiadczenia. Nalety dodae, te reagnwanie na histaminq
naizqdu izolowanego mote bya inne nit reakcja tego samego na-
rzqdu w ustroju. Nic dziwnego, te wyjagnienie mechanizmu zabu-
rzen.hemodynamiki we wstrzqsie histaminowym me jest zagadnie-
niem latwym i stab o siq przedmiotem kontrowersji.
Klasyczny poglqd, figurujqcy do dzig dnia w podrqcznikach
fizjologit i farmakologii, opiera siq na teorii D al e'a ?skrwawienia
siq do wlasnych naczyn". Dale i wspolpracewnicy tlumaczyli
og6lny spadek cignienia tqtniczego wylqcznie czynnikami obwodo-
wymi, to znaczy rozszerzaniem siq wlogniczek drobnych tqtnic,
przede wszystkim w narzqdach wewnqtrznych i w miqgniach. Teo-
ria ?naczyniowa" D al e'a. byla z biegiem czasu uzupelniana szere-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
en.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
488 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
giem hipotez, jak na przyklad koncepcjq M au tnera i Pi ck a
?zapory wqtrobowej" i nastqpczego ?skrwawiania siq" do wqtroby.
Jednak koncepcja ta doge szybko upadla wobec stwierdzenia przez
Dale'a i Laidlawa,Dale'a i Rich ardsa moZliwoki wy-
wolania wstrzqsu hislaminowego u wypatroszonych kolOw, a przez
Man wa ring a i wspolpracownikow tego samcgo u psow. Row-
nie 2 hipoteza D a 1 e'a. i L ai dl a w'a ?zapory plucnej", spowodo-
wanej skurczom naczyli plucnych, nie mogla siq utrzymaa wobec
spostrzeien M at e e f f a i Schneider a, ktorzy po podaniu 100
mikrogramow histaminy sti.vierdzali u psow pewien? wzrost prze-
plywu krwi w iyle plucnej i to w chwili, gdy cignienie w aorcie
osiqgalo swoj punkt najniZszy. Autorzy ci uwaiajq, Ze dawki hisla-
miny nawet wielkoki 1 mg nie powodujq u psa zwq2ania siq loZys-
ka naczyniowego Rownie2 Klisiecki i H o'l obut po daw-
kach 2 mg nie stwierdzili u psOw powstawania ?zapory plucnej".
0 s a wa wywolal u psow wstrzqs po wylqczeniu krq2enia pluc-
nego. Take Ganter i Schretzenmayr, jak i Feldberg
i Schilf nie przypisujq ?zaporze plucnej" watniejszej roli w po-
wstawaniu wstrzqsu histaminowego.
Wedlug D a 1 e'a i Laidla w'a rozszerzanie siq loiyska na-
czyniowego aniqgni i skory ma bya najbardziej istotnq przyczynq
wstrzqsu histaminowego. Na tym samym punkcie widzenia stangli
Ganter i Schretzenmayr, Feldberg, Mateoff
I Schneider i inni.
Bardzo tmalo autorow dopatrywalo .siq ipierwotnej przyczyny
zapagci histaminowej w uszkodzeniu serca. Bodaj jedyny R ? h I
sta.' na tym stanowisku. Jak ju2 wspomnialem na -poczqlku, stwier-
dzil on u psow rozszerzanie siq kora& serca, wzrost cignienia
w przedsionkach oraz zmniejszanie si objeto,gci wyrzutowej,
wszystko jako zjawiska poprzedzajqce ogolny spadek cignionia
krwi. Wyniki dawniejszych prac He nder so na byly ppdobne,
jednak zostaly przez autora interpretowane w inny sposath a mia-
nowicie skurczem obwodowych naczyn. Zylnych, majqcym jakoby
wystepowae wskutek akapnii.
Wyraine podkreglenie znaczenia uszkodzenia serca w pato-
genezie wstrzqsu histaminowego znajdujemy w pracy Klisi e c-
k i c. go i Holobut a. Autorzy ci poslugujqc siq zmodyfikowa-
nym fotohemotachometrem Cybu ls kie go mierzyli prqd krwi
I porownywali stosunki czasowe miqdzy zachowaniem sie roznych
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 489'
obszarow loiyska naczyniowego a wystqpieniem ogolnego spadku
cignienia tqtniczego. Wynikiem pracy bylo stwierdzenie, 2e depre-
sja cignienia po histaminie wywolana jest przede wszystkim znacz-
nym ograniczeniem sprawnoki miqgnia sorcowego. Po doiylnym
podaniu histaminy dociera ona najpierw do serca wywolujqc faze
sercowq depresji, a po tym dopiero na obwod, gdzie powoduje roz-
szerzanie siq drobnych naczyil i wlogniczek. Ta druga, naczyniowa
faza, wywoluje stosunkowo nieznaczne poglebianie spadku cignie-
nia, Po dolqtniczym wprowadzeniu histaminy poszczegolne lazy
wystepujq w odwrotnej kolejnoki. Autorom nie udalo siq wyka-
zae istnienia zapory plucnoj i wqtrobowej. W po2niejszej swej
pracy Ho obut zapisujqc przy pomocy onkometru zmiany objq-
to?ci serca psa in situ i rejestrujqc rownoczegnie cignienie tqtnicze
stwierdzil, Ze najszybciej wystepuje spadek cignienia tqtniczego,
jeieli histamine wstrzykuje sie do przedsionka lowego. Wprowa-
dzenie histaminy do przedsionka prawego przedlula czas pojawie-
nia siq depresji cignienia o 6-7 sekund, a wiqc mniej wiqcej
o tyle, ile wynosi czas krwiobiegu plucnego. Podanie histaminy do,
duZych tqtnic wywoluje powolny i stosunkowo nieznaczny spadek
cignienia. Wstrzykniqcie histaminy do sorca powoduje rozszerza-
nie siq serca i zmniejszanie sie objqtogci wyrzutowej (co widaa na.
krzywej onkograficznej). Praca potwierdza w pelni wyniki uprzed-
nie, otrzymane wspolnie z K lisiecki m, e glownym miejscem
uchwytu histaminy jest lewa komora, ulegajqca przelotnemu usz-
kodzeniu, i Ze w znacznie mniejszym stopniu mamy do czynienia
z dzialaniem obwodowym histaminy na naczynia.
Donne t, L Oa ndr y i Zwirn opracowali metode zapisywa-
nia cignienia krwi w tqtnicy plucnej przy zamknietej klatce pier-
siowej. Wedlug tych autorow u psa dawki wstrzqsowe histaminy
powodujq w naczyniach'plucnych krotkotrwaly wzrost cignienia,
po czyrn nastepuje jego spadek. Rownoczegnie ze wzrostem cignie-
nia w krgioniu plucnym rozpoczyna siq depresja w du2ym krq2e-
niu, ktOra ,przebiega dwuetapowo, gdyi w' przebieg obnilajqcej sie
krzywej cignienia wtrqcony jest odcinek, wykazujqcy skfonnoge
do zwy2ki. Due dawki histaminy powodujq znaczne zmniejszanie,
siq serca, wystepujqce rownoczegnie z drugim etapem spadku cig-
nienia w krqieniu duiym.
.
Autorzy nie wyciqgajq wnioskOW ostatecznych ze swojej pra.
cy. Zdajo siq jednak, ze pierwszq faze spadku ci?nienia moZna od--
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
400 Jaroslaw .Billewicz-Stankiewicz
niege do dzialania histaminy na komorg lewg, ,powodujgcego przej-
gciowg jej niewydolnoge i wzrost ciAnienia w krgZeniu plucnym.
Faza druga, naczyniowa, pocigga za soba zmniejszanie sig rozmia-
row serca.
Ostatnio Wa la wski wprowadzajgc psom strofantyng przed
podaniem histaminy, rownocze?nie z nig i po jej podaniu nie mogl
ani zapobiec histaminowemu spadkowi ci?nienia, ani te2 skrocia
czasu jego trwania. Opierajgc sig na tym autor nie przypisuje
wigkszego znaczenia bezpoL-edniemu dzialaniu histaminy na ser-
ce przyjmujgc jej dzialanie obwodowe na naczynia.
Dzialanie histaminy na naczynia jest nie tylko bezpogrednie
lecz rowniei odruchowe (H olobut i S la wi k). Wprowadzenie
0,1-2 mg histaminy do izolowanej zatoki tgtnicy szyjnej powo-
duje spadek ci?nienia krwi, dochodzqcy do 30-500/o. Wspomniane
zjawisko nie wystqpuje po odnerwieniu zatoki szyjnej lub znieczu-
loniu jej nowokaing. Spadkowi ciSnienia nie towarzyszg zmiany
rytmu serca, a przecigcie nerwow blgdnych nie zmienia charakteru
depresji. Pomiary prgdu krwi wykazaly, Ze rOwnocz6nie ze spad-
kiem cinienia zachodzi rozszerzanie siq naczyli obwodowych. Stgd
autorzy wnioskujg, Ze odruchowy spadek ci?nienia krwi z zatoki
szyjnej, wywolany histaming, dochodzi do skutku wylgcznie przez
zadraZnienie wlokien rozszerzajgcych naczynia.
Zagadnienie zwalczania histaminowego spadku ciLnienia ma
due znaczenie praktyczne, tote 2 od dawna bylo przedmiotem ba-
dan. Adrenalina przez swoje inotropowe dodatnie dzialanie na ser-
cc oraz wplyw na naczynia krwioncAne stanowi czynnik anlago-
nistyczny w stosunku do histaminy. Wykazaly to badania F r ? h-
licha i Picka, Dale'a i Laidlaw'a, Popielskiego,
Llossy i Houssay oraz Schenk a. Rowniez efedryna chroni
ustroj .przed histaminowym- spadkiem cignienia, jednak dziala ona
najspra.wniej zmieszana z adrenaling. Pituitrol podany razem z hi-
stamina pogarsza wstrzgs. Pituitrol wstrzyknigty doZylnie obnila
poczgtkowo cinienie krwi, moiliwe Ze -w-skutek domieszki hista-
miny, po czym wystgpuje wzrost cinienia. Histamina, podawana
doZylnie po ustgpieniu ,spadku cinienia po pituitrolu, nie wywiera
swego dzialania wstrzgsowego. Dodatelc adrenaliny do pituitrolu
pozwala na rownoczesne podawanie pituitrolu z histaming bez
obawy wystgpienia wstrzgsu. Wedlug Klisieckiego wymie-
nione ciala antagonistyczne histaminy zobojgtniajg jej wplyw dzig-
Zagadnienie histaminy w fizjologii prawidlowej i patologicznej 491
ki swemu dzialaniu na serce. Jednak typowe grodki nasercowe, jak
strofantyna, digitoksyna, digalen nie zobojgtniajg dzialania hista-
miny i nie chronig przed wystgpieniem wstrzgsu. (P o t yr a, W a-
lawski).
Podsumowujgc przeglgd poszczegolnych problemow poruszo-
nych w niniejszej pracy moina stwierdzie,ie nie mamy niezbitych
dowodow, ,przemawiajgcych za tym, iZ histamina jest mediatorem
w przenoszeniu iMpulsow nerwowych. Natomiast zdaje sig nie ule-
gaa wgtpliwoSci jej rola jako podniety dzialajgcej na zakonczenia
nerwowe, ktora powstaje w wyniku zadziaiania czynnikOw agresji
na skladniki tkankowe.
Je?li chodzi o dynamikg krgZenia, .to ,spadek cignienia krwi
w przebiegu wstrzgsu histaminowego jest zjawiskiem zloZonym.
Niewgtpliwie mamy do czynienia z wplywem histaminy na uklad
krgienia jako calok. Tym nie mniej byloby poigdane ostateczne
stwierdzenie, jaka komponenta w dzialaniu histaminy jest waZniej-
sza, sercowa czy naczyniowa i jaka jest ich wzajemna zaleinoSe.
P IS MIENNICTWO
1. An S. V.: Z. exper. Med. 35, 43 (1923). 2. Baehr G.,
Pick E. P.: Arch. exper. Path. und Pharmakol. 147, 128 (1929). 3. Bovet D.
Bove t-N itti F.: Medicaments du systeme nerveux vegetatif. Bale 1948.
Karger. 4. Burn J. H., Dale H. H.: J. of Physiol 61, 185 (1926).
5. CrieP L. H., Riley K.: Amer. Heart J. 41, 423 (1951). 6. Dale H. H.,
Laidlaw P. P.: J. of Physiol. 41, 318 (1910/11). 7. Dale H. H., L a i-
d la w P. P.: J. of Physiol. 52, 355 (1918/19). 8. Dale H. H., Richards A. N.:
J. of Physiol. 52, 110 (1918/19). 9. Donnet V., L eandrY M., Zwirn P.:
C. r. soc. biol. 140, 619 (1946). 10. Durwood Smith J.: Proc. Soc. Exper.
Biol. Med. 73, 449 (1950). 11. Feldberg W.: Arch. exper. Path. u. Pharmak.
140, 156 (1929). 12. Feldberg W., Schilf E., Zernik H.: Pflug. Arch.
-ges. Physiol. 220, 738 (1928). 13. Feldberg W., Schilf E.: Histamin seine
Pharmakologie und Bedeutung Mr die Humoralphysiolbgie, Berlin 1930.
Springer. 14. Gant er H. G., Schr etz enm ay r A.: Arch. exper. Path. und
Pharmakol. 147, 128 (1929). 15. Guggenheim M.: Die biogenen Amine.
Basel 1951. Karger 16. Harris J. M., Harmer K. 11: Heart 13, 381 (1926).
17. Holobut W.: Acta Physiol. Polon. 3, 53 (1953). 18. Ho1obut W., S1 a-
w i k Z.: Annales UMCS sect. D. 6, 361 (1951). 19. In chley 0.: J. of Physiol.
61, 282 (1926). 20. Klisiecki A., Holobut W.: Arch exper. Path. u. Phar-
makol. 186, 57 (1937). 21. Klisiecki A.: Acta Physiol. Polon. 4, 347 (1954).
*22. Lewis Th.: Die Blutgefasse der menschlichen Haut. Berlin, 1928 Springer.
23. M a?t eel f D., 'S chneider M.: Pfliig. Arch. 236, 606 (1935). 24. 'M a u t-
n e r H., Pick E. P.: Arch exper. Path. u. Pharmakol. 142, 271 (1929).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
492 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz
25. Osawa Y.: Arch. exper. Path. u. Pharmakol. 156, 309 (1930). 26. Par?
r o t J. L., Reuse J.: J. Physiologic 46, 99 (1954). 27. Popielski L.: Pflug.
Arch. ges Physiol. 128, 191 (1909). 28. Popielski L.: Pflug. Arch. ges..
Physiol. 178, 214 (1920). Schenk P.: Arch. exper. Path. u. Pharmakol. 92, 34
(1922). 30. W al awski J.: Acta Physiol. Polon. 6, 251 (1955). 31. Went J.
S z c s E., Kovacs T.: Acta Physiol. Hung. 6, 47 (1954).
P E 3 10 E
?tier/HAD/I 11po6nermy nicTaminia B nopma.11linoil II naTonorit-
tiecnoil qmanouorlin, BTop aaiiniCn TpC1\111 Bonpocamn: 1) rum-
Mill= liali nocpeuminom, nepenoununim nepluthic umnynbcbi, 2) rii-
cTaminiom, }can pasapanurrenem, jeiiCTByIOIwIM na tlyBCTBIITCS11,1113IC
nepmibie onoutiainin II Boanunaminum BO Bpemn B0311,eliCTBII/1 (ban-
TopoB arpeccnii na 110BCpXIIOCTb H071{11 11 3) mexainiamom HOMO-
rucTammioBoro ciiunueuiun aaBneniin nporni.
Ho OTHOWCIIIII0 I nepBomy Bonpocy, aBTopom &dun o6cyanue1Ib1
naytnibie pa6oTbi, paccmaTpnBaloante paamenienne nicTaminia B
BIlOil cucTeme, 110Iiilabmaimunc, B 11CpBT1011 cncTeme COIJCp7111ITCF1
npii6nu3irreablio aroe ate HOJIIFICCTBO rucTaminia, iai II B upyrnx
THaimx II 11TO B DTOM OTII01113I11111 Ile CylIACCTByCT cneitinputlecnoro.
nepeBeca B 110711)3y iiepBuoti Tiaiiir. Ttanee aBTOp aanaeT 0630p.
pnua pa6oT, B 10T0pb1X. nonaaano, '/TO BO BpOAIII aiminpomonoro?
paupantainia Bauinix nopemnoB cninnioro 'Amara 061)a3yeTen Brute-
CTBO, nrpaioinee pOab nocpennuna memay nepinimmu onantiaininmir
11 cTennoti Hp0B0HOCIIbIX COCy,110B. B pesynbTaTe B031[CiiCTB1IFI DT01-0.
Beutecnta nponcxoanT pacmupenne COC3rA013. BCLUCCTBO DTO o6ua-
uaeT 6onbunincluom 6nonorntiecnnx CBOIICTB npucy-
unix riicTaminiy, oanoBpemenno o6aanaeT oanauo IIC10T0jThIMII cne-
ninjapiecninni OCO6C111IOCT511111I, tITO 1-103BOTIFIOT BbiaBinlyrb ripeAno-
aOuiemIel la? ona ne nuenTima c rucTaminiom.
BTOpOil BOITOC) nan 3T0 caeuyeT 113 pa6oT, paccmoTpeinibix
aBTOp0M, MOJiUIO C1I1TaTh paapeineinimm. npenunie pa6oTbi He-
m= ii ero coTpynininoB, oneplippounie meToaom ananorini, ii
noBetiame pa6oTbi, iicxoanume 113 itccnegoBanini npu nomount
anTurncTamintoBmx BeMCCTB (11Opp0 II yip.) nonaaaan, trio B paayab--
Tan BOKkeliCTBIIr1 ia noniy mexanutieciinx paaupaamTeheil,
xumnticcmix n up., o6pa3yeTca B NOM ruicTaMilu, Bb13bI-
Balouu11ti nyrem oceBoro pcquienca pacumpenne cocyuoB.
TpeTini Bonpoc ? noenerucTaminioBoro cinuneinin
npaan ? ncecToponne paccmoTpen anTopom iia ocnoBannii pe3yub-
Hpo5.nemma ritcraNuma B Bopmanbuoli ii nartmorntiecBolt 013I1On0rIlll 493
'TaTOB iiccuegoBanini, nponaBeTkeiniux Hanna naounpoBainthix opra-
uax, Tan II in situ. ABTop ynaabiBaeT BeponTuyio nputniny paano-
rnacun meautY peayubTaTamn liccuegoBanint paaithix ytienbix II B non-
ue 1101IROB ripiixogirr 11 3aitmotielnuo, nocnerucTammloBoe na-
Aeulle aBflC1t11F1 itpoeit cneuyeT paccmaTpuBaTb 'tan pcayubTaT
Reilumin ritcTaminia lia cneTembi itpoeoo6patueu111 B uenom, npu-
-nem 6bino 6bi necbma 7liellaTCJIblIO It 17.071O3I10 01;011tIaTCJIbI10 ma-
IIOBIIT13) naioii 11OM11OUCIIT B B03gefiCTBIIII rucTaminia urpaeT Bafli-
neilturo ponb, cepRue Han Itponeliocume cocyAbi 11 nanoBa IIX
133a11M111151 3aBI1CIIMOCTb?
SUMMARY
The author deals with three problems: histamine as a mediator,
,carrying nervous impulses, histamine as an impulse acting on the
nervous endings and which arises during the action of agents of
aggression on the surface of the skin; the last problem is the me-
,chanism of the posthistamine decrease in blood pressure.
In regard to the first problem there is a discussion of works,
which deal with the distribution of histamine in the nervous sy-
stem and which indicate, that the nervous system contains the same
amount of histamine as other tissues do and in this respect there
is no superiority to the benefit of the nervous tissue. The author
reviewed works, which proved that during antidromic irritation
of the posterior roots of the medulla arises a substance, which is
.a mediator between nervous endings and the wall of blood vessels.
As a consequence of action of this substance dilation of vessels
follows. This substance possesses a major part of its biological and
chemical properties of histamine, at the same time it .shows cer-
tain distinct 'characteristics that leads to the suggestion that it
cannot be identified with histamine.
The second problem, as indicated by, works discussed in this
report can be regarded dissolved. Both earlier works of Lewis
and his coworkers, based on the method of analogy, as well as more
recent works, in which antihistamine agents were employed (P a r-
T o t and others) proved that as a result of action of mechaniFal,
thermic and chemical impulses on the skin, there is formed in the
skin histamine, which causes dilation of vessels by way of an axon
Teflex.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
494 The problem of histamine in norml and pathologic physiology
The third problem of the posthistamine decrease of blood
pressure has been extensively discussod on the basis of results of
experiments conducted both on isolated organs as as well as in situ.
The author points to the most probable causes of discrepancies bet-
ween results of various investigators and consequently arrives to
the conclusion, that the posthistamine decrease of blood pressure
should be regarded as a result of action of histamine on the circu-
latory system as a whole, whereby it would be desirable to state
finally, which component in the action of histamine is more impor-
tant, the heart component or the vessel component and what is
their mutual relation.
Papier druk. sat. III kl. 80 g Format 70x100 Druku 74 str.
Annales U. M. C S. Lublin 1955 Lob. Druk. Pras. w Lublinie Zan. Nr. 1446 30 IV.56 r.
825 egz A-7-2238 Data otrzymania manuskryptu 30.1 V.56 Data ukonCrenia druku 10.X.5.6 r.
- ANNA LES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
VOL. X, 21 SECTIO D 1955
Z Zakladu Patologii Ogolnej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: doe. dr J. Billewicz-Stankiewicz
Jaroslaw BILLEWICZ-STANKIEWICZ
i Czeislaw POPIK
Analiza sympatykomimetycznego dziatania
histaminy na izolowane jelito cienkie
Amanita cmanaTsmommmeTrviecaoro rncTammta
M30/111190BaHHble Tomme HsWKK
Analis of the sympathicomimetic action of histamine
on the isolated small intestine
Histamina poi.voduje u zwierzat stalociepinych takich, jak kot, pies,
krOlik, morska gwinka, szczur wzmaganie sie mellow robaczkowych i waha-
dlowych jelit przy rownoczesnym zwiekszaniu sie napiecia miegni gladkich.
Jest to dzialanie glownie obwodowe, gdyi utrzymuje sie ono, jak wykazaly
prace P op ielskieg o, po przecieciu nerwOw jelit oraz zniszczeniu rdzenia
kregowego (P opiel ski, Dale i L aidl a w). Wedlug D al e`a i Laidlaw`a
wraZliwoLe na histamine izolowanych jelit cienkich kota, zawieszonych
w plynie Ringera, ma bye wieksza w porownaniu z jelitem, pozostajacym
w lacznaci naczyniowej z ustrojem.
Jak stwierdzil Gass e r, dzialanie histaminy na wewnetrzna warstwe
mieLni gladkich jellia, pozbawiong elementow nerwowydh, jest bardzo slabe
I ujawnia sie tylko przy znacznych steieniach histaminy. Wedlug v a n
Esveld a wrailiwoge preparatow pozbawionych zwojow nerwowych jest,
100-500 razy mniejsza w porownaniu z wrailiwoLcia preparatOw nie odner--
wionych.
Olivecrona zajql sie badaniem dzialania wy2szych st?e? histaminy
(1 : 75000 ?1 :500) na miegniowke podluina jelit kota i kr6iika. Jego zajmo-
Nvalo przede wszystkim zagadnienie, czy histamina podobnie, jak na macicq,
rOwniei i na jelito-moie dzialae hamujaco. Okazalo sie, Ze due dawki hista-
miny hamuja w pierwszym rzedzie rytiniczne ruchy wahadlowe, mon jednak
oslabiaa rowniei tonus miegniowy. W doAwiadczeniach OlivecronY dzia-
lanie hamujace poprzedzone bylo zazwyczaj przejgciowa znaczna zwyika
napiecia. Przy niiszych steieniach histaminy (1 :75 000-1 :750 000 po wzrogcie
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
,496 Jaroslaw BillewIcz-Stankiewicz, Czeslaw Popik
tonusu zachodzil stopniowo i powoli jego spadek czqsto poniZej wartogci
wyjgciowych. Rytmiczne ruchy wahadlowe poczqtkowo wzmagaly siq lub
tc
ulegaly oslabieniu albo znikaly zupelnie. Zahamowanie mellow wahadlowych
jelit krolika nastqpowalo bez poprzedzajqcego zwiqkszania siq napiqci,
.Po pewn.ym czasie rytmiczne ruchy wahadlowe i wahania tonusu powracz.
I zazwyczaj tym poiniej, im wiqksze bylo stqienie histaminy. Jak wykazal
Oliv ecr on a, histamina nie ulega przy tym rozkladowi lub unieczynnie
niu. Ponowne pojawianie siq normalnej czynnogci ruchowej jelita tlumaczy,
livecrona wzajemnym znoszeniem siq pobudzajqcego i harnujuego
dzialania histaminy. To wyjagnienie, jak slusznie podkreglajq Feldberg
i Schil f, nie jest przekonywujqce, gdyi histamina dziala na macicq szczura
podobnie, chocia2 jej wplyw pobudzajqcy jest minimalny.
Hamowanie nichow jelit przypomina w swej islocie dzialanie
adrenaliny (sympatyny). W zwiqzku z tym nasunqla siq nam mygl,
czy ?sympatykomimetyczny" okres dzialania histaminy nie jest
.spowodowany powstawaniem w gcianie jelita sympatyny. Ponie-
-wat zarowno w starszym, jak i w nowszym pigmiennictwie nie
znaleiligmy prac, tyczqcych wyja?ntienia dwufazowego dzialania
histaminy na jelito, uwataligmy za wskazane zajqe siq tym zagad-
hieniem postanowiligmy zbadae, czy i w jaki sposob zmieniajq
.siq wlakiwoki farmakologiczne plynu Tyrode'a, w kt6rym znaj-
duje siq jelito .poddane dzialaniu histaminy.
Badania wlasne
W naszych dogwiadczeniach poslugiwaligmy siq wyosobnionymi jelitami
krolikow. Jako materialu uiyligmy 36 krolikow. Kroliki usypialigmy wodni-
.kiem chloralu (0,35/kg wagi), po czym wycinaligmy pqtle jelita cienkiego
dlugaci 2-3 cm i zawieszaligmy w plynie Tyrode'a (o skladzie: NaC1 9,0,
KC1 0,42, Ca C12. 6 H20 0,12, NaHCO2 0,3, MgC12 0,1, glukozy 1,0, wody podwoj-
-nie przekroplonej 1 000,0). Objeoge plynu w naczynku wynosila 50-60 ml.
Cieplota utrzymywana byla na poziomie 38?C przy pomocy ultratermostAu
:Hoeplera. Plyn nasycaligmy obficie tlenem. Ruchy wahadlowe zapisywaligmy
w zwykly sposob na walcu okopconym przy pomocy pisaka szweclzkiego.
Poslugiwaligmy siq chlorowodorkiem histaminy (Imido-Roche).
Po dodaniu do plynu Tyrode'a histaminy I wystqpieniu ze strony jelita
?odczynu w poszczegolnych jego fazach pobieraligmy przy pomocy dlugiej tqpej
polqczonej Ze strzykawkq, plyn z bezpogredniego sqsiedztwa jelita
w I1oci okolo 2 ml i badaligmy wlaciwogci plynu,przy pomocy sprawdziariow
'biologicznych (testow).
Jako sprawdzianami poslugiwaligmy siq: 1) drugq pqtlq jelitowq tego
-samego krolika ,zawieszonq w plynie Tyrode'a w innym naczyliku, 2) trzeciq
-apowiekq kota, ugpionego uretanem (1,5 g/kg wagi), przy czym plyn' badany
Analiza sympatykomimetycznego dzialania histaminy 497
wstrzykiwanY byl kotu do tqtnicy szyjnej zewnqtrznej, zag zmiany tonusu
trzeciej powieki zapisywane byly przy pomocy miografu izotonicznego na
kimcgrafie oraz 3) preparatem naczyniowym iaby wedlug Lae wen a-T r e n-
delenburga w modyfikacji Pissemskiego (Kabak). (Sklad plynu,
uiywanego do perfuzji preparatu, byl nastqpujqcy: NaC1 6,0, KCI 0,075,
CaC12. 6 H2O 0,1, NaHCO3 0,1, wody podwojnie przekroplonej 1 000,0). Odplyw
iylny cieczy z preparatu oznaczaligmy bqdi bezpogrednio przez liczenie kropel
w ciqgu minuty, bqdi tei zapisywaligmy przy pomocy urzqdzenia rejestrujq-
?cego na kimografie.
W naszych doAwiadczeniach izolowane jelita krolik6w reago-
-waly w sposob wyrainy na d.zialanie histaminy. Tylko w 4 dogwiad-
czeniach na 36 pqtla jelitowa byla na histaminq niewrailiwa. Hista-
ming dodawaligmy do plynu, gdy amplituda ruchow wahadlowych
-ustalala siq na pewnym poziomie tworzqc odpowiednie tio dla
foceny porownawczej. Dawki histaminy od 50 do 100 mikrogramow
-na 60 ml plynu (stqienie 1: 1 200 000-1 : 600 000) wywolywaly
-przewainie dwufazowy odczyn ze strony poczqtkowo wzrost
-wysokoki ruchow wahafflorwych przy zwiqkszonym napiqciu pqtli,
-poirrioj wyraine zahamowanie arnplitudy skurczow ponitej wyso-
koki wyjkiowej przy zachowanym zwiekszonym napiqciu (ryc. 1)
lub tet na tie napiqcia, ktore powrocilo do poziomu prawidlowego
(tryc. 2).
1.100*?h1Pg, ?? mn (pNirwodAirer*Y60.1
:Rye. 1. Dow. Nr 25/111. Ruchy izolowanego jelita cienkiego krolika. Podano
? ? 40 mikrogramOw histaminy.
W pierwszej serif dogwiadczen, jak jut -wspomnieligmy,
I?o'brane probki plynu w iloci okolo 2 ml przenosilAmy do innego
naczynka, gdzie w plynie Tyrode'a zawieszona byla druga pqtla
jelitowa. Pqtlq jelitowq, na ktOrq dzialaliSmy histaminq i z otocze-
nia ktorej pobierany byl plyn, nazwaliSmy mianern ?dawczej",
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
tL'5
498
?
Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz, Czeslaw Popik
&uga pqtla, stuiaca jako sprawdzian biologiczny, nazwana zostala.
?biorcza".
Okazuje siq, ie plyn pobrany z pqtai dawczej w okresie jej
pobudzenia, nie wywolywal Zadnych zmian w rytmie pqtli biorczej,
natomiast wziqty w okresie hamowania powodowal wyraine przej-
gclowe zmniejszathe siq iamplitudy jej ruchow (ryc. 3 a i b, 4a i b).
W drugiej serii dogwiadczen plyn pobierany wstrzykiwaligmy
do tqtnicy szyjnej zewnqtrznej kota, u?pionego uretanem, u ktorego
zapisywalgmy zraiany tonusu trzeciej powieki. Plyn, pobrany
z otoczenia jelita w pierwszej fazie dzialania histaminy, pozostawal-
Ryc. 2. Dow. Nr 33/111. 'Ruchy izolowanego jelita? cienkiego krolika. Podano.
55 mikrogramow histaminy.
1#0,1i 01011- li4111,1110, iv,t4vtiA)1
41114 ?vpottoillAvogionmi
3 y n r5
40 thylt
I. L L.L1_a _1
-? tos.k
.I-
. ?
?
Rye. 3a. Dow. Nr 29/111. Ruchy izolowanego jelita cienkiego. krOlika (petlat
dawcza). Podano kolejno: 10, 20, 30 mikrogramow histaminy: A, B, C, D i
pobrano po 2 ml plynu Tyrode`a.
Analiza sympatykomimetycZnego dzialania histaminy
499
Ryc. 3b. Davi. Nr 29/111. Ruchy izolowanego ?jelita cienkiego krolika (petla.
biorcza). At, Bt, CI,D1 i Ei podano po 2 ml plynu Tyrode`a pobranego w odpo?
wiednich punktach na krzywej poprzedniej.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
500 Jaroslaw Billewicz-Sta'nkiewicz, Czeslaw Pobik
bez wplywu na tonus trzeciej powieki, pobrany?za? w okresie ha-
mowania mellow prowadzil do wyranego wzrostu napiqcia trzeciej
powieki (rye. 5 a, b, c). .
? Analiza sympatykomimetycznego dzialania histaminy 501.
W trzeciej serii .dogwiadczen, jak jui zaznaczyligmy, jako
sprawdzianem biologicznym plynu poslugiwalimy sig preparatem
naczyniowym iaby. Stwierdzili?my, te plyn Tyrode'a, pobrany
z okresu pobudzenia jelita, nie zmienial liczby kropel cieczy, odply-
wajacej z preparatu (ryc. 6a), natOmiast wziqty w okresie hamo-
wania wyrainie -zmniejszal- odplyw iylny (rys. 6b).?
11111111MI
Rye. 5a. Dow. Nr 27/111. Ruchy izolowanego jelita cienkiego krOlika. Podano
100 imikrogramow histaminy. B, C, D, pobrano po 2 ml plynu Tyrode`a.
Rye. 4a. Dow. Nr 29/111. Krzywa ruchow jelit (pqtla dawcza). Podano 50 mikro-
gramow histaminy. A i B pobrano po 2 ml.plynu Tyrode'a.
?.
Ryc. 4b. Dow. Nr 29/111. Krzywa ruchow izolowanego jelita cienkiego krolika
-(petla biorcza). Ai i Bi podano po 2 ml plynu Tyrode'a, pobranego w punktach
A i B na krzywej poprzedniej.
- ,
Rye. 5b. Dow. Nr 27/111. Krzywa _tonusu trzeciej powieki kota. Bi podano
do tetnicy szyjnej zewngtrznej 2 ml plynu Tyrodea pobranego w punkcie B
na krzywej 5a.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
502 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz, Czeslaw Popik
OmOwienie wynikOw
Stwierdzone przez nas fakty: hamowanrie ruchOw wahadlo-
wych pqtli jelitowej biorczej przez plyn, pobiany z otoczenia pqtli
dawczej w okresie hamowania histaminowego, wzrost tonusu
trzeciej powiekt kota po podaniu dotqtniczyin tego plynu oraz
Ryc. 5c. Dalszy ciqg krzywej z rys. 5 b. CI, Di podano dotqtniczo po 2 ml plynu
Tyrode`a pobranego w punktach C i D na krzywej 5a.
Analiza sympaiykomimetycznego dzialania histaminy 503
:zwqianie siq naczyn krwionognych iaby, pozw-alajq z dulym
prawdopodobienstwem przypuszczae, ie faza hamowania histamino-
wego ruchow jelita cienkiego wywolana jest powstawaniem
w Scianie jelita substancji o wlagciwoSciach zbliionych do sympa-
tyny lub samej sympatyny. Nie zajmowaligmy siq zagadnieniem,
jakie elementy tkankowe wytwarzajq tq substancjq, lecz moina
domyglae siq, te sq nirai wgrodgcienne sploty nerwowe. W ten
sposob wyniki naszych dogwiadczen sq dalszym dowodem, pozwa-
lajqcym na wyciqgniqcie bardziej ogolnego wniosku o biologicz-
nym dzialaniu histaminy, te stanowi ona bodziec sekrecyjnY dla
wydzielania sympatyny (adrenaliny) w roinych narzqdach.
Od czasu prac MeltzeTai AueTa wiadomo, ie clesympaty-
zowane mie#ie tqczowki staj4 siq nadwrailiwe na dzialanie adre-
nanny. D al e wykazal, Ze po doiylnym wprowadzeniu 0,01-4,1 mg
histaminy nastqpuje u kota rozszerzanie siq irenicy po tej stronie,
gdzie zostal usuniqty gorny zwOj wspolczulny. Wedlug D a 1 e'a
bezpogredniq przyczynq rozszerzenia Zrenicy jest wydzielanie
adrenaliny przez nadnercza. Wyniki doSwiadczen D al e'a potwier-
,dzone zostaly przez Lewina i S chilf a. Dokladnym rozbiorem
tego zjawiska zajqli siq poiniej K e1 laway i Cowel 1, ktorzy
wykazali, ze po usuniqciu nadnerczy rozszerzanie siq desympaty-
zowanej irenicy pod wplywera histaminy nie nastqpuje. Natdmiast
histamina powoduje rozszerzanie siq irenicy rOwniei pa obustron-
nym przeciqciu nerwow trzewnych, co przemawia za tym, ie hista-
mina jest bod?cem wydzielnicz-ym, dziaIajqcym bezpok-ednio na
istotq rdzennq nadnerczy. Wada, Fuzi 1, Sibut a i S a-
Rye. 6a. Dow. Nr 38/111. Krzywa ruchow izolowanego jelita cienkiego krolika.
Podano 40 mikrogramow histaminy. A, B pobrano po 2 ml plynu Tyrode`a.
Ryc. 6b. Dow. Nr 38/111. Wykres liczby kropel ciedy odplywajacej
z preparatu naczyniowego aby. At ? poczgtek parfuzji plynu Tyrodeea
pobranego w punkcie. A. Bi ? plynu pobranego w punkcie B na krzywej 6a.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
504
Jaroslaw -Billewicz-Stankiewicz, Czeslaw Popik
kurai oznaczyli zaleinoge ilokiowq miedzy histaminq a wy-
dzielaniem adrenaliny. W 5 minut po doiyinym wprowadzeniu
1-5 mg histaminy zwieksza sie u psa wydzielanie adrenaliny przez
nadnercza z 0,02-0,03? na 0,3-0,7y/g, a wiec 10-20-krotnie.
W e n t, Varg a, S z U cs i Feher badajqc dwufazowe dzia-
lanie histaminy na serce izolowane wykazali, ie faza druga wzma-
gania amplitudy skurczow wywola.na jest wytwarzaniem sie sym-
patyny.
Po ukoficzeniu czeki dogwiadczalnej niniejszej pracy doszia
do naszych rqk publikacja Levy i Miche 1-B e r, w ktorej.
autorki stwierdzajq, ie faza hamowania histaminowego nie wyste-
puje w jeliicie izolowanym gwinki morskiej, jeieli uprzednio
zadzialano na nie johimfoinq. Spostrzetenie powyisze przemawia
rowniei za tym, te histaminowe hamowanie jest pochodzenia adre-
nergicznego.
Zjawiska analogiczne, a mianowicie powstawanie w narzqdach
wyosobnionych syanpatyny pod wplywem dzialania acetylocholiny
i naodwrot acetylocholiny pod wplywem sympatyny (adrenaliny)
zostaly opisane dawniej przez Danielopolu i wspOlpracowni-
kow, a potwierdzone niedawno w badaniach na izolowanym sercu
przez Wenta, Sziicsa i Kovacsa.
Te wszystkie fakty gwiadczq o istnieniu filogenetycznie
starych obwodowych mechanizmow regulacyjnych, biorqcych
udzial w utrzymywaniu stanu rOwnowagi czynnokiowej, a podpo-
rzqdkowanych w warunkach pracy ustroju jako caioci wyiszym
ogrodkom ukladu centralnego.
Streszczenie
Autorzy wykazujq przy pomocy metod biologicznych, id faze
hamowania ruchow wahadlowych izolowanego jelita cienkiego
krolika, spowOdowarn4 przez histamine, odniege naleiy do pow-
stajqcej w tkankach sympatyny.
Histamina dzialajqc na izolowane jelito w steieniu 1:1 200 000-
1:600 000 powoduje poczqtkowo wzrost wysokoki ruchow wahadlo-
wych przy zwiekszonym napleciu peth, poiniej wyraine zahamo
wanie amplitudy skurczow poniiej wysokoki wyjkiowej przy
zachoWanym zwiekszonym napieciu (ryc. 1) lub teZ na tie napiecia,
ktore powrocilo do poziomu prawidlowego (ryc. 2). Plyn Tyrode'a
Analiza sympatykomimetycznego dzialania histaminy 505.
pobrany z bezpogredniego otoczenia peth w okresie hamowania,
przeniesiony do innego naczynka z drugq ptlq, powoduje zahamo-
wanie ruchow tej ostatniej. Plyn ten wstrzykniety do tetnicy szyj--
nej kota w ugpieniu uretanem powoduje wzrost napiecia trzeciej
powieki (ryc. 5c), zag przetaczany przez preparat naczyniowy iaby
wywoluje wyraine zmniejszenie liczby kropel odplywajqcej cieczy
(ryc. 6a, b).
Autorzy zwracajq uwage, ie opisywane zjawisko stanowi
fragment bardziej ogolnego. biologicznego dzialania histaminy jako-
bodica sekrecyjnego dla wydzielania sympatyny (adrenaliny):
w roinych narzqdach.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
:506 Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz, Czeslaw Popik
PISMIENNICTWO
1. Cannon W. B., Rosenblueth A.: The Supersensitivity of Dener-
-vated Structures. Law of Denervation, 1949 .(tlum, rosyjskie- Moskwa, .1951
I. L.). 2. Danielopolu D.: Systeme nerveux de la vie vegetative. Masson,
1943 Paris. (cyt. wg Danielopolu (3). 3. Danielopolu a: Schw. Med.
Wschr. 78, 765-767 (1948). 4. Dale H. H., P. P. Laidl a w: J. of Physiol. 41,
318 (1910/11), (cyt. wg F eldberga i Schilf a (5). 5. Dale H. H.: Brit.
Journ. exper. Med. 1, 103 (1920), (cyt. wg F eldberg a i Schilf a (5). 6. v a n
Es v eld L. W.: Arch. exper. Path. u. Pharmakol. 134, 347 (1928), (cyt. wg
Fetdberga I Schilfa (5).?. Feldberg W., Schilf E.: Histamin seine
Pharmakologie und Bedeutung fur Humoralphysiologie, Berlin 1930, Sprin-
ger Verl. 8. G ass e r H. S.: J. Pharmacol. 27, 395 (1926), (cyt, wg F eldb erg a
i Schilf a (5). 9. Guggenheim M.: Die biogenen Amine. Basel-New-
York 1951. Karger. 10. Kabak J. M.: Praktikum po endokrinologii, Moskwa
1945. ?Sowetskaja Nauka". 11. K ell a w a y C. H, Cowell S. J.: J. of Phy-
siol. 57, 82 (1923), (cyt. wg Feldberga i Schilf a (5). 12. Lewin H.,
E. S c h ii f.: Arch exper. Path. u. Pharmakol. 142, 70 (1929) (cyt. wg F e 1 d-
berga i Schilfa (5). 13. Levy J., E. Mich el-B er: Journ. Physiol. 46,
11-24 (1954). 14. Meltzer S. J., Auer C. M.: Amer. J. Physiol. 11, 28-51
(1904) (cyt. wg Cannona i Rosenbluetha (1). 15. Olivecrona H.:
J. Pharmacol. 17, 141 (1921) (cyt. wg Feldberga i Schilf a (5). 16. P o-
pielski L.: Pflug. Arch ges. Physiol. 178, 214 (1920) (cyt. wg F eldber g a
Schilfa (5). 17. Wada, Fuzil, Sibuta, Sakurai: Endocrinol..26, 1107
(1940) (wg Guggenheima (9). 18. Went I., E. Varga, E. Sztics,
0. Fehe r: Acta Physiol. Hung. 5, 121-126 (1954). 19. Went I., E. S z ti c s,
T. K ova c s: Acta Physiol. Hung. 6, 47-55 (1954).
Ananua AelleTeun rucTamHila 507
? P E 3 ID M E
AnTopamn npu nomoutu 6nonorngeminx meToloe nceneRoBannn,
(Dasy manTnnHoo6pa3nux
B itsosnipoBainibtx TOIIHIIX imuniax Iwo:rum, nmanannyio rucTamn-
nom, cneueT npnrincaTb o6pa3poine1ycn B mattrix cumnaTinty.
ritcrastint, LeIICTBYa na naosinpollanniile TOuiiIC 1iIIflnI1 B Non-
uenTpaunn 1:1200000 ? 1:600000, neptionagaJmno BbI3bIBaeT yeenn.
'Jenne BbICOTIA mannunioo6paa11b1x 11BuIel1IIii npn yeeinmennom
ToHyce nem', 110 3aTCM nacTynaeT OTTICTRIIBO empantennoe amp-
montenne amrinnTyum coRpamennii nnnie nexollnoil BbICOTbI rip
coxpaintswemat yBenuttenitom Tonyce (pile. 1), unit npit Tollyce
nepitymemcn H cnoemy nopmambnomy COCTOTIIIIII0 (pm. 2 a 6).
Mutt-tom TIIpOga, B3fITag C nenocpeAcTsennoro coceAcTna neTan
B neptioll Topmonieturn, 13fl1ITaH B Apyroli _cocymni CO BTOpOil TIC-
-TJICii, BbI3b1BaeT aaTopmontenne nocnenneii. 3Ta nnegeniiai -
B connyto ampino IoInnII, ycbumennoil nocpeAcTnem ypeTana,
BbI31,IBaeT puny-mune Tonyca TpeTbero Berta (pnc. 5c), a nepenn-
Daeman tiepea coc3rA1cTb1i npenapaT JIFJrYWHII BbI31,IBaCT aameTnoe
ymenbluenne rsonnnecTna Harienb nbrreitamineil nHgIOCTiI (pnc. 6a, 6).
- B iintottellint pa6ont awropm o6paulatoT Buitmaime, IITO
OflIt-
canuoe nmn annenne FIBTIfleTCH nhluth (pparmenTom 6enee o6uiero
BJIHFJHIIFI rucTamnna. Hai; cenpeTopnoro urnmyyra, BbI3bIBaI011.1Cr0
nbmeannne camnaTnna (aApenamma) B paanmx opranax.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
l 4
,
It
111
508
Jaroslaw Billewicz-Stankiewicz, Czeslaw Popik
ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKLODOWSKA
LUI3LIN?POLONIA
SECTIO D 1955
'VOL. X, 22
Z Zakladu Fizjologii Czlowieka Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: prof. dr Wieslaw Holobut
A
'??;
1"
1 k
II
`14.1
3
?il
SUMMARY
Using biological methods the authors prove that the inhibitory
phase of pendular movements of the isolated small intestine of the
rabbit caused by histamine should be related to sympathin released
in tissues.
Histamine acting on the isolated intestine in concentration
1: 200 000-1 : 600 000 causing initially an increase in the amplitude
of pendular movements at an increased tonus of the loop, later cau-
ses distinct inhibition of the amplitude of contractions below the
initial level at a maintained raised tonus (fig. 1), or on the backgro-
und of the tonus, which returned to the normal level (fig. 2). Ty-
rode's solution collected from the direct surrounding of the loop
during inhibition, transferred to another vessel with another
loop, causes inhibition of movements of the latter. This solution
introduced into the carotid artery of ?a cat anaesthetized with
urethane causes increased tonus of the nictitating membrane
(fig. 5c), perfused through a blood vessel prepairation of a frog'
causes a distinct decrease of the number of drops of the solution
flowing away. (fig. 6a, b).
The authors draw attention, to the fact that the described phe--
nomenon is a fragment of a more general biological action of hista-
mine as a secretory impulse for the, secretion of sympathin (adre-
nalin) in various organs.
Papier druk sat. III kl. 80 g Format 70 x 100 Drnku 14 str.
Annales U. N. C. S. Lublin 1955. Lub. Druk. Prasowa w Lublinie Zan] 1498 30.1V.1956 r.
825 egz. A-7-2240 Data otrzymania manuskryptu 30 I V.1956. Data okonezenia druku 8.X.1956 r..
11
Jerzy RYBACKI
Viptyw odnerwienia zatoki szyjnej na obraz
zapaici pohistaminowej
Bnnanne Aeuepeaunn napoTnAnoro comyca
Ha sairremy nornc-ramsonoeoro mon&
Influence of denervation of the carotid sinus on
posthistamine shock
Dzialanie histaminy na ustroj, a w szczegolnoici na kralenie i oddycha-
mie bylo przedmiotem wielu badan, kthre doprowadzily z biegiem czasu
postepu w metodYce prac dogwiadczalnych do coraz to lepszego poznania
:mechanizmu tego dzialania. Dale i wspolpracownicy wysuneli jako przyczyne
wstrzasu histaminowego, objawiajacego sie przede wszystkim ogolnym
-spadkiem cignienia krwi ? rozszerzenie wlogniczek, przedwlogniczek oral
drobnych tetnic na obwodzie ciala. Inni badacze tego i poiniejszego okresu
Aciglej lokalizowali narzady, ktOre pod wplywem histaminy mialyby szcze-
golnie oddzialywae, doprowadzajac do wstrzasu. W tym okresie badali pow-
:staly teorie istnienia tzw. zapory plucnej i watrobowej (M autner i Pic k) ?
naczynia iylne tych obszarow mialyby pod wplywem histaminy zwelae sie,
-nie dopuszczajac dulej iloAci krwi do serca prawego.
.Przez dlukszy :okres czasu panowaly poglady, ie histamina bezpogrednio
-nie uszkadza dzynnogci serca, a depresja cignienia tetniczego spowodowana
jest wylacznie rozszerzeniem naczyn na obwodzie. Obecnie dziki .pracom
lisieckiego i Holobuta opartym na badaniach ruchti fotohemota-.
chometrem Cybulskiego oraz pracom Holobuta nad zachowaniem sie
-pojemnogci wyrzutowej serca stab o sie jasnym, e przyczyna pohistamiriowego
spadku cignieriia tetniczego jest rownoczesne, pierwotne uszkodzenie akcji
.serca obok dolqczajacego sie rozszerzenia naczy? krwionognych. na obwodzie.
Ponadto, jak wykazaly niedawne dogwiadczenia Holobuta i Slawik a,
'histamina wywiera rowniei odruchowe dzialanie na kralenie poprzez zatoke
:szyjna.
the
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
???
1.
1 '4,
1!
!'
1
14
14
LI
1
2
It 1,
510
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Jerzy Rybacki
W cytowanej pracy autorzy stosowali metode perfuzji izolowanej zatokf
szyjnej, przy czym do perfuzatu byla dodawana w rozmaitych steieniach
histamina. Perfuzje te stosowano przy stalym, niezmieniajqcym sie ci?nieniu
w zatoce szyjnej. Efekt jej dzialania polegal na spadku cignienia krwi, wyno-
szqcym od 30 do 50 proc., oraz zmniejszeniu amplitudY oddechOw i ich rytmu.
Odnerwienie zatoki znosilo calkowicie i trwale powyisze efekty, zag znieczu-
lenie jej nowokainq znosilo je calkowicie lub czegclowo na pewien okres
czasu. Powytsze depresyjne, na tie odruchowYm dzialanie histaminy tlumaczq
autorzy bezpogrednim jej wplywem na chemorecePtory zatoki szyjnej.
W gwietle dotychczasowych badan dzialanie histaminY na krqienie file
przedstawia sie prosto, lecz ujawnia doge zloione mechanizmy zarol.vno humo-
ralnej jak nerwowej natury, ktOrych wspoldziaIanie daje ostateczny efekt
ogolnego spadku cignienia tetniczego. W poszczegOlnych czlonkach skompli-
kowanego mechanizmu dzialania histaminY na krqienie kryje sie zapewne
wiele jeszcze dotqd niepoznanych dodatkowych mechanizmOw, o czym gwiad-
czq np. ostatnie prace W e n_t a i wspOlPracownikow o wplywie histaminY
i adrenaliny na izolowane serce. Z prac tych okazalo sie, ie perfuzat z za-
wartogciq histaminy ujawnia faze depresyjnego, wiaLciwego histaminie dzia-
lania, jak i nastepujqcq po niej faze wzmoienia czynnogci, ktora pochodzi od
wydzielenia sie z tkanki sercowej substancji adrenalino podobnej, przypusz-
czalnie noradrenaliny, na skutek dzialania histaminy.
W pracy niniejszej ograniczono siq do zagadnienia jaka rola
przypada mechanizmowi odruchowego depresyjnego, wplywu hista-
miiny, zachodzacego wedlug badan Holobuta i Slawika
poprzez zatok q szyjnq, w ogolnym, zespolowym obrazie zapaki
pohistaminoWej. Zadanie obecnej pracy polegalo w pierwszyrn
rzqdzie na wykryciu ewentualnych rdinic w zachowaniu siq spadku
cignienia tqtniczego w ogolnym obrazie wstrzqsu histaminowego
w warunkach zachowanej i odnerwionej zatoki szyjnej..
Wykonano,27 doga.viadczen na psach wagi od 10 do 22 kg, uiywajqc jako
grodka usypiajqcego evipanu sodowego, podawanego doiylnie w dawce
0,06-0,08 na kg wagi ciala. Cignienie tetnicze zapisywano manometrem rte-
ciowym Ludwiga z tetnicy udowej, oddechy bebenkiem Marey`a, polqczonym
z rurkq tracheotomijnq. Odpowiednio preparowano obydwie zatoki ? szyjne,
przy czym przed przystqpienieni do podawania histaminy sprawdzano kaido-
razowo ich odruchowq sprawnoge, przez wywolanie odruchu presyjnego na
drodze jednoczesnego, pare gekund trwajqcego zaciskania obu wspOlnych tetnic?
szyjnyCl.
Histamine podawano w kaidym dogwiadczeniu dwukroinie, po raz pierw-
szy przy zatokach szyjnych zachowanych, oraz p? raz drugi, po okresie czasu
od 30-45 minut, w ktorym to okresie cignienie tetnicze wracalo do normy,
przy czym odnerwiano w tym czasie sposobem thechanicznym obie zatoki
szyjne. Dokladnoge odnerwienia zatok sprawdzano ponownym prObowaniem.'
Wplyw odnerwienia zatoki szyjnej 511
wykonania odruchu presyjnego przez okluzje tetnic doglowowych, jaki sie jut.
nie pojawiai w tych razach.
Histamine podawano w pewnej ilogci dogwiadczen do tyly udowej,
w pewnej za? ilogci dogwiadczeri rownoczegnie do obu wspolnych tetnic dogio-
wowych. Dawki histaminy wynosily 0,3-1 mg.
?
40
10
10
80
0
?s3 1.1,sem.;o7 do .citiceral,.$
pried ?dries spiel:dem.
c ? ? lick'
???
4- .
tr
??,'?
to
0-j
.;;.
.1'
?
"t?-?
C;
%eigooie4,"
po ?doe, viersile
Ryc. 1. DOW.iadczenie Nr 8 z dnia 15.X1.1954 r. Pies wagi 13 kg. Obja--
gnienia w tekAcie. Oznaczenia od gory do dolu: 1. krzywa cignienia tetniczego
2. krzywa oddychania 3. sygnal Deprez`a 4. sygnal czasu co 1 sek.
Ryc. 1 przedstawia fragment do?wiadczenia 8 z dnia 15.XI.1954 r.
W czOcl pierwszej ryciny widae efekt wStrzykniqCia 0,3 mg
histaminy do iyly udowej przy zachowanym unerwieniu zatok
szyjnych. Z wartoki wyj?ciowej 110 mm Hg -cignienie skur-
czowe opada po utajonym okresie 9 sekund do 25 mm Hg, osiaga-
jqc tym maksymalny spadek w 30 sekundzie liczad od poczqtku
ws.trzykniqcia. Do wartoki pierwatnej cAnienie powraca po okre-
sie czasu wynoszacym okolo 3 minuty, co wynika z dalszego prze-
.
biegu tego doswiadczenia nieuwidocznionego na rycinie. Jedno-
czegnie zachodzi znaczne przyspieszenie oddechOw i zwiqkszeriie
ich amplitudy. Druga czqga ryciny przedstawia efekt podania takiej
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
-512
:samej dawki histaminy do Zyly udowej po odnerwieniu obu zatok
szyjnych. Ustalone .na skutek odnerwienia zatok szyjnych ciAnienie
na wyiszym poziomie wyjkiowym, nii poprzednio, wynoszqce
.obeorde 120 mm Hg, .spada na skutek podania takiej samej dawki
histaminy do wartogdi 30 mm Hg. Spadek cigniervia rozpoczyna siq
w 9 sekundzie, a swe maksimum osiqga w 30 sekundzie liczqc od
momentu podania histaminy.
Widzimy zatem, ie w warunkach podawania histaminy doiy1-
:nie odnerwienie .zatok szyjnych nie zmienia okresu latencji spadku,
ani jego glqbokoki, gdyi w obu razach spadek cignienia tqtniczego
wynosi okolo 100 mm Hg. Pohistaminowy spadek ci?nienia tqtni-
czego w warunkach odnerwienia zatok trwa dluiej, a powrot do
-normy ustala siq dopier? po okresie 4 minut. Co siq tyczy ruchow
oddechowych to poglqbily siq one znacznie, a rytm ich stal siq
rczqstszy, podobnie jak w warunkach dzialania histaminy przy
zachowanym unepwieniu. Celem lepszego uwidocznienia przebiegu
zachowania siq cignienia tqtniczego w tej senii dogwiadczen przed-
stawiono graficznie przebieg jeszcze jednego dogwiadczenia (nr 11
Jerzy Rybacki
'Rye. 2. Dogwiadczenie Nr 11 z dnia 6.XII.1954 r. Pies wagi 18 kg. Obja-
,Snienia w tek?cie. Oznaczenia: linia ciagia ? 'poziom cignienia tetniczego przed
,odnerwieniem zatok szyjnych, linia przerywana ? poziom ciLnienia tetniczego
odnerwieniu zatok szyjnych. Strzalki oznaczaja moment podania histaminy.
Wplyw odnerwienia zatoki szyjnej
513
z dnia 6.XII.1954) na Tyc. 2, ktorego dokumentacja oryginalna uwi-
doczniona jest we fragmentach na ryc. 3 i 4.
W dogwiadczeniu tym pohistaminowe spadki cignienia tqtni-
czego rozpoczynajq siq w tym samym czasie 8 sekund przed jak
i po odnerwieniu zatok szyjnych, i dochodzq do prawie jednako-
wych wartoki 40 i 35 mm Hg. RoZnica w zachowaniu siq ciLnienia
zaznacza siq w powrocie do normy. W 'warunkach zachowanego
unerwienda zatok szyjnych, powrot Tozpoczyna siq wczegniej i za-
chodzi prqdzej osiqgajqc poziom wyjkiowy w 140 sekundzie. pod-
czas gdy przy zatokach odnerwionych cignienlie wznosi siq mniej
stromo i dochodzi do pierwotnej wysokoki dopiero o minutq
po-
niej, bo w 210 sekundzie liczqc od momeritu podania histaminy.
W 18 doAwiadczeniach tej serii z doZylnym podawaniem hista-
miny uzyskano podobne efekty. Spadkd cignienia tqtniczego zarow-
-no ,przed jak i po odnerwieniu byly tej samej glebokoki i zachodzi-
ly w tym samym czasie, natomiast powrot do poziomu wyjgcio-
Ryc. 3. Kim. ogram z do?wiadczenia Nr 11. Podanie 0,3 mg histaminy
do Zyly udowej przed odnerwieniem zatok szyjnych. Oznaczenia od. gory do
.dolu: 1. krzywa ciAnienia tetniczego, 2. krzywa oddychania, 3. sygnal Deprez`i,
.4. sygnal czasu co 1 sek.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
514
Jerzy Rybacki
Rye. 4. To samo do?wiadezenie. Podanie 0,3 mg histaminy do iyiy udo?
wej po odnerwieniu zatok szyjnych. Oznaczenia jak na rye. 3.
wego byl mniej stromy i dluiszy od 1-2 minut w warunkach odner-
wienia zatok szyjnych.
W drugiej serii dogwiadczen wstrzykiwano histamine w takich
samych dawkach lecz jednoczegnie do obydwu tetnic szyjnych
wspolnych przed i po odnerwieniu zatok szyjnych. -Zadaniem tycli
dogwiadczen bylo wprowadzenie histaminy w taki.sposob, by dzia-
lala najpierw na receptory zatoki szyjnej, a nastepnie docieraIa do
darszych obszarow, krwiobiegu. Na rycinach 5 i 6 widzimy fragmenty
z dogwiadczenia 24 z 15.11.1955. Rycina 6 przedstawia zapis oddy-
chanda i ciAnienia krwi po wstrzykniecill 1 mg histaminy do obu
tetnic szyjnych wspolnych przed odnerwieniem zatok szyjnych,
rycina 7 to samo po wykonanym odnerwieniu. Okres od poczqticu
wstrzylcniecia. do chwili wystqpienia Spadku.ci?nienia wynosl przed
odnerwieniem 5 sekund, p0 odnerwieniu .14 sekund, przy czym
poziom cisnclenia w obu Tatach obnia sie o 95 i 85 mm Hg. Spadek
ciAnienia tetniczego w warunkach zatok zachowanych osiqga swe-
maksimum w 38, po odnerwieniu zaS w 61 sekundzie.
Inne doSwiadczenie (26 z dnia 18.11.1955) tej serid przedstawia_
na wykresie ryc. 7.
INplyw odnerwienia zatoki szyjnej 515
I w tym doLwiadczeniu depresje cignienia tetniczego byly
wczegniejsze przy zatokach zachowanych, nii po odnerwieniu.
Wyraialo sie to w wartogciach okresu latencji spadku 8 sekund
wobec 15 sekund. Tak samo, jak w innych doSwiadczeniach tej serii
najwieksze spadki zachodzily w warunkach zatok utrzymanych
daleko wczegniej, bo w 23 sekundzie ni2 po odnerwieniu, kiedy to
wystepowaly zawsze poiniej, jak np. w 100 sekundzie w doSwiad-
czeniu omawianym.
We wszystkich dogwiadczeniach tej serii uzyskano podobne
wyniki wyraiajqce sie wczegniejszym rozpoczeciem reakcji depre-
syjnej oraz wczegniejszym osiqgnieciem najniiszego poziomu
depresji histaminowej przy zachowanych zatokach szyjnych
w porownaniu z odnerwionymi. Co sie zaS tyczy powrotu cignienia
tetniczego do normy to rowniez zaznaczaly sie w tej serii doSwiad-
czen powaine roinice w warunkach przed i po odnerwieniu zatok.
Polegaly one, podobnie jak i w pierwszej serii dogwiadczen na
tym, ie w warunkach iyjqcych cignienie tetnicze o 1 do 2 minut
Rye. 5. DoLwiadczenie Nr 24 z dnia 15 11.1955 r. Pies wagi 16 kg. Poda-
nie 1 mg histaminy do obu tetnic szyjnych' wspolnych przed odnerwieniem
zatok szyjnych. 'Oznaczenia jak na rye. 3.
1
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
516 Jerzy Rybacki
szybciej powracalo do swego stanu wyjkiowego nii w warunkach
uprzedniego zniszczenia zatok szyjnych.
Aby sie przekonae, czy uzyskane ro2nice zachodzqce zarOwno
w okresie utajonym reakcji spadku pohistaminowego, jak i zacho-
wania gig krzywej ciSnienia tetniczego przy powrocie do normy,
moina rzeczywikie uzaleiniae od istnienia lub braku czynnokio-
wego mechanizmu zatok szyjnych, wykonano trzy dcAwiadczenia
kontrolne, w ktorych wstrzykiwano histamine jui. to do4-Inie, ju2
to dotetniczo wprowadzajqc jq di,vukrotnie, z odczekaniem takiego
samego czasu jak w doSwiadczeniach I i II serii, z tmoinicq, ie
nie dokonywano odnerwienia zatok. Wyniki tych do?wiadczen
stwierdzily brak jakichkolwiek roinic w zachowaniu siq spadku
pohistaminowega wywolanego pierwszym i drugim podaniem hista-
miny. Na ryc. 8 przedstawiajqcej graficzny wykres jednego
(27 z dnia 5.111.55) z tych doSwiadczen, widae, ie oba spadki pohi-
staminowe w warunkach zachowanyc.h zatok szyjnych, wywolane
kolejnym, w odstepie 45 minut, podaniem tych samych dawek
10.4
JuLKK,Aohmilissilidie
1m9 hisioani ay
S4.1.???? ?1
Rye. 6. To samo dogwiadczenie. Podanie 1 mg histaminy do tetnic szyj-
nych wspolnych po odnerwieniu zatok. Oznaczenia jak rye. 3:
Wplyw odnerwienia zatoki szyjnej 517
histaminy dotetiniczo posiadajq ten sam okres latencji reakcji ?
9 sekund, te samq maksymalnq glebokok uzyskiwanq w 40 sekun-
dach, jak rownieZ ten sam charakter powrotu cignienia do normy,
co sie wyraia nieomal identycznym wzniesieniem kriywej cignie-
nia, oraz tym samym czasem 200 sekund osiqgniecia poziomu wyj-
kiowego.
,/
Set
40 CO 80 100 IN 340 1CO te0 ZOO ZIA /SD 110 ZEO SOO U0 SG 340 SIO SOO 420
Rye. 7. Dogwiadczenie Nr 26 z dnia 18.11.1955 r. Pies wagi 19 kg. Obja-
gnienia w tekkie. Oznaczenia: linia eiggia ? poziom cinieniatetniczego pried
odnerwieniem obu zatok szyjnych, linia przerywana ? poziom ciflienia tetni-
czego po odnerwieniu zatok szyjnych. Strzalki oznaczaj4 moment podania
histaminy.
Analizujqc wyniki doSwiadczen stwierdzie naleiy, ie przy
podaniu doiylnym histaminy obraz zapaki narzqdu krqtenia wyra-
iony nzachowaniem sie cgnienia tetniczego Malo sie rozni w warun-
kach zatok szyjnych yja-cych, wzglednie zniszczonych. Spadki ciS-
nienia tetniczego zarowno co do czasu wystqpienia, jak i maksi-
mathej glebokoki, sq te same. Jedyn-a rothica jaka sie daje zauwa-
Zye w tej serii dogwiadcze? jest zwolniony, jak gdyby leniwy
powrot do normy wyjkiowej obniionego cignienia. tetniczego
w tych razach, kiedy brakuje mechanizmu ,odruchowego zatok szyj--
nych. Wydaje sie z tych dogwiadczen, ie-W ogOlnym zloionym
humoralno-odruchowym mechanizmie zapaki histammowej kom-
ponenta odruchowego dzialania histaminy na zatoke szyjnq, tak
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
518
Jerzy Rybacki
jasno wystqpujqca w warunkach izolowanej perfuzji zatoki (H 0.1 0-
but i Slawi k), gubi siq, wzglqdnie jest zamaskowana przez sil-
niejsze wplywy na serce i naczynia knvionogne. Wplyw zatoki
szyjnej wyraia siq niemniej jeclnak w ,szybszym powrocie do normy
obniionego histaminq cignienia tqtniczego.
Rye. 8. DoAwiadczenie kontrolne Nr 27 z dnia 5.111.1955 r. Pies wagi
17 kg. Podanie histaminy do tetnic szyjnych wspolnych przy zachowanym
unerwieniu zatok w odstepach czasu 30 minut. Oznaczenia: jak na rye. 7.
Sprawa przedstawia siq nieco inaczej przy podaniu histaminy
do tqtnic doglowowych (druga seria dogwiadczen). W tych razath
komponenta odruchowa ujawnia siq szybszym spadkiem cignienia
tqiniczego przy zatokach zachowanych, do ktorych histamina do-
ciera najpierw i uruchamia mechanizm odruchowego spadku do
ktOrego nieornalZe natychmiast dolqczajq siq dalsze mechanizmv,
wywolujqc ogOlny obraz zapaki kr#enia. Mona bylohy siq spo-
dziewae, ie wylqcznie unerwienie zatokowe powinno siq wyraiae
mniejszym spadkiem pohistaminowym, dowiadczenia jednak nie
potwierdzily tegb. Co wiqcej, okazalo siq, ie Zyjqce zatoki szyjne
jakkolwiek z jednej strony przyczyniajq siq do wczeftliejszego
spadku cignienia, to jednak z drugiej strony sprawiajq jego szybszy
powirot do normy. W do?wiadczeniach naszych niszczylimy calok
fl?
Wplyw odnerwienia zatoki szyjnej 519
unerwienia zatokowego, na jakie siq skladajq zarowno wlokna
,chemoreceptorowe, jak i baroreceptorowe. Odruchowa komponenta
dzialania histaminy zaleiy w pierwszym rzqdzie od chemorecepto-
row, albowiem w doSwiadczeniach H o1obuta i S1a w ik a per-
fuzja histaminq izolowanej zatoki dawala efekty depresyjne przy
niezmnieniajqcym siq cinieniu w samej zatece. Naleiy przypusz-
czae, ie zatoka szyjna uczestniczy w mechanizmach ogolnej zapaSci
histaminowej, cz-yni to poprzez chemoreceptory, jakie ulegajq
uszkodzenlu, przy czym mechanizmy regulujqce cignienie krwi
zal&Lne od barareceptorow sq w dalszym ciqgu czynne i przyczy-
niajq siq przez swq czynnok regulacyjnq do sprawniejszego, szyb-
szego wyprowadzenia uszkodzonego narzqdu krq2enia z wywolanej
zapaki.
1. D ale H. H.,
wika. 2. W. Holob
lobut i Z. Slaw
VI. 1951 r. str. 362.
Schmiedebergs:
5. I. Went, E. War
Bung. T. V. 1954 r.
PISMIENNICTWO
Laidlaw p. P. cyt wg W. Holobuta i Z. Sla-
u t: Acta Physiol. Pol. Vol. IV. 1953 r. str. 53. 3. W. H o-
i k: Annales Uniw. M. Curie-Sklodowska, Lublin, Vol.
4. A. Klisiecki_ i W. Holobut: Naurorn ?
Arch. f. Pharmakologie T. 186. 1937 r., str. 57.
g a, E. S z u c s, 0. Fetid r: Acta Physiol. Ac. Scient.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
520 Jerzy Rybacki
P E 3 10 M E
B 27 aucnepumen-rax, flOII3BCILCIlIlbI tia co6auax, BBOJUITICH
rucTammt B goaax 0,3-1 Mr HMI Burrpnuenuo, B 06e commie
?apTepuu onuoapemenno B yCHOBIlalti coxpauenuoii ymmomeu-
Hat mmepnauum Hapoingubtx cnnycoB. B cnytme nneaeunn rncra-
mina Biryrpnnenno na6moganlicb npu genepnuponannbIx Bap01111J-
Imix cunycax paBlinum B noneReinin namenennii aprepnanblioro
Aannenun no cpannenino c ananormmoin II3MCIICIIIIHAIII,
HOCHO nueTkeuun Talioro 'He HOJIIItICCTBa rucTamnua B ycno-
BlIfIX `.:oxpaueritroii inniepBanini cnnycoB. 3T11 paaantnin aamotia-
nucb B 6onee mellaenuom, na 1 ? 2 miniyrbi noanie nacrynarmien
nonpainennu aprepimabnoro JaBJTCJiIIfl J110 nopliaabnoro
norlicrammionbie naRenun aprepnaabnoro nannenun B 3T0ii CC 1111
ancnepnmeirron xapaBrepnaoBanucb notrrn Bcerita ogunalcoBoii HU-
TCHCIIBIIOCTbIO II nacTynanu nocne ommauonoro nepuona naTemum,
neaaancnAto OT Toro, 6bina JIll coxpanena nan yuntrromena nunep-
Baum' Haporninibix. cnnycoB.
B netioTopom noannecTue 3HCIICI)11:11CIIT0B BBOAIIIICH rucTamun
OAHOUCAICIE10 B ABC COIIIIbIe apreplIn B yCJIOBIIFIX HiiBbIX II Benep-
Birponannmx naporinnimx cnnycon. nOC.TIC neuepaanun nacTynaa
6031ee npononninTenbumli, iia necuonbuo ceuynn, nepung naTemum
nomeTammionoro naltenun aprepnanbuoro aannennn, nputiem na-
Aenne Aannemin gocrnrano cBoer6 matccnmyma iia IICCHOJIbH0
iecni-
ROB CeIVIIH HO3Hie, tICAI nocne nneneunn raBoii ;Be 1103bI rucTainnua
B yentomnx 7HITIMIX cnnycon. Ananormino, HaI npu Buyrunnelluom
nneBenun rncramnim, BpuBan aprepnanbnoro HaBHeIIIIH npu neuep-
nnpoummbrx HapoTunubtx cmlycax mega xapauTep meuee upyToii,
gannenue me Boanpamanon H nexomlomy cnoemy COCTOMIIII0 B cpeg-
nem 2 Mliii. nomie, gem npu cnnycax c coxpanennoli inmepnanueli.
Honrponbmile aBeneplimenrbi, B uoTopux BBOTHIHC71 rucTalum B Ta-
tum HeAoaax nnTrpnueuno rum nnyxupaTuo o6e conume aprepun,
HO 6ea Aenepnaunn Hapornmibix cnnycon, noBaBann OTCyTCTBIIe
Icamix-a160 paanunuil B Haprime mom.
HaponiAtioro citityca
521:
Ha ocuouannu uccneaouanuil ncno pncyercn poab inniepnauna
Baporugnoro cnnyca na (Done o6uleii Hamlin! norucraminionoro?
Iconnanca. nocne AenepBaunn uapornAubtx cinlycoB Bcerita na6mo-
Aanocb menee nenpaBnoe, 6onee meanennoe BbineBenne annapara
icpo-
Bo06pa1nenun c Bbianannoro Bonnanca. CneRyer npeRnonaram, LITO
B ycnouunx HllBb1X uapoTiumbix cullycou 6onbuiyio ponb urpaloT
Eau 6apo xemopeuenropubie nom:mina, HOTOIMIC B onucan-
IlbI DHCIIC1311411CIITaX 6b13111 ynnwroniaembi.
SUMMARY
In 27 experiments conducted on dogs histamine in doses
0,3-1 mg has been administered intravenously or simultaneously
into both cephalic arteries under conditions of preserved or
destroyed innervation of the carotid sinuses. In cases of an intra-
venous injection of histamine under conditions of denervation of
sinuses differences were observed in arterial pressure in compari-
son with similar disturbances appearing in case of the administra-
tion of the same dose of histamine under conditions of preserved
sinuses. The differences were manifested by a slower, 1-2 minutes
delayed restoration of arterial pressure to the initial level 1A.rhen
sinuses were denervated. Drops of the posthistamine pressure were
in this series of experiments almost always of uniform depth and
appeared after uniform period of latency independently of the pre-
served or destroyed innervation of carotid sinuses.
In a certain number of experiments histamine has been admi-
nistered simultaneously into both cephalic arteries under condi-
tions of living and denervated sinuses. In such cases following
denervation there appeared always a prolonged by several seconds
period of latency of posthista,mine drop of arterial pressure, whe-
reby the drop reached its peak by over 20 seconds later than in
cases of injection of the same dose of histamine when sinuses were
living. Analogously, as by intravenous introduction of histamine,
the course .of the curve of arterial pressure has been less steep
when sinuses were denervated. The pressure returned then to the.
, initial level on the average by 2 minutes later than when sinuses
were preserved. Control experiments, in which histamine has-
been administered in the same doses intra,venously or into both.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
:522 Jerzy Rybacki
cephalic arteries twice, but without denervation of sinuses showed
an absence of any differences in the picture of the shock.
The results of experiments indicate the role of innervation of
the carotid sinus on the background of the general picture of the
posthistamine shock. After the denervation of the carotid sinuses
it has been always observed that the circulatory system is from the
provoked shock led out less efficiently and slowly. It may be assu-
med that under conditions of living sinuses a considerable role
-play baro- and chemoreceptor fibres, which were in the described
experiments destroyed
Papier druk sat. III kl. 80 g Format 70 x 100Druku 14 str.
Annales U. M. C. S. Lublin 1955. Lob. Druk Prasowa w Lublinie Zam 1497 30 1%1.1956 r.
-825 egz. A-7-2239 Data otrzymania manuskryptu 30 I V.1956. Data ukoficzenia druku 9.X.1956 r.
ANNALES
'UNIVERSITATIS MARIAli CURIE-SKLODOWSKA
LUBLIN?POLONIA
5E010 D 1955
VOL. X, 23
Z Zakladu Patolcgii OgOlnej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik: doe .dr J. Billewicz-Stankiewicz
Jaroslaw- BILLEWICZ-STANKIEWICZ,
Dionizy GORNY i Michal CZERMINSKI
Histamina a oddychanie tkankowe
Porn. rileTaPAMHai B THalieBOM 1blXaH11111
Histamine and tissue respiration
Wyraiony przez niektOrych autorow ,poglqd, e histamina
wzglqdnie ciala histaminopodobne uwalniae siq maja, w przebiegu
wstrzqsu urazowego, nasuwa pytanie, jaki jest wplyw histaminy
na oddyc.hanie tkankowe i czy powstajqce w przebiegu wstrzqsu
zmniejszenie zuiycia tlenu nie jest czqSciowo zwiqzane z dziala-
mem histaminy na procesy oksydacYjne. Zagadnienie powyisze
wylonilo siq rowniei w zwiqzku ze stwierdzeniem przez H o 1 o-
bu t a i Slawika wplywu histaminy na zakoficzenia nerwowe
w zatoce tqtnicy szyjnej. Powstalo pytanie, czy histamina nie
oddzialuje na metabolizm tkanki nerwowej i czy zmiany te nie
powodujq wahan w zuiyciu tlenu w obrqbie tej tkanki.
W dostqpnym nom pigmiennictwie znale?limY pracq G y e r-
m e k a. Autor ten stwierdzil, Ze zuZycie tlenu przez szczury,
uSpione--uretanem, znacznie wzrasta po podskornym podaniu hista-
miny w iloSci 8-10 mg/kg wagi, gdy temperatura otoczenia wy-
nosi 30?C. Widoczny jest przy tym wyrainy wzrost cieploty ciala.
W temperaturze otoczenia 24?C histamina prowadzi do nieznacz-
nego tylko wzrostu zuiycia tlenu, przy czym cieplota ciala pozo-
staje niezmieniona. W temperaturze 20?C zuiycie tlenu nie zmie-
nia sig a cieplota ciala ulega obniteniu. U szczurow, pozbawionycn
nadnerczy, histaanina nie wzmaga zuiycia tlenu. Dzialanie hista-
miny na przemianq materii szczurow wykazuje wahania sezonowe
-podobne do wahan w dzialaniu adrenaliny.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
524 J. Billewicz-Stankiewicz, D. Gorny i M. Czerminski
Crane i Davis badali zmiany zuZycia tlenu blony gluzo-
wej Zolqdka aby, wystqpujqce pod wplywem histaminy, i slwier-
dzili, ie zuiycie tlenu wzrasta rOwnolegle do wzmagania siq czyn-
noSci wydzielniczej.
Jak wynika z ohu tych prac, histamina posiada Taczej wtorny
wplyw na przemianq materii; wzmolenie przemiany materii u szczu-
row zachodzi tylko w przypadku zachowanych nadnerczy, a w-iqc
poSrechtio, najprawdopodobniej poprzez wzmoienie wydzielania
adrenaliny, Mora, jak wiadomo, wzmaga procesy utleniania. Zolq-
dek iaby zuZywa wiqcej tlenu w zwiqzku ze zwiqkszonq -syntezq
I wydzielaniem HCI.
Nie znaleiligmy w dostqpnej nam literaturze prac, ktore zaj-
mowalyby siq bezpogrednim dzialaniem histaminy na przemianq
tkanek izolowanych. Dlatego uwaZaligmy za wskazane zajqcie si?
tym zagadnieniem.
Metodyka I wyniki doLwiadczen
ZuZycie tlenu tkanek wyosobnionych oznaczaliSmy w atmo-
sferze czystego tlenu w aparaturze Warburga. Wykonane zostaly
trzy serie pomiar6w: pierwsza glowna na skrawkach wqtroby, dwie
inne orientacyjne z zawiesinq komorek wqtroby i mozgu. Skrawkr
wqtroby kroliczej mialy gruboge nie przekraczajqcq 0,3 mm. Gru-
boge skrawkow kontrolowana byla za pomocq waZenia skrawka
i mierzenia jego powierzchni przy uwzglqdnieniu ciqZaru gatun-
kowego tkanki wqtrabowej (Dixon araz Umbrei t, Burris
i Stauffe r). Skirawki osuszane byly bibulq i waione na wadze
torsyjnej. Waga skrawkow wahala siq w granicach 118-460 mg.
Plyn Ringera-Krehsa przygotowywaliSmy przez zmieszanie 100 mi
0,9% NaC1, 2 nil 1,2?/o KC1, 2 ml 1,76?/o CaC12. ? 6H20 i 20 ml
1,26% Nal-1CO3. Dwutlenek wqgla pochlaniany byl przez bibulq,
zwilionq trzerna kroplami 20% NaOH. Ubr,vanie tlenu odczyty-
wane bylo na .skalach manometrow w odstqpach dziesiqciominu-
towych w ciqgu 50-60 minut. Wyniki byly przeliczane i wyraZane-
w zuZyciu tlenu w mm3 na gram tkanki i godzinq. Histaminq dada-
waliSmy do plynu Ringera w trzech stqieniach 1: 6.000, '1 : 5 000-
i 1: 3 000. W rownolegle prowadzonych pomiarach kontrolnych
warunki dogwiadczen byly dokiadnie takie same, tylko, ie nie-
dodawaliLily histaminy. ObjqtoSa plynu Ringera-Krebsa w naczyn-
Histamina a oddychanie tkankowe 52')
kach manometrow wynosila od 2,5 ml do 3,0 ml w zaleinoki od
ttywanego stqierila histaminy. Wyniki pomiarow podane sq
w tabelach I, II, III. Sredni blqd wartoki gredniej (tie) wahal siq
w granicach od 4% do 13?A. Roinice Lrednich z pomiarow kontrol-
nych i pomiarow z dodatkiem histaminy oceniane byly sposobem
powszechnie stosowanym w statystyce matematycznej. Roinicq
dzieliligmy przez redni blqd roinicy y =ihrml 0.14 ,a otrzy-
manq liczbq porownywaliLmy pry pomocy tablic statystycznych
Kollera z wartogciq ?t", odpowiadajqcq danej liczbie stopni swo-
body (liczbie pomiarow zmniejszonej o 2). W ten sposob mogliSmy
.ocenie czy badane roinice sq statystycznie istotne, czy tei sq one
tylko przypadkowe, a wiqc niezaleine ad dzialania histaminy.
Druga i trzecia seria pomiarow byla przeprowadzona na 300/0
zawiesinie tkanki wqta-obowej (30 g miazgi ? 100 ml p.lynu Ringe-
ra-Krebsa) oraz na 20?A zawiesinie tkanki mozgowej (20 g miazgi
+100 ml plynu Ringera-Krebsa) bialych myszy. Objqtoge zawiesiny
w naczynkach aparatu Warburga wynosila 1 nil. Porniary kontrolne
wykonywa-ne byly bez histaminy, reszta z dodatkiem histaminy
Lp
1
2
3
Zuiycie 02
w mm3 na
gram tkanki
I godzing.
Watroba w ply-
nie Ringera-
Krebsa (pomia-
ry kontrolne)
2094,8
2606,2
1963,7
- 126,5
+ 384,9
-257,6
G 7-=: 2221,3 7.1.7 195,9
-M2
1/ 2 2
.1 cN11?1v12
- 1,19 :
Tabela I
d2
Lp
16 000 1
2
66 036 3
4
5
6
148 200
ZuZycie 02
w mm3 na
gram tkanki
i godzing.
IATatroba w ply-
nie Ringera-
Krebsa-Fhista-
mina 1: 6000
2013,2
1905,8
2060
2466,2
1533
1646,7
+ 75,7
- 31,7
+ 122,5
+ 528,7
-4045
990,8
d2
5 730
1 005
15 000
279 500
163 620
84 570
M2 ? f3 M2 1937,5 ? 135,3
4,53. Poniewai 4,53 > 1,19 roinica
- M2 283,8 jest nieistotna
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
526 J. Billewicz-Stankiewicz, D. GOrny i M. Czerminski
w stqieniach 1: 2 000, 1: 3 000, 1: 5 000. Tkanki
.w cylindrycznym naczyniu szklanym z gcigle dopasowanym tiocz-
kiem. Niedogodnoge tej metody polega na tym, ie przez
nie tkanki powoduje siq nie tylko dezintegracjq poszczegOlnych
elementow tkankowych, lecz rowniei iiszkodzenie struktury komo-
rek, co pociqgalo za sob q osiabienie czynnoki szeregu enzymow
tkankowych. Poza tym uzyskana zawiesina w trakcie pipetowania
bardzo szybko sedymentowala, co bylo przyczynq nie zupanie
rownomiernego Tozmieszczenia masy miazgi itkankowej w poszcze-
golnych probkach. Poniewa2 jednak blqd systematyczny przy
pobieraniu probek kontrolnych ?badanych" w poszczegolnych
seriach byl ten sam, wyniki, ktore otrzymaligmy, pomimo znacz-
nego rozsiewu wziqligmy pod uwagg jako uzupelniajqce do tych,
ktore uzyskane zostaly na skrawkach. Pomiary .zuiycia tlenu przez
zawiesiny tkankowe nie wykazaly jakichkolwiek istotnych Tonic,
wystqpujqcych pod wplywem histarniny, ani tei stalej kierunko-
woki zmian w obrqbie wahan statystycznie nieistotnych.
Tabela II
Lp
ZuZycie 02
I111113 na
gram tkanki
i godzine.
Wqtroba w ply-
nie Ringera-
Krebsa (pomia.-
ry kontrolne)
d2
Lp
1
1063,7
- 516,8
267100
1
2
1541,2
- 39,3
1544
2
3
2061,5
+481
231400
3
4
1655,6
+ 75,1
564
4
5
?1' a M1 = 1580,5
? 204,2
6
7
M1 -M3,
1/ 2
/ a M1
2
+ a M2
ZuZycie 02
w mm3 na
gram tkanki
i na godzinq.
Wqtroba w ply-
nie Ringera-
Krebsa+hista-
mina 1 :5000
1058,7
1032
1352,6
1944,7
1550,7
1671,6
1552,8
c12
- 393,2
154600
-419,9
176500,
- 99,3
9860.
+ 492,8
242900,
+ 98,8
9761
+ 219,7
48260
-I- 100,9
10190
N42 +1// a N12 = 1451,9 + 125,5,
- 0,53 : t9 = 4,09. Poniewai 4,09 > 0,53 toinica
/.41 - M2 = 128,6 jest nieistotna
Histamina a oddychanie tkankowe
Tabela III
527"
Lp
ZuZycie 02
w mm3 na
gram tkanki
i na godzine.
Wqtroba w ply-
nie Ringera-
Krebsa tpomia-
ry kontrolne)
d2
Lp
Zutycie 02
W mm3 na
gram tkanki
i na godzinq.
Wqtroba w ply-
nie Ringera-
Krebsa+hista-
mina 1 :3000
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
1798,4
1837,7
2080.8
1963,6
2022,6
2136,6
2140,7
1490,4
2462
2196
1766,7
771,6
1923,4
- 16,25 264 1
+ 23,05 531,3 2
A-266,15 70870 3
+148,95 22200 4
+207,95 43260 5
+321,95 103000 6
+326.05 106400 7
-324,25 105200
9
+647,35 419100
+381,35 144700 10
- 47,95 2299-
11
-1043,5 1088000 1123
+108,75 11830
14
M1 ?1/ a ML = 1814, ? 116,5
1645
1738
2200,9
1998
1872,8
1771,2
1997,9
1609,3
2605,4
2108,3
1573,6
1363,5
1889,3
2084,4
(11
-244,8
59930
-151,8
23043
+311,1
96160,
+108,2
11700
- 17
289
-118,6
14060.
+108,1
11680
- 280,5
78680
+715,6
512100
+ 218,5
47730
-316,2
99990
" 0526.,35
277000
0,25-
+194,6 37870 ,
?1/a M2 = 1889,8 ? 83,5
M2 - MI 0,52 : t25 = 3,33. Poniewai 3,33 > 0,52 Minica
2 2
a M1 + a M1 M2 - M1 = 75,1 jest nieistotna
OmOwienie wynikow
Jak wynika z danych wszystkich serii dogwiadczen, roinice
wartoki grednich zuZycia tlenu pomiarow kontrolnych i pomia-
row. z dodatkiem histaminy nie sq istotne w znaczeniu statystyki
matematycznej. Na podstawie tego moiemy wyciqgnqa wniosek.
o znaczeniu ogolnym, ie zuZycie tlenu przez skrawki izolowanej
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
.528
J. Billewicz-Stankiewicz, D. Gamy i M. Czerminski
tkanki wqtrobowej, jak rownie? przez zawiesinq komorek wqtroby
.oraz ukladu nerwowego, nie ulega zmianie pod wptywem histaminy.
Wyniki nasze, jako uzyskane na tkankach wyosobnionych,
znajdujqcych siq poza ustrojem w warunkach grodowiska sztucz-
nego, wymagajq ostroinego wnioskowania. Tym nie mniej, jeieli
uwzglqdnimy dane prac Gyermeka oraz Cr an e'a i Davis a,
wspomniane we wstqpie, i zestawimy z naszymi wynikami, to
motna uznaa za pewne, ie w warunkach pracy ustroju, jako
histamina nie wywoluje w tkankach zmian zuiycia tlenu.
Dziala-
nie histaminy na tkanki nie jest wiqc zwiqzane z tlenowq fazq
me-
tabolizmu, co zdaje siq bye w zgodzie z danymi E. Miqtkie w-
skieg o (doniesienie ustne na I Konf. Pol. Tow. Fizjol. w Lublinie),
ie hypotensyjny efekt histaminy nie ulega zmianie w przebiegu
.hypotermii u psa, podczas gdy zuiycie tlenu wyralnie zmniejsza siq.
Streszczenie
W pracy niniejszej wykonano przy pomocy aparatu Warburga
pomiary zuiycia tlenu przez skrawki wqtroby kr?lika, przy czym
nie stwierdzono, aby histamina w stqieniach 1: 3 000-1 : 6 000
powodowala zmiany w zuiyciu tlenu przez tkankq wqtroby. Po-
dobne wyniki uzyskano w pomiarach na zawiesinach komorek
wqtroby i ukladu nerwowego bialych myszy.
PISMI ENNICTWO
1. Crane E. E., Davis R. E.: Bioch. J. 49, 169-175 (1951). 2. Dixon M.:
-Manometric Methods. III Ed. Cambridge 1951. 3. Gyermek L.: Arch Exp.
Path. Pharmakol. 209, 456-4.64 (1950). 4. Holobut W., Slaw ik Z.: Anna-
les UMCS sect. D 6, 361 (1951). - 5. K oil e r S.: Graphische Tafeln zur Beur-
teilung statistischer Zahlen. Dresden 1943. 6. Umb reit W. W., R. H. Burr i s,
-J. F. S tauf f e r: Manometric techniques and tissue metabolism. Minnea-
polis 1951.
Histamina a oddychanie tkankowe
529
P E 3 10 E
ABTOpbi aaml3llicb uccaegonannem u annapare Bap6ypra
micnopoga cpemoin neuenonuoil THUM HpOZIIIHOB, a Tailace
cycncimicii (inneubio) Henn tiepin-wit THUM II nenenn 6e21mx
go6annenimit H pacrnopy Piniruepa?I-cpe6ca
B nonueirrpaunnx OT 1:2000 go 1 :6000, ne BbI3LaBB.TI B nonnuecr-
13011110AI OT1IOWCI11111 unuanux cyineurneinibix ll3MeuelIlui B
noTpe-
micuopoga imoniiponainiboni
ConocTaunnii peaylibTaTbi co6c.rueinibix uccaegonaniiii c gainibr-
Mu naynuoit uirrepaTyphi, awropbt npiixogur H 3anniouenino, TO
Ii B ycnoniinx pa6oTht opraininma, Nan egnuoro uenoro, rucTamuir
Ile BbI3b1BaeT uenocpegurneinio u3MeIiemm B nurpe6nenini MICRO-
poAa
SUMMARY
The authors examined in Warburg's apparatus the consumption
of oxygen by slices of liver tissue of rabbits, by suspensions of
cells of nervous tissue and liver of white mice. Histamine added
to Ringer-Kreb's solution in concentrations 1: 2000 to 1 :6000
did not cause statistically significant changes of consumption of
oxygen by 'isolated tissues.
On the basis of comparison of the authors' results with data
from the literature a conclusion is reached, that also under working
conditions of the organism as a whole histamine does not cause
directly any changes of consumption of oxygen by tissues.
Papier druk. sat. III kl. 80 g Format 70z100 Druku 7 str.
Annales U. M. C. S. Lublin 1955 Lub. Druk. Pras. w Lublinie Zam. Nr 1499 30.1V.56 r
S25 egz. A-7-2242 Data otrzymania manuskryptu 30.11%56. Data ukonezenia druku 2.X1.56
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ANNA LES
UNIYERSITATIS MA RIAE CURIEr SKLODO W S KA
. ? LUBLIN ? POLONIA
VOL. IX . SECTIO 1954
1. St. Grzycki i J. Stasz y.c:.Badania dbAwiadczaine nad ukladem ma-
krofagow w plucach.
Experimental investigations on the macrophage system in the
lungs.
2.. W. Staik a: Zrniany szybkoLci krwl w tetnicach obwodowych przy' pre-
syjnych I depresyjnych odruchaar z zatoki szyjnej.
Changes in the 'flow rate in peripheral arteries resulting from
pressiVe and depressive reflexes in sinus caroticus,
-3. St. Grzycki L. Blaiewski: Badania nod wl6knistYm ukladem
czynnaciowym skory ludzkiej.
Investigations on the activity system of fibres in human skin.
4. St. Mahr bur g: Badania nad wplywem wyciagu loiyska, sporzadzo-
nego metoda Filatowa, na przeszczepialnoge i rozw6j miesaka
Crockera u myszy.
Studies on the influence of placentar extract prepared according
to Filatow's method on the transinoculation and growth of
Crocker's tumor in the mouse.
5. St Grzy cki: Arsen i chemiczne zwiazki arsenowe w blcmie gluzowej
przewodu pokarrnowego. -
Arsenic and its compounds in the mucosa of the digestive system:
6. St Grzycki Blaiewski i J.. Staszyc: Badania nad w161cni-
syli thcladem skorno-naskorkowym skory ludzkiej chorobowo
zmienionej.
Investigations on the fibrillary dermo-epidermal system of hu-
man skin pathologically changed.
7. M. St eI masia k: Wspolzaleinoia pomiedzy przedmurzem a innymi
cechami morfologicznymi mozgu u czlowieka.
Correlation of the claustrum to other morphologic characteristics'
of the cerebruin An the man,
8. M. S t elm a siak: Wsp6lialeinOia pomiedzy 'cilugoc1 p?lkuli rriozgti
a komora, boczna m6zgu u czlowieka.
Correlation of the length of the. cerebralhemisphere to the lateral
cerebral ventricle in the 'Man.
9. T. Bar kowsk i,. A. 11.. TuszkfeWICZ Chromatograficzna
kacja proby galaktozowej w ocenie czynnoki watroby:
Die .chrornatogaPhische Mcidifikation der GalaktoSe-Probe in
Beurteflimg cler Leber-Funktion.
10.. 1ff, Smir n w: Wsp6lzaleirmg6: wystepowania rzesistka pochwowego
(trichcmonas vaginatis) I objaw6w pafologicznych riarzacin rod-
,
nego.kobie.ty,
Correlation of the occurrence of trichompnas, vagfrtalls. and patho-- ?
logic symptoms of the genital organ in the woman. :
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
'11
IT
11. J. St a szy c: Badania nad wplywem wycitigu tylnego ,plata przysadki
mozgoWej na wyspy Langerhansa w trzustce.
Experimental studies on the influence of the extract from the
posterior lobe of the pituitary, gland on the Langerhans islets in
the pancreas.
12. H. K wit o w a i W. 0 k t a.b a: Ocena i analiza statystyczna materialu
klinicznego i szpitalnego dotyczacego umieralnogci noworodkow
w latach 1946-1950. .
Statistical analysis and. estimation of tile mortality of the newborn
? in the years 1946-1950.
13. J. D an iplsk 0 spadku umieralnogci niemowlqt.
On the decrease of infant mortality.
14. B. Dyle ws k Badania nad drogami powietrza oddechowego w nosie
Studies of the tracts of the respiratory air in the nose. .
15. M. Czo chr a: Ocena czynnogci trzustki w chorobie wrzoilowej w sta-
. nach przed i pooperacyjnych.
Estimation of the activity of pancreas in gastric, duodenal ulcer
disease in pre- and postoperative states.
16. Z. 'Um las t o wsk a: Uszkodzenia aparatu wiezadloweko wqtroby.
Injury of the ligamental apparatus of the liver.
17. 3.Billewicz-Stankiewicz, W.Mizgalski i D. Gorny: 0 nie-
.
ktorych wlageiwaciach farmakologicznych estru dwuetylopara-
nitrofenylofosforowego.
On some pharmacodynamic properties of the. diethyl-p-nitrophe-
s nyl-phosphoric ester.
18. H. B omanowsk Wykrywanie i ilogciowe oznaczanie dwuetylibainidu
kwasu nikotynowego (kardiamidur koraminy) w recepturze me-
ted kolorymetrycznq.
Detection and quantitative determination of diethylamide of nico-
tinic acid (cardiamide, coramine) in prescriptions by the colori-
metric method.
19. H. My s akowsk a: Badania cytologiczne wYmazow oplucnych pobiera-
pych przy pleureskopii.
Cytologic studies on pleural smears collected at pletiroscopy.
20. J. Kr a w zy sk Wplyw kationow akrydynowych na bialka suro-
wicy i niektOre enzymy.
Influence of acridine cations on serum proteins and some
enzymes.
21. S t..G rzy cki i I. K r erl ik owsk a: Bddania nad zaWartaciq gliko-
' gent' w wqtrobie iab wodnych (Rana escutenta esculenta) podda-
nycir d?ialaniu roinych temperatur otocienla. .
Studies on the content of glykogen in the liver of Rana esculenta
esculenta submitted to various temperatures of the environment.
. . .
Adresse:
UN1WERSYTET MAR11 cuRIE-skt000wskiEJ
BIURO WYDAWNICTW
'LUBLIN Plac Litewski 5 P 0 L op NE.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11 :
CIA-RDP81-01043R002200170001-4
)1(YPHAJI
MilKPOI3140.4011414
311FIUMUOJI011414
14MMYHOB140J10.11414
1957
ME4T14.3 MOCKBA
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11 :
CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
.143VIEHHE HA KYPI4HbIX 9MBPHOHAX BHPYJIEHTHOCTI4
IIITAMMOB BR. ABORTUS BOVIS 19, BA m 24
BAUTCIC, 10. HapHac 14 C. Ify6ep
Katimpbt mimpothionorim m
--e,Towifiracort alcaRemim B .11936Jutme H rocy,aapcmemoro
Haytmo-liccneAo9aTenbacoro HHCTHTTra ce.mcKoro Tpy,11a H niniemd
(rlorryniina perlatcuitio 16/XI 1956 r.)
MLA 11p0BeJTH uccne,aoaam451 C LICJIblO onpeueneuusi qyBCTBHTeJlbHOCTH
AypI4Hbrx 3M6pHOHOB K cTaiwayruhrm mTammam 6pyugza (Br. abortus bo-
vis 19, BA ii 24).
IIITamm Br. abortus bovis 19 ? pa3HOBHJIHOCTI3 ubwe.nemforo OT KOpOBbI
B 1923 r. Korrouom H ByKom B CIA. C Tex. flop II1TaMM 19 IlpH3Hall ace-
AuTao KK Hau6anee ripirrozunlil ,a.na uarotibmemsi mumoil asupy.nelimoci
BaKLIFIHb1 npurus 6pyLte.n.fle3a.
MHOFOITHCJICHHble ucc.neAosamisi, KoTopme 11p0BOILSITCH B pa3uhrx cTP4-
max, nokaat;maxyr, tiTo urramm 19 aaupy.nerrreu Azir mopcxxx CBITHOK H 96.71a-
.uaeT CT011KHMH ummytIoremihnuu caoficraamu.
1.1.1ramm BA Mb! IT0JITHIJI1-1 OT npoci). F1. O. 31Lpo4toacKoro fi3 MOCKBEI
,(1955). B noucicax urram.ma, npuro,rworo AAR 133rOTOBJIBITH51 BaKILITIMI 4(.1151
ojie 113 qncjia COECTCKIIX ICOJIJIBKIWOHliblX WTaMMOB 6pyLIBIIJI,
BepIIIHJI0Ba H Ap. (1950) HaWJIH urramm Tuna bovis, KOTOpbIll, HO HX
MHeHIII0, o6za,uaeT TMH >ice cuoncTaamu, H urramm 19.
B npeubLayntux 1rccae4oaaffni1c HapHaC H `X011ICOBC1HA AoKaaa.rui aux-
:pyJIBHTHOCTb H ummyuoreaaocTb LuTamma BA. 0,rwoupeme1-iHo OHII OTMeTHJTH
6o.nbluylo K AHCCOUHaLttill y 3T0T0- unamma no cparweunno C
TICX0,TIHbIM wTammom 19, nonygeinibus,4 HaMTI OT CTa6abcloopTa. ?
II1Tamm Br. abortus bovis 24 YIBJIABTCH Haulm CO6CTBeHHIAM MOLLBJ1b-
HEIM InTammom, xapaKTepuayrounimcn 69J1b11fOrl BI3py.11e1ITHOCTb10, TITO 6bIJI0
AoK33aHo 6aKTepao.norutiecimm HrucTonaTo.noratieciaim meTouamn Komixa
n Ilam-lac (1955).
BbnueynomnuyTue ILITaMMbT MN aaceaaau B Cpeity Bpayua, noure tier?
TIOMOLL1b10 mo.amimuiposamloro meTo.aa Feupu H MeT0)10B Bpayua H
3 ?KM91-1, N2 9
33
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
BepueTa onpe.nemum cTenenb Auccou,Haium, rionbByHcb HCK.11101-111TenbH0 ,K0J10-
HIISIMI1 B %cud' S-cpopme. IlpHroTomemmumi TaKI1M meTo.nom B3BeC5IMI1 Mb
BapaHomc )10113bIe 'vim-cue am6puolibt B BoBpacTe OT 3 JI,0 9 /welt. 3apawanir
mem B 3KeJITOK, BBOX1 0,1 MJI B3BeCII, codnepKaBuiett 10, 100, 1000,
10 000 6pyuen.n B 1 m.n.
110J1b3y51Cb yKaBamium MeTO,ROM, MbI Bapami.nu 350 Kypinibtx 3M6p110H013
urrammom 19, 336 am6pHottoB urrammom BA 11 364 3m6pHoHa ? =am-
Mom 24.
rIoc.ne BapameHHH strata nomeuiami B TepmocTaT npti 36? 11 mexieBice,
Kotrrpo.ntiponami )101311eCHOCO6HOCTb 3M6pHOHOB. kypimbie 9m6pHoHbt, B KO-
TOpbIX He maBa.nocb o6HapymTb npH3HaKoB >K1131114, BCKpb113a.1111, lia6J110,aa:
Jut naTo.noroaHaTomunectute immeHemin B mix H 6panit Ann nocesa
)1(eJIT0K, ammoninecKylo )1111,11KOCTb u y 6-9-,n,HeBHux 9m6pHoH0B ? netteHb.
MaTeptca.n cen.nn B nucTorc KympType Ha nnacTiundi Bpayua, noc.ne gem,
ycTanamiwa.nit ,tmccoutiamuo noceBa.
Mcc,nekiorsanust Bb15IBHJIII 3a1311CIIM0CTb mexuty BonacTom Kypimoro Ba-
pon,bnua, mulnw,upyioutert 1Lo3oft H 6bICTpOTOil ni6e.nu. IloKasallo, ii
3-4-,Ememcble 3M6p11011bI noru6a.nH, Haniittaa c 3-5-ro AHH Houle mupeKuitn,
5-, 6- H 7-,1tHemtbie 3m6puotim norit6a.nn COOTBeTCTBeHHO Ilexc,u,y 3 H 7 A1-15111114,
8- 11 9-,EtHeBHue am6pHonbt norn6am, Hanmian c 4-ro ,EIHR noc.ne inulnutupo-
Bamw. HeKoTopbie 113 1111X, Bapmeimbie B 10 na.noneK, ocTaBaJnicb
Nu3necnoco6Humil B Tenet-we 9 Anil (cpoK Ha6.mo,neHHH).
AHanorlinubte C130fiCTBa 6bLnic KoncTampoBalibt y wTamma BA: 3- If
4-,tuteStwe 3m6pHoubt norn6.nu nepe3 3-6 AHeri noc.ne umpenwit, 8-/men-
nue ? norit6mi B nepHoli c 3-ro no 7-ft AeHb noc,ne HIKPumtpoBamig
(9-x-tumble am6pHoicbt Mb! He o6c.ne.1toBaJui).
IlpH sapa>Kelani urrammom 24 3- H 4-Aneutibte 3m6pHoHbt noru6a.nH,
Hanwcan co 2-ro H no 4-11 ,neHb mute HiKpinuipoBamin, B TO spew' Kai( 5-,
6- ihnii 7-iticemibte norH6a.cm c 3-ro no 5-11 AeHb, a 8- 11 9-AHemibte? nepes
3-6 .ciHect noute mulniwiposamin.
tIpH 3TOM 6bt.nn oTmenena c.neApouitte naTanoroaHaTomuttectuie tiBme-
HeHliff:
1) xoptioH MyTHbIii H CHJIbH0 runepemlipoBaH, xpoBeHocHbie cocy,n,bi
npoiumaembi, Kanimnscpbt o6pa3yloT Kp01351HliCTbIe 111411J1bTpaTbI;
2) ammioninecKan >1111)1KOCTb 11PM Hamitnivi ninepemmi mirpemmx op-
raHoB IIHTeHCHBHO oxpaimmanacb KpOBbIO, a 3M6p1I0HbI 6b1J111 cimeBaTo-
6,ne1LHumn (Km= BapaHcami Amami' B 1000 H 100 na.nonex), emit )KILEI-
KOCTb 6bina c,na6o oxpalueHa, opraHm H MbI11111,b1 613IJI11 CIIJIbH0 runepemtipo-
BaHbI (100 11 10 nanoneK B 1 M.11). 9TH H3meHeHH5i He Ha6.1no,Ramicb y
KOHTp0.1113HbIX am6pHoHon;
3) mimemme opratim yBentineHbi, MbI1111.1bI cKe,neTa itHor,na pe2Ko Hpo-
BOTOTTHJIII;
4) no Bempunce 9m6pHoHbt OTJIH4J1HCb OT KOHTp0J1bHbIX B 3aBHCIIMOCT11
OT IlHcjmtu1pylouieH J103bI. Koma Aosa yBeamtuwa.nacb, 3m6pHoH CTaHOBILTICAI
meHbwe (cKopee norm6aA).
Onucalucbte 113MeHeHI111 Haoluo,nia.rutcb y 3m6pHoHoB, Hp141311TbIX HUH-
Tyembnin 111TaM1.1aM11 19, BA H 24, Haii6o.nee peso OHH 6buni BbipmeHbi V
31s141101-10B, Bapaxcemibtx 111TaMMON1 24.
1/13yneHHb1e 111TaNIMbI Br. abortus bovis 19, BA, 24 6b111I1 BlIpyXelITHbI
no oTHoweinHo K Kypicium smopuoHam mill 3apmefrim 1103aMII
1000-10 na.noTieK. FIrm 3TOM HaH6o,nee mtpy.yreHTHbrm 6b1n LLITaiNINT 24.
Bnpy.nenTHocTb 6pyu.e.1.n, onpezte.nemiym no >K113HeCII0C06HOCTI1 Kypic-
HbIX 3M6p110110B noc.ne BapammtH, xapawrep1I3yioT .naHHbie, npriBeAemible 13
Ta6,nnue.
OH11 no,a,THeNKAatoT 6011ee BbICOKy10 mipy.neHTHocTb mamma 24.
,L(oKaBaira 'mime Koppengulin meKriy cmcfmuupyiouleci J1O3Ofi, BoBpacTom
91%14110Na, IIIITeHCIIBHOCTb10 naTanoroaHaTominecKicx immeHeHicil H 6b1CTp0-
T011 rll6e.nit Bapmetworo 3m6pHoHa. Br. abortus bovis, KyabTimupyembie
43
Ha Kypuirbtx am6pHoHax, nmeloT Temletrumo K aTirminicomy pocTy, npono-
Jououipoot 13 Hamm"' Barmy C KOJI0H115111111 S-1130p111 MII0r0t111CJICHHbIX KO-
JI011hI? R-cpopm ii npommyTonicbtx ? I-cpopm. fipH 3TOM y paBlibix wTammoB
6pyitezn 21iccouciauun 11p051BJIHJIaCb 13
pa3.nlitIHOil cTenemc: urramM 19 co-
.1tepican 200/o R- ii npomemyTotwbrx
I-cpopm, IIITaMM BA ?300/o R- ii npo-
meHuTotnibix I-cpopm, urramm 24 npe,n-
/le noun napa?
cTaBJ151.71 C06011 quelyto xpibTypy
nt.
S-cpopmbr. 19 BA I 24
01111CBIIIIbIe orlblmr riponextenbr Ha
986 Kypicnix 9m6pHoicax, He cturran 2.11
1C011TpOJIbIllsIX II TeX norH6umx 3apo.abr- 3-ri
Kuropbre o6.riaAa.rm HcA.Inotnlye.ribuo 4-11
BbICOKOil 1IyBCTBIITeJ1bH0CTMO K mcpy- ?
6-11
7-11
B-ft
KOAH4M1TO DUMMBWHX 9m6pnonon
(n nimenrax) film napancenun Gpynennamn
n xammerrne 1000, 100 n 10 nanogerc
IUTastst 6pystenn
J1e1-1THbI:s1 H aBupy.newricum Br. abortus
bovis (B OTHOLLICHIIII mopcmcx C131111011).
011bITbI .E10Ka3bIBalOT TaK)Ke tlyBCTBIITeJ1b-
110CTb tcypitHbix, 3M6p110H013 IC AIIIHIIISIBAB-
11b1111 ,noBam na.nonek (okozo 10 6akTe-
Ta1Can tlyBCTBIITe./1bHOCTb He BcTpe-
naeTcH HH y =coil 6llanorimecxoil mo-
Aum. BOT nonemy c,ne,gyeT KoncTaTHpoBaTb, tITO KypicHblii 3m6puoir ? arc-
wan cpe,na .n.nn nocenon Kp0B11, TO nonnepKneHo Hcc.neitoBaminni
Icappapa, Py
06mee mantle-
CM? 3apa-
xcenumx 3M-
61)110110B . .
100
100
99
68,7
27,4
9,8
4,8
4,2
4
300
100
100
91,7
63,2
21,2
7
288
100
93,3
61,6
31,2
5,6.
0,8
0
342
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ss,
011???????????????????
C 1957 r. 13 Ilpare Hatnniaer Bb1X03.11Tb U auyx tiapanneabitbix 113aati1nx 110116111 MOH-
Apiapoaltbirt iHypitan critritetia, mitxpo6Honorun ii ummylionorlino. Claim
maim 6y.aer nettararbcti Ha pyccKom 51361KC, BO uropom unannit 6yayr tioNtemarben
crarbit Ha altraitilcimm, clipatiuyacHom it nemeuxoNi 31361K3X. K yttacritto u x7
Dor.
Gros.
6
fp
Bar.
Alt.
PS
Bier. Top.
11
Izoaglutynacja
4
1 . 8
1 10
1 : 32
Kontro-
1:t
Druga grupa obejmowala 19 klaczy porzutek i ogiery, ktore sta-
nowily te klacze. Konie tej grupy, tak samo jak konie grupy pierwszej
zbadano w kierunku salmonelozy, brucelozy, leptospirozy, toksoplazmo-
zy i zakainego wirusowego ronienia klaczy. Nie stwierdzono w iadnym
przypadku u klaczy 1 ogierow przeciwcial w stosunku do S. abortus
aqui i B. abortus. Z antygenami leptospirowymi 4 klacze daly dodatni
odczyn aglutynacyjno-lityczny z antygenem Lept. gt., a 1 klacz z anty-
genem Lept. icth. Dodatni odczyn wiazania dopelniacza z antygenem za-
kanego wirusowego ronienia klaczy stwierdzono u 9 klaczy 1 ogier6w
wynik. watpliwy ? u 3 klaczy i ogierow.
Wstepne badania w kierunku izoaglutynin w surowicach klaczy, wy-
Prace podjete w porozumieniu z Instytutem Hematolbgii DziaI Serologii jako
badania zespolowe.
2 Badania przeprowadzila dr Dymowska i wspolpracownicy PZH w Warszawie.
.1
[5] T. 67-E-4 ? Przypadek ronlenia klaczy ? I. 1,111e-Szyszkol.vicz, S. Woyclechowska
4-10
kazaly izoaglutynack zawieszonymi w roztworze fizjologicznym krwin-
kami ogiera, kt6rym stanowiono clang klacz tylko w 3 przypadkach.
Tabela 2
Izoaglutyniny klaczy porzutek
Porottienle
w ntleslactt
claty
Batlano
poporo-
nlenitt
w (lulu
Surowlca ; Krwlnki
klaczy ?glom
Itozeienezenle surowicy
1 K0111111-
1 : 2 1 : 4 I 1 : 8 1 .10 1 : 32 I"
1
4 mies. 5 dni
96
Koh.
Har.
2
4 mies. 21 dni
85
Cypr.
Pyhr.
?
?
:3
10 mies.
77
ATM.
Korn.
+
+
?
?
?
4
2 mies. 11 dni
91
Brit.
Dir.
+++
+-I--
+
+
+
?
5
?
?
Boo.
Barn.
_
?
?
?,
?
?
6
8 mies.
61
Ram.
Bryl.
+
+
.4-
4-
?
?
7
8 mies.
83
Dal.
Pyhr.
?
?
?
?
?
?
8
10 mies.
98
Pa.
Dol.
?
_ ?
?
?
?
9
10 mies.
34
Mad.
Dol.
_
_
?
?
?
0
10 mies.
43
Kan
Dol.
?
?
?
?
?
?
1
11 mies.
7
Ryn.
Dol.
_
_
_
?
?
?
2
7 mies. 10 dni
96
Dan.
Aid.
_
_
_
_
?
?
3
8 mies. 8 dni
60
Jol.
Leh.
?
?
?
?
?
?
4
10 mies.
42
Gi?
Mar.
_
_
_
_
?
?
5
_
Pr.
Schw.
_t.
_
_
?
?
?
6
9 mies.
Ep.
Jam.
_
_
_
?
?
?
7
?
Lan.
Jam.
.
?
?
?
?
?
8
_
_
Bar.
Bain.
?
?
?
?
?
?
9
?
Nas.
Der.
?
?
?
?
?
?
SzczegOlowe zestawienie bada? w kierunku izoaglutynacji jest przed-
stawione w tabeli 2. Zwrociligmy uwage na przypadek klaczy Brit., kW-
rej surowica w 94 dniu po poronieniu aglutynowala krwinki ogiera Dir.
zawieszone w roztworze fizjologicznym do miana 1,32, a wiqc ? do naj-
wyszego poziomu spoArod wszystkich dotychczas otrzymanych wynik6w.
Poniewai u klaczy Brit. nie stwierdzili?/ny serologicznie poronienia ani
na tie bakteryjnym, ani wirusowym ? postanowilimy przypadek ten
przebadae szczegolowo z punktu widzenia poronienia na tie izoimmu-
nizacji.
Kariera stadna klaczy Britannica. Klacz Brit. polkrwi
angieLskiej ur. 21. I. 1944 r., po raz pierwszy pokryta 21. VI. 1948 r. przez
ogiera Dir. poronila w 9 miesiacu ciaZy dnia 18 IV 1949 r. Przyczyna
poronienia ? nie ustalona.
W 1949 r. kryta ogierem Boh. urodzila w terminie rebi, ktore padle
w 7 miesiacu po urodzeniu na zapalenie pluc.
W 1950 r. kryta ogierem Bryl. urodzila w terminie rebi, zgladzone
w 8 mies. iycia, wskutek urazowego niedowladu.koriczyn tylnych. -
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4.77,77?77?a?ens
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
450
pakrew angielska
Nazwa Briiannica

rcl
.5;71
urodzenia
C.)
Panstwowa Stadmna Koni zo Racocie
Wye110WaWea?
do st. napiastk. bide
PAN-KNR ? Paristwowy Instytut Weterynaryjny ? RNR
to
nt,
o
0
4
n. n.
O ".
.... -.. E'
>-/?TA C3 2: 1 ::
i to.
2 u ":-.:
to .tt tt
, .tz,
7.1
,..?
--t'l
0 :71
C
Ct. o
t;
--o,
.._. -s.- c
ctoe-E
co. II c
a ti Q.
O Ci en 9
1171 ill '"C rn 4.-
0
O MI .........
'-n
z
? ,-, t In, 0 0.
0
... . "Ip 'n
0 o. 2
,..
C) .k-r? cs C:0 ? t.'0
0. C.) C:. C,t 7: -,: Fo Q.
urodzila 7.drotoe
???:) I
?t,
? S-41
a
...k
N
1 E
i 1
t: oT 7:7
-c:-L.
C)
r. .E r., .-
o
7.-
G iD7o 74
1
S:4 Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
PAN-KNR ? Patistwowy Instynit Weterynaryjny ? RNR
?
.152 _
Dogwiadcz eni a. Z kariery stadnej klaczy Brit. wynika, te klacz
kryta ogierem Bryl. rodzila w terminie normalne trebiqta (3 ciqie), kryta
ogierem Dir. ? ronila (2 ciqte). Ujmujqc poronienie jako wynik izoim-
munizacji, przeprowadzono badania .przeciwcial w surowicy kl. Brit. w ko-
jarzeniu Brit. ? Brylant (tab. 3).
IS]
Tabela 3
Przeciwciala w surowicy klaczy Brit. w kojarzeniu z ogierem Bryl.
Data
badanIa
KrwInIci
ogiera
Krwinki
zawleszone 1 : 2
Surowica klaczy 13rit.
1 : 1 I 1 : 8 1 : 16 1 : 32
5. V. 1954 I Bryl.
r. fizjolog.
macrodex
5. V. 1954 Dir,
r. fizjolog.
macrbdex +++ ??-1- , ++
-1-
5. V. 1954
Dir?
r. fizjolog.
macrodex
Surowica klaczy Dal (kontrola)
Z dawiadczenia wynika, te surowica klaczy Brit. zawiera izoagluty-
mny dla krwinek ogiera Dir. do miana 1:32, dla krwinek ogiera Bryl. ?
do miana 1:2.
Surowice klaczy badano z krwinkami ogierow zawieszonymi w plynie
fizjologicznym i w dekstranie. W tab. 3 zestawiono wyniki badati.
W przypadkach wqtpliwych zastosowano pokedni odczyn Coombsa, uty-
wajqc surowic badanych do uczulania krwinek ogierow. Surowicq anty-
globulinowq do odczynu Coombsa przygotowano, szczepiqc kroliki pre-
cypitatem alunowo-potasowym surowicy koliskiej.
Jak widae z tab. 2, surowice badanych klaczy, aglutynowaly krwinki
ogierOw tylko do miana 1:4, bult tet nie aglutynowaly wcale. Tylko
w przypadku klaczy Brit, surowica 3ej aglutynowala krwinki ogiera do
miana 1:32.
Pr ob a bio lo giczn a. W celu sprawdzenia, czy klacz Brit. jest
uczulona na krwinki ogiera Dir., wykonano probq biologicznq, stosowanq
w celach diagnostycznych u kobiet, u ktorych podejrzewa siq (W iene r)
izoimmunizacjq. Proba ta, w przyPadkul,vyniku dodatmego miala wykazae
wzrost miana u klaczy Brit. uczulonej jut na antygen krwinek ogiera Dir.
wskutek przebytej obcogrupowej ciqty.
Dnia 26. I 1954 r. przetoczono 1 klaczy Brit. 100 ml krwi ogiera Dir.
W 20 dni po przetoczeniu krwi, dnia 15. II. 1954 r. pobrano krew klaczy
1 Transfuzji dokonal lek. wet. K. Malicki, st. asystent Zakladu Mikrobiologii
Wydz. Wet. Warszawa.
t
L9l
T. 67-E-4 ? Przypadek ronlenla klaczy ? I. Lille-Szyszkowicz, S. Woycicchowska
453
w celu wykonania odczynu izoaglutynacji. Okazalo siq, te to jednorazo-
we wstrzykniqcie krwi ogiera Dir. wystarczylo, by miano w surowicy kla-
czy Brit. podnioslo siq wybitnie. Surowica klaczy Brit. przed transfuzjq
zlepiala krwinki ogiera Dir. zawieszone w roztworze fizjologicznym do
miana 1:4 w surowicy ? 1:32; po transfuzji zlepiala krwinki ogiera
zawieszone w roztworze fizjologicznym do miana 1:4 zawieszone w suro-
wicy ? do miana 1:64 000. Rownolegle przeprowadzona kontrola krwi-
nek ogiera Dir. z surowicq klaczy kontrolnej wykazala brak aglutynacji
zarowno w plynie fizjologicznym, jak i w c;rodowisku bialkowym.
Kontrola doLwiadczenia polegala na przetoczeniu rowniet 100 ml krwi
ogiera Dir. klaczy, ktorej surowica przed przetoczeniem nie zlepiala
krwinek ogiera Dir. Transfuzji dokonano dnia 22. V. 1954 r. W czasie. za-
biegu stwierdzono lekkie oslabienie tqtna, po zabiegu ? oslabienie ape-
tytu.
Dnia 1. VI 1954 r. pobrano krew do odczynu izoaglutynacji. Surowica
klaczy dogwiadczalnej uczulonej nie zlepiala krwinek ogiera Dir. zdwie-
szonych zarowno w roztw. fizjologicznym, jak i w surowicy oraz dekstra-
nie (tab. 4).
Kontrolne badania surowicy Brit., wykonane w kilka miesiqcy po
sztucznym uodpornieniu, wykazaly spadek przeciwcial do miana 1:8.
W tym czasie klacz byla stanowiona po raz trzeci tym samym ogierem
Dir. Kontrola przeciwcial w czasie ciqty nie wskazywala na uodpornie-
me klaczy antygenem krwinkowym plodu. Przeciwciala mialy tendencjq
do stalego spadku. W kolicu aglutynowaly krwinki ogiera Dir, do mia-
na 1:4.
Analogicznie do przypadkow spotykanych u ludzi wytlumaczenie spad-
ku przeciwciala mote bye dwojakie. Po pierwsze ? klacz wytwarza
przeciwciala, ktore sq wychwytywane przez obcogrupowy plod i wow-
czas moina spodziewaa siq uszkodzenia plodu in utero. Po drugie ?
klacz nie wytwarza wcale przeciwcial, gdyi brak jest bodica antyge.no-
wego, kt6ry uodpornialby klacz w czasie ciqty. Plod wowczas bylby
grupy zgodnej z grup q klaczy.
W okre.Qonym terminie klacz Brit urodzila trebiq zupelnie zdrowe.
Krwinkitrebiqcia nie wykazaly tadnych gladow uczuleni& W surowicy
klaczy nadal nie stwierdzono przeciwcial- odpomokiowych w stosun-
ku do krwinek trebiqcia.
W tym czasie otrzymaligmy dziqki unrzejmoki dr Eyquema dyrektora
laboratorium grup krwi w Instytucie Pasteura, surowice wzorcowe do
oznaczania grup krwi u koni 1. ?
Badania krwinek klaczy Brit. ogiera Dir. i nowonarodzonego trebiqcia
1 W tym miejscu pragniemy podziekowae dr. Eyquemowi za surowice.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
454
PAN-KNR ? Panstwowy Instytut Weterynaryjny ? RNR
------- - - ?
CO
[10] [11] T. 67-E-4 ? Przypadek ronienta klaczy ? I. Lille-Szyszkowlcz, S. Woyciechowska 455
6
...
41
3
,
II I'I I 1 I
,
CO
=
aI
I+
'-'
?
02
t-
t-
,.ti
.:
I 1 I
I I
i 1
.___:_-____
7,
ni
E"
?
? ?
?
1.1

? 4.
,-
??S
-
I ?
I I -I- I I
I +
-??
?
-I- -I- +
-I- -I
wykazaly, ?e krwinki klaczy Brit. aglutynowane sq przez surowicq anty
A i anty E, krwinki ogiera Dir. ? przez surowicq anty A i anty C,
krew irebiqcia ? przez surowicq anty A i anty E. Zrebiq wiqc nie odzie-
dziczylo cechy C po ogierze Dir. a krew )ego wykazala zgocInoge serolo-
gicznq z krwiq klaczy matki (tab. 5). Nie bylo wiqc bodica do izoimmu-
nizacji, plod zgodnogrupowy nie wywolal uodpornienia matki .i irebiq
Tabela 5
Antygeny grupowe klaczy Brit., ogiera Dir. i irebigcia (odczyn wykonano -surowi-
cami otrzymanymi z Instytutu Pasteura ? dr Eyquem)
Krwinki
Surowice nnty?
A
C
Kontrola
krwinek
Brit. I ++
++
Dir.
2rebig
mialo wszelkie dane, aby urodzie siq zdrowe. Surowica klaczy Brit, aglu-
tynowala krwinki ogiera Dir. do miana 1:4, krwinki nowonarodzonego
irebiqcia nie byly aglutynowane przez surowicq Brit. Mo2liwe, e w po-
przednich ciqiach, w ktorych klacz ronila, krwinki plodow zawieraly
cechq C i byiy serologicznie niezgodne z krwinkami matki. Jest to tylko
przypuszczenie, poniewai antygeny grup krwi poronionych plodow,
w owym czasie nie mogly bye okrdlone.
WYNIKI BADAN W SWIETLE PISMIENNICTWA
Wobec rOinorodnoki cech grupowych u koni, sprawa izoimmunizacji
klaczy w czasie ciqZy zdaje siq nie wzbudzae iadnych wqtpliwoki.
Przemawiajq za tym spostrzeienia wielu badaczy, ktore przedstawiamy
porniej.
Jak jui wspomniano, opisy przypadkOw wskazujq, e izoaglutyniny wytw&rza-
ne w czasie cigiy w krwi matki, dopiero z siarg przedostajg sig do organizmu
irebigcia (B rune r, H u I I, Doll,Hunt, Walsh i inni: Zwierzgta karmione
siarg matki ging wkrotce, wLrod objawow nasilajgbej sie niedokrwistoki i 261-
taczki. Gdy natomiast takie irebig karmione jest przez klacz ? mamkg, zgodng
grupowo z grupg krwi irebigcia ? objawy chorobowe nie rozwijajg sig i irebig
pozostaje zdrowe.
Wzorujgc sig na dogwiadczeniu konfliktu serologicznego u ludzi wprowadzono
te same metoay badan serologicznych w stosunku do zwierzgt. Badania przepro-
wadza sig riad wlasnokig zlepng surowicy klaczy w Stosunku do krwinek ire-
bigcia i krwinek ogiera. Miano przeciwciai w surowicach klaczy cigiarnych waha
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
456 PAN-KNR ? Panstwowy Instytut Weterynaryjny ? RNR
sie zazwyczaj w granicach od 1:4 ? 1:16 \V plynie fizjologicznym, miano izaglu-
tynin wzrasta w rodowisku biaIkowym (albumina) 1:8 ? 1:32 (W alsh i Hunt)
(79). Jak stwierdzili Br une r, Hull i Dol miano surowicy i siary waha sie
w zaleinoki od okresu, w ktorym przeprowadza sie badania. Zwykle w przy-
padkach niezgodnoki serologicznej miano narasta w miare zblitania sie porodu.
Badania wahan miana surowicy i siary w czasie porodu i najblitszych godzin lub
dni pa porodzie wykazalo, e miano przeciwcial surowicy utrzymuje sie przez
czas dluiszy na jednakowym poziomie, miano przeciwcial w siarze spada szybko.
W jednym z cytowanYch przez autorow przypadkOw surowica klaczy bezpogred-
nio przed porodem zlepiala krwinki ogiera, ktery jq stanowil, do rozcieticzania
1:64, siara tej klaczy zlepiaIa te same krwinki w rozcieliczeniu 1:128. Dwanakie
godzin pa porodzie miano surowicy nie uleglo zmianie, miano siary opadlo do 1:8.
Po uplywie tygodnia miano mleka wynosilo jut tylko 1: 2 przy mianie przeciwcial
w surowicy utrzymujqcym sic przez wiele tygodni pa porodzie.
Autorzy podajq, e zazwyczaj, jeMi miano surowicy nie jest wyisze nit 1:2,
a miano siary ? 1:8 wowczas treble mote ssae wlasnq matke bez obawy wystq-
pienia toltaczki hemolitycznej. Jeteli natomiast miano surowicy wynosi 1:4, a siary
? 1:16, wowczas, jak wykazaly obserwacje autorow, wystepuje toltaczka 'hemoli-
tyczna o przebiegu lagodnym. Gdy miano surowicy i siary jest wyisze ? niebez-
piecznie jest dopuszczae treble obcogrupowe do ssania wiasnej matki.
Ponadto Bruner i wspolpracownicy zbadali przebieg izoimmunizacji d o-
w i a d c zalnej u 5 klaczy. W tym celu na 3 miesiqce przed porodem przeta-
czano klaczom dotylnie w odstepach 7-dniowych pa 30 ml krwi cytrynianowej ogie-
row, ktore je kryly. Dalsze uodpornianie wykonywano szczepiqc klaczom w od-
stepach tygodniowych pa 20 ml krwi cytrynianowej podskornie. U trzech klaczy
otrzymano miano izoaglutynin w rozcieficzeniu 1:2, w siarze ? 1:16.
U jednej klaczy, miano w surowicy w stosunku do krwinek nowonarodzonego
trebigcia wynosilo 1:512, w siarze ? 1:1024. Iloge cialek czerwonych krwi trebiecia
wynosila 12 800 000 w 1 mm. W krwi trebiecia nie stwierdzono hemaglutynin.
W 10 godzin pa urodzeniu, gdy irebie dopuszczano do ssania matki, krwinki ire-
biecia wykazaly wybitnq autoaglutynacjq; iio?rwinek czerwonych irebiecia
spadla do liczby 5 600 000 w 1 mm. Po 24 godz. Hoge cialek czerwonych krwi wy-
nosila jui tylko 2 800 000; wystqpila bardzo wyraina ieltaczka. Od 3 dnia, gdy
miano w siarze klaczy znacznie sie obnitylo (1:8), toltaczka u trebiecia powoli
ustepowala, Had cialek czerwonych wzrastala i pa tygodniu osiqgnela liczbe
5 600 000 w 1 mm. Surowica irebiecia nie wykazywala jui tadnych zdolnoki zle-
piania wlasnych krwinek, mimo, te miano w surowicy klaczy utrzymywalo sie na
poziomle 1 : 512.
Jak wynika z badan Gr ootenhinsa (40), zdarza sie, e rebie pada na cho-
robe hemolitycznq przy odczynach serologicznych zaznaczonych bardzo slabo lub
z wynikiem wqtpliwym.
Du iq pomobq w wyja?nieniu izoimmunizacji jest stosowana przez wielu auto-
row prowokacja, dokonana zastrzyknieciami krwi ogiera. Podwytszenie miana mot-
na niekiedy uzyskae jut pa jednym zastrzyknieciu krwi.
W przeciwienstwie do pozytywnych wynikOw izoimmunizacji dogwiadczalnej,
popartej. rowniei przez nasze badania, badacz jugosiowiatiski Kolic (52) nie uzy-
skal podwyiszenia miana izoaglutynin u 41 szczepionych koni.
Nie jest ostatecznie wyjaklione, w jaki sposOb dochodzi do uodpornienia cietar-
nej klaczy w przypadku konfliktu- serologicznego. Analogicznie do izoimmun
z a cji w ciqt y u ludzi moina sqdzie, te antygeny grupowe krwinek plodu, jako
rozpuszczalne glukoproteidy, przenikajq do ustroju klaczy i w razie niezgodno?ci
? uodporniajq jq. Przy dzisiejszym stanie wiedzy o grupach krwi u koni, nie zo-
13] T. 67-E-4 ? Przypadek ronienia klaezy ? I Litle-Szyszkowlez, S. Woyclechowska 457
stab o jeszcze ustalone, czy i ktory z antygenow grupowych krwinek koriskich jest
czeAciej spotykany w przypadkach choroby hemolitycznej trebiqt. Ponad wszelkq
wqtpliwok, jak wynika z pigmiennictwa, klacz w wiekszoki przypadkOw gru-
Powo niezgodnej ciqty, zostaje uodporniona, a w surowicy jej stwierdza sie prze-
ciwciala blokujqce i czesto dodatni paredni odczyn Coombsa.
Badania serologiczne przeto dowodzq istnienia procesu izoimmunizacji. _Naj-
wieksze trudnoki nastreczajq pray wytlumaczenia samego mechanizmu powsta-
nia choroby hemolitycznej nowonarodzonych trebiqt.
W przypadku konfliktu serologicznego u ludzi nie ulega tadnej wqtpliwoki,
powstale u matki przeciwciala blokujqce przenikajq przez loiysko i uszkadzajq
krwinki plodu. Zostalo to wykazane dogwiadczalnie przez wielu badaczy. Dodat-
ni bezpogredni odczyn Coombsa, stwierd'zany prawie zawsze w przypadkach cho-
roby hemolitycznej noworodkow ludzkich, dowodzi uczulenia krwinek plodu
in
vivo.
W chorobie hemolitycznej irebiqt autorzy podajq, e zwierzeta rodzq sie zdro-
we i chorujq dopiero pa wyssaniu przeciwcial z siarq.
0 przepuszczalnoki przewodu pokarmowego dla przeciwcial w pierwszych dniach
pa urodzeniu gwiadczq dogwiadczenia Bessis a, o ktorych wspomniano na wste-
pie, a ponadto ? spadek cialek czerwonych krwi u nowonarodzonych trebiqt
i przeciwciala, ktOre po karmieniu siarq matki mogq bye wykryte we krwi trebiqt.
Przekonywujqcy jest przypadek autoimmunizacji, obserwowany u nowonarodzo-
nego trebiecia bezpo?rednio pa karmieniu siarq zawierajqcq przeciwciala (B runer
I wspolprac.). Nie wydaje sie jednak prawdopodobne, by to byla jedyna droga,
Mom przeciwciala dostajq sie do krwi noworodka i uszkadzajq jq.
Brion (10) i Brion i Gor et (11) podajq, te niekiedy, aczkolwiek rzadko, ire-
bieta rodzq sie jut chore Ponadto poczyniono spostrzetenia, e zwierzeta domowe
rodzq niekiedy mlode z ogolnym obrzekiem, i to nie tylko zwierzeta o loiysku
przepuszczalnym, ale rowniet i takie, ktorych lotysko uchodzi za zupelnie nieprze-
puszczalne (np. krowa). Wirth przypuszcza, ie mote to bye nastepstwem izoimmu-
nizacji zachodzqcej wewnqtrzmacicznie. Podobne przypadki obrzeku ogolnego u kro-
likow opisujq Nachtheim i Klein.
Podstawowym problemem w zjawisku izoimmunizacji u koni, jest problem
przechodzenia przeciwcial i antygenu przez 10.2 yska kla-
czy cietarne j. Problem ten wiqte sie z budowq anatomicznq lotyska, o ktorej
krotko wspomniano na wstepie naszych rozwaian.
Schneider i Szathamary podzielili loiyska zwierzqt ssqcych, na podsta-
wie budowy histologicznej, na 4 grupy, zaliczajqc lotysko klaczy do grupy lotysk
nabionkowo-kosmowkowych (placenta epithelio-chorialis). W tej grupie lotysk krwio-
bieg matki oddzielony jest 'od krwiobiegu plodu siedmioma warstwami tkanek,
stanowiqcych naturalnq ? wedlug autorow ? bariere dla przeciwcial rrfatki.
W gwietle tych poglqdow odporno?e biernq treble uzyskiwaloby Po urodzeniu do-
piero pa wyssaniu siary.
Poglqd wypowiedziany przez Schneidera i Szathmary o nieprzepuszczalnoki
lotyska klaczy dla przeciwcial wytworzonych w organizmie matki, zyskal w ciqgu
lat nastepnych potwierdzenie zarowno w badaniach prowadzonych przez innych
autorow na klaczach naturalnie izoimmunizowanych, jak i doAwiadczalnie uodpor-
nionych antygenem bakteryjnym.
Bruner i wspeapracownicy uodpornili antygenem S. abortus equi 5 klaczy
w dziewiqtym miesiqcu ciqty, uzyskujqc miano 1 : 5 000. Po porodzie miano suro-
wicy klaczy utrzymalo sie bez zmian, miano siary wynosilo 1 : 10 000. Surowica
nowonarodzone0 trebiecia przed wyssaniem siary aglutynowala S. abortus .equi
do miana 1 :100, w 12 godzin pa wyssaniu siary ? 1 : 1000, po tygodniu ?:1 : 500.
Roczniki Nauk Rol T. 67-E-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
45S
PAN-KNR ? Panstwowy Instytut Weterynaryjny ? RNR
[14]
Miano siary po wyssaniu przez irebiq obniiylo siq do 1: 200, miano, surowicy kla-
czy utrzymalo siq bez zmian.
Bruner i wspolpracownicy wykazali rowniei nieprzepuszczalnoge layska dla
izoprzeciwcial. Badania przeprowadzali na 12 klaczach, kt6re w poprzedzajqcym
sezonie urodzily irebiqta z objawami choroby hemolitycznej. W sezonie, w ktOrym
przeprowadzono dogwiadczenie, pokryto je ogierami, ktore posiadaly antygeny
krwinkowe niezgodne. Odczyn wykonany bezpogrednio przed porodem wykazai zle-
pianie krwinek ogiera przez odpowiedniq mu surowicq klaczy do miana 1 : 64.
Siara pobrana od piqciu dowolnie wybranych klaczy zlepiala krwinki odpowiada-
jqcych im ogierow do miana od 1 : 8 do 1 :128. Surowice piqciu nowonarodzonych
irebiqt, ktore jeszcze nie ssaly, w iadnym z piqciu przypadkOw nie aglutynowaly
krwinek odpowiednich ogier6w. Po 12 godz. od wyssania siary, surowice irebiqt
zlepialy krwinki odpowiednich ogierow do miana 1: 2 do 1: 32. 2rebig, ktorego
surowica wykazywala miano 1: 32, padlo w niedlugim czasie po urodzeniu.
W ostatnich latach, wskutek coraz szerzej prowadzonych badan w tym kierunku,
zaczynajq siq pojawiae zastrzeienia co do talc bezkrytycznego uznawania nieprze-
puszczalnoki loiyska klaczy za pewnik. Doll np. zaobserwowal na 45 niezgod-
nych grupowo przypadkow ciqiy, 6 przypadkow reimmunizacji. Autor mogl zba-
dad loiyska tylko dwOch nieimmunizowanych klaczy. W obu przypadkach loiysko
wykazywalo zmiany chorobowe; w pierwszym z nich bylo zrogniqte w wielu miej-
scach z blonq gluzowq macicy tak, ie usuniqcie loiyska wymagalo zabiegu rqcz-
nego, w drugim przypadku ? loiysko zawieralo ogniska martwicze, doge licznie
rozsiane w laysku oraz blizny, wskazujqce na zrosty z blonq gluzowq macicy
klaczy. W innym przypadku klacz przed urodzeniem irebiqcia z 2oltaczkq poro-
nila,a a loiysko bylo obrzqkle, z ogniskami martwiczymi, zrogniqte z blonq gluzo-
wq macicy, wykazujqcej ropny stan zapalny. Na podstawie tych trzech zbadanych
przypadkow Doll wysunqI poglqd, e o przechodzeniu antygenu krwinek plodu
do ustroju matki decyduje stan loiyska. Loiysko chorobowo zmienione (na razie
autor nie zastanawia siq nad etiologiq) staje siq latwo przepuszczalne dla antygenu,
loiysko zdrowe ? jest barierq hamujqcq izoimmunizacjq klaczy. Zmiany chorobowe
loiyska powodujq naturalnq immunizacjq klaczy przeciw antygenom krwinek.
Podobne wnioski moina by wyciqgnqe przypuszczalnie w odniesieniu do przecho-
dzenia przeciwcial przez ioiysko od matki do plodu. Lemetayer i wspOlpracow-
nicy (56) wykazali, e przeciwciala tqicowe wstrzykniqte klaczy ciqiarnej moina
bylo wykrye we krwi irebiqcia po urodzeniu, zanim jeszcze zostalo ono dopuszczo-
ne do ssania siary. Przy tym stwierdzono, ie bylo to zaleine od wysokogci miana
i wymagalo przynajmniej jednej jednostki antytoksycznej.
Pigmiennictwo dotyczqce schorzen loiysk klaczy jest slcqpe. Studienco
omawia zagadnienia schorzenia loiyska u koni, opisujqc glownie zmiany wystq-
pujqce w zakaieniu S. abortus equi i drobnoustrojami ropotworczymi. Uwaia on,.
ie o przyczynie ronienia naleiy decydowae nie tylko na podstawie badania plodu,
ale tei ? loiyska i blon plodowych. Obraz anatomopatologicznY plodu i blon plo-
dowych moie dae- dopiero wyczerpujqce podstawy do rozpoznania etiologii poro-
nienia.
Na zakonczenie rozwaian o przepuszczalnoki loiyska u klaczy, wspomniee na-
jeiy o pracy Flexnera i Gellhor n a, ktOrzy zbadali przenikanie jonOw izo-
topu sodu przez loiysko zwierzqt ssqcych. Autorzy wykazali, e najmniej prze-
puszczalne sq loiyska epiteliochorialne, najwiqcej ? hemochorialne; przez 1 g 10-
2yska hernochorialnego w ciqgu 1 godziny przeszlo u czlowieka w 9 miesiqcu ciqiy
? 4,5 mg promieniotworczego sodu, w loiysku epiteliochorialnym u gwini w 16 ty-
godniu ? 0,026 mg. Loiyska klaczy nie byly badane; mo2na wnioskowae, e jako
naleiqce do typu loiysk epiteliochorialnych, bqdq rownie2 wykazywaly malq prze-
?
[15] T. G7-E-4 ? Przypacick ronienla klaczy ? I. Lille-Szyszkowicz, S. Woyciechowska 459
puszczalnoge. ?eine uwagi, odnoszqce siq do przenikania jonow izotopu sodu
przez loiyska zwierzqt ssqcych wykazaly, ze ?przenikanie do czqgci matczynej 10-
2yska, odbywa siq bardzo szybko (okolo 4 min), lecz bardzo powoli ? do kosm1cOw
czqgci plodowych loiyska (12 ? 18 godz.). Szybkoge przenilcania zwiqksza siq z wic-
kiem i jest mniej wiqcej rownolegla do masy plodu. Pod koniec ciqiy u kotki
przepuszczalnok jest 50 razy szybsza ni2 na poczqtku ciqiy, u Swinki morskiej
? tylko 10 razy szybsza, co najprawdopodobniej wiqie siq z budowq i powstawa-
niem loiyska.1
W szeregu opublikowanych prac, dotyczqcych izoimmunizacji klaczy, autorzy
nie zajmujq siq problemem loiyska, tak, ie w obecnym etapie badan, loiysko
i ewentualne jego zmiany w izoimmunizacji klaczy stanowi jeszcze jednq ?nie-
wiadomq-.
Jest bardzo moiliwe, ie w przypadkach patologii ciqiy, do jakich zaliczye naleiy
proces izoimmunizacji naturalnej, loiysko klaczy, normalnie nieprzepuszczalne, ule-
go jakimg zmianom, ktore czyniq je przepuszczalnym dla przeciwcial. Sprawa ta
wymaga dokladnych badan.
Obser w a cj e kliniczn e. Zgodnie z pierwszymi doniesieniami o chorobie
hemolitycznej 2rebiqt (P arry i wspolpr. 1949), zwierzqta rodzq siq przewainie nor-
malne i dopier? po kilku godzinach do 5 dni wystqpujq pierwszc objawy choro-
bowe o rozmaitym nasileniu ? od bardzo ciqikich (z hemoglobinuriq) do liejszycli,
ledwo dostrzegalnych. Ociqialoge, niechqe do ssania mogq bye pierwszq oznakq
choroby. Nastqpnie na pierwszy plan wysuwa siq bladoge powlok i nasilajqca siq
ioltaczka. ROwnoczegnie z bladokiq i ogolnym oslabieniem wystqpujq zaburzenia
sercowo-naczyniowe. Mocz bywa ciemny z duiq zawartokiq bilirubiny, niekiecly
(wskutek hemoglobinurii) ? ciemno-czerwony. Anemia posuwa siq szybko naprzed;
w rozmazie krwi nie stwierdza- siq wyrainej retikulocytozy, nieslychanie rzadlco
zdarzajq siq pojedyncze erytroblasty. Poilcilocytoza, anizocytoza lub mikrocytoza ?
wystqpujq rzadko. Opornoge krwinek jest znacznie zmniejszona, krwinki wylcazujq
czqsto wyrainq autoaglutynacjq. Leukocytoza waha siq pomiqdzy 8 ? 15 tysiqcami
i wykazuje przesuniqcie w lewo.
Choroba hemolityczna irebiqt konczy siq przewainie gmierciq, zdarza siq jed-
.nak, ie niektore zwierzqta nawet zupelnie nie leczone zdrowiejq samorzutnie. Ta-
kie przypadki opisal Parry i wspolpracownicy.
W zaleinoki od objawOw chorobowych moina wyroinie w chorobie hemolitycz-
.nej 3 postacie: bardzo ostrq, ostrq i podostrq.
W przypadkach bardzo ostrego przebiegu choroby hemolitycznej, pierwsze
objawy w 8-36 godz. po urodzeniu zaznaczajq siq ciqikq anemia wywolanq gwal-
townq wewnqtrznaczyniowq hemolizq, wybitnq hemoglobinuriq i wybitnym po-
wiqkszeniem gledziony.
Postae ostr a zaznacza siq w 2-4 dni po urodzeniu, a z objawow klinicznych
na pierwszy plan wysuwa siq ioltaczka.
Postae po dostr a wystqpuje w 4-5 dni po urodzeniu, przy czym objawy
chorobowe sq slabo zaznaczone i przechodzq niekiedy niespostrzeienie.
Leczenie i zapobiegani e. Podobnie jak w chorobie hemolitycznej ludzi
metodq leczenia z wyboru chorych irebiqt jest przetaczanie krwi. Dawcami krwi mogq
bye konie z doldadnie okreglonq p6c1 wzglqdem serologicznym grupq krwi. Krew
naleiy przetaczao irebigtom moiliwie natychmiast po urodzeniu, zanim hemoliza
wewnqtrznaczyniowa osiqgnie znaczne rozmiary i spowduje nieodwracalne zmia-
ny w krqieniu i w ogrodkowym ukladzie nerwowym. Najlepsze wyniki daje prze-
taczanie krwi wymienne tj. przetoczenie krwi zgodnej grupowo przy rownoczesnym
1 Cytowane wedlug Bagi ski eg o (1).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
.160
PAN-KNR - Panstwowy Instytut Weterynaryjny - RNR
- ------- ---------
[16]
wypuszczeniu tej samej i1oci krwi chorego irebiecia. Podobnq transfuzje zastoso-
wal B essis (4) w stosunku do chorych nowonarodzonych mutat. Parr y (66) po-
daje, e najlepiej jest przetaczae krew konserwowana cytrynianem, w celti unik-
niecia wtornych zakaiefl stosuje sie Lrodki antyseptyczne. Przetoczenie wykonuje
sie metoda kropelkowa (120 kropel na minute), aparatem zamkniqtym, jak do prze-
taczania krwi u ludzi. Czas trwania transfuzji - 30-45 minut. 'loge przetaczanej
krwi za1e2y od nasilenia objawow anemii.
Z obserwacji Parrrego i wspolpracownikow wynika, ie jeieli objawy chorobowe
sa bardzo cielcie. to Hb spada do 3 g i poniiej, przy Hb = 4,5 g ciqkie objawy
znikaja. Wzrost Hb o 1 g wymaga 500 ml krwi cytrynianowej. Wynika z tego,
po to, by Hb wzroslo o 1,5 g koniecztle jest przetoczye choremu irebieciiu o ciqiarze.
50-60 kg okolo 750 ml krwi. Nie jest to zupelnie pozbawione niebezpieczefistwa
Badacze obSerwowali przypadek spowodowany przeciaieniem kraienia, przy ktorym
wystqpil obrzek pluc, w celu zmniejszenia niebezpieczefistwa przeciaienia kraie-
nia proponuja utycie zageszczonej masy krwinkowej, ktera podwyisza ilo?zer-
wonych cialek krwi, a nie zwieksza zbytnio objetoSci krwi kraiacej. Parry obli-
cza ok. 10 ml na kg cieiaru, 500-600 ml krwi dla irebiqcia o cieiarze 50-60 kg.
W zapobieganiu choroby hemolitycznej irebiat najwieksza role odgrywa dobeir
rownogrupowego ogiera, ktory ma stanowie klacz.
Ponadto naleiy zwrecie uwage na karmienie. Poniewai przekonano si e z sia-
ra matki do przewodu pokarmowego irebiecia dostaje sie wiele przeciwcial, ktore
sa absorbowane przez krwinki irebiecia, wskazane jest stosowanie karmienia przez
klacz-mamkq lub w razie jej braku podawanie mleka klaczy matki po kilkukrot-
nym Sciagnieciu siary tak, by Hoge przeciwcial w niej zawartych zncznie sie zmniej-
szyla. Po 36 godz. niebezpieczenstwo ustepuje, miano przeciwcial jest niskie, a re-
sorpcja ich przez przewed pokarmowy znacznie maleje (W i r t h, 81). Wykazano,
ze zrebie, ktere piatego dnia po urodzeniu po raz pierwszy dostalo siare z prze-
ciwcialami dla choroby hemolitycznej, nie zachorowalo i we krwi jego nie znale-
ziono przeciwcial, ktore byly obecne w siarze (B Tuner i wspolpracownicy). Je-
ieli irebie jest tak slabe. e nie ssie moina (Parry i wspolpracownicy 66) podae
za pomoca sondy Zoladkowej 1-2 razy dziennie 200-400 ml roztworu fizjologicz-
nego z 4 glikozy i 3% dwuwqglanu sodowego.
Na zakoficzenie naleiy zauwaiya. ?e prace nad znaczeniem izoimmu-
nizacji w patologii ciaiy u zwierzat sa w Polsce dopiero zapoczatkowane ?
Trudno dzig orzec, czy bed mialy te. wage w medycynie klinicznej we-
terynaryjnej, jak e maja w medycynie ludzkiej. Prace te napotykaja na
trudnoki, przede wszystkim ze wzgedu na duia rozmaitok grup i czynni-
kow skrwi zwierzat. ktOre dotychczas nie znalazly dostatecznego uwzgled-
pienia w pracach polskich. Brak tei wskutek tego w Polsce surowic
wzorcowych do oznaczania grup krwi koni. Ma to znaczenie nie tylko
dla prac z zakresu patologii ciaiy, lecz rowniei. da krwiolecznictwa
innych c.horob zwierzecych.
Badania loiysk klaczy z przypadkow izoimmunizacji mop rzucie nowe
?wiatlo na pojecie ?przepuszczalnoki" loiyska w zwiazku z ich budowa
anatomiczne.
Nie wydaje nam sie, by sprawa ta byla bez znaczenia dla hodowli kra-
jowej. A wymaga to pewnych ram organizacyjnych i wykwalifikowa-
nych pracownikOw.
[17j T - Przypadek romenta klaczy - I. Lille-Szyszkowiez, S. Woyciecnowska
461
Jeieli praca niniejsza przyczyni sie do rozwoju tej nowej galezi me-
dycyny weterynaryjnej w Polsce, jak to .ma miejsce w innych krajach,
cel jej bedzie osiegniety.
Streszczenie
W pracy podano przeglad pinuennictwa dotyczacego izoimmunizacji
w patologii ciaiy u zwierzat oraz przeprowadzono analogic z iz9iMMU-
nizacj4 w konflikcie serologicznym u ludzi. Opisano przypadek roniema
klaczy, ktory na podstawie anamnezy porodowej i wynikow badati grup
krwi klaczy; ogiera i irebiecia, autorki probuja tlumaczye izoimmuniza-
cja. Wykonana proba biologiczna wg Wienera (stosowana u ludzi) pozwo-
lila uzyskao odpornokiowe przeciwciala w surowicy klaczy (anty - C)
do miana bardzo wysokiego.
Autorki omawiaja moiliwok wnikniecia przeciwcial do plodu przez
loiysko, ktore, mimo specjalnej budowy anatomicznej, w warunkach pa-
tologicznych moie stae sie przepuszczalne dla przeciwcial niepelnych.
LITERATURA
1. Ba ginski S. (1951) - Iozoto-
py promieniotworcze oraz ich zasto-
sowanie w biologii i medycyniP.
PZWL. Warszawa.
2. Balakrishnan C. S.
I Yeravdekar S. N. (1949) - In-
dian Vet. Journ. 28, str. 86.
3. Balakrishnan C. S. i Ye-
r a v dek ar S. N. (1950) - Indian
Vet. Journ. 26, str. 355.
4. Bessis M. (1947) - Rev. He-
matol. 2.
5. Bernstein F. (1924) - Klin
Wochenschr., str. 1495.
6. B rill J. (1934) - Wiad. Wet.,
nr 162.
7. Br ill J. (1931), - Wind. Wet.
nr 129.
8. B rill J. (1933) C. R. Soc. Biol.
114, str. 199.
9. Brill J. (1930) - 'Wiad. Wet.
12, str. 69.
10. Brion A. (1949) C. R. .Acad.
Sc. 228, str. 1614 - 1616.
11. Brion A. Goret P. (1949) -
Rev. med. vet. 100. str. 355.
12. Brion A. (1951) - C. R. soc.
Biol. 143.
13. Bruner D. W., Hull F. E,
Edwards P. R., Doll E. R. (1947)
- The Blood Horse 50, str. 654.
14. Bruner D W., Hull F. E.,
Doll E. R. (1948) - Journ. Amer.
Vet. Med. As., Vol. IX., nr 32, str.
237-949.
15. Bruner D. W., Hull F. E.
Edwards P. R., Doll E. R. (1948)
- Journ. Amer. Med. Vet. As., nr 112
str. 440
16. Bruner D. W., Edwards
P R., Doll E. R. (1948) - Journ.
Amer. Med. Vet. As. nr 4 str. 363-366.
17. Bruner D. W., Brown
R G., Hull F. E. (1949) - Journ.
Amer. Med. Vet. Ass. nr 115, str. 94.
' 18. Bruner D. W., Doll E. R.,
Hull F. E., Kinkaid A. S. (1950)
- Am. J. Vet. Res. Vol. 2 sir, 22.
19. Bruner D. W_, Doll E. R.
(1953) - Corn. Vet., Vol 43, nr 2.
20. Caroli J., Bessis M. -(1947)
- C. R. Acad. Sc. 224, str. 969.
21. Caron J., Bessis M., (1947)
- Rev. Hematol. Vol 2 str. 207.
22. Caroli J., Bessis M. (1947)
- C. R. Soc. Biol. 141, str. 387.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
462
PAN-KNR - Panstwowy Instytut WeterynaryJny - RNR
23. Caroli J., Bessis M. (1947)
- C. R. Soc. Biol. 141, str. 386.
24. Coombs R. R. A., Mouran
A. E., Race R. R. (1945) - Brit. J.
Exptl. Path. 26, str. 255.
25. Coombs R. R. A., Mouran
A. E., R ace R. R. (1946) - Lancet,
str. 264.
26. Coombs R. R. A., Crow-
hurst F. T., Day D. H., Heard
I. T., Hinde T., Hoongstratem
J., Parry H. B. (1948) - J. of. Hyg.
46, str. 403.
27. Coombs R. R., Crowhurst
F. T., D a y D. H., Heard I. T., Hi n-
de T., Hoongstraten J., Parry
H. B. (1948) - J. Hyg. 46, str. 483.
28. Doll E. R., Richards M. G.,
Wallace E., Bryans J. T. (1952)
- Corn, Vet. 42, str. 4.
29. Doll E. R. (1952) - Amer
J. Vet. Res., nr 13, str. 504-508.
30. Doll E. R. (1953) - Corn. Vet
nr 43, str. 44-51.
31. Duj a rri c de la Rivi?,
By quem A (1953) - Les groupes
sanguins chez les animaux. Paris.
32. Eyquem A., Podliachouk
L., (1952) - Ann. Inst. Pasteur, Vol ,
83 str. 57.
33. Eyquem A., Podliachouk
L., (1953) - Ann Inst. Pasteur Vol.
85, str. 621.
34. Eyquem A, Podliachouk
L., (1953) - Ann. Inst. Pasteur Vol 85
str. 127-130.
35 F our ie P. J. (1955) - Ooder-
spoort J. Vet. Sci. Vol. 4 str. 7.
36. Farrelly B. T., Belonje
C. W., C r onin M. T, (1950) - Vet
Rec., Vol. 62, str. 4
37. G erm an W. A. (1948) -
reliwanje krowi u loszadiej i drugich
domasznich iiwotnych. Moskwa
38. Godlewski E. (1950) -
Embriologia zwierzqt kregowych. -
Warszawa.
39. Gotze R. (1950) - Lehrbuch
der Tiergeburtshilfe. Berlin.
40. Grootenhins (1952) - Tijd-
schr. Diergenesk., nr 77, str. 291-296
41. Hagan W. A., Bruner D. W.,
(IS]
(1951) - The infectious diseases of
domestic animals, Ithaca N. Y.
42. Heard D. H., Hinde I. T.,
My nor s L. S. (1949) - J. Hyg.
Camb. Vol. 47, p. 119.
43. Hirszfeld L., Przesmyc-
c k i F., (1923) - C. R. Soc. biol. 89,
1360.
44.Hirszfeld L. - Lille -
-Szyszkowicz I. (1947) Pol. Tye',
lek. II str. 28-31.
45. Hirschfeld L., Lille-
- Szyszkowicz I. (1947) Fourth in-
ternational Congress for microbiology.
Copenhagen.
46. Hir szf e.1 d L., (1948) - Im-
munologia ogolna.
47. Hirszf eld L., Lille - Szy-
szkowicz I., (1949) - Med. Dov
i Mikrob. 1, 2.
48. Howard F. A., Cronin A
T. J. (1955) - J. A. V. M A. Vol. 126,
nr 935, p. 93-95.
49. Hunt S., Walsh R. (1952) -
Australian Vet. Journ. Vol. 28, nr G.
p. 159-163.
50. Janowski H. (1949) - Med
Wet., nr 11.
51. Kaemp If er (1932)- Zeitschr
Immunitiitsforsch. 61, 261.
52. Kolic (1951) - Acta Vet. Bel-
grade 1, p 142-148.
53. Landsteiner K., Wienel
A., (1940) - Proc. Soc Exper. Biol
and Med. 43, 223.
54. Leclainche (1929) - Rev
Gen de Med Vet. Vol. 38, nr 447.
55. Lemetayer E., Nicol L..
Jacob L., Girard 0., Corvazier
R. R (1946) - C. R. Soc. Biol. Paris
852.
56. Lemetayer E., Nicol L..
Girard 0., Corvazier B., Chey-
zoux M. (1950) - Vet. Bull. 20, 367
57. Lehnert E. (1950) - Vet
Archiv, 20, 357.
58. Levine P., Burnham L.
Katzin E., Vogel P., (1941) -
Amer. J Obstet. Gynec. Vol. 42,
ID 925.
59 Levine P. (1941) - Amer. J.
Clin. Path. 11, 12.
60. Lille-Szyszkowicz I --
191 T. 67-E-4 - Przypadck ronienta klaczy - I. Lille-Szyszkowlcz, S. Woyclechowska 463
(1948) - Wet. Pol. nr 2, R. VI. str.
73-76.
61. Lug ow o j (1938) - Sow. Wiet.
nr 4/5.
62. Mason ,J. H., Dalling T.,
Gordon W. S. (1930) - J. Path. and
Bact. 33, 783.
63. Majilton E. A., Kelley L.
L. (1951) - Vet. Med. Vol.. 46 p. 226.
64. Orlow, Ratner J., Gromy-
k o (1938) - Sow. Wiet. nr 8/9.
65. Parnas J., Kunicki-Gold-
finger Wl., Stepkowski S.,
(1949) - Ann. Univ. M. Curie-Skio-
dowska Vol. IV. 11, Sectio DD, str.
217-272
66. Parry H. B., Day F. T.,
Crowhurst R. C. (1949) - Vet.
rec., Vol. 61, p. 435.
67. Podliachouk L., Eyquem
A. (1952) - Ann. Instit. Pasteur, Vol.
83, p. 405-407.
68. Podliachouk I., Eyquem
A. (1953) - Ann. Instit. Pasteur, Vol.
84, p. 966-968.
69. Prioureau M. (1950) - Rev.
Med. Vet., Vol. 128, p. 79-96.
70. Saint Martin Rev. Med.
Vet. Vol. 103 p. 263-268.
71. Sandber K. (1927) - Med
Inaug Diss Wien, refer. BTW.
72. Schermer S. (1934)
Twelfth International Veterinary Con-
gress Vol 3, p. 536
73. Tierheilkunde und Tierzucht
(1937) - Stang V., Wirth D., T. I.
str. 98-111.
74. Schneider L., Szathma-
ry J., (1938) - Ztschr. f. Immuni-
tatsf. 94, 465.
75. Schneider L., SzathmarY
L., (1939) - Ztschr. f. Immunitatsf.
u. Exp. Therap., Vol. 95, str. 465-474.
76. S imm ons R. T. (1946) -?-?? Na-
ture, Vol. 158, p. 486.
77. Szabuniewicz M., (1949) -
Med. Wet., nr 4, str. 276-280.
78. Studiencow A. P., (1953) -
Wietierinarnoje akuszerstwo i ginieko-
logja Moskwa.
79. Walsh R. J. (1952) - Austral.
Vet. Journ., Vol. 28, nr 6, str. 159-163.
80. Wirth D. (1950) - Grundla-
gen einer klinischen Hamatologie der
Haustiere. Wieden.
81. Wirth D. (1952) - Tierarztli-
che Umschau, nr 17/18, str. 297-301.
82. Viebr ock (1935) - Zeitschrt.
f. Veterinarkunde, nr 9.
83. Young L. E., Chrostian
R. M., Er vi n D. M., D av is R. W.,
O'Brien W. A. Swisher S. N.,
Yuille C. L. (1951) Blood Vol. 6, p.
291.
84. Woyciechowska St. (1950)
- Patologia Polska, nr 3/4. str. 343-
-358.
14. JI .n ,n - 1,11111COBH,I. 11
CT. BOAIleXOBCKa
CJIYLIA171 Y ROBbIJIM KAI< 110CTIEACTI3FIE
CEPO.TIOFHLTECKar0 KOlicNIFIKTA
P e 3I0M
ilpeAcTaanex o63op nwrepaTypnbix rkaHHIAX 6TH005IIAIIXC5I K
naTonornn 6 epemeHHomi y SKIIBOTHIAX ; npone,aeua aHanorm
c naonmmymmanneil ceponorwlecHoro KoinDnnwra y nouralkeil. OrnicaH
cutlet a6opTa y RO61,IJIbI, HOTOpblrI Ha OCII013aBIIII anamHeaa 14 pe3yIlbTaTOB
uccengosamiii rpynn Hp cant y Ho6binm, ncepe6na ii }Hepe6enHa, asTopr.,I
rip o6yroT 061)11CH11Tb naonmmynnaanneg.
Ilpoxiase,aeno 6nonorwiecHoe ncnbrranne no . BnHepy (npumenHemoe
y JIIOJELert), B p.e3yhbiaTc '201
- >20
I 1 do 15 7
* rozklad mocznika w minutach ? urea decomposition after minutes
** aglutynacja slabo zaznaczona ? agglutination very weak
Szczepy Brucella suis wydzielone ze Lwin w Polsce
la II
Characteristics of isolated Brucella strains
Wia?ciwaci bakteriostatyczne barwikow
Bacteriostatic test
_
1Metoda Picketta ? Pickett's method
fuksyna
,zasadowa tionina
basic thionin
fuchsin
C)
fiolet I
metylo- jpyroninal
WY
methyl pyronin I al
violet I
Metoda
Cruickshanka
Cruickshank's
method
Aglutynacja
z surowicami
monospecyficznymi
Agglutination test
in monospecific sera
Titer
!
fuksyna
zasadowaltioninal an _ anty- 1
t abortus
basic thionini melttensis
fuchsin
121
Typ
okre?lony
Type
diagnosed
45 25 30
45 25 32
45 25 32
40 I 1
37 ,
40 1
45 25 32 40 1 1
25 20 25 30 ' 1
I
25 35 20 25 1
25 35 17 20 0
20 32 15 15 ., 0
20 32 17
22 32 20
22 33 20
20 25 18
15 1
15 0
1
20 1 1
15 I
0
?
?
?
?
?
?
?
?
?
200 ++++
200++++
200++++
200 ++++
100 ++++
? 400++++
? 200 ++++
50++++
? 100++
100++++
? 200+?
200++++
? 400++
100++++
? 200 ++
? 400 ++++
B. suis var.
thontseni
- B. suis var.
thomseni
- B. suis var.
thomseni
- B. suis var.
thomseni
- Brucella. Typ
przejgciowy
- B. abortus
- B. abortus
- B. abortus
- B. abortus
- B. abortus
- B. abortus
atypowy
- B. abortus
I atypowy
25
22
35
Control strains
35
20
22
25
20
30
30
30
35
1
1
1
200 ++++
200 ++++
400 ?--
+**
B. abortus
B. melitensis
B. suis
Characteristics of types according to literature
20-25
35-401 20-25
30-35
2
20-25
20-25 20-25
30-35
3
35-40
20-251 30-35
35-40
1
*** odmiana amerykariska wytwarza H2S
American variant is HAS positive, Danish type
? nie badano ? not examined
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
B. abortus
B. melitensis
B. suis
odmiana duliska nie wytwarza -H2S
is HAS nagtive
22
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
J. Brill i S. Golebiowski
a w szczepach B. melitensis 20 : 1. Typ B. suis pod wzgledem wyposa--
?enia antygenoWego zbliiony jest silnie do typu B. abortus, lecz zawie-
ra wiecej antygenow M. .W zwiazku z tym przy pomocy surowic jedno-
swoistych wyprodukowanych na krolikach odroinie moina jedynie szcze-
py typu B. melitensis od szczep6w dwoch pozostalych typOw.
W naszych badaniach serologicznych stosowaliSmy odczyn zlepny,
uiywajac surowic jednoswoistych produkcji Instytutu Medycyny Pracy
i Higieny Wsi. Kaidy badany szczep sprawdzany byl przy pomocy trzech
surowic, to jest jednoswoistej surowicy anty-abortus, jednoswoistej anty-
melitensis i normalnej surowicy kroliczej. Surowice jednoswoiste roz-
cieficzano w probowkach aglutynacyjnych do wysokoki miana. Do kai-
dej probowki dodawano na 0,5 ml rozcieficzonej surowicy jedna kroplq
(0,05 ml) zawiesiny badanego szczepu w 0,85-procentowym roztworze
soli kuchennej; gestoSO zawiesiny okolo 1010 bakterii w 1 ml. Zawiesine
przygotowp,vano z 48-godzinnej hodowli szczepu Brucella na skognym
agarze odiywczym o pH 7,0, z dodatkiem 1?A glikozy i 5?/o surowicy
koriskiej inaktywowanej. Probowki wstrzasano i umieszczano na 24 go-
dziny w termostacie o temperaturze 37?, po czym pozostawiano na dwie
godziny w temperaturze pokojowej i odczytywano wynik odczynu
zlepnego.
WYNIKI BADASI
IZOLACJA SZCZEPOW BRUCELLA
Przedstawiamy szczegOlowo jedynie badania tych materialOw, z kt6-
rych udalo sie nam wyizolowae szczepy Brucella. Badania zakoriczone
ujemnym wynikiem nie bedq omawiane. Szczepy Brucella udalo sig nam
wydzielie jedynie dwukrotnie: raz z ropnia najadrza knura a drugi raz
z wyplywu dr6g rodnych maciory.
1. Badanie najadrza knura.
Knur w wieku okoIo 1 roku rasy wielkiej biaIej angielskiej, za zycia
bez klinicznych objawOw chorobowych..Proba aglutynacji i OWD w kie-
runku brucelozy ujemna. Sekcyjnie makroskopowo stwierdzono w ogonie
najadrza nieotorbiony ropien o bialo2oltej plynnej treSci, wielkoSci ziarna
grochu. Badanie mikroskopowe bezpogrednie (preparat barwiony metoda
Koziowskiego) ujemne. Posiewy, bezpogrednio na podIoie stale, jak tei
i pogrednio poprzez podIoie plynne, daly ,wynik ujemny.
W dniu 26 maja zakaiono: jedna Swink e morska tregcia ropnia na-
jadrza i jedna Swinke morska rozcierem najadrza. W obu. wypadkach
badany material Wstrzykiwano podskOrnie. Kontrolne badania serolo-
giczne krwi gwinki Nr 1 zaka2onej treScia ropnia przeprowadzono kolej-
no w dniu 20 i 30 czerwca; zachowanie sie miana zlepnego surowicy
Szczepy Bruce/la suis wydziclone ze ?win w Polsce 123
-
gwinki wedlug kolejnoSci badati przedstawialo siq nastqpujaco: pierwsze
badanie ? aglutynacja w rozciericzeniu 1 : 80 + + ++, drugie badanie
1 : 200 + + + +. W dniu 30 czerwca gwinke Nr 1 uSpiono. Sekcyjnie
stwierdzono ostry obrzqk gledziony. Badanie bakteriologiczne narzgdOW
wewnetrznych i wezlOw chlonnych gwinki dab o wynik ujemny.
Roicierem narzadOw wewnqtrznych i wezIow chlonnych Swinki Nr 1
zakaiono natychmiast po sekcji gwink e Nr la. Krew tej Swinki zbadano
serologicznie dnia: 27 lipca, 17 sierpnia, 29 sierpnia, 14 wrzegnia i 21
wrzegnia. Miana zlepne surowicy badanej gwinki przedstawiaja sie we-
dlug kolejnoki badati nastepujaco: 1) ?, 2) ?, 3) 1 : 40 + + + +, 1-: 80
++, 4) 1 : 80 ++++, 1:160 ++, 5) 1:80 ++++.
W dniu 21 wrzeLnia Swink e Nr la uSpiono. Sekcyjnie stwierdzono
w watrobie szarobiaIe ogniska martwicze wielkoSci gIowki szpilki -oraz
ostry obrzek Sledziony. Wykonano badania bakteriologiczne narzadow
wewnetrznych i wqzlow chlonnych (metodyka badari patrz rozdzial 2).
Badania daly wynik ujemny. Natychmiast po sekcji rozcierem narzadOw
wewnetrznych i wezlOw chIonnych Awinki Nr la zakaiono kolejnq gwin-
kg Nr lb. Krew Sw.inki"Nr lb badano serologicznie w siniach 12 pai-
dziernika, 24 paidziernika i 2 listopada; miana zlepne surowicy Przed-
stawialy sie nastepujqco: 1) ?, 2) 1 : 160 ++++, 3) 1 : 640 ++++.
W dniu 2 listopada gwink e Nr lb uLpiono. Sekcyjnie stwierdzono
bardzo silne powiekszenie wszystkich wezlow chIonnych oraz ropieri
w wq21e chIonnym krezkowym. Wykonano badania bakteriologiczne na-
rzadow wewngtrznych, wezIOw chlonnych oraz ropnia wgzIa chIonnego,
krezkowego. PaIeczki Bruce/la wyhodowano z posiewu bezparedniego
na podlo2e stale z treAci ropnia wgzla krezkowego (szczep Nr 1) oraz
z posiewu poSredniego wezlOw chlonnych tuszy (szczep Nr 2) poprzez
podloie plynne; posiew bezpogreclni wezIow chlonnych tuszy na podloie
stale dal wynik ujemny.
Badania kontrolne serologiczne krwi Lwinki Nr 2 zakaionej rozcie-
rem najadrza przeprowadzono w dniach: 20 czerwca, 30 czerwca, 7 lipca,
21 lipca, 4 sierpnia, 17 sierpnia i 29 sierpnia; zachowanie sie miana zlep-
nego surowicy Swinki Nr 2 wedlug kolejnaci badari przedstawialo sie
-nastqpujaco: 1) ?, 2) 3) ?, 4) ?, 5) ?, 6) 1 : 40 + + + +, 7) 1 :40
+ ++ +, 1 : 80 + +. Swink e Nr 2 ugpiono w dniu 29 sierpnia. Sekcyjnie
stwierdzono w watrobie liczne rozsiane ogniska martwicze szaro:biaie,
wielkoSci gIowki szpilki. Badanie bakteriologiczne dab o wynik ujemny.
Od dalszych pasaiy materiaIu na ?winkach morskich odstapionb ze
wzgledu na uzyskanie szczepu Brucella z ropnia tego samego najadrza:
2. Badania wycieku z drOg rodnych maciory.
Badanie bezpogrednie mikroskopowe (preparat barwiony metoda Ko-
zlowskiego) ujemne. Posiewy bezpoArednie na podloie stale oraz pared-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
12.1J. Brill i S. Golebiowski
nie, poprzez podloie plynne, daly wynik ujemny. W dniu 26 maja
1955 r. badanym materialem zakaiono wink e morskq Nr 3. Kontrolne
badania serologiczne surowicy zakaionej LwinIci w kierunku brucelozy
przeprowadzono w dniach 20 i 30 czerwca, 7 i 21 lipca, 4, 17 i 29 sierp-
nia. Miana zlepne surowicy przedstawialy sie w kolejnaci badan na-
stepujqco: 1) 1 : 5 ++, 2) ?, 3) ?, 4) ?, 5) 1 : 40 +?++,6) .1 : 60
+1. -1- -F, 1: 320 -I- -F, 7) 1 :160 + + -F. Swink e Nr 3 ugpiono w dniu
29 sierpnia. Sekcyjnie stwierdzono podostry obrzek gledziony. Badanie
bakteriologiczne wezlow chlonnych i narzqdOw wewnetrznych dab o wynik
ujemny. Jednoczegnie rozcierem narzqdOw wewnetrznych i wezlow
chlonnych gwinki Nr 3 zaka2ono gwink e morskq Nr 8a. Krew Lwinki
Nr 3a badano serologicznie w dniach 21 wrzegnia i 10 paidziernika; mia-
na zlepne surowicy przedstawiajq sie nastepujqco: 1) ?, 2) 1 : 20
-F, 1 : 40 + W dniu 11 paidziernika gwinka Nr 3a padIa. Sek-
cyjnie stwierdzono due, szarobiale ogniska martwicze w wqtrobie, ostry
obrzek gledziony, silne powiekszenie wzl?w chIormych krezkowych.
Posiewy bezpogrednie parzqdow wewnetrznych i wezlow chlonnych daly
wynik ujemny. Z posiew6w pogrednich poprzez podIoie plynne uzyskano
wzrost paleczek Brucella z rozcieru wqtroby i gledziony (szczep Nr 3)
oraz z wezlOw chionnych (szczep Nr 4).
CHARAHTERYSTYKA WYDZIELONYCH SZCZEPOW BRUCELLA
Cechy charakterystyczne czterech, wydzielonych przez nas od dwOch
win, szczepOw Brucella zebrane sq w tabeli II. Szczepy te weszly
w sklad kolekcji drobnoustrojow Muzeum Polskiej Akademii Nauk, odno-
Sne numery muzealne odnotowane sq w notce na stronie 115. W tabeli II
zamiegciligmy jednoczegnie dla porownania wlasnoSci 8 szczep6w Brucella
wydzielonych przez Wojewodzki Zaklad Higieny Weterynaryjnej w Lodzi
z piodow bydla. WgrOd tych szczepow szczep oznaczony Nr C-T pocho-
dzil wlagnie z tego samego gospodarstwa, w kt6rym stwierdziligmy bru-
celoze gwin.
Jako kontrole prawidlowego przebiegu badan przy okreSlaniu cech
poszczegolnych szczepow sluiyIy nam szczepy typowe Brucella abor-
tus N.r 24 (szczep Nr 584/54 Kolekcji drobnoustrojow PAN), Brucella me-
litensis Nr 167 i Brucella suis Nr 114 (otrzymane z Muzeum Instyttitu
Medycyny Pracy i Higieny Wsi w Lublinie) oraz szczep Brucella abortus
544 (z Vet. Labor. Weybridge, Kolekcja drobnoustrojow. PAN 673/56,
szczep Brucella melitensis C (ze Statens Serum Institute, Kopenhagen,
Nr Kolekcji Drobnoustrojow PAN 174/47) i Brucella melitensis M16
(z Vet. Labor. Weybridge, Kolekcja drobnoustrojow PAN 675/56).
W oparciu o dokonane badania wydzielone ze gwin 4 szczepy Brucella
okregliligmy ostatecznie jako typowe Brucella suis var. thomseni. Wy-
Szczepy Brucelia suis wydzielone ze ?win w Polsce
125
dzielone przez nas szczepy zostaly kontrolnie przebadane przez prof.
dr A. Thomsena ze Statens Veterinere Serumlaboratorium, Kopenhaga
oraz przez Instytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi w Lublinie. Oba za-
klady potwierdzily nasze oznaczenia.
Odnanie pozostalych 8 badanych szczepow wydzielonych przez
WZHW w Lodzi z bydla, to przed szczegOlowym ornowieniem ich cech
uwa?amy za stosowne ()ramie niezgodnaci jakie zaistnialy migdzy wy-
nikami naszych badari przy okreSlaniu wlagciwoLci bakteriostatycznych
barwikow metodq Picketta, przy zastosowaniu tabletek z barwikami
produkcji Roskilde Medical Company Ltd. Dennmark a tabelq Bendtsena,
opracowanq ?przez autora w oparciu o tabletki barwikowe tej samej
firmy. Raiqcq niezgodnoge stwierdziliSmy w zachowaniu sie szczepow
w stosunku do NDDTC; wedlug Bendtsena typowe szczepy B. melitensis
powinny dae w obecnoki NDDTC 3 strefy zahamowania wzrostu, a B.
abortus 2 strefy, gdy tymczasem w naszych badaniach szczepy -typowe
i szczepy wydzielone z bydla o cechach pozostaIych odpowiadajqcych B.
abortus daly w tym tegcie tylko jednq strefq zahamowania wzrostu lub
w ogOle rile stwierdzono dzialania hamujqcego NDDTC na wzrost nie-
ktorych szczepow. Ju po dokonaniu tych badan w rozmowie osobistej
z profesorem Renoux moglem wyjanie, 2e stosowanie NDDTC w po-
staci tabletek diagnostycznych jest obecnie nierealne, albowiem produkt
ten ? jak sie okazalo ? ulega szybko rozkIadowi.
Due roinice w zachowaniu sie szczepOw stwierdziligmy w naszych
badaniach w porownaniu z wynikami podanymi przez Bendtsena w od-
niesieniu do tabletek barwikowych z fioletem metylowym i pyroninq.
Naleiy jednak podkreglie, e roinice te wystqpily jedynie przy okregla-
niu 8 szczep6w wydzielonYch z bydla, zachowanie sie szczepOw typowych
muzealnych w stosunku do tych dwOch barwikow odpowiadalo ,nato-
miast caIkowicie danym zawartym w tabeli Bendtsena. Moe to przema-
wiae z jednej strony za slusznogciq wynikow Bendtsena, z drugiej za
pewnq odmiennogciq w zachowaniu sie szczepow B. abortus Swieio wy-
? dzielonych z ? materiaIow terenowych w stosunku do tych dwoch bar-
wikOw.
Prawie calkpwitq igodnae naszych wynikow z wynikami Bendtsena
stwierdza sie w dzialaniu fuksyny i tioniny na szczepy typowe, jak i na
szczepy wydzielone z materiaIow terenowych. Z tych te wzgleclOw przy
okreglaniu typu 8 badanych szczepow wydzielonych od bydla, jeffi cho-
dzi o wlakiwaci bakteriostatyczne barwikow, bierzemy pod uwage
tylko zachowanie sie szczepOw w stosunku do fuksyny zasadowej i tioni-
ny, pomijajqc testy z fioletem metylowym, pyroninq i NDDTC.
--U.w,zgledniajqc powyisze zastrzeienia naleiy uznae szczepy Nr 789,
25$,1318-, 721, 633 za B. abortus-typowe, szczepy Nr C-T, 170 za B. abor-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
126 J. Brill-i S. Golebiowski
tus-atypowe. Szczep Nr C-T roini sie od szczepu typowego B. abortus
wiekszq aktywnokiq ureazy, a szczep Nr 170 mniejszq wrailiwokiq na
toning. Na specjalne om6wienie zasluguje szczep r?,F 300. Budowa antyge-
nowa tego szczepu odpowiada budowie antygenowej B. abortus lub B.
suis. AktywnoLe ureazy, zachowanie sie w stosunku do tioniny odpowia-
dajq szczepom B. suis, zapotrzebowanie CO2 I zachowanie 'sie w stosunku
do fuksyny zasadowej odpowiadajq szczepom B. abortus. Wytwarzanie
H?S moie przemawiae bqdi za przynaleinokiq do typu B. abortus, bqdi
B. suis (odmiana amerykariska). Tak wiec na podstawie przytoczonych
wynik6w badari szczep ten nie moie bye zakwalifikowany ani do typu
B. abortus, ani do typu B. suis. Jest to szczep o cechach wybitnie przej-
Lciowych.
OMOWIENIE WYNIKOW
Wydzielenie szczepOw Brucella ze Lwin po raz pierwszy na terenie
Polski wymaga Lcislego ich okreLlenia. Ze wzgledow epizootiologicznych
oraz epidemiologicznych nie jest rzeczq obojetnq, czy wydzielony szczep
jest typem B. abortus, B. suis czy tei B. melitensis. Wiadomo bowiem,
2e jakkolwiek wszystkie typy Brucella sq chorobotwOrcze dla ludzi i bez
mala wszystkich gatunkow zwierzat domowych, niemniej jeclnak, jeLli
chodzi o czlowieka, specjalna chorobotworczokiq cechujq sie w pierw-
szym rzedzie B. melitensis i B. suis, odmiana amerykariska. W szczeg61-
noki szczepy B. melitensis, pochodzqce bezpoLrednio od koz i owiec, sq
wybitnie chorobotworcze dla czlowieka, gdy tymczasem szczepy typowe
B. abortus, pochodzqce od bydla cechy tej ? jak to podaje S t a-
bl ef orth (1953) ? sq raczej pozbawione.
B. suis odmiana amerykariska naleiy rowniei do szczepOw silnie cho-
robotworczych dla czlowieka, gdy tymczasem B. suis odmiana duriska,
roiniaca sie od pierwszej tylko niezdolnokiq do wytwarzania HnS, uwa-
iana jest raczej tylko za wyjatkowo chorobotworczq dla czlowieka (H u
dies on on 1943, Parnas i Tuszkiewicz 1956).
Przytoczone powyej ro2nice chorobotwOrczoki poszczegolnych typ6w
paleczek Brucella dla czlowieka jui same przez sie stanowiq pelne uza-
sadnienie dla przeprowadzenia szczegolowych badan nad typowaniem
-wydzielonych przez nas ze Lwin szczep6w. Procz powyiej podanego
aspektu uzasadniajqcego potrzebe. typowania paleczek Brucella, Iqczy sie
jeszcze. z typowaniem zagadnienie zmiennoki drobnoustrojow.
Gatunek Brucella obejmuje nie tylko 3 podstawowe typy, lecz take
szereg szczepow atypowych lub przejkiowych. Roinice pomiedzy szcze-
pami typowymi a atypowyrni sprowadzaja sie do roinic w spektrum ak-
tywnoki biochemicznej, wzglednie do roinic struktury antygenowej. Po-
mijam w tym miejscu zagadnienie, czy mow* o typach Brucella nie
Szczepy Bruce/la suis wydzielone ze gwin w Polsce 127
powinniLmy ewentualnie ? wzorem profesora Parnasa ? mowie jedyf
nie o odmianach zamiast o typach, mam jednakowo wraienie, ie dysku-
syjnie znacznie bardziej zrozumiala staje sie sprawa typowania _bruceli,
jeieli staniemy na stanowisku reprezentowanym przez bez mala wszyst-
kich badaczy tej dziedziny mikrobiologii, kt6rzy rozroiniajq trzy zasadni-
cze typy bruceli Graz ich odmiany czyli warianty.
-
Wspomniane r6inice w niczym nie wykluczajq morfologicznej, ?sob-
niczej zmiennoki oraz zmiennoki wzrostu na podloiach.
Od czasu klasycznych badari Pasteura nad zmiennokiq drobnoustro=
jow, uzyskiwana przez pasaie badanego szezepu w roinych warunkach
Lrodowiskowych, wiemy, ie zmiennoLe drobnoustrojow moina osiqgnqe
stosunkowo Iatwo. PolipatogennaLa paleczek Brucella stwarza dla tego
drobnoustroju wyjatkowo dogodne warunki bytowania w roinych gr.&
dowiskach, co zapewne zaleine jest od duiej adaptywnoki enzymatycz-
nej tego gatunku. RoinorodnoLe Lrodowiska, w ktorym Brucella mogq
bytowae, musi tei odwrotnie wywierae wplyw na staIoLe lub zmiennoLe
przynajmniej niektorych cech drobnoustrojew. Prace badaczy angielskich
podkreLlajq wyjatkowa anomalie, jakq zaobserwowano wgrod typowyth
szczep6w B. melitensis wydzielonych z pokainej liczby kr6w na prze-
strzeni ostatnich lat w Anglii. LudnoLe miejscowa, ktora pila mleko od
krow zakaionych B. melitensis, nie chorowala. Odnosi sie wraienie,
pasaie przez krowy wyhodowanych w Anglii szczep6w B. melitensis
spowodowaly obniienie charakterystycznej dla typu B. melitensis zjadli-
woki w stosunku do organizmu czlowieka.
Uzyskiwanie zmiennoki typu przez pasai poprzez organizm gospo-
darza ?niewiakiwego" bylo przedmiotem badan wielu autor6w. W a s h-
k o, B ay, Donh am, Hut c hing s (1951b) z 22 Lwiri zakaionych
dla celow doLwiadczalnych szczepami B. abortus wydzielili w 4 przypad-
kach szczepy B. suis. Gilma n, Milks i Birch (1934) probowali
zmienie charakterystyczne cechy szczepow B. abortus przez pasaie na
Lwiniach. Uzyskane wyniki byly jednak ujemne, pomimo e pasaiowano
szczep B. abortus kolejno przez 6 Lwin.
-W ashko i wspolpracownicy (1951a) badali wlakiwoki chorobo-
twOrcze szczepow B. abortus wydzielonych ze wi? przez Mc Cullogha
I doszli do wniosku, ie nie r6iniq sie one pod wzgledem chorobotwOrczoki
dla Lwiri od szczepow B. abortus wydzielonych z bydla.
Cameron i Meyer (1952) pasaiowali serYjnie szczep Brucella
S 19 przez 21 Lwin, czas przebywania szczepu w organizmie wi? wynosil
406 dni. Szczep wyhodowany w koncowej fazie doLwiadczenia nie wy-
kazal odchylen w por6wnaniu ze szczepem wyjkiowym w tekie tole-
rancji wzgledem barwikOw oraz w tekie zjadliwoki, mierzonym uszko-
dzeniami Lledziony zakaionych Lwinek morskich.
^
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
128 J. Brill i S. Golebiowslci
Ten kr6tki przeglqd prob sterowanej zmiennoki cech charakteryzu-
jqcych poszczeg6lne typy Brucella drogq eksperymentu biologicznego
zdaje siq wskazywae na to, ie niektOre szczepy poszczegolnych typ6w
mogq wykazywae zmiennoge przynajmniej pewnych cech. Poza tym nie-
ktore dane wskazujq, na to, 2e kaidy z typ6w Brucella, natrafiajqc na
wrailiwego gospodarza sparod roinych gatunkow zwierzat, moie stae
sie dla niego paso2ytem nie zmieniajqc przy tym charakterystycznych
cech wyjkiowych. Zagadnienie zmiennoki paleczek Brucella drogq bio-
logicznego eksperymentu przez wspoIhodowle in vivo w organizmie kury
zalsaionej Salmonella pullorum, bylo przedmiotem badari i publikacji
Brilla (B rill i Fr en dzel --1936). W wyniku tych badari uzyskano
z organizmu kur wspolzaka2onych szczepami Brucella i szczepami
S. pullorum szczepy Brucella zlepiajace sie surowica swoistq anty-
pullorum.
P-a rnas (1956) donosi o moZliwokiach wywolania zmiennoki nie-
ktorych cech charakterystycznych dla typu przez wspolhodowle dwoch
roZnych typow paleczek- Brucella in vitro (hybrydyzacja wegetatywna).
Staloge cech nabytych w ten sposob nie zostaIa przez autora sprawdzona
ze wzgledu na zaginiecie szczepu.
Badane przez nas szczepy Brucella, okrelone jako Brucella suis ?
LOcli 1, 2, 3, 4, wydzielone ze gwin okazaly sie szczepami typowymi
B. suis, odmiana duriska. Stwierdzenie tego faktu ma due znaczenie epi-
demiologiczne, poniewa2 odmiana duriska w przeciwieristwie do odmiany
amerykaliskiej naleiy do szczep6w malo chorobotworczych dla ludzi. Tym
te2 naleZy przypuszczalnie tlumaczye fakt, 2e pomimo niezwykle
due-
go rozprzestrzenienia sie brucelozy wkod trzody chlewnej PGR-Turzy-
now, a tym samym du2ego zagqszczenia zarazka w Arodowisku w zwiqzku
z czestymi ronieniami i nie przestrzeganiem przez personel obslugujacy
przepisow sanitarno-higienicznych, obsluga chlewni w liczbie 3 ?sob po-
zostala ? jak mogligmy stwierdzie na podstawie wywiadu i badari sero-
logicznych ? w pelni zdrowia.
Szczep Brucella wydzielony z plodu bydlecego a pochodzqcy od kro-
wy z tego samego gospodarstwa, w ktorym stwierdzono u wi? szczepy
B. suis, okregliliAmy jakp B. abortus atypowy (Nr C-T). Wgrod 6 osOb
personelu obslugujqcego bydIo w PGR Turzynow stwierdzilimy 2 przy-
padki brucelozy, co mo2e bye zwiqzane z wiekszq zjadliwokiq szczepu
Brucella dla ludzi w ogolnoki lub ze zwiekszonymi mo1iwociami za-
kaZenia sie ludzi przy kontakcie z bydlem. Je1i bowiem chodzi o ob-
sluge chlewni, to zaka2enie ludzi moglo dojge do skutku przez kontakt
lub te2 drogq aerogennq podczas oczyszczania pomieszczeri, natomiast
w -przypadku obslugi obory naleiy wziqe pod uwagg ? w wigkszym
jeszcze stopniu ? trzeci sposob zakaZania ie paleCzkami Brucella, mia-
Szczepy Brucellu suis wydzielone ze w Polsce :129
_ _
nowicie drop pokarmowq przez picie surowego mleka i stosunkowo
znacznie wiekszy kontakt czlowieka z bydlem przy porodach. Nie
bez wplywu bedzie take w takich wypadkach i1o?arazka z jakq
siq styka czIowiek przy porodzie lub w wypadku poronienia krowy za-
kaZonej.
Odnanie zmiennoki paleczek Brucella naleiy podkreglie nastePu-
Ace obserwacje. W naszych dodatkowych badaniach natrafiligmy ai na
trzy szczepy, ktore bezwzglednie przemawiajq za wystepowaniem zja-
wiska zmiennoki aktywnoki biochemicznej i wrailiwoki na grodki bak-
teriostatyczne wkod szczepow naleiqcych do rodzaju.Brucella. Szczep
NT 300 jest tego przekonywajqcym dowodem. Szczep ten w oparciu
o przeprowadzone przez nas badania (stosowana metodyka stanowi obec-
nie bez mala wszedzie podstawe do okreglania typu) nie moe bye zakwa-
lifikowany ani do typu B. abortus, ani do typu B. suis. Jest to szczep
o cechach wybitnie odbiegajqcych od cech typowych, a moie on sie''
?wywodzie" zarowno z typowego szczepu B. abortus, jak i z typowego
szczepu B. suis. Szczep ten zostaI przez nas wyizolowany z poronionego
piodu bydlecego.
Na specjalne om6wienie zasluguje metodyka i technika izolacji szcze-
p6w B. suis. Naleiy podkreglie, 2e wydzielenie ?primokultury" B. suis
z materialu zaka2onego jest, jak wynika z naszych badan, zwiqzane
z duiymi trudnokiami. Zastosowanie do badan bakteriologicznych jedy-
nie tylko podloiy staIych i plynnych, specjalnie przydatnych do wzrostu
paIeczek Brucella, w naszych badaniach pomimo przeprowadzenia setek
posiewow nie dab o w Zadnym przypadku dodatnich wynik6w.
Przypuszczalnie jest to zwiqzane ze zbyt malai1ocia zarazkow w ba-
danym materiale. Dopiero dzieki u2yciu do badari gwinek morskich, a za-
tern prOby biologicznej, udalo nam sie wydzielie szczepy B. suis. Jednak
I w eksperymencie biologicznym natrafia sie na trudnoki. Hodowle za-
Io2one na poiywkach wybiorczych stalych i plynnych z zakaonych or-
ganow gwinek morskich mogq bye ujemne pomimo wysokiego miana zlep-
nego surowicy gwinki (miano 1 : 200) oraz zmian sekcyjnych gwiadczq-
cych o zakaieniu (ostry obrzek gledziony). Dlatego tei dla uzyskania
do-
datnich wynikow konieczne jest kolejne zakaienie tiastepnych Awinek
w pasabi do pewnego stopnia glepym, ai, do uzyskania w hodowli poszu--
kiwanego szczepu Brucella. W naszym przypadku szczepy B. suis ozna-
czone numerami 1 i 2 wydzieliligmy dopiero po.trzecim pasaai ?glepym"
na gwinkach morskich, a szczepy numer 3 i 4 po drugim. Z tego rodzaju
trudnokiami spotykali sie rownie2 i inni badacze, np. Tie woso w-
i Annagiew (1956) oraz Kolomakin (1956). Donosza _oni o dodat-
nich mianach (1 : 160) zlepnych u zakaionych gwinek, z ktorych pomi-
mo to the uzyskano szczepow Brucella.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
130 J. Brill i S. Golebiowski
Poza tym naleiy uznae wy?szok poiywek wybi6rczych plynnych
nad stalymi przy zakladaniu hodowli z materialu zaka2onego, nie za-
nieczyszczonego postronnq florq bakteryjnq. Z takim to wiaAnie materia-
lem mamy przewainie do czynienia przy badaniu narzqdow gwinek mor-
skich uZytych do prob biologicznych. Wysiew na podloie plynne umoili-
wia namnoienie sig paleczek Bruce//a, ktorych ilo? tkankach zwie-
rzqt zakaionych ? jak to czqsto bywa ? jest nieznaczna. W naszych
badaniach na 4 wyizolowane szczepy Brucella 3 wyhodowano jedynie
dziqki stosowaniu podIoiy plynnych (posiewy bezparednio na podloia
stale byly ujemne), a zaledwie 1 wyhodowano z wysiewu bezpogrednie-
go na podlole stale i to z ogniska, w ktorym nagromadzenie zarazka mu-
sialo bye silq rzeczy due, a mianowicie z ropnia wezla krezkowego.
Odnogilie czasu obserwacji gwinek morskich zakaionych materialem
badanym na obecnoge Brucella, to w oparciu o nasze dawiadczenia, czas
ten powinien bye przedluiony do 12 tygodni. Obserwacja 6-tygodniowa,
powszechnie zalecana, nie pozwala na uchwycenie wszystkich zwierzqt,
ktore by mogly ewentualnie zareagowae dodatnim mianem serologicznym
wskutek zakaienia. T.JApienie gwinki morskiej serologicznie ujemnej jui
po 6 tygodniach obserwacji i przeprowadzeniu w tym czasie badan bak-
teriologicznych daje mniej szans wydzielenia zarazka nii przeprowadze-
nie badan bakteriologicznych po wystqpieniu pozytywnego miana zlep-
nego. W naszych badaniach gwinka morska Nr la zareagowala serolo-
gicznie dodatnio miqdzy siodmym a dziewiqtym tygodniem od chwili za-
kaienia, gwinka morska Nr 3 miqdzy osmym a dziesiqtym tygodniem,
a gwinka Nr 2 miedzy dziesiqtym a dwunastym tygodniem.
1. Jako przyczynq ronienia macior ustalono zakaienie wywolane
przez Brucella suis var. thomseni (B. suis odmiana duliska).
2. Jeden szczep wydzielono z ropnia najqdrza knura (szczep B. suis
LOdi. 1), drugi z wycieku organOw rodnych maciory (szczep B. suis
LOcii 4)*. Wydzielone szczepy B. suis posiadaly wszystkie cechy typowe
dla B. suis odmiana duriska.
3. Szczepy B. suis zostaly wydzielone ze gwin po raz pierwszy
w PoIke.
4. Drogq posiewow bezpogrednich na wybiorcze podloia stale i plyn-
ne nie udal6 sig wydzielie szczepow Bruce1/a, pomimo licznych bardzo
prob. Szczepy Brucella wydzielono dopiero?dzieki zastosowaniu ,,lepych"
* Szczepy znajdujq sie w Kolekcji DrobnoustrojOw Polskiej Akademii Nauk pod
sygnaturami: 730/56/1, 731/56/4.
Szczepy Brucella?suis wydzielone ze ?win w Polsce
131
pasaiy badanych materialow przez winki morskie (dwa wzglgdnie trzy
pasaie).
5. Zalecany powszechnie 6-tygodniowy czas obserwacji zakaionych
eksperymentalnie gwinek morskich okazaI siq w stosunku do naszych
szczepow niewystarczajqcy. Swinki morskie zakaione badanym materia-
lem zareagowaly serologicznie dopiero migdzy 7 a 12 tygodniem od
chwili zakaienia.
6. Szczep Brucella wydzielony z plodu bydlqcego z tego samego gos-
podarstwa zostal okre6lony przez nas jako Brucella abortus ?atypowy".
7. Przebadane porownawczo szczepy Brucella wydzielone z plodOw
bydlqcych z wojewodztwa Iodzkiego w 5 przypadkach wykazaly cechy
charakterystyczne dla typu B. abortus, w 1 przypadku cechy atypowe
B. abortus a w 1 przypadku cechy B. abortus typ przejgciowy.
8. Test bakteriostatyczny barwikowy wedlug metody Picketta z za-
stosowaniem tabletek produkcji Roskilde Medical Company Ltd. Denn-
mark okazai sie w uZyciu praktyczniejszy od innych testow bakteriosta-
tycznych barwikowych.
9. Test Renoux z NDDTC (sodium diethylthiocarbamate) w postaci
tabletek okazal siq nie przydatny, przypuszczalnie wskutek rozkladu pre-
paratu w skladowych tabletkach.
Bendtsen H. 1954: On type
Med. 6: 355.
Brill J., Frendzel J. 1936:
drobnoustrojow hodowanych
T. XXIi: 418.
Brill J., Golebiowski St. 1956: Bruceloza ?wizi. Med. Doaw. i Mikr. 2: 244.
Brill J., Golebiowski St. 1957: Kompleksowe Lroclowiskowe badania bru-
celozy. Rocz. Nauk Roln. T. 68?E-1: 93.
Cameron H., Me y er M. 1952: An Attempt to a Alter the Characteristics of
Brucella Abortus by Serial Passage Through Swine. The Cornell Vet. 1: 42.
Gilman H., Milks C., Birch R. 1934:- Passage of Bovine Brucella through
Swine. J. Inf. Dis. 54: 171.
HtOdleson I. F. 1943: Brucellosis in Man and Animals, New York. The Com-
monwealth Fund.
Kolomakin G. A. 1956: Rol kleszczej siemejstwa Ixodidae w epizootiologii bru-
celleza. Wiet. 6: 33.
LITERATURA
differentiation of
Paraaglutynacja
razem in vivo
Brucella Bacteria. Nord. Vet.
doLwiadczalna dwoch gatunkow
w kurze. Med. Doatv. i Spol.
Parnas J., Tu s zk iewicz A. 1956: Bruceloza. PZWL. Warszawa.
P a r n4s J. 1956: Pray doiwiadczalnego przeobraiania cech odmian paleczek
Brucella. Acta Micr. Polonica. Vol. V: 45.
Rozanow H. 1952: Mikrobiologiczeskaja diagnostyka zabolewanij s. ch. i.
Sielchozgiz, Moskwa.
Stablef or th A. W. 1953: World Health Org., Monograph Series. Nr. 19. Ad-
vances in the control of zoonoses. Geneva.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
132 J. Brill i S. Golqbiowski
Tiewosow A. M., Annagiew A. A. 1956: Ku woprosu o prirodnych oczagach
brucelleza. Wiet., 6: 33.
Thomsen A. 1934: Brucella infection in swine. Kopenhaga.
Washko F., Hutchings L., Bay W., Donham C. 1951a: Studies on the
Pathogenicity of Brucella suis for Cattle ? II. Amer. .T. Vet. Res., 12: 165.
Washko F., Bay W. W., Donham C. R., Hutchings L. 1951b: Studies of
the Pathogenicity of Brucella abortus for Swine ? I. Amer. J. Vet. Res., 12: 320.
Harn a c h R. 1957: Epizootologicka komplexnost brucelozy. Pokroky vo VSrskume
Brucelozy; Vyd Slov. Akad. Vied. Bratislawa: 65.
Thomsen A. 1957: Brucellainfektion beim Schwein und ihre Beziehung zur
Brucellainfektion beim Haasen. Pokroky vo Vjrskume Brucelozy; Vyd. Slay.
Akad. Vied. Bratislawa: 184.
Niznansky F. i wspolprac. 1957: prispevok k epizootologii brucelozy polnSrch
zajacov na Slovensku. Pokroky ku VS,skume Bruceliky, Vyd. Slay. Akad. Vied.
Bratislava: 199.
Katalog Drobnoustrojow. 1956: Wyd. PAN. Komisja Naukowa dla Spraw Kolekcji
Drobnoustrojow. Warszawa.
J. Bril/ and S. Golgbiowski
THE FIRST ISOLATION OF BRUCELLA SUIS FROM PIGS IN POLAND
Summary
Many cases of abortion in sows obserwed in one of Goverment Estate were
shown to be due to infection with Brucella suis var. thomseni.
Two strains were isolated ? one from the abcess of a epidymis of a boar,
second from the secretion of female genital tract.
These strains, were diagnosed as typical B. suis strains.
It is the first case of isolation of B. suis from pigs in Poland*.
It was found that for the isolation of B. suis the method of choice is the
passage of infectious material through guinea-pigs. In most cases at least three
?blind" passages are needed before the isolation on nutrient media in possible.
The period of observation of infected guinea-pigs should be prolonged up to
12 weeks; the formation of specific antibodies very often in observed not earlier,
then 7-12 weeks after the infection.
Routinely used selective liquid and solid media were shown to be not sui-
table for isolation of B. suis directly from infected animals.
In the district, where above mentioned strains have been isolated, number
of animals were examined. One atypical strain of B. abortus was isolated from
aborted bovine foetus? Among seven strains isolated at the same time from bo-
vine foetuses in LOdi-Voievodztwo five were diagnosed as typical B. abortus, one
as atypical B. abortus and one as intermedium B. abortus.
It was - shown that in differentiation of Brucella species the most useful is
Pickett's test (bacteriostatic action of dyes) performed with dye ? tabletes produ-
ced by Roskilde Medical Co LTD.
The results obtained with NDDTC (Renoux's test) were inconclusive, pro-
bably due to the decomposition of the active substance during storage.
* The strains mentioned are included in the collection of Microorganisms of Polish Acade-
my of Science under the numbers: 730/56/1 and 731/56/4
ODBITKA Z ,,MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ"
Nr 3 ? 1954 r.
ALFRED CHODKOWSKI1
Stan epitoocjologiczny zakainych
schorzeii wymion u krow' w Polsele
Z Katedry Zoohigieny Wyclzlalu Wet. 1ThICS
oraz
z Wydzialu Mtkroblologit P.I.W. w Pulawach
Kierownik: boc. dr ALFRED CHODKOWSKI
Niedostatcczne zainteresowanie zakainym zapale-
niem wymion u krow w P-olsce byto spowodowane
brakiem danych statystycznych'z terenu catego Kraju
oraz badan Inajacych na celu poznanie drobnoustro-
jOw .biorticych udzial w,tym schorzeniu. Prace Pi j a-
nowskegio i wspo/pr. (1937), Kuntickiego
(1949), Staikiewicza (1949), jakkolwiek b. cen-
ne, dotyczyty jedynie woj. krakowskiego i lubelskiego.
Brak bliiszych danych w naszej literaturze wetery-
naryjnej &knit ranie jeszcze w crok-u 1941 do grun-
townego tebretycznego przestudiowania tego zagad-
nienia a ad roku 1943 do zajecia sit nim praktycznie
(laboratoryjtnie if terenowo). Poniewai w wielu innych
krajach wykazamo jak wielkie straty ekononiiczne
tqczq sic z tym schorzeniem, przeto uwaialem za
konieezne przeprowadzenie u alas masowych i (bk.
ladnych badan, tymbardziej, ie wiadomo z jakiego
powodu utarto sic przekonanie, jakoby paciorkow-
W pracy tej brali czynny udzial nastepujacy pra-
cownicy naukowi ?Wydzialu Mikrobiologii P.I.W. w Pu-
Iawach: lekarze wet: Czeslaw Kurek, Tadeusz M.4-czk,
Boienna Sokolowska, Cezariusz Zorawski, mgr. Zdzislaw
Swiatek, oraz asystenci techniczni Hanna KawalsIca
i Karol Piwowarek.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
oowe zapalenie .wymion u krow w IPo'see nie wystg-
powato, wzglgdnie nie miato migkszego zna'czenia dla
gospodarki hodoWlanej ii produkcji mleka.
Prace badawcze na ten temat rozpoczqtem w maju
1951 r., a? zakoAczytem w paidzierniku 1953 r.
Objgly one 628 oirodkow produkcji mleka o tqcznej
ilodi 8,345 kr6w. Byl to pierwszy etap prac (Ba
.zorientowania sig co do stopnia nasilenia, rozprze-
strzenienia oraz wystgpowania strat gospoclarczych
zwiqzanyeh z tym schorzeniem co jest podstawq do
wtageiwego zwalczania przewliclzianego w nastypnym
etapie.
. ,
Znaczenie ekonomiczne schotrzenia
Jak. Ifynika z badan przeprowadzonych przeze mnie
w ostatnich trzech latach, okoto 27 0/0 naszych krow
jest zakaionych przez paciorkowliec bezmlecznoki
(Streptococcus agalactiae). Pierwsze wyniki badan .
przeprowadzone nad skuteeznokiq leczenia tego scho-
rzenia, .oplisane w Med. Wet. Nr 5. 1952 r. i w ?
Med. Wet. Nr 1. 1953., oraz w niniejszej pracy
wykazujq, e przez wyjatawianie penicylinq zakaio-
nych wrinion moina uzyska6 zwigkszonq produkcjg
mleka od 0,5 do 2 litrow (przedigtnie 1 1. dziennie)
u kaidej sztuki. Z tego wynika, e okolo 1.000.000
zakaionych, nie leczonych krow (przyjmujqc 270/0
zakaionych na posiadane 3 miliony krow dojnych)
traoi przecigtnie ?dziennie .okoto 1.000.000 I. mleka, co
w sumie daje okoto 3.000.000 zt strat dziennie,
a roc,znie okoto 1 miliard zt, nie uwzglgdniajqc strat
spowoclowanych gorszq jakokiq pozostalej ilodi
mleka pochodzvego od zakaionych kr6w, strat zwiq-
zanych.ze schorzeniami przewodu pokarmowego cielqt
skarmianych zakaionym nilekiem,. strat zwiqzanych
z koniecznoiOlq wymiany krow nieuleczalnie chorych
oraz strat sspolecznych w zwiqzku Ze zmniejszonq
podalq. tego najlepszego S'rodka odlywczego. P ij a-
n owski w sivoim podrgczniku ?Chemia ti higiena
mleka" oblieza prawdopodobne straty spowodowane
zakainym zapaleniem wymion u kr6w na okoto 1/2
miliarda I. inleka rocznie.
2
Nal* obawila6 sig, e paciorkowcowe zapalenie
? wymion, rozszerzy sig na wligkszq flog krOw obOr
- szczegOlnie w gospodarstwach patistwowych i uspoteez-
nionych, je.eli nie rozpoczniemy z nim energicznej
walki ,podobnie jak z kaidq thorobq zaralliwq.
Organimacja badati
1) Badania laboratoryjne opisane w Med. Wet.
Nr 11. 1948, byty oparte na bakteriologicznym roz-
poznawaniu flory bakteryjnej wyosabnianej z jalowo
pobranych prObek mleka .od krow zakaionych lub
podejrzanych o zakalenie i ustalaniu flory, co z kolei
bylo uzaleinione od trwajqcych okoto roku prac
przygotowawczych polegajqcych na: zorganizowaniu
specjalnego laboratorium, wyposaleniu jego w odpo-
wiedniq aparaturg, szklo, chemikalia, polywki, wysoko-
wartokiowe surowice prccypitacyjne itp., oraz na
przeszkoleniu pracownikow laboratoryjnych w pra-
cowni ziarenkowc6w Wydzialu Mikrobiologii P. I. W.
w Pulawach.
2) Badania terenowe ? opisane w Med. Wet.
Nr 11. 1949, polegaly na jalowym pobieraniu prob
mleka .od krow chorych rpodejrzanych o zarailiwe
zapalenie wymion wraz z przeprowadzeniem odpo-
wiedniego wywiadu i klinicznego badania wyntion
przez specjalnie wyszkolony w tym kierunku personel
lekarzy wet. Pobrane prObki mleka wysylano natych-
miast albo do pracowni ziarenkowc6w Wydzialu Mik-
robiologii P. I. W. albo do najbliiszego laboratorium
W.Z.H.W., dla roinicowego rozpoznania zarazkow
biorqcych udzial w zapaleniu wymion. Otrzymane wy-
niki ,badmi byty podstawq do leczenia, odkaiania obOr
i krow oraz zapobiegania scliorzeniu w oparciu o
strukcjg dla zwalczania zaralliwego zapalenia wymion.
Organizacja walki
Organizacja walki z paciorkowcowym zaralliwym
zapaleniem wymion u krow na terenie catego Kraju.
polegata ma: 1) zaznajomieniu .zaawansowanych bak-?
teriolog6w lekarzy wet., wydelegowanych z poszcze-
gOlnych. WZHW, na tygodniowym kursie w Wydziale
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
3
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
Mikrobiologii P.I.W. w tPutawach ? z r6inicowym
rozpoznaniem ziarenkowc6w .wYosabirianych z ma-
terialow zakaionych, z produkcjri poiywek wybi6r-
czych, surowic precypitacyjnych i zaopatrzeiriu w od-
powiednie 'przepisy oc1noiric ich pracy. Ponadto ucze-
sttrikow kursu zaopatrzono w potrzebne szklo, chemi-
kalia, cukry, surowice, szczepy paciorkowcowe ko-
nieczne do produkcji grupowych surowic precypita-
cyjnych oraz w instrukcje dla zwalczania zakainych
Rozmieszczenle, paclorkowcowego zapalenin wymlon u krow
w obornch P G.R.
Ocionsk ?Iprivz
Stur5k. fr% /5;3
53 %
.o
015ziy...a
?
Etk 24%
?4,6%.1. ?-7
C24 !...,Byafgosz.c.e
? ' 53.37.
.57 %
liarozo.... a
Poznail
?
?A, ?
I. ;I;
i.
.(op?
r
R2oszoi...
' 22%, %
schorzen wymion. W czasie ruchomej akcji naukowej
ekipy laboratoryjnej Wydzialu Mikrobiologii P.I.W.
przeprowadzano w r6.inych terenrich Kraju szkolenie
w tym kierunku pracownikow laboratoryjnych WZI-IW.
2) Specjalnym szkoleniu i zaznajainianiu lekarzy wet.
PZLZ d PGR. z teoretycznymi d praktycznymi metodanii
zwalczania zakainych schorzeti wymion w, oparciu
o instrukcjg opracowanq na iypzerrie C. I. R. na:
a) czterech kursach urzlidzonych przez P.I.W. w Pula-
wach w 1952 d 1953 r., b) kursie zorganizowanyin
dla lekarzy wet. wojew. poznafiskiego w Rzeini Miej-
skicj w Poznaniu w 1953 r., c) praktycznych kursach
dla micjscowych lekarzy wet. , urzasizadych w czasie
terenowych badan przeprowadzanych w poszczeg61-
nych okrpgach (krakowskim, wroclawskiin, poznali-
skim, szczeciiiskim, bydgoskim, warszawskim,
gcla?-
skim, elkowskim, kieleckim, 16dzkim, lubelskim, prze-
myskim, olsity6skim). Uczcstnikow kursu zaopatry-
wano w instrukcje dla zwalczania paciorkowcowego
zapalenda wymion 11 kr6w. Ogloszono .na ten ternat
popularne artykuly oraz wygioszono pogadanki
r?o-
we. Radiowgzel Warszawa i Pulawy 1952/53.
Dane o r ozmneszczeniu zakainych
schorzen wymion w Kraju
Badania przeprowadzone we wszystkich czgkiach
Kraju wykazuk, Ze przyczyng zapalefi wymion u krow
w ogroinnej przewadze ho w 89 0/o sz paciorkowce
bezmlecznoki, w 9?/o gronkowce, w 23/o inne drobno-
ustroje (paciorkowce grupy ?C", uberis, paleczki
okrpinicy i ropne paleczki z grupy dyfteroid6w).
Procentowe rozmieszczenie paciorkowcowego zapale-
Fria wymion uwidoczniono na zakczonej maple epi-
zoocjolog,icznej. SzczegOtowe wyniki hada? w oborach:
PGR, Panstw. Inst. Naukowych, SpOldz. Prod. iprywat-
nych malorolnych, przedstawiaja. sip w spos6b nastp-
pujqcy: 1) Ob,ory Palistwowych Gospodarstw Rol-
nych. ? Masowe badania objgly 168 wigkszych oirod-
kOw produkcji mleka (ob6r) znajdukcych sip w 16
duZych okrpgach w thinych czpkiach Kraju o hcznej
ilorki 6,897 ,kr6w. Na 168 ogrodkow produkcji mleka
151 (90 0/o) obor i na 6.897 'krow 2.023 (29,4 ?A)
sztuk bylo zakaionych przez ,paciorkowce bezmlecz-
Klirricznych przypadkow bylo 547 (8 ?M.
Zapaleri wymion- na tie gronkowc6w z klinicznymi
objawami stwierdzono u 209 (30/o) krow a ponadto
pojedpicze przypadki zakaien przez paciorkowce nale-
Zrice do lancefield'owskiej grupy ?C" w 5. (0,721/0)
5
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
przypadkach oraz przez maczugowce ropne w 3. przy-
padkach (0,43?A).
2) Obory Patistwowych Instytutow Naukowych. ?
Na 21 przebadanych ogrodkow produkcji mleka
(obor) w 5. roinych okrggach o tucznej itoici 705
kr6w, w 18. (85 0/o) oborach 1 u 183 (24,5 0/0) krow
stwierdzono zakaienia paciorkowcem bezndecznogei.
Zmiany kliniczne stwierdzono w wymieniu u 62
(8,80/0) krow. Stany zapalne wymion ze zmianami
klinicznynd na tie gronkowcow wykazano u 26
(3,67 ?A) kr6w a pojeclyincze zakaienia przez pacior-
kowca Sir. uberis w 2. (0,280/o) przypadkach, przcz
paciorkowce grupy ?C" w 1. (0,140/o) przypadku
i przez maczugowce ropne w 1. (0,140/) przypadku.
3) Obory Spoldzielni Produkcyjnych. ?? Badania
objgly 7 ogrodkOw produkcji mleka (ob6r) w trzech
okrggach: lubelskim, kieleckim, przemyskim o tucznej
iloki 72 krOw. Na 7 przebadanych ogrodkow 5 (570/0
byto zakaionych przez paciorkowce beznilecznoki
a na 72 krowy 14 (19,4?/o) sztuk byto zakaionych
przez paciorkowce bezmlecznoki a jcdna przez gron-
kowce (1,38 0/0).
4) Obory prywatnych oirodkow produkcji mleka ?
matorolnych... ? Badania objgly 432 ?mniejsze ogrodki
produkcji mleka o tqcznej iloki 671 krow w 3.
wigkszych gromadach, w tym 51 obor mniejszych
o tucznej 'Aoki 73 krOw (wtasnoie chlopOw malorol-
nych okolic Putaw). Na 432 przebadanych obOr
paciorkowiec bezmlecznoki stwierdzono w 52 oborach
(120/0) a na 671 przebadanych krow zarazek ten
stwierdzono w wymieniu 53 krow (3 o/).Przypadki
kliniczne stwierdzono u 8 badanych krow (1,8 ?M.
Ponadto stwierdzono zakaienia wywolane przez gron-
kowce w 16 przypadkach (2,38 0/0), przez pateczki
okrginicowe w 7. (1 ?A), przez paciorkowce grupy ?C"
w 4. (0,0560A) a przez paciorkowiec Sir. ttberis
w 2. przypadkach (0,03 ?A).
Leczenie
Ivletody lecz
cm o badania
erria zostaly opisane przeze nmie w opar- -
Ste blef ort ha i wspotpr. (1949)
6
w Med. Wet. Nr 11, 1949, oraz instrukcji o zwalczaniu
zapalenia wymion? Leezenic paciorkowcowego zapale-
nia wymion polega na trzykrotnym wprowadzeniu do
wymienia, przez kanat strzykowy, penicyliny w ilogci
od 20.000 do 100.000 jedn., do kaidej 6wiartki wymie-
nia, przcz 3 dni z rzgdu, bezpoirednio po udoju
wicczornym. Najlepszu postaciu leku jest mak' peni-
cylinowa w tubkach, w braku ktorej moina stosowae
perticyling w Toztworach wodnych z zastrzeieniem,
dla kaidego wymienia naley uiywa6 strzykawek
i kateterow mlecznych wyjalowionych bezpogrednio
przed kaidym zabiegiem, dla uniknigela moIiwoci
przeniesienia zarazkow gruiliczych 1 innych z wymie-
ilia
jednej krowy do drugicj.
Jecii po kilkakrotnym leczeniu penicyling dalsze
badania kontrobic wyka4 obecnog6 zarazkow w prOb-
kach mleka, moina zastosowae dowymieniowe. wpro-
wadzenie po 50 ml 30 0/0 zawiesiny sulfamidu w czy-
stym .oboktnym oleju mineralnym. do kaidej 6miartki
wymienia. Jeieli kilkakrotne leczenie nie wyjatowi
wymienia krowy zakaionej paciorkowcem bezmlecz-
noki to nal* ju. jako nic uleczalnu i irOdlo zaka-
ienia usunuo z obory najlepiej na ub6j. Zapalenia
wymion na tie wszystkich typliw paciorkowc6w ti na
tie gronkowcow naleiy leczye penicyling wedle poda-
nych dawek, 2apalenia na tie pateezek okrginicy strep-
tomycynu po 0,5 lub 1 g ,do kaidej 6wiartki po ostat-
nim udoju wieczornym raz lub dwa razy. Leczenie
zapalenia wymion na tie maczugowcow ropnych jest
trudne, jednakie niekiedy parenteralne podanie wick-
szych iloki penicyliny oraz usunigcie ropy mac
uratowaC krowg przed ewentualnu gmierciu.
SkutecznoS6 leczenia
Niektore wyniki leezerria zoitaly przeze mnie *-
sane w Med. Wet. Nr 5 1952 i Nr 1, 1953 r. Obecnie
podajg dalsze.
1) AV ?bone PGR Stupia poddano badaniom
nicznyrn ti pobrano prObki mleka ,od 20 krOw. W wy-
mionach 7 krOw stwierdzono paciorkowce bezmlecz-
noki. 5 krow iii zapuszczonych poddano leczeniu
7
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
)r-Let.;
gron- maczu-
gowce E. con
kowce ropne
8
6 8 2,5 1.
7 2 3 0,8
5,58 1,6 ,
12 2 22 3
14 8 1,5
1926 4
15 355 ,
9 28 5
1,3
4,6 . 1 32 7,4 1
2,5 7 1,3
1 11 2
3 2,5
1.1 , 18 3.6 1
Krowy ZaKLIZOIIC
pacior-
paciorkowce kowce
bezmlecznaci tiberis grupy
(Mr. agaluettac)
cl co N.10 10 0 Ns in ? -t ot et 01 .0 CO
Cs .4-s Cs Cs ...0 et CO --/ OD Is- try Ns trs e? Cs ?4
10 tr1 et .0 10 10 sC IC'. 10 et UN in ?. in
1-s-
Cs
co
.0
tioSitupeq Awla
95?1! "100
Obory
zakaionc
przcz pacior-
kowce
bcznileoz-
nogci
Otn000000in00000.M0
COv-00000000OCDCPCZ+CD,..00
....... ... ........... ..... ?,
0
Cs
`Cc
sC/J
0
.--4
.--,
.14 cc c0 ... N. ?4 10 10 ..-. .c.1 GO in tel Cs 01 10
..-, ...I .1.1 v.. ?4? ...t * .-1
?-.4
UN
....
rpluoing a9qo
9501! InI1920.
in ?. aD 'cc-4 t"- ". UN in tel ?4 co u-, tel Cl tel tel
co
ee
t..0
Ce
r..,
...X
0
,-..
?
Cs: .-
> '.... r
r r ?-? ..x tsi
a t-, ,..... t...1 0 >,,...., cn ? ?-? ,o -- ,-. i.4
,_36d....-.1PUDO4UCCIP40C/).400P-1
.
?0.. 10.
01 0 .1. ??-? s.0
SO tel
CV
?IC?
Cs- 0 Is- ee
01'
CO
CO CO cs 01
-
e. ee CV
'R.
0 CO N. N. CI
CI 10 VI 01
N. CO 01 s.0
et 10 s,0
Irs 00' CO UN
UN ON tel te
tel 0 CD CD CD
N 0000
CO CI tel
e-4 tel
ee
OSI
Produkcyjnych
0
0
In1
tel
SQ I 11;1 I I Is-
et .0 I 01 I I
inCCO..0 in 00 tel
, set
CV
Obory prywaine-maiorolnych
CO
irs
Cv
tel??1 00]
CO
tr.
? C' COO'!
?????1
CID
01 e-4
IA
SQ
01 .4-4 Cs Is-
N-1 CV
CO C,
CV
ee
0 CO ??
ts SASQ
-
-?
C
C. r." 0 ?
???7C1'
d
0 0 0
p., p 0
Wszystkic Imbibe ogrodki produkcji mleka (obory)
N.
N
co
Irl tel tel
tel tel
01
tel
Cl S0
CC 01 e-1
01
01
01
e-4
PI tel
0C" 0
01 0] CV
SQ
CR, tn, CC
CO GO
N. 01-4 CO
't
CV et Cs V.-
? *
tel In lel
ot GO ?I Ifs
01
N. UN CV
ON CD C.- C-
OD Is- 0
SQ
CD IT 1>-C!
CNCOW*
?4 OD 01
--. Ifs
CO ee N. CV
CV tel
et
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
makiq penicylinowq w tubkach w i1oci pa 50.000
jedn. do kaidej 6wiartki. Ilogo wyprodukowanego
inleka przez wymienione 5 krOw przed leczeniem
w ciqgu tygodnia wynosila 310,5 I. W tydzieti pa le-
czeniu 386 1. Og()Ina produkcja 5 leczonych krOw
podniosla sig w ciqgu 7 dni o 75,5 1., czyli przecigtnie
od ,kaidej krowy w ciqgu 7 dni o okoto 15 1., trii.
dzienny wzrost produkcji mleka .1 krowy wyniOst
2,14 1. Mow pod uwagg 9-ciomiesigczny ,okres lak-
tacji moiemy przyjq6, le przecigtna roczna produkcja
'nicks 1 krowy pa leczeniu wzrosla o 577 1., co odpo-
wiada wartoki 1731 zt. Odliczajqc koszty leczenia
wynoszqce przecigtnie 165 21 od sztuki nalely stwier-
dzi6, le leczenie jest oplacalne.
2) W oborze PGR Lowinia ,poddano badanioin
klinicznym i laboratoryjnym 23 krowy, vr?d kto-
rych 11 sztuk zakaionych bylo paciorkowcem bez-
inlecznoki, przy czym 8 z nich wykazywato zmiany
kliniczne. Zakaione krowy, leczone jak poprzednic
wyprodukowaly w ciqgu 7 dni przed leezenicm
521,5 1., a w ciqgu 7 dni pa leczeniu 567 1. OgOlna pro-
dukcja mleka u 11 leczonych krow wzrosta. zatem
o 46 1. w ciqgu 7 dni. W stosunku rocznym jest to
wzrost o 1782 1. mleka, co w przeliczeniu na pie-
niqdze daje 5.346 21, kwotg ktOra nie tylko pok-
rywa koszty leczenia ale przynosi doch6d..W doSwiad-
czeniu tyin wynik byl stosunkowo mniej korzystny
prawdopodobnie dlatego, poniewal wystqpily tu sil-
niejsze ziniany kliniczne oraz czgkiowe, nieodwracalne
zmiany w wydzielniezej tkance gruczolOw mlecznych.
2) W oborze PGR Etk pa leczeniu zakaionych krow
penicylinq wykonanyrn przez miejscowego lekarza wet.
produkcja mleka od poszczegolnych sztuk wzrosla
przeaigtnie o 2 1. dziennie.
4) W oborze PGR Katrynowo ,po przeprowadzeniu
leczenia, produkcja mleka od kaidej krowy wzrosla
przeciptnie o 0,6 1. dziennie.
5) W oborze. PGR Gorajowice ogOlna produkcja
mleka pa zakonczonym leczeniu podniosla sig.
. 10
Wnio ski
Wyniki badmi przeprowadzpnych w ciqgu 3 lat na
8.345 krowach, na terenie calego Kraju iv rolnych
ogrodkach produkcji wykazujq ie:
1) OgOlnie biorqc, na 8,345 zbadanych krOw
.w Polsce, 2,549 (30,540/o) wymion bylo zakaionych
rOlnyini drobnoustrojami chorobotwOrczymi, z czego
przypada na paciorkowce bezmlecznoki (Sir. aga-
lactiae) 2,273 (27,25 0/0) zakaionych wymion, na
gronkowce 252 (3,020/o) zakaionych wymion a na
inne jak Str. zooepidenticas, Sir. uberis,Str. dysgala-
ctiae, B. coli i C. pyogenes ? 4 (0,27No) wymion.
Na 2,549 zakaionych wymion ranyrni drobnoustro-
jami, na paciorkowce bezmlecznoki przypada 2,273
(89,170/0), na gronkowce 252 (9,840/o) a na inne
drObnoustroje 24 (0,990/o) zakaionych wyrnion.
2) Zarazki te a szczegOlnie paciorkowce bezmlecz-
noki powodujq u zakalonych krOw zapalenie wymion,
czego nastgpstwem jest zmniejszona produkcja mleka
przecigtnie o 1 1. dziennie na sztuk, a okolo 3 milio-
ny 1. u wszystkich zakaionych ,krOw w Kraju, co w
przeliczeniu daje okolo 1 miliard 21 strat rocznie, nie
liczqc strat innych.
3) Schorzeniont i stratom tym naleiy zapobiegaC
przez organizowanie skutecznej walki w skali paristwo-
wej drop.: a), bakteriologicznych bada? prObek mle-
ka pobieranych periOdycznic od wszystkich krOw, le-
czenia zakaionych wymion oraz odkalania krOw i ob6r,
b) baktoriologicznych badan prObek mleka kaidej kro-
wy przed wprowadzeniem jej do wigkszej obory pan-
stwowej wolnej od zarazy (kwarantanna), segregacji
kr6w, zakaionych paciorkowce.m bezmlecznoki oraz
stosowania higienicznych SrodkOw zapobiegajqcych
rozszerzaniu sig choroby, szczegOlnie iv czasie udoju,
iv oborach w ktOrych zarazek ten dominuje.
Praca niniejsza. zostala ukonczona ,dzigki finansowej
pomocy udzielonej przez DepartamentoProdukcji Zwie-
rzgcej *Min. PGR oraz dzigki stwot:zeniu pFzez uprze-
dnio wymienione Id-adze WarunkOw umoiliwiajqcych
11
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
przeprowadzenie terenowych badaii naukowych w
r?-
nycli .ogrodkach produkcji inleka poszczegOlnych ok-
rmach PGR.
PiSmiennic two
1) Bogdanow W. M. ? Mikrobiologia. Tom XIX,
Moskwa. 1950. 2) Chodkowski A. ? Med. Wet.
Nr 11, 1948, Med. Wet. Nr 11, 1949, Med. Wet, Nr 5,
1952, Med. Wet. Nr 1, 1953. 3) Kunicki - Go ldf i n-
g e r W. Annales UMCS, sectio DD, Vol. IV, 1949.
4) Kr asy 1.n ikow N. A. ? Str. agalactiae Lehman
i Neuman. Moskwa, 1949. 5) Kuirnin W. W. ?
Weterynarnaja Mikrobiologia. Moskwa, 1948. 6) Li t-
t 1 e R. B. &,Plastridge W. N. ? Bovine Masti-
tis. McGraw Hill Book Com. N. York, 1946.
7) Munch-Petersen E. ? Bovine Mastitis. Imp.
Bureau of Animal Health. Rev. Ser. No 193, Univ. of
Sydney, Australia, 1938. 8) Pijanowski E.. S u-
pifiska J. i Matuszewski R. ? Roczniki Len.
Nr 1, 1937. 9) Stableforth A. W., Hulse E. c.,
Wilspoin C. D., Chodkowski A., Stuart P. ?
Vet. Record Vol. 61, 357, 1949. 10) St aSkiewicz G.
- Annales UMCS, sectio DD, Vol. IV. 1949,
A. X041,KOBC01
31111300TM1IECKOE COCTOAHNE HFIcIDEK-
U,1,10HHbIX 50I1E3H1,1171 BbIMEHM Y KOPOB
B 110.11bWE
Pe3 iome
Aarop apHao,awr pe3yabrorm 3-nermix MOCCOBbIX Hccne-
noBaHmil Ha reppwropHH uenora nOfIbWH OTHOCHT0/11,H0 HO-
/WIWI H pacapocrpaHeHma HHoeKumoHHIAx 3a6oneaaHHil
BbIMBHH y KOpOB (C OCO6BHHbIM rierom HHqeKLHH Str.
agalactiae) H 3K0H0MH4BCKHX norepb npH4HHeHHbix 3TON
6one3Hbio. Cpenti 8.345 nposepepffibix' shimem 2273 (27,25%)
6bino micoeumpoBaubtx Str. agalactIoe, 252 (3,02%) cTocoHno-
KOKKOMH H 24 (0.27%) A pyriomi tomKp06amm. 3KoHomm-
vectote norepti MO>KHO npeitynpeivirb nyrem maccosori
12
60pb6b1 C 3TOrl 6one3nmo, 6aKTepmonormecKmmu Hccne-
Aoaonpoimm npo6oK M0110K0 nepHoiroimecKti nonyvaemax OT
Bcex KOp0B, oco6enno B 60AbWHX CKOTHbIX sopax, ne-
SeHP151 CIperiTOKOKKOBbIX MOCTHTOB neHtnotnnitHom H 1-H-
nieHmecko-npo4mnaKnimectaimm meponpmstrusimit.
A. CHODKOWSKI
EN EPIZOOTIC PICTURE OF INFECTIOUS
-BOVINE MASTITIS IN POLAND
Surnmary
The author performs the results of three years inve-
stigations in Poland, regarding the existence, incidence,
distribution and economic losses due to infectious bo-
vine mastitis, caused by various organism, with particu-
lar reference to Sir. agalactiae. Out of 8,345 examined
bovine udders, 2,273 (27,25%) were infected with Str.
agalactiae 252 (3,02%) with Staphylococci and 24
(0,27Vo) with other organisms. Great economic losses
can be avoided by organised control of bovine mastitis,
using bacteriological diagnosis of milk samples, treat-
ment by sterilisation with penicilline of streptococcal
infected bovine udders and by prevention the spreading
of contagious mastitis caused by Str. agalactiae.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
tub. Druk. Prim ? Bliczka 12. ? Zam. 997 15 111-54 ? 28.1V-54
Nakl 50 szt ?Papier_druk sat kl V format 81 x 86, cm 70 g A-5 UM
Imprim6 avec le periodique u Annales de l'Inslitut Pasteur ?
N? d'ordre 2630. ? (Extrait Aoftt 1957. ? Tome 93, p. 266.)
ETUDE DES SOUCHES DE BRUCELLA ISOLEES
EN POLOGNE
par A. CHODKOWSKI et J. PARAS
(Institut des Maladies professionnelles el de l'Ilygiene rurale, Lublin
[Directeur : professeur J. PAnNAs])
On a d? proc? a l'analyse microbiologique de la premiere collec-
tion des souches de Brucella isolees en Pologne. Le but du present
article est le typage des souches de Brucella isolees en Pologne. Cate
elude est necessaire, car nous importons des ovins de differents pays
dans lesquels la brucellose n'est pas rare.
Les resultats des recherches de Chodkowski et Parnas [1955] (1) out
montre que l'on a isole en Pologne des souches de Brucella des varietes
abortus bovis typiques et atypiques (dont quelques-unes representent
des variotes intermediaires), ainsi que des souches de Br. suis et
Br. melitensis. Les souches de Br. suis isoloes en Pologne se comportent
comme les varlet& danoises de Br. suis.
Nous decrirons ici les resultats du typage de 39 souches recemment
isolees qui nous oni etC envoyees do differenles regions de Pologne,
en particulier de l'Institut. Vetorinaire de Pulawy et du Service d'Epide-
miologie de l'inslitut d'Hygiene d'Etat de Varsovie.
TECTINIQUE. ? La technique employee a eto (Mcrae par Chodkowski
et Parnas [1955] (1) Nous decrirons id i seulement quelques modifica-
tions que nous avons apportees a la methode de typage par l'emploi
d'un milieu bacteriostatique constitue par des bandes de papier impre-
gnees de thionine (1/800) et de fuchsine basique (1/300). A la surface
du milieu, verticalement par rapport aux bandes de papier, on &ale
tine anse de souches standards de Br. melitensis, Br. suis et Br. abortus,
en suspension dans tine solution physiologique, a raison de 100 millions
par millilitre ; cet etalement est repoto quatre fois Puis la souche type
de forme smooth, cultivOe quarante-huit heures, en suspension en eau
physiologique (1 milliard/ml) est otalee a la surface du milieu ; ta
(1) A. Chodkowski el T Parnas, Annales Unwersitatis Marine-Curie Sklo-
dowska, 1955, 10, I.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
2 ANNALES DE L'INSTITUT PASTEUR
mihne souche est alors mise en suspension en eau physiologique a raison
de 100 millions de germes par millilitre, puis alai& quatre lois avec
une anse ; avec la memo anse, on fait ensuito deux nouveaux etale-
meats a l'extremite libre du milieu. La culture est incubee a 37?,
avec 10 p. 100 de CO3, pendant quatre a cinq jours, et on lit le
resultat.
L'amelioration que nous avons apportec a la methode consistait a
dtendre a la surface du milieu bacterioslatique trois souches temoins
((Br. bouts, Br. suis et Br. melitensis), puis la souche a examiner. Les
resultats ainsi obtenus ont ete bien meilleurs que precedemment. Les
autres reactions (bosoms en CO2, production d'ILS, activite catalasique
et ureasique, emploi des serums monospocifiques) ont ete tulles suivant
les methodes usuelles.
Les resultats que nous avons obtenus ont ete les suivants.
Sur 39 souches examinees, nous en avons classe 18 comme des
varlet& bouts typiques, 6 comme des varlet& bouts atypiques, 10 comme
des varieles suis typiques, 4 comme des varier& suis atypiques et
1 comme variete me/itcnsis atypique. Cette derniere, provenant de
l'Instirut de Microbiologic de l'Academie des Sciences de Sofia (Arige-
loff), avait old class& a Sofia comme une variete melitensis typique.
On salt qu'une epreuve unique dans le typage des souches de
Brucella peut donner des resultats divers ; c'est pourquoi nous avons
employe plusieurs epreuves, en tenant toujours compte de l'animal
qui avail fourni la souche.
Les souches nOS 203, 204, 206 et 213, envoyees par le Service d'Epido-
miologie de 'Institut d'Hygiene de Varsovie, isolees de bovins et d'un
lievre, ont prosente des caracteres particuliers ; aussi les avons-nous
etudiees avec un soin special. Du point de vue morphologique eL cul-
tural, dies se component comme des souches de Brucella normales.
Elles prosentaient les proprietes biochimiques suivantes croissance
sur milieux depourvus de CO,, production d'H?S pendant huit jours ;
Factivite ureasique de la souche n? 203 etait sept minutes, celle de la
souche no 204, hull minutes, colic de la souche n0 206, sept minutes,
cello de la souche n? 213, sept minutes.
NUNIg110
DE LA SOUCIIE
203
201
206
213
Epreuve des glucides.
LACTOSE GLUCOSE MALTOSE SACCE %ROSE MANNITOL
-- -- --
-- -- --
-- -- --
-- -- --
Action des colorants bacteriostatiques.
ICUNItittO DE LA soucne
203
201
206
213
rucusn'in DASIQUE
TIIIONESE
SOCIETE FRANCAISE DE NIICROBIOLOGIE 3
Epreuve serologique avec l'immunserum monospecifique anti-bovis suis
(litre 111 GOO) et monospecifique anti-melitensis (litre 11400).
NUNIgI10 SIIRUNI MONOSPI:CIFIQUE SERUM moNosplcunQun
DE LA soucun AN-ri-bovis suis Axri-melitensis
? ? ?
203 1/50
201 1/50
200 1/50 ?
213 1/50 ?
Epreuve avec l'anti.serum de lapin (litre WOO).
NUNII:RO
DE LA SOUCIIE
203
201
206
213
TITRE nu silnum
Alvn-bouis suis
1/25
1/25
1/25
1/25
TITRE DU sgnum
Ayri-mclitensis
Les reactions oft etC pratiquees plusicurs lois avec les memos
resultats.
Ileactions serologiques avec l'immunsertim monospecifique
anti?bovis suis (1/1 GOO) et anti-melitensis (11200).
NUNIglIO
DE LA SOUCIIE
203
20%
206
213
vrrun nu sinum
AN-Tx-bouts suis
1/25
1/25
1/25
1/25
TITRE DU SERUM
mvri-tnclitensis
Les reactions d'agglutination out CAC faites avec les serums suivants ?
NUNIg110
DE LA SOUCIIE
203
204
206
213
Solinunella Salmonella Salmonella ANTI.Shigella
typhi PARA A PARA B POLYVALENT
CONCLUSIONS. ? L'analyse microbiologique des souches de Brucella
nO! 203, 204, 206 et 213 a montre qu'elles representaient des varieles
tres particulieres de type intermediaire, avec faible agglutinabilite et
foible pouvoir antigenique. Nous avons entrepris l'etude de ces carac-
teres parliculiers.
Sur 39 souche 8 de Brucella examinees, nous avons trouve
Brucella Louis, variales typiques
Brucella Louis, vari616s atypiques
Brucella suis, varieti:s typiques
Brucella suis, variOes atypiques
Brucella melitensis, variCt6s atypiques
SOUCIIES
Is
6
10
4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4 ANNALES DE L'INST1TUT PASTEUR
Sur 164 souches de Brucella isolees en Pologne de 1952 a 1956, nous
avons trouve :
BruceIla bouts, varia6s typiques
BruceIla boots, vari6t6s a typiques
BruceIla suis, varia6s typiques ............... . .
Brucella suis, varieles atypiques
Brucella melitensis, variihis typiques
Bruce/la nzelitensis, variiitils a typiques
Tmuatu. ? Types des souches de Brucella provenant de Pologne
et de l'etranger.
Origin?
des
souches
Br. bovie
Br. suis
Br. melitensis
Total
Typ.
Atyp.
Total
Typ.
Atyp.
Total
Typ.
Atyp.
Total
Typ.
Atyp.
Total
Pologne
Etranger
Total
127
8
11
1
138
9
14
7
9
1
23
8
1
3
2
?
3
3
144
16
22
2
164
20
135
12
147
21
10
31
4
2
6
160
24
184
SUMMARY
STUDIES ON STRAINS OF Brucella ISOLATED IN POLAND
Microbiological analysis of strains n? 203, 204, 206 and 213 has shown
that !hey are very peculiar varieties of intermediate types, NN ith low
agglutinability and weak antigenic properties.
linprimd par l'Anctin twin do la Cour d'A ppel, 1, rue Cassette, a Paris (France).
334,
irZ4
;13..
Reprinted from "The Journal of Comparative Pathology and Therapeutics,"
/949. l'ul. 59. No. 4
THE DISTRIBUTION Oil STR. AGALACTME OUTSIDE TI
BOVINE UDDER AND ITS SURVIVAL
By
A. CHODKOWSK
illinisity of :Igriculture and Fisheries Veto-nun y Laboratory, Wcybudgc
I N TROD UCTION
IT has long been known that the main reservoir of Sir. agalactiae
is the bovine udder and its secretion. Recent work has indicated,
howo er, that this organism can commonly be isolated froth the
outside of the teats, udder or other parts of the skin and from
utensils and various parts of the cowshed, and these sites may
provide a source of infection. This aspect of the disease becomes of
special importance when the eradication of the disease from whole
herds is the goal.
The presence and survival of Sir. agalactiae outside the bovine
udder has been dealt with previously by several workers. Kling-
muller (1930) found that in 40 per cent. of tubes containing straw
and bedding which had been inoculated with Sir. agalactiae viable
organisms were recovered after three and a half months. Bryan
(1934) recovered Sir. agalactiae in the litter and in the dust of dairy
barns 20 to 30 clays after removing the infected animals, in sterile
sand after 66 days, in sterile soil after nine clays and in tap water
after 65 days. Bull et al. (1940) isolated Sir. agalactiae from the
lesions (sores and cracks) of the teats and udder and from the
faeces of seven cows. According to Harrison (1941), Sir. agalactiae
may be present for many days on the hands of persons who have
been in couplet with infected milk. Hay (1941) recovered Sir.
agalactiae from milking machine cups. Watts (1941) reported that
agalactiae can survive outside the animal body for several
months, but gives no details. A group of British workers (Report,
1944), reported the recovery of Sir agalactiae from normal and
abrased teats, from the air of the cowshed, from the churn handles,
broom handles, door knob, etc Spencer et al. (1946) demonstrated.
Str, agalactiae as resident flora on milker's hands. They also found
that these organisms were usually dead in bedding after 24 hours.
but a few survived up to nine clays.
In the present paper further work on these problems is reported
using the Modified Method and selective liquid and solid media
which have been deqcribed in a previous paper (Chodkowski and
Lancaster, 1949). Colonies suspected zt Sir. avlactiae were identi-
fied by precipitin test in all doubtful cases and in a large proportion
of other cases.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
276
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
DISTRIBUTION OF STR. AGALACTIAE
THE RECOVERY OF Str. agalactiac FROM VARIOUS SITES ON THE
OUTSIDE OF THE COW'S SKIN, FROM VARIOUS PARTS OF THE COWSHED
AND UTENSILS IN INFECTED HERDS
The first observations (Table I) were made in the laboratory
herd during the course of a transmission experiment in which the
animals were being milked with infected hands, swabs being taken
six to 16 hours after milking. This circumstance accounts for the
high percentage of positive results from the teats and skin of the
udder. It vill be seen that Sir. agalactiac was recovered also from
a high percentage of various other sites on the cows, as well as from
utensils, the floor, air and workers' boots.
TABLE I
Site
Number of
swabs taken ?
Number of
swabs positive
Percentage
swabs positive
A. Cow
Teats
06
90
94
Udder
4
4
(100)
Nostrils ...
19
1
Mouth
19
1
Masseter muscle skin
10
2
20
Neck ...
10
0
Chest ...
84
21
25
Shoulders
84
28
33
Flank. .
89
34
38
Abdomen
12
4
33
Thighs
91
38
42
Tail. .
28
5
17
Rectum
30
Vagina
4
B. Cowshed
Air (samples)
8
7
85
Floor ...
13
10
77
Faeces on floor
36
5
14
Cleansing utensils
6
2
133)
Hose pipe ...
2
2
(100)
Metal manger
2
0
Wall ...
1
0
Doors
3
0
Straw ...
1
0
Hay ...
1
0
Manure
2
1
(50)
Roof ...
1
0
Milking stools
Milking pails
3
0
3
1
(100)
(50)
C. TVorkers
Milkers' boots
5
4
(SO)
Milkers' clothes
3
0
It is worthy of note that after treatment of all these cows atid
disinfection of cows and cowshed at a later date (Stuart & Lancaster,
1949) thorough examination by the same methods showed no Sir.
agalactiae.
A. CHODKOWSKI
277
The next series of observations were made in 13 farm herds.
The results from the first nine herds have already been reported as
part of an article on the eradication of Sir. agalacliae (Stablcforth
ct al., 1949). The findings in the whole 13 herds may be sum-
marised by stating that Sir. agalactiac was obtained from the teats
of 185/489 cows (38 per cent.), from the skin of the body of 24/489
(5 per cent.), from 19/48 pairs of milkers' hands (39 per cent.),
from the clothes of 8/39 (20 per cent.) and from 22 per cent. of
all other cowshed tests, including the air 12/40 po per cent.), floors
14/71 (20 per cent.), cleaning utensils 5/37 (17 per cent.) and milking
stools 9/12 (75 per cent.).
'rim ASSOCIATION OF SORE TEATS WITH Sir. agalactiae INFECTION
In two infected herds a comparison was made of the carrier
rate in cows with and without sores or abrasions, the examination
of the swabs being carried out as previously described. The results
are given in Table TI, from which it will be seen that Sir. agalacilac
could be isolated much more frequently from cows with sores or
abrasions than from those with none.
TABLE II
RECOVERY OF Sir. agalactiae FROM THE TEATS OF Cows WITH AND WITHOUT
SORES OR ABRASIONS
Farm A
No. of cows No. of cows % Cows' teats without Cows' teats with
Date examined with infected +ye sores sores
teats No. No. infected % No. No. infected %
23.6.48
31
13
42 24
7
99
7
6
86
2.7.48
7
6
86
6.7.48
31
13
42 25
7
98
6
6
100
13.7.48
30
9
98 26
5
20
4
4
100
21.7.48
30
8
26 27
7
26
3
1
33
27,7.48
30
6
20 27
3
11
3
3
100
3.8.4S
30
0
28
0
2
0
10.8.48
30
6
90 9S
4
14
2
9
100
16.8.48
31
0
39
0
1
0
8.9.48
31
7
99 99
5
18
2
2
100
Total
274
62
24 246
3S
15
37
30
81
Farm B
29.6.48
96
15
58 16
5
31
10
10
100
12.7.48
97
16
59 20
10
30
7
6
86
15.7.48
17
1
6 11
1
9
6
0
22.7.48
20
0
93
0
3
0
9.8.48
97
2
7 27
2
7
0
0
21.9.48
95
3
12 25
3
12
0
0
Total
148
37
25 122
91
17
26
16
61
In this experiment treatment with C.T.A.B. cream was instituted. Details will
be published later.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
278 DISTRIBUTION OF STR. AGALACTIAR
THE SURVIVAL OF Sir. agalactiae ON VARIOUS MATERIALS
CONTAINED IN TUBES DURING SUMMER TIME (MAY TO JULY) AND
WINTER TIME (NOVEMBER TO FEBRUARY)
Various materials, normally found in the cowshed, were cut or
broken into small pieces and placed in glass tubes, each material in
a separate series of tubes. A number or the tubes were plugged
with cotton-wool and autoclaved at 20 lb. for 30 minutes, the re-
maining tubes being left open and not sterilised. The material in
the tubes was then soaked with a Sir. agalactiae broth culture or
with naturally infected milk for several hours and the excess culture
withdrawn. The same strain of test organism was used through-
out. The approximate number of Sir. agalactiae inoculated into the
tubes was estimated by plate count. The tubes were kept at various
temperatures and examined at short intervals until several negative
results had been obtained.
In the summer experiment small pieces of material were trans-
ferred with sterile precautions into a tube of udder broth and after
incubating for 20 hours at 37?C., a loopful of the top liquid was
streaked on a plain blood agar plate. The plates were read after
48 hours' incubation at 37? C. Details and results arc shown in
Table III.
TABLE III
DAYS OF SURVIVAL DURING MAY, JUNE AND JULY
(All materials were previously autoclaved in cotton wool plugged tubes and soaked
with diluted broth culture containing 4,000 viable Sir. agalactiae per ml.)
Time of survival (in days)
Cowshed
Laborat.
Refrig.
Incubator
20?-24? C.
20-26? C.
80 C.
37? C.
Dung ...
60
60
27
0
Soil .
43
38
8
Woollen cloth
38
25
38
2
Linen cloth
30
32
32
2
Hair ...
29
46
24
11
Straw . .
10
0
IS
Rubber ???
0
9
Wood ...
0
?)
_
Glass balls
0
Broth ...
46
46
27
In the experiment .carried out in winter-time, seven series of
tubes containing various materials were prepared. Details are shown
in Table IV. The plugged and sterilised tubes were examined as
in the experiment carried out in the summer-time, except that the
udder-broth subculture I'as plated on selective solid medium as well
as on plain blood. nutrient agar. From the open non-sterilised tubes
separate pieces of material were transferred into tubes of sterile milk
and liquid selective medium (see above). These were incubated for
A. CIIODKOWSK I
279
20 hours at 37? C. and one loopful of cream streaked on the surface
of a plain blood agar plate and on the surface of the selective solid
medium. The plates were incubated for 48 hours at 37?C. If any
of the subcultures yielded Sir. agalactiae the result was recorded
as positive.
TABLE IV
DAYS OF SURVIVAL DURING NOVEMBER, DECEMBP11, JANUARY AND FEBRUARY
Cowshed 3-15?C. Izzezi-
tory bator Refrig.
Material
Sterilised and
plugged
Non-sterilised and
not plugged
Sterilised am!
plugged
N. I.M.
11.C.
N. I. M.
11.C.
N. I .M.
I.M.
I.M.
Dung
...
15
24
13
23
17
3
105*
Soil ...
...
21
24
13
17
14
8
105*
Woollen cloth
...
21
15
14
4
105*
Linen cloth
???
30
4
13
14
33
20
Hair
...
30
24
13
14
17
3
105*
Straw
...
21
14
15
14
33
3
28
Rubber
...
3
3
13
14
3
17
Wood ...
21
1
15
14
11
3
105*
Glass balls
21
4
21
14
18
a
Leather
Paper
3
9
1
11
15
13
14
14
4
4
3
2
3
Cork
21
13
14
17
3
2:0
Metal
...
0
8
1:1
14
4
3
Lime
.
21
ii
13
14
17
3
90
Brick
???
41
24
15
17
33
3
105*
Concrete ...
...
2
1
2
1
1
0
Milk broth
..?
41
1
21
14
9
2
20
Meat broth
...
41
43
21
14
20
26
28
Glucose broth
...
91
1
13
14
4
2
28
Key : N.I.M. means naturally infected milk containing two million Sir. agalactiae
and 80,000 haemolytic staphylococci per ml.
B.C. Means broth culture of Sir. agalactiae.
Tests marked * were discontinued at the 105th day because no further material
remained in the tubes.
The results of these two experiments show that, when non-
sterilised materials of various kinds were soaked with naturally
infected secretion and kept in open tubes in the cowshed at 3?C.
to 15?C, survival for two weeks was usual. The results with sterile
materials in closed tubes were much more irregular, but showed that
considerably longer periods of survival can occur under favourable
conditions.
TIIE SURVIVAL OF Sir. agalactiac ON VARIOUS ARTIFICIALLY
.. INFECTED MATERIALS KEPT IN AN INFECTED COWSHED
Various parts of a cowshed, materials, utensils and clothes which
would normally be exposed to contamination with Sir. agalactiae
were examined and shown to be free from this organism. These
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
280 DISTRIBUTION OF STR. AGALACTIAR
sites were artificially infected with Sir. agalactiae naturally-infected
milk. Daily examination of the areas was carried out, until two to
three negative tests had been obtained, according to the technique
previously described.
TABLE V
SURVIVAL OF Sir. agalactiae ON MATERIAL IN
COWSHED
Material Days of survival
Floor ... ... ??? 4
Window ... 5
10
Cement wall ...
Lime wall ... 7
Wooden partition 1
Broom handle 5
Milking stool 1
Bucket S
13
Straw ...
Hay ... 20
Uddercloth 7
Linen coat ... 2
Rubber coat ... 2
Rubber boots 4
Paper box ... 4
Iron manger ... 4
The results are shown in Table V; they indicate that of the
materials examined Sir. agalactiae survived longest on hay (20 days).
The survival time on the bucket was eight days, on the wall ten or
seven days, on the udder cloth seven days, window ledge and broom
five days. The shorter period of survival as compared with the
previous experiments may possibly have been due to the greater
mechanical difficulty of recovering material from the infected sites.
The areas of the wall used for these observations were then
sprayed with 5 per cent. aqueous solution of cresol. Two days later
Sir. agalactiae was implanted on this area and subsequent examina-
tions showed that this organism did not survive 24 hours. When
Sir. agalactiae was again implanted on this area 14 days' later, sub-
sequent examinations showed that the organism survived only two
days.
THE suRviyAL OF Sir. agalactiae ON VARIOUS AREAS OF THE
SKIN OF FOUR COWS
Selected areas of the skin of three cows and of a heifer pre-
viously found to be free from Sir. agalactiae were smeared with
broth or milk culture of this organism or with naturally infected
milk, once or twice daily for three days in order to implant the
organisms on the skin. Swabs were then taken every day from
these areas until several negative tests were obtained. The method
of recovery of Sir. agalactiae was similar to that used in the previous
experiments.
t.t1
g7.1
or.
tn
0
ta
a
tc.
0
C/2
z
o
<
E-1
CO
g?tt
0
4-3
?.??
CD
co
Duration of infection (in days)
Guernsey heifer II
March, April, May
Marc!:, April, May
March, April, May
A. CIIODKOWSKI
0
Cl 0
0
CC CD
B.C.
Ci
CI 0
CI
CC CC
? V)
CI
CI
'14 CC
Co
Ci
CC
C;
CD
CD
Ci
261
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
282
DISTRIBUTION OF srn. AGALACTME
Table VI shows considerable variation from cow to cow. On the
skin of cow Lo, one of two older cows. the organisms survived for
a longer period (up to 26 days) than on that of the younger cow
G.I. or on the heifer G.II, where the maximum time of survival
was eight days. From some areas of cows' skin, e.g., head (base of
horn), tail (base) and neck Sir. agalactiae was recovered for three
weeks following infection, while on the teats and on the udder
Sir. agalactiae survived for only three to four days.
DISCUSSION
The results described have confirmed previous observations re-
garding the occurrence of Sir. agalacliae in an infected herd in
various sites other than the milk. With the help of the method and
medium described it has also been possible to show that it is much
more widespread than previously believed. This observation, together
with the demonstration that Sir. agaladiac may survive for two
weeks and possibly much longer (selective methods can never give
100 per cent. recovery from highly contaminated materials and
mechanical difficulties are also involved in cowshed work), suggests
that infection of cows may occur from sources other than milk and
that disinfection of the cow's skin and her environment is likely to
aid considerably in eradication of the infection from the herds. The
much higher incidence of infection found on the teats showing
sores as compared with those from which they were absent suggests
also the importance of attention to sores and abrasions and the
need, when choosing disinfectants for cowshed use, of avoiding
any which arc likely to cause damage to the skin. The importance
of sore teats as sources of infection is also emphasised by the fact,
frequently observed but not dealt with in this paper, that, by
impression cultures, Sir. agalactiac can often be cultivated from
such sores in large numbers.
SUMMARY
Using methods already described, the incidence of Sir. agalactiae
in various sites other than milk has been determined
Observations in a highly infected laboratory herd showed a wide-
spread distribution of the organism on the outside of the cow's body,
and parts of the cdwshed and utensils.
Observations in 13 farm herds showed that Sir. agalactiac was
recovered from 38 pr cent. of teat examinations, 5 per cent. of skin
examinations. 38 per cent, milkers' hands (pairs), 20 per cent. of
clothes and 22 per cent, of tests of air, utensils, floors, etc.
In two herds, Sir. agalactiac was obtained from 61 and 81 per
cent. of teats with sores and from 15 and 17 per cent. of those
without sores
Various materials or sites artificially infected in time cowshed
remained positive for one to 20 days. Unsterilised materials (dung,
hair, wood, cloth, brick, etc.) soaked with Sir. agalacliae milk cultures
kept at cowshed temperatures in summer and winter, usually re-
A. CIIODKOWSKI
383
mained positive for about two weeks. Sterilised materials were
positive up to two months showing that Sir. agalactiae could survive
for this period under favourable conditions.
agalaellae in milk or culture smeared on various parts of
the cows' skin could be recovered for one to 26 days.
ACRNOWLEDGAIENT
I wish to express my gratitude to Dr. A. W. Stableforth for facilities
during this work and for his help in the preparation of this paper.
REFERENCES
. (1944). Imp. Bureau an/m. Health Rev. Ser., No. 2.
Bryan, C. S. (1934). Vet. Med., 29, 334.
Bull, L. B., Munch-Petersen, E., and Murmane, D. (1940). Bull. Coun,
sci. indust. Res. Aust., No. 134, p. 53.
Chodkowski, A., and Lancaster, J. E. (1949). 7. comp. Path., 59, 2(15.
Harrison, J. (1941). 7. dairy Res., 12, 18.
Hay, J. R. (1941). Amer. 7. vet. Res., 2, 297.
Klingmuller, 0. (1980). Milch. Wirt. Forsch., 10, 481.
Spencer, G. R., McCarter, J., and Beach, B. A. (1946). Amer. 7. vet. Res.,
7, 82.
Stableforth, A. W., Hulse, E. C., Wilson, C. D., Chodkowski, A., and
Stuart, P. (1949). Vet. Rec., 61, 357.
Stuart, P., and Lancaster, J. E. (1949). 7. comp. Path., 59, 31.
Watts, P. S. (1941). Vet. Rec., 53, 61.
[Received for publication May 2nd, 1949]
Printed in Great thitain by H R GRUBB, LTD., Croydon
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Reprinted from "The British Veterinary Journal," May, 1950
vol. 106, No. 5, pp. 181-196
THE BACTERICIDAL EFFECT OF
VARIOUS DISINFECTANTS ON
STR. AGALACTIA E ON THE SKIN AND
IN THE ENVIRONMENT OF THE COW
By A. CHODKOWSKI
Ministry of Agriculture and Fisheries, Veterinary Laboratory,
New Haw, Weybridge, Surrey
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
THE BACTERICIDAL EFFECT OF VARIOUS
DISINFECTANTS ON STR. AGALACTliE ON THE SKIN
AND IN THE ENVIRONMENT OF THE COW
By A. CHODKOWSKI,
Ministry of Agriculture and Fisheries, Veterinary Laboratory, New flaw, Weybridge, Surrey.
THE eradication of Sir. agalactice from infected herds often presents
difficulties, in spite of effective treatment of individual animals, largely because
of the frequency and persistence of the organisms outside the bovine udder.
The survival time of Sir. agalactice on various objects and materials has
been shown by many workers to be from a few days to several months: Bryan
(1934), Harrison (1941), Klingmuller (1930), Report 2, Imperial Bureau of
Animal Health (1944), Watts (1944). Munch-Peterson, et al. (194o), found
large numbers of Sir. agalactia in sores on teats and udder. Chodkowski (1949,
in the press) has demonstrated that Sir. agalactia can survive on parts of the
skin and on various objects in an infected cowshed, for periods up to three weeks.
Taking the work of Price (1938) as an indication, it seems likely that Sir.
agalactia is present only temporarily unless it multiplies in sites such as sores on
the teats, when it may continue to survive. In the work here reported considera-
tion was given to skin autodisinfection, i.e., spontaneous disappearance of the
organism from the skin. In this respect Norton and Novy (1931) and Arnold,
et al. (1930), showed that a proportion of the organisms implanted on to the
human skin disappear without the use of any disinfectant. If the skin or some
part of it which is more liable to outside soiling is covered with all kinds of
dust, dirt, grease, etc., various pathogenic and nonpathogenic bacterial strains
will survive there for a longer period. After removing the dirt and the grease
from the skin, by using soap and water or any detergent, the power of the outer
layer of the skin destroys the temporary pathogenic and nonpathogenic bacterial
flora within a short period of time. Because of the well-recognised fact that the
action of disinfectants should be tested in the presence of organic matter, this
was given due consideration in the present work; Sir. agalactice outside the udder
is almost always attached to organic matter of various kinds, e.g., protein, grease,,
hay, bedding, dust, etc., which protects the organism, and so the power of
disinfecting agents is reduced.
According to Colebrook (1941), transient flora, when implanted on the
skin, disappears spontaneously, or can be removed by washing and antiseptics.
Baker (194i) describes the bactericidal action of synthetic detergents on gram-
positive and gram-negative organisms in vitro. Williams 0943), gives the results
of the antiseptic effect of CTAB on human skin and wounds and the sterilising
effect on surgical instruments and utensils. Barnes (1942) reduced the number
CTAB, or " Cetavion," is the trade mark for a quarternary ammonium compound and
synthetic cationic detergent, containing 75 per cent of cetyl-trimethyl-linmonitun bromide,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4
of bacteria on normal skin arid was able to sterilise dirty bowls and baths by
using CTAB solution.
The purpose of this work was to find the most effective disinfectant, and
the concentration, base and mode of application, which would destroy Sir.
agalactiw outside the udder, encourage the healing of Str. agalactice infected
sores on the teats and be harmless to the skin and mucous membrane of the eye.
Many experiments were carried out, but only the most representative will
be described.
Media
Four media were employed : (a) Sterile milk. (b) Udder broth, prepared
(i) in a manner similar to ordinary meat extract broth, except that instead of
meat, lactating or non-lactating udder tissue was employed; (ii) as a trypsin-
digest udder broth, made according to modified Douglas trypsin broth. (c) Two
selective media (Cliodkowski and Lancaster, 1949), viz. : (i) a selective milk
medium, consisting of sterile milk containing potassium telluritc I : 20,000 and
boracic acid i : 56o, final concentrations; and (ii) selective solid medium, con-
sisting of sheep blood-agar plates, containing crystal violet I : 750,000, thallium
sulphate I : 3,000, and zesculin in i : i,000, final concentrations.
Methods
(a) In vitro. A number of tubes, containing one or other of the above
media, were inoculated with known numbers of Sir. agalactice. After incuba-
tion for two to six hours at 37 degrees C., a loopful of the contents of each
tube was inoculated on a blood agar plate to test for the presence of the
organism. Measured amounts of different disinfectants were added to each of
the tubes, and the contents were then thoroughly mixed and incubated at
37 degrees C. At various intervals of time thereafter a small quantity of the
mixture from each tube was plated on blood agar in order to test the survival
of the organisms. The plates were read after incubation at 37 degrees C. for
48 hours and the colonies identified. In these experiments milk medium was
included, because Str. agalactia' is spread naturally by infected milk, so con-
taminating the environment, and because the effects of disinfectants on
organisms in the presence of the organic matter in milk is in some respects similar
to the condition in which these disinfectants act on the skin. In the first tests,
sodium oleate was used in adequate proportion in an attempt to neutralise the
action of CTAB on the organisms in liquid milk media. Tests were carried
out in two series of tubes containing Sir. agalactice milk cultures and CTAB in
varying concentrations. Sodium oleate was added to one series. Both series of
tubes failed to show any difference in viable count, and so the use of sodium
oleate was discontinued in subsequent experiments.
(b) In vivo. The teats and shaved and unshaved areas of the skin were
used. The skin of the upper parts of the left and right flanks was shaved to
form rectangular areas parallel to the spine 4" by 21" in area. This was done
at least two days before the commencement. of the experiment. All the areas
were examined for the presence of Sir. agalactice, according ? to the method
5
described by Chodkowski and Lancaster (1949). The selected areas were then
rubbed with cotton-wool swabs moistened in Str. agalactice-naturally infected
milk, or in 24 hours scrum broth culture of Sir. agalactice, once a day for three
consecutive days in order to implant the organisms on the skin. ' On the third
day following the last implantation, the areas were left to dry for about 15
minutes and were then swabbed to prove the presence of implanted organisms.
The shaved areas were divided into squares of four inches and marked with
grease pencil for identification. An estimated amount of a known concentration
of different disinfectants was then rubbed on each of these areas by means of
cotton-wool swabs. Tests for the duration of survival of Str. agalactice were
carried out at various intervals, using the previously described swabbing tech-
nique, until three negative results were obtained. Since the disinfectants and
the previously applied soap, in addition to natural skin autodisinfection, have an
inhibitory effect on the organisms on the skin, sterile milk without dyes was used
to eliminate further inhibitory action.
The Effect of Various Disinfectants on Str. Agalactia' in Vitro
Four series of tubes of different liquid media were used. Each of three
series, i.e., sterile milk, selective milk medium and udder broth were inoculated
with o.i ml. of Str. agalactice broth culture, containing approximately two
million organisms, and were incubated for four hours at 37 degrees C. along with
a fourth series of tubes containing Sir. agalactia?-naturally infected milk. Tests
were carried out as described under "Technique in vitro."
TABLE I.
.
Timo of Action of Dioinfoctant
15
mina
2.,1-
hr.
18
hrs.
2*
hrs.
]5'213.
hra.
hrs.
hrs.
18
hra.
Sts.
a?81?
Disinfectant
Final
Milk
Selective
Udder
naiuml
Concont
Liquid
Broth
ilike.44
Medium
milk
Acriflarine
P (51G ?&,8 asi.') n) 6 G vi i.-,v ro
8 8o P., 0 '1' o ? 8 .
8 8 8 \A
+. 0. o c,
H ?
.. g.
-'0 ,
?
0 I I 0 0 0 0 0 .0 00 I I 1 0
+++
+++
+++
+++
+++
+++
Chloro.
++
++
++
++
-
+++
CTAB
-
-
-
-
-
-
CTAB
-
-
-
-
-
-
Dottol
+++
-
4+4
Iodino 3% in 70 Spirit
-
.-
-
-
-
Iodine 3% in 6% K.I.equeous
solution
Iodino 4% in ointment
+++
+++
+++
++
+++
+++
+++
Liquid Soap
+++
++
+++
+++
-
-
+++
Methylated Spirit
+++
+++
+++
+++
+++
+++
+++
Sulphapyridine
+++
++
+++
+++
+++
+++
+++
Penicillin
+
+
+
-
+
-
-
Teapol
+++
+++
0
0
0
0
0
Teepol and Chloroa
+++
+++
0
0
0
0
0
Lyaol
0
++.
0
0
0
0
0
o = Not tested.
? = No growth.
= 1-20 colonies of Str. agalactia?.
++ = 20-100 colonies of Str. agalactice.
+++ := 100-500 colonies of Str. agalactia'.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
6
Table I shows that the most effective disinfectants for Str. agalactice
milk and in broth culture are CTAB, i : 500 to I : I,000, final concentrations,
and iodine solution I : 500 to i : 800, final concentrations. The other disinfect-
ants appeared to be less effective, more especially in milk than in broth cultures.
The Effect of CTAB on Str. Agalactim in Vitro
The effect of CTAB on Str. agalactice in whole milk, in milk with go per
cent plain water and in udder broth was studied. Each of the series a tubes
containing the three different media was inoculated with 0.2 ml. of 24 hours'
serum broth culture of Str. agalactice incubated for two hours at 37 degrees C. :
the test was carried out as in the previous experiment.
"a4
2 24 hrs
21-
3 "
0
0
0
.0 "
9
0 ? 30 mil
'V
a
z
8 10
a
0
O 5
I.11
1
TABLE II.
-7777777
/ / /fill
reC ? ? t
Mill/
WV 4
MY1111171777
0.% UMCCOCC{
NM/
? ? . +CCUOGOCX
/Mil
? ?
X XX XXXX.
/// /// ///
X =Wk.
///////711//11#///11/
? ?
X. ?
,/c/0/0/0/c/c./e/H
WCC,C.00.,7
/
I
/ / / //UM / ///
////iliN/11/
/77777777'
//PM
11///billillAilill///11/////
///////////n/
XXX.. 4
=COM
////n/
///////
(11/11/////////gilfift
Mil/////////
00000000
.00000000000000000000000000?..
,114/111f??.110
///////
Hil/////////illlilll/////////
00000000.00000000000000C
? 01
000000001,00000000000000C
00000000.00000000000000C
XXXXYa.
14 ean a
Amo , 7,Coo4
Various concentrations of CTAB lethal to Str. agalactice after
at 37 degrees C. for various lengths of time.
Concentration of CTAB
exposure
XXX X XX represents milk culture.
000000 If 10 per cent milk culture in water.
////// broth culture.
Each horizontal column represents those concentrations of CTAB which were lethal to
agalaciice within the stated time.
Table II shows that the concentration of CTAB lethal for Str. agalactice was
/I,000 in whole milk within one minute, 1/3,000 within one hour, and
1/4,000, final concentration, from 2 hours upwards. The lethal concentration
of CTAB for Str. agalactim in i o per cent milk culture in water was 1/3,000
in one minute and 1/5,000 within 30 minutes. The bactericidal concentration
of CTAB for Str. agalactim in broth was 1/5,000 within TO minutes, r/ 10,000
'within 30 minutes, and 1/20,000 within 24 hours.
7
The Effect of Disinfectants on Str. Agalactim-infected Skin
The teats and shaved flanks of an eight-year-old cow, Lo., were infected
with 24 hours' Str. agalactia serum broth cultures once a day for three days.
After disinfection, swabs were taken at intervals and agitated in the milk media
and udder broth, these media being examined as before.
TABLE HI.
Area
Disinfectante
Amount
15
mine
2 4524
hrs. nine
511 hr? ?
hrs.
Applied on
the area
1$311,
/wir
Udder
Broth
mrilv
gdder
,,,,,ir
,
Teat LF
- Control
-
++
++
+++
+
++
+
2 LH
Penicillin Cream
450 mgmei
+
+
+
+
+
+
* RF
14 CTAB aqu. sol.
2 mls
-
-
-
-
-
-
* RH
5% Iodine in
70% spirit
2 *
-
-
-
-
-
-
4" square flank
are A
- Control
-
++
+++
+++
++
++
++
B
4% Iodine ointment 400 mgms
+
+
+
+++
++
++
C
0.1% Acriflavine 2 mls
++
++
++
++
++
++
D
2?1, Sulphapyridin 1 ml.
++
++
+++
+++
++
++
E
5% Dattol
2 mls
++
++
+
+
++
+
F
17 Liquid Soap
2 "
++
++
+
+
++
+
G
Meth. Spirit
2 "
+
+
+
+
++
+
H
3% Iodine in 6%
K.I.aqueous
solution
2 *
-
-
-
-
-
-
I
2% Chloros
2 "
+
++
+
+
++
++
J
Water
2 "
++
++
++
++
++
4-4-
K
- Control
-
+++
+++
+++
+++
+++
+++
? = No growth.
+ = 1-20 colonies of Sir. agalactice.
+-I- = 20-100 colonies of Sir. agalactia'.
+++ = 100-500 colonies of Sir. agalactia.
Table III shows that I per cent CTAB aqueous solution, 3 per cent iodine
in 70 per cent spirit, and 3 per cent iodine in 6 per cent potassium iodide aqeuous
solution sterilised the areas in 15 minutes, while the other disinfectants, e.g.,
penicillin cream (t,000 units per gram), 4 per cent iodine ointment, 0.1 per cent
acriflavinc, 2o per cent sulphapyradine, 5 per cent Dettol, 2 per cent Chloros*
(2,000 p.p.m. of available chlorine) methylated spirit and i per cent liquid soap
did not appear to have much bactericidal effect on Str. agalactice on the skin,
since the organisms were recovered up to 22 hours after the disinfectants had
been applied.
The Effect of CTAB, Soap, Teepol and Chloros on the Skin
In this experiment the same cow as in Experiment 3 was used. Flank
areas only were infected on three consecutive days with Str. agalactice-naturally
infected milk?and the test was carried out as in Experiment 3. The results
showed that i and 0.5 per cent aqueous solution of CTAB alone, or mixed with
* Chloros is the trade mark for sodium hypochlorite, containing about 10 per cent of
W/W available chlorine up to three months from the date of despatch, when stored in a dark,
cool place. All Chloros used in these tests was stored in this way.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
8
t per cent soap or with 0.2 per cent Teepol," or with 2 per cent Chloros, killed
Str. agalactice on the skin within 15 minutes, while soap, Teepol and Chloros
used separately and a mixture of Chloros and Teepol of the above strength
used without CTAB failed to kill the organisms within 24 hours. The control,
untreated areas yielded Sir. agalactice up to 24 hours.
The Effect of Aqueous Solution of CTAB, CTAB Cream, Penicillin Cream
and Iodine on the Skin
In this experiment two different animals were used, a six-year-old cow,
G.t, and a three-year-old heifer, G.2. The flanks of both animals were shaved
and infected with Str. agalactice-naturally infected milk, except one flank of
heifer G.2, which was infected with a 24 hours' serum broth culture of Str.
agalactice. The experiment was then carried out as in the previous tests. It was
found that t, 5 and i o per cent aqueous solution of CTAB, 5 per cent CTAB
TABLE IV.
Infested With
Serum and Glucose
Broth Culture
Str.agalactiao
naturally infected
Serum Broth
Culture
Animo
Cow Lo. 32
Cow 0.1
Heifer 0.2
Area
Disinfectant
Swabbed after
Swabbed after
Swabbed after
li
bra
24
,bra
48
bra
72
,hrs
96
hrs
14
hr;
24
hrs
48
hr
72
bra
96
hrs
14
hr
24
.hrs
48
hrs
72
hrs.
Loft Plahk A
.1 " B
n " C
n n D
" E
ft 0 p
II o
a a N
" " I
? ? .1
Right " E
? " L
" " U
if "N
? " o
m " P
" " Q
? is R
Nw . s
" " T
Teats L.P.
" L.H.
3 R.H
0.05% CTAS aqueous-
solution
0.1% ., " "f
0.2$ ? a .
0,3% ? ? ?
* fl II II
2A a a ?
5s ii ii 0
1 ? ? ?
51Chloros
- Control -
4% Iodine Ointment
Penicillin Cream
100Q units/grm.
0.057 CTAB Cream
0.1% CTAB Cream
o.2% a a
O. ? ? ?
1 ? ?
2'.% w w
5% , 0 it
10 a a
3.0A ? ?
Penicillin Cream
100 unite/grin
- Control -
2% CTAB Cream
+
+
-
+++
+++
+
*
+
+
+
+
+
-
?
-
+
+
+
+
+
+
-
+++
+++
-
-
+
+
+
+
+
-
?
+
4-
-
+
+
-
-
44+
+++
-
-
+
+
+
-
-
-
?
-
-
-
-
+
+
-
-
+++
+++
-
-
+
+
+
-
-
-
?
-
-
-
-
+
-
-
-
-+++
+++
-
-
-
+
-
-
-
-
?
-
-
-
-
+
+
+
-
, *+
+++
++44
-
+
+
+
+
+
-
?
-
-
+
+
+
+
+
-
++
+++
+++
-
+
+
+
+
+
-
?
-
-
-
+
+
+
+
-
-
++
+
-
+
+
+
+
+
-
?
-
-
-
-
-
+
+
-
-
++
+
-
+
+
+
+
+
-
?
-
-
-.
-
-
-+++
..
-
,-
-
++
-
-
-
+
-
+
-
?
-
-
-
-
+4
+
-
+
++
444
0
+
+
+
+
+
-
?
0
0
0
0
+++
++
+
-
+
++
++
0
+
+
+
+
+
-
?
0
0
0
0
-
+
...
-
+
++
-
0
+
+
-
-
+
-
?
0
0
0
0
-
-
..
-
r
+
-
0
+
-
-
-
+
-
-
0
0
0
0
= 1-20 colonies of S r agalactice.
++ := 20-100 colonies of Sir: agalactice.
+ + + = 100-500 colonies of Sir. agalactice.
++++ = Above 500 colonies of Sir. agalactia.
? = No. growth.
0 = Not tested.
* Teepol is a trade mark for a synthetic cleaning detergent.
9
cream in lanoline, lanette wax and paraffin base, penicillin cream (1,000 units
per gram) and 3 per cent iodine in 70 per cent methylated spirit, destroyed
Str. agalactice on the skin within 2i? hours, while the other disinfectants used,
failed to kill these organisms within 72 hours. The control, non-treated areas
on both cows yielded Str. agalactice up to 72 hours.
Estimation of the Minimum Bactericidal Concentration of CTAB on
Str. Agalactim-infected Skin
In order to estimate the most effective concentration of CTAB in aqueous
solution and in cream on the shaved skin of the flank, and on the skin of the
teats, three animals were used. The teats and shaved flanks of cow Lo. and the
shaved flanks of heifer G.2 were infected with 24 hours' Sir. agalactice serum
broth culture, and the cow 0.1 with Str. agalactice-naturally infected milk. Tests
were carried out as in previous experiments.
As seen from Table IV, the efficiency of CTAB concentrations in aqueous
solutions and in cream, whether used on the flanks or on the teats, appeared
to be similar on the skin of all three animals. The lowest effective concentration
of CTAB aqueous solution appeared to be i per cent. The maximum concen-
tration of CTAB cream which failed to sterilise the skin was 2 per cent, and
the minimum tested concentration which killed Str. agalactice on the skin was
5 per cent. The higher concentration of CTAB cream (between i and 5 per
cent) necessary to sterilise the Sir. agalactice-infected skin as compared with
CTAB aqueous solution (i per cent) was probably caused by the presence of
lanette wax, a dispersing agent in the base of the cream which partly inhibits
the action of CTAB (Slavin, 1949). Penicillin cream (t,000 units per gram)
appeared to be less effective; 4 per cent iodine ointment and 5 per cent Chloros
aqueous solution showed very little bactericidal effect on Str. agalactice on the
skin.
Comparison of the Effect of Spraying and Brushing CTAB and Chloros on Str.
Agalactire-infected skin, and the Effect of' Cresol on the Loose-box:::
(a) Selected areas of the skin of cow G.' and heifer 0.2, especially the
upper part of the tail, base of horns, the flanks, legs and teats and the loose-box
were infected with Str: agalactice-naturally infected milk?on three consecutive
days?by the use of large cotton-wool pads, to implant the organisms on to the
skin and hair. On the last day of infection the presence of the organisms was
confirmed, and the whole of the skin of cow 0.1 was sprayed thoroughly with
0.5 per tent CTAB aqueous solution and the skin of heifer G.2 with 2 per
cent Chloros. After transferring the animals to a field, the loose-box was sprayed
with 5 per cent cresol, and the disinfected animals were then returned to it. On
the following day, swabs were taken from the various areas of the skin and
from the loose-box to test for the presence of Str. agalactice. Swabs from the
cow G.1 were negative, while the swabs from heifer 0.2 were positive, Sir.
agalactice being recovered from three out of the seven swabs, viz., from the base
* "Loose-box" includes manger, cleaning utensils, buckets, milking stools, etc.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
II)
of the horns, base of the tail and from the neck, where the organisms survived
for two days. Str. agalactice was also recovered up to the fifth day from the
window ledge of the loose-box, in spite of spraying with 5 per cent cresol.
(b) The same animals were used as in (a), but at a later time. After
infection, both animals were disinfected by spraying and brushing, particular
attention being paid to the previously infected areas. Cow G.1 was treated with
2 per cent Chloros and Ilene'', G.2 with 0.5 per cent CTAB aqueous solution.
Swabs taken from the skin of both animals on three consecutive days were
negative. It appears, therefore, in comparison with (a), that efficient and careful
spraying and brushing, with particular attention to infected areas, gave better
results than spraying alone. Even Chloros, which is. less efficient than CTAB,
killed Str. agalactice on the skin by this method.
(c) Selected parts of the skin of four cows were infected with Str. agalactice-
naturally infected milk. Cow Lo. was sprayed with o.5 per cent aqueous solu-
tion of CTAB, and i per cent CTAB solution was brushed on to the skin of
cow 928. Cows 964 and 968 were sprayed with per cent CTAB solution.
Swabs taken after treatment from cows Lo. and 928 were negative for three
consecutive days. Str. agalactice could not be recovered from cows 964 and
968 at 24 hours, and when they were artificially reinfected, 24 hours after
disinfection, no Str. agalactite was recovered on three consecutive days. This
shows that 0.5 per cent CTAB aqueous solution was efficient and bactericidal
for Str. agalactice, and that the disinfecting power of CTAB on the skin lasted
for at least 24 hours.
(d) The skin of cow Lo., and the loose-box were infected on three consecu-
tive days with Str. agalactice-naturally infected milk. After swabbing all areas
to confirm the presence of Str. agalactice, the cow was sprayed with 0.5 per cent
CTAB and the loose-box with 0.2 per cent CTAB aqueous solution. Swabs
taken on three consecutive days were negative for Str. agalactice, except those
from the hairy base of the horn, where the organisms survived up to 24 hours,
but were absent at 48 hours. This suggests that some areas of skin, e.g., massed
hair at the base of the horn, neck, upper part of the tail, are more difficult to
disinfect, and require special attention as compared with the udder and teats,
which are comparatively easy to disinfect.
(c) Twenty-four cows in the Laboratory cow-shed were used for this experi-
ment. The base of their horns, upper parts of the tails and the teats of each
cow were heavily infected with Sir. agalactice-naturally infected milk on three
consecutive days. Twelve of these cows were disinfected with i per cent CTAB
aqueous solution, six of which were sprayed and six brushed. The other twelve
cows were disinfected with 2 per cent Chloros (2,000 p.p.m. available chlorine),
six being sprayed and six brushed.. The result of this experiment showed that
Chloros failed to remove Sir. agalactice completely on three out of twelve cows,
one brushed and two sprayed. The organisms survived on the base of the 'tails
of two cows up to 24 hours, and at the base of the horns of one cow, up to two
days. All twelve cows sprayed and brushed with CTAB solution were negative,
It
II
with the exception of cow 988, in which an unhealed sore on the teat did not
respond to penicillin cream, nor to 3 per cent CTAB cream treatment.
The Effect of Iodine Vapour on Str. Agalactire-infected Skin and Loose-box
The experiment consisted of two consecutive tests, in each of which the
same cow and loose-box were used to test the effect of iodine vapour. Test (A):
The cow and loose-box were infected with Sir. agalactice-naturally infected milk
?once a day on three consecutive days. Daily examinations were carried out
until three negative tests had been obtained, to estimate the duration of survival
of the organisms. Test (B): The same cow and loose-box were again infected
witti Str. agalactice on three consecutive days. Six hundred g. iodised carbon
(96 per cent iodine) was exposed in six Petri dishes in various positions, including
suspension from the ceiling. The loose-box was kept closed, except for the
opening of the upper part of the door which was necessary for ventilation, and
the test was carried out as previously described.
The results of these tests showed that Str. agalactice survived under natural
Londitions on, the body up to eight days (test A), and when exposed to iodine
vapour up to seven days (test B). The amount of iodine in the air of a loose-
box after one week's exposure of iodine carbon was 6.5 /lg. per litre, and 20 mg.
of iodine was found per 100 grams of cow's hair. In 100 grams of hair from
a normal cow housed in the next loose-box, less than 0.1 mg. of iodine was
found.
The Bactericidal Effect of Disinfectants on a Str. Agalactire-contaminated Loose-box
and on Dairy Utensils, Milkers' Clothing, Udder Cloths, and Teat Cups, etc.
(a) The effect of formaldehyde on Str. agalactice was tested. Materials
and equipment usually found in a cowshed and dairy, e.g., cleaning utensils,
milking utensils, milkers' clothing, woollen and rubber clothes, boots, paper,
sacks, cow's hair, straw, hay, dung, bricks, concrete, etc., were placed in a sealed
room of 342 cu. ft. capacity. The interior of the room, including the lime-
washed wall and the contents, were smeared with Str. agalactice-infected milk
on three consecutive days. A glass dish containing 225 gr. potassium perman-
ganate was placed on the floor of the room, and into this was poured 225 ml.
formalin. The room was then quickly sealed and the contents left exposed
overnight to the penetration of formaldehyde so produced. Str. agalactice was
not recovered from the swabs taken from the different contents of the room
on the following day. It seems, therefore, that formaldehyde is highly effective
as a bactericidal agent against Str. agalactice.
(b) The effect of disinfectants on Str. aga/actice-contaminated udder cloth
was tested. A number of pieces of udder cloth, :r x were sterilised by
autoclaving, dried, and soaked for one hour in Str. agalactice-infected milk. Each
piece was treated with a different disinfectant for a different period of time,
then immersed in sterile milk medium and incubated at 37 degrees C., following
which samples, were plated on solid medium. Str. agalactice was destroyed on
the udder cloth within five minutes when treated with i per cent CTAB aqueous
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
12
solution, within 30 minutes when treated with 0.5 per cent CTAB solution,
and within one hour when treated with o.1 and 0.2 per cent CTAB solutions.
Up to five hours' treatment with a per cent Chloros (2,000 p.p.m available
chlorine) was necessary to destroy Sir. agalactice on the udder cloth. Str.
agalactice were still present on the udder cloth after 48 hours' treatment with tap
water only or with a per cent solution of liquid soap.
(c)) The effect of disinfectants on Sir. aga/actice-contaminated milk bottles
was tested. Each of seven sterile bottles was subjected to contact with Sir.
agalactice-infeeted milk for one hour. After removing the milk, each bottle was
rinsed`for one minute with a different disinfectant. After pouring off the dis-
infectants, each bottle was rinsed with 20 ml. sterile milk, which was transferred
to a McCartney bottle, incubated at 37 degrees C., and then plated. The organ-
isms were destroyed within one minute when washed with 1, 0.5, 0.2 and 0.1
per cent aqueous solution of CTAB, but they were recovered from bottles when
treated in a similar manner with plain water, a per cent soap, or 2 per cent
Chloros.
(d) The effect of disinfectants on Sir. aga/actice-contaminated milking
buckets was tested. Seven sterilised buckets were contaminated with Sir.
agalactice-infected milk for go minutes. After removing the milk, the buckets
were rinsed with plain water for one minute and then each was rinsed with a
different disinfectant for 30 seconds. After pouring off the disinfectants, each
bucket was rinsed with sterile milk, which was transferred to glass jars, incubated
at 37 degrees C., and plated. The organisms were destroyed when the buckets
were treated with aqueous solution of and 0.1 per cent CTAB, or with
70 per cent methylated spirit, but they were recovered following treatment with
plain water only, a per cent soap, or a per cent Chloros.
(e) The effect of disinfectants on Sir. aga/actice-contaminated hand brushes
was tested. Eight sterilised brushes were contaminated with Sir. agalactia'-
infected milk for 30 minutes. The brushes were rinsed in plain water for three-
five seconds and then each was rinsed in a different disinfectant. Following
this, each brush was dipped three times in sterile milk medium which was
incubated at 37 degrees C. and plated. Sir. agalactice was destroyed on the
hand brush treated with LID and 0.1 per cent CTAB aqueous solution: the
organism was obtained from the brushes treated in a similar manner with plain
water only, 70 per cent methylated spirit, 2 per cent soap, or 2 per cent Chloros.
(f) The effect of disinfectants on Sir, aga/actice-contaminated milking
machine teat-cups was tested. Eight teat-cups, sterilised by steam in the usual
manner in the dairy, were placed in Sir. agalactice-infected milk for one hour.
Each -contaminated cup was dipped three times in plain water and then three
times in a disinfectant. The cups were washed in sterile milk medium, which
was then incubated at 37 degrees C. and plated. The organisms were destroyed
within three seconds by I, o.5 and o.i per cent CTAB aqueous solution, but
they were recovered from the teat-cups, treated in similar manner with plain
water only, 70 per cent methylated spirit, or 2 per cent diloros.
13
The Effect of CTAB on Cows' Skin and the Mucous Membrane of the Eye
CTAB was used as a solution in saline or tap water on the mucous
membrane of the eye and on the cows' skin, and as a cream with lanoline,
lanette wax and paraffin base, on the skin of the teats, udder and flanks.
(a) The Effect of CTAB on the Mucous Membrane of the Eye
Various concentrations of CTAB solution in saline or in tap water were
instilled in 0.5 to x ml. quantities with the aid of a syringe under the lower lid
of one or both eyes. Occasionally, for control purposes, one eye was instilled
with CTAB solution and the other eye with saline only.
Reactions were observed for 48 hours and the results recorded. A test
was carried out on the mucous membrane of the eyes of four animals, three
cows and one heifer, commencing with a o.00i per cent solution of CTAB in
saline and gradually increasing to a 5 per cent solution in water used during a
period of several days. No reaction was observed on the mucous membrane of
these animals from up to 24 hours when using concentrations of CTAB up
to 3 per cent. A definite reaction was observed from 0,- up to 24 hours after
treatment when using 4 and 5 per cent CTAB solutions, but the symptoms dis-
appeared within 48 hours without any permanent injury to the eye. Finally,
a test was carried out on 24 cows at the laboratory using 0.5, I and 2 per cent
CTAB aqueous solution in order to find the maximum concentration which
would bd harmless. A slight transitory irritation to the mucous membrane of
the eye of some cows was found with i per cent within 30 minutes of applica-
tion, and the symptoms disappeared in less than two to six hours; while using
2 per cent a slight reaction started within 30 minutes from the beginning of the
treatment and lasted for less than 24 hours. One cow (1198) was particularly
sensitive to a per cent CTAB solution, but even here the symptoms disappeared
within 24 hours without lesions or apparent ill effect on the eye.
(b) The Effect of CTAB on the Skin of the Teats
Various concentrations from 0.02 to 10 per cent CTAB in aqueous solution
or in cream were applied once or twice daily with the aid of cotton-wool swabs
on the skin of the teats of four cows, for periods of five, seven and eight days.
The reaction of the skin was observed, and the results were recorded during and
for two days following the final treatment. CTAB aqueous solution of the
above concentrations did not cause any visible lesion on; the skin of the teats,
except that after seven days' treatment with 5 or 10 per cerA CTAB solution,
the skin appeared to become dry and glossy. These symptoms disappeared in
one or two days after discontinuing the use of the disinfectant. One to io per
cent CTAB cream applied daily on the teats for seven or eight consecutive days
did not have any apparent ill effect either during treatment or np to three
days after treatment.
(c) The Effect of CTAB on the Skin of the Udder
Two cows were used to test the effect on the skin of the udder of CTAB
aqueous solution and CTAB cream. On cow Cn, 1, 2, 5 and io per cent CTAB
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1
14
aqueous solutions were applied to the four quarters of the udder skin. on four
consecutive days. With 2 per cent CTAB solution, slight reaction (redness,
heat) appeared after 48 hours and lasted for two days after the final application.
Stronger reaction (redness, pain and swelling) appeared after 24! hours when 5
and i o per cent were used, and the reaction was present up to the last day of
observation, i.e., two days after the final application. The use of i per cent
CTAB aqueous solution on four consecutive days did not have any apparent
ill effect, although the udder appeared to be more sensitive to these solutions
than did other parts of the cow's body. On cow Lo., 2, 3, 4, 5 and to per cent
CTAB cream as applied to various parts of the skin of the udder, once a day
for three consecutive days. With 2 per cent a slight reaction appeared on the
fourth day; with 3 per cent a stronger reaction (redness, pain) appeared on the
fourth day; with 4 per cent and with 5 per cent a strong reaction (redness, heat
and pain) appeared on the third day; and a very strong reaction (redness, heat,
pain and swelling) appeared on the third day when to per cent was applied.
These reactions persisted up to two clays after the last application; observations
then ceased.
(d) The Effect of CTAB on.the Skin of the Flank
Areas of shaved skin on the flanks of four cows were used for this experi-
ment, and the effect of CTAB in aqueous solution and in cream was observed.
(1) One, 2, 3, 4, 5 and to per cent CTAB aqueous solutions were applied
to the skin once a day for three to seven consecutive days. Three per cent
solution caused a reaction (dark discoloration and pain) on the seventh day,
while 4 and 5 per cent solutions caused a similar reaction on the second and
third day after the commencement of the treatment. A strong reaction (swelling,
dark discoloration, pain and heat) was observed when to per cent was used.
One cow and a heifer did not react to the 5 per cent solution, and the heifer
showed only slight reaction on the fourth day following application of t o per
cent CTAB solution. When i and 2 per cent CTAB solutions were used no
apparent ill effect was caused to the skin.
(2) When 5 and to per cent CTAB cream was applied to the skin of the
flank of four cows for three consecutive days, one cow reacted very markedly
(heat, dark discoloration, swelling, pain) to i o per cent CTAB cream after three
days, but the reaction was less when 5 per cent was used. The second cow
showed no reaction to 5 and to per cent after three days. The third cow
showed no reaction to 5 per cent, but after three daily applications of to per
cent CTAB cream a definite reaction was observed. The skin of the flank of
the fourth animal, a heifer, failed to show any reaction during three daily
applications of 5 and to per cent CTAB cream and during the following four
days.
It appears, therefore, from the above experiments that t per cent CTAB
aqueous solution can be safely used for the disinfection of the skin; this con-
centration has also been shown to be harmless to the mucous membrane of the
eyes. Treatment of the skin of the teats, flank and udder with 3 per cent, 2
15
per cent and i per cent CTAB cream, respectively, can be continued up to three
or four weeks, providing observations are made during the treatment, since
some cows may show particular sensitivity to CTAB. In such sensitive animals,
treatment should be discontinued whenever signs of irritation are seen.
Use of Disinfectants in the Treatment of the Sores on Cows' Teats
(a) Positive Milk Samples Due..to a Str. Agalactke-infected Teat Sore; It's Cure
with Penicillin Cream, Followed by Negative Samples
Milk samples from the cow concerned had consistently shown Sir. agalactice.
Within a period of it days the cow received two courses of intramammary
infusions, each of five daily injections of ioo,000 units of penicillin, and during
this period the teats were treated with penicillin cream containing 1,000 units
per gram. In spite of this treatment, milk samples continued to show infection.
During the period of treatment it was observed that the cow had, at the tip of
the left hind teat, a wet and deeply ulcerating sore which penetrated the teat
canal. This sore was found to be regularly infected with Sir. agalactice, and
impression cultures from it consistently showed large numbers of these organisms.
Milk samples from this quarter also regularly showed heavy Sir. agalactice
infection, while samples from other quarters were negative. It seemed possible
that the samples from the left hind quarter were becoming contaminated during
the passage of the milk over the infected sore. By inserting a large syphon into
the teat and then sampling by means of a small syphon passed through the
larger one, it was shown that contamination of the milk sample was occurring
in this way, since the syphoned sample showed no Sir. agalactice. Attention
was therefore directed to the treatment of the sore. All teats were smeared four
times daily for 21 days with penicillin cream containing 5,000 units per gram,
using 10 grams of cream daily. The cream was also inserted for a few millimetres
into the LH teat canal. Seven days after the commencement of treatment,
Sir. agalactice could no longer be detected in milk samples taken in the ordinary
way, whilst the healed sore failed to yield cultures from the eleventh day onwards.
Swabs and milk samples examined 25 times in the subsequent four months
remained negative.
The above observations show that milk samples may become infected from
an infected teat canal sore.
(b) The Treatment of Sores on Teats Using CTAB Cream
Nine out of 24 cows (37.5 per cent) kept in a shed had persistent sores
on their teats, in spite of treatment with penicillin cream, 1,000 units per gram,
twice daily after milking over a period of two months. Sir. agalactice was
recovered from the sores of five of the nine cows (55 per cent) when examined
on the 2.6.4.8. One month later, 3 per cent CTAB cream in lanette wax,
lanoline and paraffin base was applied to the teat sores twice daily after milking.
Five days after the commencement of the treatment the sores on the teats of
four cows had healed; eight days after the commencement of the treatment the
sores on the teats of two more cows had healed; and on the 14.6.48, i.e., eleven
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
16
days after the commencement of the treatment, the sores on the teats of two of
the remaining three cows had also healed. Thus, during a period of eleven
days, using 3 per cent CTAB cream, the sores on the teats of eight out of nine
cows were healed and Sir. agalactice could no longer be recovered. In spite of
this treatment, one cow (No. 988) still had an unhealed sore, from which Sir.
agalactite was recovered on the 11.6.48, but not on the 14.6.48.
No skin irritation or lesion was observed on the teats treated with 3 per cent
CTAB cream either during the eleven days' treatment or up to three days after
the last application.
(c) The Treatment of Sores on Teats, Using CTAB and Penicillin
Farm A. This herd consisted of 31 cows, seven of which (23 per cent) had
sores on their teats. When examined on 23.6.48, the sores on six of these seven
cows were infected with Sir. agalactice. Treatment of the sores with 3 per cent
CTAB cream, twice daily after milking, commenced on 23.6.48, and was con-
tinued up to 27.7.48, when the sores on four o the seven cows (57 per cent)
were cured. From the unhealed sores on the three remaining cows Sir. agalactia;
was recovered. From 27.7.4.8 to 16.8.48, the teats and udders of all cows were
washed with 0.2 per cent CTAB aqueous solution, followed by water, twice daily
after milking, and, when dry, penicillin cream (1,000 units per gram) was applied
to the teats. When examined on 16.8.48, one cow had a healing sore on the
left hind teat, and swabs taken from it and from all remaining teats were
negative.
Farm B. Examination of this herd on the 29.6.48 showed that ten out
of 26 cows (38 per cent) had Sir. agalactice-infected sores on their teats. Treat-
ment commenced on 30.6.48, with 3 per cent CTAB cream applied to the teat
sores twice daily after each milking. Clinical and bacteriological examination
carried out on the 21.7.48 showed that seven of the ten cows (70 per cent) were
cured, and swabs taken from the teats of all cows were negative. Further
treatment from 22.7.48 up to 9.8.48 consisted of washing the teats and udders
of all cows with 0.2 per cent CTAB aqueous solution, followed by water, twice
daily after milking, and, when dry, penicillin cream (1,000 units per gram) was
applied. Examination carried out on 9.8.48 showed the teats to be quite free
of sores or lesions, but Sir. agalactia' was still recovered from the teats of two
COWS.
It seems, therefore, that (i) the dead tissue in unhealed teat-sores, smeared
twice daily with milk during wet milking or stripping, is a medium specially
suited for the multiplication of Sir. agalactia', and (2) CTAB and penicillin
cream can encourage healing in a large proportion of the sores which may be a
permanent and potential source of infection to the udder-secreting tissue and
to the milk samples taken from the non-infected quarters.
Summary and Conclusions
The finding that Sir. agalactia' can survive up to three weeks on various
objects in an infected cowshed, up to 26 days on some parts of the skin, and
that it can multiply and persist in sores on the teats of non-infected udders
17
indicates that infection causing mastitis may arise from a source other than inside
the bovine udder. The significance of the presence of Sir. agalactia'-infected
sores on teats and at the outlet of the teat canal has been pointed out as a
potential source of infection to the udder-secreting tissue and to the milk samples
taken from non-infected udders. Efforts were directed to find the best method
of eliminating Str., agalactia' from these sources.
The effect of various disinfectants at different concentrations on Sir
agalactia' was tested in vitro and in. vivo, to find the best agent which would
remove or reduce to a minimum the number of organisms (a) from the skin,
bearing in mind the existence of natural skin auto-disinfection, and (b) from
contaminated objects and materials usually found in the environment of infected
herds.
To tcst the efficiency of the various disinfectants, special selective liquid
and solid media were used. Sterile milk was chosen as the medium in some of
this work, as milk is an agent in the spread of infection in the herd and because
the effect of disinfectants on Sir. agalactite in the presence of the organic matter
in milk is in some respects similar to the conditions in which these disinfectants
act on the skin and on the contaminated objects outside the udder, where the
organic matter present protects the organism and so reduces the power of
disinfecting agents.
The results of the experiments showed that CTAB in aqueous solution and
in cream, and iodine solution were the most satisfactory disinfectants for the
skin, while CTAB aqueous solution and formaldehyde gave the best results for
the cowshed and its fittings. Of the disinfectants tested, o.i to i per cent CTAB
aqueous solution proved the most satisfactory for dairy utensils.. CTAB and
penicillin creams appeared to be efficient in the treatment of sores on the teats.
The minimum effective concentration of CTAB for the disinfection of the
skin by spraying or brushing was 0.5 to i per cent solution. Three per cent
CTAB cream in lanoline, lanette wax and paraffin base was useful for teat
disinfection and for the treatment of teat sores, provided that the skin reaction
and sensitivity were observed and treatment discontinued when necessary.
Penicillin cream 1,000 to 5,000 units per gram used alone, or following washing
with 0.2 per cent CTAB aqueous solution and boiled water, was useful for the
treatment of some persistent sores on the teats. Two per cent Chloros was used
for the disinfection of the skin, care being taken to ensure that the available
chlorine had not deteriorated and that spraying or brushing was carefully carried
out, but was found to be much less effective than CTAB. The disinfection of a
loose-box and its fittings, e.g., the wall, window ledge, cleaning utensils, milking
stools, etc., by spraying with CTAB 0.2 per cent aqueous solution was effective.
Formaldehyde vapour allowed to act for 24 hours on the Str. agalactice normally
found on the objects in an infected cowshed?e.g., cleaning utensils, milking
stools, sacks, clothing of cowshed attendants, etc.?was alsO very effective as a
bactericidal agent. The use of this method of disinfection could be recom-
mended for infected equipment on farms, providing that suitable accommodation
for the purposes exists and that proper safety precautions are taken.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
18
One per cent CTAB aqueous solution can be used with safety without caus-
ing irritation to the skin or to the mucous membrane of the eye, while 0.1 to
0.2 per cent is satisfactory for the routine washing of the udder before milking.
Three per cent CTAB cream can safely be used on the skin of the teats, i per
cent cream on the udder skin, and two per cent cream on the remaining parts
of the skin. When using CTAB, observations should be made, as some individual
cows may show particular sensitivity of the skin to this agent.
Acknowledgment
I wish to express my gratitude to Professor T. Dalling for his help in the
preparation of this paper, to Dr. A .W. Stableforth for the facilities during this
work, and to the Biochemical Department of this Laboratory for the iodine
estimations.
REFERENCES
Arnold, L., et al. (1930): Amer. J Hyg., March, Vol. 11, 345-61
Baker, Z., ct al. (1941): J. E.rp. Med., 73, 249.
Barness, J. M. (1942) : Lancet, 242, 531.
Bryan, C. S. (1934): Vet. Med., 29, 384.
Munch-Peterson, E., Murmane, D., Bull, L. 11 , et a/. (1940): Bull Coun. Sc,. Industr. Res.
Airstr., No. 134, p. 53.
Chodkowski, A. (1949): J. Comp. Path. & Therap. (in press).
Chodkowski, A., and Lancaster, J. E. (1949) : J. Comp. Path. & Thcrap. (in press)
Colebrook, L. (1941): Bulletin of War Medicine, 2, 73.
Harrison, J. (1941) : J. Dairy Res., 12, IS.
Klingmiiller, 0. (1930): Milchwirt. Forsch., 10, 431.
Norton, J. F., and Novy, M. F. (1931): J. Pub. Health, Vol. 21., 1,117-25.
Price, F. B. (1938) : J. Inf. Dir., 63, 301
Report (1944): Imp. Bureau Animal Health ROV. Scr., No. 2.
Slavin, G. (1949): Private communication.
Watts, P. S. (1944) : Vet. Rec., 53, 61.
Williams, R. (1943): Limed, 244, 523.
PRINTED IN GREAT BRITAIN BY SAMUEL TEMPLE A CO., LTD., 271s, SING STREET, HAVISERS1IT7S, w 6.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11 :
CIA-RDP81-01043R002200170001-4
'OA
x
PROF. DR J. PARNAS - PROF. DR A. TUSZKIEWICZ
INSTYTUT MEDYCYNY PRACY I HIGIENY WSI
BRUCELOZA
WARSZAWA 1956
PANSTWOWY ZAKLAD WYDAWNICTW LEKARSKICH
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11 :
CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
PROP. J. PARNAS ? PROF. A. R TUSZKIEWICZ
IVA R S ZAWA ? 1956
PANSTVVOWY ZAKLAD WYDAWNICTW LERARSKICH
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Redaktor odpow.: dr JERZY JANUSZKIEWICZ
Redaktor techniczny.: JERZY BIELECK I
Korektor technicznv: ALINA KOBUSZEWSKA
PANSTWOWY ZAKLAD WYDAWNICTW LEKARSKICH, WARSZAWA, 1956
Wydanic I. Naklad 1.684 egz. ObjetoSa: 21 a. w. = 22,5 a. d. Papier ilustrac Id. V. 61x 86/16,
70g/m2, z Fabryki Papicru we Wioclawku. Oddano do skiadania 27 lutcgo 1956. Podpisano do
druku 16 czcrwca 1956. Druk ukoticzono w czerwcu 1956. Zam. nr 188/56..M-7-15642
DRUKARNIA NARODOWA W KRAKOWIE UL. MANIFESTU LIPCOWEGO 19
Cena zl 27,30
11
nn A TTrT(IPAIxr
ERRATA
L. p.
Od
Strona gory
On
dolu
Wyctrukowano
Powinno bye
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
17 10
18 18
20 12
20 14
20 ?
23 5
24 ?
26 3
?
?
?
?
22
?
1
?
parmelitensis
suis, lisbonnei),
wok
metylowego
metylowego
Kajtmazowej .
hydralizaty
gal.ektozy
paramelitensis
suis), lisbonnei
wodq
metylenowego
metylenowego
Kajtmatowej
hydrolizaty
galaktozy
9.
podpis pod rye. 6
Cruideshanka
Cruickshanka
10.
42 22
?
lupq
lupq
11.
45 1
?
probOwki
probowek
12.
81 ?
5
Guddleson
Huddleson
13.
88 ?
3
zrosy
zrosty
14.
104 ?
15
odmiany
odmianq
15.
109 10
?
opisane -
opisano
16.
132 ?
6
Carp entrer
Carpenter
17.
182 ?
2
notowanej
stosowanej
18.
199 ?
3
bruceliny
brOceliny PD.
19.
205 ?
3
Bekamyszew
Beklemyszew
20.
241 ?
2
rozplenu
rozplemu
21.
247 ?
4
Beak
Bonk
22.
248 6
?
Wohlwich
Wohlwill
23.
317 ?
1
92 000
9 200
?Bruceloza" Parnas i Tuszkiewicz
nauama nasze wykazaly, e bruceloza stanowi w naszym kraju
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
..)
OD AUTOROW
W roku 1958 uplynie pal wieku od chwili rozpoczqcia w Polsce
badan naukowych nad brucelozq (Julian Nowak, 1908). W ciqgu
tych blisko 50 lat po"?wigcono zagadnieniom brucelozy w naszym
kraju niemalo badan dogwiadczalnych i terenowych, dziqki czemu
ujawniono istotny stan rozprzestrzenienia tej choroby w hodov,rli
zwierzqt gospodarskich. Bruceloza ludzi nie byla w Polsce przed-
miotem systematycznych badan. Dotychczasowe bardzo cenne pu-
blikacje kliniczne zawierajq opisy pojedynczych przypadkow bru-
celozy ostrej. 0 obrazie klinicznym brucelozy przewleklej pi-
ftniennictwo polskie nie wspomina.
Instytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi, powolany do prowa-
dzenia badan naukowych w zakresie chorab zawodowych pra-
cownikow rolnictwa i przetworstwa rolnego, zwrocil uwagq na
brucelozq ludzi i przeprowadziI w tym zakresie szereg systema-
tycznych badan pracownianych, terenowych i klinicznych. Do ba-
dan tych wiqczyly sig wojewodzkie stacje sanitarno-epidemiolo-
giczne, i w wyniku tej wspolpracy moina byio stworzye pewien
obraz sytuacji brucelozy jako choroby zawodowej pracownikaw
rolnictwa.
Niniejsza monografia jest wynikiem zespolowej pracy ZakIadu
Antropozoonoz i Dzialu Klinicznego Chorob Zawodowych Wsi
Instytutu, jako te2 niektorych szczegolnie zainteresowanych stacji
sanitarno-epidemiologicznych (Olsztyn, Szczecin, Lublin, Krakow,
Poznan, Zielona Gora, Wroclaw, Opole, i
Badania nasze wykazaly, e bruceloza stanowi w naszym kraju
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
przede wszystkim zagadnienie zawodowe. Dlatego tet w pracy ni-
niejszej poloiono duty nacisk na zagadnienia zawodowo-ePide-
miologiczne i zapobiegawcze.
Obserwacje okolo 70 przypadkow brucelozy pozwolily nam
okreglie jej obraz kliniczny w Polsce. Druga, ilokiowo prawie
rowna i1o?rzypadkow jest w opracowaniu. RownoczeSnie przed-
stawiono wyniki badari mikrobiologicznych, dotyczqcych kolekcji
szczepow krajowych paleczek brucelli, oraz wyniki badan epide-
miologicznych (okolo 400 przypadkow).
Zagadnieniem brucelozy zywo interesujq siq w naszym kraju
specjaliki chorOb zakainych i epidemiologowie, bakteriolodzy
i pracownicy slutby sanitarno-epidemicznej, jako tet inni specja-
slutby zdrowia, a w szczegolnoki ci, ktorzy pracujq dla po-
trzeb wsi. Piszqc monografiq kierowaligmy siq chqciq udzielenia
metodologicznej pomocy zarowno lekarzom praktykom i klinicy-
stom, jak tet pracownikom laboratoryjnym i epidemiologom.
Biorqc pod uwage. szczuplok pigmiennictwa polskiego, zwlaszcza
z zakresie metodologicznym, pozwohligmy sobie przedstawia roine
metody in extenso, wychodzqc z zalotenia, te wplynie to na uje-
dnostajnienie pracy rozpoznawczej i na podniesienie jej naukowo-
technicznego poziomu.
Bruceloza stanowi zagadnienie epidemiologiczno-zawodowe
o rOinej specyfice w roinych krajach. Dlatego tet omawiajqc to
zagadnienie z roinego punktu widzenia, staraligmy sig przedsta-
wiO moiliwie wyczerpujqco spostrzetenia dokonane w Polsce.
Oczywikie w naszych badaniach nad brucelozq jestegmy do-
piero na poczqtku drogi. Osiqgniqciem w tym zakresie jest opra-
cowanie jednolitej metodyki badari mikrobiologicznych i rozpo-
znawczych, opracowanie metodyki badari klinicznych i ujqcie
obrazu klinicznego roinych postaci brucelozy oraz opracowanie
karty epidemiologicznej w naszym kraju. Celem tej pracy jest
pobudzenie innych ogrodkow naukowych do prowadzenia dalszych
prac badawczych, oraz wytworzenie wiqkszego zainteresowania
lekarzy praktykow, lekarzy pracujqcych na wsi sprawq
wlaCi-
wego rozpoznawania i leczenia, oraz ? co jeszcze watniejsze ?
naletytego zapobiegania tej chorobie. Niewqtpliwie praca ma
wrele usterek i biqdow. Bqdziemy wdziqczni czytelnikom za
skawie nadsyIane uwagi.
1
Poczuwamy sig do milego obowiqzku zloienia podziqkowania
Paristwowemu Zakladowi Wydawnictw Lekarskich za pomoc
w wydaniu monografii oraz naszym wspOlpracownikom ?
adiunktowi Kazimierzowi Lazudze, st. asystentowi Irenie Mie-
rzejewskiej, adiunktowi Tad euszowi Mierzejewskiemu, asysten-
torn technicznym Stanislawowi Babi/onskiemu i Bronislawowi
Prejbiszowi, asystentowi mgr Henrykowi Hryniewiczowi ? za
pomoc okazanq w opracowaniu materialu wykorzystanego w mo-
nografii. Pragniemy szczegolnie podziqkowaO pracownikom Insty-
tutu prof. dr Alfredowi Chodkowskiemu i doc. dr Wito/dowi
Szewczykowskiemu za cennq i wielce owocnq wspOlpracg. Wyra-
tamy take podzigkowanie prof. dr Kazimierzowi Skorzyfiskiemu,
ktory wykonal badania radiologiczne, asystentowi technicznemu
B. Prejbiszowi za wykonanie fotografii naukowych oraz ob. Annie
Hankiewicz za pomoc technicznq.
Lublin, marzec 1955 r.
AUTORZY
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
SPIS TRESCI
Historia badmi nad brucelozq ? ? ?
I. Czqge mikrobiologiezno-epidemiologiczna
Mikrobiologia i immunobiologia paleczek brucelozy
Bruceloza zwierzqt do?wiadczalnych .
Epizootiologia brucelozy . ?
Epidemiologia brucelozy . . .....
Profilaktyka brucelozy ludzi i zadania sluiby zdrowia vi POISCC .
Metody wykonywania i oceny badan rozpoznawczo-pracownianych
w kierunku brucelozy ludzi . ? ...
Brucelozowe szczePionki lecznicze i ich wytwarzanie
II. Cze?e kliniczna . ? ?
Patogeneza brucelozy i jej postacie
Anatomia patologiczna brucelozY .
Symptomatologia brucelozy
Rozpoznanie i rokoi.vanie . . .
Obraz kliniczny brucelozy w Polsce
Leczenie brucelozy u ludzi
7
16
16
69
80
95
133
160
211
218
218
236
250
981
293
330
351
Pi?miennictwo . ?
HISTORIA BADAN NAD BRUCELOZA
Bruceloza jest chorobq starq, a opisy podobnych do brucelozy
schorzeri spotykamy ju? u Hipokratesa (450 p.n.e.).W wieku XVIII
opisywano jq niejednokrotnie w krajach basenu Morza Srodziem-
nego pod nazwami: gorqczka grodziernnomorska, gorqczka maltari-
ska, gorqczka gibraltarska, gorqczka kreteriska, gorqczka neapoli-
taliska itp. Lekarze wojskowi Baxter i Burnet (1814) donieli o go-
rqczce maltariskiej.
Badania naukowe nad bruce- -
lozq zaczete zostaly w r. 1860 na
Malcie. Tu wlanie opisal A
Marston w r. 1861, a doklad-
niejszy opis kliniczny gorqczki
maltatiskiej podal w r. 1867
Charters. Na razie etiologia
schorzenia pozostala nie znana.
W roku 1886 badacz angielski
Dawid Bruce spostrzegl zara-
zek brucelozy w preparatach
mikroskopow3rch sporzqdzonych
z narzqdow 2olnierzy zmarlych
na skutek tej choroby. Opisal
wiqc pierwszy paleczki, nazwa- ---
ne potem brucellami (dzisiejsza
nazwa: Brucella brucei). W rok sis brucelli ? Dawid Bruce
pOiniej udalo sie Bruce'owi wy-
hodowae paieczkg gorqczki maltariskiej, ktorq nazwai Micrococcus
melitensis. W dziesiqe lat potem (1898) wykazali Wright i Semple
aglutyniny we krwi ludzi chorych na brucelozg 1 opracowali pod-
stawowy dzig odczyn rozpoznawczy ? odczyn zlepny Wrighta.
Rye. 1. Odkrywca odmiany meliten-
7
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
t
Zbiornik paleczek Brucella byI na razie nie znany i nie przy-
puszczano, 2e 2rod1em zakaienia ludzi sq zwierzeta.
Poniewai choroba ta wystepowala masowo wArOd iolnierzy
nizonu na Malcie, rzqd angielski wyslai tam komisje (Mediterra-
nean Fever Commision), ktora przeprowadzila badania w latach
1904-1907. Komisja ta byIa zespoIem r&nych specjalistoW,
w skladzie: D. Bruce (przewodniczqcy), klinicygci: Klein, Martin,
Basset-Smith, bakteriolodzy: Zammit, Eyre, Shew, Horrocks,"
McNaught, Kennedy, epidemiolodzy: Johnstone, Clayton, Davies,
McCulloch, Weir. Nie bylo wcale przedstawiciela przyrodoznaw-
stwa i weterynarii. Odbilo sie to niekorzystnie na praaach epide-
miologicznych komisji. Due wysilki zmierzajqce do przerwania.
epidemii gorqczki maltariskiej przez poprawe warunkOw sanitarno-
higienicznych nie daly wynikow. Zwrocono uwage na mo21iwok
zakaienia sie czlowieka od czlowieka, na role stawonogow (much).
Wszystkie te imudne badania nie ujawnily rezerwuaru paleczek
gorqczki maltariskiej. Dopiero przypadek pomogI rozwiqzae za-
gadke, wskazujqc na zwiqzek zachorowan ludzi z przebywaniem
w grodowisku zwierzqt (kOz) i zadecydowal o wIqczeniu brucelozy
do antropozoonoz. Lekarz miejscowy, Carruana Scichina, zwrocil
uwage Zammita na kozy. Zammit uiy1 ich do badari dogwiadczal-
nych w miejsce'gwinek morskich. Badajqc pierwsze kozy nieocze-
kiwanie spostrzegl w ich surowicy krwi przeciwciala zlepiajqce
brucelle. Okazalo sie nastepnie, e kozy maltariskie, bedqce w du-
2ym odsetku zakaione bezobjawowo, wydalajq z mlekiem zjadliwe,
chorobotwOrcze dla czlowieka brucelle, a mleko koz jest na wyspie
Malcie podstawowym skIadnikiem odiywiania ludzi. U koz tych
wykazano potem w wielu przypadkach wIaciwogci zlepne suro-
wicy w stosunku do paleczek brucelli. Stwierdzono dalej, e wy-
stepujq one w mleku koz w duiym odsetku. Komisja ujawniIa
tym samym zbiornik brucelli ? 2rodIo zakaenia ludzi. Wystar-
czyIo wydae w garnizonie zakaz picia surowego mleka, aby liczbe
zachorowan olnierzy obniiye z 643 (1905) do 7 (1907). W roku
1910 stwierdzono bruceloze u owiec (Dubois ? Francja), a potern
take u innych zwierzqt w krajach basenu Morza Srodziemnego
(krowy, konie, muly, osly,. Lwinie, wielblqdy, psy, koty, dr6b,
i kroliki). Tak przedstawia sie pierwszy etap badari nad brucelozq.
Drugi e tap badari zaczyna siq w Danii w r. 18,97. Byl to
.8
-
- _ -
okres duiego rozwoju hodowli bydla. Intensyfikacja hodowli
sprowadza na skutek niedoceniania wplywu czynnikow grodowi-
ska zewnetrznego szereg niekorzystnych zjawisk hodowlanych.
Na pierwszy plan tych zaburzeri wysuwa sie ronienie zaka2ne?
kr6w i r&nego rodzaju powiklania rozrodcze. Lehnert i McFa-
dyean, Nocard i inni zauwaiyli zaka2ny charakter ronienia krow.
Nocard (1886) spostrzegaI w lo?ysku krow roniqcych bakterie wy-
wolujqce zdaniem jego ronienie zaka2ne. Przyczyna zaka2nego
ronienia krOw byIa nie znana do czasu odkrycia Banga i Stribolta.
Badacze duriscy ujawnili w materiale zaka2nym (poronione piody,
woda plodowa, loiysko) Gram-ujemne paleczki, nazwane przez
nich Bacillus abortus bovis (paleczka Banga). W ten sposOb po-
znano wlaAciwq przyczyne ronienia zaka2nego krow w.Danii, po-
jawily sie opisy schorzenia wywolanego niq w innych krajach: na
Wegrzech (Preisz, 1902), w Polsce (J. Nowak, 1908), w Anglii
(McFadyean i Stockman, 1909), w Niemczech (Zwick i Zeller,
1910), we Wloszech (Belfanti, 1912) i w pozostalych krajach Euro-
py, a potem w USA (McNeal i Kerr, 1910), w Afryce Poludniowej
(Robinson, 1912), w Indiach, Australii, Ameryce Poludniowej itd.
Nikt na razie nie zwrocil uwagi na to,'?e rownie2 u koz i owiec na
poludniu wystepujq masowe ronienia, chociai wykazano w tych
przypadkach podobnq paleczke, ktorq w r. 1899 opisal Durham.
W roku 1914 zjawiajq sie nowe prace Trauma, a potem Gooda
i Smitha (1916), dotyczqce przyczyny bakteryjnej ronienia zakai-
nego wi?. Wyodrebniony w USA, a potem w Danii zarazek na-
zwano B. abortus suis (Traum).
Brak wspolpracy medycyny z medycynq weterynaryjnq spo-
wodowal, ie nie zwrocono na razie uwagi na moiliwoge bliiszego
pokrewieristwa lub to2samoki paleczki gorqczki maltariskiej, pa-
leczki ronienia owiec, paleczki ronienia bydIa oraz paleczki ro-
nienia wi?. Slusznie piszq o tym Lustig i Vernoni: ?Paleczka go-
rqczki maltariskiej zostala odkryta w r. 1887, a paleczka Banga
w r. 1897. Ale dopiero w r. 1918 ustalono cechy, ktore u obu pa:
leczek zachowujq sie tak samo. Kaidy, kto bada obie paleczki,
zwraca od razu uwage na ich due podobieristwo. Ale zupelny
rozdzial patologii zwierzecej i patologii ludzkiej, ktory dziA do-
piero zaczyna zanikae, stal na przeszkodzie badaniom porOwnaw-
czym".
9
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Tr z eci et ap badati nad bruceloza rozpoczynajg znakomite
prace A. Evans (1916). Wykazala ona mianowicie, 2e paleczka go-
raczki maltaliskiej i paleczka Banga sa bardzo zbliione pod wzglq-
dem morfologicznym, hodowlanym, biochemicznym i serologicz-
nym. Wobec tego nazwano obie odmiany paleczki: Brucella.
Dalsze badania stwierdzily, ie i paleczka ronienia gwin jest bar-
dzo zbliiona pod wielu wzglgdami do obu odmian.Badania Hudd-
/esona (1921-1929) wykazaly, 2e istnieja pewne roinice miqdzy
tymi trzema odmianami i 2e moina je odrothie za pomoca odczynu
zlepnego (odczyn wysycania aglutynin). Na tej podstawie wyr62-
niono trzy odmiany gatunku Brucella brucei: melitensis (kozia
i owcza), bovis (bydlgca) i suis (?wifiska).
Dzig wyroinia sie jeszcze odmiany atypowe (varietas interme-
dia).
Wprowadzenie do diagnostyki brucelozy odczynu alergiczno-
skornego Burneta (1922) i wskainika opsonino-fagocytowego
Huddlesona ? ma tiu2e znaczenie dla sprawy ujawnienia tego
zaka2enia w roinych krajach gwiata.
Cz war ty e t a p badan wia2e sie z faktem opisania bruce-
lozy u ludzi, wywolanej odmiana Brucella abortus bovis. Pierwszy
przypadek brucelozy czlowieka wywolanej przez Brucella abor-
tus bovis opisal Bevan (192E). Stwierdzil on w Rodezji 35 przy-
padkow brucelozy ludzi wywolanej odmiana bovis. W trzy lata
poiniej Duncan (Afryka pldn.) i Keefer (USA) opisali bruceloze
ludzi wywolanq przez odmianq bydleca. Wyhodowano wowczas
takie paleczki z krwi ludzi chorych. W rok potem Vivant i Evans
opisali we Wloszech i USA brucelozq ludzi spowodowana zaka-
2eniem Brucelia suis.-
Stab ? sig jasne, Ze bruceloza ludzi wychodzi daleko poza strefe
3.-odziemnomorska i moie zjawiaa sie u ludzi na tie zakaienia
wywolanego przez wszystkie odmiany brucelli, niezaleinie od
zoologicznego charakteru zbiornika (oWce i kozy, bydlo, gwinie
i inne zwierzqta domowe, a takie i dziko iyjace).
Dalsze badania Kristensenn (Dania, 1927-1928), Klinga (Szwe-
cja, 1927) potwierdzily znaczenie odmiany bydlqcej brucelli jako
czynnika chorobotworczego dla ludzi. Kristensen przebadal w Ko-
penhadze 4600 surowic ludzi, stwierdzajac w 50.0 przypadkach
dodatni odczyn zlepny; w 34 przypadkach udalo siq. wOwczas WY-
10
?mammas azonamits==........,
odrqbnie brucelle z krwi ludzi o dodatnim odczynie zlepnym.
W Szwecji stwierdzono w latach 1925-1929 2339 przypadkow
brucelozy ludzi, kt6rej irodiem byay krowy i gwinie.
W historii badati nad brucelozq zajmuja powaine miejsce prace
badaczy radzieckich. W Rosji choroba ta wystgpowala dawno i zna-
na byla pod nazwq ?goraczki koziej". Stiepanow przytacza slowa
znachora turkmeliskiego Kasym-Kuli, odnoszacych sie bez wat-
pienia do brucelozy (1870): ?idzie koza i niesie worek (wymie)
goraczki". Pierwszy opis brucelozy w Rosji dotyczy przypadku
z r. 1911 (Marcinkowski). Jednak2e w Rosji carskiej nie pogwig-
cono badaniom w tym zakresie naleiytej uwagi. W ZSRR zapo-
czatkowuja badania Kriulcow i Smirnow (1922), a kontynuuje je
Zdrodowski, dzi najwybitniejszy radziecki badacz brucelozy oraz
inni.
Poczatkowo opisy brucelozy dotyczyly obszarow le2acych w ba-
senie Morza Czarnego, w Turkmenii, Kazachstanie. Potem ujaw-
niono jej ogniska w grodkowych i polnocnych rejonach ZSRR.
W caloksztalcie prac badawczych i organizacyjno-zapobiegaw-
czych dotyczacych brucelozy w ZSRR nale2y podniege jako szcze-
golnie vane w skali gwiatowej nastqpujace:
1. W roku 1935 organizowano siee badawczo-profilaktycznych
stacji przeciwbrucelozowych.
2. W roku 1932 zapoczatkowane zostaly ekspedycje badawczo-
naukowe do obszarow dotkniqtych brucelozq (Kaukaz, Turkmenia
i in.). Wyniki tych badaii wnosza wa2ne dane do gwiatowej wie-
dzy o brucelozie.
3. Szczegolnie doniosle znaczenie maja. badania dotyczace pro-
filaktyki, szczepieri, leczenie brucelozy itp. W pracach tych wy-
ro2ni1i sie: Zdrodowski, Wierszilowa, Pandikow, Rudniew, Bili-
bin, zag z badaczy weterynaryjnych: Wyszelesski, Jugkowiec, Mu-
romcew.
Wiadze sanitartie USA zwrocily baczna uwagg na coraz to wiqk-
sze rozprzestrzenianie sie brucelozy ludzi i zwierzat (byclia, owiec
i koz, oraz gwin). Na szczegolne pocikreglenie zasluguje opraco-
wanie szczepionki iywej przeciw brucelozie zwierzqt (S 19 ?
Cotton i Buck, 1932). Szczepionka Ea znalazia zastosol,vanie w ca-
aym gwiecie. Badania Huddiesona, Spinka i Harrisa wniosly do
nauki o brucelli i brucelozie nowe, niezmiernie cenne dane, doty-
11
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
czqce roinicowania odmian brucelli, diagnostyki brucelozy i le-
czenia antybiotykami. Z badaczy amerykanskich zasluguje na
wyroinienie Castaneda (Meksyk), z angielskich Stabbleforth i Dal-
ling, z wloskich Mirri, we Francji dokonujq pierwszych badati nad
brucelozq Nocard (1890) i Dubois (1916); prace ich podejmuje (Aro-
dek badan w Montpellier (Lisbonne, Taylor, Vidal, Roman, Ha-
zeman i Quatrefage). WreszcIe po ostatniej wojnie powstaje z Mi-
cjatywy Martina Kaplana w Sekcji Epidemiologii Swiatowej Or-
ganizacji Zdrowia Narodow
A Zjednoczonych komisja dla
,
sprawy brucelozy*. Czynnikiem
koordynacji badan nad rezer-
wuarem brucelozy w gwiecie
staje sie rowniek pod kierow-
nictwem Gastona Ramona Offi-
ce International des Epizooties
w Paryku.
---
Rye. 2. Pierwszy polski badacz bru-
celli ? Julian Nowak, Krakow.
W Polsce zapoczqtkowal ba-
dania nad brucelozq Julian No-
wak (1908). Opracowal on zna-
nq w ?wiecie metode hodowa-
nia brucelli. Zaslugq Panka
(1935) bylo opracowanie prepa-
ratu alergicznego (abortotensy-
ny), ktOry slukyl do ujawnienia zakakenia zwierzqt i wywolywai
odczyny prowokacyjne. Legekyfiski opisal pierwsze przypadki bru-
celozy ludzi (1928), opracowal i rozpowszechniI w praktyce odczyn
wiqzania dopelniacza oraz odczyn antygenowy Holtha. Badania
te podejmuje z powodzeniem Instytut PuIawski (1935-1939),
w szczegOlnogci Zagrodzki**, ? Grycz**, Ratomski, Zylbertal*,
Teklinski, Soitys, Parnas, a we Lwowie Rafinski i Maternowska.
Badania nad szczepionkq przeciw brucelozie bydla prowadzi
w tyni czasie S. Runge (Poznan). Przypadki pojedyncze brucelozy
* Ktorego wspOlPracownikiem by! J. Parnas.
** Badania te zostaly wyroinione i nagrodzone przez Office International
des Epizooties w Paryiu.
12
ludzi opisujq nastepnie: Goertz, Przesmycki, Wszelaki i Rosnow-
ski, Felix, Kokotek i Poznanski oraz inni. Duke zaslugi w rozpo-
wszechnieniu wiedzy o brucelozie poIokyI Leon Karwacki (1937).
Karwacki stawia slukbie zdrowia i weterynarii zadania, kt6re tak
okregla: ?na plan pierwszy wysuwajq siq tu zachorowania zwie-
rzece, a zakakenia ludzkie sq ich nastepstwem; gdyby powiodlo
sie opanowae plage te u zwierzqt ? brucelozy ludzkie zniklyby
niewqtpliwie".
Drugi czolowy badacz chor6b zakainych, Jozef Kostrzewski,
obserwowaI w Krakowie przed i po wojnie ok. 16 przypadkow
brucelozy (informacja ustna). Meisel, Stankowska i Szymanski
ujawniajq surowice reaguAce dodatnio wgrod surowic badanych
masowo w PZH. Z. Szymanowski i Frendziowa opisujq odmiane
.Brucella paramelitensis, kt6ra jest faza, R paleczek brucelli.
A. Ber prowadzi w tym czasie ciekawe badania nad patogenezq
brucelozy u myszy bialych (1932). Panstwowy Zaklad Higieny
wprowadza obowiqzek badania odczynu Wrighta z surowicami
pochodzqcymi od ludzi z chorobami gorqczkowymi. Przyczynilo
sie to do ujawnienia nieco wiekszej liczby przypadkow brucelozy,
szczegolnie wgrod rolnikow, pracownikOw weterynarii i zootech-
niki.
W latach 1930-1939 przebadano w Polsce wiekszok dukych
majqtkow i stwierdzono duke rozprzestrzenienie brucelozy bydla
(15-100/0). Natomiast w hodowli chlopskiej stwierdzano te cho-
robe bardzo rzadko (Stryszak, Parnas). Zastanawiajqc nad
przyczynami rozbieknoki miedzy statystykq weterynaryjnq i me-
dycznq (dukq ilo?wierzqt zakakonych i roniqcych. ? znikoma
liczba zanotowanych przypadkow brucelozy ludzi), mokna by pro-
bowae wytlumaczye je czynnikami, ktore wplywaly na niedo-
itateczne rozpoznawanie brucelozy, jak:
1) brak wspolpracy miedzy sluibq zdrowia a sluibq weteryna-
ryjnq, miqdzy naukq medycznq a weterynaryjnq;
2) niedocenianie znaczenia antropozoonoz;
3) slabo rozwinieta siee slukby zdrowia na wsi;
4) niedocenianie higieny i bezpieczenstwa pracy w rolnictwie
(w hodowli) oraz w przetworstwie rolnym;
5) braki w wiadomogciach w zakresie chor6b odzwierzecych
u lekarzy i lekarzy weterynarii.
13
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
W czasie okupacji nic sie w tym wzglqdzie nie zmienilo, a bru-
celoza zwierzqt rozprzestrzenila sie jeszcze bardziej. W Polsce
Ludowej sytuacja zmienia siq na lepsze dziqki coraz wiqkszemu
zainteresowaniu antropozoonozami, w tym i brucelozq. Inicjatywa
wychodzi m. i. z ogrodka lubelskiego (1944), gdzie w r. 1951 po-
wstaje Instytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi. Bruceloza staje
siq tu jednym z glownych temat6w badan (Parnas, Tuszkiewicz,
Chodkowski, Lazuga. Mierzejewski, Stqpkowski i in.).
W Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdarisku
rozpoczyna pracq nad brucelozq Blawat, w Paristwowym Instytu-
cie Weterynaryjnym w Pulawach Grycz, Tekliui.ski, Lipnicki, An-
czykowski. Du2ej pomocy metodologicznej udziela tu konsulent
FAO* Martin Kaplan.
Z inicjatywy Insty tutu Medycyny Pracy i Higieny Wsi wlqczajq
siq do badari epidemiologicznych nad brucelozq jako chorobq za-
wodowq na wsi i w przetworstwie rolnym wojewodzkie stacje sani-
tamo-epidemiologiczne w Olsztynie (Zembrzuski, Kuzia, Hume-
niuk), Szczecinie (Rozowski, Markowicz), w Poznaniu (Neyman,
Zielonej Gorze (Cz. Zwierz), Krakowie (Lutpiski), Sta-
linogrodzie (Szaflarski i Kaminska), Bydgoszczy (Barciszewski,
Skonieczny, Bartoszuk). Dokonujq badan ankietowych wArod
sluny wet. Malingiewicz i Osi?ski (niezale2nie od Instytutu ? So-
biech). W okresie powojennym ukazujq sie znowu doniesienia ka-
zuistyczne dotyczqce brucelozy ludzi (Goldschmied, Kodejszko
i in.). Dzieki ujednostajnionej rozpoznawczej metodzie komplek-
sowej, opracowanej przez Instytut Medycyny Pracy i Higieny
Wsi, ujawnia sie na terenie kraju znacznie wiqcej nii dotqd przy-
padk6w brucelozy objawowej oraz brucelozy bezobjawowej
w PGR-ach, wArod zootechnikow i pracownikOw weterynarii,
W przemyle miqsnym itd. Powstaje plan badari kompleksowych
nad brucelozq w Polsce, koordynowany przez Instytut Medycyny
Pracy i Higieny Wsi oraz przez Komisje Wspolpracy Medycyny
z Weterynariq 'Rady Naukowej przy Ministerstwie Zdrowia.
W r. 1960 obchodzie bedziemy setnq rocznice rozpoczecia nau-
kowych badari nad bruceloiq. W ciqgu wieku znaczenie epizootiolo-
giczne i epidemiologiczne brucelozy w 6wiecie powainie wzrosIo.
- 14
* Food and Agriculture organisation.
Slusznie pisze Zdrodowski: ?Bruceloza wgrod zwierzqt i ludzi ma
obecnie zasiqg naprawde kosmopolityczny". Charles Nicolle prze-
widzial, ie bruceloza Aciqgnie na siebie szczegolnq uwagq, piszqc
w r. 1916: ?gorqczka maltariska jest w okresie ewolucji... przez
swe objawy i swq przewlekloge stanie sie jednq z najczestszych
I najuporczywszych chorob... gorqczka maltariska jest chorobq
przyszlogci". Wspolpraca naukowa i praktyczna miqdzy medycynq
a weterynariq oraz epidemiologiq a epizootiologiq, przyczynily siq
do poznania w ciqgu tego wieku istoty brucelozy. Wspolpraca le-
karzy, lekarzy wet. i ekologow-zoologow wskazala i na to, ie bru-
celoza wystqpuje w postaci ognisk epidemicznych w przyrodzie
(Pawlowski, Zdrodowski). Dookola naszego kraju (CSR, NRD,
ZSRR) ujawniono ogniska brucelozy zwierzqt i ludzi wywolane
odmianami melitensis i suis. Chodkowski i Parnas ujawniajq
w Polsce obecnok szczep6w melitensis i suis. W CSR zjawiajq
siq pierwsze przypadki gmiertelne u ludzi. Fakty te, przyjmowane
rozwojowo, stawiajq w nowym Awietle zagadnienie brucelozy.
Przeobraienia ustroj owe rolnictwa i hodowli stworzyly u nas
lepsze warunki dla zwalczania tej choroby i dia nale2ytego zapo-
biegania jej.
W CSR, z inicjatywy Ninia?skiego i PatoCki, rozwiniqto ba-
dania nad brucelozq zwierzElt i ludzi. Na konferencji miedzyna-
rodowej w BratysIawie (1955) przedstawiono wyniki tych badari,
dajqce sie ujqe nastepujqco: due skupienia zwierzqt (krowy, gwi-
nie, owce, zajqce), obecnok odmian: melitensis, bovis i suis, okolo
500.przypadkow brucelozy ludzi (Bratyslawa, Koszyce, Brno, Pra-
ga), przypadki 6miertelne wywolane zaka2eniem ludzi odmianq
melitensis.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
I. czgsc MIKROBIOLOGICZNO-EPIDEMIOLOGICZNA
ROZDZIAL, I
MIKROBIOLOGIA I IMMUNOBIOLOGIA BRUCELOZY
Przytoczone w tym rozdziale wyniki badari w ro2nych krajach
uwzglqdniajq rownie2 badania w Polsce. Po raz pierwszy zebra-
limy krajowq kolekcjg szczep6w Brucella (okolo 160), ktorq pod-
da1i6my analizie mikrobiologicznej.
1. KLASYFIKACJA PALECZEK BRUCELLA
Stwierdzenie to2samoki gatunkowej paleczek wyosobnionych
od owiec i kOz, krow i win oraz ludzi (Evans 1918*) stwarza
podstawg dla oznaczenia nowego, jednolitego gatunku: Brucella
(Meyer, 1920*). Evans oznaczyla 2 wyodrgbnione odmiany bru-
celli nazwami. BruceHa melitensis var. melitensis, Brucella me-
litensis var. abortus. Huddleson (1929) wprowadza inne nazwy:
Br. melitensis, Br. abortus, Br. suis w miejsce dawnych nazw:
Micrococcus melitensis (Bruce), Bac. abortus bovis (Bang), Bac.
abortus suis (Traum).
Brucella stanowi osobny gatunek, zajmujqcy zupelnie odrgbne
rniejsce wgrOd Gram-ujemnych paleczek, nie majqcy nic wspol-
nego z gatunkiem Paste/LIT/la. Gatunek ten zostal ostatnio ozna-
czony nazwq: Brucella brucei. Przyjmujqc moliwoge przeobra-
2enia sie wlagciwogci odmian brucelli w rednych grodowiskach
16
* Cyt. Huddleson, 1942.
zwierzgcych i w ustrojyt ludzkim, na1e2aloby uznae za sluszne
nazwy odmian: Brucella brucei var. melitensis, Brucella brucei
var. bovis, Brucella brucei var. suis. Badania wielu autorow,
w tym i nasze (Chodkowski, Parnas, 1954) wykazaly istnienie od-
mian atypowych, przejgciowych, posiadajqcych cechy to jednej.
to drugiej odmiany Brucella. Odpowiada im nan-va: Brucella
brucei var. intermedia (Renoux, 1952).
U psa opisana zostala odrqbna odmiana Br. brucei var. bron-
chiseptica. Szczepy okreAlane dawniej nazwami Brucella pseudo-
melitensis (Sergent, 1907*) i Br. parmelitensis (Negre, 1912*),
a zbadane dokladnie przez Bassett-Smitha (1921*), okazaly sig
fazami dysgenetycznymi odmiany melitensis (R, RS i in.). To sa-
mo dotyczy opisanej przez Szymanowskiego i Frendzlowq od-
miany Br. paraabortus. Renoux (1952) przebadal za pomocq no-
woczesnych metod ro2nicowania odmian 2900 szczepow brucelli
pochodzqcych z ro2nych stron gwiata i na tej podstawie wyrothil
nastpujqce odmiany: melitensis, suis, thomseni (duriska odmia-
na suis, lisbonnei), bronchiseptica. Biirgisser (cyt. Renoux, 1951)
wyosobnil od zajecy szczep brucelli ro2niqcy siq od odmiany
melitensis, bovis i suis: nazwal te odmian q var. leporis. Sarnowiec
(1934) mial stwierdzie postaa przesqczalnq brucelli (fazg L).
2. WLASCIWOSCI MORFOLOGICZNE PALECZEK BRUCELLA
BARWLIWOSC I WZROST
M or f oIogi a. Podane tu cechy paleczek odnoszq sig w row-
nej prawie mierze do wszystkich odmian Brucella. Sq to drobne
paleczki Gram-ujemne, owalne lub nieco wydluZone, 0,6-1,5 did-
gogci i 0,3-0,5 szerokoki. Paleczki fazy R ukladajq sig w krotkie
laricuszki (2-3 egz.). Faza L (przesqczalna) ma grednicq 0,2 (Mi-
norformen). Postacie przesqczalne namna2ajq sig szczegolnie do-
brze w plynie galki ocznej krolika i rozwijajq siq tu do postaci
prawidlowych. Ta postae jest przez niektorych oznaczana? jako
faza G. W pracowni mikroskopu elektronowego PZH (Feltyno-
wski) wykonaligmy liczne zdjgcia ro2nych preparatOw odmian
brucelli, normalnych hodowli S i R oraz hodowli poddawanych
* Cyt. Zdrodowski, 1948.
Bruceloza 2
17
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
I-4 4
alI Ib
N 0 N
O 0. 0
W.
S . N
F;
N g g
5
..,70 c,0
t. 0 :I IX
rt,
N .su
...,.
pi ,74*
O o
II
o
sc c4
'0 0 i i 0
t< 0
0
-... 0 I
?Cl rn ?-. i N
I LNI
Cr .17). 0
N? er? ON
- Co
N W 6' fi
I CO 0
CD
t< No co
0. SO ro .0
`C
s
4t-D-' t<
ro? 0
P. 5 .0 ,..
sv 0
O W ts t< 0
5 N 0 .--
N 0
co
cA.. 0 . 0,
O 0 r). + .-1 a N
0. CD
N ? aa
o
ID
Ca
z
0, 0,
0 ol 6' -i " I Go t? cs
= N. O. e ? P :1 :t :1 -t
O 0
N. I 7). ? ? ..> W. 10
2. ? ''? .'' F E? 0,
C
-t g
0., 0 t< N ,,
FS'
N W E 0 I; u, - 9; o: co -
,-... N. 0 0 0 ?
g ,-r. .., ri. I 0
o -.t to g: "- N
0.
O 0 Ca.
2. E .8.
Cz. 0 c7;* 4 z 2 2 -
r,
ro
N c.... co t- co co
... 0 .n) .0 ......n)
C a 9. tA" ' ',;,?? .. `.2. c..7
,-, 0.
C, 0 0 cn*,,
.D.3
N.
0. 0
N '0
,-:
0 u) siC
to
R
2. co N Z a) 0
O t< cn cr 23 CD
... 4 '0E
0.? 0 0 11) :6"g ,.:
15 0 a
go
E ... in""
....
O a
8' N < O CC,
:1 1.0
loo O
N- P
6- ...
o .r.) fa) 0 co (p,30
X. c-c? :4 g P
g. 0
0 I P cq co
g
O cr No
O Z 4.D
PC g -1
al 2 0.
PD. '0 ? g 0 c-.: I co
0
A* g*
co, 0
1.3
,-I E ...
co 0 p.o g 2 .
t.-. .
N ?-s
0. 0 z
CD. 1... . Cd
-? co
tn CD CO ?. C,, :2
'd .
?. a) t< Os V) y cu
no
co act Z tn
0. tsz
Ojj
O r? n CO 0 Co 0. 0
a
g -1 a S '2
..-t 0
_(.t. .o e0 0 r)*.P.' tv
- 2 ,,?
II
_ 0. to
O 0
0
g
9 p g
cn
co
Iii" :1 .
co
? -t
6' V
t.?, P ,..
to sco t< A $:, e?
cu
co
..-.
1,-?
c.n
co
..-.
0.
O I co.
cD
0
N p .9, 5..0 0 0 8
cr,
., -.., 0 ,
O 0 , 0
0
<
.4 ...... act ..
10 I c,..c;; c?-? g ........, 0 i
oo u) 1 oo 17, 0 1
co co .... r) 1 N
0
I A '''
5. ' i
-.I co. ....1 co )...
co
I c* U. I
I
18
I
dzialaniu rozbijajqcemu ultradiwiqkOw, iamra2aniu i odtajaniu.
Paleczki brucelli wystgpujq w mikroskopie elektronowym w po-
staci jajowatych komorek, oddzielnie rozmieszczonych w polu wi-
dzenia; wykazujq jakby struktury wewngtrzne, otoczek ani rzgsek
nie posiadajq (rye. 3). Zauwaa siq tu rOinice ksztaltu i wielkoki
zachodzqce miqdzy paleczkami brucelli a paleczkami tularemil,
paleczkami posocznicy krwotocznej i paleczkami rodentiozy gry-
zoni.
Brucelle p oz b a wione sq ru chu i rzqsek.
Otoczki sq czasem opisywane.
Przebadanie szczepow krajowych nie wykazalo ani razu obecno-
gci otoczek. Miqdzy szczepami fazy S i R istniejq roLlice morfo-
logiczne. Paleczki fazy S sq pojedyncze, jajowate w ksztalcie,
:
Ryc. 3. Brucella brucei var. bovis - fotografia w milcroskopie elektrono-
i.
tta_al:""
wym. Pow. 21.800>< (A. Feltynowski i J. Parnas).
iywo siq barwiq. Paleczki fazy R sq wydluione, czasem ukladajq
siq w krotkie lancuszki lub nitki, barwiq siq slabiej. Paleczki fazy
S ukladajq siq w preparatach z hodowli staiej i plynnej w due,
zbite masy, w odroinieniu od fazy R, ktora uklada sig mniej ma-
sowo. Ruch brownowski paieczek fazy S jest iywszy ani2e1i fazy
R. Paleczki fazy M (guzowatej) nie wykazujq luzowatych otoczek
I ukladajq si mniej masowo, podobnie jak w fazie R.
B a r wieni e. Brucelle sq Gram-ujemne. Zabarwione metodq
Kozlowskiego majq barwq czerwonq, w odro2nieniu od innych
batrterii, barwfrqcych siq zielono.
2*
19
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
SPOSOBY BARWIENIA PALECZEK BRUCELLI
Sposob Romanowskiego-Giemsy. Preparaty utrwala siq
w ciqgu 10 minut alkoholem metylowym i barwi siq mieszaninq 10 kropel
barwnika Romanowskiego-Giemsy w 10 ml wody destylowanej, w ciqgu
15 minut: nastqpuje dzialanie 1?I0 roztworu kwasu octowego w ciqgu 1 se-
kundy, splukanie wodq i wysuszenie. Paleczki brucelli sq zabarwione blado-
niebiesko, elementy zaL tkankowe majq barwq roiowq.
Spos?b Kozlowskieg o. Cienkie preparaty utrwala siq nad plo-
mieniem, barwi siq 20/0 wodnym roztworem safraniny i podgrzewa do po-
jawienia siq pierwszych pqcherzykow gazu; po splukaniu wodq barwi siq
0,75-1% wodnym roztworem zieleni malachitowej. W ciqgu 0,5-1 minuty,
splukuje siq wodq i suszy. Brucelle majq barwq jasnoczerwonq, inne zaL pa-
leczki sq zabarwione zielono. Zamiast zieleni malachitowej moina dad 1?/o
roztwor blqkitu metylowego lub zieleni brylantowej. Metoda ta jest stoso-
wana wowczas, gdy badany material zawiera zanieczyszczenia bakteryjne.
Spos6b 'Custer a. Preparaty suszy siq i utrwala nad plomieniem,
barwi je w ciqgu 2 minut, zasadowym roztworem safraniny ? 1,5 ml nor-
malnego (5,6 g KOH na 100 ml wody destyl.) roztworu KOH+5 kropel 3?/o
wodnego roztworu safraniny. Najlepiej przygotowad barwnik na gwieio.
Po dokladnym splukaniu wodq umieszcza siq preparaty w 0,05% roztworze
kwasu siarkowego na 15 sekund, bardzo dokladnie splukuje wodq i barwi
siq uzupelniajqco 3?/o wodnym roztworem blqkitu metylowego w ciqgu
15-20 sekund; na zakoriczenie splukuje siq wodq. Brucelle sq barwy czer-
wonej, inne bakterie niebieskiej.
Spos6b Hansen a. 30 ml nasyconego alkoholowego roztworu blq-
kitu metylowego miesza siq z 100 mi 0,04% KOH (100 ml wody destyl. + 4 ml
1?/0 KOH). Obok tego przygotowuje siq 30/o roztwor wodny safraniny (zago-
towany I przesqczony). Cienkie preparaty na roztworze fizjologicznym (nie
na wodzie dest.) suszy siq na powietrzu, barwi alkoholowym roztworem
blqkitu metylowego w ciqgu 1 minuty, przemywa siq wodq, barwi siq 3?/o
wodnym roztworem safraniny w ciqgu 15-20 sekund, splukuje wodq, i su-
szy. Brucelle sq niebieskie, inne bakterie czerwone.
Sposob Ziehl-Neelsena zmodyfikowany. Fuksyna kar-
bolowa 100/0.? 3 minuty, kwas octowy 0,3?/o ? okolo 30 sekund; splukiwae
wodq 1-3 minut. Blqkit metylenowy 1?/o ? 30 sekund.
Wzr os t. Wymagania wzrostowe: pH = 7,0-7,2, temperatura
37?. Pierwsze pokolenia odmiany bovis wyosobnione z materialu
zakaionego wyniagaj4 obniionej iloAci tlenu (mikroaerofilia). Uzy-
skuje sig to w aparacie Nowaka, lub dodajqc do grodowiska wzro-
stu brucelli 10% CO2 lub gazu gwietlnego. Dalsze pokolenia przy-
stosowujqsi najczqgciej do warunkOw tlenowych powietrza i ro-
snq bez truclnogci.' Oznaczenia gazowe grodowiska macicy i wy-
mienia kr6w wykazaly, 2e znajduje sig tu okolo 100/0 CO2. Pa-
20
leczki brucelli iyjqc w takim grodowisku przystosowujq sig do
niego dziqki swemu aparatowi enzymatycznemu, po przeniesieniu
zag w grodowisko powietrza, z poczqtku nie rosnq; po pewnym
czasie, dzigki duiym mo21iwogciom przystosowawczym, zaczynajq
rosnqe coraz lepiej, a dochodzi do tego, ie wzrost paleczek w atmo-
sferze powietrza odbywa sig prawidlowo. W gwietle tych zjawisk
wydaje sig nieslusznym poglqd tych autorow (Braun, 1947), ktorzy
zajmujqc stanowisko genetyki formalnej uwa2ajq, ie ro2nica wy-
magan gazowych pokolen paleczek brucelli zwiqzana jest z auto-
genetycznymi mutacjami i selekcjq opartq na doborze skladu ge-
netycznego.
Wgrod badanych przez nas 160 szczepow krajowych brucelli,
22 szczepy nie rosnq w atmosferze powietrza, mimo utrzymywania
ich w tych warunkach w muzeum w czasie od kilku miesiqcy do
kilku lat. Sq to pododmiany, nie posiadajqce w naleiytym stopniu
rozwiniqtych wlagciwogci adaptacyjnych. Pozostajq one przez dlugi
okres czasu mikroaerofilnymi. Widocznie ta cecha, lqczqca siq
z enzymami komorek, utrwala sig w pewnych pokoleniach kon-
serwatywnie i trudno jq ?rozchwiae".
Metoda No a. Pod kloszem umieszcza siq plytki, z wysianym
materialem badanym; na 4 takie plytki przypada 1 plytka agarowa z ho-
dowlq B. subtilis (silny tlenowiec). Parafina odcina grodowisko tej hodowli
od powietrza. W ciqgu 3-5 dni w temperaturze 370 wzrastajq w atmosferze
mikroaerofilii paleczki brucelli.
M et o d a Huddleson a. Ze Arodowiska szklanego eksykatora, w kto-
rym umieszczono plytki lub probowki z wysianym materialem badanym,
usuwa siq 1/10 powietrza i wprowadza z butli CO2. W tym grodowisku, za-
wierajqcym 10?/o bezwodnika wqglowego, rosnq dobrze paleczki odmiany
bovis i suis. Porownujqc thine metody hodowania szczepow krajowych
stwierdziligmy, ie rownie dobrze roLnie odmiana bovis w aparacie Nowaka
i w grodowisku 10% CO.; w grodowisku gazu gwietlnego roAnie gorzej.
Szybkoga wzrost u: Pierwsze pokolenia brucelli wyho-
dowane od ludzi czy zwierzqt rosnq wolno; kolonie zjawiajq siq
dopiero po kilku dniach, a nawet trzeba na nie czeka6 do. 2, 3 i 4
tygodni. Szczepy muzealne rosnq szybciej, tworzqc k,olonie w ciq-
gu 36-72 godzin, za1e2nie od skladu oaywczego podlo2a.
Wzrost w bulioni e. Pojawia si tu delikatne zmqtnienie,
ktore w nastqpnych dniach nieco siq nasila. Bulion z dodatkiem
surowicy i cukru wykazuje bogatszy- wzrost. Szczepy rosnqce
21
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1
w postaci fazy dysgenetycznej R lub RS wypadajq w buliOnie
samoistnie, tworzq strqt (aglutynat), ktory rOini sig od.osadu (se-
dymentu), jaki po pewnym czasie wykazujq szczepy fazy glad-
kiej S. Hodowanie paleczek brucelli w bulionie o pH = 6 wywo-
luje szybciej zjawianie sig faz R i RS. Czeste przesiczepianie pa-
Ryc. 4. 'Wzrost paleczek brucelli na agarr.z:e Brauna.
leczek brucelli sprzyja powstawaniu faz dysgenetycznych (S, SR,
RS i in.).
Wzrost na podloiach stalych. Kolonie brucelli ce-
chuje zmiennoge, co omOwione bedzie dalej. Na 001 spostrzega
sie kolonie wypukle, okrqgle, o rownych brzegach, prze6wieca-
jqce, homogenne lub lekko ziarniste (ryc. 4). Kolonie sq z po-
czqtku bardzo male, podobne do kropel rosy, putem stajq sie
wiqksze, metniejq, czasem przybierajq zabarwienie brqzowawe.
Cechy te sq zmienne, za1e2nie od fazy wzrostu kolonii. Wyglqd,
i ksztalt kolonii zaleiy od skladu od2ywczego podlc4a,
PODLOZA SLUZACE DO HODOWANIA PALECZEK BRUCELLI
Zmierzajqc do ujednostajnienia techniki hodowania brucelli
przedstawiamy podlo2a najwaniejsze, najczekiej zaA uiywane
i wyprObowane w naszej pracowni oznaczymy gwiazdkq.
Zwykly agar odiywczy*? o pH = 7,5 rozpuszcza siq i ochladza
do 50?, nastqpnie dodaje siq 5% normalnej surowicy i 1% glukozy; pozo-
stawia siq, aby ochlodl i zestalil siq w probowkach lub flaszkach. Suro-
wica' koriska).
wica nie moie zawierae przeciwcial zlepiajqcych paleczki Brucella (suro-
P odIoie Hu d dleson a* ? 450 g micsa wolowego (oczyszczonego)
gotuje sic w 500 wody przez 30 minut; sqczy siq i wyjalawia w temp.
110?. w ciqgu 30 minut. Do 500 ml wody miesnej dodaje siq 500 ml wody,
30 g agaru, 10 g peptonu, 5 g NaCI, ogrzewa siq to w .ciqgu 3 minut na laini
22
:4
wodnej, ochladza do 60?, ustala siq pH = 7,0 i dodaje 10 ml bialka jaja.
Ogrzewa siq znowu ai do ukazania siq pary i po odstaniu zbiera siq czqge
przejrzystq, doprowadzajqc pH do 6,6. Po wyjalowieniu (110?), dodaje siq
fioletu goryczkowego w stosunku 1: 20 000.
Agar wqtrobowy Huddlesona* ? (w modyf. Kajtmazowej).
Swiq2q bydlqcq wqtrobq po usuniqciu tluszczu i otrzewnej oraz tkanki lqcz-
nej miele siq na maszynce; farsz zalewa siq podwojnq objqtaciowo Haag
wody destylowanej lub studziennej i zostawia siq na 2 godziny w chlodnym
miejscu. Nastqpnie mieszaninq gotuje siq w .ciqgu godziny, sqczy przez sq-
czek z waty i merli lub pie:dna i dolewa siq wody do pierwotnej objqtogci.
Tak uzyskanq wok wqtrobowq wyjalawia siq w autoklawie (120?, przez
30-40 minut). Do wody wqtrobowej dodaje siq rownq iloLe wody, 1% pep-
tonu, 0,50/o soli kuchennej, 2-30/o przemytego agaru. Mieszaninq gotuje siq
w ciqgu 1 godziny w autoklawie, sqczy, ustala siq pH = 6,8-7,0, po czym
rozlewa siq w riaczynia i wyjalawia w autoklawie (110? ?30 minut). Odczyn
P0 wyjalowieniu pH = 6,6-6,8.
Bulion wqtrobowy przygotowuje siq w ten sam spos6b, lecz bez dodatku
agaru. Celem uzyskania plynu przejrzystego, bez zmqtnienia, dodaje siq do
ochlodzonego (60?) agaru przed ostatecznym wyjaiowieniem bialko jaja
(1 bialko na 11 poiywki).
Podioie ziemniaczane (wg przepisu Huddlesona)*. ? 250 g
oczyszczonych i pokrajanych drobno ziemniak6w zalewa siq 1 1 wody i zo-
stawia w naczyniu zamkniqtym na floe w temp. 60?. Potem sqczy siq przez
bibulq, dodaje siq wody do 1 litra z dodatkiem 5 g soli kuchennej, 10 g pep-
tonu, 5 g wyciagu miqsnego lub 250 ml wody rniqsnej 1 : 2, 10 g dekstrozy
(glukozy) i 20-30 g przemytego agaru. Ogrzewa siq mieszaninq do roz-
puszczenia agaru, potem dodaje siq 20 ml gliceryny i ustala siq pH = 7,0
(po wyjalowieniu pH.= 6,8). Na gorge? sqczy siq przez watq higroskopijnq,
rozlewa do naczyli, wyjalawia przy 0,7 atm. w ciqgu 20-30 minut (probowki,
kolby). W naszej pracowni stosujemy infuzjq ziemniaczano-agarowq wg
przepisu: infuzji ziemniaczanej 1000 ml, agaru przemytego 30 g, bacto-pep-
tonu 10 g, wyciaku wolowego Liebiga 5 g, chlorku sodu chemicznie czystego
5 g, gliceryny ch. cz. 20 ml, dekstrozy 10 g.
Podloie Staf set h a. 500 g oczyszczonego miqsa wolowego miesza
siq z 500 ml wody, gotuje siq w ciqgu 4.5-50 minut; po przesyceniu i wy-
jalowieniu dodaje siq do 500 ml wody miqsnej 500 ml wody, 5 g NaC1, 10 g
peptonu, 20 g agaru, ochladza siq do 60?, ustala pH ? 7,0. Do 1 litra dodaje
siq 1 bialko jaja, wyjalawia siq (30-120?), sqczy i ustala pH = 6,8. Dodaje
siq teraz 5% gliceryny, 100/o normalnej surowicy konskiej, a nastepnie fio-
letu goryczki 1 :250 000, zieleni malachitowej 1: 250 000 albo blekitu Wikto-
rii R4 I : 250 000.
Podloie dla wysiew6w brucelli z p1od6'w por on i ony ch i ml e-
k a. Zwykly agar odiywczy o pH = 7,5 rozpuszcza siq i ochladza do +50?,
po czym dodaje siq 50/a normalnej surowicy, 1% glukozy, zieleni malachito-
wej do stqienia 1 : 250 000, floletu goryczkowego do stqienia 1: 50 000 i roz-
lewa siq na plytki Petriego.
23
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
METABOLIZM PALECZEK BRUCELLI
W1 ag ciwo6c i redukuj c e. Brucelle wykazujg nieje-,
dnakovve wlakiwoki redukujgce. Odmiana bovis dziala silni-ej
redukujgco ni odmiana melitensis.
Uklad enzymatyc zny paleczek brucelli byl przedmio-
tern licznych badan. Brucella naleiy do rzadkich drobnoustrojOw
(obok B. Proteus, Corynebact. pseudodiphteriae, Past. rodentium
i niektorych szekianek), kt6re zawierajg ureazg, rozkladajgcg
mocznik. Wykazano w komorce brucelli obecnok katalazy nato-
miast brak w niej fermentow, spotykanych u innych bakterii: tryp- -
syny, kathepsyny, amylazy, iipazy i in. Zdolnok rozkladania cu-
krowcOw jest roinorocina u roinych odmian i szczep6w. Szczepy
zmieniajg swe wiakiwoki rozkladania cukrowcOw. Stosunkowo
regularnie rozkladana jest arabinoza. Wykazano w paieczkacii
brucelli obecnok fermentow: ureazy, katalazy, dehydrazy, fosfa-
tazy, oksydazy. Di Aichelburg (cyt. Huddleson) zbadal 36 szczepow
roinych odmian brucelli na cukrowcach. Z wyjgtkiem mannozy
wszystkie ulegaly rozkladowi. Mona bylo zauwa2ye, 2e odmiana
bovis rozklada glukozg regularniej nii odmiana melitensis. Szczepy
krajowe badane przez nas na zjawiska rozkladania cukrowcow
vvykazaly zdolnoge wolnej fermentacji wszystkich cukrowcow za
wyjgtkiem mannozy.
Na mleku brucelle rosnq dobrze, nie zmieniajqc pod1o2a, na
mleku lakmusowym rosng bez zmian.
Nie rozpuszczajg one 2elatyny, nie wytwarzajg indolu; redu-
kujg azotyny; niektore szczepy wytwarzajg H25 (co omowione
bgdzie dalej), ging w temp. 600 w ciggu 30 minut.
Powyisze pr6by wykonane ze szczepami kolekcji krajowej nie
wykazaly zasadniczych odchylen od wymienionych wlakiwoki.
3. BUDOWA BIOCHEMICZNA PALECZEK BRUCELLI
Celem ustalenia rOinic biochemicznych zachodzqcych migdzy
odmianami paleczek brucelli wykonano analizg chromatograficzng
okreAlajgc sklad aminokwasow i cukrowcOw (Mierzejewski?
Parnas, 1955).
Jak widad z tabeli 2, hydralizaty frakcji bialkowej nie wykazujg..
24
Tabela 2
Red/lice biochemiczne odmian brucelli i Past. tularensis,
multocida i rodentium.
Nazwa
Brucella brucei
odmiana
?
bovis suis melit.I S 19*
PD*
Pasteurella
tula-
rensis
Glukoza
Galaktoza
Glukozamina
Fruktoza lub
arabinoza
Ksyloza
Ryboza
Alanina
Arginina
Kwas aspara-
ginowy
Kwas glutami-
nowy
Cystyn a
Glikokol
Histydyna
Lizyna
Leucyna, izo-
leucyna
Walina,
metionina
Prolina
Tyrozyna
Tryptofan
Seryna
Treonina
Hydrolizat frakcji wielocukrowej
I
roden- multo-
tium cida
+++
+++
+++
+++
+++ J +++
+++
+++
+ + +
++,
+
;? ++?
' + +++
?
?
+++
+++
++
+++
++
+
+
+++
++
+++
? ++ ? ++
Hydrolizat frakcji bialkowej
9
? +
* Szczepy S 19 i PD (szczep wlasny) odznaczajg sig niezjadliwoftlq.
4-
25
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
roinic. W hydrolizatach frakcji wielocukrowej sq natoiniast r62- -
nice dotyczqce zawartoki poszczegOlnych wielocukrOw (glukoza-
miny, galektozy, fruktozy, arabinozy, ksylozy). Bye mo2e, ie.
zwiqzane sq z tym ro2nice serologiczne.
4. JADY PALECZEK BRUCELLI
Egzotoksyny brucelli nie sq znane. Wewnqtrz ich komorek mie-
ci siq endotoksyna, ktorq wyosobnilo wielu badaczy (Burnet*,.
Zdrodowski, Lisbonne i Monnier, Dubrowska, Parnas i Stqpkow- -
ski, Parnas Mierzejewski). Jad wewngtrzny brucelli otrzymuje ?
sie drogq rozbicia komorek lub w dltigotrwalych hodowlach na
podloiach plynnych. Pod tym wzglgdem jest pewne podobieristwo
migdzy brucellami a prqtkami gruilicy. Podobnie jak jad gru2liczy,
tUberkuling, otrzymuje sig jad paleczek brucelli, nazwany melity-
nq, brucelinq lub abortynq. Substancja ta zostala te nazwana
abortotensynq. Zarowno tuberkulina, jak brucelina stanowiq jady ?
wtorne. Brucelle zawierajq zatem jad wtOrny, ktory wprowadzony
grodskornie wywoluje odczyn alergiczny (naciek, zaczerwienienie)
tylko osobnikow zaka2onych i to najczgkiej w poiniejszych okre-
sach zaka2enia brucelozq.
Roine sq sposoby wyosobniania jadu bruceiji. McFadyean
i Stockman** (1909) ogrzewali do 1000 w ciqgu 2 godzin 6-tygo-
dniowq hodowlq brucelli na bulionie surowiczo-glukozo-glicery-
nowym. Po przesqczeniu plynu otrzymywali substanck jadowitq.
Burnet** (1913) uzyskal endotoksyng przez sqczenie hodowli plyn-
nej, trzymanej w cieplarce w ciqgu 20 dni. Inni uzyskali endoto-
ksyne drogq wytrqcania frakcji wielocukrowej przy u2yciu alko- ?
holu albo otrzymali endotoksynq brucelli metodq Boivina, w po-.
staci sympleksu lipido-wielocukrowego. Topping (cyt. Topley-Wil-
son) otrzymal z paleczek brucelli cialo bezbialkowe, dajqce dodatni
odczyn Molischa w rozciericz. 1: 20 000. Cialo to powodowalo od-
czyn precypitacji z surowicq antibovis i antimelitensis. Huddle-
son otrzymal cialo precypitowane przez odpowiedniq surowice
w rozcieficz. 1 : 2 000 000. Ten endoantygen wielocukrowy byl
toksyczny dla gwinek morskich; przy uiyciu tej substancji udalo
Cyt. Harris.
** Cyt. Huddleson, 1942,
26
siq odroinie na drodze precypitacji odmiang bovis i suis. Metodq
Boivina otrzymano substancje antygenowe skIadajqce sig z sym-
?" pleksu wielocukrow i kwasow tluszczowych, ktore wywolywaly
odczyn precypitacji z surowicq homologicznq, do miana 1: 100 000,
a z heterologicznq ? 1 : 10 000. Ciala te zachowujq sig w odczynie
precypitacji gatunkowo swoikie i wywolujq w surowicy krolika
gatunkowo swoiste przeciwciala. 0,1 mg tej substancji wywoluje
x-niere myszy w czasie od 6 do 24 godzin w6rOd objaw6w duszno-
Aci, niedowladow i drgawek. Jadowitok endotoksyn maleje w ta-
kim porzqdku: odmiany suis, melitensis, bovis. Wywolujq one
u zwierzqt zaka2onych brucellami alergiczny odczyn skorny.
Stwierdzono, 2e wielokrotne zamra2anie i odtajanie zawiesiny
brucelli w wodzie destylowanej oraz mechaniczne rozbijanie uzu-
pelniajqce na trzgsawce, doprowadza do otrzymania endotoksyny
paleczek brucelli (Parnas, Stqpkowski, 1947). Stwierdzono, 2e do
tego celu nadajq siq wylqcznie szczepy S; szczepy R nie dajq en-
dotoksyny brucelinowej. Uzyskano to rownie2 przez rozbijanie ko-
morki bakteryjnej za pomocq ultrad2wigkow o sue 2800 Kcisek.
ciqgu 90 minut (Parnas, Daszkiewicz,?1952). Uzyskali.my tei
na drodze biochemicznej endotoksyne w postaci sympleksu wielo-
cukrowo-bialkowego (Mierzejewski, Parnas, 1953).
Stwierdzono, 2e endotoksyna paleczek brucelli jest czynnikiem
decydujqcym o zjadliwoki odmian i szczepow brucelli. Jest ona
w pewnym stopniu cieplostala i wytrzymuje ogrzanie do 80?, na-
tomiast temperatura 1000 czasem znosi jej wlakiwoki. Wskazuje
to na znaczenie frakcji bialkowej w sympleksie peptydowo-poli-
sacharydowym brucelli. Nie udalo siq uzyskae anaendotoksyny
brucelinowej. Wstrzykniqcie endotoksyny paleczek brucelli wy-
woluje u zwierzqt doSwiadczalnyeh gorqczkq, oslabienie, nastro-
szenie wlosow, brak apetytu, drgawki, czqsto zejkie Smiertelne.
Nie zauwa2a si okresu wylqgania w dzialaniu endotoksyny. bru-
celinowej. Male dawki endotoksyny uczynniajq dzialanie bialych
krwinek; due dawki jadu wywolujq rozpad leukocytOw i leuko-
peni.q.
Surowica zwierzqt szczepionych endotoksynq brucelinowq wy-
kazuje .w slabym stopniu obecnoSe przeciwcial zoboktniajqcych
dzialanie jadu. ObserwowaliSmy dodatni fenomen Schwartz-
mana (Parnas, Daszkiewicz, 1952). Wedlug Zdrodowskiego dzia-
27
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
11
1
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Ianie jadu brucelli wyraia sie nastepujqcymi zmianami patolo-
gicznymi:
1) nieswoistymi, zapalno-zwyrodnieniowymi w narzqdach i tkan-
kach;
2) swoistymi zmianami tkanek i narzqdow, ktore sq wynikiem
dzialania uczuleniowego jadu wtornego (ziarniniaki);
3) nastepowymi zmianami, doprowadzajqcymi do marskoki na-
rzqdow miq2szowych (wqtroby, nerek).
Potrzebne sq dalsze badania nad jadami brucelli.
5. BUDOWA ANTYGENOWA PALECZEK BRUCELLI
Punktem wyjkia badari nad budowq antygenowq komorki bru-
celli sq prace Wilsona i wspolpr., ktore wykazaly, 2e w komorce
tej (w fazie S) odgrywajq zasacIniczq role dwie substancje anty-
genowe: A i M. Obie substancje wystepujq u wszystkich odmian
brucelli, ale w niejednakowych i1ociach. Odmiana melitensis ma
wiecej substancji M, zaA odmiana suis ma przede wszystkim sub-
stancje A; substancji M-jest w odmianie suis wiecej ani2eli w od-
mianie bovis.
Stosunki te oznaczono ilokiowo w ten sposob: u szczepow od-
miany melitensis stosunek ilokiowy A : M = 1 : 20, natomiast
u szczepow odmiany bovis odwrotnie: A : M = 20 : 1. Substancje
antygenowe A i M umiejscowione sq w komorce brucelli powierz-
chownie i rozstrzygajq o przebiegu i nasileniu (mianie) odczynu
zlepnego. Odczyn zlepny slu2y do serologicznego ujawniania obu
antygenOw stanowiqcych podstawe rriozaiki antygenowej ekto-
plazmy brucelli. Obecnok substancji A i M w kaalej komorce
brucelli (fazy S) sprawia, e wszystkie szczepy sq zlepiane przez
dodatniq surowice aglutynujqcq, niezale2nie od rodzaju zwierzecia
zaka2onego. Dopiero zastosowanie analizy receptor6w z uiyciem
odczynu wysycania aglutynin wg Castellaniego pozwolilo na opra-
cowanie metody, kt?rq dziA stosujemy dla oznaczania odmian lbru-
celli. Drogq wysycania aglutynin odmianami brucelli (substancja-
mi A i M) uzyskuje sie surowice jednoswoiste (monospecyficzne), '
sluiqce do analizy xeceptorow.
Nasuwa sie pytanie: czy jakoe i iloge antygenu A i M jest w od- -
mianach brucelli stala i niezmienna, oraz czy decyduje o cechach _
28
C.1
danej odmiany. Zasady wspOlczesnej mikrobiologii przemawiajq
za tym, ie chodzi tu o procesy dynamiczne zwiqzane z przemianq
materii komorek brucelli, uzaleinione od warunkow grodowiska
bytowania paleczek. Poznanie stosunkow ilokiowych substancji
antygenowych AiMu odmian pasoiytujqcych w ustroju ro2nych
gatunkow zwierzqt stanowi jeden z immunochemicznych dowo-
dow zaleinoki cech bakterii od warunkow 6rodowiska. Prawdo-
podobnie przy zmianie tych warunkOw (iywiciela) zachodzi6 mogq
najpierw ilokiowe zmiany w substancji antygenowej A i M, a p0-
tern w miare gromadzenia sieiloci tych substancji ? mo2e do-
chodzie do pojawienia sie nowej jakoki, nowej odmiany, ktorq
mo2e by6 najpierw odmiana po6rednia (intermedia), a potem usta-
lona (melitensis, suis, bovis).
Wide bada? poAwiecono poznaniu substancji antygenowych
wrietrza komorki. Zastosowanie roinych metod immunochemicz-
nych doprowadzilo badaczy do wyodrebniania ciai antygenowych,
antygenow niepelnowartokiowych i haptenow, stanowiqcych sym-
pleksy tluszczowo-wielocukrowe, czyste frakcje wielocukrowe
oraz sympleksy bialkowo-tluszczowo-wielocukrowe. (Topping*,
1934, Favilli, 1931).
Parnas i Stqpkowski (1946) wyosobnili z paleczek brucelli sub-
stancje wielocukrowe, ktore m. in. nadawaly sie do odczynu strq-
cania, wywolujqc precypitacje w du2ych mianach z homologicz-
nymi surowicami odpornokiowymi. Nie udalo sie tq drogq od-
roinie odmian brucelli, co wskazuje na to, e sq to hapteny gatun-
kowo swoiste, wspolne dla wszystkich odmian gatunku Brucella.
Huddleson (1935) otrzymal z paleczek brucelli substancje we-
wnqtrzkomorkowq, ktOrq oznaczyI literq S. Wywolywala ona od-
czyn strqcania w rozciericzeniu 12 000 000. Substancja S wystepuje
w wyciqgach wodnych paleczek. Miles i Pirie* uzyskali substancje
zIoionq z fosfolipidOw, fosforanow i zwiqzkow formylowo-amino-
wych, ktora wywolywala odczyn strqcania w rozciericzeniu
1/5 000 000. Sprawa poznania budowy antygenowej paleczek bru-
celli wymaga dalszych badari. Sq one utrudnione pewnq chwiej-
nokiq spotykanych u brucelli substancji antygenowych, i dlatego
ro2ne metody dajq r62ne wyniki, a czesto doprowadzajq do.znisz-
* Cyt. Topley-Wilson, 1946.
29
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
czenia czynnych immunobiologicznie frakcji. Prace Paterson'a
i Pine" .wykazaly, 2e najbardziej czynne substancje zawarte
w protoplazmie komorek brucelli, sq zblione do N-pochodnej po-
lihydroksylaminy zwiqzanej z fosfolipidami. Polqczenia te Wy-
stqpujg w skupieniach molekularnych, majqcych cigiar drobino-
wy od 5 000 000 do 500 000 000. Brutalne metody biochemiczne
niszczq te struktury antygenowe.
Widzimy zatem, 2e w komorce brucelli trzeba wyrednie oprocz
po1o2onych zewnqtrznie gatunkowo swoistych i odmianowo swo-
istych substancji A i M, takie wewnqtrzkomorkowo uloione frak-
cje antygenowe, stanowiqce sympleksy bialkowo-tiuszczowo-wie-
locukrowe, odrqbne dla gatunku Brucella; nie pozwalajq one na
odrednienie odmian brucelli, a dajq siq serologicznie ujawnie za
pomocq odczynu precypitacji i odczynu wiqzania ciopelniacza. Sq
one rownocze?nie substancjami alergenowymi o duiej swoistoSci
gatunkowej.
6. ZJAWISKA BAKTERIOFAGII
Wielokrotnie powtarzane proby wyosobnienia fagow swoistych
dla brucelli nie dawaly wynikow. Rowniei i u nas pr6by te byly
jak dotqd bezowocne. Natomiast udalo siq wyosobnie bakterio-
fagi przeciwbrucelozowe Namsadze** (1939), Sergijenko** (1940),
a zwlaszcza Droiewkinej** (1951).
Dro2ewkina wyosobnila 10 szczepow fagowych dla odmiany me-
litensis i 3 szczepy dla odmiany bovis. Fagi te doprowadzaly do
pelnego rozpuszczenia BruceIli zarowno w grodowisku po2ywki
plynnej, jak i na agarze. Fagi cechujq siq swoistoLciq gatunkowq
i odmianowq. Fagi antimelitensis rozpuszczajq tylko szczepy od-
miany owczej i koziej; fagi antibovis wykazujq dzialanie liiyczne
w stosunku? do odmiany bydlqcej. Sq jednak szczepy oporne na
dzialanie faga. Bye mcde, 2e fagi te odegrajq pewnq rolg w lecze-
niu brucelozy i. w pr6bach oznaczania odmian Brucella Czy w do-
ciekqniach epidemiologicznych dotyczacych frodel zaka2enia bru-
cellami.
30
* Cyt.. Topley-Wilson, 1946.
** Cyt. Zdrodoivski, 1953.
-
7 '1
7. METODY OZNACZANIA ODMIAN BRUCELLI I WYNIKI
WLASNYCH BADAN SZCZEPOW KRAJOWYCH
Epidemiolodzy nasi interesuj4 siq wystqpowaniem w Polsce red-
nych odmian Brucella. Badania takie zostaly wykonane w zakia-
dzie Antropozoonoz Instytutu Medycyny Pracy i Higieny Wsi
(Chodkowski, Parnas, 1955). Wypracowanq na podstawie piSmien-
nictwa i wiasnych dociekari metodykq pragniemy opisad, uwzglqd-
niajqc potrzeby innych pracowni, przed ktorymi stanie w przy-
sziogci zadanie oznaczania wyosobnionych odmian, nieza1e2nie
od pracy ogrodka badania bruceloz.
Opracowanie metodyki oznaczania odmian Brucella stanowi
du2y postqp. Dziqki niej ustalono w wielu krajach wystqpujqce
u zwierzqt i ludzi odmiany i przegledzono drogi zmiennoSci pale-
czek brucelli oraz znaczenie epidemiologiczne tych zjawisk.
Oznaczania odmian brucelli opiera sig na zespole prob; jednq
lub dwie prOby nie mogq dae odpowiedzi na pytanie, z jakq od-
mianq mamy do czynienia. Zespoi tych pr6b obejmuje:
a. Odczyn aglutynacji z uiyciem surowic jednowathych.
b. Dzialanie bakteriostatyczne barwnikow anilinowych.
c. Oznaczenie potrzeb pierwszych pokolen paleczek .Brucella
dotyczqcych CO2.
d. Wytwarzanie H2S.
e. Inne pr6by (na po2ywce Petragnaniego, na rednych gatun-
kach mleka, na poiywce z ureazq).
f. Dane epidemiologiczne (z jakiego zwierzqcia szczep badany
zostaa wyosobniony, jaka postae brucelozy wystwuje w badanym
terenie).
ANALIZ A RECEPTOROW
Badania Evans* (1918-1925) oraz Feusier* (1920) doprowa-
dzily do opracowania metody serologicznego rri2nicowania od-
mian brucelli. Pierwsze doSwiadczenia Evans wykazaly, 2e od-
czyn aglutynacji krzy2owej przy u2yciu rednych surowic (anti-
melitensis, antibovis, antisuis) oraz rednych antygenow (odmia-
ny melitensis, bovis, suis) nie dajq wynikow. Zdawaio si.q, 2e od-
czyn zlepriy nie o!legra 2adnej roli w rednicowaniu odmian bru-
Jednakie Meyer i Feusier* wykazali, 2e takie roinicowanie
* Cyt. Huddleson.
31
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
jest moiliwe przy uZyciu odczynu wysycania aglutynin wg Ca-
stellaniego. Analiza receptorow wykazala, ie moina odroiniO od-
mianq melitensis od odmiany bovis i suis. Nie moZna natomiast
0dt-62/lie odmiany bovis od odmiany suis.
ODCZYN AGLIJTYNACJI
W naszej pracowni zastosowano nastqpujqcq metodg w oparciu
o wytyczne Stabblefortha 1950 (Chodkowski, Parnas, 1954).
Punktem wyjkia jest otrzymanie zwyklych, nie wysyconych surowic
aglutynacyjnych przez poddanie hiperimmunizacji dwoch grup (po 3-4)
krolikow doroslych, duZych, dobrze odZywianych i pielqgnowanych, przy
uZyciu zawiesin odmiany bovis i melitensis. I.J2yte do tego celu szczepy
wlasne (odm. bovis nr 34) i zagraniczne (odm. Melitensis nr 82, 106 i 16 M)
byly zawsze przed zastosowaniem poddawane dokladnym badaniom; musi je
cechowae gladkoge formy S .oraz charakterystyczne dla odmiany bovis
i melitensis wlakiwoki biochemiczne, bakteriostatyczne i serologiczne.
Kroliki otrzymujq do2y1nie zastrzyki po 100 milionow do 5 miliardow ko-
morek bakteryjnych w 1 ml zawiesiny 48-godz. hodowli, w odstqpach
7-dniowych, a2 do uzyskania aglutynacyjnego miana surowicy 1: 5000.
WOwczas krolika skrwawiamy, a do surowicy krwi dodajemy 0,50/0 fenolu.
Po otrzymaniu surowicy antimelitensis i antibovis przystepujemy do dru-
giego etapu ? sporzqdzania surowic jednoswoistych antibovis i antimeli-
tensis drogq wysycania surowicy antibovis paleczkami odmiany melitensis,
i surowicy antimelitensis paleczkami odmiany bovis. Najpierw przeprowa-
dzamy orientacyjnq, wstepnq standaryzacjq antygenu potrzebnego do naj-
korzystniejszej dla wysycenia proporcji heterologicznych komorek bakte-
ryjnych. Do szeregu malych probowek dodaje sie ro2ne iIocj komorek
bakteryjnych, np. 1, 5, 10, 25, 50, 100 itd. miliardow w 1 ml zawiesiny po-
przednio odwirowanych heterologicznych komorek bakteryjnych. Odmiane
bovis dodaje siq do 1 ml surowicy antimelitensis. Po umieszczeniu na 6-8
godz. w cieplarce lub na okolo 2 godzin w laini wodnej o temp. +37?
przy wstrzqsaniu co kilkanakie minut, pozostawia siq surowicq przez noc
w lodowce a nastqpnie odwirowuje siq ciala bakteryjne. ? Wartoge wy-
syconej surowicy sprawdza siq przy uiyciu antygenow bovis i melitensis
o gestoki okolo 10 miliardow w 1 ml zawiesiny, przy rozcieficzeniach suro-
wic,1 :10,. 1 :20, 1 : 40, 1: 80, 1 :160, 1 :320 ltd Jeieli surowica antibovis
aglutynuje antygen-melitensis w rozcienczeniu powyiej 1 :10, a surowica
antimelitensis aglutynuje antygen bovis w rozcieficzeniu 1: 10, wowczas
danq surowicq poddawaliAmy ponownemu wysyceniu, uZywajqc do tego
celu 0,25 do 0,50% ilokj komorek bakteryjnych w stosunku do pierwszego
wysycenia, az do uzyskania dokladnych ro2nic co najmniej w czterech
rozcieficzeniach p0wy2ej 1 : 10. Ze wzglqdow oszczednokiowych wstepne
wysycenie przeprowadzaligmy przy uiyciu rozcieficzonych surowic w sto-
sunku 1: 5 lub 1 :10, z odpowiednio zmniejszohq proporcjq masy komorek
32
bakteryjnych, a po otrzymaniu. standardu wysycaligmy surowice nie roz-
cieficzone. Rdinicowanie odmian badanego szczepu paleczek brucelli przy
uiyciu jednoswoistych surowic przeprowaclzali?my w sposob nastqpujqcy:
do czterech szeregow, z ktOrych kaZdy skladal siq z 5 probowek aglutyna-
cyjnych wprowadzaligmy w rozciericzeniach 1/10, 1/20, 1/40, 1/80, 1/160
i 1/320 eztery surowice; a) jednoswoiste antimelitensis, b) antibovis, c) nie-
wysyconq surowicq antibovis i d) ujemnq surowicq krolika normalnego.
Do kaidej z przygotowanych probowek dodawaligmy po jednej kropli przy-
gotowanego antygenu, tj. 48-godzinnej gladkiej hodowli badanego szczepu,
w ilocj okolo 10 miliardow kOmorek bakteryjnych w I ml zawiesiny;
wstrzqsaligmy je i umieszczaligmy wraz z kontrolq, tj. kroplq antygenu
w fizjologicznym roztworze soli, na 24-48 godzin do cieplarki, a nastepnie
odczytywali?my wyniki. Zbadawszy 138 szczepOw kolekcji keajowej uzy-
skano w 131 przypadkach wyniki typowe, natomiast 7 szczepow zachowalo
sit atypowo, jako szczepy poArednie.
DZIALANIE BAKTERIOSTATYCZNE BARWNIKOW ANILINOWYCH
TQ waing dla oznaczania odmian brucelli metodg opracowal
Huddleson. Cztery barwniki anilinowe, mianowicie: fuksyna za-
sadowa, fiolet metylenowy, tionina i pironina B w odpowiednio
durch rozcieticzeniach hamujg w sposob doAe staly wzrost r?i-
nych odmian brucelli (tabela 3).
Tabela 3
Odmiana
melitensis
Fuksyna zasadowa 1: 25 000
Tionina 1 : 25 000
Pironina B 1: 200 000
Fiolet metylenowy 1 : 1 000 000
Odmiana I Odmiana
bovis j suis
0
Obj a Anieni e? + wzrost, 0 = brak wzrostu.
Huddleson zastosowal nastepujqcq metodq badania wplywu bakteriosta-
tycznego barwnika: 0,10/0 roztwory macierzyste barwnikow na wodzie de-
stylowanej przygotowuje sie na gwie2o. ?Barwriiki dodaje siq do podlo2a
z tryptazq lub tryptykazq w stq2eniu 1 :100 000 dla fuksyny zasadowej
I tioniny. Po wyjalowieniu umieszcza sie plytki Petriego w cieplarce
o temp. 37? na 24 godzin. Po dokonaniu wysiewu umieszcza sie plytki
w temp. 37? na 72 godziny w atmosferze tlenowej albo zaWierajqcej
100/0 CO,)
Stabbleforth zmodyfikowal nieznacznie metode Huddlesona. Do agaru
zawierajqcego surowice i dekstr-o-k dodaje on barwniki w rozciericzeniu
Bruceloza
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
33
I!!
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1: 25 000 (fuksyna zasadowa), 1: 50 000 (tionina). Po wysiewie umieszcza
plytki w atmosferze cieplarki w obecnoAci 100/0 CO. na 5 dni. Metode
Huddlesona ujednostajnil Zdrodotvski (1935).
OPIS METODY UJEDNOSTAJNIONEJ
Poiywk a: 0,20/o agar na bulionie miesno-peptonowym, nie reduku-
jqcy dodanych tu barwnikow dzikj temu, e dodaje sic peptonu malo
(0,2?/o), woda za ? miesna nie zawiera
wyciqgu wqtrobowego, (wody miesnej
500 ml, wody destylowanej 500 ml,
soli kuchennej 5,0 g, peptonu 2,0 g,
agaru 2,0 pH poiywki po wyjalowie-
niu 6,8-7,0). ,
Barwniki: Zdrodowski uiywa
tylko 2 barwnikow: fuksyny i tioni-
ny; najdokladniej odwaione ilogci
barwnikow rozcier-a siq w moidzierzy-
ku z alkoholem, po czym rozpuszcza
sie wodq destylowanq do 0,1%, tak
aby alkoholu bylo 200/o. Roztwory
barwnikow przechowywane sq ciem-
nych butelkach. Bamniki muszq bye
sprawdzane na szczepach wzorcowych
brucelli i tylko te sq uiywane, More
wykazujq prawidlowe dzialanie bakte-
riostatyczne. Nastepnie, do polplyn-
nego agaru (450) dodaje sie roztworu
zasadniczego barwnika w talciej ilogci,
aby uzyskae rozcieficzenie 1: 25 000 dla tioniny (4 ml na 100 ml poiywki),
i 1: 50 000 dla fuksyny (2 ml roztworu barwnika na 100 ml pcy2ywki). Po
dolciadnym zmieszaniu wylewa sie jalowo na plytki wg ilogci okolo 4 ml
(ryc. 5). Plytici z agarem kontroluje sie na jalowoge, trzymajqc je 2 dni
w cieplarce. W razie wystqpienia odbarwienia poiywka nie nadaje sie do
prob. Plytki mo2na przechowywae w lodowce 10-15 dni.
Wysiewy szczepow brucelli i ocer.w dzialania barwnikow:. wysiewa
sie rOwnoczegnie szczepy badane i szczepy wzorcowe. Wysiewy brucelli na
agarach skognych (po 48 godz. wylegania w cieplarce) splukuje sie roz-
tworem fizjologicznym tak, aby uzyskae steienie bakterii okolo 100 000 pa-
leczek w -1 ml (wedlug skali Browna). Do kaidej probowki ? zawierajqcej
poiywke wsiewa sie 1 eze. tej zawiesiny brucelli; grednica ezy 2 mm za-
wiera okolo 1000-2500 paleczek. Jegli ste2enie paleczek jest za due lub
za male, otrzymuje sig .mylne wyniki. Szczepy wzorcowe uiywane do lcon-
troli dzialanias barwnikow powinny cechowae prawidlowq wrathwogciq na
dzialanie odpowiednich barwnikow. Istnlejq szczepy o zby,t duiej wraili-
wo?ci i te nie nadajq sie jako wzorce. Wysiewy badanych szczepow i szc2e-
Ryc. 5. Dzialanie bakteriostatycz-
ne fuksyny (fuksyna zasadowa
1: 25 000).
34
pow kontrolnych przetrzymuje sie w cieplarce w ciqgu 6 dni. Wynik oce-
nia SiQ wedlug tabeli 4 (Zdrodowski).
Tabela 4
Odmiana Odmiana Odmiana
melitensis bovis suis
Fuksyna
0
Tionina 0
Po przeprowadzeniu szeregu prOb zmierzajqcych do znalezienia najlep-
szych podloiy z barwnikami anilinowyini, ustaliligmy nastqpujqcy sposob
przygotowywania poiywek pozwalajqcych okreglae rownoczegnie na jed-
nej plytce Petriego wszystkie 3 odmiany paleczek brucelli. Jako podloia
uiyligmy poiywki agarowej 30/o o pH 6,6-6,8 z doddtkiem 10/o glukozy
5?/o jalowej surowicy konia inaktywowanej w temp. 56? w ciqgu 30 min.
Na dno dir2ej wyjalowionej plytki Petriego umieszczaligmy jalowo 2 po
0,5 cm szerokie paski cienkiej, laboratoryjnej, wyjalowionej bibuly, na
zimno namoczonej w jalowych wodnych roztworach barwnikow. Jeden
pasek bibuly moczono w roztworze tioniny 1: 800, drugi za ? w roztworze
fuksyny zasadowej 1 : 300; oba paski umieszczano na dnie plytki rowno-
legle do siebie w odleglogci okolo 60 mm, a na nie nalewaligmy podanq
tu poiywkq AGS (agar, glukoza, surowica) na gruboge okolo 5-6 mm.
Fulcsyne zasadowq standaryzowaligmy sami przy uiyciu szczep6w wzor-
cowych. Z tioninq byly duie klopoty. Po przebadaniu roinych prepara-
tow tioniny doszligmy do przelconania, ze nadaje sie tionina firmy Na-
tional Anilina Chemical Co. New York-Standart. Nastepnym bardzo wa2-
nym momentem okazala sie koniecznoge opracowania standartowej ilogci
paleczek brucelli. Punktem wyjgcia byla zawsze 1 kolonia fazy S. Po wy-
sianiu szczepu na agar skogny i przetrzymaniu w cieplarce w temp. 37?
przez 48 godz., zawieszaligmy hodowlq w fizjologicznym roztworze soli do
gestogci wedlug nefelometru Browna nr 1, a po rozcieficzeniu do okolo
3 milionow drobnoustrojOw na 1 ml, wysiewaligmy 1 oczko ezy (ok. 100 000
drobnoustr.), prostopadle _do paskow, po powierzchni poiywki. Na kaidq
poiywke wysiewaligrny 5-6 szczepew, w tym 3 wzorcowe: melitensis, suis
i bovis oraz 2-3 szczepy badane. Odczytywanie nastepowalo po 3-5 dniach
wylegania w temp. 37?: odmiana melitensis rognie na poiywce w miejscu
dzialania fuksyny i tioniny, odmiana suis rognie tylko w zasiegu dzialania
tioniny, odmiana za g bovi? rognie tylko nad fuksynq. Za dodatnie uwa-
iano hamowanie wzrostu w odleglogci 10 mm po obu stronach paskOw
barwnikowych. Wyniki musialy bye ka2dorazowo zgodne z trzema wzor-
cowymi szczepami wysiewanymi dla kontroli (ryc. 6).
Huddleson przebadai 656 szczepOw, uzyskujqc typowe wyniki.
Wierszilowa* przebadala 415 szczepow, i z wyjqtkiem 12 szcze-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
3'
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
35
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
pow zachowujqcych sic atypowo, uzyskala prawidlowe wyniki.
Stiepanowa* przebadala 214 szczepOw z podobnym wynikiem.
Pierwuszin* zbadal 528 szczepOw i -z wyjqtkiem 6 szczep6w aty-
powych, uzyskal prawidlowe wyniki. Zbadano 139 szczepOw kra-
jowych i z tego 116 szczepow zachowalo sic typowo, 23 atypowo.
Ryc. 6. Metoda Cruideshanka w modyfikacji Chodkowskiego. Lewy pasek
napojony fuksynq, prawy tioninq. Od gory do dolu widoczne sq odmiany:
melitensis, suis, bovis.
Wszyscy autorzy zgodnie stwierdzajq, e metoda Huddlesona,
ujecinostajniona daje cenne wyniki ro2nicowe i wraz z analizq
receptorow stanowi zespol zasadniczy badania odmian. brucelli.
4
ZAPOTRZEBOWANIE NA CO2 U PIERWSZYCH POKOLEN BRUCELLI
Z wyosobnieniem pierwszych pokolen odmiany melitensis
_
suis, nie ma klopotu; rosnq one na odpowiednich podloiach
I '! w 'warunkach tlenowych. Natomiast odmiana bovis nie ro6nie
"
11
* Cyt. Zdroclowski, 1953.
w pierwszych pokoleniach w atmosferze powietrza i wymaga wa-
runkOw mikroaerofilnych.
Te zjawiska pozwalajq w pewnych warunkach odroinie od-
miany inelitensis i suis od odrrriany bovis. Oczywikie ta ro2nica
nie jest stala; zdarzajq sic szczepy bovis rosnqce od razu bez do-
datku CO2.
WYTWARZANIE
Wyniki tej pr6by nie sq stale u poszczegolnych odmian bru-
celli; mimo to jednak nadaje sic ona do oznaczania odmian jako.
proba uzupelniajqca inne wyniki. Zeller* zauwayl, 2e odmiana
bovis tworzy H2S, a Huddleson zastosowal tc prObc do rO2nico-
wania odmian. Zjawisko wytwarzania H2S wi#e sic z procesami
metabolizmu paleczek Brucella. Kolonie ich wykazujq obecnoe
NH3, CO2 i H2S, w zwiqzku z rozkladem aminokwasOw i proce-
sami oksydo-redukcyjnymi. Wszystkie odmiany tworzq H2S, jed-
nakie wystcpujq ro?nice ilokiowe micdzy nimi. Proba ta jest
bardzo prosta, ale wymaga dokIadnoki i ujednostajnienia.
Brucelle wysiewa siq na skognym agarze wqtrobowym Huddlesona
o pH = 6,6. Powierzchniq agaru zasiewa sie 1 ezq hodowli (500 do 5000
komorek na powierzchniq agaru). Po wysiewie brucelli umieszcza siq
w probowce pasek bibuly filtracyjnej (5X1 cm) zmoczonej nasyconym roz-
tworem octanu olowiu, tak aby pasek przylegal do gciany probowki prze-
ciwleglej agarowi skokemu. Pasek sigga od wacika do wysokoki agaru
skognego i wychodzi koncem zewnetrznym miqdzy gciankq probowki a wa-
cikiem. Wacik leZy swobodnie w otworze probeiwki, tak aby CO groma-
dzqce siq w probowce moglo swobodnie uchodzie na zewnqtrz. Gromadze-
nie sic CO2 wplywa na falszywy wynik proby. Zdrodowski zaklada w tym
celu zgiqtq rureczke, ktora odprowadza CO2 na zewnqtrz. Hodowlq trzyma
siq kilka dni w cieplarce, oglqdajqc na 2, 4 i 6 dzien barwq paska. W razie
wystqpienia pociemnienia mierzy siq je, co daje obraz nasilenia wytwa-
rzahia H2S. Pasek bibuly zmienia siq na 2 i 4 dzieri. Odmiany suis two-
rzy HoS najenergiczniej i najdluZej (4-5 dni); odmiana bovis wytwarza '
mniej H2S i krocej; odmiana melitensis nie wytwarza H2S wcale albo bar-
dzo malo i krotko (24 godz.). Bye mole, Ze miqdzy .odmianami suis i bovis
nie ma ilokiowych roinic w wytwarzaniu H2S, a chodzi tylko o to, ie
odmiana suis rokie bujniej. Obie odmiany mon wytwarzae HS do 10 dni.
Badania wykonane przez ro2nych autorow wykazaly, 2e prOba
_ na H2S daje niejednokrotnie odstcpstwa od normy. Wierszilowa*
* Cyt. Zdrodowski.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
zbadala 415 szczepow brucelli i stwierdzila, ie niektOre hodowle
odmiany melitensis tworzq H2S co najwyiej w pierwszych 24 go-
dzinach, w ilo?ci gladowej, wiqkszok za6 nie tworzy H2S. Cza-
1191116 1 777
I dzieli
/Vdve/i
Rye. 7. Wytiwarzanie I-10S uwidocznione na paskach bibuly nasyconych
1 ? atypowa odmiana melitensis; 2 ? typowa odmiana metitensis, 3, 4 i 5 ? euro-
pejska odmiana suis; 6, 7 ? typowa odmiana boots; 8 ? atypowa odmiana boy's;
9, 10, 11 i 12 ? typowa odmiana boots.
sem w 4-5 dniu obserwacji hodowli szczepy odmiany melitensis
wywolujq 61ady 'zabarwienia- na bibule, ale prAktycznie nie sq
one brane pod uwagq. Szczepy odmiany bbvis wykazaly sling
produkcjq H2S (w ciqgu 6 dni 3-4 mm, a nawet 8-9 mm rqbka
sczernienia paska bibuly, ryc. 7). U szczepow odmiany suis
stwierdzono bardziej energiczne powstawanie H2S (w ciqgu 6 dni
6-7 mm, 12-13 mm, 14-15 mm). Jednake 4 szczepy odmiany
melitensis tworzyly H2S dok silnie, a 14 szczepow odmiany bovis
nie tworzyto H2S.
Duncan* przebadal 108 szczep6w nie spostrzegajqc iadnych
odstepstw od normy. Okazalo Si, ie szczepy wqgierskie odmiany
bovis wytwarzajq slabiej HS nii amerykariskie. Kristensen
stwierdzit, 2e szczepy duriskie odmiany suis w ogole nie tworzq
H2S. Meyer i Zobe/ przebadali 444 roinych szczepow brucelli.
Wft6d 160 szczepow odmiany bovis 24 szczepy nie wytwarzaly
H2S, wArod 119 szczepOw odmiany suis 8 nie wykazywalo AladOw
H2S. Autorzy ci zwrocili uwage na zaleinok miedzy zjawiskiem
wytwarzania HS a dysocjacjq ?szczepow brucelli. W naszych ba-
daniach wgrod 138 szczepow 124 zachowywalo siq typowo.
PROBA NA UREAZ
Pewne znaczenie uzupelniajqce ma pr6ba na ureazq. Odmiana
suis wykazuje na ?got znacznie wiecej ureazy, nii odmiany bovis
i melitensis.
Pr oba z czerwieniq f enolow q. Sklad podloia: 40/0 mocznika,
4,8% Na2HPO4, 12H20, 1,80/o K.H2PO4, 20 mg% wyciqgu droidiowego,
2 mg0/0 czerwieni fenolowej, pH koncowe: 6,8. Poiywke sqczy sie przez filtr
Berkefelda. Do probowki aglutynacyjnej, dajemy 1 ml zawiesiny paleczek
brucelli (gwie2a hodowla o gestoAci okolo 10 miliardow paleczek w 1 ml),
a nastqpnie wprowadzamy 1 ml podloia, wstawiamy do laini wodnej o temp.
370 i obserwujemy. ,'W pewnej .chwili podloie przybiera barwg roiowq,
i wowczas zapisujemy cz'as, 'jaki minql od chwili rozpoczecia obserwacji.
Szczepy odniiany melitensis, wywolujq roiowe zabarwienie pa 55 minutach,
podobnie zachowujq sig szczepy odmiany bovis. Natomiast szczepy odmiany
suis, wywolujq powstawanie tej barwy podloia jui pa kilku minutach.
Proba z odc zy nnikiem Nessler a. Do zawiesiny paleczek bru-
celli (jak wyiej) dodaje sit podloie to samo co w prate poprzedniej; ale
wolne od czerwieni fenblowej. Po 2 minutach od chwili zmieszania zawie-
siny I podloia pobieramy pipetq 3 krople mieszaniny i przenosimy na oszli-
fowane szkielko przedmiotowe z wglebieniem w grodku. Do tego dodajemy
1 krople odczynnika Nesslera: JeLli po dodaniu 1 kropli odczynnika nie
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
"s?
wystapi zabarwienie pomaranczowe, dajemy jeszcze 1 kroplc, po 2-3 minu-
tach obserwacji zapisujemy czas powstania barwy.
Nasze badania nad roinicowaniem odmian probq na ureazg
(Chodkotvski, Parnas, Hrynietvicz, 1955) daly wyniki nastgpujqce:
szczepy odmiany suis rozkladajq mocznik znacznie szybciej (3-
15 min.). Szczepy odmiany bovis i ntelitensis wykazujq dzialanie
ureazy dopiero po 30 minutach. PrOba ta ma znaczenie uzupelnia-
jqce zespOl metod roinicowania ocimian brucelli.
Aby odpowiedziee na pytanie, z jakimi odmianami mamy do
czynienia w naszym kraju, zbadano 138 szczepow krajowych
i szereg szczepow wzorcowych otrzymanych z zagranicy. Wszystkie
szczepy zostaly zbadane na obecnog6 lazy S i R, a do pro]) ozna-
czeniowych u2yte zostaly wylqcznie kolonie lazy S. Czgge szczepOw
byla niedawno wyosobniona z plodow cielqt poronionych, wszy-
stkie zag byly pasa2owane na bialych myszkach. Ka2dy szczep ba-
dany byl przy uiyciu nastcpujqcych wskainikow: dzialania bakte-
riostatycznego fuksyny i tioniny, wytwarzania HoS, potrzeb CO2,
wytwarzania ureazy, analizy receptorow za pomocq surowic anti-
bovis i antimelitensis. Wyniki tych badari przedstawiajq sig na-
stgpujqco:
wS"rOd 138 szczepow krajowych wyosobnio-
nych Cd bydla rogatego, okreglono 2 jako od-
mianq melitensis, 9 jako odmianQ suis, 20 jako aty-
powe, pogrednie, a resztq jako bovis (Chodkowski,
Parnas, 1955).
Przytoczone dane wskazujq na to, 2e w Polsce wystgpujq od-
osobnione szczepy bcdqce odmianq melitensis i suis. Fakty te majg
znaczenie w epidemiologii.
8. ZMIENNOSe SZCZEPOW BRUCELLI (ZJAWISKA
DYSOCJACJI) ? CECHY SZCZEPOW KRAJOWYCH
W yoku 1912 opisane zostaly szczepy Brucella, odroiniajqce sie
od innych szczepOw i okre?lone nazwq Micrococcus paramelztenis
(Negre*). Podobne szczepy opisali potem Burnet, Szymanowski
I Frendzlowa, Haddley*, Zdrodowski, Zagrodzki i Zylbertal oraz
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
40
wielu innych. Sq to szczepy, kt6re ulegajq odczynowi zlepnemu
w warunkach nieswoistych. Temperatura zaA 90? wywoluje u nich
mewoistq aglutynack (termoaglutynack). Wystqpuje u nich zja-
wisko samoistnej aglutynacji w hodowli plynnej lub w zawiesinie
roztworu fizjologicznego. Hodowla paleczek brucelli w rodowisku
plynnym, z dodatkiem surowicy posiadajqcej przeciwciala dla
brucelli, lub tei w grodowisku zawierajqcym produkty rozpadu
szczepOw samozlepiajqcych sig ? doprowadza do dysocjacji i po-
jawienia sig szczepow opisywanych jako odmiana paramelitensis
1 paraabortus. Podobne szczepy zjawiajq siq rowniei w starych
hodowlach muzealnych.
Haddley* i Zdrodowski zwrocili uwagq na to, 'ie sq to odmiany
?szorstkie" (R). Udalo siq wiele szczepow zmienie w kierunku
szezepow R pod wplywem wysokowartokiowej, odpornokiowej
surowicy anti-Brucella (Zdrodowski).
Badania nad zmiennokiq kolonii brucelli wykonane przez Hen-
ry'ego** rozszerzyly nasze wiadomoki o fazach wzrostu dysocju-
jqcych szczepOw.
Rye. 8. Oglqdanie kolonii brucelli w gwietle skoSnym oddolnym i odgOrnym
wg metody Henry'ego w modyfikacji wlasnej.
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
** Cyt. Huddleson, 1942.
41
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Metoda badania cech kolonii brucelli .wg Henntego
(w mody f ik a cji Wlasne j, ryc. 8). W duiych plytkach Petriego (naj-
mniej 12 cm grednicy), znajduje sie agar Brauna. Podlote jest lekko wysu-
szone (nie wiecej jak 10 min. w temp. 37?, tak aby czege plynu kondensa-
cyjnego na powierzchni agaru znikla); na 24-48 godzin przed wysiewem
na plytki, wysiewa sie na bulion wqtrobowy, tak aby uzyskae niezbyt silny
wzrost. Najmniejsze oczko ezy zawiesiny bulionowej przenosi sie na agar
Brauna, rozprowadzajgc potem kolankiem zgietej pipetki pasterowskiej
material, dokladnie po calej powierzchni agaru. Wstawia sie nastepnie plytki
Petriego do cieplarki o temp. 37?, ukladajgc je tam dnem na d61 (aby resztki
Wody odparowaly na wewnetrzng powierzchni e przykryWki plytki). Po
24-48 godz. wystepuje obfity wzrost rozrzuconych i odosobnionych kolonii.
Plytke umieszcza sie na stoliku lupy dwuocznej i rzuca sie na nig kolejno
snop Lwiatla 2 lampek: 1 lampka jest umocowana na stelatu w odleglaci
okolo 25 cin od stolika lupy, tak aby -snop Lwiatla padal na kolonie z gory,
pod kgtem 45'. W takim oLwietleniu widoczne sq cechy kolonii: ksztalt,
powierzchnia, polysk, konsystencja. Nastepnie gasi sie lampke gorng i za-
pala lampke umieszczong od dolu w tej samej odleglo?ci (ten sam stela)
pod kgtem 45?.
W takim ogwietleniu zarysowujg siq wyrainie roinice miedzy koloniami
S. R. SR. M itd. Po przejrzeniu kolonii barwi sie je metodg Henry-Brauna
I znowu oglgda golym okiem oraz pod lupe. Kolonie S nie barwione cechujg
sie niebieskg, zielonkawoniebieskg lub szaroniebieskg barwg, wilgotno?cig,
polyskliwacig oraz miekkg, gladkg powierzchnig. Kolonic fazy R sq nie-
przejrzyste, matowe, konsystencji suchej i kruchej, barwy bialawoioltej,
o brzegu rownym, czasem na potywce nadmiernie wilgotnej brzeg jest po-
szarpany, wykazujgcy klinowate wycinki. Przejgcie fazy S w R nie jest
nagle, lecz stopniowe i sklada sie z faz pogrednich. Kolonie fazy J sq due,
bujnie rosngce, o wyglgdzie przypominajgcym kolonie S. Kolonie J sq mniej
zjadliwe i slabo antygenowe. Kolonie Sr sq z wyglgdu podobne
do kolonii S, ale dajg zjawisko autoaglutynacji. Kolonie fazy RB
majg charakterystyczng barwe: kasztanowobrgzowg; sq mniejsze od ko-
lonii S i R, czasem wykaztijg cechy gluzowatogci (faza M). W koloniach
fazy M wyrotniajg niektorzy dysocjanty Ma1, Ma2, Ma3, Haddley* opisa/
odrebng faze wzrostu kolonii brucelli oznaczong literg G. Kolonie tej fazy
wystepujg na potywkach zawierajgcych dodatek wyciggu tkanko.wego ma-
cicy zakaionej brucellg. Sg to kolonie gladkie, przejrzyste, lekko wzniesio-
ne, o Arednicy nie wiekszej jak 0,5 mm. Huddleson podzielil kolonie lazy I
na dwie podfazy: Ij i I.: miedzy tymi fazami zachodzg roinice w wytwa-
rzaniu katalazy.
Oznaczenie fazy S i R szczepow brucelli ma zasadnicze znacze-
nie naukowe i praktyczne, nie moina bowiem uiywae szczepow
42
* Cyt. Huddieson, 1942,
fazy R do wytwarzania alergenu, do oznaczania wskainika fago-
cytarnego, do wytwarzania szczepionki i surowicy, oraz do innych
celow badawczych i rozpoznawczych. PoddaliSmy analizie porow-
nawczej ro2ne metody oznaczania szczepow S i R brucelli na ma-
teriale okoio 160 szczepow (Daszkiewicz, Parnas, Lazuga, 1952-
1955).
Metoda termoaglutynacji (Burnet, 1928). 3-dniowg hodowle
splukuje siq plynem fizjologicznym, nastepnie gotuje na laini wodnej prze7
A
Rye. 9. A ? Zjawisko termoaglutynacji spostrzegane od dolu. Faza S ? osad
bakteryjny; faza R ? osad, a wokol nieswoisty aglutynat. B ? Termoaglu-
tynacja paleczek brucelli. Faza S ? homogenna zawiesina paleczek; fa-
za R ? aglutynat na dnie.
2 godziny. Wrnik proby odczytuje sie tut po gotowaniu, a potem na na-
stqpny dzien, pozostawiajgc zawiesine w temperaturze pokojowej. Szczepy S
pozostajg w zawiesinie jednolicie meinej, szczepy R wypadajg na dno w po-
staci osadu charakterystycznego dla odczynu zlepnego, plyn ponad osadem
jest zupelnie przejrzysty. Szczepy SR lub RS wykazujg mniejszy lub wiekszy
osad (aglutynat) oraz przejaAnienie plynu. Spos6b ten wypadl w naszych
probach bardzo dokladnie (rye. 9A i B).
Odczyn zlepny z fuksyng zasadowg 1-2-dobowg hodowle
agarowg brucelli zawiesza sie w wodnym roztworze fuksyny zasadowej
(1: 2000) i wstawia siq na 2 godziny do cieplarki (37?). Szczepy R ulegajg
aglutynacji nieswoistej w ciggu 5 minut. Szczepy S pozostajg w jednolitej
zawiesinie. Szczepy SR lub RS wykazujg ob1e cechy zawiesiny brucelli.
Aglutynacja akryflawinowa (trypaflawinowa). Pr 6-
b a makr osk op ow a. 2-4-dniowg hodowle badanego szczepu spluku-
jemy plynem fizjologicznym o pH = 7. Nie naleiy zeskrobywae ezg ho-
dowli, zbyt dlugo splukiwae hodowle, agarowg, ani tei utywae hodowli star-
szych nit 5-dniowe; takie postepowanie mote powodowae falszywe. wyniki
(czgstki agaru ? obumarle drobnoustroje). Przygotowuje sie roztwor akry-
43
re?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Ryc. 10. Czysta hodowla paleczki brucelli. Kolonie S zabarwione szarobilto,
R fioletowo.
Ryc. 11. Kolonie S (zabarwienie szare) i kolonie R (zabarwienie fioletowe)
paleczek brucelli (foto B. Prejbisz).
flawiny zasadowej lub obojetnej o steieniu 1 :1000. Do probowki agluty-
nacyjnych dodajc sie 1 ml badanej zawiesiny brucelli (w plynie fizjolo-
gicznym pH =-- 7,0) i 0,1 ml roztworu zasadowej lub obojetnej akryflawiny
(1 : 1000). Szczepy S pozostaja w jednolitej zawiesinie; szczepy R zostaja
zlepione i wytracone, wywolujac klaczkowaty osad (do 2 godzin w temp.
pokojowej). W Arodowisku wody destylowanej ulegajq rowniei nieswoistej
aglutynacji szczepy S (Ardrey). Szczepy fazy M wykazuja w Lrodowisku
trypaflawiny aglutynacjq gluzowatq, fazy R ? aglutynacje ziarnista.
Pr6b a mikroskopow a. Na szkielku podstawowym mieszamy wy-
brang do badania Icolonie z 1 kropla plynu fizjologicznego ai do powstania
jednolitej zawiesiny; dodajemy nastepnie 1 krople roztworu akryflawiny
1 ? 1000 i dokladnie mieszamy eza. Ogladamy potem kroplq okiem przez lu-
pe lub w mikroskopie (obicktyw 3). Szczepy S pozostaja w jednolitej za-
wiesinie, szczepy R wykazuja klaczki zlepionych paleczek.
Aglutynacja riwanolowa (Zagrodzki?Zylbertal, 1938). Do pro-.
bowek aglutynacyjnych dodajemy po 2 ml popluczyn 24-godzinnej agaro-
wej hodowli brucelli i 0,5 ml 0,20/0 wodnego roztworu riwanolu, wstrzasa-
my i wstawiamy na 24 godziny do cieplarki (37?). Odczyn ten pozwala na
wykrycie 2-100/o domieszki szczepOw R.
Aglutynacja kwagna w plynach buforowych. Plyn bu-
forowy o pH = 2,4-5,6 (wg skali Sorensena) rozlewa sie do probowek, do
ktOrych dodaje sie jednakowe ilogci paleczek badanych na dysocjacje.
Szczepy fazy R wypadaja na dno.
Zylbertal (1939) zauwaZyl, Ze szczepy fazy R i S brucelli zachowuja SiQ
odmiennie pod wzgledem elektrowlosowataci. Paleczki fazy S maja la-
dunki elektryczne ujemne, fazy R ? dodatnie.
Pr 6ba Henr y'e go (1933). Badane szczepy wysiewa sie na poiywke
w skladzie: 2,5% agar z dodatkiem 1?/0 glukozy i 50/o glicerolu Na lekko
wysuszone poZywki wylane na plytkach Petriego wysiewa sit; badane
szczepy, starajac sie uzyskae rzadko rozsiany wzrost kolonii. Po 96 godzi-
nach wylegania w cieplarce zalewa sie powierzamie agaru roztworem fio-
letu krystalicznego w wodzie destylowanej (1 :2000) na 15 sekund. Na-
stepnie zlewa sie roztwor barwnika do naczynia z lizolem i oglada sie ko-
lonie okiem oraz przez lupe. Ogladajac kolonie moina wyroinie obok ko-
lonii S 3 typy kolonii niegladkich, mianpwicie. ,a) typowe R ? barwy sil-
nie roiowofioletowej (10,0 P 4/10 tab Munsella); b) typowe M (gluzowate) ?
barwy jasno-roZowo-niebieskiej (5,0 P.5/10 tab. Munsella), c) kolonie sluzo-
wate odmiany suis (Huddieson) ? barwy purpurowoniebieskiej 110,0 PB
3/10 tab. Munsella).
Proba termoaglutynacji Burneta*. i metoda Henry'ego (zmody-
fikowana) okazaly siq w naszej pracy najlepszymi.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
WYNIKI BADAN WLASNYCH
Za pomocq tych metod przebadali?my ok. 160 szczepow bru-
celli pochodzqcych z roinych stron kraju, a wyosobnionych od
bydia i od ludzi (2). Szczepy Awieko I'vyosobnione wystgpowaly
w czystej fazie S. Szczepy diukej przechowywane w muzeum ule-
galy dysocjacji, przy czym stwierdzilEmy w kolekcji wiasnej na-
stqpujqce dysocjanty: S, R, Sr, Rs, M, Lazy przejgciowe I, kolonie
pigmentowane oraz 3 nowe Lazy kolonii, nie qpisane dotqd w pi-
?miennietwie: kolonie z walem gluzowym (W) i kolonie K, skla-
dajqce siq morfologicznie z podstawy okrqgiej R i niszowato
wzniesionej kopuly S. Opcsano te k kolonie cechujqce siq promie-
nistym prqkkowaniem, idqcym od rodka kolonii ku brzegom.
Kolonie te opisal Huddleson. Badana przez nas zmiennoge dowo-
dzi duiej plastycznoki paleczek brucelli. Czynnikiem wywolu-
jqcym ich zmiennoge jest grodowisko bytowania z jego zmienia-
jqcymi siq skladnikami jak: pH, wilgotnok, skladniki odkywcze,
starzenie siq szczepu itp.
9. ZMIENNOSe ODMIAN BRUCELLI NA SKUTEK ZMIANY
ZYWICIELA ORAZ 1\102LIWOSCI PRZEOBRAZANIA ODMIAN
Jest zaslugq Burn eta ke zwrocil nalekytq uwagq na zmiennok
paleezek brucelli, uwakajqc je za gatunek bardzo plastyczny
i wyposakony w duke moiliwoAci przystosowawcze w roknych
warunkach 6rodowiska bytowania. Podkregla ten poglqd rowniek
Zdrodowski (1954).
SzczegOlne znaczenie ma sprawa mo1iwocj wzajemnego prze-
chodzenia odrnian brucelli i powstawanie szczepow bardziej zja-
dliwych dla czlowieka, zwiaszcza na skutek wqdrowania (migra-
cji) szczepow z jednych gatunkOw zwierzqt na drugie i na ludzi.
Zdrodowski pisze o tym: ?Dogwiadczenia, zmierzajqce do wyja-
gnienia tej sprawy, choe nieliczne, byly prowadzone przez r?k-
nych Vadaczy, przy czym przeobrakenia odmian 'nikt dotqd nie
stwierdzil. Trzeba jednakie stwierdzie, ke te badania ograniczaly
sig -do jednokrotnego zakakenia zwierzqt bez odpowiedniej iloAci
pasaky..."
Burnet* (1928) zakaial odmianq bovis kozy; wykonujqc u 6 koz
26 wysiewow z krwi ? 1 raz wyosobnii brucelle. Odmiana bovzs
Ryc. 12a. Kolonie z walem Aluzowym odmiany suis (M) oraz kolonie bez
wait' Aluzowego tejie odmiany (S).
Ryc. 12b. Kolonia 'kopulasta
(R-S).
Ryc. 13a. Kolonie S i
Foto B. Prejbisz.
po jednorazowym przejAciu przez ustrOj kozy nie zwiqkszyla
zjadliwogei ala malp. Evans** (1925) zakazila cie.karnq krowg
odmianq melitensis; z piodu poronionego na skutek zakakenia
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Rye. 13b. Kolonie S i kolonie R typu promienistego (S zabarwione szaro-
261to, R ? fioletowo).
Rye. 14. Charakterystyczny typ kolonii odmiany bovis brucelli. Na plaskiej
i ziarnistej podstawie R znajduje siq gladka, ioltobrqzowa faza S.
Foto B. Prejbisz.
wyosobnila odmian e melitensis, ktora niczym nie roinila sie ad
szczepu wyjgciowego. Szczep -ten zachowai zjadliwoge dla malpy.
Zdrodowski pisze dalej na temat moiliwoAci transformacji od-
mian brucelli: ?Jak slusznie zauwaia Burnet, adaptacja nie na-
stgpuje w ciqgu jednego dnia, a nowe wlagciwogci i zmiana zja-
dliwoki nie zjawiajq sie tak gwaltownie jak meteor. Oczywikie
sprawa ta moie bye wyjaniona drogq wiekszej i1oci dogwiad-
czen, polegajqcych na krzyiowym zakaieniu zwierzqt o dlugich
pasa2ach. Czy sq obecnie dane dla dopuszczenia mcffliwo.?ci trans-
formacji odmian brucelli w warunkach naturalnych w wyniku
migracji z jednego gatunku zwierzecia na drugi? Wydaje mi sie,
ie tak postawiona sprawa ma uzasadnienie". ?Uwa2am, ie nie-
ktore fakty mogq bye ocenione jako bezpogreclnie wyrazy tego
rodzaju naturalnej transformacji w jej jeszcze nie zakoriczonym
rozwoju".
Zdrodowski i Ju?kowiec (1954) uwaiajq, e odmiana meliten-
sis jest genetycznie zwiqzana z odmianq bovis i pochodzi ad
niej, zmieniwszy sie pa przejgciu z ustroju bydla na male
przeiuwacze. Czasem spotykamy szczepy odmiany melitensis,
ktOie znajdujq sie niejako na drodze do ksztaltowania sie, wyka-
zujqc jeszcze cechy zb1i2one do wlagciwoAci odmiany bovis. Ta-
kie szczepy moina przyjmowae za pogrednie miedzy odmianq
melitensis i bovis, znajdujqce sie na drodze transformacji zacho-
dzqcej w przyrodzie". ,
Huddleson badal 263 szczepy wyosobnione ad krow, stwierdza-
jqc 4 razy odmiang melitensis 110 razy odmian e suis. Huddleson
przebadaI potem 656 szczepow, otrzymaI wyniki podane ta-
bell 5.
Dane jego wskazujq na role migracji odmian i szczepow
w epidemiologii i epizootiologii brucelozy.
Sq rOwniei pr6by doAwiadczalngo przeobra2ania szczep6w
brucelli.
Ciekawe dowiadczenie, zmierzajqce do przeobraienia odmian
brucelli, wykonal Lisbonne. Hodujqc thine odmiany brucelli
w parabiozie (rurka Aszeszofa), np. odmian e melitensis i suis,
zauwaiyl, e odmiana melitensis zaczela roSnqa na tioninie i prze-
stala wytwarzae H25. Przeszczepianie odmiany bovis na owcach
ma upodabniae jq coraz bardziej do odmiany melitensis. W szcze-
48 Bruceloza 4 49
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ft
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
pach bye moie wYstgpuje mieszanina cech, ktOre zaleinie od wa-
runkOw grodowiska przewaiajq w kierunku tej czy innej od-
miany.
Tabela 5 ,
Pochodzenie szczepu
Ilo?C
szczepOw
Melitensis
Bovis
? Suis
Czlowiek
.
233
73
67
93
Krowa
263
4
249
10
Swinia
55
0
0
55
Koza
35
'
35
0
0
Koh
.
? 16
0
11
5
Ptactwo
2
0
2
0
Nile znane
49
21
.
' 23
5
Razem
653
133
352
168
Nawiqzujqc do prowadzonych z Rydzakiem (1945) dogwiadczeri
nad przeobra2eniem siq cech bakterii hodowanych w grodowisku
zawierajqcym heterologiczne metabolity ? przeprowadzil Parnas
(1953-1954) nastqpujqce dogwiadczenie. Szczepy fazy S odmian:
melitensis, bovis, suis, S 19 oraz szczep niezjadliwy PD uzyskano
w zawiesinie o gqstogci 15 miliardOw paleczek w 1 ml. Szczepy
odmiany me/itensis, bovis, suis zachowywaly sig na podIoiu
z fuksynq i toning pod wzglgdem wytwarzania H9S oraz w od-
czynie zlepnym z surowicami monospecyficznymi typowo. Po
tych wstQpnych probach poddano te zawiesiny bakteryjne roz-
biciu przez wielokrotne zamra2anie i odtajanie (oraz rozbicie me-
chaniczne). W ten sposob uzyskano substraty bakteryjne, zawie-
rajq,ce metabolity i substancje antygenowe wymienionych szcze-
pow paIeczek brucelli. Na tych substratach hodowano w ciqgu
7 dni, a nastqpnie przeszczepiano na identyczne podibie wyjgeio-
we szczepy brucelli. Przeprowadzono 25 pasaiy (ok. 18-24 tyg.)
wedlug nastqpujqcego porzqdku:
=
III =
IV =
V
,VI=
50.
szczep PD/odmiana bovis na substracie odmiany bovis
odmiana suis/odmiana bovis (25 pasaiy) ,
JP Mae ? melitensis (25 pasa2y)
33 SUiSI bovis (15 pasaiy)
3) bovis/ ? suis (25 pasaiy)
If SUiSI ? melitefisis "(14 pasaiy)
VII = odmiana bovis/ odmiana suis (14 pasaiy)
VIII = SUiSI ? S 19 (25 pasaiy)
IX = melitensis/odmiana suis (25 pasaiy)
X = ft me/itensis/ ? suis (10 pasaiy)
Dogwiadczenie wykazalo moiliwoge czggclowego (atypowego)
przeobraienia odmian.Wzorcowe odmiany: melitensis, bovis i suis
udalo sig tq metodq doprowadzie do odmian atypowych, po-
grednich. Zjawiska tego rodzaju zachodzq prawdopodobnie
w przyrodzie dajqc poczqtek nowym odmianom.
10. ZJADLIWOSC ODMIAN BRUCELL,I
Najwiqksza zjadliwoge i chorobotWorczoge dla czIowieka ce-
chuje odmian g melitensis. Zakaenie niq jest przewa2nie row-
noznaczne z czynnq brucelozq. Choroba wystgpuje najczggciej
epidemicznie (endemicznie), szybko sig rozprzestrzenia i obejmu-
je du iq liczbg ludzi bytttjqcych i zatrudnionych w tym grodowi-
sku. Zdrodowski podaje wyniki badan epidemiologicznych w go-
spodarstwach hodowli owiec, koz i bydIa rogatego zaka2onych
odmianq melitensis, wskazujqc na bardzo duiy odsetek zakaie-
nia wgrod ludzi: 81?/o (Wierszilowa), 86?/o (Ka/inina i Daniszew-
ska), 90,8-95,4% (Stiepanow). Widzimy wiqc, e na 100 ludzi
stykajqcych siq ze irodlem? zakaienia paleczkami odmiany
zachorowuje ad 80 prawie do 1000/0.
W USA wybuchla wgrod pracownikOw naukowych i studentow
pewnego instytutu naukowego epidemia brucelozy wywolana od-
mianq melitensis; objea ona 80 chorych. W wiqkszogci pracowni
naukowych, w kt6rych pracuje sig z odmianq melitensis, zdarza-
ly siq zachorowania ludzi, niektore gmiertelne. --
Szczepy odmiany suis, wyosobnione w .USA, cechuje rowniei
duia zjadliwoge dla czlowieka. Wywolujq one pojedyncze i gru-
powo-gromadne zachorowania, przebiegajqce doge ciqiko i ostro.
Szczepy amerykariskie odmiany suis dorownujq prawie zjadli-
woAciq i chorobotworczogciq odmianie melitensis. Szczepy od-
miany suis wyosobnione w Danii sq malo zjadliwe dla ludzi
i rzadko wywoIujq nawet pojedyncze zachorowania, ustgpujqc
chorobotworczogciq szczepom odmiany bovis. Wyra2a siq to tyth,
w miejscowogciach z duiq ilogciq bydIa zaka2onego odmianq
4*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
? 51
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
bovis zdarzajq siq zachorowania ludzi czgkiej aniieli w gospo-
darstwach posiadajqcych gwinie zaka2one odmiana suis. Wedlug
Zdrodowskiego rownie2 i w ZSRR odmiana suis odgrywa mniej-
szq rolg jako czynnik chorobotworczy nii odmiany melitensis
I bovis. Odmiana bovis jest rednorodna pod wzglgdem zjadliwo-
ci i chorobotworczoki dla czlowieka; obok szczepow niezjadli-
wych, powodujqcych co najwyiej zakaenia bezobjawowe, spo-
tyka siq szczepy zjadliwe, wywolujqce najczOciej zawodowe za-
chorowania. Zaka2enia pracowniane odmiana bovis sq rzadsze.
Autorzy ro2nie oceniajq chorobotworczok odmiany bovis; jedni
uwaiajq jq za niezmiernie mal, nawet 2adnq, inni przytaczajq
dowody na du2q chorobotworczoge, dorownujqcq tu i owdzie na-
wet odmianie melitensis. Mona sig w tej sprawie calkowicie zgo-
dzie ze slusznym poglqdem Zdrodowskiego, ktory pisze: ?Dla
grupy brucelli, bardzo plastycznej i mozaikowej, charakterystycz-
na jest ro2norodnok cech biologicznych; dlatego trzeba a priori
oczekiwae rownie2 rednorodnej zjaclliwoki. Jasne, Ze taka roino-
rodnoge wystwuje te2 w odmianie bovis. Jegli tak jest, nic dziw-
nego, e istniejq ogniska brucelozy bydla redne co do zjadliwo-
ki szczepow brucelli dla czlowieka. Trzeba te2 przyjqe moili-
woge zmian zjadliwoki szczepOw w danym ognisku brucelozy
bydla. Innymi slowami, wiakiwoki plastyczne odmiany bovis sq
takie, 2e same przez sig wyzwalajq mo21iwoki powstawania
ognisk rednych pod wzglgdem chorobotwOrczoki dla czlowieka".
Wykonano dotqd wiele badari szczepow brucelli w ro2nych kra-
jach i stwierdzono, ie szczepy paleczek brucelli, a w szczegolno-
ci odmiany bovis, dadzq sig podzielie na 3 grupy: zjadliwe, malo
zjadliwe i niezjadliwe. Pojqcie zjadliwoki brucelli oznacza zja-
wisko zmienne i rozwojowe. Szczepy zjadliwe mogq tracie Wiru-
lencjg w przebiegu zjawisk dysocjacji. Szczepy malo zjadliwe
mogq sig uzjadliwiae przy odpowiedniej zmianie..warunkOw ?6ro-
dowiska bytowania i rozwoju. Szczepy zjadliwe dla jecinego ga-
tunku iywiciela mogq tracie zjadliwok przy przejkiu do orga-
nizmu innego ywicie1a. W gospodarstwie posiadajqcym np. cluq
io?row zaka2onych brucellq i roniqcych, a wiqc rozsiewajq-
cych zarazek zjadliwy dla bydla, stwierdza sig u koni lub Awi?
brucelozq rzadko, mimo 2e niewqtpliwie zwierzgta te majq wiele
sposobnoki do zetkniqcia siq z zarazkiem i zaka2enia siq. To sa-
52
mo dotyczy ludzi. Zauwaiono, 2e szczepy brucelli uzjadliwiajqce
siq w stosunku do czlowieka, przybierajq na zjadliwoki dia ko-
nia. Przeszczepianie brucelli na podio2ach sztucznych oslabia zja-
stqd szczepy muzealne sq zazwyczaj niezjadliwe.
Muzealne szczepy niezjadliwe mo2na uzjadliwiae przez pasa2e na
myszkach bialych. Przebadalimy 40 szczepow muzealnych (od-
miana melitensis, bovis, suis) na myszkach bialych; przeszczepia-
jqc szczep na myszkach uzyskano takie uzjadliwienie szczepu,
2e wywolywaI ?miere myszki po dootrzewnowym wprowadzeniu
malych dawek w ciqgu 1-4 dni. Dalsze pasaie wzmagaly dalej
zj a dliwoge.
Oznaczanie katalazy ? proba Huddlesona na zjadli-
wog6 bruc e1.1 i. Wcdlug Huddlesona zjadlil.voge i cllorobotwOrczoge
szczepoNir brucelli ma zaleiee od dzialania katalazy, enzymu zawartego
w iyjqcych paleczkach brucelli (rye, 15). Dzialanie to oznacza siq na pod-
stawie oceny zdolnogci rozkladania oznaczonej ilogci H202 w pewnych wa-
runkach i w ciqgu okreglonego czasu. Pod
tym wzglqdem odmiana suis ma najwiqcej
katalazy, boats najmniej, a melitensis zaj-
muje miejsce pogrednie. Dokladnok pro-
by zaleiy od nastepujqdych czynnikow:
podloia wzrostu szczepu Brucella, czasu
hodowania szczepu, stopnia gqstoki pale-
czek w badanym plynie, pH grodowiska,
ujednostajnienia metody, temperatury,
czasu wykonywania pray, szybkogci
wstrzqsania plynu badanego, Had doda-
wanego H202 i czystoki uiywanego szkla.
Wedlug Huddlesona istnieje korelacj.a miq-
dzy zjadliwokiq brucelli a ilokiq kata-
lazy.
Oznaczanie katalazy u szczepow kolek-
cji wlasnej (Mierzejewski?Parnas, 1955)
wykonywano wedlug nastqpujqcego spo-
sobu:
Szczepy .hodowano ? na skognym agarze
wqtrobowym, w ciqgu 48 godzin w cie-
plarce (37?). Bakterie splukiwano 0,050/0
roztworem tryptozo-peptonu w 0,50/0
NaCl. Roztwor ten byl wyjalawiany w autoklawie i sqczony przez
filtr Seitz, pH = 6,9-7,0. Gqstok zawiesiny paleczek brucelli, oznaczano
wedlug Browna i ustalano na okolo 700 milionow w 1 ml. 1 ml zawiesiny
bakteryjnej przenoszono do kolby Erlenmayera, zawierajqcej 15 ml ochlo-
100
90
80
70
qao
10
tz
."
?0
C:r3
CZ:1
Rye. 15. Wykres aktywnoki
katalazy 5 szczep6w Brucella
brucei, odmiana bovis, suis,'
melit., S --19 (siczep niezja-
dliwy), PD (szczep wlasny od-
miany bovis, atypowy).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
53
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Ii
1:1
r-3
dzonego do 5? 1/15 n roztworu H202. Roztweir taki uzyskiwano przez do-
danie do roztworu tryptozo-peptonowego 30% chemicznie czystego H202
(ok. 63 ml H202 na 1000 ml roztworu tryptozo-peptonu). Kolbq umieszczano
w trzesawce, poddajqc wytrzqsaniu w ciqgu 20 minut. Nastqpnie dodawano
3 ml 1: 4 roztworu H2SO4 i miareczkowano przy uiyciu 0,1 n roztworu
KNIn04. W czasie wytrzqsania enzyn bakteryjny brucelli, lcatalaza, rozkla-
dal wok utlenionq. Ubytek wody utlenionej oznaczano za pomocq nadman-
ganianu potasu ai do barwy lekkoZoltawej. Dodatek kwasu siarkowego
ma na celu unieczynnienie katalazy w czasie miareczkowania.
Na zalqczonym wykresie aktywnoki katalazy 5 wzorcowych szczepow
brucelli (odmiana bovis, suis, melitensis, S-19 i szczep wlasny PD) uwidocz-
niono w postaci slupkOw, pozottaloge HO 2 nie rozlotonej przez katalazg
paleczek brucelli. Wykres wykazuje, ie odmiana suis ma najwiqcej aktyw-
nej katalazy, nastepuje potem odmiana melitensis i PD, odmiana bovis
(szczep 24 ? wlasny, silnie zjadliwy), odmiana za S-19 wykazuje najmniej
katalazy. Nie zawsze wystepuje tu korelacja miedzy 2jadliwo?cig a katalazq.
11. WRAZLIWOSC PALECZEK BRUCELLI NA DZIALANIE
ANTYBIOTYKOW
Pierwsze badania w tym zakresce dotyczyly dzialania penicyli-
ny; m. in. Parnas i wspolpr. (1945) wykazali, ie penicylina, nawet
w bardzo duZych stqieniach, nie wywiera adnego dzialania na
brucelle zar6wno in vitro, jak in. vivo. To samo stwierdzilikny
odnoklie do dzialania sulfonamidOw (cibazol, sulfidyna, prontosil).
Pulaski i Amspacher (1947) wykazali dzialanie bakteriosta-
tyczne streptomycyny i sulfadiazyny zarowno in vitro, jak i w ba-
daniu na zwierzqtach doAwiadczalnych. Jones i Wilson (1951)
stwierdzili bakteriostatyczne dzialanie streptomycyny na zarod-
kach kurzych zakaionych brucellami. Harris (1950) zauwaiy1
u zwierzqt dcAwiadczalnych slabe dzialanie streptomycyny, tlu-
maczqc to tym, ie brucelle usadawiajq siq w komorkach ukladu
siateczkowo-grodblonkowego, gdzie streptomycyna nie dociera.
Gdy antybiotyk znika z krwi, nastqpuje ponownie wysiew bru-
celli z zakaionych.komorek. Parnas i Stqpkowski (1949) wykonali
badania na& skojarzonym dziaianiem streptomycyny i sulfadia-
zyny, zwracajqc uwagg na zjawisko ustqpowania odczynOw serolo-
gicznych i alergicznych u zwierzqt &thviadczalnych leczonych
tymi Arodkami. Wykonano te2 dzialania histopatologiczne narzq-
dOw gwinek morskich leczonych streptomycynq i sulfadiazynq.
Zauwa?ono spadek miana odczynu zlepnego i odczynu wiqzania
54
1
dopelniacza. Zanikal tei odczyn precypitacji w toku leczenia i po
leczeniu 6winek morskich. U kontrolnych gwinek morskich zaka-
ionych brucellami zauwaiono w badaniu histopatologicznym
ogniska rozplemu komOrek oraz zwyrodnienia, dochodzqce miej-
scami do stanu martwicy. U iadnej ze gwinek morskich leczonych
streptomycynq i sulfadiazynq nie zauwa2ono tego rodzaju zmian
patologicznych. Stwierdzono, ie u gwinek leczonych duiymi dai.v-
kami streptomycyny (7,5 mg na dol.* przychodzi do szybkiego
ustwowania, a nawet calkowitego zaniku odczynOw serologicz-
nych. Przy mniejszych dawkach
(5,0 mg) streptomycyny cofanie
siq odczynOw serologicznych na-
stgpowalo slabiej. RownoczeAnie
podawanie sulfadiazyny (0,12 g
na dobq) przyspieszaIo nasilenie
tych procesow. Zauwaiono, Ze
najszybciej cofa sig odczyn zlep-
ny, wolniej odczyn wiqzania
dopelniacza, najwolniej odczyn
precypitacji. Im wczekiiej sto-
sowano leczenie Lwinek zakaio-
nych brucellq, tym wyrainiej
zarysowywaly siq te zmiany.
W Zaclnym przypadku nie zau-
waiono zanikania alergicznego
odczynu skornego Burneta mimo leczenia duiymi dawkami strepto-
mycyny i sulfadiazyny; dowodzi to bye mole pozostawania w glgbi
narzqdow i w szpiku ognisk iywych paleczek brucelli. Lankford
i Lacy* (1949) przebadali 22 szczepy odmiany bovis, 2 szczepy od-
miany suis i 2 odmiany melitensis na wrailiwoge na dziaIanie anty-
biotykow (ryc. 16). Szczepy odmiany suis nie rosly przy stqeniu
0,06 mg aureomycyny na 1 ml agaru z tryptozq. Aureomycyna
wykazala 2-5-krotnie silniejsze dzialanie bakteriostatyczne 'ani-
ieli streptomycyna. Badacze szukali szczepow opornych na dzia-
lanie wiqkszych stqZeli antybiotykOw. Nie ujawniono szczepu
opornego na aureomycynq, natomiast spostrzegano szczepy wszy-
Ryc. 16. Strefa zahamowania wzro-
stu paleczek brucelli wok& szczepu
hamujqcego wzrost.
* Cyt. Harris, 1951:
55
t.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
stkich odmian oporne na dzialanie streptomycyny. NiektOre szcze-
py rosly dobrze w grodowisku zawierajqcym duie stOenie strep-
tomycyny, a nawet zauwaiono zahamowanie ich wzrostu na pod-
lou bez streptomycyny. Jeden szczep, ktory r?sl dobrze na po-
iywce bez streptomycyny, nie wykazywal prawidlowego wzrostu
w 6rodowisku zawierajqcym 30 mg streptomycyny w 1 nil agaru,
w grodowisku za zawierajacym 600-1000 mg/lml wykazal
optimum wzrostu.
Dogwiadczenie to dowodzi dtiych moliwoci przystosowaw-
czych paleczek brucelli do streptomycyny.
Bricaire i Gennes (1949) stwierdzili w badaniu na zaroclkach
kurzych zaka2onych brucella i na zwierzqtach dogwiadczalnych,
2e aureomycyna i chloromycetyna dzialajq silnie bakteriostatycz-
nie na paleczki brucelli. Te badania wprowadzily aureomycyng
i chloromycetynq do lecznictwa brucelozy ludzi. Stqpkowski, Parnas
i Rukasz (1952) przebadali wplyw aureomycyny i chloromycetyny
na brucelle in vitro i in vivo. Badania te wykazaly, 2e aureomy-
cyna i chloromycetyna dzialajq na szczepy brucelli bakteriosta-
tycznie, bakteriobojczo i wywolujq powstawanie postaci inwolu-
cyjnych paleczek. Aureomycyna okazala siq zarowno in. vitro,
jak i w badaniach na zwierzqtach dogwiadczalnych antybiotykiem
silniejszym od chloromycetyny. Wykazano te 2 skuteczne dziala-
nie lecznicze polqczenia aureomycyny lub chloromycetyny z bru-
celinq PS w ostrej i przewleklej brucelozie 6winek morskich.
Spink* badal na myszkach bialych i Awinkach zaka2ollych bru-
celozq wplyw leczniczy skojarzonych Arodkow: streptomycyny
i aureomycyny, streptomycyny i terramycyny oraz streptomycyny
I chloromycetyny. Podawane razem wywieraly one skuteczniejsze
dzialanie lecznicze. DoAwiadczenia te zapoczqtkowaly metok
sprzOonego stosowania antybiotyk6w w leczeniu brucelozy. Wy-
konano dogwiadczenia, majqce na celu wyjagnie sprawq dzialania
antybiotykOw na brucelle zawarte w komorkach (leukocytach).
Z antybiotykow zbadano: streptomycyng, aureomycyng, terramy-
cynq i chloromycetynq. Dogwiadczenie wykonywano nastwujaco:
doroslym szcztirom wprowadzano dootrzewnowo kazeinat sodu,
a w 7 godzin potem, te i dootrzewnowo, zawiesinq hodowli od-
56
* Cyt. Harris.
miany suis. Leukocyty zawierajqce brucelle badano w stanie 2y-
wym i zabitym, dzialajqc na nie antybiotykami. Okazalo sig, 2e
leukocyty chroniq brucelle przed dzialaniem antybiotykow (Spink,
1952). Aut6rzy amerykafiscy badali wplyw antybiotyk6w na losy
paleczki brucelli w tkankach narzqdow Awinek morskich i myszy.
Streptomycyna podawana lqcznie z sulfadiazynq wywoluje spa-
dek iloei wyosobnionych ze gledziony i wgzlow chlonnych kolonii
brucelli w porownaniu ze zwierzqtami kontrolnymi, szczepionymi
szczepem zjadliwym brucelli. Chloromycetyna wykazala mniej-
szy wplyw na zanikanie kolonii brucelli w wysiewach ze 61edziony
i wqzlow chionnych zwierzqt zaka2onych. Zauwa2ono, ie chloro-
mycetyna wplywa wydatnib na zmniejszenie siq wielkoAci 61e-
dziony u 6winek morskich i myszy bialych zakthinych i leczonych,
jednalde mimo to ilok kolonii wyosobniona z 1 g tkanki ledziony
czy wgzlow chlonnych nie ulegla zmniejszeniu. Dlatego tei po-
wrot gledziony do wielkoki prawidlowej nie mo2e stanowie do-
wodu pelnego wyleczenia. Stwierdzono, 2e aureomycyna i terra-
mycyna nie wplywajq na zmniejszenie ilogci kolonii w gledzionie
i wqzlach chlonnych zwierzqt dogwiadczalnych, natomiast stoso-
wanie obu antybiotykow daje lepsze wyniki. Okazalo sig, 2e wy-
mienione antybiotyki chroniq myszki biale przed gmierciq pod
wplywem dawki paleczek brucelli, ktora u myszek nie leczonych
wywoluje Amiere w 800/o.
Parnas, Galinski i Prejbisz (1954) przebadali szczepy kolekcji
krajowej paleczek brucelli na wraZliwoge na dzialanie antybioty-
kow: streptomycyny, aureomycyny, chloromycetyny i terramy-
cyny. Zwracano uwagq na dzialanie bakteriostatyczne i bakterio-
bOjcze. Ujawniono szczepy odmiany bovis oporne lub malo wra2-
liwe na dzialanie antybiotykow. Najmniej takich szczepow stwier-
dzono w doAwiadczeniu z aureomycynq. ?
Zbierajqc wyniki przytoczonych dowiadczeli nale?y stwierdzie,
ze niektore antylp.iotyki, a szczegolnie aureomycyna, chloromyce-
tyna i terramycyng, wywieraja dzialanie bakteriobojcze na pa-
leczki brucelli w ustroju zaka2onym. Antybiotyki nie dzialaja
albo dzialajq slabo na brucelle zawarte w bialych krwinkach
i w komorkach ukladu 1-.61:1blonkowo-siateczkowego. To stwier-
dzenie moie tlumaczye przyczyny nawrotow. Istniejq szczepy
oporne na dzialanie antybiotykow.
57
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
12. IMMUNOBIOLOGIA BRUCELOZY*
Zjawiska immunobiologiczne zachodzqce w ustroju zakaionym
brucelozq zaleiq od zjadliwoSci szczepu brucelli, od ilogci zaka-
kajqcych ustroj paleczek i od wrailiwoAci ustroju.
ZnalazIszy sie w ustroju paleczki brucelli mogq sie utrzymae
i rozmnakae we krwi i chlonce oraz zakakaO narzqdy wewnetrzne;
temu dzialaniu przeciwstawiajq sie nastepujqce sily obronne:
1) kom6rkowe: biale krwinki i kpmorki kerne ukladu siatecz-
kowo-6rodbIonkowego, rozsiane w narzqdach wewnetrznych,
w szpiku, wezlach chlonnych, w tkance lqcznej;
2) humoralne:* przeciwciala roinego typu (antytoksyny, aglu-
tyniny, precypityny, niweczniki wiqiqce dopelniacz, ablastyny,
opsoniny i bakteriotropiny);
3) alergiczne, bedqce wyrazem obronnego uczulenia ustroju na
jad paleczek brucelli i tworzenia sie w surowicy krwi przeciwcial
(alerginy), kt6re w polqczeniu z alergenem bakteryjnym wywolujq
miejscowe i ogolne odczyny swoisto-obronne.
Pierwszy okres zakakenia paleczkami brucelli, cechuje duke
skupienie przeciwcial, a slabe jeszcze nasilenie fagocytozy i aler-
gii. W drugim okresie zakakenia poziom niwecznikow osiqga
szczyt i zaczyna powoli opadae, nasila sie natomiast fagocytoza
i alergia. W trzecim okresie zakakenia wygasajq odczyny serolo-
giczne, utrzymujq sie zaS zjawiska fagocytozy i alergii. Rozdzial
o patogenezie brucelozy daje bliksze wyjanienie opisanych tu
zjawisk. Poznanie tych zjawisk wlaSciwych dla zakakenia bruce-
lozq, ma duke znaczenie rozpoznawcze. W okresie pierwszym za-
kaienia glOwna rola przypada odczynom serologicznym, w okresie
trzecim ? odczynom alergicznym i opsonino-fagocytarnym w okre-
sie drugim nastepuje wzajemne zazebianie sie wszystkich odczy-
now, zarOwno humoralnych, jak kom6rkowych i uczuleniowych.
ZJAWISKA FAGOCYTOZY
Wecllug Zdrodowskiego I Huddlesona podstawq odpornaci
w przebiegu brucelozy i po jej ustqpieniu sq zjawiska fagocytozy.
Zdrodowski i wspolpr. przeprowadzili liczne badania na winkach
morskich, stwierdzajqc, ke dziaIalnoSe fagocytow ? zgodnie
Badania te zapoczqtkowal J. Parnas ze Ste fanem Zy/bertalem w r. 1939.
58
1
z naukq Miecznikowa ? jest podstawowq siIq obronnq, skierowanq
przeciw paleczkom brucelli. W zjawisku fagocytozy biorq udzial
biale krwinki, opsoniny i paleczki brucelli, ktorych zdolnoge obro-
ny przed kernokiq fagocytow jest uzaleiniona od zjadliwoAci
szczepu. Stwierdzono, ke pod wplywem endotoksyny, dodanej do
krwi krolikOw zakaionych i wykazujqcych dodatni wskainik op-
sonino-fagocytowy, nasilenie fagocytozy zmniejsza sie. Endotoksy-
na brucelli obnika zdolnoge kernq bialych krwinek (Parnas, 1954).
Wierszitowa i Kokorin sq zdania, ke rola przeciwcial w mecha-
nizmach odpornogciowych ustroju zakaionego brucelozq jest zni-
koma. Istotnie, mogligmy doAwiadczalnie wykazae, ke biale krwinki
pozbawione opsonin nie tracq mimo to swych zdolnogci kernych
w stosunku do paleczek brucelli. Te same biale krwinki w polq-
czeniu z surowicq zwierzecia, zawierajqcq swoiste opsoniny, wy-
kazujq nieco wiekszq kernok. Biale krwinki pobrane od zwierze-
cia nie zakakonego brucelozq wykazujq slabe wlakiwogci kerne;
w polqczeniu z surowicq zawierajqcq przeciwciala zwiekszajq swq
kernoSe (Parnas, 1940). Widaa stqd, e swoiste opsoniny biorq udzial
w zjawiskach fagocytozy paleczek brucelli, przy czym decydujqcq
role odgrywa kernok bialych krwinek, kt6ra w miare uodpomie-
nia ustroju ronie. Z badan radzieckich wysuwa Zdrodowski na-
stepujqce wnioski:
Bezpogrednim i podstawowym mechanizmem odpornogclowym
w brucelozie jest fagocytoza: w ustroju uodpornionym fagocytoza
nie tylko wydatnie wzrasta, ale towarzyszy jej zawsze zjawisko
rozpuszczania paleczek brucelli wewnqtrz bialych krwinek (zja-
wisko lityczne). Zjawisko to nie wystepuje w przypadkach fago-
cytozy nieswoistej, ktora nigdy nie osiaga tego stopnia, jakie wy-
kazuje ustrOj odporny.
W zlawisku fagocytozy i lizy paleczek brucelli biorq udzial swo-
bodne makrofagi i kom6rki ukIadu siateczkowo-SrOdblonkowego.
Zjawiska fagocytozy i lizy wystepujq w brucelozie w okresie
odpornoki Arodzakainej oraz pozakainej (jalowej).
CZYNNIKI HUMORALNE ODPORNOSCI
Rola obronna i odpornogciowa prkeciwcial powstajqcych w ustro-
ju zakakonym brucelozq jest zdaje sie mniejsza od roll zjawisk
fagocytozy i alergii. Prawdopodobnie tylko w okresie posoczmco-
59
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
wym brucelozy odgrywajq przeciwciala istotnq rolq obronnq; do-
wodem tego jest dzialanie wysokowartoAciowej surowicy przeciw-
brucelozowej zarowno u ludzi, jak i u zwierzqt. Zastanawialigmy
sig nad tym, czy przeciwciala wystqpujqce w surowicy ustroju
zakaionego sq w istocie jednym i tym samym niwecznikiem, czy
te sq to przeciwciala roine. Dogwiadczenia polegajqce na wysyce-
niu zlepnikow w odczynie Wrighta oraz na wykonaniu odczynu
wiqzania dopelniacza i precypitacji przemawiajq za tym, 2e w su-
rowicy zwierzqt zaka2onych wystgpuje raczej jeden rodzaj prze-
biorqcego udzial w odczynach zlepnych, wiqzania dopei-
niacza i precypitatji (Parnas, Stgpkowski, 1952). Przeciwciala te
wystqpujq w surowicy krwi, w mleku; stwierdziligmy je w ply-
nach wysiqkowych (np. w wysi.Qku oplucnowym byly obecne w tym
samym stgieniu co we krwi).
A glut yniny i przeciwciala wiq2ace dopelniacz wystgpujq
w ustroju zaka2onym brucelozq we krwi, w el-donee i w roinych
narzqdach. Aglutyniny zawarte w wymieniu pochodzq z krwi
i chlonki oraz tworzq siq w miejscowej tkance. Dowodem tego
jest obecnoge przeciwcial zlepnych jedynie w pewnych ewiartkach
wymienia. W plynie mozgowo-rdzeniowym nie ma zazwyczaj zlep-
nikow przeciw brucelli. Dopiero gdy zmiany brucelozowe umiej-
scawiajq sig w tkance m6zgu i rdzenia, zjawiajq sig w plynie m6z-
gowo-rdzeniowym zlepniki, czasem w wiqkszym nasileniu ani2e1i
we krwi.
Aby odpowiedziee na pytanie dotyczqce normalnych aglutynin
przeciwko brucelli u zwierzat nie zakaionych wykonano liczne
pray. Stryszak (1939) stwierdzai u krow wolnych od brucelozy
mianb 1/20-1/40. Nie ma jednak pewnogci co do tego, czy krowy
badane nie byly nosicielami paleczek brucelli. Natomiast godne
podkreglenia sa badania Thomsena wykonane na krowach w Oren-
gdzie od lat 50 brucelozy nie notowano. Zauwaiyi on u nich
miana dodatnie 1/10 i 1/20 jako -dow6d wystgpowania aglutynin
normalnych. Aglutyniny monw pewnych warunkach ulec gwal-
townemu nawet zmniejszeniu lub zniknqe zupelnie, mimo 2e stan
zaka2enia brucelozq utrzy-muje sig nadal. Stan taki wystgpuje
u krow w okresie porodu.
Cielqta nie ?zaka2one ssqce siarq i mleko krow zakabDnych mon
wykazywae przeciwciala zlepne dla paleczek brucelli.
60
U wi? odczyn zlepny, nawej w niskich mianach (1/5, 1/10, 1/25)
uwaany jest za dodatni, bowiem u nich aglutyniny wystqpujq
w znacznie mniejszych iloAciach. U wielu Awin nie stwierdza siq
zlepnikOw, mimo ie .sq nosicielami i siewcami brucelli.
Odczyn zlepny w przebiegu brucelozy nie jest zjawiskiem gcigle
swoistym. Te same surowice brucelozowe mogq zlepiae nieswo-
igcie:
a) pokrewne szczepy bakterii (zjawisko wspolaglutynacji);
b) gatunki obce (paraglutynacja). -
Nicolle stwierdzii u 66?/o chorych na dur plamisty dodatni od-
czyn lepny z brucellq. Bye moie, 2e czgge tych chorych przeszla
brucelozg. Top/ey i Wilson (1946) podajq, e surowica przeciw-
brucelozowa zlepia nierzadko rowniei szczepy pasterelli, paleczki
odmienca i pfeiferelli. Parnas (1940) stwierdzii, e surowice do-
datnie zlepiajqce brucelle zlepiajq rowniei nierzadko B. proteus
OX 19. Zauwa2ono, e w przebiegu brucelozy narasta czasem miano
zlepne w stosunku do B. proteus OX 19, co tiumaczy siq obecno-
kiq wspolnego skladnika w antygenie somatycznym obu drobno-
ustrojow. Niekiedy surowice przeciwbrucelozowe zlepiajq. paleczki
tularemii. Parnas (1944), a potem Rydzak (1945) wykonali do-
S'wiadczalne pray paraglutynacji, drogq hodowania brucelli
w grodowisku zawierajqcym metabolity odmiennego gatunku.
Badania te wykazaly, 2e odmiana bovis hodowana w 6rodowisku
zawierajqcym metabolity B. proteus OX 19 upodabnia siq serolo-
gicznie do paleczek odmienca, ulega zlepianiu pod wplywem su-
rowicy anti-proteus OX 19, traci wiagciwogci zlepne pod wpiy-
wem surowicy przeciwbrucelozowej. Takie same cechy wykazuje
szczep B. proteus OX 19 pasaowany w grodowisku z metaboli-
tami paleczek brucelli. Nie zauwaiono tych wiagciwoki u B. pro-
teus vulgare.
Czasem surowica czlowieka chorego na dur osutkowy zlepia
paleczki brucelli w mianie 1/400 i wyej: Stwierdzono w prze-
biegu przewleklej brucelozy odczyn zlepny z B. proteus X 19
w mianach wy2szych anie1i z brucella.. Priestley zauwa2yi od-
czyn paraglutynacji paleczek Brucella i Pasteurella. Scotti obser-
wowal zjawiska podobne przy badaniu surowicy ludzi chorych na
zimnicq.
Przytoczone dane wskazujq na to, ie przeciwciala zlepne wy-
61
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
stepuiqce w ustroju zakaionym paleczkami brucelli wykazujq nie-
rzadko cechy nieswoiste, co wskazuje tei na ich niewielkq za-
pewne role obronnq. Wynika to rownie2 ze znanego faktu, ie wy-
sokowartogciowe surowice przeciwbrucelozowe nie powodujq za-
bicia paleczek zlepionych, sq natomiast czynnikiem dysgenetycz-
nym, wywolujqcym pojawienie sie faz R, S i I. -Prawdopodobnie
taka jest rola obronna aglutynin w procesie zakaienia ustroju
paleczkami brucelli.
Przeciwci?ala zabijajqce paleczki brucelli
(a blast yn y). Roini badacze zwracajq uwage na brucellobojcze
dzialanie surowicy krwi ludzi oraz zwierzqt i sklonni sq uwaiae,
ie istniejq tego rodzaju odrebne przeciwciala. Zauwaiono, ie prze-
ciwciala te sq cieplostale, nie wymagajq obecnoki dopelniacza.
dla dzialania bakteriobojczego i litycznego na paleczki brucelli.
Stwierdzono dzialanie tych przeciwciaI mimo rozciericzenia suro-
wicy bydlecej w mianie 1/25-1/625 i wyiej. Huddleson zauwaiyI
zjawisko inne: surowica krow normalnych vvykazywala silniejsze
wlakiwaci bakteriob6jcze i lityczne ani2e1i surowica krow zaka-
2onych. Stwierdzil on, ie tego rodzaju przeciwciala nie majq nic
wspolnego z aglutyninami, ie w niiszych rozciericzeniach dzialanie
ich ulega zahamowaniu, w wyiszych zag uwidacznia siq znacznie
lepiej (strefa zahamowania ? inhibitory). Dzialanie bakteriobojcze
i lityczne uwidacznia sie najlepiej w temp. 370. Nie jest ono cal-
kiem swoiste; zabiciu i rozpuszczeniu ulegajq rOwniei salmonelle
i inne drobnoustroje. Sprawa ta vvymaga dalszych badari.
ZJAWISKA ALERGII W PRZEBIEGU BRUCELOZY
W przebiegu zakaienia paIeczkami brucelli wystepuje zjawisko
alergii. Stan uczulenia alergicznego na pelnOwartogclowe substan-
cje alergenowe brucelli jest ziawiskiem wielopostaciowym; vvy-
raia on szereg odczyn6w ustroju, jakie nabywa on w toku poja-
wienia sie alergii. Je61i uczuleniowq odczynowoge ustroju zakaio-
nego brucelozq okreAlimy nazwq normergii, to trzeba zauwaiye,
2e alergia mo2e wystgpowae rownie2 jako hiperergia (nadwraili-
woe uczuleniowa), hipoergia (podwrai1iwo66 uczuleniowa) i aner-
gia (niewraLiwoge uczuleniowa). Gdy u takiCh osobnikow zasto-
siijemy dawke odczynowq alergenu brucelozowego najmniejszq
(minimum), najlepszq (Optiinum) i najwiekszq (maksirnum), wow-
62 -
czas zaleinie od roinej odczynowoki skornej i ogolnej wystqpiq
odczyny alergiczne podane w tabeli 6.
Mechanizm odczynow alergicznych jest zjawiskiem zloionym.
Alergen brucelozowy wprowadzony ArodskOrnie, lqczy sie z aler-
ginami i powstaje polqc.zenie wyzwalajqce. w tym miejscu two-
rzenie sie histaminy. Dzialanie to stanowi podrainienie powodu-
jqce pobudzenie receptorow nerwowych skory. Stan ten przecho-
dzi do o6rodkowego ukladu nerwowego, a stad przeniesiony zo-
staje do tkanek reagujqcych swoigcie na dzialanie alergenu. Sq
to w pierwszym rzedzie 6rodblonki naczyri krwiono6nych i ko-
Tabela 6
Dawka odczynowa alergenu:
Stan odczyno-
wo?ci osobni-
czej _
najmniejsza
najlepsza
najwieksza
Normergia ,
odczyn Burneta
ujemny lub
watpliwy,
odczyn ogolny
ujemny
odczyn Burneta
dodatni, odczyn
ogolny ujemny
lub slaby
odczyn Burneta
silnie dodatni,
burzliwy miej-
scowo i ogolnie
Hipoergia
odczyn Burneta
ujemny
odczyn ogolny
ujemny
odczyn Burneta
ujemny lub
wqtpliwy,
odczyn ogolny
ujemny lub slaby
odczyn Burneta
dodatni,
odczyn ogolny
slaby lub silny
Hiperergia ?
.
odczyn Burneta
dodatni lub silnie
dodatni,
odczyn ogolny
dodatni .
odczyn Burneta
burzliwy,
odczyn ogolny
burzliwy
_
odczyn Burneta
silnie burzliwy,.
miejscowy i ogol-
nY
?
Anergia ,
odczyn Burneta
i ogolny ujemny
odczyn Burneta
i ogolny ujemny
odczyn Burneta
i ogolny ujemny
Uwag a. Dawki komorkowego alergenu brucelozowego (brucellina PD)
najmniejsza 20 ,milionow, najlepsza 13.0 milionow, najwieksza 300 milionOw
cial bakteryjnych (Parnas, Szewczykowski, 1954).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
63
-
-14
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
morki ukladu siateczkowo-ArOdblonkowego. Celem wyjagnienia
roli histaminy Parnas i Daszkiewicz (1952) wykonali nastepujqce
thAwiadczenie: u krOlikOw uczulonych na wprowadzenie grOd-
skOrne bruceliny PD wycinano czek skory zajqtej odczynem
I poddawano badaniu histopatologicznemu. Badanie to wykazywalo
zmiany wlakiwe dla odczynu Burneta (obfity naciek leukocy-
tarny w skorze wlakiwej i zmiany zapalne). Gdy wprowadzono
krolikom 6rodskornie bruceline PD lqcznie z antystynq, wyniki
odczynu skornego stawaly sie wqtpliwe lub ujemne, badanie zag
histopatologiczne tych czeki skory wykazywalo nieznaczny obrzek
tkanki skory i przyleglej tkanki podsk6rnej oraz mierny naciek
kom6rkowy. Wynik tego doAwiadczenia wskazuje na role (oczy-
wikie nie wylqcznq) histaminy. Parnas i Zebracki (1946) w opar-
ciu o badania J. Wegierki* stosowali u krolikow uczulonych na
dzialanie bruceliny PS liejsze i cieZsze wstrzqsy hipoglikemiczne.
Pod wplywem tych wstrzqsow odczyn Burneta zanikal. Mecha-
nizm tego dzialania lqczy sie prawdopodobnie ze zjawiskami ha-
mowenia o?rodkowego ukladu nerwowego. Nie zauwa2y1igmy
wplywu blokady nowokainowej na nasilenie odczynu alergiczno-
skornego u krOlikOw uczulonych pod wplywem zaka2enia bruce-
lozq. Przytoczone dane wskazujq na udziaI czynnoki o?rodkowe-
go ukladu nerwowego w mechanizmie 'odczynu alergicznego
w brucelozie.
Jest wiele analogii miedzy _procesami odpornoki w gruEicy
i brucelozie. Zjawisku immtmObiologicznemu, tak charaktery-
stycznemu dla gruilicy, nazywanemu fenomenem Kocha, odpo-
wiada w brucelozie fenomen Burneta.
Gdy Lwince morskiej wprowadzimy dootrzewnowo zawiesine
zjadliwego szczepu brucelli, nastepuje ostry stan zapalny, ktory
na krOtko zatrzymuje rozw6j paleczek brucelli. Nastepuje szybko
przezwycieEenie siI obronnych otrzewnej i okolicznych wezIow
chIonnych, zjadliwe zag paIeczki dostajq sie do .ledziony, wqtro-
by, a- stqd do krwi i innych narzqdow. Swinka morska albo ginie,
albo dzieki siIom obronnym ustroju pozostaje przy iyciu, a w jej
narzqdach i. wezlach chlonnych tworzq sie daleko posuniete zmia-
ny zaRalne. Zupelnie inaczej przebiega dogwiadczenie, gdy wpro-
64
* Informacja ustna.
wa'dzimy dootrzewnowo zjadliwe brucelle w dawce umiarkowa-
nej gwince zaka2onej brucelozq. Wowczas ustroj czyni wysilki,
aby je zatrzymae w miejscu reinfekcji. W jamie otrzewnowej
skupiajq sie leukocyty i inne komorki erne, powstaje zropieriie,
osty stan zapalny otrzewnej z licznymi nalotami wlOknika. W pre-
paracie mikroskopowym widoczne sq liczne fagocyty wypelnione
paIeczkami brucelli. Brucelle uloZone poza komorkami 2ernymi
znajdujq sie pod dzialaniem przeciwciai (zlepnikow, lizyn i in.).
Do 61edziony, wqtroby i okolicznych wezIow chIonnych proces
ten zazwyczaj nie dochodzi; gdy zag przerwawszy bariere ochron-
nq dotrze tu, zostaje zlikwidowany, tak ie do uogolnienia- zaka-
2enia nie dochodzi. Jegli Awinkom morskim zakaamym bruce-
lozq wprowadzie dootrzewnowo ? zamiast paIeczek ? jad bru-
celli, endotoksyne, otrzymamy w jamie otrzewnowej podobny
obraz histopatologiczny. Dalsza analogia miedzy fenomenami
Kocha i Burneta dotyczy dzialania jadu. Endotoksyna brucelli,
podobnie jak tuberkulina, wywoluje odczyny sk6rne. Burnet*
wykorzystal to zjawisko do celow rozpoznawczych. Cotton
I Buck* (1932), a potem Zdrodowski (1950) uiyli dla wytworze-
nia stanu odpornoki grodzakainej w ustroju zwierzqt i ludzi
szczepow iywych, niezjadliwych S19 i BA, odpowiadajqcych
szczepowi BCG w gruilicy. Nauka o procesach zaka2enia i od-
pornoki w przebiegu gruilicy owocnie zaplodnila umysly bada-
czy brucelozy, stwarzajqc nowe drogi dla rozpoznawania i zapo-
biegania tej chorobie.
Czas, jaki uplywa od chwili zaka2enia brucelozq do chwili wy-
stqpienia stanu alergicznego, jest praktycznie wainy. Wlaciwo-
ci skory wystepujq nie od razu; moina zauwaye jak-
by okres wylegania alergii, ktory waha sie w granicach miedzy
15 a 62 dniem (grednio 20-30 dni). Okres ten zaleiy od .ro2nych
czynnik6w w ustroju, a wiec od dyspozycji osobniczej zwierze-
cia, zjadliwoki i i1oci zarazka oraz- od odczynowoki tkankowej
ustroju, na ktorq znowu? wywierajq wplyw ukiad nerwowy, hor-
mony i witaminy. Od chwili zaka2enia do chwili wystqpienia
alergii (skornej) uplywa pewien czas, uzaleiniony od iloci i zja-
dliwoci odmiany, szczepu, drogi zakaienia, wlakiwo-
* Cyt. Huddieson, 1942.
Bruceloza 5
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
65
rt!,
i
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ci osobniczych zwierzqt. Sprawa ta byla przedmiotem naszych
badan (Parnas, 1948). Zaka2ajqc zwierzeta doustnie uzyskuje sig
stan alergii znacznie pOiniej (8-10 tygodni) anie1i po zakaieniu
doiylnym (4-6 tygodni), podskornym lub dootrzewnowym (6-8
tygodni). Zaleiy to od dawki paleczek brucelli oraz od szczepOw
uiytych do zaka2enia. U krolikow glodzonych, znajdujqcych sig
w stanie hipowitaminozy, chorujqcych na pastereloze, kokcydio-
ze, a take u krolikow mlodych, u samic w okresie ciq?y ? okres
wylegania alergii (skornej) trwa znacznie dluiej, albo tei do uczu-
lenia w ogole nie dochodzi. U krolikow i Awinek morskich zaka-
2onych brucelozq stwierdza sie, 2e stan alergii nie zjawia sie po-
woli (jak to dzieje sie z wytwarzaniem przeciwcial), lecz nagle;
moie to stanowie przyklad nagromadzenia czynnikow iloAciowych
I skokowego zjawienia sie nowego stanu jakokiowego ? alergii.
Alergia powstaje w przebiegu brucelozy dopiero w6wczas, gdy
w narzqdach wytworzq sie zmiany anatomopatologiczne. Mogq to
bye bardzo nieznaczne zmiany mikroskopowe. W okresie uogol-
nienia zaka2enia objawy uczulenia mogq znikae na pewien czas,
co jest wyrazem alergii. Starzenie sie ognisk w narzqdach, uste-
powanie objawow klinicznych i zniszczenie paleczek w ustroju
doprowadza do wygasania alergicznego odczynu skornego. Do-
datni ten odczyn jest najprawdopodobniej wyrazem istnienia
czynnych lub wygasajqcych zmian w narzqdach lub w wezlach
chlonnych. Carrere i Quatrefages, opierajqc sie na badaniach do-
Awiadczalnych uwaiajq, e dodatni odczyn 1.-.6dskorny dowodzi
zawsze istnienia w ustroju gniazd iywych paleczek brucelli.
Utrzymujqce sie w narzqdach ogniska brucelozowe podsycajq
ogolny stan uczulenia, wydalajqc do krwi i chlonki paleczki
1302 tei substancje alergenowe powstale z rozpadlych pa-
leczek. Jest tu analogia z ogniskiem paciorkowcpwym w ustroju.
W jednym i drugim przypadku uczulenie dotyczy nie tylko sk6-
ry, bardzo wrailiwej na uczulenie i zywo reagujqcej na alergen
wprowadzany z zewnqtrz, lecz rownie2 stawow, ktore niejedno-
krotnie w przebiegu brucelozy odpowiadajq uczuleniowo ?
swoistym stanem zapalnym. Czesto spostrzega siq zjawisko po-
legajqce na odczulajqcym dziaIaniu alergenu brucelozowego. Za-
znacza sie w6wczas analogia z procesem gru1iczm, Tuberkuli-
na stosoWana kilkakrotnie czy w dawce wiekszej albo u osobni-
66
U2
0.
?
kow szczegolnie wrailiwych doprowadza do odczulenia; wyra-
zem tego jest ujemny odczyn alergiczno-skornyi zjawisko naj-
czekiej przejkiowe i wygasajqce. Aby sie przekonae o podob-
nym dzialaniu alergenu brucelozowego, wykonaligmy szereg do-
gwiadczen (Parnas, Prejbisz, 1952). KrOliki reagujqce na bruce-
linq PS szczepiligmy wielokrotnie grodskornie, podskornie i do-
iylnie duymi dawkami bruceliny. W wyniku tego stwierdzono
wygasanie i zanikanie dodatniego i silnie dodatniego odczynu
Burneta mimo rozwijajqcego sie dalej procesu brucelozy. To zja-
wisko odczulenia ustroju ma due znaczenie praktyczne w lecze-
niu uczuleniowych postaci brucelozy. Z teoretycznego i praktycz-
nego punktu widzenia wane jest pytanie, czy alergiczny odczyn
sk6rny jest wyrazem odpOrnoki przeciw brucelozie i czy jest to
zjawisko Acigle swoiste. Wiemy, e alergia gruilicza jest wanq
czekiq skladowq odpornoki ustroju. Odgrywa ona w immuno-
logii gru21icy wiekszq zapewne role aniieli czynniki humoralne
lub 2erne. Staramy sie wywolywae stan alergii gruiliczej za po-
mocq szczepieri BCG. Wygasanie stanu alergii gruiliczej jest
wskazaniem do powtornego szczepienia BCG. Podobne zjawisko
zachodzi w przebiegu brucelozy. Zwierzeta szczepione przeciw
brucelozie wykazujq nasilenie alergii brucelozowej. To samo do-
tyczy ludzi szczepionych. Hudd/esom opracowal wskainiki stanu
odpornoki oparte na stwierdzeniu dodatniego lub silnie. dodat-
niego odczynu Burneta, odczynu opsonino-fagocytowego i odczy-
now serologicznych. Zdrodowski uwa2a ludzi z dodatnim odczy-
nem Burneta za odpornych na ponowne zakaienie brucelozq,
a wiec mogqcych pracowae w rodowisku zakaionym. Ludzie ci
nie sq poddawani szczepieniu przeciw brucelozie. Odpornok ta
ma jednak swe granice ilokiowe; reinfekcja duzymi dawkami
zjadlhvego szczepu brucelli moie takq odpornok przelamaa i do-
prowadzie do wystqpienia choroby.
Odczyn alergiczny w przebiegu brucelozy jest dok swoisty;
tak wynika z badari Burneta, ?Huddlesona, Harrisa, Zdrodowskie-
go i Pierwuszina. Badania Parnasa i Krupiliskiej (1952) oraz Par-
nasa (1954) nie wykazaly wra21iwoki na alergen brucelozowy
u nie zaka2onych krolikow i winek morskich; nie wykazano tei
odczynow dodatnich u nie zakaionych ludzi. Ludzie chorzy na
gru21ice lub wykazujqcy stany uczulenia bez tla zaka2nego, rea-
5*? 67
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
::`,7,':17:i7FC1711, ?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Aci osobniczych zwierzqt. Sprawa ta byla przedmiotem naszych
badari (Parnas, 1948). ZakaZajqc zwierzeta doustnie uzyskuje sie
stan alergii znacznie poiniej (8-10 tygodni) aniZeli po zaka2eniu
doiylnym (4-6 tygodni), podskornym lub dootrzewnowym (6-8
tygodni). ZaleZy to od dawki paleczek brucelli oraz od szczepow
uZytych do zaka2enia. U krolikow glodzonych, znajdujqcych sic
w stanie hipowitaminozy, chorujqcych na pastereloze, kokcydio-
ze, a take u krolikow mlodych, u samic w okresie ciqZy ? okres
wylegania alergii (skornej) trwa znacznie dluiej, albo tei do uczu-
lenia w ogole nie dochodzi. U krolikow i gwinek morskich zaka-
Zonych brucelozq stwierdza sie, Ze stan alergii nie zjawia sie po-
woli (jak to dzieje sie z wytwarzaniem przeciwcial), lecz nagle;
mo2e to stanowie przyklad nagromadzenia czynnikow ilokiowych
I skokowego zjawienia sie nowego stanu jakokiowego ? alergii.
Alergia powstaje w przebiegu brucelozy dopiero wowczas, gdy
w narzqdach wytworzq sie zmiany anatomopatologiczne. Mogq to
bye bardzo nieznaczne zmiany mikroskopowe. W okresie uogol-
nienia zakaienia objawy uczulenia mogq znikaa na pewien czas,
co jest wyrazem alergii. Starzenie sie ognisk w narzqdach, uste-
powanie objaw6w klinicznych i zniszczenie paleczek w ustroju
doprowadza do wygasania alergicznego odczynu skornego. Do-
datni ten odczyn jest najprawdopodobniej wyrazem istnienia
czynnych lub wygasajqcych zmian w narzqdach lub w wezlach
chlonnych. Carrere i Quatrefages, opierajqc sie na badaniach do-
gwiadczalnych uwaiajq, 2e dodatni odczyn grodskorny dowodzi
zawsze istnienia w ustroju gniazd Zywych paleczek brucelli.
Utrzymujqce sie w narzqdach ogniska brucelozowe podsycajq
ogolny stan uczulenia, wydalajqc do krwi i chlonki paleczki bru-
bqdi-te substancje alergenowe powstale z rozpadlych pa-
leczek. Jest tu analogia z ogniskiem paciorkowcowym w ustroju.
W jednym i drugim przypadku uczulenie dotyczy nie tylko sko-
ry, bardzo wraZliwej na uczulenie i iywo reaguAcej na alergen
wprowadzany z zei.vnqtrz, lecz rowniei stawow, ktore niejedno-
krotnie w przebiegu brucelozy odpowiadajq uczuleniowo ?
swoistym stanem zapalnym. Czesto spostrzega sig zjawisko po-
legajqce na odczulajqcym dzialaniu alergenu brucelozowego. Za-
znacza sie wowczas analogia z procesem gruZliczym. Tuberkuli-
na stosowana kilkakrotnie czy w dawce wiekszej albo u osobni-
66
171.
C.
Vow szczegolnie wraZliwych doprowadza do odczulenia; wyra-
zem tego jest ujemny odczyn alergiczno-skorny, zjawisko naj-
czegciej przejkiowe i wygasajqce. Aby sie przekonae o podob-
nym dzialaniu alergenu brucelozowego, wykonaligmy szereg do-
gwiadczeri (Parnas, Prejbisz, 1952). Kroliki reagujqce na bruce-
line PS szczepiligmy wielokrotnie grodskornie, podsk6rnie i do-
Zylnie duZymi dawkami bruceliny. W wyniku tego stwierdzono
wygasanie i zanikanie dodatniego i silnie dodatniego odczynu
Burneta mimo rozwijajqcego sie dalej procesu brucelozy. To zja-
wisko odczulenia ustroju ma due znaczenie praktyczne w lecze-
niu uczuleniowych postaci brucelozy. Z teoretycznego i praktycz-
nego punktu widzenia wane jest pytanie, czy alergiczny odczyn
skorny jest wyrazem odpornogci przeciw brucelozie i czy jest to
zjawisko Acigle swoiste. Wiemy, e alergia gruilicza jest waZnq
czekiq skladowq odpornoki ustroju. Odgrywa ona w immuno-
logii gruilicy wiekszq zapewne role aniZeli czynniki humoralne
lub Zerne. Staramy sie wywolywae stan alergii gru2liczej za po-
mocq szczepien BCG. Wygasanie stanu alergii gruiliczej jest
wskazaniem do powt6rnego szczepienia BCG. Podobne zjawisko
zachodzi w przebiegu brucelozy. Zwierzeta szczepione przeciw
brucelozie wykazujq nasilenie alergii brucelozowej. To samo do-
tyczy ludzi szczepionych. Huddleson opracowal wskainiki stanu
odpornoki oparte na stwierdzeniu dodatniego lub silnie, dodat-
niego odczynu Burneta, odczynu opsonino-fagocytowego i odczy-
now serologicznych. Zdrodowski uwaZa ludzi z dodatnim odczy-
nem Burneta za odpornych na ponowne zaka2enie brucelozq,
a wiec mogqcych pracowae w grodowisku zakaionym. Ludzie ci
nie sq poddawani szczepieniu przeciw brucelozie. Odpornoge ta
ma jednak swe granice ilogclowe; reinfekcja duiymi dawkami
zjadliwego szczepu brucelli mo2e takq odpornoge przelamae i do-
prowadzie do wystqpienia choroby.
Odczyn alergiczny w przebiegu brucelozy jest doge swoisty;
tak wynika z badan Burneta, Huddlesona, Harrisa, Zdrodowskie-
go i Pierwuszina. Badania Parnasa i Krupiliskiej (1952) oraz Par-
nasa (1954) nie wykazaly wraZliwoki na alergen brucelozowy
-u nie zakaZonych krolikow i gwinek morskich; nie wykazano tei
odczyn6w dodatnich u nie zakaZonych ludzi. Ludzie chorzy na
gru2lice lub wykazujqcy stany uczulenia bez tla zakainego, rea-
5*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
67
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
gciwali madko na alergen brucelozowy. Nie stv.ierdzono dodat-
rli-=?vo odcz;,-nu Burneta u bydia i gwizi wolnych od brucelozy
(P.nrnas, Lazuga, Theile, 1953). Nie stwierdziligmy ani razu, aby
zub=r1.711iria wywolywala dodatnie odczyny u zwierzqt reagujq-
cych na bTucelinA. Nie zauwaZyligmy tei dodatnich odczynow na
u zv.ierzqt zakazonych paleczkq brucelli, mimo ie
zja-
wiska v.-sDeYaglut2.macji miedzy paleczkami brucelli i tularemii
sa spostrzs.gane. Swiadczy tu o du2ej swoistoki alergicznego
od-
4:6rnego Burneta. Rydzak (1945) wykonal do?wiadczenie,
dotycz,i.ce zjawiska paralergii wywolanej przez alergeny paleczki
bruct-Ali hodowanej w S'rodoNvisku, zawierajqcym rnetabolity I Da-
prozeus OX 19, hodowanej w grodowisku z metabolitami
brucelli. Tq drogq uzyskiwano zbliienie alergenowe substancji
amygenowych obu paleczek. co Nvyraialo sie wystepowaniem
h-zyiowych alergicznych odczynow skornych.
Istnieje jeszcze jedna analogia miedzy immunobiologiq grulli-
cy i brucelozy; dotyczy ona zjawiska przenoszenia stanu alergii
swoistej z jednego ustroju zwierzecia dogwiadczalnego na drugi.
Przesqcz z wycinkenv wqtroby-, ?ledziony, nerek, wezlow chlon-
nych, wysieku zapalnego otrzewnej gwinek morsIdch zakaionych
brucelozq przeszczebiano Swinkom rnorskirn wolnyrn od brtice-
lozy. Swinki te wyka7ywaly uczulenie skorne na alergen bruce-
10ZOWy; ktore znikalo po pewnym czasie. Alereiczny odczyn
skOrny Burneta, cechujqcy sie swoistogciq, jest niejednakowy
rainy gatunkow ssakOw, co pozostaje zapewne w zwiqzku
z re)-Tytni stanami uczulenia ustroju i z rOinicami w patogenezie
oraz immtmobiologii brucelozy. Pod wzgledem wrailiwoki na
alergen brucelozowy moZna by ssaki tak uszeregowae: czlo-
wiek ? owca i koza ? bydlo rogate ? gwinia ? inne ssald.
Najwieksze zastosowanie ma odcz,,n w rozpoznawathu bruce-
lozy czlowieka, owiec i koz, mniejsze u bydla rogatego, a naj-
raniejsze u
."'"''"1-`-'-"-37-?-?44?4.r.tr,-4,?-??????????;`,'J?f?"-= ? '
4???
ROZDZIAL II
BRUCELOZA ZWIERZAT DOSWIADCZALNYCH
W badaniach nad brucellami uiywane sq nastepujqce zwierzeta.
dogwiadczalne: mysz biaa, gwinka morska, krolik, szczur bialy,
zarodek kurzy.
1. BRUCELOZA MYSZY BIALYCH
Wierszilowa* wykazala, ?e szczepy rosnqce w fazie S sq dla
myszy zjadliwe, szczepy za6 zdysocjowane sq malo zjadliwe lub
zupelnie niezjadliwe. Myszki biale sq wraZliwe na zakaZenie nie-
zale2nie od wieku, rozwoju i wzrostu. Stwierdziligmy, Ze moZna
je zaka2a6 doustnie, dospojowkowo, donosowo, podskornie, do-
miOniowo, do2y1nie, dootrzewnowo, domozgowo i naskornie. My-
szy zaka2one brucellami umieszczone w jednej klatce z myszami
nie zaka2onymi zakaiajq je. Glownq role odgrywa tu mocz myszy
zaka2onych. U myszy zakaZonych stwierdziligmy brucelle w mo-
czu (pecherzu moczowym). Stiepanow* opisal epizootie brucelozy
wgrod populacji myszy 2yjqcych razem: zakazily sie one mlekiem
zawierajqcym paIeczki brucelli. Bruceloza myszy przebiegala
ostro, wgrod objawow posocznicy koficzqcej sie gmierciq w ciqgu
3-4 tygodni. Zmiany anatomopatologiczne wskazywaly na uogol-
nionq postae brucelozy. Wierszilowa zakaZala doustnie myszy biaie
szczepami odmiany melitensis, dawkq 100 milionow paleczek, the
zawsze uzyskujqc zadhorowania. Zakaajqc doustnie myszy szcze-
pami odmiany bovis w davvkach 100 do 500 milionerw paIeczek
stwierdziligmy w 83?/o wystepowanie przeciwcial (Parnas, Sluczan-
ski, 1940).
Wrailiwoge myszy bialych na zakaZenie podskorne jest wiek-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
69
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
gowali rzadko na alergen brucelozowy. Nie stwierdzono dodat-
niego odczynu Burneta u bydla i 6win wolnych od brucelozy
(Parnas, Lazuga, Theile, 1953). Nie stwierdziligmy ani razu, aby
tuberkulina wywolywala dodatnie odczyny u zwierzqt reagujq-
cych na bruceline. Nie zauwa2y3Emy te2 dodatnich odczyn6w na
tularynQ u zwierzqt zakaZonych paleczkq brucelli, mimo 2e zja-
wiska wspoIaglutynacji miedzy paleczkami brucelli i tularemii
sq spostrzegane. Swiadczy tu o du2ej swoistoki alergicznego od-
czynu skornego Burneta. Rydzak (1945) wykonal dogwiadczenie,
dotyczqce zjawiska paralergii wywolanej przez alergeny paleczki
brucelli hodowanej w rodowisku, zawierajqcym metabolity i pa-
leczki proteus OX 19, hodowanej w grodowisku z metabolitami
brucelli. Tq drogq uzyskiwano zb1i2enie alergenowe substancji
antygenowych obu paleczek, co wyraialo sic wystepowaniem
krzy2owych alergicznych odczynow sk6rnych.
Istnieje jeszcze jedna analogia miqdzy immunobiologiq
cy i brucelozy; dotyczy ona zjawiska przenoszenia stanu alergii
swoistej z jednego ustroju zwierzecia do6wiadcza1nego na drugi.
Przesqcz z wycinkow wqtroby, 61edziony, nerek, wgzlow chIon-
nych, wysieku zapalnego otrzewnej gwinek morskich zakaamych
brucelozq przeszczepiano Awinkom morskim wolnym od bruce-
lozy. 8winki te wykazywaly uczulenie skorne na alergen bruce-
lozowy,. kt6re znikalo po pewnym czasie. Alergiczny odczyn
skorny Burneta, cechujqcy sie swoistogciq, jest niejednakowy
u roinych gatunk6w ssakow, co pozostaje zapewne w zwiqzku
z roinymi stanami uczulenia ustroju i z roinicami w patogenezie
oraz immunobiologii brucelozy. Pod wzglqdem wra21iwogci na
alergen brucelozowy mo2na by ssaki tak uszeregowae: czlo-
wiek ? owca i koza bydlo rogate ? Awinia ? inne ssaki.
Najwiqksze zastosowanie ma odczyn w rozpoznawaniu bruce-
lozy czlowieka, owiec i koz, mniejsze u bydla rogatego, a naj-
mniejsze u Awirl.
?
ROZDZIAL II
BRUCELOZA ZWIERZA,T DONTIADCZALNYCH
W badaniach nad brucellami u2ywane sq nastgpujqce zwierzeta
do6wiadcza1ne: mysz biala, Awinka morska, krolik, szczur bialy,
zarodek kurzy.
1. BRUCELOZA MYSZY BIALYCH
Wierszilowa* wykazala, ie szczepy rosnqce w fazie S sq dla
myszy zjadliwe, szczepy zag zdysocjowane sq malo zjadliwe lub
zupelnie niezjadliwe. Myszki biale sq wrailiwe na zakaienie nie-
za1e2nie od wieku, rozwoju i wzrostu. StwierdziliAmy, e moina
je zaka2ae doustnie, dospojowkowo, donosowo, podskornie, do-
mie6nio wo, doy1nie, dootrzewnowo, dom6zgowo i naskornie. My-
szy zaka2one brucellami umieszczone w jednej klatce z myszami
nie zakaionymi zakaiajq je. Glownq rolq odgrywa tu mocz myszy
zakaionych. U myszy zaka2onych stwierdziligmy brucelle w mo-
czu (pecherzu moczowym). Stiepanow* opisal epizootiq brucelozy
wk.od populacji myszy 2yjqcych razem: zakazily sie one mlekiem
zawierajqcym paleczki brucelli. Bruceloza myszy przebiegala
ostro, wgrod objawow posocznicy konczqcej sie gmierciq w ciqgu
3-4 tygodni. Zmiany anatomopatologiczne wskazywaly na uog61-
monq postae brucelozy. Wierszilowa zakaiaIa'doustnie myszy biale
szczepami odmiany melitensis, dayvkq 100 milionow paleczek, nie
zawsze uzyskujqc. zachorowania. Zakaiajqc doustnie myszy szcze-
pami odmiany bovis w dawkach 100 do 500 milionow paleczek
stwierdzilEmy w 83?A wystgpowanie przeciwciai (Parnas, Sluczan-
ski, 1940).
Wrai1iwo66 myszy bialych na zakaienie podsk6rne jest wiek-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
69
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
sza, zaleiy jednak od zjadliwoki szczep6w i i1oci wstrzykiwa-
nych bakterii. Szczepy zjadliwe wywolujq zachorowanie nawet
w6wczas, gdy wprowadza siq podsk6rnie od 2 do 1000 paleczek.
Poniewai osobnicza wra21iwok myszy odgrywa duiq rolg, naleiy
do kakiej proby uiywae po kilka myszy. Przy szczepach mniej
zjadliwych trzeba podskornie wprowadzae znacznie wiqksze
paleczek, by wywolywae chorobq. Stwierdzilikny, 2e szczepy sta-
re, muzealne, niezjadliwe nie wywolywaly Amiertelnego zakaie-
nia nawet w iloki 2 miliardow paleczek. Zakaienie podsk6rne
wywoluje najpierw zajgcie najbli?szych wgzlow chionnych, potem
. uogolnienie drop krwionoklq, w koficu usadowienie sig paleczek
w narzqdach miq2szowych, bogatych w kom6rki ukladu siatecz-
kowo-kodblonkowego. Uogolnienie procesu zaka2enia i posocz-
nica wystqpujq zazwyczaj w 15-20 dniu od chwili podskornego
zakaienia.
Ciekawe sq wyniki badari nad wplywem kortyzonu i mucyny
na zaka2enie myszy bialych. Zakaano je odmianq suis, bovis
i melitensis. Zwierzqta otrzymywaly rowniei kortyzon drogq do-
miOniowq, przed zaka2eniem lub po zaka2eniu. Zwierzqta zaka-
ione znajdowaly siq w ostrej lub przewleklej fazie zakaienia. Ba-
dano je potem metodq histopatologicznq. U myszy zakaionych od-
mianq suis, ktorym podawano kortyzon, zauwaiono nastqpujqce
4
dyer; zahatenta
Rye. 17. Powi0c.szenie ?ledziony u myszek bialych zaka2onych sZczepem
zjadliwym odmiany bydlecej nr 24 na przestrzeni migdzy pierwszym a dzie-
wiqtym dniem zakaienia (A. Kozicka, J. Parnas).
dzialanie tego rodka: w fazie ostrej nastgpowalo pod jego wply-
wem zaostrzenie procesu zakaZenia i nasilenie zmian chorobowych
w narzqdach. W fazie przewleklej zaka2enia kortyzon nie wywo-
lywal tego rodzaju zmian (Abernathj i Spinlc, 1952).
Ryc. 18. Obraz histologiczny pluca: A ? normalnej myszki bialej;
B ? myszki bialej padlej z powodu brucelozy (Pneumonitis interstitialis).
A. Kozicka i J. Parnas. Foto B. Prejbisz.
7:;:-5777. ?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Ii
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Mucyna wzmaga zjadliwok paleczek brucelli. Olitzki wprowa-
dzal do jamy otrzewnowej myszy zawiesiny paleczek brucelli
z dodatkiem 100/0 mucyny. Dawka zawiesiny bakteryjnej z mu-
cynq (0,5 ml) okazala siq w 1000/0 Amiertelna.
Pewne gwiatlo na przebieg zaka2enia myszy bialych paleczkami
brucelli rzucajq dcAwiadczenia Kozwkiej i Parnasa (1955). Szczep
odmiany bovis nr 24 uzjadliwiono pasa2owaniem na myszkach;
wywolywal on regularnie ich mier? ciqgu 5-9 dni. 9 myszy
zaka2onych tym szczepem usypiano codziennie po jednej' i wy-
konywano analizq bakteriologicznq oraz histopatologicznq. Po-
czqwszy od 3 dnia zakaienia stwierdzano nasilajqce sig coraz
bardziej zmiany w plucach, gledzionie, w wezlach chlonnych,
wqtrobie i nerkach. Najwigksze zmiany spostrzegano w plucach,
co Awiadczyo du72ej roll tkanki plucnej myszy w patogenezie za-
ka2enia pale.czkq brucelli. Zmiany w plucach odpowiadaly obra-
zowi bronchopneumonia interstitialis actaa. Zalqczone f otogra-
fie (ryc. 17 i 18) przedstawiajq narastajqce w miarq rozwoju za-
kaienia powigkszenie Aledziony oraz charakterystyczne cigikie
i rozlegle zmiany w tkance plucnej. Ze wzglgdu na brak miejsca
nie streszczam tu wynik6w cennych badan A. Bera. Przyczynily
sig one do wyjaklierna patogenezy.
2. BRUCELOZA KROLIKOW
W roku 1946 rozpoczgligmy badania nad doAwiadczalnq bruce-
lozq krolikow (Parnas, Stepkowski). W ciqgu lat 1946, 1947 11948
badano systematycznie 36 krolikow zaka2onych odmianq bovis
brucelli oraz 15 krolikow kontrolnych. Kroliki byly jednej rasy
I wieku, dobrze odiywiane i pielqgnowane. Zwierzqta szczepiono
doiylnie (1 m1-4 miliardy paleczek) i dootrzewnowo. Obserwo-
wano u nich wystgpujqce do 10 dnia posmutnienie, gorqczkg, brak
laknienia. Badano odczyn zlepny regularnie, co 2-3 tygodnie.
ZwrOaono uwagq na rozw6j odczynOw odpornokiowych. Ze
wzglgdu na utrzymywanie sig odczynu zlepnego podzielono kro-
liki 'na 3 grupy: grupg 1 (23,3% krolikow) cechowalo to, ie do
5 tygodni po zakaieniu miano utrzymywalo siq na poziomie
1/100-1/400, po czym powoli spadalo; grupq 2 (46,7%) stanowily
kroliki, u ktorych miano zlepne osiqgalo jui w pierwszych 3-4
72
tygodniach po zakaeniu wysokok 1/800 a nastqpnie okolo 7-12
miesiqca spadalo; w grupie 3 (6 krolikow) utrzymywalo sig miano
1/25-1/100 w czasie do 24 miesigcy.
U wiqkszok1 zwierzqt stwierdzono aglutyniny ju2 w 8 dniu
P0 zakaieniu. U wszystkich zwierzqt wykonywano rowniei od-
czyn wiqzania dopelniacza. Na tej podstawie wyrOiniono 3 gru-
py krolikow:
a) w pierwszej grupie przeciwciala wiqiqce dopelniacz zja-
wialy sig jednoczeklie z aglutyninami (74,3%) i utrzymywaly
siq prawie rownolegle w czasie i nasileniu z aglutyninanii;
b) w drugiej grupie (17,2%) obecnoAe przeciwcial wiqiqcych
dopelniacz zaznaczyla sig silniej ni przeciwcial zlepnych;
c) w trzeciej grupie (8,5%) odczyn wiqzania dopelniacza zja-
-
wial siq poiniej (w odroinieniu od grup poprzednich), ustgpujqc
nasileniem odczynowi zlepnemu. Do6wiadczenie to wyjania
pewne niezgodnoki wynikow odczynu zlepnego i wiqzania dopel-
niacza. Odczyn precypitacji spostrzegalikny w pierwszych tygo-
dniach po zaka2eniu.
Alergiczny odczyn skorny Burneta wypadal w pierwszych ty-
godniach po zaka2eniu najczgkiej ujemnie albo wqtpliwie. Potem
Rye. 19. Mianowanie bruceliny PS na kroliku uczulonym na dzialanie pa-
leczek brucelli i ich jadow (od strony lewej ku prawej widae zmniejszanie
sie odczynow). Foto B. Prejbisz.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
73
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
,
Ryc. 20. Obraz histologiczny odczynu Burneta u krolika. Widoczny naciek
leukocytarny w tkance podskornej. Foto B. Prejbisz.
w okresie 2-5 miesiqcy od zaka2enia, ustalal siq i wystqpowal
silnie. Taki stan utrzymywal siq do 22 miesiqcy. U krOlikow bia-
lych zaznaczal sie ten odczyn bardzo wyrainie po dawce silniej-
szej (0,1-400 milionow), w postaci nacieku o 6rednicy 1 1/2 do
2 cm otoczonego zaczerwienieniem. W grodku nacieku zjawiaI siq
Ncherzyk, potem martwica tkanki i owrzodzenie, zamieniajqce
siq w blizne. Badanie histopatologiczne wycinka sk6ry pobranego
z miejsca nacieku wykazaIo w sk6rze wlagciwej obfity naciek
leukocytowy i liczne czerwone krwinki. W glcbszych warstwach
74
^...411.41?1.?
V.
skory i w tkance podskornej spostrzegano naciek, tworzqcy wie-
lokrotne ogniska. Wystqpuje te2 obrzqk i przekrwienie. Zmiany
zapalne docier.ajq rownie2 do 1e2qcych pod skorq wlokien miqgnio-
wych, gdzie widoczny jest naciek komorkowy (rye. 19, 20). Naciek
leukocytarny ulega masowemu rozpadowi, tworzqc ogniska ropne.
Dawka mniejsza wywoluje lagodniejsze zmiany histopatologiczne,
bez ogniska ropnego (Parnas, Daszkiewicz, 1953). U wszystkich
krolikow oznaczano odczyn opsonino-fagocytowy; u 800/0 zwierzqt
byl on jednym z pierwszych wskainikow zaka2enia, wystgpowal
zazwyczaj po odczynie zlepnym i wiqzania dopelniacza. Wskainik
opsonino-fagocytowy zwiqksza siq w miarq narastania przeciwcial
i utrzymuje siq diugo, na rowni z alergicznym odczynem skornym.
U krolikow zaka2onych nastqpuje czgsto samowyleczenie; badania
bakteriologiczne nie wykazujq w6wczas paleczek brucelli mimo
dokladnych poszukiwan w ro2nych narzqdach. Zmiany anatomo-
i histopatologiczne przedstawiajq siq tak samo jak u gwinek mor-
skich.
Zakaenie krolikow udawalo sig ro2nymi drogami: doustnq, na-
skornq, 6rodskornq, podskornq, domigAniowq, doiyInq i dootrzew-
nowq. Kr?liki zdrowe, 2yjqce w klatkach obok krolikow zaka?o-
nych brucelozq, zakaajqsi w spos6b naturalny. Mlode kroliki
sq mniej wraEiwe na zakaenie od starszych. Krolice cig2arne ro-
niq na skutek zakaenia paleczkami brucelli. Spotyka sig czasem
kroliki oporne na to zaka2enie.
Wykonywano badania hematologiczne (Parnas, Stqplcowski,
1948), spostrzegajqc niedokrwistok z iloAciq okolo 3 milionow
krwmek czerwonych (norma wg Wirtha 6-13 milionow). Row-
noczeAnie wystgpowal spadek hemoglobiny do 30?/o wg Sahliego
(norma 60-80). Odsetek limfocytow wynosil u krOlikow od 40 do
80?/o. W poczqtkowym okiesie zaka2enia wystepowala neutrofilia.
Odczyn Biernackiego byl w 55,90/s przyspieszony. Odczyn leuker-
giczny Flecka wystqpiI u 80?/o krolikow zaka2onych.
3. BRUCEL,OZA SWINEK MORSKICH
Zdrodowski i wspolpracownicy przeprowadzili wiele badan
w celu wyjagniema wlakiwogci procesu zakaienia brucelozq
u 6winek morskich. Zwierzeta te na1e2q do najbardziej
75
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
wych na zakaienie wszystkimi odmianami brucelli; niezaleZnie
od wrot zakaZenia, stanowiq one najlepszy model badawczy.
Szczepy zjadliwe brucelli nadajq sia najlepiej d,p tych badari.
Zdrodowski i wspolpr. zakaZali gwinki morskie drogq doustnq;
skarmiane gastq hodowlq odmiany melitensis zakaZajq sia w 1000/0.
Mona je zakaZae drogq dospojowkowq. Zdrodowski i Woskrie-
sjenski wywolali zakaZenie 60 gwinek morskich przez wprowa-
dzenie do worka spojowkowego 2-3 kropel hodowli bulionowej.
To samo udawaIo sia nam niezaleinie od tego, czy wprowadzano
odmiana bovis, suis, czy melitensis. Szczep niezjadliwy Buck S 19
wprowadzony dospojowkowo w iloki 2-3 kropel zawiesiny, za-
wierajqcej 5 miliardow paleczek w 1 ml, wywolywal bezobjawowe
zakaZenie, wyraZajqce sia pojawieniem przeciwcial i stanu swoistej
alergii.
Swinki morskie sq bardzo wraZliwe na zakaZenie podsk6rne
lub domiagniowe. Niektore szczepy sq bardzo zjadliwe, co wy-
ra2a sia tym, Ze mala ich Hoge wystarcza do zakaZenia zwierzqt.
Niektorzy autorzy uzyskali zakaZenie 6winek morskich po wpro-
wadzeniu podskornym 8-18 lub 28-77 paleczek brucelli. Zdro-
dowski wywolywal zakaZenie Awinek dawkq 2-10 paleczek i na
tej podstawie uwaZa, ie gwinka pozbawiona jest odpornoki natu-
ralnej na zakaZenie brucelozq. ZakaZenie poprzez nie naruszonq
skora owlosionq nie zawsze sia udaje. W plucach zwierzqt zaka-
Zonych drogq oddechowq (aerosol) odmianq bovis i suis, nie stwier-
dza sia Zadnych zmian, natomiast wystapuje ogolne zakaZenie.
Niektorzy autorzy wprowadzili brucelle dooponowo i stwierdzili
zmiany w postaci obrzaku m6zgu i wodogIowia. DoAwiadczenia
te Nvyjaniajq, nam roZnorodne moZliwoki zakaZenia brucelozq.
Wgrod 6winek morskich mogq sia zjawiae masowe zakaienia bru-
celozq. ZdTodowski opisal takie zakaZenie w hodowli obejmujqcej
okolo 40 zwierzqt._ Zaznaczajq sia u gwinek roinice w dziaIaniu
roinych odmian brucelli. Braude (1951) zakazil 54 gwinki morskie
dootrzewnowo odmianami melitensis, suis i bovis. Odmiana suis
wywolywala ropnie otrzewnej, odmiana melitensis powodowala
ogolne zmiany, bez zropienia otrzewnej, odmiana za6 bovis po-
wodowala liejsze zmiany chorobowe w narzqdach.
Stan uogolnienia utrzymuje sia u 6winek w ciqgu 2-3 miesiacy
od chwili zakaZenia. PoZniej, w okresie od 4 do 12 miesiacy od
76
10!,'
zakaienia stwierdza si brucelle w narzqdach rzadziej (42,6%).
Jeszcze peiniej (13-20 mies.) wysiewy dodatnie stajq sia rzadsze
(17,1%).
Wskazuje to na due znaczenie zjawiska samowyleczenia 6wi-
nek morskich zakaZonych brucelozq; 16-17% zwierzqt pozostaje
przez dluiszy czas nosicielami brucelli. Zjawisko samowyleczenia
nastapuje szybciej przy zakaieniach odmianq bovis.
Dynamika rozwoju zakaZenia 6winek wykazuje charaktery-
styczne cechy immunobiologiczne, pokrywajqce sit ze spostrze-
Zeniami u krolikOw. Odczyn Wrighta zjawia sia pod kohiec pierw-
szego miesiqca po zakaieniu i utrzymuje sia okolo 12 miesiacy
(1/240-1/830). Nastapuje potem wygasanie odczynu zlepnego
(1/50-1/60) ai do jego zaniku. Odczyn Burneta zjawia sia po2niej
ni2 odczyny serologiczne. Miadzy 2-3 miesiqcem zakaienia odczyn
Burneta wystapuje. u 87-88% 6winek, miadzy 3-5 miesiqcem
u 95-980/o; odczyn pozostaje dodatni dlugi czas, nawet mimo sa-
mowyleczenia. Odczyn opsonino-fagocytowy wystapuje u gwinek
morskich ju2 w 14-16 dni po zakaZeniu i utrzymuje sia naj-
dluZej.
ZakaZenie brucellami przebiega u gwinek morskich bezobjawo-
wo, lub te wywoluje roine objawy chorobowe od najlZejszych
do ciaZkich stanow posocznicy, doprowadzajqcych do 6mierci. Zja-
wiska te zaleiq od zjadliwoki szczepow brucelli i od stanu odpor-
noki zwierzqt. Ber (1938) stwierdzil, Ze podniesienie cieploty ciaIa
jest u zakaZonych 6winek morskich krotkotrwale i szybko usta-
puje. SpostrzegaI te 2 dluZej trwajqcq i silniej zaznaczonq bakte-
riemia u ?winek morskich pozbawionych gledziony.
Zdrodowski i wspolpr. obserwowali 336 6winek morskich zaka-
Zonych brucellami, stwierdzajqc zmiany w ukladzie kostno-sta-
wowym (17?/o), ropnie w reZnych narzqdach (5-10%) zmiany
w jqdrach i najqdrzach (14,5-26?A) zmiany narzqdu wzroku
(10-27%). Spotyka si ii6winek nastapujqce objawy zakaZenia:
nieprawidlowo przebiegajqcq powrotnq lub falistq gorqczka, chu-
dniacie i charlactwo, wypadanie sierki i dystrofia skory, niedo-
wlady i poraZenia odnoiy. U samic ciaiarnych obserwowaligmy
ronienia, wystapowanie wycieku ropnego z macicy i pochwy, za-
palenie macicy. Mlode gwinki urodzone w czasie_prawidlowym
czasto ging bez widocznych objaw6w choroby.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
77
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
L
4. BRUCELOZA SZCZUROW BIALYCH
Szczur bialy odznacza sig duiq wra21iwokiq na zaka2enie pa-
leczkami brucelli, w szczegolnoki odmianq melitensis i bovis; wy-
starczq male iloki paleczek zjadliwych szczep6w (10, 100, 1000),
aby wywolaa zakaenie. Istnieje jednak znaczna sklonnoge do sa-
mowyleczenia. Ascoli* (1946) przebadal okolo 2000 szczurow bia-
lych obojga plci zaka2ajac je paleczkami brucelli dootrzewnowo.
Stwierdzil on wigksza wra2liwok samic ani2eli samc6w. Starsze
samice sq wra2liwsze od mlodych. Dawka grniertelna najmniejsza
okazala sie u samic nasza o 1/3-1/2. Dowodzi to powinowactwa
paleczek brucelli do narzadow rodnych samic oraz wplywu hor-
monow na przebieg zakaienia i na wrailiwok szczurow.
5. METODYKA BADANIA ZWIERZAT DOSWIADCZALNYCH
Najczekiej sq uiywane do badati doAwiadczalnych 6winki mor-
skie, biale myszy i kroliki. Zwierzeta u2ywane do badati powinny
bye zdrowe, dorodne, naleiycie karmione i pielggnowane. 1.12ywa-
nie szczepow brucelli o du2ej zjadliwoki i w dawkach dokladnie
oznaczonych ma podstawowe znaczenie dla badati dogwiadczal-
nych. Najmniejszq dawkq zakaialnq brucelli stanowi ta iloge iy-
wych paleczek, kt6ra po wprowadzeniu podskornym wywoluje
w ciqgu 30 dni u gwinki, zaA 20 dni u myszy uogolnienie zaka2e-
nia. Dia 6winki morskiej ta najmniejsza dawka odmiany meliten-
sis wynosi 2-10 bakterii. Szczepy u2ywane do badari powinny
bye w fazie S, pozbawione kolonii R, okreAlone pod wzglqdem
najmniejszej dawki zakaajacej i stale kontrolowane. Szczepy ta-
kie przechowuje sie w stanie zliofilizowanym. Do zakaania zwie-
rzqt uiywana jest 48-god?;inna hodowla na agarze. Takq hodowlq
splukuje siq roztworem fizjologicznym i ustala sie ggstok zawie-
siny na poziomie 1 miliarda paleczek w. 1 ml. Nastepnie, rozcien-
czajqc 10-krotnie wyjkiowa zawiesinq dochodzi sie do rozcieri-
czeir 100 ? 10 ? 1 milionow, 100 000 ?10 000 ? 1000 ? 100 ? 10
paleczek. Trzeba rownie2 kontrolowae, czy w podanych rozcieri-
czeniach istotnie komorki zachowaly 2ywotnoge, czy nie obumarly.
* Cyt. Harris, 1951. '
78 '
?
..,,??? ?
W tym celu 0,1 ml zawiesiny o rozcieficzeniu 100 paleczek w 1 ml
wysiewa sie na 3 plytki Petriego z agarem wqtrobowym, uprzed-
nio skontrolowanym co do wzrostu brucelli. Swinki morskie i my-
szy zaka2a sie ro2nymi drogami; najczgkiej wprowadza sig zarazki
podskornie. Po 30 (Awinki morskie) i 20 dniach (myszy biaIe) bada
sie zwierkta anatomopatologicznie, histopatologicznie i bakterio-
logicznie. Zwierzeta usypia sig chloroformem, zanurza sie je
w roztworze karbolu lub lizolu, po czym wykonuje sie sekcje.
Wysiewy robi sig z narzadow wewnetrznych, ze szpiku, z wezlOw
chlonnych, z krwi i moczu, biorqc za kaidym razem material ob-
ficie i z kilku okolic. Do mia?d2enia narzqdow u2ywanych moidzie-
rzykow Griffitha. Material wysiewa sie bogato na wieksza ilo?e
plytek, potem przenosi siq pozostalq czek materialu do bulionu.
Wskazowki te sq bardzo wane dla wykrycia brucelli. Wysiewy
nale2y utrzymywae w cieplarce przez 15-20 dni, ogladajac je co
3-4 dzien.
Intensywnok wzrostu bruqe11i na plytkach Petriego oznacza
sie nastepujqco: = 10 kolonii, = 10-30 kolonii, =
wiecej jak 30 kolonii. Jegi do zaka2ania zwierzqt u2ywane sq row-
noczegnie lub w r&nym czasie ro2ne odmiany brucelli (badanie
na odpornoge krzy2owq) wowczas wysiewa sie material na agar
z fuksyna zasadowq i tioninq.
Zwierzeta zakaione ywione sq pelnowartokiowq karma, za-
wierajaca witaminy i sole mmeralne. Ze wzglqdu na spadek 001-
nej odpornoki zwierzqt szczepionych brucella naleiy je chronie
przed zakaieniami dodatkowymi (Pasteurella, wirusy); trzeba je
chronie przed zimnem, dbae o czyste powietrze i naslonecznienie
wiwarium. W ostatnim czasie zarodek kurzy zdobywa wane miej-
sce w badaniach dogwiadczalnych i rozpoznawczych nad bruce-
lozq. Na podstawie przebadania ok. 1000 zarodkow kurzych szcze-
pionych do woreczka 261tkowego paleczkami brucelli ustalono, ie
zarodek kurzy naleiy do najwraLiwszych na najmniejsze dawki
brucelli (Blitell, Zuber, Parnas, 1955).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
ROZDZIAL III
EPIZOOTIOLOGIA BRUCBLOZY
Poznanid wlakiwoki epizootiologicznych zbiornika paIeczek
brucelli stanowi dla pracownikow slukby zdrowia, a w szczegol-
noki pionu sanitarno-przeciwepidemicznego, sprawq waknq, zaj-
muje siq ona bowiem niszczeniem tego zbiornika, i wspolpracuje
w tym zakresie ze slukbq weterynaryjnq. Srodowisko zwierzqt ho-
dowlanych stanowi rownocze6nie grodowisko pracy ludnoki wiej-
skiej. Podobnie, jak lekarze przemyslowi powinni poznak
woki Srodowiska pracy robotnikow, tak tek i pracownicy shiny
zdrowia na wsi powinni znak wlakiwoki Srodowiska pracy w ho-
dowli i szkodliwoki tu dzialajqce. Metody badan stosowane w za-
kresie brucelozy przez medycynq weterynaryjnq sq niejednokrot-
nie lepiej poznane od metod stosowanych w medycynie ludzkiej.
Stqd potrzeba poznania tych metod jako cennego wzoru.
1. BRUCELOZ A BYDLA ROGATEGO
Wraz z rozwojem hodowli bydla w Europie oraz na innych
kontynentach rozprzestrzeniala SiQ bruceloza bydla. W wielu kra-
jach stwierdzono stan zakakenia ferm hodowlanych siqgajqcy
40-60 i wiqcej procent. Bruceloza stala siq obok gruilicy plagq
wiqkszych hodowli bydla rogatego. Wywolujqc masowe ronienia
bydla, Smiertelnoge cielqt, niepIodnoga krow, schorzenia wymion
i bezmlecznok powoduje ona wielkie straty gospodarcze. 0 roz-
miarach rozprzestrzeniania brucelozy bydla wiadczq nastqpujq-
ce liczby: we Francji zbadano w latach 1934-1936 8600 majqt-
kow stwierdzajqc brucelozq w 4656 (w 80 departamentach).
W Niemczech przebadano w 1936 roku (Zeller) 44, 830 gospo-
darstw i stwierdzono duke nasilenie zakakenia w 7850 (17,49?A),
80
slabsze ? w 1742 (3,88?A). Zeller przytacza, ke w Niemczech
stwierdzono brucelozq bydla w 594 gospodarstwach posiadajq-
cych ponad 50 kr6w u 65,32% zwierzqt; w 3931 gospodarstwach
(20-50 krow) u 36,97%; w 17 436 gospodarstwach (6-19 kr6w)
u 25,87% oraz w 22 908 (do 5 krow) u 14,15%. Bruceloza bydIa
stanowila do czasu wojny ostatniej (1939) wane zagadnienie
hodowlane w Polsce. Wysokoproduktywne gospodarstwa hodowli
bydla wykazywaIy odsetek zakakenia od 15 do 100. W6rod naj-
bardziej mlecznych krow wystqpowala bruceloza najwczeS?niej.
Polsce Ludowej, w wyniku 10 lat walki .z brucelozq bydla,
w PGR-ach i spoIdzie/niach produkcyjnych uzyskano ogranicze-
nie jej rozprzestrzenienia. Odsetek krow zakakonych w PGR-ach
waha siq w roknych wojewOdztwach miqdzy 7 a 30. Obok obor
wolnych od brucelozy mamy jeszcze wciqk obory zakakone, nie
liczqc ?bar brucelozowych sztucznie tworzonych przez usuwanie
z innych gospodarstw.
Straty w mleku i miqsie wywolane brucelozq bydla stanowiq
powakne zagulnienie gospodarcze.
Odmiany brucelli wystqpujqce u bydla roga-
t e g o. W przewakajqcej liczbie przypadk6w bruceloza kr6w jest
wywoIana odmianq bovis. Van der Hoeden przebadaI 49 szcze-
pow wyosobnionych od ,krow i stwierdziI wylqcznie odmianq
bovis. Lisbonne, Roman i Renaux (1937) zbadali 41 szczepow po-
chodzenia bydlqcego (z roknych czqki Francji) i stwierdzili wk.od
nich 38 szczepow bovis i 3 szczepy melitensis. Taylor, Widal i Ro-
man (1934) wyosobnili we Francji w 35 przypadkach brucelozy
bydla rogatego odmianq melitensis. Wgrod 5 szczepow wyosob-
nionych od krow na Sycylii stwierdzono wylqcznie odmianq me-
litensis; w Lombardii stwierdzono u bydla wylqcznie odmianq
bovis. W okolicach, w ktorych stwierdzano brucelozq owiec i koz,
wyosobniano rowniek odmianq melitensis od bydla. U bydla wy-
stqpuje Townie odmiana suis, co uzaleknione jest od wystqpo-
- -wania jej u wi? w danej okolicy. Gilman (1946) -stwierdziI od-
mianq suis u krow (mleko). Guddleson (1929) zbadal 100 szcze-
pow wyosobnionych od bydla i wArod nich stwierdziI 3 szczepy
odmiany suis. Chodkowski i Parnas (1954) wyosobnili od bydla
2- szczepy odmiany melitensis i szczepy odmiany suis.
Wrak1iwo6 kr ?w na zakakenie brucell.ami za-
33ruceloza
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
81
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
lety w dutej mierze ad czynnikow grodowiskowych, jak tywie-
-nie, pielqgnowanie, stan higieny ob6r. Demineralizacja ustroju
sprzyja podwytszeniu wrailiwoki na zakatenie. Stwierdzeno, te
braki?wapnia i magnezu w karmie towarzyszq czgsto brucelozie.
Jednostronne karmienie .paszq tregciwq ma wplywae na zwigk-
szenie wratliwoki bydla. Brak witaminy E w dutym stopniu
sprzyja wratliwoki krow na zakatenie. Niektorzy autorzy po-
dajq, te daje sie zauwaiye zwiqzek miqdzy zakateniem brucelozq
a stanem uwapnienia ustroju krow. Braki manganu, miedzi, ko-
baltu i cynku sprzyjajq rowniet nasileniu zakatenia brucelozq.
Stosowanie tych substancji gladowych u ludzi i zwierzqt ma ich
zdaniem przyspieszae leczenie. Poprawa warunkOw mineralnych
gleby i paszy ma wplywae korzystnie na zwalczanie brucelozy
bydla.
Zrodla i dr ogi z ak at eni a. Zrodlem zakatenia krow sq
najczggciej krowy dotknigte brucelozq, rzadziej owce, gwinie, ko-
zy, konie oraz szczury i myszy tyjqce w oborach. Dotychczaso-
we spostrzetenia wskazujq na to, t e stawonogi mogq w pewnych
warunkach zakatae krowy. Ludzie zatrudnieni w oborach mogq
wydzielae bakterie z moczem i zakatae grodowisko bytowania
bydla. Hulten (1932) spostrzegai zakatenie krow przez dojarke.
chorq na brucelozq. Carpenter i wspolpr. oraz Thomsen zwracaja
rownie2 uwagg na rolg zakatonego brucelozq personelu oboro-
wego. Zakatenie kr6w dochodzi do skutku rowniet na zakato-
nych pastwiskach.
U zakatonej krowy siedlisko paleczek stanowiq drogi todne
i wymiq. Brucelle pozostajq wewnqtrz macicy i w drogach rod-
nych krowy w czasie ad 6 do 46 dni pa porodzie lub ronieniu.
W wydzielinie pochwy i szyjki macicznej przed porodem i po
porodzie znajdujq si zjadliwe brucelle, co powoduje czqste za-
katenia pracownikow weterynarii i zootechniki.
Brucelle wystqpujq w siarze i mleku, w ktorym utrzymujq si
dlugi czas pa ronieniu lub porodzie. Niejednokrotnie motna
stwierdzie brucelle w mleku krow, ktore dawniej ronily, lecz
potem rodzily prawidlowo. Czasem wystqpujq brucelle w mleku,
mimo te odczyny serologiczne krwi wypadajq ujemnie (Karsten).
Zdarzajq siq one w mleku wszystkich owiartek wymienia lu
tet tylko w oddzielnych .ewiartkach. Wydalanie paleczek !nu-
82
celli mote odbywae sig stale lub okresowo. Bang i Bendixen
(1932) badali 15 krow z utajonq brucelozq wymienia w ciqgu kil-
ku okresow mlecznych. W tadnym przypadku nie zauwatono ob-
jawow chorobowych w wymieniu. Mimo to mleko zawieralo, ad
kilku do 30 000 paleczek brucelli w 1 ml. Wydalaniu brucelli to-
warzyszq zlepniki, stwierdza siq tet zlepniki bez paleczek w mle-
ku albo paleczki brucelli, mimo braku zlepnikow. Ma to duke
znaczenie dla?motliwoki zakatenia sig dojarek i spotywcow mle-
ka. U kr6w zakatonych moina takie stwierdzie brucelle w mo-
czu, kale, zag u buhaj6w w nasieniu. Tq drop paleczki brucelli
przenikajq do grodowiska obory, do nawozu, na pastwiska, do
wody i paszy.
Bydlo rogate zakata SiQ paleczkami brucelli drogq pokarmo-
wq, spojowkowq, skornq i przez narzqdy plciowe. Glownq rolq
odgrywa tu droga pokarmowa. Bang (1934) wywolal brucelozg
u 5 krow i 2 cigiarnych jalowic przykladajqc do ogolonej lub
nie golonej sk6ry nadpgciny (miqdzy racicami) i na strzykach
wymienia watg napojonq hodowlq brucelli, innym razem wodq,
plodowq pochodzqcq z przypadku ronienia.
Naturalne zakatenie krowy trwa okolo 2 lat, pa czym zarazelc
znika z ustroju i nastgpuje samowyleczenie. Po zakateniu sztucz-
nym proces ten trwa krocej. Krowy nie wykazujqce dodatnich od-
czynow serologicznych, mogq bye mimo to zakatone i wydalae
zarazki. Paleczki brucelli wprowadzone do ustroju rozmnatajq
sig w miejscu zakatenia, pa czym przedostajq siq do najblitszych
wqzlow chlonnych. Tu pewien czas zatrzymujq?siQ i rozmnaiajq,
a nastqpnie dostajq siq do krwi, gdzie utrzymujq siq w ciqgu
10-21 dni. W tym czasie zjawia siq zwytka cieploty ciala o ty-
pe ciqglym lub przerywanym, co jest nastqpstwem przeddsta-
wania sig' nowych partii paleczek z wqzlow chlormych do krwi.
Bakteriemia nie zawsze da siq stwierdzie posiewarhi. Brucelle
znikajq z krwi doge szybko, sadowi4c siq w roinych narzqdach.
W nasieniu i pgcherzykach nasiennych buhajow moina spo-
strzegaa paleczki brucelli. U kr6w spotyka siq brucelle w wgzlach
chlonnych, w gledzionie, wqtrobie, nerkach, tarczycy, pgcherzu
moczowym, w moczu, w wysigkach stawowych. Wydalajq
za pogrednictwem kalu i moczu. Wedlug Banga i Bendixena
brucelle ulegajq w narzqdach zniszczeniu w ciqgu okolo 48 dni,
6*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
- 83
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1:
a w wqzIach chlonnych pozostajq dlugo przy kyciu. Z wqzlow
chIonnych wymienia i narzqdu rodnego przedostajq siq do gru-
czolu mlecznego i macicy wowczas, gdy powstaje ciqka i wydzie-
lanie mleka. W macicy ciqkarnej zarazki rozmnakajq siq masowo
w kom6rkach bon plodowych, w bionie luzowej macicy, a na
skutek dzialania jadu wywolujq zmiany martwicze, szczegolnie
na kosmkach (rye. 21). Namnakajq siq one rowniek w wodach
Rye. 21. Laysko krowy po poronieniu (widoczne ognisko martwicy).
R. Mannin ger.
pIodowych, tworzqc tu duke skupienie jadow. Przenikajq std
do wnqtrza pIodu i powodujq w narzqdach wewnqtrznych zmia-
ny martwicze, doprowadzajqce do obumierania piodu. Pod wply-
wem uczulenia ustroju przez substancje antygenowe paleczek
brucelli powstaje stan swoistej alergii.
OBJAWY CHOROBOWE BRUCELOZY BYDLA
'Badaniami nad ustaleniem okresu wylqgania brucelozy u kr6w
(od chwili zakakenia do poronienia) stwierdzono, ke w 13 do 26?/o
wynosi on 31 dni, w 33 do 42% ? 31 do 60 dni, w 41 do ?
powykej 60 dni, w 17 do 18% ? 91 do 120 dni, w 5 do 7?/o ?
121 do 150 dni, w 2 do 7?/o ? 151 do 180 dni.
U krow i jalowek bruceloza przebiega bezobjawowo. U sathic
ciqkarnych zjawiajq siq ronienia oraz schorzen. ia narzqdu rodne-
84
E
go i wymienia. U buhajow spostrzega siq schorzenia jqder, najq-
drzy i narzqdu ruchu (staw6w, pochewek'gciqgnistych). Ronienie
moke wystqpie w kaidym okresie ciqky, najczqgciej w 7 miesiqcu
i przebiega bez ogolnych objawow zatrucia. Po ronieniu zjawia
sic wyciek, zawierajqcy brucelle, utrzymujqcy siq 1-3 miesiqcy.
Na skutek zajqcia wymienia zmniejsza siq mlecznoLe, a mleko
wykazuje cechy chorobowe I jest zakakone paleczkami brucelli.
U buhaj6w spostrzega siq obrzqk i bolesnoge jqder oraz towarzy-
szqcq temu gorqczkq. Stan zapalny jqder przechodzi w przewle-
kly, tkanka jqdrowa twardnieje, w worku mosznowym zbiera siq
plyn wysiqkowy; nieraz 400-500 ml. Nierzadko nastqpuje zro-
pienie tkanki dotkniqtej procesem zapalnym, zjawia siq wyciek
z cewki moczowej oraz powstajq owrzodzenia prqcia. U kr6w
spostrzega siq czasem przewlekly stan zapalny stawow, najczq-
Lciej napiqstkowych.
U cielqt zakakonych paleczkami brucelli wystqpujq objawy je-
litowe, biegunki, ogniska zapalne w plucach, powiqkszenie
dziony i wqtroby, co najczqLciej prowadzi do gmierci.
2. BRUCELOZA OWIEC I KOZ. ZRODLA I DROGI
ZAKAZENIA
Bruceloza owiec i koz jest wywoIana glownie odmianq meli-
tensis. U owiec i k?z stwierdzano rowniek odmianq bovis (Rin-
3ard, 1933, Taylor, Lisbonne i Roman, 1931). Odmiana bovis ma
mmejszq sklonnok do rozprzestrzeniania siq w sirodowisku ho-
dowli owiec i szybciej tu znika; odmiana melitensis rozprzestrze-
nia siq szybko 1 w kr6tkim czasie zakaka pogIowie owiec, powo-
dujqc utrwalenie si enzootii na dlugi czas. Nie stwierdzono do-
td u owiec 1 koz odmiany suis. Bruceloza owiec i k6z odgrywa
du ka rolq na poiudniu Europy oraz w krajach polokonych nad
Morzem Srodziemnym i Czarnym. W Polsce nie stwierdzono
ognisk brucelozy owiec czy k6z. Chylinski (1954) zbadai za po-
mocq odczynu zlepnego i wiqzania dopelniacza surowice 1200
owiec. Odczyn wiqzania dopelniacza, ktory jest u owiec bardzo
czuly, wypadI we wszystkich przypadkach ujemnie. Odczyn zlep-
ny wypadI dodatnio w mian:ach 1/10-1/20, co odpowiada mianu
fizjologicznemu u owiec. Bye moke, ke w miarq.rozwoju hodowli
85
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?
owiec i koz pojawi sie bruceloza wywolana odmianq bovis albo
innymi odmianami. W ZSRR, Francji poludniowej, we Wloszech,
Hiszpanii i in. krajach owce odgrywajq glownq role zbiornika
paleczek brucelli.
Owce i kozy zakaZajq sie brucelozq najczegciej wzajemnie od
siebie. Czasem zakaLijq sie one od krow, z ktorymi stykajq sie
we wspolnych pomieszczeniach i na pastwiskach. Zallwaiono, ie
krowy mogq przenosie na owce i kozy odmiane bovis i melitensis.
CzIowiek mo2e zakazie owce, co stwierdzono we Francji, gdzie
od owczarzy zaczela sie enzootia brucelozy owiec. Pewnq role
w zaka2eniu owiec mon odgrywae psy, ptactwo i kleszcze.
Wspolne wypasy owiec zdrowych i zaka2onych przyczyniajq sie
do wystqpienia enzootii w stadzie.
Siedliskiem paleczek brucelli sq drogi rodne owiec i koz.
GIownym objawem brucelozy jest ronienie, schorzenia macicy,
wyciek pochwowy, uplawy. Poroniony plod, wody i blony plodo-
we stanowiq najwaniejsze r?dla zarazka. Tq drogq brucelle do-
stajq sie masowo do grodowiska owczarni, do karmy i wody, do
grodowiska pastwiska. Zarazek wydala sit z drog rodnych w cza-
sie od 4 do 6 tygodni po ronieniu. Mleko stanowi wane irodlo
zakaienia. Paleczki brucelli wydalajq sie z mlekiem owiec i koz
w duiych ilogciach ? 80-100, a nawet 200 tysiecy paleczek
w 1 ml (Berthelon, 1942). Zarazki te moina stwierdzie w mleku
owiec w czasie od 20 do 140 dni po ronieniu. Czasem stwierdza
sie brucelle w mleku znacznie dluiej i bez zwiqzku z ronieniem.
W moczu i kale owiec i koz stwierdza sie je rowniei. Nasienie
samcOw wykazuje czasem obecnoge paleczek. Wrota zakaenia
owiec i k6z stanowiq: przewod pokarmowy, rzadziej narzqd pIcio-
wy, spojowki lub skOra.
OBJAWY CHOROBOWE BRUCELOZY OWIEC I KOZ
Zakaienie dowiadczalne kozy odmianq melitensis nie wywo-
luje z poczqtku objawow chorobowych. Okolo 7-21 dnia zja-
wiajq sie przeciwciala zlepne. Mona wyosobnie wowczas pa-
Ieczki brucelli z krwi,. mleka i moczu W wymieniu powstaje
przewlekly proces zapalny. Tkanka gruczolu mlecznego staje sie
siedliskiem paleczek brucelli i irodlem wysiew-u tych paleczek
do mleka. Zakaenie dogwiadczalne lub naturalne kozy mote
86
z biegiem czasu doprowadzie do zmian chorobowych, jak: niedo-
krwistoge, wypadanie wlosa, zanik mlecznaci, kaszel, wychudze-
nie; czasem zjawia sie ronienie, wystepujqce najczegciej w 2-4
mies. ciqiy. W pierwszym roku enzootii w stadzie owiec roni
50-70, a nawet do 90% samic. W roku nastepnym roni okolo
10% owiec, a w trzecim roku ronienie znika prawie zupelnie
lub te i ogranicza sie do pojedynczych przypadkow. Wzrasta iloAe
owiec nieplodnych, i wykazujqcych schorzenie narzqdu pIciowe-
go. Wzrasta te 2 iloAe jagniqt ginqcych tui po urodzeniu wftod
objaw6w oslabienia i biegunki. U samcow wystepuje schorzenie
Aden U owiec i koz spotyka sie poza tym zmiany zapalne w sta-
wach, torebkach gciegnistych i w narzqdzie wzroku.
3. BRUCELOZA SWIN. 2RODLA I DROGI ZA.KAZENIA
Bruceloza gwin nie odgrywa w naszym kraju, jak dotqd, wiek-
szego znaczen.ia. Szaflarski i Kaminska (1952) zbadali 4354 su-
rowic od wi? poddanych ubojowi w rzeini. 2078 surowic nie
wykazalo odczynu zlepnego; wgrod 2276 surowic otrzymali naste-
pujqce wyniki: 1/5 ? 2276, 1/10 ? 1679, 1/20 ? 697, 1/40 ? 165,
1/80 ? 12, 1/160 ? 4, 1/320 ? 1. Odczyn wiqzania dopelniacza
wypadl ujemnie. A wiec 12 surowic (0,3%) dab o wynik wgtpliwy,
4 za (0,009%) dodatni. Nastepnie przebadali gwinie 3 chlewni,
w ktorych stwierdzono ronienie prosiqt. Otrzymano w 10 przy-
padkach wyniki wqtpliwe przy ujemnym odczynie wiqzania do-
pelniacza. Dane te, jak i nasze badania wskazujq na to, ie bru-
celoza gwin nie odgrywa u nas w tej chwili roll. W CSR opisal
bruceloze gwin i wyosobnil szczepy odmiany sum Niznansky
(1954). W ZSRR, Dann, USA odgrywa bruceloza gwin duiq role
epizootiologicznq i epidemiologicznq, jest wiec moihwe, ie po-
jawi SiQ i u nas. Szczepy o cechach odmiany suis wyosobnili u nas
od bydla Chodkowski i Parnas (1954).
U Awin zaznacza sie szczegolnie za1e2noge miedzy wrailiwo-
gciq na zakaenie a istnieniem zlych warunkow rodowiskowych,
nied0,ywienia, niedoborow pokarmowych. Bruceloze gwiri wy-
woluje odmiana suis; rzadziej bovis, najrzadziej zag odmiana
melitensis. Dogwiadczalnie udaje sie zakazie gwinie znacznie la-
twiej odmianq suis aniieli innymi odmianami (Huddleson). 2r6-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
87
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
diem zakaenia sq tu gwinie dotknigte brucelozg, ktore wydalajq
brucelle drogami rodnymi (plod poroniony, wody plodowe, blony
plodowe, wyciek z macicy i pochwy), z moczem, mlekiem. Knury
zaka2ajg winie nasieniem zawierajgcym brucelle. Zaka2ona kar-
ma i woda odgrywajq duig rolg w zakaieniu stada. 2rodiem za-
kaenia gwi? mogq bya krowy dotkniqte brucelozg (mleko chude,
zakaione grodowisko wspolnego bytowania w oborze lub na pa-
stwisku).
OBJAWY CHOROBOWE BRUCELOZY 8wHST
Najwa2niejszym objawem brucelozy ?whi 'jest ronieme. Spra-
wa ta przedstawia sig jednak nieco inaczej nii u bydla i owiec.
Czqsto proces zapalny wywolany przez
brucelle dotyczy tylko czqAci plodow,
inne za plody rozwijajq sig prawidlo-
wo. W takiej sytuacji nie dochodzi naj-
czOciej do ronienia. Podczas porodu-
widae czqLe plodow normalnych, inne
zag obumarle, zmacerowane lub zmu-
mifikowane. Pozostalokig tego stanu
jest zapalenie macicy, wyciek i upiawy,
czasem zapalenie gruczoiu mlecznego.
U knur6w wysuwa siq na plan pierwszy
stan zapalny jgder (ryc. 22). Objawy ze
strony jgder i innych czOci narzadu
plciowego sq u knurow czqstsze anizeli
u innych zwierzqt. Makkawiejski opisal
269 przypadkow zapalenia jgder u knu-
row zaka2onych paleczkami brucelli.
U samic i samcow spotyka sig rOwniei
w przebiegu brucelozy objawy reuma-
tyczne, ,za)qcie stawow, torebek stawo-
wych i pochewek gciqgnistych, co do-
proWadza do zaburzen ruthowybh, nie-
dowladow, a nawet poraien koficzyn.. Stan zapalny staw6w przy-
biera charakter ropny, tworzg siq potem znieksztalcenia i zrosy,
doprowadzajqce do usztywnienia stawOw. Zwierzqta chudng,
stajq siq podatne na inne ostre zakaenia i nterzadko ging.
-Rye. 22. Zapalenie j4der
knura wywolane paleczkg
brucelli (Hutyra, Marek,
Manninger).
88
a ,
?ati-
4. BRUCELOZA KONI, OSLOW I MULOW. 2RODLA I DROGI
ZAKAZENIA
Konie, osly i muly sq wrailiwe na zaka2enie wszystkimi od-
mianami brucelli. NajczqAciej stwierdza siq u koni odmiang bovis.
Zrodiem zaka2enia koni sq krowy, owce, kozy, gwinie lub konie
wydalajqce z moczem paleczki brucelli. Bytowanie koni w jed-
nym pomieszczeniu z krowami jest najczqstszq przyczynq zaka-
enia, a wspolne dla bydla i koni pastwiska ulatwiajg zaka2enie
koni. Zasadniczq bramg wejgcia zarazkow jest przewOd pokar-
mowy.
OBRAZ CHOROBOWY BRUCELOZY KONI
U koni chorych zjawiae sig mo2e gorqczka, wychudzenie, nie-
dokrwistok, osiabienie i poty w czasie pracy. CzOciej spostrzega
sig objawy ze strony narzqdu ruchu, jak: zropienie i przetoka
kiqbu, stan zapalny stawow, w ktorych dochodzi powoli do
usztywnieri I zrostow. Czasem wystqpujg zimne ropnie na przed-
piersiu, miqdzy miqgniami konczyn, na szyi. Sprawy te utrzy-
mujq siq dlugo, czasem latami. Przerzuty ropne i zatrucie do-
prowadzajq czasem zwierzq do 6mierci. W innych przypadkach
wystarczy zabieg chirurgiczny, aby stan ulegi poprawie.
5. BRUCELOZA PSOW I KOTOW
U psa i kota zdarza siq bruceloza riadko. CzOciej spotyka siq
zaka2enie bezobjawowe, wyraZajgce siq dodatnim odczynem se-
rologicznym. Zakaione psy i koty mogg wydalae paieczki bru-
celli z moczem; dotyczy to szczegolnie ps6w pasterskich. Wy-
osobniono brucelle z wgzlow chionnych krezkowych psa i kota,
wykazujqcych, wysokie miana odczyn6w serologicznych. Spo-
strzegano u ps6w miana odczynu zlepnego od 1/600 do 1/10 000.
Badania Thomsena (1953) wykazaiy, ie na wsi u psow bruceloza
wystqpuje czOciej ani2eli w miegcie. Wgrod 60 ps6w badanych
w Kopenhadze aden nie wykazai dodatniego odczynu serolo-
gicznego; natomiast wgrod 58 psow wiejskich pochodzgcych z go- ?
spodarstw dotkniqtych brucelozq bydla, u 19 stwierdzono do-
datnie odczyny serologiczne. Van der Hoeden (1932) zbadai sero-
logicznie 442 psy, stwierdzajgc dodatnie wyniki u 16,3%* (odczyn
, 89
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
zlepny) i u 10,2% (odczyn wiqzania dopelniacza). Eremin* (1949)
badal psy owczarskie w Turkmenii. W roku 1938/26,4% psow
wykazywalo dodatnie odczyny serologiczne, a w r. 1948 liczba ta
spadla do 2,650/o, co pozostaje w zwiqzku ze spadkiem odsetka
zakaionych owiec i bydla. Autor zwraca uwage na .rolg psow
w epizootiologii brucelozy. Szaflarski i Kaminska (1951) przeba-
dali 192 surowice psow (81 psow z rakarni i 111 psow z PGR-Ow
kilku powiat6w). U psow miejskich nie stwierdzono odczyn6w do-
datnich. U ps6w iyjqcych w majqtkach dotknietych brucelozq by-
dla bylo 16,1% wynikow dodatnich. Autorzy zwracajq uwage na
to, aby tworzqc obory wolne od brucelozy usuwae zakaione psy.
Mithienberk (1937) podaje, ie pies pasterski wykazujqcy odczyn
zlepny 1/400 pokqsal czlowieka i zakazil go brucelozq. Na1e2y
zwrocie uwage na glin e zawierajqcq paleczki brucelli. W nerkach
psich stwierdzono iywe brucelle.
U psow i kotow wystepuje najczeAciej odmiana bovis; wyosob-
niano w pojedynczych przypadkach odmiang suis i melitensis. Za-
ka2enie nastepuje najcze?ciej drop doustnq.
OBJAWY BRUCELOZY PSOW I KOTOW
U psow i kotow spostrzegano nastepujqce objawy: ronienie, za-
palenie macicy, zapalenie wezIow chlonnych, zropienie *ler, wy-
chudzenie i niedokrwisto?e.
6. BRUC. ELOZA PTAKOW
PrOby do?wiadczalnego zaka2enia drobiu nie daly wynikow;
paleczki odmiany bovis wprowadzane kurom domieAniowo, do-
iylnie, dotrzewnowo i dospojowkowo nie wywolywaly objawow
chorobowych. Mimo zakaienia duiymi dawkami brucelli nie udalo
sie Koeglowi wywoIae choroby kur i golebi. Innym udawalo sie
zaka2ae chorobowo wyniszczone piskleta i wywolaa do?wiadczalne
zakaienie doroslego ptactwa. Okazalo sie, ie najlatwiej uclaje sie
zakazie odpowiednio zjadliwymi szczepami brucelli'kury, goIebie,
indyki. U ptakow zaka2onych do?wiadczalnie mo?na zauwaiya
biegunke, niedokrwistoge, wychudzenie i niedowlady. Huddleson
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
90
_
-477:At
wykazal brucelozq u drobiu w warunkach naturalnych. Kury za-
kaiajq sie od bydla paleczkami odmiany bovis. Kury zakaione
skladajq jaja, zawierajqce czasem brucelle. Wykazaligmy, ie pa-
leczki brucelli iyjq bardzo bujnie w zarodkach jaja kurzego.
7. BRUCELOZA ZWIERZAT DZIKO ZYJACYCH.
OGNISKA BRUCELOZY W PRZYRODZIE
Badania ekologiczne Patvlowskiego, ktorych wynikiem jest
nauka o naturalnych ogniskach chor6b odzwierzecych, zostaly
wykorzystane rowniei przez badaczy radzieckich dla wyja?nienia
roli zwierzqt dzikiej przyrody jako zbiornika brucelozy. Pawlowski
I Gattuzo * (1945) zwrocili uwage na swoistq geneze ognisk bruce-
lozy w przyrodzie.
Wedlug nich kierunek krq2enia jest tu odmienny nii w in-
nych zaka2eniach; od grodowiska hodowlanego, poprzez pastwiska
i iyjqce na nich gryzonie oraz stawonogi do "rodowiska zwierzqt
polnych i lekiych; std kierunek powrotny ku rodowisku
hodowli zwierzqt gospodarskich i czlowieka. Zdrodowski (1952)
podaje, ie zwierzeta iyjqce dziko (cieplo- i zimnokrwiste) mogq
ulegae do?wiadczalnemu i naturalnemu zaka2eniu paIeczkami bru-
celli. Uznaje on slusznok tezy Pawlowskiego i Gattuzo* o moili-
wo?ci wystepowania naturalnych ognisk brucelozy, zloionych
z roinych gatunkow zwierzqt, ktOre stanowiq cziony Iaricucha
krqenia zarazka w grodowisku biocenozy le?no-stepowej. Nie-
wqtpliwq role odgrywajq w tym laricuchu gryzonie. Myszy polne
i szczury moina zakazia do?wiadczalnie wszystkimi odmianami
brucelli, wystepuje tei u nich zakaenie naturalne. Wydalajq one
brucelle z moczem. Karkadinowski zwraca uwage na role szczura
Aniadego w epidemiologii brucelozy. W majqtku dotknietym gro-
madnq brucelozq bydla zbadaI on 34 szczury i stwierdziI u 11%
zakaienie'paIeczkami brucelli.
Zdrodowski i Tarasow (1934) wykazali, ie susly moina zakaziO
dowiadczalnie, oraz 2e ulegajq one zakaeniu w warunkach na-
turalnych..StiepanOw* (1951) zbadaI w Turkmenii 46 susIoi,v iy-
jqcych na pastwisku, na -ktorym wypasano stada owiec dOtkniete
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
91
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
brucelozq; wykazaI dodatnie odczyny serologiczne u 8,60/0, u 1 za?
susla stwierdzii brucelle w narzqdach wewngtrznych. Zbadal row-
niei 24 myszy pone i u 2 wykazal dodatnie odczyny serologiczne.
Naturalne zakaienie brucelozq, stwierdzono rowniei u zajqcy
I u dzikich krolikow (Niznalisky). Roux* badal w Szwajearii za-
jqca, u ktorego stwierdzii w plucach liczne szarobialawe ogniska
i powigkszenie Sledziony. Z pluc wyosobniono paleczki, ktore wy-
wolywaly u Swinek morskich powiqkszenie wgzIow chlonnych,
a ze Sledzony gwinek wyosobniono szczep, ulegajqcy zlepianiu
z surowicq tych zwierzqt w mianie 1/2500. By1 to szczep brucelli.
Biirgisser* opisal wieeej przypadkow brucelozy zajqcy, u ktorych
stwierdzono ogniska ropne i guzy serowate pod skorq, w miggniach,
plucach, wqzlach chIonnych, wqtrobie, Sledzionie, jqdrach, jaj-
nikach, w macicy i w nerkach. Biirgisser wyosobniI szczepy r62-
niqce siq od odmiany bovis, melitensis i suis; nazwal on je Brucella
leporis. We Francji, zwrOcono uwagg na badanie zajqcy w zwiqzku
z tularemiq. Jacotot i Vallee (1953) stwierdzili 2 nowe przypadki
brucelozy zajgcy i wyosobnili odmianq melitensis. Niznansky
stwierdzii w CSR brucelozq u zajqca pochodzqcego z obszaru
nego, w ktOrym padla wieksza liczba tych zwierzqt. Stwierdzono
u niego zmiany w plucach, Aledzionie, pod skorq; wyosobniono
szczep odmiany bovis. Dubois opisal zakaienie brucellami u dziko
yjqcych prze2uwaczy. W USA stwierdzono paleczki brucelli u bi-
zonOw, losi, lisow, jeleni, u ptactwa, jak indyki, wroble, golqbie,
baianty (Harris).
Szereg zwierzqt zimnokrwistych mo2na zakaae doSwiadczal-
nie. Woskriesjenski" (1937) zaka2aI dootrzewnowo jaszczurki i wy-
kazywaI brucelle w narzqdach wewnqtrznych. Antonow" (1941)
zakaaI aby. Studiencow 'lc* (1946) stwierdzaI u ab zakaionych
brucellami miano odczynu zlepnego 1/140; paleczki brucelli zacho-
wywaly iywotnoS? narzqdach 2aby. w ciqgu 80 dni .od chwili
zakaienia. Del Vecchio zauwayI, ze 2aby i krety sq wrailiwe na
odmianq melitensis a niewrailiwe na odmiane bovis. Omarow"
(1951) podaje, 2e ryby hodowane w wodzie zakaonej brucellami,
zaka2aly sig i udawalo mu siq wyosobnie brucelle narzqd6w ryb
92
* Cyt. L?ffler.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
w czasie od 15 do 40 dni, a otrzymane szczepy wykazywaly zmniej-
szonq zjadliwoga.
Renoux i Quatrefages (1951) stwierdzili, ie ?yjqce na lqkach
i pastwiskach Alimaki (Helix aspera) bywajq zaka?one paleczkami
brucelli.
Zwrocono uwagg na rolg stawonogew w rozprzestrzenianiu pa-
leczek brucelli w ogniskach naturalnych i w Arodowisku hodowla-
nym: Na rolq stawonogow w rozprzestrzenianiu .gorqczki
malta?-
skiej, zwrocil jui uwagq Zammit*. Wedlug niego wystcpujqca
na Malcie mucha Acartomyia Zammitii moie bye przenosicielem
paleczek brucelli. Horrocks, Zammit i Kennedy* stwierdzili, ie
komary Culex pipiens i Ste gomyia fasciata, rOwniei przenoszq bru-
celozg. To samo dotyczye moie Stomoxys calcitrans. Udalo siq
cbAwiadczalnie przenieSe paleczki odmiany melitensis z zakaionej
gwinki morskiej na malpy za pogrednictwem stawonog6w. Czion-
kowie komisji angielskiej uznali jednak t drogg zakaienia ludzi
i zwierzqt za malo wainq. Mimo to badania kontynuowano.
U sztucznie zakaionych much stwierdzono paleczki brucelli w cza-
sie od 2 do 7 dni. Udalo sig zakazie i wykazaa dlugotrwaIe nosi-
cielstwo u roinych much (Muscina stabulans, Stomoxys ca/citrans),
moskitow (Stegomyia fasciata, Acartomyia Zammiti) (Harris, 1951).
Woskriesjenski", Zotowa** i in. (1936) zakaiali brucellami kle-
szcze Ixodes rictnus; glodne kleszcze karmili iywq krwiq zaka2o-
nych Swinek morskich Kleszcze zaka2a1y siq i przekazywaly zarazki
transowarialnie na dalsze pokolenia. Udalo siq rowniei dogwiad-
czalnie zakazie inne kleszcze, odgrywajqee duq rolg w epidemio-
logii innych chor6b odzwierzqcych, jak: Haemaphysalis anato/i-
cum, Haemaphysalis mar ginatum, Haemaphysalis turanicum, Der-
macentor marginatus i Ornithodorus lahorensis. W ciele tych kle-
szczy wykatywano brucelle w eiqgu 12 miesigcy (Pawlowski**,
Stiepanow" i in., 1945). Waine jest stwierdzenie Samsonowa",
ktory wykazaI u kleszczy zebranych n?rowach (Bopphi/us)
i owcach (Hyalomma i Ripicephalus), paleczki brucelli, Gattuzo *
(1944) karmil winki morskie kleszczami zebranymi na zaka2o-
nych owcach i zakazil je brucelozq. Towar (1947) stwierdziI pa-
Cyt. Harris.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
93
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
leczki-brucelli wk-?d schwytanych stawonogOw: Boophilus annu-
latus, Amblyomma i inne. Kleszcze, pluskwy i muchy dajq si za-
kazie wszystkimi 3 odmianami brucelli. Najbardziej zjadliwq oka-
zala sie odmiana suis. Samice przenoszq brucelle na jaja i larwy.
W 3. miesiqce po zakaieniu stwierdza sie je jeszcze w kale. Uklu-
cie kleszczy wywoluje zaka2enie gwinek morskich. Preparaty zro-
bione z tkanek narzqdow stawonogow wykazujq komorki wypel-
nione brucellami. Wei/man (1951) zakaial muchy Stomoxys cal-
citrans mlekiem i materialem plodowym zawierajqcym brucelle.
Przystawienie tych much do skOry Awinek wywolywalo zakaie-
nie. Riemiencowa* (1951) przebadaIa 11 267 kleszczy zebranych
na zwierzetach, zakaionych brucelozq i wykazala obecnok bru-
celli u 7 kleszczy (0,06?/o) i wyosobnila 2 szczepy brucelli z iolqdka
komarow zebranych na krowach zakaionych brucelozq. Ostatnio
zwraca sie uwage na role kleszczy Dermacentor Nutta/ia i Hya-
lomma mar ginatum w podtrzymywaniu ognisk brucelozy. Jui
przedtem Pawlowski* stwierdziI u kleszczy Dermacentor margi-
natus zlowionych na bydle i innych zwierzetach brucelle. Pritu-
lin* zIowiI na krowach wykazujqcych wysokie miana odczynow
serologicznych 120 kleszczy Derm. Nuttalia i 30 kleszczy Hyalom-
ma mar ginatum. Kleszcze te przystawiano do gwinek morskich
wolnych od brucelozy i uzyskiwano zakanie. Zdrodowski wy-
ra2a poglqd, ie sprawa naturalnych ognisk brucelozy wymaga dal-
szych badari ze szczegolnym zwr6ceniem uwagi na kleszcze. Przy-
toczone badania wskazujq na nielivqtpliwe znaczenie zwierzqt
jqcych w przyrodzie dla rozprzestrzenienia brucelozy w przyro-
dzie i w hodowli zwierzqt gospodarskich.
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
a
ROZDZIAL IV
EPIDEMIOLOGIA BRUCELOZY
Zachorowania ludzi wywolane przez brucelle dzielimy pod
wzgledem epidemiologicznym na:
.gromadne (epidemiczne, endemiczne) i pojedyncze (sporadycz-
ne);
zawodowe i nie zwiqzane z pracq czlowieka;
wiejskie i miejskie.
Osobnego omOwienia wymagajq bezobjawowe zakaienia ludzi.
Zachorowania gromadne wywolane sq odmianq melitensis,
a ..rOdlem ich sq owce i kozy. Zachorowania pojedyncze wywoluje
odmiana bovis, irodlem zag jest bydlo rogate i inne zwierzeta go-
spodarskie. Odmiana suis moie wywola6 obok pojedynczych za-
chorowari ludzi rowniei zachorowania gromacIne, a irodlem za-
ka2enia jest tu Awinia. Zakaenia zawodowe odgrywajq w naszym
kraju glownq role. Dotyczq one ?sob stykajqcych sie w swej pracy
z materiaIem zakainym ze zwierzetami zakaionymi, odchodami
i wydalinami zwierzqt, z nawozem, miesem i mlekiem. Sq to pra-
cownicy zootechniki i weterynarii, robotnicy ferm hodowlanych
i drobni hodowcy, robotnicy przemyslu miesnego i mleczarskiego,
pracownicy zakladow naukowych i pracowni bakteriologicznych.
Przypadki zaka2enia w miegcie ? poza zakiadami przetworstwa ?
wywolane sq spoiywaniem mleka, przetworow mlecznych i zaka-
ionego miesa.
Na wsi i w przetworniach, gdzie wystepuje bruceloza owiec
i Viz wywolana odmianq melitensis, zachoraWalnoge ladzi styka-
jqcych sie ze irodIem paleczek jest bardzo dua i moie siegaa na-
wet 100%. Bruceloza wi? wywolana odmianq suis mo2e wywo-
Iywae zachorowania ludzi stykajqcych si ze irodlem zarazka
w 20--300/o. Bruceloza bydla wywolana odmianq bovis wywoluje
zachorowalnoge nara2oriych na zakaienie w granicach okolo
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
95
I ri
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
5-15%. Te stosunki nie mogq oczywikie bye uwaiane za nie-
zmienne i stale. Niejednokrotnie spostrzegano w USA, ZSRR
i w innych krajach, 2e odmiana bovis moie wywolywae wiqkszy
odsetek zachorowalrioki. ZaleZy to, jak jui wspomniano, od zja-
wystqpujqcych u zwierzqt szczepow brucelli. WykazaI to
dawiadczalnie Morales-Otero*, ktory zakaZal ludzi ? ochotnik6w
szczepami roZnego pochodzenia. Odmianq melitensis zakaiali siq
oni zawsze poprzez skOrq i przewOd pokarmowy; odmianq bovis
poprzez skorq nie zawsze, a przez przew6d pokarmowy w wyniku
dlugotrwalego spoZywania duZych i1oci paleczek. Nicolle, Burnet
i Conseil wprowadzili pod skOrq dWom ochotnikom okolo miliarda
paleczek brucelli odmiany bovis, trzem innym za odmiany suis
i aden z ochotnikow nie zachorowai. Zjadliwok szczep6w, wraZli-
wok ustroju oraz i1oci wprowadzonych paleczek odgrywajq wiqc
rolq decydujqcq.
Potencjalny zbiornik brucelozy w naszej hodowli jest dok du-
y. Ludzie zatrudnieni w gospodarstwach brucelozowych majq
stycznok z krowami, pijq surowe mleko, jednak mimo to zacho-
rowan jest malo, wiqcej natomiast przypadkow zakaZenia bezobja-
wowego. Aby zrozumiee przyczyny tych zjawisk, trzeba wziqe pod
uwagq, Ze do wystqpienia brucelozy potrzebne sq takie czynniki,
jak zarazek, przeno?niki zarazka i wrailiwy na zakazenie ustroj.
Zarazek wystqpuje u nas wgrod bydla bardzo czqsto w postaci
szczepow o rOZnej zjadliwoki. Badania nad zjadliwokiq szcze-
pow wyosobnionych w kraju wykazaly znaczne roZnice zjadli-
woki dla zwierzqt dogWiadczalnych; ta zmiennok naszych szcze-
p6w odmiany bovis wplywa na wystqpowanie zakaZen bezobja-
wowych i objawowych u ludzi pracujqcych w Arodowiskach zaka-
Zonych.
Lisbonne i wspolpr. wyroiniajq nowq jakby odmianq bovis, przy-
stosowanq do ludzi, okreglonq nazwq varietas bovinohumana. Ma
ona bye zjadliwsza dla ludzi. Te zjawiska mogq tlumaczye, dla-
czego mimo duZego zbiornika paleczek brucelli w gospodarstwach
hodowlanych zachorowania ludzi sq rzadkie: Niemniej jednak
w zwiqzku z nasileniem brucelozy bydla, czqstsze sq zachorowania
ludzi. Mona przytoczye na dow6d tego pracq Hochstadta* (1934),
* Cyt. Harris.
96
ktory zbadal w USA 12 000 historii chorob z lat 1913-1927, po-
szukujqc opis6w objawOw choroby Banga. Nie udalo siq tego
stwierdzie, wyraZa wiqc poglqd, i dawniej nie bylo tej choroby
u ludzi, albo tei byla wyjqtkowo rzadka. PasaZe odmiany bovis na
zwierzqtach zwiqkszyly zjadliwok dla ludzi, co doprowadziIo do
obecnego stanu nasilenia brucelozy. Trzeba siq, jego zdaniem,
ii-
czyC z dalszym uzjadliwieniem brucelli. Horstman* podaje, ie
w prowincji Szlezwig-Holsztyn bruceloza bydla byla dawniej nie
znana, a rozprzestrzenila siq dopiero w latach 1927-1930, w 3 lata
potem zjawily siq przypadki brucelozy ludzi. Jednalde mimo du-
ego rozprzestrzenienia brucelozy bydla przypadki zachorowan
ludzi sq rzadkie. Zdaniem autora nie wiadomo czy jest to wyni-
kiem opornoki ustroju ludzi, czy teZ tego, ie odmiany bovis
o wiqkszej zjadliwoki dla ludzi wystqpujq na razie rzadziej.
Hudd/eson, podzielajqcy ten poglqd, zauwaZyl, Ze szczepy nowej,
przystosowanej do ustroju czlowieka odmiany sq zjadliwsze dla
malp, za w badaniu roZnicowym sq one mniej wraZliwe na fuksy-
lig (1/25 000). Bye mo2e, Ze uzjacIliwianie siq tej odmiany postq-
puje dalej, i to pozwala przyjqe moZliwok wzrostu nasilema bru-
celozy pochodzenia bydlqcego u ludzi. Liczne dogwiadczenia wy-
konane na zwierzqtach wskazujq na to, Ze duZy wplyw na zaka-
Zenie wywiera Hoge paleczek wprowadzona do ustroju oraz ich
zjadliNvok. Na ogOl material zakaZny pochodzqcy z przypadkow
ronieri u bydla stanowi wiqksze niebezpieczeristwo zakaZenia lu-
dzi aniieli mleko krowie.
Nie jest te2 bez znaczenia droga, ktorq paleczki brucelli wni-
kajq do ustroju. Due i1oci zjadliwych paleczek wcierane do
skory rqki w czasie pracy przy porodzie lub innej czynnoki przy
zakaZonych krowach wywolujq nierzadko ciqZki stan choroby.
Podobne rrmiej zjadliwych paleczek spoiywane z mlekiem
nie wywojujq zazwyczaj czynriej postaci brucelozy, a doprowa-
dzajq najczqkiej do stanu zakaienia.bezobjawowego lub do uczu-
lenia. Przeniestenie paleczek brucelli ze irodla zwierzqcego na
czlowieka odbywa siq drogq pokarmowq (glownie przez mreko)
lub drogq skornq (stycznok bezpo?rednia z materialem zakai-
nym).
* Cyt. Harris, 1951.
Bruceloza 7
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
97
9
i! "
fl
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Dalszym czynnikiem o duiym znaczeniu epidemiologicznym jest
wra2liwok ludzi na zakaienie oraz warunki higieny pracy i hi-
gieny rodowiska pracy (zoohigieny). Niedo2ywienie, awitamino-
za, spadek odpornoki ustroju na skutek choral) wyniszczajqcych
wplywajq niewqtpliwie na zwigkszenie wra2liwoki na zaka2enie.
Spostrze2enia nasze dotyczqce pracownikow weterynarii wska-
zujq na to, 2e przepracowanie, przeziebienie, schorzenia oslabia-
jqce ustroj (niedokrwistok, gru2lica) sprzyjajq czynnemu zaka-
2eniu brucelozq, a u ludzi z brucelozq przewleklq wywolujq- za-
ostrzenia procesu chorobowego. Mo2emy przytoczye pouczajqcy
przypadek. Lekarz weterynarii stykal si wiele z zaka2onym i ro-
riiqcym bydlem, udzielal pomocy weterynaryjnej obna2onq rekq,
ale nie odczuwal 2adnych dolegliwoci. Bylo to w r. 1948; praw-
dopodobnie wOwczas zakazil sie on bezobjawowo. Od tego czasu
do r. 1952 nie stykal siq z zaka2onym bydlem i nie pracowai w p0-
lo2nictwie. Mimo to po przeziqbieniu i przy przerneczeniu zachoro-
wal nagle na ostrq brucelozq. Nie jest to przypadek odosobniony.
Swiadczy to o istotnym znaczeniu epidemiologicznym zakaien bez-
objawowych i roll spadku odpornoki w uczynnieniu drzemiacego
procesu zaka2enia brucelozq. Sluszny jest poglqd, ie nie ma bez-
wzglqclnego rozgraniczenia miedzy brucelozq bezobjawowq i obja-
wowq: obie postacie zaka2enia mogq przechodzie wzajemnie w sie-
bie w rezultacie oddzialywania odpornoki warunkow bytowych
i pracy. Dlatego te2 ujawnienie ludzi wykazujqcych dodatnie od-
czyny serologiczne i alergiczne oraz pracujqcych w 6rodowisku
zaka2onym ma du2e znaczenie.
1. ROZPOWSZECHNIENIE BRUCELOZY W ROZNYCH
KRAJACH
Wydaje sie, 2e bruceloza nale2y do chorob rozprzes.trzeniajq-
cych sig w ro2nych krajach i ulegajqcych jakokiowym zmianom
ze skIonhokiq do nasilenia chorobotworczoki. Mona by przyjq6
za Jugkowcem (1954), 2e pierwotnie tylko bydlo rogate byIo zbior-
nikiem brucelozy, ktora przeszla potem na szereg innych zwierzqt
dornowych i dziko ky-jqc-y-ch, wz.magaj4e przy tym swq zjadliwoge.
Powstawanie coraz to wiekszych iloci ferm hodowlanych, inten-
syfikacja hodowli, handel miqdzynarodowy i wewnqtrzkrajowy
98
zwierzqtami ? wszystko to mo2e sprzyjae dalszemu rozprze-
strzenianiu sie brucelozy zwierzqt i uzjadliwianiu sie zarazka.
Zasiqg geograficzny tej choroby jest wyjqtkowo obszerny; na ca-
lym obszarze kuli ziemskiej wystwuje ona u zwierzqt i u ludzi,
poczqwszy od obszarow polnocnych (Alaska, ziemie polnocne
ZSRR), a2 do krajow tropikalnych i na poludnie od nich.
Niektorzy autorzy okreglajq 46? szerokoki polnocnej jako gra-
nice miqdzy zasiggiem epidemicznej brucelozy wywolanej odmia-
na koziq i owczq a sporadycznq brucelozq (chorobq Banga) wywo-
lanq odmianq bydlecq i wi?skq. Zdrodowski slusznie przeciw-
stawia sie takiemu statycznemu rozgraniczeniu geograficznemu
wystgpowania brucelozy.
Ro2ne odmiany brucelli wystqpujq nierzadko obok siebie na tym
samym obszarze ekologicznym, niezalanie od strefy klimatycznej
(np. odmiana melitensis na polnocy ZSRR i na polnocy Francji,
odmiana bovis w poludniowej czqki Indii, w Afryce Poludniowej,
w Ameryce Poludniowej). Rozprzestrzenienie geograficzne bru-
celozy wywolanej odmianq melitensis zwiqzane jest miqdzy in-
nymi z nasilemem hodowli owiec i k6z. Z takim zatem zastrze-
zeniem wyro2nimy za Zdrodowskon 2 strefy rozprzestrzenienia
brucelozy w Europie:
1. Srodkowo-zachodnia I poInocna Europa ?
stref a o przewadze choroby Banga i o du2ym rozprzestrzenieniu
brucelozy bydla. Nie wszystkie kraje posiadajq dokladne dane sta-
tystyczne w tym zakresie. Wymienimy te kraje, w ktOrych istnieje
dobra rej es tracj a.
Dani a. W okresie 1931-1939 zanotowano 4909 przypadkow
brucelozy ludzi; rednio rocznie okolo 500 przypadkOw. U bydla
wystepuje bruceloza w 21,5-35,4N. W roku 1952 zapisano tam
196 przypadkow brucelozy ludzi.
Szw ecj a. W okresie 1931-1939 zanotowano 1315 przypad-
kOw brucelozy ludzi. U bydla rogatego stwierdza sie nie mniej jak
10?/0 zaka2en. W roku 1952 zapisano 20 przypadk6w brucelozy
ludzi.
Sz wal cari a. W okresie od 1931 do 1939 r. zanotowano 649
przypadkOw brucelozy ludzi; stan zaka2enia bydla du2y. W roku
1952 zapisano 196 przypadkow brucelozy ludzi.
Niemc y. W okresie 1929-1934 zanotowano 2654 przypad-
7*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
99
r')
tr5-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
kOw brucelozy ludzi. W czasie od 1937 do 1939 r. ? 1016 przy-
padkOw. Okolo 500/0 gospodarstw hodowlanych wykazywalo za-
ka2enie krow.
W pozostalych krajach Europy grodkowo-zachodniej i pOlnocnej zanoto-
wano w r. 1952 nastwujace liczby przypadkow brucelozy u ludzi: Austria
24, Belgia 8, Francja (glownie poludnie) 1400, Niemcy zach. 207, Irlandia 6,
Holandia 14.
RownoczeAnie statysfylca wykazuje nastgpujacy odsetelc zaka2enia by-
dla: Austria okolo 20, Belgia okolo 10, Czechoslowacja okolo 30-40, Dania
okolo 13, Francja okolo 20, Niemcy zach. okolo 50, Holandia okolo 40,
Szwecja okolo 1, Szwajcaria okolo 40, Anglia okolo 40.
Podobna sytuacja istnieje w pozostalych krajach Europy ?rodkowej i poi-
nocnej.
2. Europa p oIudnio w a ? strefa rozprzestrzenienia epi-
demicznej brucelozy. Wyspa Malta (i sqsiednie) wykazuje rocznie
850-2000-przypadkow zachorowan ludzi. W latach 1931-1939 za-
notowano tame 11 423 przypadkOw brucelozy ludzi. Stwierdza
sie tam rowniei masowe zaka2enia k6z i owiec.
WIoch y. W latach 1931-1939 zapisano tam 25 730 przypad-
kow brucelozy ludzi. Wedlug Alessandriniego* liczba ta nie obej-
muje faktycznego stanu jej rozprzestrzenienia; nazywa on to scho-
rzenie ?niebezpieczeristwem spolecznym". ROwnoczeAnie stan za-
ka2enia owiec i k6z siega 50, 80 i okolo 100%.
Fr an cj a. W latach 1931-1939 zanotowano tam 3 570 przy-
padkow brucelozy ludzi. Wedlug Lisbonne'a, Taylora i in. liczba
ta nie odpowiada stanowi rzeczywistemu. Wedlug nich rocznie
zapada tam nie mniej jak 3000-4000 ludzi, gIownie na wsi.
W departamentach poludniowych i zachodnich wystepuje zaka-
2enie odmianq melitensis, w departamentach polnocnych i wschod-
nich odmianq bovis i suis. Mrod owiec i koz oraz "bydla bruce-
loza wystepuje jako zaka2enie masowe.
Hiszpani a. Rocznie notuje sie tu grednio. 5000 przypadkoi,v
brucelozy ludzi. Stan zaka2enia owiec i k6z 20-60%. ,
Grecj a. W latach 1931-1939 stwierdzono tu 319 przypad-
kow brucelozy ludzi. Prawclopodobnie rejestracja jest niedosta-
teczna.
U S A. Bruceloza stanowi tu zagadmenie o du2ej wadze epide-
'* Cyt. Loffler.
100
:1
;t
miologicznej. W pOlnocnych stanach wystepuje sporadycznie lub
masowo zaka2enie wywolane przez odmiany bovis i suis. W sta-
nach poludniowych g6ruje odmiana owczo-kozia. Bruceloza by-
dia, win, owiec i innych zwierzqt jest bardzo rozpowszechniona.
W latach 1930-1941 zanotowano w 48 stanach ? 29 594 przy-
padkow brucelozy.
Kanad a. W roku 1950 zapisano 188 przypadkow; wystepuje
tu bruceloza pochodzenia bydlecego, stanowiqc rownie2 zagad-
nienie o niemalym znaczeniu spolecznym.
Meksy k. W r. 1950 zapisano 1368 przypadkow. U bydia,
owiec i koz wystepujq odmiany hydleca i owczo-kozia (52,4-75%).
Te same odmiany wywolujq epidemie i pojedyncze przypadki
brucelozy ludzi. W Argentynie, Brazylii, Peru, Chile, Urugwaju,
Wenezueli itd. bruceloza wystepuje epidemicznie i sporadycznie
jako wane zagadnienie spoieczne.
Wystepuje ona w nastepujqcych krajach Afryki: Algier, Marok-
ko, Tunis, Egipt, Sudan i Kenya, Kongo, Angola, Nigeria, Afryka
Poludniowa. Wystepuje rownie2 w krajach Azji: w Tureji, Palesty-
nie, Iranie i Iraku, Indiach, Indochinach, Indonezji, Chinach i Ja-
ponii; take w Oceanii i Australii. Spotyka sie tu zakaienia, wy-
woIane odmianq bydlecq i kozio-owczq. Rejestracja brucelozy
nie stoi w tych krajach na wlakiwym poziomie. Oczywikie dane
te sq niewqtpliwie bardzo niepelne, zaleine od poziomu diagno-
st'yki terenowej i od naleiytej rejestracji przypadkow brucelozy,
ktora w krajach siabiej rozwinietych przedstawia sie zazwyczaj
niedostatecznie.
Z S R R. Dzieki dobrze zorgamzowanej rejestracji przypadkow
brucelozy, w miekie i na wsi, ma sie tu wlakiwy obraz rozprze-
strzenienia brucelozy, odpowiadajqcy stanowi rzeczywistemu.
W poludniowo-wschodniej czeki ZSRR odgrywa glownq i du2q
role bruceloza wystepujqca epidemicznie, wywolana odmianq
melitensis. W czeki 6rodkow.ej poInocnej -obszarow ZSRR wy-
stepuje sporadycznie bruceloza pochodzenia bydlecego i gwiri-
skiego. Ale i tu zdarza si zakaZenie odmianq melitensis (owce).
1
Polsk a. Stan diagnostyki i rejestracji, do r. 1939 nie ujaw-
nil istotnego stanu zakatenia ludzi. W okresie okupacji nic sie
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
101:
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
w tym zakresie nie zmienilo. W Polsce Ludowej poprawialy sig
z roku na rok warunki badania na brucelozg, metody rozpozna-
wania i rejestracja przypadkow.
Sq jednak2e jeszcze braki w tym zakresie i dlatego wyniki na-
szej statystyki pozostajq niewqtpliwie w tyle za stanem faktycz-
nym. Mo2na to wykazae na przykladzie poszczegolnych woje-
wodztw.
W Wojew. Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w B. zanotowano U ludzi
w latach:
1945 0 przyp. brucelozy
1946 6
1947 15
1948 48
1949 52
1950 64
1951 51
f f
I f
21
W Wojew. Stacji San.-Epid. w S. zanotowano:
1946
1 przyp. brucelozy
1947
10
I
21
1948
17
It
ft
1949
50
f I
It
1950
16
?1
1951
6
ft
1952
15
?
1953 (do IX) 28 przyp. brucelozy
W miarq polepszania siq stanu rozpoznawania rejestruje sig
wiqcej przypadk6w brucelozy. Zachodzi potrzeba usprawnienia
rejestracji w wojewodzkich stacjach san.-epidemiologicznych.
Rownoczegnie stan zaka2enia bydla zmniejszyI sig w stosunku do
sytuacji przedwoj ennej .
2. 2YWOTNOSe PALE CZEK BRUCELLI W SRODOWISKU
ZEWNWRZNYM
Brucelle na1e2q do paleczek doge opornycli na szkodliwe dzia-.
Ianie czynnikow grodowiska zewngtrznego. Ma to duke znaczenie
epizootiologiczne i epidemiologiczne. Wysuszona hodowla agaro-
wa brucelli wykazuje 2ywotnoge w ciqgu 121-276 dni. Szczepy
liofilizowane pozostajq przy 2yclu w ciqgu kilkunastu miesiqcy
i dlu2ej. W roztartych 1' wysuszonych blonach plodowych pozo-
102
*4
stajq one 2ywe w ciqgu 120 dni, a w macicy przez caly czas ci42y
i po porodzie. U krow pozostajq iywe w drogach rodnych w ciqgu
3 tygodni po porodzie lub ronieniu. We krwi suszonej 2yjq przez
17-23 dni. W gnojOwce zachowujq iywotnoge 5 dni, w moczu
4-17 dni, w nawozie (latem) okolo 24-48 godzin. Brucelle po-
zostajq 2ywe w ziemi ogrodowej 2,5-3,5 miesigcy, w kale w ciq-
gu 5 miesiqcy, w sianie 5,5 miesiqcy. Zucie trawy i slomy zaka-
2onej mo2e spowodowae zaka2enie. Brucelle pozostajq iywe na
wysuszonych nitkach jedwabnych w ciqgu 6 tygodni. Tak samo
dlugo zachowujq 2ywotnoge w pyle i kurzu. Stwierdzono zaka-
2enie zwierzqt dogwiadczalnych pylem, zakaionym paIeczkami
brucelli. Badania komisji angielskiej na Malcie wykazaly dane
o opornaci brucelli, podane w tabeli 7.
Temperatura 60? zabija paleczki w ciqgu 90 minut, 65? w 15
minut, w temperaturze 2yjq one okoIo 5 dni. Promienie slorica
zabijajq paieczki brucelli w ciqgu 90 minut. Opornoge na dziala-
nie grodkow odka2ajqcych przedstawia sig nastqpujqco: lobo roz-
twor kwasu karbolowego zabija je w ciqgu 21/2-15 minut;
Tabela 7
Srodowisko przebywania
paleczek odmiany melitensis
Autor
Zywotnoge
w ciqgu dni
Mleko kozie
Ser niesolony
Mask)
Owoce w lecie
Jarzyny w lecie
Woda studzienna
Woda morska
Mocz chorych
Ziemia sucha
Ziemia wilgotna
Pyi uliczny
Piasek
Papierosy zakaione I wysuszone
Hodowla bulionowa
Hodgwla w mleku
Agar
Zelatyna kluta
Neri
Eyre
Donzello
Furnari
Donzello
Horrocks
Fiorentini
Kennedy
Horrocks
If
Shaw
Cannata
Shaw
de Angelis
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
40 i wiqcej
2
25
22
15-17
6-37
11-46
6-22
0.9
7
42-72
20
16-21
173
278
144-830
8 miesiqcy
103
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
;.;
0,5% karbol w ciqgu 60 minut; sublimat 1 : 10 000 w ciqgu kilku
minut, 1: 20 000 ? w ciqgu 15 minut; nadmanganian potasu
1: 10 000 ? w ciqgu 20 minut, kwas solny 1 : 1000 ? w ciqgu
20 , minut, 1 :2000 ? w ciqgu 30 minut; 450 alkohol ? w ciqgu
10 minut, 70? i 90? natychmiast; lizol i formol 2?/o ? w ciq-
gu 15 minut.
Jak widae, opornoge. i iywotnoge paleczek brucelli w Arodowi-
sku poza ustrojem i w drogach rodnych krowy jest du.a.. Zwigk-
sza 'to ryzyko zakaienia ludzi pracujqcych w rodowisku zakao-
nym.
3. WROTA ZAKAZENIA LUDZI BRUCELLAMI
W.rotami zakaenia czlowieka paleczkami brucelli mogq bye:
a) przew6d pokarmowy, b) skora, c) drogi oddechowe, d) spo-
jowki, e) narzqd plciowy. ?
Pokarmowa droga zakaenia odgrywa zasadniczq
rolq w epidemiologii brucelozy owczej i koziej zarowno na wsi,
jak 1 w miecie, dokqd dowo2one jest mleko, miqso i przetwory
z zakaonych gospodarstw. Mimo czgstej obecnoki paieczki od-
miany bovis w mleku rynkowym choroba Banga wystgpuje u nas
i w innych krajach Europy Srodkowej rzadko. Wynika to z malej
najczqkiej i1oci paleczek w mleku, nieduiej ich zjadliwoki
i mni,ejszej wraliwoki ludzi na zakaenia pokarmowe odmiany
bovis.
W Polsce na wsi droga pokarmowa zakaienia brucelozq odgrywa
mniejszq rolq ni2 droga przez skorg. Bye moie, 2e ludnoge wiej-
ska, spoywajqc od wieku dziecigcego mleko surowe, czqsto zaka-
tone paleczkami brucelli, uodparnia sig na nie. Wydaje si, e
mieszkancy miast, spozywajqcy zazwyczaj mleko gotowane, sq
bardziej wra21iwi na pokarmowe zaka2enie mlekiem ni ludnok
wiejska. Mieliftny w badaniu laboratoryjnym 2 przypadki bru-
celozY dzieci; w obu przypadkach dzieci- nabawily sig choroby
w ?czasie wakacji na wsi, .gdzie pily wiele surowego mleka. W tym
samym czasie nie zauwa2ono wedlug informacji rodzicow obja-
wow choroby wk.6d dzieci chlopskich, mimo ie pily od dawna
to samo zakaione mleko.
Skora sfanowi najwainiejsze wrota zakaenia zawodowego
104
w pracy rolnej i w przetwOrstwie hodowlanym. Paleczki brucelli
mogq przenikae w glqb nawet nienaruszonej skory (Parnas, La-
zuga, 1954). Skaleczenia i otarcia rqk, przedramion oraz stop
u pracownikow hodowli, zootechniki i weterynarii ulatwiajq -
wtargniqcie paleczek. W zwiqzku z tym nie mo2na tu pominqe
rownoczesnego zakaenia doustnego na skutek dotykania ust za-
kaionq rqkq przy paleniu papierosOw, spoywaniu pokarmow
(Gromaszewski, 1952). Malo znamy rolq stawonog6w (much, ko-
marow, kleszczy) nakluwajqcych skorg czlowieka. Mona przyjqe,
2e stav.vonogi odgrywajq znacznie- mniejszq rolg aniieli przy za-
kaeniu naskornYm laseczkami wqglika i paleczkami tularemii.
Harris (1951) podaje, ie sq pewne ro2nice w zakaialnoki. przez
nieuszkodzonq skorg migdzy odmianami suis i bovis. Ogolona skora
gwinek morskich przepuszcza prawie w 1000/0 paIeczki odmiany
suis i bovis.
Drogi oddechowe i spojowki mogq odgrywaepewnq
rolg jako wrota zakaenia w grodowiskach pracy o duiym zapy-
leniu powietrza i zakaieniu pylu paleczkami brucelli (zakaione
obory o niskim stanie zoohigieny). Spoj6wki mogq stanowie bramq
wejkia w zakaieniach pracownianych albo wowczas, gdy rgkq za-
kaonq przeciera siq oczy, dotykajqc palcami worka spojowkowego.
Zakaienie plciowe wystqpuje u mqiczyzn i kobiet rzadko.
Zakaienie czlowieka dochodzi do skutku w nastqpujqcych oko-
licznokiach: stycznoge ze zwierzqtami zakaionymi, z materiaIem
zakainym w chwili porodu, ronienia zwierzqt itp., z nawozem
zwierzqt zakaionych, z mlekiem, miqsem, skorami, skorkami, wel-
nq itp.; spoiywanie surowego mleka i przetworow mlecznych, spo-
rzqdzonych z takiego mleka, z polsurowego migsa i jego przetwo-
row, a take owocow i jarzyn zakaonych nawozem zwierzqt za-
kaonych; stycznoge z zakaonq wodq, glebq i przedmiotami za-
kaionymi przez zwierzqta.
Rolg skory i przewodu pokarmowego jako writ zakazenia bru-
celozq w roinych warunkach pracy 'o?wietlaja, nastqpujqce fakty.
Taylor, Lisbonne i Vidal* (1935) zauwaiyli w6rod 466 chorych na ?
bruceloze. zakaienie pokarmowe w 80/0, ,pokarmowo-skorne w 510/0
i wylqcznie skorne w 41% (Francja). Hardy i Borts* (1937) st-wier-
* Cyt. Harris, 1950.
105
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
rki
?,s
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
dzili droge naskorna zakatenia w okolo 500/0 (USA). Wierszitowa
i Pawlow* (1932) zauwatyli w dutym gospodarstwie hodowli
owiec wgrod 855 ludzi zakatenie pokarmowo-skorne w
Popow* (1933) stwierdzil zakatenie naskorne tylko w 19,5%;
byly to spostrzetenia dotyczqce epidemii wywolanych odmia-
nq inelitensis (Ural, Kaukaz). Na podstawie spostrzeieri doko-
nanych w Turkmenii przez Stiepanowa* (odmiana melitensis) rola
przewodu pokarmowego i skory jako wrot zakatenia jest rotna
w rotnych Arodowiskach zwierzecych. W fermach owczarskich
spostrzegal on zakatenie naskorne (stykowe) w 80-930/o; w mie-
Acie ta droga zakatenia dotyczyla tylko 10,5?A przypadkow (praca
przy miesie), zakatenia za drogq pokarmowq siegaly 80%.
Badane przez nas przypadki brucelozy zawodowej byly wywo-
lane przede wszystkim zakateniem naskornym (pomoc zootechnicz-
no-weterynaryjna udzielana krowom zakatonym, masowe badania
na nieplodnoge drogq dopochwowq, dojenie). Zakatenie pokarmowe
(przez surowe mleko) wystepowalo w 15-20%.
4. CZLOWIEK 2RODLEM ZAKAZENIA LUDZI
I SRODOWISKA BYTOWANIA ZWIERZAT
Sprawa zakatenia czlowieka od czlowieka i zwierzqt przez czlo-
wieka stanowi temat dyskusji. Chodzi mianowicie o ustalenie czy
czlowiek stykajqcy sie z chorym na bruceloze, pielegnujqcy go,
majqcy stycznoge z jego odchodami mote ulec zakateniu; czy met-
czyzna chory moze drogq plciowq zakazie kobiete i odwrotnie;
czy matka chora mote zakazie dziecko (przez mleko); czy czlowiek
chory na bruceloze, mote zakazie bydlo rogate i inne zwierzeta,
zakatajqc odchodami rodowisko ich bytowania. Zdrodowski
(1953) sqdzi, e nie moina odrzucao mo?1iwoci zakatenia czlowie-
ka od czlowieka. Zwierzeta odgrywajq oczywAcie glownq.i zasad-
niczq role jako zbiornik zarazka, jednakte wyjqtkowo czlowiek
mote bye takie irodIem zakatenia. Chory na bruceloze mote wy-:
dalad paleczki z moczem i kalem, z mlekiem i potem; znajdowae
sie one mogq na blonach 61uzowych jamy ustnej i dreg moczo-
plciowych. Wydalanie paleczek mote trwae dlugo i utrzymywaa
* Cyt. Zdrodowski; 1953.
106
sit mimo cofniecia sie ostrych objawow, mote ono wystepowae
nawet w warunkach zakatenia bezobjawowego. Te dane wskazujq
na moiliwok bardzo rzadko wystepujqcego zakatenia czlowieka od
czlowieka, w wyniku stycznaci osobistej, oraz zakatenia przez
czlowieka rodowiska bytowania pielegnowanych przez niego
zwierzqt.
Harris spostrzegal bruceloze dwojga malionkow, jednakte
trudno bylo wykluczye wspolne trodlo zakatenia: surowe mleko.
Spostrzegai tet rownoczesne przypadki ostrej brucelozy w tym
samym domu, lecz trodlem bylo rowniet mleko zakatone. Bruce
nie mogl stwierdzie w tadnym przypadku bezpogredniego zakate-
nia sie ludzi od ludzi. Harris opisal jednak przypadek bezpok.ed-
niego zakatenia meiczyzny przez kobiete, u ktorej wyosobniono
brucelle z wycieku macicznego. Kobieta ta chorowala cietko na
bruceloze, mqi zag chorowal znacznie liej. Szczepy ludzkie bru-
celli sq mote da ludzi lagodniejsze od zwierzecych. Kern* wy-
osobnil z tregci pochwy kobiety szczep brucelli, a zakatenie do-
szlo do skutku przez metczyzne. Jegli u bydla rogatego, Awin
i owiec rola samc6w jest potwierdzona, w nasieniu zag stwierdza-
no paleczki brucelli, to u ludzi moina tylko w odosobnionych
przypadkach myMee o plciowej drodze wzajemnego zakatenia.
Przypadki brucelozy spotykane u lekarzy i pielegniarek styka-
jqcych sie z chorymi na bruceloze nalety raczej odniege do skut-
k6w picia surowego mleka i spotywania innych zakatonych pro-
duktow pochodzenia zwierzecego. Czestsze zachorowania rodzinne
u lekarzy wet. odnosi Harris raczej do trodla mlecznego. Podob-
nie sqdzi Sokolowa-Ponomarewa opisujqc rodzinne przypadki za-
chorowari na bruceloze (siemiejnyj brucelloz).
Autorzy amerykariscy opisali przypadki lotyskowego zakatema
noworodk6w oraz zakaienia mlekiem matki. Ju komisja angiel-
ska na Malcie stwierdziia dwukrotnie w mleku chorych kobiet
paleczki brucelli. Zauwazono, ie zakaZone mleko matki wywoluje
zakaenie oseska. Hagebusch i Frei* opisah 26 przypadkOw bru- -
celozy noworodk6w zakatonych wewnqtrzmacicznie. Harris obser-
wowaI 2 oseski jednej matki, ktore urodzily sie zdrowe, bez obja-
wow chorobowych, a potem, karmione mlekiem matki zakatonej
Cyt. Harris, 1950
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
107
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
brucelozq, zachorowaly wykazujqc spadek wagi ciala i bladoga
sk6ry.
Zbierajqc te skqpe dane z piAmiennictwa moZna by przyjqe, ie
przypadki zakaienia ludzi od ludzi sq rzadkie; mogq sig one zda-
rzye w ogniskach endemicznych brucelozy wywolanej odmianq
melitensis, a znacznie rzadziej odmianq suis i bovis. ?
5. PLEO I WIEK W EPIDEMIOLOGII BRUCELOZY
Dane statystyczne roinyth krajow wskazujq na to, Ze bruce-
loza wystgpuje czOciej wgrod mqZczyzn aniZeli wk-?d kobiet.
WArod 240 przypadkow, ktore opracowaligmy epidemiologicznie,
bylo 200 mOczyzn i 40 kobiet. W USA na 649 chorych 67% stano-
will mOczyini; na 375 chorych w stanie Iowa bylo 77% mOczyzn
i 23?/o kobiet. W Danii stwierdzono stan podobny: wgrOd 500 cho-
rych 78% stanowili mOczyini, 22% kobiety. To samo dotyczy
statystyki radzieckiej; w Czkalowie na 139 chorych bylo 72%
mgiczyzn, .28% kobiet. Dane te dotyczq zachorowan zawodowych,
a wiadomo, Ze mqZczyini stykajq sig zawodowo czqgciej ze zwie-
rzqtami zakaZonymi nii kobiety (dojarki). Natomiast gdy staty-
styka obejmuje zachorowania pokarmowe (mleko), zapadalnogO
meiczyzn i kobiet jest rowna. Zdrodowski stwierdzal w gospodar-
stwach hodowli owiec bardzo dui() zachorowan wgrod dojarek
i pasterzy. Bruceloza wystqpuje w kaalym wieku. Najwiqcej przy-
padk6w notuje statystyka gwiatowa w grupie mlodocianych i do-
roslych, a wiqc zawodowo najbardziej naraZonych na zakaienie.
W USA przypada najwiqcej zachorowan na wiek 15-54 lat,
w Danii 15-40 lat, w ZSRR 15-45 lat.
Najmniej wraZliwe na zakaienie sq dzieci, jednak zbyt malo
badan wykonano w tym zakresie. Sokolowa-Ponomarewa zwraca
uwagq na brucelozq starszych dzieci. SpostrzegaliAmy cig2ki
przebieg brucelozy u chlopca-pastuszka. Urfer (1951) podkregla,
Ze podobnie jak u cielqt (i innych mlodych ?zwierzqt), tak i u ma-
lych dzieci bruceloza jest rzadkokiq. Pozostaje to prawdopo-
dobnie w zwiqzku z niewraZliwoAciq rnlodych tkanek na zakaie-
nie paleczkami brucelli. Fleischmer i Meyer* zbadali 275 oseskow
i malych dzieci karmionych mlekiem pochodzqcym z ob6r dotknig-
* Cyt. Harris, 1950.
' 108
?
1.4
tyCh brucelozq. Wynik badari byl jednak ujemny.. Aichelburg
i Ulrico* zbadali 5253 dzieci i stwierdzili 6 przypadkow brucelozy.
Sedgwick i Larson* zauwaiyli, Ze w surowicy krwi takich dzieci
wystgpujq swoiste przeciwciala. Wgrod 425 badanych dzieci stwier-
dzili 170/o reagujqcych serologicznie dodatnio. U noworodkow
karmionych mlekiem matek nie stwierdzili tych przeciwcial. Lan-
ge (1938) opisal przypadek zakaienia siq dziecka od suki, kt6ra po-
ronila. Jedno szczeniq, ktore pozostalo przy Zyciu, wykazalo miano
odczynu zlepnego surowicy 1/3000. Van der Hoeden** stwierdzil
brucelle u kobiety w mleku. W naszym kraju opisane pojedyncze
przypadki brucelozy dzieci w klinice prof. Baranskiego w War-
szawie. Dane te wskazujq na rzadkoge wystgpowania brucelozy
u dzieci. Jednakle ze wzgWu na wystgpowanie brucelli w mleku
kobiecym, a zwlaszcza krowim, naleZaIoby brucelozie dzieci po-
gwiqcie nieco wiq.cej uwagi.
6. SEZONOWOSC WYSTUOWANIA BRUCELOZY
Sq pewne okresy w ciqgu roku, w ktorych spostrzega siq wiqcej
przypadkoW zachorowan pojedynczych (odmiana bovis) lub gro-
madnych (odm. melitensis, odm. suis). Sezonowy wzrost liczby
przypadkow brucelozy ma swe przyczyny w nastgpujqcych zjawi-
skach: gromadne porody bydla, owiec, k6z i gwifi, gromadne ro-
nienia kr6w, owiec, kOz i gwin oraz powiklania ginekologiczne
u zwierzqt, masowe badania na nieplodnoge samic, najwigksza
czynnoge ogrodkow sztucznego unasieniania krow, wzrost laktacji,
dojenie, spoZywanie mleka i przetworOw mlecznych, wzrost ilogci
uboj6w zwierzqt zakaionych brucelozq.
We Francji szczyt zachorowan przypada na miesiqce: styczen?
luty (marzec). We wschodniej czggci Rosji zanotowal Uwarow***
nasilenie brucelozy wyraZajqce siq odsetkami w stosunku rocznym:
styczen?marzec 26,70/o, kwiecien?czerwiec 45,80/o, lipiec?wrze-
sien 17,5%, paidziernik?grudzieri 9,2%. W poIudniowej czegci
Uralu zanotowano: wiosnq 47,9%, latem, 332%, w jesieni 16%,
w zimie 4%. Wgrod badanych przez nas 240 przypadkow nie mbina
bylo wykazae sezonowoki.
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. Loffier.
*** Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
109
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
7. ROLA MLEKA KROWIEGO, OWCZEGO I KOZIEGO
ORAZ PRZETWOROW MLECZNYCH W ZAKAZANIU
BRUCELOZA
Traum* (1930) podaje, e 200/0 krow w USA jest zakaionych
paleczkami brucelli, za6 6-10% wydala je z mlekiem. 0 czqstogci
wystgpowania brucelli w mleku gwiadczq nastqpujqce dane: spo-
k-Od krOw serologicznie dodatnich 38% wydala je z mlekiem (Ro-
gick* 1940). Inni autorzy podajq liczbg 22-62%. W mleku ryn-
kowym stwierdza si brucelle nierzadko; Meyn i Weiske** wy-
kazali je w 78 probkach mleka wyborowego 28 razy. Lerche zau-
wa2yI je w 50% probek mleka. Schmidt*** stwierdzii je w Sakso-
nii w 10,6?A. Hopkirk ** (1934) szczepil 692 gwinki morskie prob-
kami mleka celem ujawnienia zakaenia prqtkiem gruOicy i pa-
leczkami brucelli. U 231 (36?/o) gwinek morskich stwierdzono za-
ka2enie brucellq. Plate (1934) badal due iloAci pr6bek mleka ryn-
kowego i stwierdzil wArod 12 890 prObek brucelle 99 razy (0,7%).
Po ulepszeniu metodyki stwierdziI je wgrod 2 781 probek 114
(4,1%) razy; Klimmer wykazal brucelle w 32?/0 probek mleka
rynkowego, Eber w 19%, PrOtschold*** w 30%. Ber (1933) wy-
kazaI w Warszawie wArod 53 probek mleka rynkowego 8 razy
brucelle. Kosowicz i Wi?niewski (1950) zbadali serologicznie 1070
pr6bek mleka rynkowego w Krakowie, stwierdzajqc w jednym
przypadku miano 1/40.
Wystqpowanie brucelli w mleku rynkowym w r&nych krajach
przedstawia tabela 8 opracowana przez Klimmera (1932).
Dane tej tabeli wskazujq na due znaczenie mleka w epidemio-
logii brucelozy 1 na potencjalne mo21iwogci zakaienia ludzi mle-
kiem surowym. Harris uwaa, 2e dane te nie oddajq stanu rzeczy-
wistego; istnieje bowiem du2a ilo?e krOw zakaionych i wydala-
jqcych brucelle z mlekiem, a nie wykazujqcych dodatniego od-
czynu'zlepnego:
W 1 ml mleka mo2na stwierdzae ro2ne ilogci brucelli, co ma
due znaczenie ,epidemiologiczne. Autorzy .podajq tu liczby od
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. L?ff let.
*** Cyt. Zdrodowski, 1953.
110
kilku do 50 000 paleczek. Najwigcej jest paleczek w ostatnich
wytryskach strzyk6w. Przy odstawaniu mleka wqdrujg brucelle
do gmietany, po odwirowaniu spotykamy je gIownie w osadzie;
podczas wyrobu masla skupiajq sig one w ma?lance.
Tabela 8
1Viiejscowoge
llok i jakoge
badanych probek
Odsetek wyni-
k6w dodatnich
(Brucella)
Autorzy
12 gmietany
58,3
Wroclaw
101 mleka
51,5
Lercke
35 mleka paster.
28,6
22 mleka
32
Winkler
Drezno
20 mleka paster.
0
Klintmer
Hamburg
94 mleka
41,5
Schwarz
Hannower
mleko rynkowe
15-25
Karsten
34 mleka wzorowego
62
Hoffman
Lipsk
78 ? ,,
34
Meyn
16 mleka paster.
43
K/immer
Rostock
Szczecin
mleka
do 32
Protschold
mleko
30
Andersen
Kopenhaga
mleka mieszanego
_
ok. 100
Thomsen
mleka dla dzieci
50
0. Bang
Utrecht
mleka
46
V. d. Hoeden
50 mleka mieszanego
10
TartuSchlossman
40 mleka pojedynczego
40
Oslo
mleka
13
Holth
Znaczerne epidemiologiczne mleka zwigksza fakt du2ej ywot'-
nogci brucelli w mieku i jego przetworach. Kennedy* (1905) za-
uwaiyi, .2e paleczki odmiany melitensis, pozestajq 2ywe w mleku
* Cyt. Harris, 1950.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
111
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
w czasie od 10-16, a nawet 20 dni. Cannate* (1908) stwierdzil,
2e paleczki odmiany melitensis zachowujg w mleku iywotnoge do
273 dni. Alessandrini zauwaiyl, ie w probkach mleka zatopionych
w rurce szklanej, iyjg one w ciggu 18 miesiecy. Wierszilowa**
(1934) wykazala iywotnoge odmiany melitensis w mleku owczym
w ciggu 45 dni (11-37?). Mleko krowie odznacza sie silniejszym -
dzialaniem hamujgcym wzrost brucelli aniieli mleko kozie i owcze:
Paieczki odmiany melitensis i bovis ging w mleku krowim szyb-
ciej aniieli w kozim i owczym.
Podobnie dlugo iyjg brucelle w male i gwieiym serze. Don-
zel/o* (1932) spostrzegal w male iywe brucelle w ciggu 25 dni, -
a w serze w ciggu 21 dni.
2ywotno?e paIeczek Brucella w mleku i przetworach wykazuje -
tabela 9 (Lerche).
Tabela 9
?
Material
Tempera-
tura
Okres
iywotnaci
brucelli
dni
Przeszczepienie
na podloie i na
zwierzqta doLwiadcz.
Mleko surowe Acigte
8-10?
21
+
? chude
8-10?
28
+ .
Kefir
18-20?
8
dane
Smietanka slodka
4_50
37
?? .} Dreschera-
Smietana kwa?na
4-5?
3
+ -Koplengdrtnera
Maslo
28-35
?
Ser
35
Mleko pelne
50
8-10
+
? kwaSne
8?
8-9
+
? chude
8-10
?
wedlug
1
Smietana
50
4
+
Lerchego
Maslo
8?
50
_L '
1
Ser
50
24
?
Znaczenie epidemiologiczne mleka jest bardzo due, gdy cho-
dzi o bruceloze wywolang odmiang melitensis, mniejsze, gdy cho-
dzi o chorobe Banga. Decydujgce znaczenie epidemiologiczne
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt Zdrodowski, 1953.
112
mleka koziego zaznaczylo sie na Malcie, gdzie wystarczylo wpro-
wadzie gotowanie mleka koziego, aby obni2y6 do minimum licz-
be zachorowan w wojsku. ?
Co sie tyczy istotnej roll mleka w etiologii choroby Banga,
mcr2na przytoczye szereg danych. Hasseltine* (1931) podaje, 2e
wgrod 442 chorych na bruceloze w USA 198 ludzi (45%) zaka-
zilo sie przez spoywanie mleka surowego. Wgrod 64 osob spo-
2ywajgcych mleko pasteryzowane ujawniono dodatnie odczyny
serologiczne u 30%, podczas gdy w grupie 112 osob spoiywajg-
cych mleko surowe bylo reagujqcych 70%.
Kwagne mleko krowie, kozie i owcze moie bye rowniei ir?-
diem zaka2enia paleczkami Brucella. Dane pigmiennictwa sg pod
.tym wzgledem niejednakowe. Eyre, Zammit i McNaught* wy-
kazali ZywotnoAe brucelli w mleku kwagnym w ciggu 2 dni, inni
stwierdzili ich 2ywotnok w ciggu. 18 dni. Lerche wykazai 2y-
wotnok brucelli w krowim mleku kwaAnym (50-75? kwasoty)
w ciqgu 11-30 dni. Korecka i Spektor** zauwayli, 2e paleczki
odmiany melitensis yja w mleku owczym o kwasocie 50-70?
w ciggu 9 dni. Wierszilowa** przeprowadziIa systematyczne ba-
dania nad 2ywotnacig odmiany melitensis, ktore wykazaly, ie
w mleku o pH = 5,5-6,8 (25-50? Turnera) paleczki odmiany
melitensis iyjg do 30 dni (37?). Przy pH = 4,5-5,0 (125? T)
w temp. 37? mleko wyjaiawia sie w ciggu 15 dni; w pH = 4,0
(200? T) paleczki ging w ciqgu jednego do kilku dni. Rodsin
i Elkeles*** opisujg przypadek zakaenia czIowieka surowym
mlekiem kwakaym. Zakaono sztucznie mleko surowe, a potem
poddawano kwagnieniu i stwierdzano brucelle w mleku kwa-
gnym, kwaLnej gmietanie, maglance, jogurcie i kefirze. Zyly one
w mleku kwanym 8 dni, w kwagnej gmietanie i maglance 9 dni,
w kefirze 19 dni, w serze twardym 90 dni. Temperatura mleka
ma znaczenie nie mniejsze nii pH: W temp. 11-14? paleczki
2yjg dluej 'mimo zakwaszenia mleka. Dodatek soli do mleka
w ii?ci 4-80/o hamuje mieznacznie wzrost brucelli, przy czym
w temp. 37? ging one w ciggu 10 dni, zag w 11-14? w diqgu
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
*** Cyt. L?ffler.
Bruceloza 8
6
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
113
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
30 dni. Zdrodowski dochodzi do wniosku, ie mleko kwa6ne (okolo
2000) moie bye irodiem zakaienia czlowieka.
Bryndza przygotowywana z mleka owczego nie pasteryzowa-
nego moie bye r?wnie r?dlem zakaienia (Zdrodowski, Darsz-
kiewicz, Matwiejew). Spostrzeienia Zdrodowskiego wykazaly, ?e
bryndzq zakaajq sie ludzie nie tylko w miejscu wytwarzania,
lecz rowniei i tam, gdzie bryndza bywa dowoiona i spoiywana.
Ka/ina, Daniszewska i Lamakin* (1934) wyosobnili z bryndzy pa-
leczki brucelli. Wierszilowa* (1934) zakaaIa. pasteryzowane (56?)
mleko owcze paieczkami odmiany melitensis (50 000 paleczek
w 1 ml mleka). Mleko to przetwarzano na bryndze, ktorq prze-
chowywano w temp. 11-14?, w roztworze 27% NaCl. Swinki
morskie byly szczepione zawiesinq z kawaikow bryndzy (2 g)
w czasie od 1 do 72 dni. Bryndza zachowaIa iywe brucelle w cza-
sie od 45 do 72 dni. Najbardziej zakaine sq te partie bryndzy,
ktore robi sie z mleka pochodzqcego od owiec, tui po okoceniu
sie, bowiem zawiera ono najwiecej brucelli.
Sprawq iywotnoki i zjadliwoki paleczek brucelli w serze
owczym zajql sie te2 Gargani (1952). Ser sporzqdzano z mleka
zakaionego dawiadczalnie (30 milionow bakterii w 1 ml mleka)
I po 15, 30, 60 i 90 dniach badano na obecnoge iywych brucelli.
Kaidorazowo szczepiono podskornie po 2 Awinki morskie. Nie
udaIo sie wyosobnie brucelli na podIo2ach, natomiast udawalo
sie zakazie winki morskie. Okazalo sie, ie brucelle zachowujq
w serze owczym iywotno6e w ciqgu 2 miesiecy, tracq jq calko-
wicie przed uplywem 3 miesiecy.
Zbierajqc powy2sze trzeba stwierdzie due znaczenie mleka
i przetworow mlecznych w epidemiologii brucelozy wywoIanej
odmianq melitensis, w mniejszym stopniu ? bovis. Dila) ludzi
na wsi spoiywa u nas mleko zawierajqce paleczki brucelli. Za-
chorowania zdarzajq sie jednak stosunkowo rzadko, czestsze sq
zakaienia bezobjawowe._ Wiemy jednak, ie zakaenie pokarmo-
we ludzi zaleiy, od iloci paleczek, ich zjaclliwoki i wraliwoki
osobniczej. Dlatego te2 naleyta kontrola higieniczna mleka ma
due znaczenie zapobiegawcze.
* Cyt.,Zdrodowski, 1953.
114
0
8. ROLA WODY W ZAKAZANIU PALECZKAMI BRUCELLI
Dawniejsi autorzy nie uwaiali, aby woda mogla odgrywae
role w rozprzestrzenianiu brucelozy, jednakie .Gershenfeld
i Butts* zauwaiyli (w USA) zwiqzek miedzy zachorowaniami lu-
dzi a zaka2onq wodq. Del Sel* (Argentyna) stwierdzii, ie we wsi,
w ktOrej ludzie chorowali na bruceloze, woda zanieczyszczona
odchodami owiec i koz zawieraia du?e iloci paleczek brucelli.
Julien* (Francja) IqczyI zachorowania ludzi z zakaieniem wody
do picia. Ulasewicz** stwierdzil brucelle w wodopoju wsi, w ktO-
rej ludzie i zwierzeta chorowali na bruceloze. Wane sq badania
Stiepanowa**, ktory stwierdzil paleczki brucelli w wodzie z 2 stu-
dzien; ludzie korzystajqcy z wody tych studzien chorowali. Zy-
NvotnoLe brucelli w wodzie jest dua. W wodzie jalowej iyjq one
przez 6-42 dni, w wodzie do picia okolo 5 dni. Rogozin" (1937)
wykaza, ie duiego stopnia zakaienie wody sprzyja wiekszej iy-
wotnoki brucelli (od 45-90, a nawet do 150 dni).
Przytoczone dane?wskazujq niewqtpliwie na znaczenie epide-
miologiczne wody i dlatego w profilaktyce brucelozy naleiy ten
czynnik uwzgledniae.
9. ROLA MIESA I PRZETWOROW MIESNYCH
W ZAKAZANIU BRUCELOZA,
Przypadki zaka2enia miesem i przetworami miesnymi zdarzajq
sie czesto na skutek spoiywania i stycznoki z miesem owczym
(odm. melitensis), rzadziej wieprzowym (odm. suis), najrzadziej
bydlecym (odm. bovis).
Kruger (1932) badaI obecnoge paleczek brucelli w miesie zaka-
2onych krOw. Swinkom morskim wprowadzaI dootrzewnowo za-
wiesine roztartych mini i wezIow chIonnych, ledziony, wqtro-
by, wywolujqc zaka2enie brucelozq. Stwierdzil on paIeczki bru-
celli.w miesie ch.Iodzon_ym w ciqgu 14 dni. Zakaienia wywolane
miesem mogq wystepowae zar6wno w gospodarstwach chiopskich
i w majqtkach, gdzie zwierzeta ubija sie, rozbiera i spoiywa, jak
I w miastach, gdzie zakaMne mieso bywa sprzedawane. Zaka2e-
8*
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
115
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
w czasie od 10-16, a nawet 20 dni. Cannate* (1908) stwierdzil,
paleczki odmiany melitensis zachowujg w mleku iywotnok do
273 dni. Alessandrini zauwaiyi, ie w prObkach mleka zatopionych
w rurce szklanej, iyjg one w ciggu 18 miesiqcy. Wierszilowa**
(1934) wykazaIa iywotnoAe odmiany melitensis w mleku owczym
w ciggu 45 dni (11-37?). Mleko krowie odznacza siq silniejszym
dzialaniem hamujgcym wzrost brucelli aniieli mleko kozie i owcze.
Paieczki odmiany melitensis i bovis ging w mleku krowim szyb-
ciej aniieli w kozim i owczym.
Podobnie dlugo iyjg: brucelle w male i wieym serze. Don-
Zeno* (1932) spostrzegal w male iywe brucelle w ciggu 25 dni,
a w serze w ciggu 21.dni.
ZyWotnok paleczek Brucella w mleku i przetworach wykazuje
tabela 9 (Lerche).
Material
Mleko surowe gcite
chude
Kefir
gmietanka slodka
gmietana kwaLna
Mask)
Ser
Tabela 9
Tempera-
tura
Okres
iywotnaci
brucelli
dni
PrzeszczePienie
na podloie i na
zwierzeta dawiadcz.
8-10?
8-10?
18-20?
21
28
8
37
3
28-35
35
Mlekci pelne 8? 8-10
kwagne .8? 8-9,
'?
? chude 8-10
gmietana 8? 4
Maslo . go 50
Ser go 24
Zriaczenie epidemiolagiczne mleka jest bardzo due, gdy cho-
dzi o 'brucelozq wywolang bdmiana, melitensis, mniejsze, gdy cho- '
dzi o chorobq Banga: Decydujgce znaczenie epidemiologiczne
I- + + + -I- + +
dane
Dreschera-
-Kopf engeirtnera
-I- I
wedlug
Lerchego.
'
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
112
1
mleka koziego zaznaczylo siq na Malcie, gdzie wystarczylo wpro-
wadzie gotowanie mleka koziego, aby obnUye do minimum licz-
bq zachorowari w wojsku. ?
Co siq tyczy istotnej roli mleka w etiologii choroby Banga,
mo?na przytoczye szereg danych. Hasseltine* (1931) podaje, 2e
wgrod 442 chorych na brucelozq w USA 198 ludzi (45?/o) zaka-
zilo siq przez spoywanie mleka surowego. Wgrod 64 os6b spo-
iywajgcych mleko pastery.zowane ujawniono dodatnie odczyny
serologiczne u 30%, podczas gdy w grupie 112 os6b spoiywajg-
cych mleko surowe bylo reagujqcych 70%.
Kwagne mleko krowie, kozie i owcze mo?e bye rowniei ir6-
diem zakaenia paleczkami Brucella. Dane pigmiennictwa sq pod
tym wzglqdem niejednakowe. Eyre, ZamMit i McNaught* wy-
kazali...zywotnog bfucelli w mleku kwagnym w ciggu 2 dni, inni
stwierdzili ich iywotnok w ciggu. 18 dni. Lerche wykazal
wotnok brucelli w krowim mleku kwagnym (50-75? kwasoty)
w ciggu 11-30 dni. Korecka i Spector** zauwayli, ie paleczki
odmiany melitensis yjg w mleku owczym o kwasocie 50-70?
w ciggu 9 dni. Wierszilowa** przeprowadziia systematyczne ba-
dania nad iywotnokig odmiany melitensis, ktOre wykazaly,
w mleku o pH = 5,5-6,8 (25-50? Turnera) paieczki odmiany
melitensis yjq.. do 30 dni (37?). Przy pH = 4,5-5,0 (125? T)
w temp. 37? mleko wyjalawia siq w ciggu 15 dni; w pH = 4,0
(200? T) paieczki ging w ciggu jednego do kilku dni. Rodsin
i E/keles*** opisujq przypadek zaka?enia czlowieka surowym
mlekiem kwakiym. Zakaono sztucznie mleko surowe, a potem
poddawano kwaLnieniu i stwierdzano brucelle w mleku kwa-
gnym, kwakiej mietanie, maglance, jogurcie i kefirze. Zyly one
w mleku kwagnym 8 dni, w kwagnej gmietanie i magance 9 dni,
w kefirze 19 dni, w serze twardym 90 dni. Temperatura mleka
ma znaczenie nie mniejsze ni2 pH. W temp. 11-14? paleczki
iyjq .dluiej mimo zakwaszenia mleka. Dodatek soli do mleka
w i1oci 4-80/o hamuje nieznacznie wzrost brucelli, przy czym
w temp. 37? ging one w cig'gu 10 dni, za6 w 11-14? w ciggu
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
*** Cyt. L?ffler.
Bruceloza 8
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
113
111101'.'
r
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
30 dni. Zdrodowski dochodzi do wniosku, 2e mleko kwagne (okolo
2000) mote bye irodlem zaka2enia czlowieka.
Bryndza przygotowywana z mleka owczego nie pasteryzowa-
nego mo2e bye rownie2 irodlem zaka2enia (Zdrodowski, Darsz-
kiewicz, Matwiejew). Spostrzeienia Zdrodowskiego wykazaly, 2e
bryndzq zaka2ajq sie ludzie nie tylko w miejscu wytwarzania,
lecz rownie2 i tam, gdzie bryndza bywa dowoiona i spo2ywana.
Kalina, Daniszewska i Lamakin* (1934) wyosobnili z bryndzy pa-
leczki brucelli. Wierszilowa* (1934) zaka2ala pasteryzowane (56?)
mleko owcze paleczkami odmiany melitensis (50 000 paleczek
w 1 ml mleka). Mleko to przetwarzano na bryndze, ktOrq prze-
chowywano w temp. 11-14?, w roztworze 27% NaCl. Swinki
morskie byly szczepione zawiesinq z kawaIkow bryndzy (2 g)
w czasie od 1 do 72 dni. Bryndza zachowala 2ywe brucelle w cza-
sie od 45 do 72 dni. Najbardziej zakaine sq te partie bryndzy,
ktore robi sie z mleka pochodzqcego od owiec, tu po okoceniu
sie, bowiem zawiera ono najwiecej brucelli.
Sprawq iywotnogci i zjadliwoki paleczek brucelli w serze
owczym zajql sie te i Gargani (1952). Ser sporzqdzano z mleka
zaka2onego dogwiadczalnie (30 milionow bakterii w 1 ml mleka)
i po 15, 30, 60 i 90 dniach badano na obecnoge 2ywych brucelli.
Ka2dorazowo szczepiono podskornie po 2 gwinki morskie. Nie
udalo sie wyosobnie brucelli na podIoiach, natomiast udawalo
sie zakazie gwinki morskie. OkazaIo sie, 2e brucelle zachowujq
w serze owczym iywotnoge w ciqgu 2 miesiecy, tracq jq caIko-
wicie przed upIywem 3 miesiecy.
Zbierajqc powy2sze trzeba stwierdzie duie znaczenie mleka
i przetworOw mlecznych w epidemiologii brucelozy wywoIanej
odmianq melitensis, w mniejszym stopniu ? bovis. Dui() ludzi
na wsi spoiywa u nas mleko zawierajqce paleczki brucelli. Za-
chorowania zdarzajq sie jednak stosunkowo rzadko, czestsze sq.
zaka2enia bezobjawowe. Wiemy jednak, 2e zaka2enie pokarmo-
we ludzi zaleiy od iloci paleczek, ich zjacIliwoki i wra2liwoki
osobniczej. Dlatego te naleiyta kontrola higieniczna mleka ma
due znaczenie zaDobiegawcze.
*?Cyt. Zdrodowski, 1953.
114
8. ROLA WODY W ZAKAZANIU PALECZKAMI BRUCELLI
Dawniejsi autorzy nie uwaialii aby woda mogla odgrywae
role w rozprzestrzenianiu brucelozy, jednakie Gershenfeld
i Butts* zauwa2yli (w USA) zwiqzek miedzy zachorowaniami lu-
dzi a zaka2onq wodq. Del Sel* (Argentyna) stwierdzil, 2e we wsi,
w ktorej ludzie chorowali na bruceloze, woda zanieczyszczona
odchodami owiec i koz zawierala due ilogci paleczek brucelli.
Julien.* (Francja) Iqczyl zachorowania ludzi z zakaieniem wody
do picia. Ulasewicz** stwierdzil brucelle w wodopoju wsi, w ktO-
rej ludzie i zwierzeta chorowali na bruceloze. W.a2ne sq badania
Stiepanowa**, ktory stwierdzil paleczki brucelli w wodzie z 2 stu-
dzien; ludzie korzystajqcy z wody tych studzien chorowali. Zy-
wotnok brucelli w wodzie jest clu2a. W wodzie jalowej iyjq one
przez 6-42 dni, w wodzie do picia okolo 5 dni. Rogozin** (1937)
wykazaI, ie duego stopnia zaka2enie wody sprzyja wiekszej iy-
wotno?ci brucelli (od 45-90, a nawet do 150 dni).
Przytoczone dane? wskazujq niewqtpliwie na znaczenie epide-
miologiczne wody i dlatego w profilaktyce brucelozy naleiy ten
czynnik uwzgledniae.
9. ROLA migsA I PRZETWOROW MIgSNYCH
W ZAKAZANIU BRUCELOZA
Przypadki zaka2enia miesem i przetworami miesnymi zdarzajq
sie czesto na skutek spo2ywania i stycznoki z miesem owczym
(odm. melitensis), ?rzadziej wieprzowym (odm. suis), najrzadziej
bydlecym (odm. bovis).
Kruger (1932) badaI obecnoge paleczek brucelli w miesie zaka-
2onych krow. Swinkom morskim wprowadzaI dootrzewnowo za-
wiesing roztartych mini i wezlow chlonnych, gledziony, wqtro-
by, wywolujqc zakaienie brucelozq. StwierdziI on paieczki bru-
celli w misie chIodzonym w ciqgu 14 dni. Zakaienia wywolane
miesern mogq wystepowae zar6wno w gospodarstwach chIopskich
I w majqtkach, gdzie zwierzeta ubija sie, rozbiera i spo2ywa, jak
I w mias.tach, gdzie zaka2one MiQ?0 bywa sprzedawane. Zakaie-
* Cyt. Harris, 1950.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
8*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
115
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
nie ludzi moke bye wywolane spokyciem miqsa i narzqclow we-
wnqtrznych (wqtroba, gledziona, pluca, nerki, wymiq, jqdra). Na-
rzqdy wewnqtrzne, zawierajqce w swych komorkach brucelle, sq
wakniejsze pod tym wzglqdem anikeli miqso w cislym tego slo-
wa znaczeniu, ktOre zawiera paleczki brucelli tylko wowczas, gdy
u zwierzqcia wystqpowaia posocznica. Siedliskiem paleczek sq
zwykle wqzly chlonne i szpik.
Pomijajqc zakakenia zawodowe robotnikow przemyslu miqsne-
go, ktore omOwimy oddzielnie, wspomniee trzeba o odosobnio-
nych przypadkach zakakenia ludzi zatrudnionych w gospodar-
stwie domowym i jadlodajniach, przy ()brace miqsa i przetwo-
raw. Zdarzajq siq wOwczas skaleczenia lub stycznok skaleczonej
rqki z surowym miqsem i krwiq. Zdrodowski podkrala, ke tego
rodzaju zakakenia kontaktowe przy ?brace miqsa majq znacze-
nie epidemiologiczne, natomiast zakakenie po spokyciu miqsa ma
znaczenie mniejsze.
Spostrzegano zakakenia ludzi zwiqzane ze spokywaniem krwi
zwierzqcej, jako grodka leczniczego przy niedokrwistoki.
U koz zakakonych paleczkami brucelli zdarza siq czqkiej po-
socznica i stqd istnieje wiqksza mokliwok zakakenia przez miqso
i narzqdy wewnqtrzne. U owiec i krow posocznica jest zjawi-
skiem rzadszym i wystqpuje najczqkiej po ronieniach, co naleky
uwzglqdniae w ocenie miqsa owiec i krow.
Paleczki odmiany bovis mogq w ciqgu 14 dni zachowae kywot-
nok w miqsie. Huddleson podaje, ke paleczki odmiany suis za-
chowujq w miqsie wieprzowym kywotnok w ciqgu 30-40 dni
(-23?, mimo zasolenia). Hutschings i Cullough (1951) stwierdzili,
ke w szynkach i wqzlach chionnych zakakonych wi? brucelle po-
zostajq kywe w ciqgu 21 dni. Stiepanow* (1946) wykazai, ke od-
miana melitensis zachowuje iywotnok w miqsie w ciqgu 47 dni
(-23?). Tarasow * (1934) ? w ciqgu 20-30 dni. Niektorzy sqdzq,
ke surowe'miqso zakakone paleczkami brucelli jest nie mniej nie-
bezpieczne od zakakonego mleka. W wieprzowym miqsie. peklo-
wanym zachowujq brucelle swq kywotnok w ciqgu 40 dni: utrzy-
mywanie miqsa W chIodni w ciqgu 30 dni (-23?) nie zabija tych
paleczek.
* Cyt. Zdrodpwski, 1953.
116
Stiepanow (cyt. Zdrodowski) spostrzegaI wgrod ludzi chorych
na brucelozq (odm. melitensis) okolo zakakonych miqsem cho-
rych zwierzqt. Hasseltine podaje, ke wArod 442 chorych na bru-
celozq wywolanq odmianq suis (USA) 10% przypadkow przypa-
dal() na zakakenie miqsem chorych wi?. Sprawa ta wymaga
u nas dalszych badan i nalekytej kontroli higieny miqsa.
10. ROLA SKORY I WELNY W ZAKAZANIU BRUCELOZA,
W epidemiologii brucelozy pochodzenia owczego dukq rolq od-
grywajq welna i skorki owcze. Sk6ry bydlqce i Lvvinskie majq
tu duo mniejsze znaczenie. Mimo to rile mokna zaniechae i w tej
dziedzinie kontroli zdrowia robotnikow garbarstwa. Welna im-
portowana moke zawierae kywe paleczki brucelli. Meyer i Geiger
(1935) stwierdzili wArod rcibotnikow przemyslu welnianego w San
Francisco okoIo 23% zakakonych. W ZSRR podobne badania ro-
botnikow zatrudnionych przy welnie wykazaly stan zakakenia
w Welna i skorki owcze zakakone bywajq przez mocz
i kai owiec. Paleczki brucelli zachowujq kywotnok w welnie
i skorkach w ciqgu 4-6 tygodni, a nawet 3-4 miesiqcy. W go-
spodarstwach owiec-karaktilow szczegOlnie niebezpieczne sq
skorki jagniqt poronionych i niedonoszonych, poniewai zawie-
rajq duke iloki wysokozjadliwych paleczek odmiany melitensis.
11. BRUCELOZA JAKO CHOROBA ZAWODOWA
Bruceloza jako choroba zawodowa dotyczy: pracownikow ho-
dowli zwierzqt gospodarskich; pracownik6w zootechniki i wete-
rynarii, pracownikow przetworstwa hodowlanego (miqsnego,,mle-
czarskiego, garbarskiego, futrzarskiego i przemyslu welnianego),
pracownikow zakladow naukowych, wytworni szczepionek i su-
rowic, pracowrii rozpoznawczych.
BRUCELOZA PRACOWNIKOW HODOWLI
Ryzyko zakakenia zawodowego w hodowli zwierzqt gospodar-
skich dotyczy cennej dla produkcji grupy ludzi w rolnictwie:
oborowych, dojarek, pasterzy, owczarzy, winiarzy i innych pra-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
cownikow hodowli oraz chlopOw. Okolicznaci, w jakich nastq-
puje bezobjawowe lub czynne zakaienie w pracy hodowlanej,
sq wedlug naszych spostrzeieri nastqpujqce: pomoc porodowa (ro-
nienia, zatrzymanie loiyska), usuwanie piodu i poplodu, stqpanie
bosymi stopami po podlodze zakaamej wodami plodowymi po
poronieniu, dojenie, picie surowego rnleka, pielqgnowanie zwie-
rzqt zaka2onych, stycznok z nawozem. Zdrodowski (1953) podaje
zale?noge miqdzy stanem zakaienia zwierzqt a wystqpowaniem
zakaeri ludzi pracujqcych w grodowisku hodowlanym. Pisze on:
?W jednakowych warunkach szanse na zakaienie ludzi w grodo-
wisku zwierzqt zakaionych brucelozq sq proporcjonalne do roz-
miarOw rezerwuaru brucelli". Stqd szczegOlne niebezpieczeristwo
duiych skupieri zaka?onych zwierzqt i stosunkowo mniejsze zna-
czenie nieduych skupisk zwierzqcych.
W miarq tworzenia duiych gospodarstw hodowlanych i inten-
syfikacji hodowli ryzyko zakaienia ludzi wzrasta i trzeba mu
przeciwstawie energiczne postqpowanie zapobiegawcze. Bardzo
pouczajqce sq pod tym wzglqdem spostrzeienia Ogrodka Badari
nad Brucelozq w Montpellier. Dotyczq one zakaieri odmianq
rnelitensis. Wgrod 1254 ludzi stykajqcych siq zawodowo z malymi
grupami owiec i kOz (do 11 sztuk) stwierdzono zakaienie u 129
ludzi (100/0). Wftod 1384 ludzi pracujqcych w du?ych gospodar-
stwach hodowlanych stwierdzono zakaenie u 324 (240/0) pracow-
nikow.
Jeszcze bardziej zaznaczajq siq r&nice w za1e2noki od tego,
czy praca odbywa siq w gospodarstwach, w ktorych wystq-
pujq poronienia; AivrOd 758 os6b pracujqcych przy zwierzqtach
nie roniqcych zanotowano 15 (90/0) przypadk6w brucelozy, nato-
miast wgrod 880 os6b stykajqcych siq w pracy ze zwierzqtami
roniqcymi opisano 303 (34%). Wgrod 3297 pracujqcych w gospo-
darstwach, w ktOrych endemicznie wystqpowaia bruceloza (ow-
cza i kozia), stan zaka2enia wynosil'14?/0, zag -wArod 878 owcza-
rzy tej grupy ludzi bylo 30% zakaionych (Taylor, Lisbonne,
1932). Wierszilowa, Pawlow i Popov)* (1932) wykonali podobne
badania epidemiologiczno-zawodowe. i stwierdzili w gospodar-
stwach hodowlanych stan nastqpujqcy: w gospodarstwach owczar-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
118
skich wgrod zbadanych 855 pracownik6w bylo 47,4% zakaonych,
w tym pasterzy
59,50/0, mleczarzy 42,4%. W gospodarstwach ow-
czarskich okreglano zachorowalnoge pasterzy w zaleinoki od
liczby lat pracy:
poni2ej 1 roku: 31 zbadanych, 8 zakgonych ? 25,8%,
1-2 lat: 20 zbadanych, 12 zakaionych ? 60%,
powyiej 3 lat: 36 zbadanych, 36 zaka?onych ? 100?/o.
W gospodarstwach hodowli bydla rogatego zbadano 193 pra-
cownikow, stwierdzajqc stan zakaienia u 12,9%, w tej grupie
zakaionych stanowily dojarki 15,7%, a reszta dotyczyla oboro-
wych i pracownikOw zootechnicznych. W dotychczasowych ba-
daniach nad brucelozq w gospodarstw'ach hodowli bydla (odm.
bovis) otrzymano roine liczby przypadkow zakaenia bez obja-
w6w i z objawami.
Malckawiejski (1929) zbadai ludzi zatrudnionych ?w 2 majqt-
kach dotkniqtych brucelozq bydla w .75-90%. Przyczynq zaka-
ienia ludzi bylo picie surowego mleka, dojenie krow, czyszcze-
nie zwierzqt i obory, nieprzestrzeganie zasad higieny. Okres eks-
pozycji ludzi wynosii od 5 do 10 lat. Przebadanie 219 osob pra-
cujqcych w obu majqtkach wykazalo dodatnie odczyny serolo-
giczne w 4 przypadkach. W zbadanych poiniej gospodarstwach
dotkniqtych brucelozq wgrod 354 osob bylo 26 reagujqcych sero-
logicznie dodatnio (1 : 100-1 : 800). Leutze (Niemcy, 1930) zba-
dai 74 osoby, pracujqce w takichie majqtkaCh: 1/5 pracownikow
wykazywala dodatni odczyn zlepny. Zwraca on uwagq na bose
stopy i zranienia nOg jako wrota zakaienia u dojarzy i oboro-
wych. Schuman przebadaI 44 dojarki i oborowych w 5 majqt-
kach dotkniqtych brucelozq (do 95% krow zaka2onych). Mimo
picia surowego mleka tylko 1 osoba reagowala dodatnio. King
i wspOlpr. (USA) zbadali n?si 530 ()sob pijqcych surowe mleko
pochodzqce od krOw zakaionych brucelozq i wykazal w 69 przy-
padkach odczyny rozpoznawcze dodatnie, zag w 8 objawy bru-
celozy.
W Niemczech zanotowano w latach 1933-1934 534 przypadki
brucelozy na wsi. Analiza irodel zakaienia dala wyniki podane
tabeli 10.
Lerche i Leutze (Niemcy, 1933) przebadali 130 osob, zajqtych
w szkole dojarzy i u 8 (6%) stwierdzili odczyn zlepny dodatni.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
119
y7.
!
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
U 90 osob wykonano odczyn wiqzania dopelniacza stwierdzajqc
u 20 (22Vo) wynik dodatni. Wgrod os6b nie zajmujqcych siq do-
jeniem nie stwierdzono wynikow dodatnich. Bruder i Fauszt*
(1937) zbadali 106 os6b w majqtkach dotkniqtych brucelozq.
Objawow brucelozy nie ujawniono, a odczyn zlepny stwierdzo-
no u 9 os6b (u 7 ? kontakt ze zwierzqtami i u 2 ? picie su-
rowego mleka). Beattie* (1938) stwierdzil wLrod 130 osob pracu-
jqcych w hodowli bydla 23% odczynow dodatnich, wgrod 56 os6b
nie stykajqcych siq z bydlem ? 1,9%. Beel/* zbadal 84 osoby
stykajqce siq w pracy z bydlem i u 9 (10,7%) stwierdzil. dodatnie
odczyny serologiczne i alergiczne. Damon i Cruggs (1950) stwier-
dzali u rolnikow i hodowcow 1,6 do 3,70/0 odczynow serologicz-
nych dodatnich.
Tabela 10
Razem
Alqi-
czyini
Ko-
biety
Dzieci
Plea
nie
podana
male
duke
Stycznoge z krowami ro-
niqcymi
118
102
14
1
Surowe mleko i przetwory
174
111
48
8
7
1
Obie przyczyny lqcznie
55
46
8
1
lane
20
19
1
Nie znane
167
116
42
2
3
4
Razem . .
534
394
113
12
10
5
Angelotv i Kujumdiew (Bulgaria, 1950) zbadali 7651 krOw
i znaleili wgrod nich 567 sztuk zakaionych brucelozq, a wgr6d
personelu obslugujqcego badane obory. stwierdzono 15 przypad-
kow tej choroby. W innej czqgci BuIgarii zbadano 60 949 zwie-
rzqt stwierdzajqc zakaenie u 3181 krOw; u ludzi opisano 2 przy-
padki brucelozy. Spink wykonal odczyn zlepny u 1627 dawcow
krwi ze wsi. stwierdzajqc u 302 (18,55%) zlepniki przeciw bru-
celli, przy czym w 27 przypadkach miano zlepne bylo 1 : 160-
i wiqcej. Sanderson i Earn* (1951) zbadali 326 ludzi zatrudnio-
* Cyt. Harris, 1950.
120
nych w hodowli bydla dotkniqtej brucelozq. Stwierdzono dodat-
nie miana zlepne 1 : 40-1 : 200, zag w 2 przypadkach objawy kli-
niczne brucelozy. Autorzy podnoszq znaczenie zwierzqcego zbior-
nika brucelozy jako potencjalnego zagro?enia zdrowotnaci pu-
blicznej na wsi.
Odler i Oravec (1953) podajq, 2e w CzechosIowacji 25% bydla
jest zakaionego brucelozq. Zbadano 1129 os6b pracujqcych w ho-
dowli i stwierdzono dodatnie odczyny u 11,40/0 (zakaenie bez-
objawowe). Badanie powtorzone wykazaIo u 67% pracownikow
odczyny dodatnie bez objawow brucelozy. Walther przebadaI
4741 iolnierzy, stwierdzajqc u 419 (8,8%) stan bezobjawowego
zaka2enia. Wszyscy pochodzili ze wsi. Przytoczone dane wska-
zujq na to, ie brucelozie bydla towarzyszq przypadki zakaienia
ludzi pracujqcych w hodowli. Wiqkszoge stanowiq zakaienia bez-
objawowe, a zaka2enia objawowe wystqpujq pojedynczo lub rza-
dziej grupowo w hodowli bydla, masowo zaL w hodowli owiec
(odm. melitensis).
Przytoczymy obecnie wyniki badan zawodowo-epidemiologicz-
nych, prowadzonych w latach 1951-1954 przez Instytut Medy-
cyny Pracy i Higieny Wsi, a w lqcznoki z nim przez wojewOdzkie
stacje sanitarno-epidemiologiczne na terenie kraju oraz inne
ogrodki naukowe zajmujqce siq brucelozq. Metodyka naszych ba-
dan byla zespolowa i opierala siq na nastqpujgcych zasadach. Do
badan zwierzqt i ludzi dobierano panstwowe gospodarstwa role
zakaione brucelozq i ? dla kontroli ? wolne od brucelozy. Sto-
sowano nastqpujqce badania: wywiad zawodowo-epidemiologiczny,
badanie kliniczne, odczyn zlepny i wiqzania dopelniacza, wskainik
opsonino-fagocytowy i zazwyczaj rowniei alergiczny odczyn skOr-
ny Burneta. Ponadto u bydla stosowano odczyn piergcieniowy
z mlekiem. Dzielono ludzi zatrudnionych w PGR-ach wedlug sta-
nowisk pracy i lat ekspozycji. Oceniano warunki higkeny pracy
i zoohigieny oraz higieny mleka.
Kaminska i Szaflarski* (Stalinogrod) zbadali 213 oborowych
w PGR-ach stwierdzajqc w 13,1% odczyn zlepny dodatni. Parnas,
G/inkow,a, Lazuga i wsp. przebadali niektore PGR-ry na terenie
Lubelszczyzny oraz w Olsztyliskim.
* Badania prowadzone niezaleknie od Instytutu.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
121
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
PGR ?F" ? 53 krowy ? 20 zakatonych (ronienia).
Wszystkie konie i Awinie wolne od zak0,enia. 52 ludzi ?
5 reagujacych dodatnio (do 1/400). 1 przypadek brucelozy
z zapaleniem Wen 1 przypadek przebytej ostrej brucelozy.
Stan higieny niezadowalajacy.
PGR ?T" ? 31 krow ? 5 reaguje dodatnio (ronien nie ma).
Konie, gwinie ? odczyny ujemne.
40 ludzi ? odczyny ujemne.
Stan higieny grodowiska ? niezly.
??i??. '
?
PGR ?Cz" ? 66 krOw ? 39 reaguje dodatnio.
Konie, gwinie ? odczyny ujemne.
(Ronien nie ma od 2 lat).
125 ludzi ? 1 reaguje dodatnio, bezobjawowo.
Stan higieny grodowiska niezly.
PGR ?P"
? 167 krow ? 94 reaguje dodatnio (ronienia byly).
Konie, gwinie ? odczyny ujemne.
31 ludzi ? 3 reaguje dodatnio, bezobjawowo.
Stan higieny grodowiska ? niezly.
PGR ?K"
? 81 krow ? 43 reaguje dodatnio (ronienia +).
PGR ?R"
? 92 krow ? 61 reaguje dodatnio (ronienia
PGR ?A"
? 62 krow ? 59 reaguje dodatnio (ronienia +).
?
t
Konie, gwinie ? odczyny ujemne.
Razem w tych 3 PGR-ach zbadano 295 ludzi, stwierdzajac
1
u 30 odczyny dodatnie, zag u 7 objawy brucelozy.
,
Stan higieny grodowiska pracy: zly.
Rozotvski i Rataj (WSSE Szczecin) i Mierzejewska (Instytut M: P.
i Hig. Wsi) przebadali 1057 pracownikOw hodowli stwierdzajqc
u 50 ?sob dodatnie odczyny, w tym u niektorych objawy bruce-
lozy. Stan higieny pracy byl zly. W gospodarstwach, w ktOrych
badani pracowali, bylo wiqksze nasilenie brucelozy krow (wyste.-
powaly tei ronienia).
C. Zwierz* (Zielona G6ra) zbadal 373 pracownikow PGR-Ow
(w znacznym stopniu zakaionych brucelozq krow), stwierdzajqc
u 100 dodatnie odczyny (przyp. brucelozy czynnej i przewleklej
oraz nieczynnego zakaienia ze stanem uczulenia). Stan higieny
pracy byI zly.
Neyrnan i Losinski** (Poznan) zbadali 751 pracownikow PGR-Ow,
stwierdzajqc u 132 dodatnie odczyny zakaienia bezobjawowego.
Na 113 osOb z odczynami dodatnimi stwierdzono bezsporne obja-
.
* Wg sprawozdania zloionego Instytutowi.
** Ogioszone w ?Przegl. Epidemiologicznym" 1955.
122
wy kliniczne u 18 (15,9?A), prawdopodobne objawy kliniczne u 34
(30,113/0; nie stwierdzono objaw6w u 61 (54,0%).
Lutyfiski* (Krakow) przebadaI 16 pracownikow obor PGR-6w,
stwierdzajqc u 8 odczyny dodatnie.
Brill** (Lodi) zbadal 947 krow w 13 PGR-ach, stwierdzajqc u 185
odczyny dodatnie, u 106 wqtpliwe. Przebadano 61 pracownikOw
zatrudnionych w tych gospodarstwach, stwierdzajgc u 4 odczyny
dodatnie, u 2 wqtpliwe. Ostatnio WSSE we Wroclawiu przepro-
wadzila podobne badania w PGR; wykazaly one podobnq sytuacjq
jak w wojew. poznanskim.
Zbierajqc przedstawiony tu material dotyczqcy pracownikOw
PGR-Ow w roinych wojewodztwach otrzymujemy nastgpujqce
liczby ogolne:
Zbadano pracownik6w PGR-Ow ? 2813.
Odczyny rozpoznawcze stwierdzono w 12,50/0.
Zlecona przez Zarzqd San.-Epidemiologiczny Ministerstwa
Zdrowia akcja badania pracownikow hodowli, a w szczegolnoki
pracownikOw PGR-6w w kierunku brucelozy, wykaie w skali
ogolnokrajowej istotny stan bezobjawowego i objawowego zaka-
ienia ludzi zawodowo naraionych na zakaienie w rodowisku ho-
dowlanym. Jak jui zaznaczono, na razie jedynie bydlo rogate od-
grywa u nas rolq zbiornika paleczek brucelli. U innych zwierze.
(win, owiec i koz, koni, drobiu) bruceloza nie odgrywa u nas
praktycznie biorqc roli epidemiologicznej. Sprawa ta wymaga
jednakie kontroli i dalszych badan. Nie jest wykluczone pojawie-
nie siq ognisk brucelozy w hodowli Awin i owiec, zwlaszcza w miarq
intensyfikacji tych wainych dla kraju dziedzin hodowli. Czgge
zakaionych pracoWnikow hodowli ujawnionych w masowych ba-
daniach byla przekazana Dzialowi Klinicznemu ChorOb Zawodo-
wych Wsi Instytutu; opisy tych przypadkOw znajdujq siq w czqgci
klinicznej.
Dane statystyczne, zagraniczne i kraj owe, dotyczqcp stanu. za-
kaienia brucelozq ludzi zatrudnionych w hodowli, nasuwajq na-
stqpujqce wnioski. ?
1. Im wiqcej w danym gosoodarstwie zakaionych zwierzqt, tym
wiqkszy jest odsetek zakaionych pracownikow. S4 to pracownicy
* Sprawozdanie zioione Instytutpwi.
** Opublikowane w ?Polskim Tyg. Lekarskim" 1955.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
123
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
wykazujqcy dodatnie .odczyny rozpoznawcze (alergiczny odczyn
skOrny Burneta, odczyn zlepny, wiqzania dopelniacza), lecz nie
ujawniajqcy objawOw chorobowych. Stan bezobjawowego zaka-
2enia mo2e czasem przy dokladniejszym badaniu klinicznym wy-
kaza6 skqpe objawy chorobowe. Rozpatrujqc te sprawy w analo-
gii do gru21icy moiemy u pracownikow zaka2onych paleczkami
brucelli spodziewae siq od czasu do czasu pojawienia siq objawow
choroby na skutek obni2enia siq odpornoki, przepracowania,
zmqczenia, silnej reinfekcji. Badania Niznansky'ego (1954), Par-
nasa i wsp. (1951-1954) oraz inne, prowadzone w zaka2onych
majqtkach, a nastqpnie powtOrzone po kilkunastu miesiqcach, nie
wykazaly u ludzi zaka2onych bezobjawowo zmiany stanu ich
zdrowia. Nie dowodzi to jednak, ie w tej grupie zawodowo zaka-
ionych bruceloza objawowa nie mo2e siq pojawie.
2. Im wiqcej jest w gospodarstwie zwierzqt zaka2onych i im
wiqcej ronien oraz powiklan polothiczo-ginekologicznych u krow,
tym wiqksza jest liczba ludzi zakaionych brucelozq objawowq.
3. Im gorszy jest stan higieny pracy i zoohigieny w gospodar-
stwie zaka2onym, tym wiqcej stwierdza siq przypadkOw zakaienia
bezobjawowego i objawowego.
4. Im wiqksze jest skupienie zwierzqt i wy2szy poziom ich pro-
duktywnoki (mlecznoge, plodnoge), tym wiqksze sq mo21iwoki
szerzenia siq' brucelozy zwierzqt i ludzi.
Niektorzy autorzy sklonni sq przyjqe, 2e dodatnie odczyny se-
rologiczne i odczyn Burneta, wystqpujqcy u ludzi na wsi, pozo-
stajq w zwiqzku ze spo2ywaniem gotowanego mleka. W ten spos6b,
ich zdaniem, powstajq przeciwciaIa oraz stan uczulenia na aler-
gen brucelozowy. Sq autorzy skIonni uwaiae picie mleka i stycz-
nok ze zwierzqtami zaka2onymi szczepami niezjadliwymi za przy-
czynq nieszkodliwego zaka2enia, uodporniajqcego ustr6j na za-
cljorowanie. Podolony poglqd powstal rownie2 w odniesieniu do
uodporniajqcego dzialania mleka krowiego zaka2onego prqtkami
gru2licy bydlqcej oraz stycznoki z zagruiliczonyrni zwierzqtami.
Tak jak, zwalczany jest ten poglqd w odniesieniu do gruilicy,
a propaguje siq szczepienia dzieci (i doroslych) wyprobowanym,
niezjadliwym szczepem BCG, tak te i powinnigmy siq przeciwsta-
wie podobnym poglqdom dotyczqcym brucelozy.
Nasze badania wykazaly, ie wgrOd szczepow krajowych, wyo-
124
sobnionych od krow, sq szczepy'wysoce zjadliwe, a zaka2enie nimi
ludzi niewqtpliwie nie jest dla ich zdrowia obojqtne. Ludno?6
wiejska, stykajqc siq w ciqgu lat ze grodowiskiem zakaionym bru-
celozq, jest prawdopodobnie mniej wrailiwa na zakaienie ani2eli
ludnoge miast, ktora styka siq rzadko z wiej skim 2rod1em bruce-
lozy (wakacje, picie mleka surowego).
Aby wyjagnie przyczyny wystqpowania odczynOw serologicz-
nych w zwiqzku z piciem mleka, Braude (1950) podawal 23 osobom
mleko zawierajqce 400 miliardow zabitych paleczek brucelli w ml.
U 4 ()sob wystqpily zlepniki w surowicy; 36 osob piIo mleko zawie-
rajqce 100 milionow zabitych bakterii w ml i u 11 wystqpily prze-
ciwciala zlepne. Zauwa2ono te wzrost wskainika opsonino-fago-
cytowego. W 2adnym przypadku nie zauwa2ono uczulenia ludzi
na alergen brucelozy. Podobne dogwiadczenie na gwinkach mor-
skich wypadIo ujemnie. Parnas i Michnowicz* (1952) karmili
10 krolikow mlekiem zawierajqcym okolo 15 miliardow paleczek
zabitych w 1 ml. Po 30 dniach karmienia stwierdzono tylko u 4
nieznaczne miano odczynu zlepnego (1/25, 1/50), slabo dodatni
odczyn wiqzania dopelniacza, nieznaczny wzrost wska2nika opso-
nino-fagocytowego, a w 2adnym przypadku nie zauwaiono uczu-
lenia na alergen brucelozowy.
Dogwiadczenia te dowodzq, ie picie gotowanego mleka zawie-
rajqcego zabite paleczki brucelli mo2e u ludnoki wiejskiej wywo-
lywa6 obecnoge przeciwciaI, ale w stopniu niklym, nigdy nato-
miast ? tak na1e2aloby sqdzie ? nie zjawia siq stan uczulenia
na alergen brucelozowy.
BRUCELOZA PRACOWNIK6W ZOOTECHNIKI I WETERYNARII
Bruceloza jest chorobq zawodowq nierzadko wystqpujqcq wgrod
pracownikOw sluiby weterynaryjnej i zootechnikOw. Spotykana
jest wArod lekarzY weterynaryjnych i iniynidrow zootechniki,
felczerow wet. i zootechnikow, sanitariuszy wet. i ni2szego perso-
nelu zootechnicznego i weterynaryjnego gospodarstw rolnych,
ferm hodowlanych oraz ogrodkOw sztucznego unasieniania zwie-
rzqt. Ta bardzo cenna dla produkcji grupa specjalistow hodowli
ulega nierzadko zaka2eniu w zwiqzku z pracq, nastqpstwie
* Praca nie ogioszona.
125
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
stycznoki skory raj: z materialem zakainym przy wykonywaniu
zabiegOw (pomocy porodowej, zabiegow zwigzanych z ronieniem
i zatrzymaniem loiyska u krow, badaniem na nieplodno?e, sztucz-
nym unasienianiem krow). Zakaienie pokarmowe odgrywa tu
znacznie mniejszg role. Ze wzgledu na znaczne rozprzestrzenienie
brucelozy bydla rogatego duiy odsetek pracownikow sluiby zoo-
weterynaryjnej wykazuje dodatnie odczyny serologiczne i aler-
giczne. Sg to pracownicy zakaieni bezobjawowo i uczuleni na
alergen paleczek brucelli. Obok tego wystepuje od czasu do czasu
bruceloza czynna, ostra lub przewlelda.
Badania nad brucelozg pracownikow weterynarii majg ogOlne
znaczenie epidemiologiczne, poniewai, po piemsze ujal.vniajg
przypadki zakaienia, a to doprowadza do wlakiwego leczenia cho-
roby i przywrocenia zdolnoki do pracy w produkcji hodowlanej,
a po drugie, stan zakaienia zawodowego i zachorowari wgrod pra-
cownikOw weterynarii rzuca pewne gwiatio na stan zakaienia
ogolu praummikow hodowli paristwowej i spOldzielczej oraz drob-
nych hodowcOw, ktorzy czesto nie zwracajg naleiytej uwagi na
dolegliwoki wywolane brucelozg i iyjg z nie rozpoznang chorobg.
Dlatego tei w wielu krajach, a take i u nas przeprowadzono licz-
ne badania nad stanem zakaienia personelu weterynaryjnego i zoo-
technicznego.
Thomsen (Dania, 1938) przebadal 272 lekarzy wet.; wgrod 65
pracujgcych ponad 1 rok na wsi 94% wykazywalo dodatnie od-
czyny na bruceloze, podczas gdy wgrod mlodszych lekarzy wet.
nie bylo odczynow dodatnich. Wgrod 16 bakteriologOw pracujg-
cych ze szczepami brucelli 10 wykazalo dodatnie odcz3my; wgrod
12 lekarzy wet. pracujgcych w rzeim u 4 byly odczyny dodatnie;
wArod 25 rzeinikow ? 9 dodatnich, wgrOd 21 oborowych ? 13,
wgrOd pracownikow mleczarni centralnej w Kopenhadze nie
stwierdzil Thomsen stanu ,zakaienia. Beattre stwierdzii wgrOd
158 studentow weterynarii 10,8?/o reagujgcych dodatnio, wgrod
24 lekarzy wet. ? 58,3?/o, wgrOd 96 lekarzy med. ? 4,2%, wLrod
66 studentow wet. zatrudnionych w .poioinictwie wet. 34,8?/o,
wgrOd 59 studentow wet nie stykajgcych sit?, z porodami ? 8.5?/o.
Knoth (Niemcy 1930) zbadal 107 lekarzy wet. praciljgcych
w. oborach dotknietych brucelozg. U 18 stwierdzil dodatni odczyn
zlepny i odczyn wigzania dopelniacza.
126
Gilman (USA, 1944) opisal zakaienie studenta wet., ktory szcze-
pil ciele szczepionkg S 19 (zaka2enie oka). Po 16 dniach zjawila
sie u niego gorgczka, dreszcze, bole glowy i brzucha. Posiew z krwi
wykazal obecnok szczepu S 19, odczyn zlepny 1/100-1/51 200.
Spink* stwierdzil to samo u 2 lekarzy weterynarii (uklucie pal-
ca). Z krwi jednego chorego wyosobniono szczep S 19.
Podobnie i u nas, niektorzy lekarze wet. uwa2ajg, 2e wystqpienie
brucelozy mialo za przyczyne zaka2enie sie szczepionkg S 19
(ulducie iglg od strzykawki).
Korim (CSR 1949) badai rowniei stan zakaienia lekarzy wet.
W?rod 138 zbadanych bylo 10 (7,2%) z ldinicznymi i serologiczny-
mi objawami choroby, 117 z odczynem Burneta dodatnim, 28 z do-
datnim odczynem zlepnym i 32 z dodatnim odczynem wigzania do-
pelniacza.
Hoffman (1951) stwierdzil, 2e 80?/o lekarzy wet. reaguje dodatnio
w odczynach rozpoznawczych na bruceloze.
Szabo Biro (1954) podaje wyniki badania pracownikow wete-
rynarii na Wegrzech. Zbadano 242 lekarzy wet., 108 pielegniarzy
zwierzgt i 129 wlakicieli zwierzgt na terenie obwodu Debreczyn.
W grupie 242 badanych 30 (12,39%) wykazalo odczYny dodatnie,
w grupie 108 badanych ? 10 (9,25?A), w grupie 129 ? 13 (10,07?A).
Blawat (Gdansk, 1951) zbadai 255 lekarzy wet. i felczerow wet.,
stwierdzajgc w 32% stan zakaienia bezobjawowego, w 140/0 obja-
wy ldiniczne brucelozy, w 140/o zakaienie prawdopodobne.
Kaminska i Szaflarski (Stalinogrod, 1949) zbadali 146 lekarzy
wet., stwierdzajgc u 23,20/o zakaienie bezobjawowe, u 12 czynng
bruceloze, u 11 postae skorng uczulenia.
Malingiewicz i Osi?ski wykorzystali ankiety do zbadania
stanu zachorowan lekarzy wet. na bruceloze; okazalo si, e okolo
5% lekarzy wet. przebylo bruceloze lub choruje na nig.
C. Zwierz (Zielona Gora, 1954) zbadal 214 pracownikow wete-
rynarii i zootechniki i stwierdzil u 128 (59,8%) wyniki dodatnie,
przy czym w zaleinoki od lat zawodowej ekspozycji odsetek za-
kaionych wy-nosil od 34,8 do 70,6%.
* Cyt. Harris, 1950.
** Ze sprawozdania zioionego Instytutowi.
127
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Przebadano u nas duke ilogci lekarzy wet. i pomocniczego per-
sonelu wet. w poszczegolnych powiatach: w jednym tylko powie-
cie ?G" ujawnil Taczak* wgrod 17 lekarzy wet. 8 zakakonych,
w tym bylo 4 chorych na bruceloze. Na 149 przypadkow brucelozy
badanych w naszyni zakladzie stwierdzono nastepujqce grupy
zawodowe:
lekarze wet. 67
felczerzy wet 10
sanitariusze wet 12
wiejscy przodownicy wet 1
rolnicy 14
robotnicy rolni PGR-?w 10
oborowi
dojarki
zootechnicy
masztelarze
pracownicy san.-epidem.
bez zwiqzku z pracq rolnq
14
8
6
2
1
6
Znacznie wiecej jest przypadkOw bezobjawowego zakakenia,
ktore rowniek z punktu widzenia epidemiologiczno-zawodowego
ma swe znaczenie. Prowadzone sq dalsze badania pracownikow
weterynarii i zootechniki, majace na celu wczesne ujawnianie
brucelozy.
Dotychczasowe wyniki badati wskazujq na duke znaczenie
brucelozy jako dotkliwej choroby zawodowej pracownikow we-
terynarii i zootechniki, wymagajasej czujnej kontroli zdrowotnej
i zapobiegania.
BRUCELOZA PRACOWNIKOW PRZETWORSTWA HODOWLANEGO
Zarowno zakakenia bezobjawowe, jak i znacznie rzadsze po-
stacie czynnej brucelozy zdarzajq sie wgrod pracownikow prze-
myslu miesnego, mleczarskiego, garbarskiego i futrzarskiego.
Grupa robotnikOw i technikow przemyslu miesnego (rzeinie, fa-
bryki konserw, chlodnie, zaklady utylizacyjne, szlamiarnie jelit)
zajmujq tu pierwsze miejsce. Robotnicy przetworstwa miesnego
zakakajq sie glownie drogq naskornq lub naskorno-doustnq przez
stycznoge ze zwierzetami zakaionymi, przez ub6j i rozbiorke zwie-
rzqt, przenoszenie tusz i skor, szlamowanie jelit, przez stycznoge.
z miesem w chlodni. Niedostateczny poziom higieny osobistej, hi-
gieny pracy, opatrywania skaleczeti, branie pokarmow i papie-
rosow zanieczyszczonymi rekoma ? to czynniki ulatwiajqce za-
kaienie brucellami.
* Materialy Instytutu M. Pr. i fig. Wsi nie ogloszone.
128
Najbardziej narakeni na zakaienie sq pracownicy stykajqcy sie
z zakaionym surowcem pochodzenia owczego i koziego (odm. me-
litensis). Mies? i narzqdy bywaja wowczas czesto zakakone zjadli-
wymi paleczkami brucelli. To samo dotyczy pracy w hali uboju
gwiri (odm. suis). Najrzadziej wystepujq zakakenia zawodowe
w halach uboju bydla rogatego. Wierszilowa i Pa wlow* (1932)
przebadali 235 robotnikow fabryki konserw i 81 robotnikow prze-
myslu bekonowego. W pierwszej grupie bylo 7,6% zakakonych,
z czego na hale uboju wypadalo 14,5?/o, a na ?brake 5,9?/o. W dru-
giej grupie ujawniono 18,6% zakaionych, w tym 28,5?A w hali
uboju, 17,5% w hali obrobki miesa.
Healthman** (USA 1934) badala w ciqgu 5 lat robotnik6w 5 f a-
bryk miesnych i stwierdzila u okolo 800/0 dodatni odczyn Burneta,
wystepujqcy czegciej w miarq trwania ekspozycji zawodowej. Od-
czyn zlepny wystepowal rowniek dodatnio.
Kress (1938) opisal brucelozq u 2 rzeinikow, ktorzy mieli zwy-
czaj picia gwidej, surowej krwi bydlecej w rzeini. Sprawa ta
ma pewne znaczenie epidemiologiczne. Krew bydleca moke zawie-
raa mniejsze lub wieksze ilogci brucelli. To samo dotyczy krwi
oxviec i gwiti. Nienalekycie przygotowane przetwory sporzqdzone
z krwi (kaszanka) mogq zawierae kywe brucelle. To samo moke
dotyczye przetworow leczniczych z krwi lub plazmy zwierzecej.
Niektorzy ludzie pijq krew gwieka jako rodek leczniczy w nie-
dokrwistoki i gruilicy. Trzeba w takich przypadkach pamie-
tae o mokliwoAci zakakenia. To samo dotyczye moke dawcow
krwi.
W rzeini w San Francisco (1935) zbadano 92 robotnikow, stwier-
dzajac odczyn Burneta dodatni u wszystkich, pracujqcych na hali
uboju, w przetworni kielbas, w hali rozbiorkowej.
Bradford** (1935) zbadal w Valparaiso 170 robotnikow (rzeini-
cy, jeliciarze, personel san.-wet.), i stwierclzil u 13 (8,10/o) stan
bezobjawowego zakakenia. Berkessy (1935) zbadal zatrudnionych
w przemygle miesnym i stwierdzii wgrod robotnikow rzekni za-
kakenia bezobjawowe ii 180/o, wgrod zatrudnionych w triasamiach
u 29?/o, wgrod lekarzy wet. u 17,85?/o. Molinelli (1951) ipodaje na-
Cyt. Zdrodowski, 1953.
** Cyt. Harris, 1950.
Bruceloza 9
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
129
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
stepujqce wyniki badania zatrudnionych w przetworstwie ho-
dowlanym.
WArod zbadanych:
222 pracownikow przemyslu miqsnego bylo 18 (8,1%) zakaionych,
136 mleczarzy przemyslu migsnego bylo 16 (11,7%) zakaionych,
431 pracownikow chlodni miesnych bylo 56 (12,9%) zakaionych,
81 wia?cicieli mleczarti bylo 12 (14,8%) zakaionych.
Damon i Scruggs* (USA, 1950) podajq, ie badanie pracowni-
kow rzeini wykaialo nastqpujqcy stan zakaienia: rzeinicy 3,70/o,
lekarze wet. w rzeiniach 22,3-33,30/o.
WArOd pracownikow mleczarn stwierdza siq take zakaionych
bezobjawowo, i to nie tyle z powodu stycznoki z mlekiem; ile
na skutek picia surowego mleka zbieranego, fliietany, malanki
itp. Zimmermann** (1935) stwierdzil wgrod 163 pracownikow
mleczath 18 dodatnich odczynow zlepnych (1: 50-1 : 200).
W naszym kraju tego rodzaju badania sq dopiero zaczqte.
Freytag*** (1952) stwierdzii wgrod okolo 400 robotnikow prze-
myslu miesnego w Lublinie 27 przypadkOw dodatnich i silnie do-
datnich odczynow Bumeta. W iadnym przypadku nie stwierdzo-
no dodatniego odczynu zlepnego lub wiqzania dopelniacza.
Wszyscy pracownicy reagujqcy dodatnio na brucelozq PS praco-
wall w hali uboju bydla, w szlamiarni i w chlodni. Poddani ba-
daniu klinicznemu nie wykazali 2adnych objawow brucelozy.
Podobne wyniki uzyskano w rzeini w Kielcach (Cwigkaia,
1954).
BRUCELOZA W8ROD PRACOWNIKOW LABORATORYJNYCH
ienie doustne w czasie wykonywania prac serologicznych (pipe-
towanie).
ZakaZenia tego rodzaju mogq wystqpie czasem epidemicznie
(odm. melitensis).
Jak wynika z dotychczasowych naszych spostrze2eri, mniejsze
u nas znaczenie epidemiologiczne majq zakaienia brucellami bez
podlo2a zawodowego. Dotyczq one glownie ludnoki miejskiej,
.irodIem za6 zakaienia jest najczqkiej mleko. Z chwilq wprowa-
dzenia odczynu zlepnego Wrighta do codziennej pracy rozpo-=
znawczej pracowni serologicznych (rownoczegnie z odczynem
Widala i Weil-Felixa) ujawniono wgrod chorych szpitali i klinik
roinych miast naszego kraju i innych krajow Europy pewnq
przypadkow choroby Banga. Wprowadzenie badaii serologicz-
nych (odczyn Wrighta i wiqzania dopelniacza) we wszystkich
przypadkach goraczkujqcych dab ? np. w Danii nastqpujqce wy-
niki (Kristensen, 1928): na 2150 probek krwi badanych odczynem
Widala i Weil-Felixa bylo 222 z odczynem dodatnim Wrighta
(1/100-1/1000). Towarzyszyl temu dodatni odczyn wiqzania do-
Najczgstsze okolicznoki doprowadzajqce do zakaienia moina
uszeregowae nastepujqco:
a) zakaenie nask6rne 1 doustne od zwierzqt laboratoryjnych,
ich kalu i moczu; b) zaka?enie naskorne i doustne ,(rzadziej do-,
spojOwkowe) na skutek przedostania sig paIeczek z hodowli plyn-
nej lub stalej na skore, do ust lub do oka pracownika; zaka-
* Cyt. Harris.
** Cyt. L?ffler, 1955.
*** Materialy Inst. M. Pr. i Hig. Wsi nie ogioszone.
Ryc. 23. Warunki bhp przy pracy z paleczkg brucelli.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
,
- -7'411.11
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
pelniacza. Od 20 ludzi gorqczkujqcych tej grupy badanej udalo
sie w 13 przypadkach wyosobnie posiewem z krwi odmiane
bovis. Wgrod 3175 surowic badanych odczynem Wassermanna
bylo 13 dodatnich dla brucelli. Zachodzi zatem potrzeba dalszych
badari rozpoznawczych na bruceloze w pracowniach stacji sani-
tarno-epidemiologicznych i szpitali.
Karwacki (1928) zebra' z pi?miennictwa dane dotyczqce tego
rodzaju masowych badan surowic ludzkich (tabela 11). Dane te
dowodzq koniecznoki badan w kierunku brucelozy, wykonywa-
nych w pracowniach serologicznych.
Tabela 11
Autorzy
Zbadano
surowic
OdczynOw
zlepnych
dodatnich
Odsetek
Kristensen
4623
500
10,8
McAlpine i James
10 150
69
0,6
Supfle i Hof man
1933
41
2,1
Weigman
1067
51
4,7
Welsh
2433
133
5,5
Madsen
2150
222
10,3
Sasano, Caldwell i Medlar
1000
78
7,8
Sedgwick
425
72
17
Carpentrer, Boak, Chapman
4050
296
7,3
Stankowska i Szymmiska
487
55
11,6
Riazen Hassan,
533
126
23,6
Singer
635
11
1,7
Darsin
1100
18
1,6
Kathe
806
30
3,7
ROZDZIAL V
PROFILAKTYKA BRUCELOZY LUDZI
I ZADANIA SLUnY ZDROWIA W POLSCE
Zapobieganie brucelozie opiera sie na dw6ch zasadniczych
i wymagajqcych wspolpracy postepowaniach:
A) medyczno-profilaktycznym,
B) weterynaryjno-profilaktycznym.
Zasady postepowania medyczno-profilaktycznego ornowimy
wedlug nastepujqcego porzqdku:
1. Higiena mleka i jego przetwor6w.
2. Higiena miesa i jego przetworow.
3. Higiena pracy w hodowli i w przetwOrstwie hodowlanym.
4. Higiena pracy pracownikow weterynarii i zootechniki.
5. Szczepienia zapobiegawcze ludzi, naraionych na zakaienie
zawodowe.
6. Ogwiata sanitarna w zakresie bezpieczeristwa i higieny pra-
cy oraz higieny mleka i
Zasady postepowania weterynaryjno-zapobiegawczego dotyczq
nastepujqcych spraw:
1) kontroli zdrowotnoki bydla (1 innych zwierzqt), usuwania
zwierzqt zakaionych i tworzenia obOr wolnych od brucelozy;
2) zoohigieny i dezynfekcji rodowisk zakaionych;
3) szczepienia zapobiegawczego bydla;
4) oAwiaty weterynaryjnej.
Na zakoriczenie rozdzialu naleiy omowie zasady wspolpracy
sluiby zdrowia, weterynarii i zootechniki.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
133
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
A. DZIALANIA MEDYCZNO-PROFILAKTYCZNE
1. HIGIENA MLEKA I JEGO PRZETWOROW
Spoiywanie mleka w stanie gotowanym stanowi najlepszy spo-
s6b ochronny ludnoki przed doustnym zakaieniem brucelozg.
Paieczki brucelli sq wra21iwe na wyiszq temperature i ging pod-
czas gotowania mleka. Niestety postulat ten nie zawsze jest spei-
niany. Ludnoge wiejska gospodarujgca indywidualnie spo2ywa
czesto mleko surowe; potrzebna jest dalsza usilna praca ogwia-
towo-sanitarna, zmierzajgca do poprawy sytuacji. Du2a rola przy-
pada tu szkolom, lekarzom i higienistom szkolnym oraz perso-
nelowi slu2by zdrowia na wsi. Spoiywanie mleka surowego
w PGR-ach i zespolowych gospodarstwach rolnych dotknietych
brucelozg bydla stanowi niejednokrotnie przyczyne zakaienia
ludzi. W zlewniach mleka nastepuje zmieszanie mleka z ro2nych
gospodarstw, i tu dochodzi niejednokrotnie do zaka2enia calej
mleka w zbiorniku. Dlatego te2 21e prowadzona zlewnia
mleczna moe odgrywae duig role w epidemiologii brucelozy.
Szeroko zakladane u nas w miekie i na wsi bary mleczne sprze-
dajg czasem mleko nie przegotowane (a tylko podgrzane).
Biorgc to pod uwage naleialoby coraz wiekszq uwage zwracaa
na przestrzeganie ogolnych zasad higieny mleka, kt6rymi sq:
1) spoiywanie wylgcznie mleka naleiycie gotowanego; 2) dopu-
szczanie do spo2ycia mleka pasteryzowanego, lecz pod warun-
kiem, 2e pasteryzatory sq naleiycie kontrolowane technicznie
i bakteriologicznie. Pasteryzator pracujgcy bez kontroli nie spel-
nia swych zadali; 3) wyjalawianie mieszanego mleka w zlewniach
i mleczarniach; 4) kontrola higieniczno-bakteriologiczna mleka
w mleczarniach i barach mlecznych; 5) higiena udoju i higiena
wymion u krow.
Szczegolnie doldadna kontrola sanitarna mleka powinna doty-
czye ?loft dotknietych brucelozg.
2. HIGIENA MISA I JEGO- PRZETWOROW
Przepisy higieny miesa za1e2g od odmiany brucelli, ktOra wy-
woluje chorobe zwierzgt w danym kraju i okolicy. Dia zaznajo-
mienia pracownikow sluiby zdrowia z przepisami higieny miesa
134
obowigzujgcymi na obszarach, w kt6rych istniejg gospodarstwa
hodowlane dotkniete brucelozg wywolang odmiang melitensis,
przytoczymy przepisy obowigzujgce w tym zakresie w ZSRR.
Sprawe uboju zwierzgt zakaionych brucelozg reguluje w ZSRR
oddzielne zarzgdzenie Ministerstwa Rolnictwa (1949). Personel
rze2ni jest obowigzany zwracao szczegOlng uwage na przepisy
bezpieczenstwa i higieny pracy. Zwierzeta z klinicznymi obja-
wami choroby majg bye zabijane na miejscu ich bytowania,
w specjalnych, stalych lub dorainie przygotowanych, punktach
uboju, ktore na1e2y dokladnie odka2ae. Gdy to jest mo21iwe, do-
wozi sie zwierzeta zakaione do rzeini sanitarnych. Uboje takich
zwierzgt w rze2niach publicznych odbywajg sie wylgcznie w spe-
cjalnie wyznaczonych dzialach, tak aby nie byio stycznoki ze
zdrowymi zwierzetami. Kozy i owce nie mogg bye wpuszczane
do rzeini publicznych przed uplywem 3 miesiecy od chwili po-
rodu lub ronienia. Zwierzeta z jawnymi objawami brucelozy po-
winny bye dostarczane w zamknietych wagonach lub pieszo,
z pominieciem pok.ednich punktow spedu zwierzgt. Uboj takich
zwierzgt dokonywany jest zupeinie oddzielnie. Mies? pochodzgce
od tych zwierzgt zostaje zasolone lub przegotowane (czas zasole-
nia dla miesa wolowego i wieprzowego wynosi 1 mies., a dla
owczego i koziego 2 mies.). Zwierzeta nie wykazujgce objawow
brucelozy, a reagujgce dodatnio w ri5nych probach rozpoznaw-
czych poddawane sq ubojowi w rzeini sanitarnej. Narzgdy we-
wnetrzne tych zwierzgt zostajg zasolone lub przegotowane. To
samo dotyczy jelit. Wzbronione jest u2ywanie krwi i gruczolOw
dokrewnych do celow farmaceutycznych. Mieso tych zwierzgt
dopuszczane jest do spo2ycia bez ograniczeri, z wyjgtkiem miesa
owczego i koziego, ktore mo2e bye dopuszczone do spoiycia po
3 miesigcach od czasu porodu lub ronienia. Sk6ry bydlece zostajg
zasolone na okres miesigca, owcze i kozie na okres 2 miesiecy.
W Polsce chodzi w tej chwili wylgcznie o bydlo zakaone od-
miang bovis. Krowy zakaione poddawane sq ubojowi w oddzia-
lach sanitarnych rze2ni. Mies? krow z uboju przymusowego
w zl,vigzku z porodem lub powiklaniami ,ginekologicznymi pod-
dawane jest wyjalowieniu przez gotowanie. Wymiona i narzgdy
plciowe takich kr6w nie nadajg sie do spoiycia; krew i gruczoly
.dokrewne nie sq u2ywane w produkcji farmaceutycznej,
135
!i
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
3. HIGIENA PRACY W HODOWLI I W PRZETWORSTWIE
HODOWLANYM
Ludzie zatrudnieni w hodowli bydla rogatego sq nara2eni na
zawodowe zaka?enie brucelozq. Im gorszy jest stan bhp* w da-
nym gospodarstwie, tym Iatwiej o zakaienia bezobjawowe i ob-
jawowe. Zachorowania na brucelozq majq w hodowli znaczenie
spoleczno-:produkcyjne. Absencja chorobowa wywolana brucelozq
jest du2a. Chorzy pracownicy hodowli w ciqgu wielu tygodni
I miesiqcy niezdolni do pelnowartokiowej i produktywnej pracy.
Dia przykladu przytoczq trek pisma (jeclnego z wielu) jakie
do Instytutu Medycyny Pracy i Higieny Wsi wplynelo w r. 1952
z Rolniczego Zespolu Spoldzielczego w Choczewie (pow. Lq-
bork).
?Zarzad Roln. Zespolu Spoldzielczego w Choczewie donosi, ie w r. 1951
ob. D. J., czionek R. Z. S., ktory pracowal w oborze, zachorowal na bru-
celozq; krowy byly zakaione w wysokim stopniu. Leczyl siq on od pat-
dziernika 1951 r. do polowy lutego 1952 r., tj. przez 5 miesiqcy. Czujac
siq przy Lrednim zdrowiu, od polowy marca podjql lekkq pracq w Spol-
dzielni. Jak siq okazaio, to i tej wykonae nie mote. W/w jest nadal nie-
zdolny do pracy. Leczenie jego pociagnqlo za soba powaine straty, tak
dla ob. J. D., jak i dla Spoldzielni. Poniewai wymaga on dalszych kuracji,
wobec tego zapytujemy uprzejmie, na jakich warunkach zostalby on do
Instytutu przyjqty".
Wedlug Bessona i Cuviera" wArOd 386 przypadkow brucelozy
we Francji zanotowano 6 przypadkow 6mierte1nych, 108 przy-
padkow hospitalizowanych w ciqgu kilku tygodni, 19 przypad-
kow inwalidztwa.
Wskutek brakOw w dokumentacji frudno byloby nam ustalie
rozmiary absencji chorobowej, wyWolanej brucelozq. Wstqpne
obliczenia, wskazujq, 2e przecietna absencja w jednym przy-
padku brucelozy ostrej wynosi okolo 20 dni, a przewleklej
siqga kilkti do kilkunastu miesiqcy. Czesto nie ma absencji
chorobowej w 6cis1ym tego slowa znaczeniu; natomiast jest
dlugotrwaie, trwajgce miesiqcami oslabienie fizyczne i umyslo-
we, oraz mala wydajnok pracy. Sprawa ta dotyczy cennych
* bhp = bezpieczenstwo i higiena pracy.
** Cyt. L?ffler, 1955.
136
dla produkcji hodowlanej grupy pracownikOw. Ryzyko zakae-
nia przy pracy jest duie, a pracownicy nierzadko przenoszq sie
na inne stanowiska pracy. Przynosi to szkody wytworcze i spra-
wia wiele trudnoki kierownictwu produkcji. Dlatego tei sprawa
zapobiegania brucelozie w gospodarstwach rolnych, w PGR-ach
I spoldziel,niach produkcyjnych ma due znaczenie higieniczno-
sanitarne i ekonomiczne.
Zaka2enie brucelozq moie nastqpie w nastepujqcych okolicz-
nokiach, ktore ze wzgledu na drogi profilaktyki trzeba ponownie
wymienie:
1) pomoc przy porodzie, usuwanie plodu i poplodu, dotykanie
nagq rekq plodu, Ioyska, wOd plodowych, wynoszenie z obory
zakaionych materiaiOw; 2) czyszczenie krowy po porodzie, usu-
wanie Aciolki i nawozu, pomoc przy odklejaniu Ioiyska; 3) doje-
nie i pielqgnowanie wymienia; 4) chodzenie boso w oborze, do-
tykanie stopami nawozu i 6ciolki; 5) spoiywanie pokarmu i pa-
lenie papierosow w czasie pracy w oborze (brudne rqce); 6) praca
w zapylonej oborze (dostawanie siq paleczek brucelli do ust, do
nosa i do worka spojowkowego); 7) pomoc przy szczepieniach
krow przeciw brucelozie; 8) ub6j, rozbiorka oraz przenoszenie
miqsa i skor od krow zakaionych, poddanych z koniecznoki ubo-
jowi itp. Sciqganie skorek z cielat poronionych lub niedonoszo-
nych. To samo dotyczy owiec i jagniqt w owczarniach zakaio-
nych brucelozq; 9) oczyszczanie zakaionych ober i usuwanie na-
wozu, rozwoienie go po polu; 10) praca w izolatoriach i poro-
dowkach bydlqcych nieodpowiednio zabezpieczona pod wzgle-
dem bhp; 11) nieprzestrzeganie nrzepisOw bhp, braki czystoki
osobistej i higieny pracy.
Pouczanie pracownikOw o mo21iwokiach zakaienia i o Arodkach
ochrony osobistej ? to podstawowe zadanie pracownik6w sluiby
zdrowia na wsi.
Pracownicy hodowli powinni bye zaopatrzeni w grodki ochro- -
fly osobistej, do ktorych naleia; kombinezon z dobrego plotna,
buty gumowe, beret na glow. Muszq miee monoge mycia .rqk
mydlem i letniq wodq oraz odkaiania rqk (2-3% chloraminq).
Dojarki powinny utrzymyWae rece w czystoki. Przed dojeniem
smarowae je kremem ochronnym. Usuwanie .plodOw czy gciolki
spod krow roniqcych powinno odbywae siq zawsze w rekawicach
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
137
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
gumowych; to samo dotyczy uboju przymusowego zwierzqt za-
kaionych. Kombinezon ma bye zmieniany raz na 1-2 tygodnie
i naleiycie prany oraz odkaiany. Pracownicy hodowli nie mogq
w ubiorze ochronnym przechodzie do mieszkari; w oborach powi-
nien bye przewidziany choeby kqcik dla przebierania sig i mycia.
PoWane sq w gospodarstwach rolnych kqpieliska dla robot-
nikow rolnych. Niedopuszczalne jest picie mleka surowego w obo-
rach zaka2onych. Nale2y w nich umiekie napisy informujqce
o tym, 2e znajdujq siq tu zwierzeta zakaione oraz afisze z wska-
zaniami zapobiegawczymi. Pracownicy hodowli pozostajq pod
stalq kontrolq zdrowotnq; sekcje higieny pracy stacji sanitarno-
epidemiologicznych prowadzq okresowe badania zdrowotnoki
tych pracownikow, zwracajqc r?wnie uwage na stan zaka2enia
brucelozq.
Osoby wykazujqce dodatnie odczyny rozpoznawcze zostajq
objgte ewidencjq i sq okresowo kontrolowane, zaA w razie zja-
1,vienia sie objawOw wzbudzajqcych podejrzenie czynnej bruce-
lozy zostajq przekazywane do badania szpitalnego i do leczenia.
Podobne przepisy dotyczq robotnikOw przetworstwa hodowla-
nego (miqsnego, mleczarskiego, garbarskiego i pokrewnych). Lu-
dzie ci stykajq siq ze zwierzetami zaka2onymi, z miesem, krwiq,
narzqdami wewnqtrznymi, z narzqdami rodnymi i wymieniem,
w ktorych mogq bye due skupienia paleczek brucelli. Stycznoge
rqk z tym materialem, skaleczenia, dostawanie sift do ust mate-
rialu zakaionego, jedzenie w czasie pracy, palenie papierosow
i dotykanie zaka2onymi rekami warg mo2e doprowadzie do zaka-
?enia. Uboj zwierzqt zakaamych brucelozq odbywa sie w czeki
sanitarnej rzeini, gdzie naleiy przestrzegae szczegolnie doklad-
nie obowiqzujqcych przepisow bhp. Srodki ochrony osobistej
robotnikow przetw6rstwa hodowlanego sq takie same jak w ho-
dowli. Czystoge rqk, podreczne apteczki, naleiyte zaopatrzenie
skaleczen rqk ? stanowiq waL-14, cze?e zasad bhp. Zarowno
w hodowli, jak i w przetworstwie zwraca sie du2q uwage na
stan rqk, pielegnowanie sk6ry i paznokci oraz na opatrywanie
skaleczeri. Zadanie to naley do personelu sluiby zdrowia w za-
kIadach pracy na wsi i w przetworstwie. Personel wiejskiej
slu2by zdrowia jest instruowany? na kursach o sposobach z.po-
biegania bruCelozie.
138
4. HIGIENA PRACY PRACOWNIKOW WETERYNARII
I ZOOTECHNIKI
Pracownicy weterynarii i zootechniki powinni zwracae szcze-
going uwagg na ochronq przed zawodowym zakaeniem bruce-
lozq w nastgpujqcych okolicznokiach:
1) badanie na nieplodnoge kr6w;
2) praca przy sztucznym unasienianiu krow;
3) pomoc porodowa, usuwanie loiyska, zabiegi ginekologiczne
u kr6w zakaionych;
4) szczepienie zwierzqt przeciw brucelozie;
5) badanie miesa i narzqdow po uboju, wykonywanie sekcji
zwierzqt zaka2onych;
6) stycznok z wymieniem i mlekiem krow zaka2onych.
W tej pracy muszq bya gcigle przestrzegane nastqpujqce za-
sady bhp:
a) wkladanie do pracy ubioru ochronnego (kombinezon, buty
gumowe, beret),
b) uiywanie rekawic gumowych chroniqcych dlon, przedramie
i ramie,
c) czystoge rqk, pielqgnowanie paznokci, uiywanie mydel
I Arocikow odka2ajqcych nie drainiqcych sk6ry,
d) stosowanie kremow ochronnych,
e) chronienie ust i oczu przed dotknieciem zaka2onymi palca-
mi (przecieranie oczu, ust, palenie papierosOw).
Najlepszq ochrone zawodowq pracownikow weterynarii i zoo-
techniki stanowiq dobre r qk a wic e gum o w e. Dobor gumy
niegrubej i mocnej jest szczegolnie wany. W rekawicy gumo-
wej trudniej jest pracowaa, wystepuje szybciej zmqczenie, skora
pod gumq poci sig i odparzq. Przyzwyczajenie do rgkawic, na-
leyte zaopatrzenie skOry pod rqkawicq (obfite zasypywanie tal-
kiem) czyni te pracg Iatwiejszq.
Oddzielnego omOwienia wymaga sprawa kr emu ochro n-
nego na skorg rqk i przedramienia. Probowano dotqd dzialania
kremow ochronnych przeciw zakaieniu naskornemu prqtkami no-
sacizny i wloskowcami ro2ycy, a mianowicie krem6w o skladzie
nastgpujqcym: a) kwas borny, lanolina i wazelina; b) Maga subli-
139
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
matowa (Hydr. bichlorati corr. 0,05, Vaselini, Glycerin/ aa 22,5,
Lano/ini ad 100,0); c) mak' zawierajqca Magnesium hydrochlori-
cum.
Nie uzyskano jednak wynikow dodatnich na Awinkach i mysz-
kach bialych. Barei (1950), wyprobowal dzialanie kremu ochron-
nego przeciw zakaieniu paleczkami brucelli (sklad nie znany).
Mial uzyskao w probach dogwiadczalnych na .winkach morskich
dobre wyniki. Glinkowa i Lazuga (1953) zastosowali dogwiadczal-
nie na winkach morskich i krolikach 3 kremy zawierajqce: 1) fe-
rapogen w mieszaninie oleisto-mydlanej na podloiu kremowym,
2) streptomycyne, sulfadiazynq, wazelinq i lanolin, 3) sulfadia-
zyng z wazelinq 01. Gossypi, 4) 10?/o maga sulfadiazynowq z kwa-
sem bornym, tlenkiem cynku, kwasem salicylowym, wazelinq
i 01. Gossypi (kremy przygotowali StOkiewicz i Juszkiewicz, 1952).
Podane tu kremy chronily skorg krOlikelw przed zakaieniem zja-
dliwym szczepem Brucellq w 25-50%. Wyprobowa1i6my nastqp-
nie 2 kremy prof. Mierzeckiego i niemiecki preparat Abdeckpaste
(1954). Sklad kremu Mierzeckiego:
Glinka
tlenek cynku
talk
gliceryna
guma arabska
aa 35,0
60,0
25,0
ielatyna
kwas borny
lanolina
wody destyl.
parafina plynna
Sklad kremu niemieckiego:
01. Jecoris Aselli 10,0 Zinci oxydati
Fri esotani 15,0 Lanolini
Sklad friesotanu:
p ? Ch/or?m? xylenoli 20,0 Glycerini
p ? Chlor ?m? creso/i 7,5 Sap. /iq.
o? Oxydipheny/i 12,0 Aqu.?dest. ad
Spiritus vini 1'50,0
15,0
12,0
100,0
200,0
50,0
20,0
65,0
100,0
400,0
1000,0
2aden z kremow nie daje pelnego zabezpieczenia skory przed
zakaieniem paleczkami Brucella. Widae wigc, e kremy nie mogq
bye zalecone jako bezpieczna ochrona skory rgki przed zakaie-
niem. Ochronq takq daje tylko rgkawica gumowa. Jedynie w bra-
ku takich rgkawic naleialoby zamiast pracowae nag4 rq1c4 oslonie
jq ?rgkawicq" z kremu, zabezpieczajqc skorg odpowiednio grubq
140 .
jego warstwq i uzupelniajqc go w czasie pracy w-miejscach gdzie
siq zetrze. Krem ochronny stosuje siq u dojarek.
Naleiy zwrOcie uwagg na zaopatrzenie sluiby weterynaryjnej,
zootechnicznej i dojarek w wymienione Arodki ochrony osobistej
i stworzye w kaidym gospodarstwie naleiyte warunki higieny
osobistej i higieny pracy. Pracownicy sluiby weterynaryjnej po-
winni wieci?rzykladem wzorowego przestizegania bhp i wdra-
ae w to nilszy personel hodowlany. Pod tym wzglgdem, jak
stwierdzily nasze spostrzeienia, w roinych czqgciach kraju istnieja
duie rOinice, a istniejqce w wielu miejscach spore braki odbijajq
sig na zdrowiu ludzi pracy i na produkcji.
Osi4gniqciem w tej sprawie jest opracowanie przez Instytuty:
Ochrony Pracy, Medycyny Pracy i Higieny Wsi, oraz Wzornictwa,
odzieiy ochronnej dla sluiby weterynaryjnej.
5. SZCZEPIENIA ZAPOBIEGAWCZE LUDZI
PRZECIW BRUCELOZIE
Opracowanie metody szczepieri zapobiegawczych ludzi prze-
ciw brucelozie i wprowadzenie tej metody do praktyki radziec-
kiej sluiby zdrowia jest zaslugq czlonka Akademii Zdrodowskiego
i wspolpracownikow. Ze wzglgdu na aktualnoge zagadnienia przed-
stawimy w niniejszym rozdziale badania i poglqdy Zdrodowskiego
oraz pierwsze badania w naszym kraju.
Genezg, znaczenie epidemiologiczne i cel szczepieri przeciw bru-
celozie podal 2danow (1954). Bruceloza ? wg 2danowa ? zajqla
w ZSRR glOwne miejsce w epidemiologii zawodowych chorob od-
zwierzqcych na wsi. 2rod1em brucelozy sq tam owce i kozy, bydIo
rogate oraz gwinie. Sluiba weterynaryjna ma due osiqgniqcia
w zwalczaniu tej epizootii, niemniej jest to zadanie dlugoczasowe.
Zakladaj4c przeto, 2e bruceloza istnieje przez pewien okres czasu
i bqdzie sig utrzymywae w zbiorniku zwierzgcym, trzeba zapewnie
chIopom, robotnikom rolnym i pracownikom hodowli, weterynarii
i przemyslu zWiqzanego z hodowlq higieniczne i bezpieczne wa-
runki pracy oraz ochrong przed bruceloz4. W zespole tych rod-
k?w zasadnicze (nie uzupelniajqce ? 'podkreAla 2da-
now) przypada Zywej, niezjadliwej szczepionce. Szczepionkg takq
dal radzieckiej sluZbie zdrowia zespol badawczy pod kierunkiem
141
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Zdrodowskiego. Ministerstwo Ochrony Zdrowia ZSRR zalecilo
jq do stosowania w pfaktyce, szczegolnie na wsi.
Zdrodowski podkreAla, 2e charakterystyczne dla brucelozy wla-
kiwoki immunobiologiczne stwarzaly due trudnoki w opraco-
waniu takiej szczepionki, ktora by dawala istotne wyniki ochron-
ne. Dotychczasowa praktyka oraz liczne badania wykonane na
zwierzetach doLwiadczalnych i domowych, a takie spostrzeienia
na ludziach wykazaly niezbicie, 2e zabite szczepionki, niezaleinie
od rodzaju, nie nadajq sig do celow zapobiegawczych; szczepionki
takie nie dziaIajq zapobiegawczo u ludzi, albo tez wywolujq stan
sIabej i krotkotrwaIej odpornoki. Za pomocq szczepionki zabitej,
zwlaszcza gdy zawiesine zabitych paIeczek uzupelnia sie substan-
cjami pelnoantygenowymi brucelli, uzyskanymi drogq rozbicia
komOrek, moria uzyskae nieduie uodpornienie zwierzqt dawiad-
czalnych, w szczegolnoki gwinek morskich i myszy. Szczepionki
takie dajq nieco lepsze wyniki, gdy wprowadza sie je do ustroju
w rodowisku lanoliny i wazeliny, przed1u2ajqcych okres wchia-
niania sie substancji antygenowych brucelli.
Wierszilowa zebraIa duiy material dogwiadczalny dotyczqcy
uodpornionych w ten spos6b Awinek morskich i podaje takie wy-
niki koficowe: tylko polowa gwinek uodpornionych daje sie uchro-
niO przed zaka2eniem; w tej grupie gwinek morskich 750/0 osob-
nikow traci odpornok w ciqgu 3-4 miesiqcy. Podobne dogwiad-
czenia wykonano we Lwowie (Parnas?Sluczaltski 1940-1941).
100 ?winek morskich w peini rozwiniqtych, o wadze okolo 350 g, dobrze
pielegnowanych i odiywianych zaszczepiono 3-krotnie podskornie dawkq
0.2-0,3 ml szczepionki sporzqdzonej nastqpujqco.: 3-dniowq bodowlq odmiany
bydlqcej we flaszkach Roux splukiwano jalowym roztworem fizjologicz-
nym, tak aby uzyskae steienie paleczek 15-20 miliardow w 1 ml. Hodowlq
zabijano yatrenem i suszono w suszarce proiniowej. Proszek mielono w wa-
runkach jalowych na delikatny pylek. ROwnoczdnie metodq Boivin-Mesro-
beanu, uzyskano endotoksyne odmiany Brucella bovis, ktorq po sproszko-
waniu dodawano do proszku bakteryjnego w stosunku 1 : 3. Po dokladnym
zmieszaniu lqczono otrzymany proszek z mieszaninq lanoliny z wazelinq
(jalowe) w stosunku 1 : 10 w temperaturze,. w ktorej lanolina z wazelinq
sq jeszcze polplynne. Po dokladnym zmieszaniu szczepionka byla gotowa.
Szczepionkq lekko ogrzewano do stanu polplynnego (w laini wodnej) i grubq
iglq wprowadzano podskornie Lwinkom morskim. U szczepionych gwinek
zauwaiono, ie odczyn Wrighta utrzymywal sie na poziomie .przeciqtnym
(1/100=-1/200) w ciqgu 4?'7 miesiecy, a rownoczegnie odczyn wiqzania do-
142
pelniacza byl dodatni. Wskainik opsoninowo-fagocytowy utrzymywai siq na
przeciqtnym poziomie Arednim 40?GO w ciqgu 3-4 miesiqcy. Alergiczny
odczyn skorny Burneta byl dodatni i slabo dodatni tylko u okolo 50?/o Lwi-
nek szczepionych. Poiniejsze szczepienie szczepem zjadliwym odmiany me-
litensis (rOwnie i gwinek kontrolnych) wykazalo, e tylko u okolo 500/o
Lwinek odpornoge trwala powyiej 4 miesiqcy.
Dubois i SoHer mieli uzyskao za pomocq szczepionki zabitej
w grodowisku lanoliny z wazelinq dobre wyniki u ludzi (odpor-
nok dlugotrwala). Balandin (1946) stwierdziI natomiast zupelnie
co innego. Ludzie szczepieni szczepionkq zabitq wykazywali od-
pornok krotkotrwalq. Zdrodowski zauwaiyI rownie2, ie szcze-
pionka zabita daje pewnq odpornoge u ludzi, ale krOtkotrwalq
i praktycznie biorqc niewystarczajqcq, dlatego tei ta metoda nie
przyjela siq.
Czerpiqc przyklady z metodyki pasterowskiej, dziqki kt6rej
udalo sie rozwinqe sprawg szczepionek przeciw gruilicy, wqgliko-
wi, diumie, tularemii i ioltej gorqczce, Zdrodowski i wspolpra-
cownicy szukali mo2liwoki ulycia szczepu iywego i niezj adliwe-
go, wykorzystujqc bogate ju2 dzig dcAwiadczenie badan wetery-
naryjnych nad iywq szczepionkq dla zwierzqt. Punktem wyjkia
tych badth staly siq nastepujqce tezy:
a. Kaida z 3 odmian brucelli: bydlqca, owczo-kozia oraz gwiri-
ska posiada zdolnok wywolywania krzy2owej odpornoki na
wszystkie 3 odmiany, a w szczegolnoki odmiana bydleca wywo-
luje odpornok na odmiane melitensis.
b. Odmiana bydleca brucelli czgsto nie wykazuje zjadliwoki
dla czlowieka, albo tei zjadliwoga ta zjawia siq dopiero w odpo-
wiednich warunkach; dlatego to podobnie jak odmiana- bydleca
prqtka gruilicy, nadaje sig ona najlepiej do uodporniania ludzi.
Zdrodowski tak pisze o mo2liwoki uiycia szczepu bydlqcego do
stworzenia szczepionki: ?W ten sposob sama przyroda otwiera
nam szerokie mo2liwoki wykorzystania szczepow niezlogliwej
brucelozy pochodzenia bydlqcego do przygotowania iywej szcze-
pionki dla uodpornienia ludzi przeciw zlogliwej brucelozie po-
chodzenia owczego i koziego". Wiadomo ? na co wskazywaI juZ
Karwacki (1928) ? 2e nie wszystkie szczepy odmiany bydlecej
brucelli sq lagodne, malo zjadliwe lub niezjadliwe. Zdarzajq sie
szczepy zjadliwe, wywolujqce u ludzi niejednokrotnie zlogiwe
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
143
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
postacie brucelozy, zwiaszcza po masywnym zakaieniu i w wa-
runkach zmniejszonej otiornoki ustroju. Dalsze tezy Zdrodow-
skiego byly nastepujqce:
c. Szczepionka skladajqca sig ze szczepu niezjadliwego powinna
wywolywae u ludzi nieznaczne tylko odczyriy i doprowadzae
do stanu premunicji.
d. Szczepionka powinna miee odpowiedniq wartoge immuno-
gennq w ilokiowym i jakokiowym tego slowa znaczeniu.
e. Szczepionka powinna bye ustalona w znaczeniu genetycz-
nym i biologicznym, wolna od rewersji i dysocjacji, ktore moglyby,
doprowadzie do zmiany szczepionki nieszkqdliwej I immunogennej
w szkodliwq albo slabo uodporniajqcq. Jak wiadomo, cechy te po-
siada szczep S 19 na r6wni ze szczepem BCG.
Takie .warunki produkcji i kontroli stawia Zdrodowski szcze-
pionce przeciw brucelozie ludzi. Zdrodowski i wspolpracownicy
wydzielili szereg szczepow bydlecych brucelli nadajqcych siq
w wiekszej lub mniejszej mierze do produkcji. Szczegolne
immunogenne wykazaly szczepy BA i M, szczep za BA
stal sie podstawq masowej produkcji.
Badania nad zjadliwokiq i wIakiwokiami uodporniajqcymi
szczepu BA przeprowadzila na Awinkach morskich Wierszilowa
(1945-1947). Badania te wykazaly, ie Swinki morskie uodpornia-
ne dawkq 1 miliona paleczek Brucella szczepu BA w 1 ml wyka-
zujq odpornoAe na zakaienie dwiema dawkami zakainymi odmiany
melitensis w 50?/o, zag szczepionka BA zawierajqca 1 mlrd pale-
czek w 1 ml uodpornia 100% Swinek morskich na dzialanie 5-krot-
nej dawki zaka2nej odmiany melitensis. Okazalo siq przy tym, ie
naskorrie wprowadzenie szczepionki (stosowane w profilaktyce
tularemii) nie daje naleiytych. wynikow. DoSwiadczenia te wyja-
gnily, Ze szczepionka BA wywoluje wowCias wynik dodatni, gdy
wprowadzona jest podskornie i w odpowfedniej dav.vce. W takich
warunkach proces wygasania zmian wywolywanych zakaieniem
Zywym szczepem BA trwa do 7 miesiqcy. ,
Wyniki badati Wierszilowej pozwalajq na nastepujqce wnioski.
Szczep BA wywoluje u. gwinek morskich zakaienie, kt6re
wy-
gasa do 7 miesiecy. Stan zakaienia. szczepem BA wywoluje ju
od pierwszych dni odpornoSE na zakaienie zjadliwym szczepem
144
odmiany melitensis; stan odpomoki trwa do 8-12 miesiqcy, i wy-
stepuje u 80-60% badanych zwierzqt.
Badanie dynamiki odpornoki pozwala wyr6Znie dwie fazy:
grodzakainq (niejalowq) i pozakainq (jaiowq). U zwierzqt szcze-
pionych wystgpujq dodatnie odczyny immunobiologiczne: zlepny,
opsonino-fagocytowy i alergiczny odczyn sk6rny.
Badania anatomopatologiczne i histopatologiczne gwinek mor-
skich wymienionych grup daly wyniki nastepujqce: u gwinek mor-
skich pod wplywem szczepienia szczepem BA (1 miliard paleczek)
zauwaZono rozplem kom6rek ukladu siateczkowo-grodblonkowego
i powstawanie rzadko uloZonych guzkOw w wqzlach clilonnych.
Zmiany te utrzymujq sig w ciqgu 2 miesiqcy na jednym pozio-
mie, a potem w miare wygasania procesu zakaienia cofajq siq i do
6 miesiqcy znikajq zupelnie. Sq to zmiany lagodne, wane dla
ksztaltowania siq odpornoki. U Awinek kontrolnych szczepionych
malq dawkq (20 komorek bakteryjnych) odmiany melitensis wystq-
pujq zmiany martwicze w wezlach chlonnych i narzqdach. U Awl-
nek uodpomionych szczepem BA, a potem zakaionych odmianq
melitensis (20 milionow paleczek) wystqpujq Iagodne zmiany
w wqzlach chIonnych, ktore take cofajq sie i znikajq zupelnie.
Te roinice anatomo- i histopatologiczne majq due znaczenie dla
oceny dziaIania odpornokiowego szczepionki.
Po wykonaniu tych licznych i wszechstronnych dogwiadczeri na
duiym materiale 6winek morskich badacze radzieccy (Zdrodowski,
Wierszilowa, Kajtmatowa, Rudniew i in.) przeszli do szczepien do-
gwiadczalnych ludzi. Zaszczepiono w pierwszej kolejnoki 618 ?sob
spoArod pracujqcych i studentOw naraionych na zakaienie od-
mianq melitensis (fermy owczarskie, rzeinie). Ludzie ci byli szcze-
pieni podsk6rnie szczepionkq BA (w stanie wysuszonym) i kon-
trolowani klinicznie w ciqgu 1-2 miesiecy (228 os6b), 1 roku (186
os6b) i 1-2 lat. (204-os6b). Badania te wykazaly zupelnq nieszko-
dliwoge szczepionki dla ludzi. Szczegolnie dokladnie badano stu-
dentOw zootechniki i weterynarii, ktorzy .odbywali praktykq
w fermach zakaonych brucelozq. Wykonywano u nich posiewy
z krwi na 7, 15 i 30 dzieri po zaszczepieniu. W jednym tylko przy-
padku bez jakichkolwiek objawOw chorobowych wyosobniono
krwi (w 15 dniu) szczep BA. Podobhie jak u szczepionych 6winek
morskich zauwaZono u szczepionych ludzi rozwiniqcie sie odczy-
Bruceloza 10,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
145
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
now immunobiologicznYch, ktorych dynamikg przedstawia ta-
bela 12 opracowana przez Kajtmatowq*.
Tabela 12
Wskainiki immunobiologiczne u ludzi szczepionych szczepem BA
Czas
po szczepieniu
Odczyn
zlepny w ?/o
1 Odczyn opsoni-
no-f agocytowy
. w ?/o
Alergiczny odczyn
skorny w 0/0
7 dni
0
32
17 dni
26
60
1-1,5 mies.
66
51 40
4-5 mies.
36
97 90
13 mies.
20
47 92
Najwczegniej zjawia sig odczyn opsonino-fagocytowy, potem
zlepny, najpoiniej zaA alergiczny odczyn skOrny, ktory utrzymuje
sig najdluiej.
W wyniku szczepieri ()sob pracujacych w gospodarstwach zaka-
ionych bruceloza ustalono dane statystyczno-epidemiologiczne
podane.w tabeli 13.
A wiqc w ciagu 5 lat zachorowalnoge ludzi szczepionych wyra-
iaIa siq wskainikiem 0,5q0, a w grupie nie szczepionych ? 12,3%,
czyli grednio 24 razy wiqcej.
Zdrodowski przytacza dalsze fakty przemawiajace za skutecz-
naciq szczepieri ludzi przeciw brucelozie. W ciagu 2 lat obserwa-
cji 204 studentow praktykujacych w zakaonych gospodarstwach
i szczepionych zapobiegawczo stwierdzono 2 przypadki (1?/o) bru-
celozy ciq2szej i 5 lekkiej. Przedtem nie szczepione grupy studen-
t6w tego zakladu naukowego wykazywaly liczne przypadki ciqi-
kiej, dlugotrwaIej i wymagajacej kilkutygodniowej hospitalizacji
brucelozy. W wyniku szczepieri znildy gwiee przypadki brucelozy
wgrod pracownikow hodowli i zakIadow migsnych. W ciagu lat
1947-1951 wgrod kilku tysigcy zaszczepionych stwi.erdzono 25
przypadkow brucelozy., cechujacych sig dlugim okresem wylggania
I wystqpowaniem dopiero w 31/2, 5, 6, 7 i 9 xniesiqcy od chwili
zaszczepienia szczepem BA.
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
146
Tabela 13
Skutecznote szczepien ludzi szczepem BA
R o k
Wskainiki zachorowalno?ci
ludzie
szczepieni
ludzie
nie szczepieni
Wskainiki
skutecznaci
szczepionki
1947
1948
1949
1950
1951
Srednio
0,8
0,4
0,5
0,5
0,5
0,5
5,6
6
29,7
10
10,4
12,3
1 : 7
1 :15
1 : 59,4
1 : 20
1 : 20,2
1 : 24
Wierszilowa* stwierdziIa okres odpomaci poszczepiennej siq-
gajacy mniej wiqcej 2 lat. Bye moie, ?e pewnq rolg w przedlu-
ianiu stanu odpornaci odgrywa rewakcynacja naturalna, bo
szczepieni zakaiaja siq potem pracujac w rodowisku zaka2onym,
co utrwala i przedluia okres premunicji. Wierszi2owa (1949) po-
twierdzila to doAwiadczalnie na Awinkach morskich, ktore naj-
pierw szczepione, a potem rewakcynowane, wykazuja znacznie
d1u2szy okres odpornoki grodzakainej.
Na podstawie tych badan i spostrze2eri terenowych dokonanych
przez stacje przeciwbrucelozowe jui w lutym 1949 r. ukazai siq
dekret Rady MinistrOw ZSRR nr 744 ?O grodkach walki z bru-
celoza". Dekret przewiduje m. in. stosowanie w praktyce szcze-
pionki 2ywej, wysuszonej, uz-yskanej z niezjadliwego szczepu od-
miany bydlqcej Brucella (szczep BA).
Wedlug instrukcji Instytutu Epidemiologii i Mikrobiologii im.
N. F. Gamaleji Akademii Nauk Medycznych ZSRR stosuje sig
szczepionkq nastqpujaco. Szczepionkq such rozpuszcza siq bez-
poftednicr przed' szczepieniem; 1 ml szczepionki wprowadza sfq.
podskornie w okolicy lopatki. Dzieci w wiekq 12-15 lat otrzy-
muja 1/2 dawki. Po wprowadzeniu szczepionki wYstgpuje odczyn
miejscowy lub ogolny, ktory bywa slabo zaznaczony albo prawie
niewidoczny. W ciagu 1-2 miesiqcy pa szciepieniu wystgpuja
odczyny serologiczne, odczyn Burneta, utrzymujacy siq do yoku.
10,
* Cyt: Zdrodowski.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
147
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Do szczepienia d6puszcza siq takie osoby, ktore nie wykazujq do-
datnich odczyn6w serologicznych ani alergicznych odczynow skor-
nych na brucelozq. Szczepienia sq zalecane osobom zajqtym
w pracowniach naukowych, w zwierzqtarniach, w ktorych sq
zwierzqta zakaione brucellami, a take pracujqcym w fermach
oWczarskich zakaionych brucelozq, w izolatoriach, w ktorych
utrzymywane sq .zal5a2one owce i kozy. ROwniei szczepione sq
osoby pracujqce czasowo w tych gospodarstwach, przy udoju,
strzyiy, wywozce welny itp. Obslugujacy bydlo i gwinie w go-
spodarstwach zaka2onych brucelozq owiec i kOz sq poddawani
szczepieniu, a to ze wzglqdu na przechodzenie (migracjq) szcze-
pow brucelli ad owiec i kOz na bydlo rogate i gwinie. To samo
dotyczy robotnikow zakladow miqsnych, futrzarskich, w kt6rych
przerabiane sq produkty i surowce pochodzqce od zwierzqt za-
kaionych brucelozq. Po roku ad chwili pierwszego szczepienia
stosuje siq szczepienie powtOrne (rewakcynacjq) ? tylko 1/2 daw-
ki pierwotnej. Rewakcynuje siq ludzi wykazujacych ujemne od-
czyny serologiczne i alergiczne. Szczepienia sq przeciwwskazane
w przypadkach: dodatnich odczynow serologicznych i alergicz-
nych, stwierdzenia schorzen serca, nerek, a take u ?sob wykazu-
jqcych objawy brucelozy. Ludzie szczepieni sq poddani kontroli
lekarzy i felczerow wiejskich.
W ten spos6b badacze radzieccy rozwiqzali zagadnienie swoiste-
go i skutecznego zapobiegania brucelozie jako chorobie zawo-
dowej na wsi. W r. 1951 odbyla siq wszechzwiqzkowa narada,
ktora przyjqla rezolucjq uznajqcq szczepionkq BA za nieszkodli-
wq, skuteczna i godna stosowania w szerokiej praktyce medycz-
nej. Na tej podstawie Ministerstwo Ochrony Zdrowia ZSRR roz-
szerzylo w r. 1952 zasiqg stosowania szczepionki przeciwbruce-
lozowej. W dekrecie MM. Zdrowia z r. 1949 pisano o szczepionce,
jako o czynniku zespolu .rodkow, zapobiegawczych, a w r. 1952
- pisze siq jui o szczepionce jako o z a sa dnicz ym grodku
swoistego zapobiegania, wspomaganego ogOlnymi rodkami sani-
tamo-przeciwepidemicznymi. Szczei)ionka pierwotnie przezna-
czona tylko dia naraionych na. zakaienie odmiana melitensis,
uzyskuje w r.. 1954 nastepujqcq opiniq kierownika sluiby sani-
larno-przeciwepidemicznej ZSRR Zdanowa (1954):
Trzeba czynie wysilki zmierzajqce w pierwszym rzqdzie do
148 .
likwidacji ognisk brucelozy owiec i koz, nie zapominajqc rowno-
czeAnie o ogniskach brucelozy bydla rogatego. Byloby jednak
wielkim blqdem uzaleiniae sprawq walki z brucelozq ludzi ad
likwidacji brucelozy zwierzqt gospodarskich. Radziecka sluiba
zdrowia rozporzadza grodkami wywolujqcymi znaczny spadek
zachorpwalnogci na brucelozq i moie znacznie wczegniej otoczye
ludzi pracy na wsi naleinq i odpowiednia ochronq przeciw bru-
celozie.
Pracownicy sluiby zdrowia majq wszelkie mo1iwoci zapobie-
gania zachorowaniom pra6ownikow rolnictwa na tq ciqikq cho-.
robq. W profilaktyce brucelozy uzyskano lepsze wyniki ad czasu
wprowadzenia do praktyki iywej szczepionki przeciw brucelozie.
Zebrano ju2 duiy material dogwiadczalny, wskazujqcy na wy-
sokie wartoAci uodporniajqce tej szczepionki. Wedlug Rozowej
I in. w obwodzie rostowskim zachorowalnoge na brucelozq wgrod
ludzi szczepionych spadIa 6,2-krotnie w stosunku do okresu
przed wprowadzeniem szczepien.
Szczepionka okazala siq rowniei bardzo skutecznq w ogni-
skach epidemicznych brucelozy, stanowiacych due zagro2enie
ludzi pracy. 2danow koriczy swq opiniq slowami: ?W ten sposob
wysoka wartogO iywej szczepionki przeciw brucelozie wysuwa
szczepienie zapobiegawcze przeciw brucelozie jako jeden z pod-
stawowych, a nie uzupelniajqcych grodkow profilaktyki w tej
chorobie zakgnej. Ministerstwo Ochrony Zdrowia ZSRR zarzq-
dzilo znaczne rozszerzenie akcji szczepien przeciw brucelozie ce-
lem objqcia szczepieniami wszystkich ()sob naraonych w tej czy
innej mierze na ?zaka2enie brucelozq.
Szczepienia stosuje siq glownie w jesieni, tak aby na wiosnq,
Iciedy w zwiqzku z porodami wzrasta zagro2enie zakaienia ludzi,
odpornoge ich byla dostateczna".
Sprawa szczepieri ochronnych ?sob naraionych na zakaienie
w naszym kraju byla wielokrotnie dyskutowana. L. Karwacki
(1928) pisaI o tym: ?Personel specjalnie naraiony na zaka2enie,
jak wlagciciele ?bar, lekarze wet, sluiba folwarczna, personel
rzeni i mleczarri, w celu ochrony osobistej winien sprobowa6
szczepieri ochronnych". ROwniei i dzig panuje u nas zgodnoga
pogladow na sprawq szczepien ochronnych ludzi. Biorqc. pod
uwagq istotne ryzyko zakaienia pracownikow hodowli, wetery-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
149
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
narii, zootechniki i przetworstwa zmierzamy do wyprobowania
szczepionki Zdrodowsktiego na razie w ramach dogwiadczalnYch,
u ochotnikow. W Instytucie Medycyny Pracy i Higieny Wsi pro-
wadzone sq badania nad iywq, niezjaciliwq szczepionkq pocho-
dzenia krajowego. Wydaje siq, e ywa, niezjadliwa i immuno-
genna szczepionka dla ludzi mo2e dao zabezpieczenie przed za-
wodowym zakaieniem brucelozq i obniiye liczbq zachorowari do
minimum. Szczepionka taka miaIaby due znaczenie dla pracow-
nikow weterynarii, zootechniki, dla dojarek, oborowych itp.
W tej chwili sprowadzonq z ZSRR szczepionkq BA szczepimy
do?wiadczalnie pracownikow hodowli stykajqcych siq w swej
pracy z ryzykiem zaka?enia. Wobec pewnych zastrzeieri ze stro-
ny pracownikOw weterynarii, dotyczqcych w ogOle stosowania
iywej szczepionki, rozporzqdzamy rownie zabitq szczepionkq
PU przeciw brucelozie ludzi, stosowanq na razie dogwiadczalnie
u ochotnikow. Dotychczasowe nasze prace (Parnas, Chodkowski,
-Lazuga i wsp.) nad wlakiwokiami zjadliwymi i immunogenny-
mi szczepow kolekcji krajowej wykazaly, ie wIasny szczep PD
(w ciqgu 8 lat pasaiowany na iolci bydlqcej wzorem BCG) i nie-
ktOre szczepy krajowej odmiany bovis przypominajq bardzo ame-
rykariski szczep S 19 i radziecki BA, a mianowicie:
a) sq niezjadliwe dla gwinek morskich;
b) wywolujq u gwinek odczyny odpornokiowe (serologiczne,
fagocytatne, alergiczne, histopatologiczne);
c) wytwarzajq u winek m. stan niewrailiwoki na zaka2enie
duiymi stosunkowo dawkami wysoce zjadliwych szczepow bru-
celli. Jest nadzieja, 2e badania te doprowadzq do uzyskania wIa-
snej szczepionki przeciw brucelozie ludzi.
B. 'POSTEPOWANIE WETERYNARYJNO-PROFILAKTYCZNE
1. KONTROLA ZDROWOTNOSCI BYDLA ROGATEGO
I TWORZENIE OBOR WOLNYCH OD BRUCELOZY
Zwalczanie brucelozy bydla rogatego ma podstawowe znacze-
nie dia zapobiegania zachorowaniom ludzi. Obowiqzek ten spo-,
czywa na caIej sluZbie weterynaryjnej, wspomaganej naukowo
przez Paristwowy Instytut Weterynaryjny, wojewodzkie zaklady
150
higieny weterynaryjnej i uczelnie weterynaryjne. SzczegOlnie
wane zadania przypadajq pracownikom weterynarii obslugujq-
cym paristwowe gospodarstwa role i spolcizielnie produkcyjne.
Metody kontroli stanu zakaienia i zwalczania brucelozy sq, roine
w paristwach o roinym ustroju spoleczno-gospodarczym rolhic-
twa (kapitalistycznym, socjalistycznym).
Metody pracy sluiby weterynaryjnej stosowane w Poisce wzoL
rowane sq na metodach radzieckich, ktore daly dobre wyniki.
Nasze metody uwzglqdniajq specyfikq stanu rozwojowego naszej .
wsi i dlatego odbiegajq od metod stosowanych w krajach rol-
nictwa prywatnego, a zb1i2ajq siq do metodyki wyprobowanej
w ZSRR.
Dia potrzeb pracownikOw sluOoy zdrowia interesujqcych siq
caloksztaltem zagadnienia brucelozy podamy szczegOIy dotyczq-
ce zapobiegania i zwalczania brucelozy zwierzqt, obowiqzujqce
w naszym kraju w myM zarzqdzenia ministra rolnictwa i reform
rolnych z 9 marca 1951 r. Pracownik weterynarii stwierdzajqcy
objawy brucelozy u bydla (ronienia) albo objawy wzbudzajqce
podejrzenie brucelozy obowiqzany jest przeprowadzie dochodze-
nie celem ustalenia istoty choroby i jej irodla. Zarzqdza on row-
noczegnie odosobnienie zwierzqt chorych i podejrzanych o bru-
celozq. Do zjawisk wzbudzajqcych podejrzenie brucelozy krow
naleiy kaidy przypadek przedwczesnego porodu lub poronienia
bez wyra2nej przyczyny mechanicznej. W takiej sytuacji lekarz
lub felczer wet. wysyla do Wojewodzkiego Zakladu Higieny We-
terynaryjnej material celem ustalenia przyczyny ronienia.
Due znaczenie ma sprawa tworzenia w kaftlym paristwowym
lub spOldzielczym gospodarstwie tzw. porodOwek, czyli oddziel-
nych ob6r do wycieleri. PorodOwka poWinna znajdowae siq
w miarq Moinoki w oddzielnym, specjalnie na ten cel przezna-
czonym budynku. W porod6wce powinny by6 stanowiska dla
100/0 ogolnej i1oci krOw w gospodarstwach posiadajqcych 60-
100 krOw i wiqcej, dla 12?A w gospodarstwach o 40-60 krowach,
dla 15?/0 krow w gospodarstwach .posiadajqcych mhiej nii 40
kr6w. Pod tym samym dachem,. tui przy porodowce povvinno bye,
urzqdzone specjalne pomieszczenie dla cielqt ? noworodkOw
(profilaktorium), w ktorym pozostajq one w ciqgu 10-15 dni.
podiogi, gciany, iloby, przegrody, gcieki i korytarze porodOwki.
151
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
r
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
powinny bye latwe do oczyszczania i odkaiania; wydzieliny i wy-
daliny oraz inne odplywy i flaw& nie mogq sig wydostawae z po-
rodowki do innych pomieszczeri dla zwierzqt. Porodowka podl-
ga dokiadnemu oczyszczeniu i odka2eniu po ka2dym porodzie
i poronieniu. Przeprowadza si tu rownie2 odkaianie bieiqce
przez caly czas pobytu krow rodzqcych. PorodOwka musi Mee
wlasny sprzet oborowy i przedmioty do pielegnbwania oraz osob-
nq obsiuge, zaopatrzonq w specjalnq odzie2 roboczq i obuwie.
Popiody sq niszczone przez spalenie lub glebokie zakopante w zie-
mi (1,5 m). Obornik i gciolka podlegajq usunieciu w sposob wia-
gciwy.
-Do porodowki przenosi si krowy wykazujqce oznaki zb1i2a-
jqcego si porodu lub ronienia. Przed powrotem na swe miejsce
w oborze krowy sq odkaiane i myte. Zewnetrzne narzqdy picio-
we, ogon, wymie i koriczyny odka2a siq 30/0 roztworem lizolu.
Dalsze przepisy zarzqdzenia Ministra Rolnictwa zalecajq co
nastepuje: do obor, w ktorych wystqpilo ronienie, nie na1e2y
dopuszczae ?sob postronnych, nie zatrudnionych przy zwierze-
tach. Do zagrody nie wolno te2 wprowadzae innych krow, ani
te2 wyprowadzaa lub wywozie bydia 2ywego, padiego czy zabi-
tego, porzuconych piodOw i poplodow, nawozu, paszy, gciolki,
narzedzi oraz sprzetu oborowego, z ktorymi mialy styczno66 zwie-
rzeta chore lub podejrzane. Nie na1e2y sprzedawae krow i bu-
hajow zaka2onych dla celow hodowlanych. Nie wolno w obo-
rach takich umieszczaa Swin lub owiec. Zaleca si stosowanie
w takich oborach sztucznego unasieniania.
Z punktu widzenia walki z brucelozq .krow wyro2niajq wy-
tyczne urzedowe 3 typy obor:
a) obory zaka2one brucelozq ? zamkniete,
b) obory pod,kontrolq,
c) obory wolne od brucelOzy.
Sprawa ta ma due znaczenie sanitarno-higieniczne i jest
przedmiotem zainteresowania wojewodzkich stacji sanitarno-
epidemiologicznych.
OBORY ZAKAZONE BRUCELOZA - ZAMKNIWE
W oboyze takiej przebywa du2a iloge krow zaka2onych, kt6re
pozostawia si na miejscu, przy czym krowy ,reagujqce ujemnie
152
(wolne od zaka2enia) szczepi sie szczepionkq S 19. Zwierzqta za-
kaione sq znakowane (wyciecie trojkqta poftodku lewego ucha).
Bydio tych obor poddawane jest raz do roku badaniu krwi na
bruceloze.
Ludzie pracujqcy w tych oborach powinni bye zaopatrzeni
w specjalnq odzie2 roboczq i gumowe buty ?chrome. Odzie2y
tej i obuwia majq u2ywae tylko w obrebie gospodarstwa. Odziei
robocza podlega odka2aniu przynajmniej raz w tygodniu, a co
najmniej raz na dwa tygodnie powinna bye zmieniana.
Przed drzwiami wejAciowymi do zaka?onej obory naleiy umie-
kik maty napoj one rodkami odkaiajqcymi. Zwierzeta dostar-
czane stqd do rzeini naleiy zaopatrzae w gwiadectwa z napisem:
?Bang". Z pastwisk, na ktorych pasly sie zwierzeta zaka2one bru-
celozq, mogq korzystae zwierzeta zdrowe dopiero po ulywie 3
miesiecy. Siano zebrane z lqk, na ktorych pasly si zaka2one
krowy, na1e2y w ciqgu 2 miesiecy przechowywae w oddzielnych
stogach i dopiero po uplywie tego czasu przeznaczad na pasze
lub do wywozu poza obreb zakaonego gospodarstwa. Zbiorniki
weld stojqcych (sadzawki, stawy) mogq bye uiyte do pojenia
zwierzqt zdrowych po uplywie 3 miesiecy od chwili zaprzestania
pojenia w nich zwierzqt zaka2onych.
W oborach zaka2onych zaleca si cinike torfowq, ktorej kwa-
kle oddzialywanie hamuje rozwOj paieczek brucelli. Nawoz
i 6cio1ke na1e2y usuwae na ogrodzony gnojownik, znajdujqcy sie
w odleglaci nie mniejszej jak 100 m od obory, lub wywozie na
specjalnie przystosowanym wozie na odgrodzony w tym celu
odcinek pola, gdzie uklada sie go w kopce na przeciqg 3 tygodni
celem biotermicznego wyjalowienia.
Obora zaka2ona zamknieta mo2e bye uznana za samowyleczo-
nq i traktowana na r6wni z oborq wolnq od brucelozy po uply-
wie 4 lat od chwili ujawnienia w niej zwierzqt zaka2onych, je-
?eli w ciAgu tego czasu nie wprOwadzono do niej nowych krow,
je2e1i w ciAgu czwartego roku nie ujawniono jui krOw reagujq-
cych serologicznie dodatnio (krew, mleko), gdy nie bylo przypad-
kow ronienia lub porodow przedwczesnych wywolanych paiecz-
kami brucelli, wreszcie gdy nie stwierdzono paieczek brucelli
w badaniu popiodoliv, przy zatrzymaniu loiyska lub w badanym
mleku.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
153
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Obory pod kontrolq sq. to obory, z ktOrych usuniqto zwierzqta
reagujqce dodatnio w prObach na brucelozq. Pozostale zwierzqta
szczepi siq szczepionkq S 19. Do obor takich wolno wprowadzae
krowy wolne od brucelozy i szczepione S 19. Co 6 miesiqcy na-
stqpuje -kontrola zwierzqt, a sztuki reagujqce dodatnio przepro-
wadza siq do obory zamkniqtej.
Obory wolne od brucelozy. W oborach takich sq zwierzqta od
2 lat wolne od zakaienia, jeieli the wprowadzano do nich nowego
bydla.-Dla ochrony bydla wolnego od brucelozy bada siq je dwu-
krotnie w ciqgu roku, zwracajqc szczegOlnq uwagq na zoohigie-
nq. Osoby obslugujqce zwierzqta muszq bye rOwniei wolne od
brucelozy. Zwierzqta z ob6r wolnych pasq siq na pastwiskach dla
nich przeznaczonych. Celem uzupelnienia obory wolnej od bru-
celozy wprowadza SiQ tu po dokiadnym sprawdzeniu krowy po-
chodzqce wylqcznie z obor wolnych.
2. ZASADY ZOOHIGIENY I ODKAZANIA OBOR
OBOWIAZUJACE W WALCE Z BRUCELOZA ZWIERZAT
Cielqta wychowywane sq w oddzielnych pomieszczeniach,
z zastosowaniem hartowania (zimny wychow). Polega ono na
wychowywaniu cielqt na wolnym powietrzuf nawet zimq, w spe-
cjalnych klatkach wymoszczonych sIothq. Tak chowane cielqta
sq bardziej odporne na zakaienie brucelozq. Pomieszczenia dla
krOw i cielqt muszq bye suche, czyste, widne, dobrze przewie-
trzane; zwierzqta muszq bye prawidlowo iywione, otrzymywae
dostatecznq ilogo witamin, soli wapnia i fosforu, przy zachowa-
niu prawidlowego stosunku paszy objqtaciowej do paszy tregci-
wej. WYmagana jest staranna opieka i troskliwe pielqgnowanie
zwierzqt, wypasy na dobrych, nie podmoklych pastWiskach,
w zimie ruch na Lwieiym powietrzu. Do krycia krow uiywane
sq zdrowe i kontrolowane buhaje.
Prawidlowe i regularne odkaanie naley do podstawo-
'wych czynnikow zapobiegania brucelozie w oborach wolnych.
Do obowiqzkow personelu w oborach zakaionych naleiy od-
ka2anie rqk, obuwia i odzie27 przed opuszczeniem obory. Przy
154
wyjgciu z obory powinno siq znajdowae mydlo, woda, rqcznik,
grodek dla odkaania rqk i mata napojona grodkiem odkaiajq-
cym.
Tak samo sprzqt, wozy, skrzynie i inne przedmioty. znajdujqce
siq w pomieszczeniach zwierzqcych powinny bye odkaiane
przed ich wywiezieniem z obory. Naczynia na mleko (banki) na-
ley za pomocq pary wodnej lub gorqcego 3?/o roztworu
sody. Nawoz i gnojowkq miesza siq wewnqtrz obory z zgqszczo-
nym mlekiem wapiennym, zanim wywiezie siq je z zakaionej
obory. GnojOwka mo2e bye wywoiona tylko w siczelnych becz-
kach, nawoz na szczelnych wozach; nie moina tego materialu
przewozie drogami publicznymi. Stanowiska, w ktorych znajdo-
waIy siq krowy zakaione, poddaje siq ka2dorazowo oczyszczeniu
i odkaeniu. Odkaianie wykonuje siq co najmniej 2 razy w roku.
Nawoz, Aciolkq, resztki paszy zbiera siq poza oborq i spala albo
zakopuje w ziemi. Mona tei je ukladae w kopiec, w miejscu nie-
dostqpnym dla ludzi i zwierzqt, gdzie przetrzymuje siq je w sta-
nie nie zmienionym w ciqgu 3 tygodni. Miejsce pod kopiec na-
ley wybierae, aby odplywy nie przedostawaly siq na inne
podworza, na drogi lub do studzien, rzek, stawOw czy do innych
zbiornikow wodnych. ZbutwiaIe i uszkodzone czqki drewniane
z zakaionej obory usuwa siq i sp.ala. Do odka2ania sluiq nastqpu-
Ace mleko wapienne zgqszczone (1 czqge gwie?o gaszo-
nego wapna i 3 czqgci wody), soda irqca w 1 i 2?/0 roztworze,
woda wrzqca z sody, wypalanie w ogniu.
3. SZCZEPIENIE BYDLA SZCZEPIONKA S 19
Szczepionka S 19 jest wainym i szeroko stosowanym grod-
kiem w walce z brucelozq bydia rogatego i w zapobieganiu-jej.
Uiywana szczepionka S 19 wytwarzana jest przez Panstwowy
Instytut Weterynaryjny. Szczepienia prowadzi siq wyNcznie
w oborach zakaonych (zamkniqtych) i w oborach pod kontrolq.
Szczepieniu podlegajq cielqta w wieku od 6 do 9 mies., rzadziej
szczepi siq starsze zwierzqta. Nie szczepi siq krow ciqiarnych
i buhajow. Zwierzqta szczepi Siq jednorazowo, wprowadzajqc
pod skorq 5 ml szczepionki zawierajqcej co najmniej 60 -miliar-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
155
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
dow iywych paleczek. Zwierzqta szczepione sq znakowane na
lewym uchu za pomocq kolczyka liczbq bieiqcq, datq szczepienia
i napisem S 19.
C. WSPOLPRACA SLIMY ZDROWIA ZE SLUZBA WETERYNARYJNA
W ZWALCZANIU I ZAPOBIEGANIU BRUCELOZIE
?
Naukowe podstawy zwalczania brucelozy zwierzqt opracowuje
Paristwowy Instytut Weterynaryjny, konsekwentne za& syste-
matyczne i planowe stosowanie tych wytycznych naleiy do slui-
by weterynaryjnej pod kierunkiem Centralnego Zarzqdu Wete-
rynarii Ministerstwa Rolnictwa i Ministerstwa PGR. SluZba wet.
ma w tym zakresie osiqgniqcia wyraZajqce sie zmniejszeniem
odsetka krow zakaionych w PGR-ach i spOldzielniach produk-
cyjnych. Coraz wigcej jest u nas obor wolnych od brucelozy.
Szerokie stosowanie szczepionki S 19 ogranicza czestok ronienia
krow.
Sluiba zdrowia interesuje sig dzialalnoSciq i wynikami pracy
sluZby wet., chodzi tu bowiem o ograniczenie zasiqgu i o likwi-
dacjq zbiornika brucelozy oraz o usuwanie irodei zakaZenia czlo-
wieka. Wyrazem tego zainteresowania Ministerstwa Zdrowia jest
powoianie Komisji WspOlpracy _Medycyny z Weterynariq Rady
Naukowej przy Ministrze Zdrowia, nawiqzywanie wspolpracy
miqdzy slu2bq zdrowia i slu?bq weterynaryjnq na szczeblach
centralnych, wojew6dzkich i powiatowych. Zasady tej wspol-
pracy powinny dotrzee do szczebli terenowych, do wsi, PGR-6w
i spoldzielni produkcyjnych. Wainq rolg w organizowaniu tej
wspolpracy odgrywajq wojewodzkie stacje sanitarno-epidemiolo-
giczne i paristwowi inspektorzy sanitarni. Lekarze med. i leka-
rze wet. coraz czggciej stykajq sig na naradach roboczych i kon-
ferencjach 'naukowSrch i uzgadniajq swe dzialania. Niniejsza pra-
ca ma m. in. na celu przyczynie siq do gcilejszego jeszcze po-
wiqzania pracy naukowcow i praktykow medycyny i weterynarii,
lekarzy wiejskich i lekarzy przemyslowych przetwOrstwa rol-
nego z pracami lekarzy wet., pracy epidemiologOw i epizootiolo-
pracownikow, laboratoryjnych ,wojewodzkich stacji san.-
epid., wojewodzkich zakladOw higieny weterynaryjnej, - katedr
choral) zakaZnych. akademii medycznych i wydziaIow wet. wyi-
156
szych szkol rolniczych w kraju. Zadaniem szczegolnie wainym
jest podniesienie stanu higieny publicznej na wsi przez zespo-
Iowq pracg medycyny i weterynarii. Taka wspoapraca, rozwija-
na od lat w ZSRR, dala tam duke osiqgnigcia, m. in. w zakresie
zwalczania brucelozy, ktora stala sig w ZSRR powainym spo-
lecznym zagadnieniem na wsi. Wyrazem tej metody zespolowej
pracy sq ekspedycje przeciwbrucelozowe, jednoczqce w ZSRR
lekarzy, lekarzy wet. i biologow. Mona wymienie nastqpujqce
sposoby zacie?niania wspolpracy medycyny z weterynariq w spra-
wie zwalczania brucelozy, wzajemnej koordynacji dziaian i pla-
nowaci akcji przeciwbrucelozowej:
1. Stala wspolpraca naukowa miqdzy Paristwowym Zakladem
Higieny i innymi instytutami sluiby zdrowia (Instytut Medy-
cyny Pracy i Higieny Wsi, Instytut Medycyny Morskiej) a Pan-
stwowym Instytutem Weterynaryjnym, wymiana dogwiadczeri
naukowych, zespolowe opracowywanie tematow wedlug planu
badawczego.
2. Stala wspolpraca miqdzy Zarzqdem San.-Epid. Min. Zdrowia
i Centralnym Zarzqdem Wet. Min. Roln., Min. PGR-6w oraz na
szczeblu wojewodzkim ? miqdzy wojew. stacjami san.-epid.,
i wojew. zakiadami higieny weterynaryjnej.
3. Wymiana publikacji 'rniqdzy pracownikami sluiby wetery-
naryjnej i shiny zdrowia na lamach prasy medycznej i wetery-
naryjnej.
4. Kursy i konferencje epidemiologow i epizootiologow oraz
lekarzy i lekarzy wet. pracujqcych na wsi na szczeblach: cen-
tralnym, wojewodzkich i powiatowych.
5. Ujednostajnienie metod rozpoznawania brucelozy ludzi
i zwierzqt, sposobow Wytwarzania skladnikOw do odczynow se-
rologicznych, alergicznych, preparatow szczepionkowych itd.
6. WspOlne prowadzenie o6wiaty sanitarnej na wsi.
7. Doroczne oceny sytuacji pod wzgledem brucelozy u ludzi
i zwierzqt na terenie ,kraju i dyskusja nad wytycznymi dla dal-
szej pracy w terenie w ramach Komisji Wspolpracy Medycyny
z Weterynariq Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia.
8. Wzajemne sygnalizowanie ognisk brucelozy zwierzqt i ludzi
miqdzy kierownictwem medycyny i weterynarii na wszystkich
szczeblach.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
157
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
9. Wspolne dzialanie, majace .na celu podniesienie zoohigieny,
higieny mleka i miesa oraz stanu higieny i bezpieczeristwa pra-
cy ludzi nara2onych na ryzyko zakaienia brucelozq w hodowli
i przetworstwie.
Wiele jui osiagneligmy postepujac po tej drodze, ale wiele je-
szcze mamy do zrobienia. Trudno w tej chwili prowadziO dysku-
sje nad znaczeniem spoIecznym brucelozy w naszym kraju. Wie-
my, ie rezerwuar paIeczek brucelli jest niemaly i rozsiany po
obszarze kraju ? w odrOinieniu od innych zakaien odzwierze-
cych, jak tularemia, wqglik, zapalenie mozgu, leptospirozy, ktOre
zwiazane sq na 0051 z pewnymi tylko terenami kraju o szczegol-
nych wlagciwokiach ekologicznych. Zespolowa hodowla bydla
rogatego, gwin i owiec wzrasta w naszym kraju i rozwijae sie
bedzie dalej zarOwno ilogciowo, jak jakaciowo. Slusznie tei
Karwacki (1928) i Legeipiski (1954) zwracaja uwage na poten-
cjalne mogiwaci rozwoju brucelozy zwierzat, a w gad za tym
i u ludzi. W latach miedzywojennych, w okresie okupacji
i w pierwszych latach po wojnie sluiba zdrowia notowala poje-
dyncze, kazuistyczne przypadki brucelozy ludzi. Obecnie zebra-
fly material dotyczacy brucelozy ludzi wykazuje wiekszy zasieg
tej choroby zawodowej na wsi. Nasilenie zakaieri bezobjawo-
wych u ludzi pracujacych w grodowiskach zakaionych wymaga
pewnej czujnaci ze strony guiby zdrowia na wsi, jednak bez
przesady w ocenie znaczenia brucelozy w naszym kraju. Z pogla-
dami o rzekomo malej lub iadnej roli brucelozy, jako choroby
u nas ?egzotycznej", nie ma jt.t potrzeby polemizowae. W ZSRR
odgrywa glOwna i zasadnicza role odmiana melitensis i odmiana
bovis. W USA, gdzie bruceloza wysunela sie na pierwsze miejsce
w statystyce epidemiologicznej kraju, panuja glownie odmiany
bovis i suis. Odmiana bovis wywoluje tam czeste i cikie scho-
rzenia ludzi. Jestegmy prawdopodobnie i u nas gwiadkami roz-
woju -epidemiologicznego brucelozy ludzi, zadaniem przeto .na-
szym jest zawczasu jej zapobiegae: Sprawa dotyczy bezpogrednio
zclrowotno6ci publicznej na wsi, wigie sie wiec z zadaniami, kto-
. re przed sluibq zdrowia i pracownikami .nauki postawil II Zjazd
Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
na zakoriczenie przytoczymy poglad Zdanotva (1954), kt6ry
pisze na ten temat nasteptijaco: ?Historyczne uchwaly Partii
158
I Rzadu o szybkim podniesieniu na wyiszy poziom rolnictwa na-
szego kraju wskazuja naszej sluibie zdrowia waine zadanie, po-
legajace na znacznym polepszeniu obslugiwania ludnaci wiej-
skiej i nasileniu prac profilaktycznych na wsi. Miedzy grodkami
zmierzajacymi do obniienia i likwidacji chorob zakainych na
wsi waine miejsce winna zajae profilaktyka brucelozy".
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
if
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ROZDZIAL VI
METODY WYKONYWANIA I OCENY BAI5An"
ROZPOZNAWCZO-PRACOWNIANYCH W KIERUNKU
BRUCELOZY LUDZI
Kliniczne rozpoznawanie brucelozy u ludzi natrafia na trud-
noki ze wzgledu na roinopostaciowok obrazu chorobowego, cze-
ste wystepowanie postaci atypowych i subklinicznych. Przy-
padki brucelozy trafiajq do roinycli specjalistow: internistOw,
specjalistow chor6b zakainych, chirurg6w, neurologow, pedia-
trOw, psychiatrow, dermatologOw, ginekologOw, okulistow, we-
fierologow, otolaryngologow, ortopedOw itp. Zasadnicze znacze-
nie rozpoznawcze ma zespoi (kompleks) badali ldiniczno-pracow-
nianych. Jest wiele metod badania pracownianego, ktore tu na-
ley Ornowie the tylko dla potrzeb specjalistOw mikrobiologew
I epidemiologow, pracownikow stacji san.-epidemiologicznych
I pracowni szpitalno-klinicznYch, lecz rowniei celem zaznajomie-
nia z nimi ogolu lekarzy.
Zespoi pr6b pracownianych obejmuje nastepujqce wzajemnie
siq uzupelniajqce badania:
1) mikroskopowe i hodowlane;
2) biologiczne;.
3) serologiczne;
4) immunobiologiczne;
5) alergiczne (probY kliniczno-terenowp).
W masowych badaniach zwierzqt the zawsze moina stosowaa
pelny zespol badawczy, tote?2 czqsto badania pracowniane ograni-
czone sq do odczynu zlepnego. Natomiast wysunqligmy postulat,
aby .kady czIowiek podejrzany o zakaienie brucellq badany byI
kompleksowo (Parnas, 1944). Metoda ta przyjmuje siq u nas coraz
bardziej i dziqki niej ujawnia- sig przypadki brucelozy ludzi lepiej
160
aniieli dawniej, kiedy rozpoznawanie tej choroby u ludzi oparte
byIo wylqcznie na odczynie zlepnym. Metody badari ropoznaw-
czych brucelozy nie sq jeszcze ujednolicone w skali krajowej.
Przedstawimy metody stosowane w naszym zakladzie oraz inne
metody i modyfikacje badan.
1. BADANIA MIKROSKOPOWE I HODOWLANE
Badanie mikroskopowe stosowane lest u ludzi wowczas, gdy
ma sie do dyspozycji material zawierajqcy paleczki brucelli. Moie
to bye tree 2olqdka poronionego plodu, wyciek maciczno-poch-
wowy, osad moczu, nasienie, osad mleka, osad z wySiqku stawo-
wego, plwocina itp. Sporzqdza sig w6wczas wigkszq iloAe grub-
szych i cienszych preparatow barwionych metodq Grama i Ko-
zlowskiego. Czasem udaje sie ujawnie charakterystyczne skupie-
nia drobnych paieczek 1e2qcych wolno lub wewnqtrz komOrek
iernych. Samo badanie mikroskopowe the pozwala nigdy na roz-
poznanie brucelozy, ale stanowi cenne j ego uzupelnienie.
Wainiejsze jest badanie hodowlane. Material wyjkiowy dla
hodowli stanowiq u ludzi: krew, szpik, mleko, poroniony plod,
Ioiysko, wody piodowe, wyciek maciczno-pochwowy, tree pobra-
na przez naklucie wgzla chlonnego, ropa, nasienie i wyciek z cewki
moczowej, mocz, kal, wysiek stawowy, plwocina. Ponadto wyko-
nuje sie czasem posiewy z ?lci, z plynu mOzgowo-rdzeniowego,
z treki migdalkOw.
POSIEWY Z KRWI
Posiewy z krwi majq due znaczenie rozpoznawcze u ludzi.
Wyosobnlenie szczepu brucelli jest the ulegajqcym wqipliwoki
dowodem brucelozy. Wyosobniony szczep nadaje siq dobrze do
sporzqdzania autoszczepionki, ktora m lepiej dzialae nii szcze-
pionka wielowaina:
Posiewy z krwi wykonuje sie najprokiej w kolbkach z
bulio-
nem wqtrobowym o pH = 7,2-7,4, do kt6rego dodaje -sig 0,2qo
cytrynianu sodu. Krew pobiera sig z Zyly lokciowej w iloki 10 ml;
3-5 ml krwi wprowadza siq do 2-L-3 kolbek, zawierajqcych 100 ml
bulionu wqtrobowego. Po 4-5 dniach przechowywania w cieplar-
ce przesiewa sie 1 raz material na agary skogne (agar wqtrobowy
Bruceloza 11
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
161
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
+ 10/0 glukozy). Powtarza sie to co 4-5 dni w ciggu 3-4 tygodni.
W ciqgu tego czasu utrzymuje sie kolby w eksykatorach wypel-
nionych 10?/o CO2 (CO2 z balonu albo mieszanina sody i kwasu).
Czege wysiewOw umieszcza sie w warunkach tlenowych.
Sq jeszcze inne sposoby wykonywania posiewow z krwi.
Spos?b Ver nonieg o. 5 ml krwi chorego wcitiga siq do strzy-
kawki zawierajqcej kilka kropel 100/0 roztworu cytrynianu sodu. Krew prze-
nosi siq do kolbki zawierajqcej 45 ml bulionu. Po 3 do 10 dniach wylqgania
w cieplarce w temp. 37? wykonuje siq wysiewy na poiywki agarowe, ktOre
pozostajq w cieplarce w ciqgu 7-14 dni.
Spos6b Castellanieg o. Aby usunqe hamujqce dzialanie suro-
wicy krwi badanego, przenosi siq po 1 ml' krwi do kolbek Erlenmayera, za-
wierajqcych 50-100, a nawet 200-250 ml bulionu.
Sposob d'Alessandro i Pollaciego. Aby usunqe hamujqce
dzialanie surowicy i pobudzie wzrost paleczek brucelli, stosuje siq 20/o roz-
twOr peptonu 0,5?/o NaCI; miesza siq to w rownych czqLciach z jalowq
iolciq bydlqcq. 10-20 ml krwi wprowadza siq do 200-300 ml podloia. Moina
lei stosowae zwykly bulion zmieszany w rownych czqgciach z tolciq.
Sposob de Angelis i Vernoniego. Pobiera siq 5-10 ml krwi
do probowki; w cieplarce nastqpuje gciqcie krwi. Usuwa siq surowicq (wy-
korzystanq do wykonania odczynow serologicznych), a na jej miejsce wpro-
wadza siq bulion i zostawia siq na 24 godziny dla wylqgania w cieplarce.
Nastqpnie usuwa siq jalowq pipetq bulion, wprowadzajqc natomiast Awieiq
dawkq jalowego bulionu. Tak powtarza siq jeszcze 2-3 razy, poruszajqc za
kaidym razem pipetkq skrzep krwi, by ulatwie paleczkom brucelli prze-
nikniqcie do bulionu i namno2enie siq.
Spo sob Orpen a. Przenosi siq 10 ml krwi do probowki wirOwko-
wej, dodaje 0,5-1 ml 100/0 roztworu cytrynianu sodu oraz roztworu fizjo-
logicznego i wiruje siq w ciqgu 15-20 minut. Potem przeplukuje siq ma-
terial dwukrotnie i wiruje ponownie. Nastqpnie pobiera siq 0,5-1 ml krwi-
nek z osadu, wprowadza siq je do agaru ochlodzonego do temp. 45? i wylewa
siq to na plytkq Petriego. Po 2-6 dniach widoczne sq kolonie brucelli.
Sposob Alessandriniego i Enico. Pobiera siq ml krwi
do fiolki lub do jalowej ampulki zawierajqcej 2 ml 11/20/0 cytrynianu sodu
i zatapia siq. Po przeslaniu do pracowni polowq ampulki przenosi siq do
kolbki zawierajqcej 100 ml bulionu wqtrobowego (warunki tlenowe), p0-
'owe zag do takiej samej poiywki przetrzymywanej w cieplarce w warun-
kach mikroaerofilii.
Sposob McCullougha i Normana (1949). Uiywa siq bulionu
agaru tryptozo-sojowego. Do' bulionu zawierajqcego 10/0 cytrynianu sodu
wprowadza *siq jalowo pobranq krew (5 ml krwi na 75 ml po2ywki). Po-
biera siq krew z 2yly i tqtnicy. Przed pobraniem krwi z tqtnicy wstrzykuje
siq 0,5-1 ml adrenaliny, a nastepnie, po uplywie 20 minut, wykonuje siq
naklucie tetnicy.
162
Pickett i Nelson (1951) podajq, 2e posiew z krwi mimo obecno-
ci paleczek brucelli bywa nierzadko ujemny na skutek bakteriostatycznego
i bakteriobojczego dzialania obecnych w surowicy krwi przeciwcial i fago-
cytow. Radzq wiqc krew doprowadza6 do skrzepniqcia, usuwa6 plazmq,
skrzep zag przenosie do bulionu.
Gay i D ELM on (1951) zastosowali wysiew z krwi (i szpiku) na za-
rodki jaja kurzego. Zbadano w ten sposob 123 skrzepy krwi od ludzi 135 od
krow, uzyskujqc w 17 przypadkach wzrost brucelli. Uiywane sq 5-dniowe
zarodki kurze; szczepi siq je do woreczka iOltkowego.
Castaneda (1952) zastosowai 100 ml kolbki, zawierajqce bulion
wqtrobowy oraz agar Aciqty na bocznej gcianie kolbki:Namnoione w bulionie
paleczki brucelli wyrastajq w koloniach na agarze, gdy zwiUymy plynnq
poiywkq jego powierzchniq. Metod t stosujemy w naszej pracowni. Sta-
ramy siq pobiera6 wiqcej krwi (20-30 ml), wysiewa6 na wiqkszq i1oA6 kol-
bek (4-6) i powtarza6 posiew kilkakrotnie. To .samo dotyczy posiewu ze
szpiku (kaidorazowo szczepimy dootrzel.vnowo Lwinki morskie).
Posiew z krwi wykonuje si u kaalego chorego kilkakrotnie,
najlepiej w czasie gorgczki, a take ?gdy cieplota ciala jest prawi-
dlowa.
Poniewa nie zawsze udaje sie wyosobnie brucelle na podioiu
sztucznym, naleiy szczepie r?wnie winki morskie. Zwierzeta
s4'potem badane serologicznie, a w razie wyniku dodatniego usy-
piane, sekcjonowane i badane bakteriologicznie. Otrzymane w ten
sposOb szczepy rozpoznaje sie na podstawie obrazu mikroskopo-
wego, wyglqdu kolonii i drop, analizy serologicznej. Oznaczenie
odmiany wyosobnionego szczepu nastepuje wedlug przyjetych
ogOlnych zasad.
U ludzi zakaionych odmiang melitensis uzyskuje sie metodg
posiewOw z krwi wyniki dodatnie w 30-90?/o. Paleczki tej od-
miany wystepuj4 we krwi ju w pierwszych dniach zaka2enia
i dlugo sie tu utrzymuja, (300 dni do 24 miesiecy ? Pier wuszin*
1935). Gilmour, Shaw, Zamrait, Basset-Smith** otrzymali na 235
przypadkow brucelpzy ludzi 65?/0 posiewOW dodatnich (odm. me-
litensis). Eyre** spostrzegai u niektOrych chorych 10 000 paieczek
w 1 ml krwi; zazwyczaj jednak paleczki odmiany melitensis- wy-
stepujq w mniejszej iloAci we krWi w czasie od 2 dnia ai'do wielu
miesiecy po zakaeniu zupelnie niezaleinie od i1oci przeciwciai.
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
*4 Cyt. Harris.
163
11*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Zdrodowski przytacza bardzo pouczajqce spostrzeienia dokonane
przez Alymotva (1934) na sobie samym po zaka?eniu siq odmianq
melitensis w pracowni (tabela 14).
Tabela 14
Dzien zakaienia
Posiew z krwi
Odczyn zlepny
Cieplota ciala
1 ?
(?)
(?)
(?)
8
(+)
(?)
38,4?
23
(+)
1/860
37,3?
74 .
(+) .
1/1600
37,7?
95
(+)
1/3200
, 36,8?
112
(+)
1/1600
37,7?
133
(+)
1/1600
37,2?
155
(+)
1/3200
36,6?
173
(+) ,
1/1600
36,8?
194
(+)
1/1800
37,1?
269
(+)
1/200
6,5?
321
(+)
(?)
36,4?
Wyosobnienie odmiany bovis z krwi jest znacznie trudniejsze.
W okresie gorqczkowym ostrej brucelozy posiew z krwi udaje siq
czqgciej, w przypadkach za? przewleklych znacznie trudniej.
Zclro-
dowski podaje na podstawie przebadania 675 przypadkow zebra-
nych z piAmiennictwa, ?e odsetek dodatnich wynikow wynosi od
13 do 69. Inni autorzy podajq inne liczby dotyczqce dodatnich po-
i siewow z krwi w chorobie Banga:
Stein (Sewilla) ? 20% dodatnich posiewow z krwi
Beattle, Smith (Szkocja) 20% 77 7)
'Olin (Szwecja) 353/4
? 77 .77 77
W naszym zakladzie- udalo siq uzyskae wynik dodatni posiewu
z krwi tylko w 1 przypadku (badano wylqcznie ?ludzi z przewleklq
brucelozq); raz wyosobniliftriy szczep odmiany bovis ze szpiku.
Stosujemy metodq Castanedy, ostatnio za Renoux (1952), wpro-
wadziliginy do badari pos.iewy na zarodki kurze (do woreczka
ioltkowego). W badaniac.h wstqpnych stwierdziligmy, ie ?zarodek
kurzy jest niezmiernie wra21iwy na zaka2enie paIeczkami Bru-
celli. Nawet szczepy niezjadliwe .dla ludzi i zwierzqt dogwiadcza1-
164
nych (S 19 BA) wywoluh Amiere zarodkow; przyczynq ?mierci,
wystqpujqcej nawet po najmniejszej dawce (kilku paleczek), jest
bakteriemia. Szczepy wysoce zjadliwe (24, 544, M 16) wywolujq
zamieranie zarodkow i rozlegle zniiany martwicze. Zatym zaro-
dek kurzy jest niewqtpliwie najlepszym podlo2em dla posiewOw
z krwi, szpiku kostnego itp. (Blitek, Zither, Parnas, 1955).
POSIEWY ZE SZPIKU
Wprowadzenie tej metody wyosobniania szczepow brucelli
zwiqkszyIo liczbq dodatnich wynik6w o 11/2-2 razy (Zdro-
dowski).
Material pobrany przez nakIucie mostka przenosi siq do bu-
lionu wqtrobowego, a nastqpnie wykonuje siq to samo co przy
posiewach z krwi. Zdrodowski opierajqc siq na dogwiadczeniach
radzieckich ocenia bardzo dodatnio wartoLe tej prOby. Przytacza,
2e Ickowicz (1950) wykonywaI porOwnawczo posiewy ze szpiku
uzyskujqc nastqpujqce wyniki: 52,6% i 76,3% (odm. melitensis).
Autor ten przytacza dane dotyczqce cieploty chorego, posiewow
z krwi i ze szpiku podane w tabeli 15.
Cieplota ciala
Tabela 15
Odsetek dodatnich
posiewOw ze krwi
Odsetek dodatnich
posiewow ze szpiku
35,9-36,9?
37,0-37,9?
38 i wyiej
32,4
63,6
68,7
56,8
84,1
100,0
POSIEWY Z MLEKA
Posiewy z mleka wykonuje siq w rzadkich przypadkach u ko- -
biet chorych na brucelozq w okresie karmienia. Mleko wiruje siq,
po czym material z osadu prze.nosi siq na plytki Petriego zawie-
rajqce 'agar wqtrobowy z dodatkiem fioletu goryczki w rozcien-
czeniu 1/200 000. Taka po2ywka dziala hamujqco na wzrost flory
dodatkowej, a nie upogedza wzrostu brucelli. CzqLe plytek
umieszcza siq w atmosferze tlenowej, czqg zag w atmosferze za-
wierajqcej 10% CO2.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
165
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
POSIEWY Z PLODU
Posiewy z plodu i innych materialow ginekologicznych wyko-
nuje sie u kobiet wowczas, g,?ly zachodzi podejrzenie brucelozy.
Wysiewa sie trek iolqdka poronionego plodu, material z pluc,
krwi i innych narzqdow, material loiyskowy, trek wycieku ma-
ciczno-pochwowego. KaZdorazowo wykonuje sie posiew na kilka
plytek zawierajqcych agar wqtrobowy z dodatkiem grodka hamu-
jqcego wzrost flory dodatkowej (fiolet goryczki 1/200 000). Czege
plytek umieszcza sie w atmosferze tlenowej, czek zag w atmosfe-
rze zawierajqcej 100/0 CO2. Po 5-7 dniach oglqda sie powierzchnie
agaru szukajqc kolonii brucelli. Czasem wystepujq one masowo,
czasem pojedynczo. JeAli nie widae podejrzanych kolonii, przenosi
sie plytki znowu do cieplarki na 5-7 dni. Czasem kolonie brucelli
zjawiajq sie dopiero w 2? 3 tygodniu.
Gdy zwrocimy uwage na badania bakteriologiczne pIodow i blon
plodowych u kobiet roniqcych, a zwlaszcza majqcych stycznok
z zaka2onymi krowami, uda sie wyjanie, jakq role w etiologii
poronieri na wsi odgrywajq u kobiet brucelle.
POSIEWY Z NASIENIA
Posiew z nasienia i wycieku z cewki moczowej u me2czyzn sto-
suje sie w przypadkach zapalenia jqcler i najqdrzy. W takich przy-
padkach udaje sie czasem wyosobnie brucelle. Technika posiew6w
jest taka sama jak w badaniach poprzednich. Badaligmy dotqd
nasienie i wydzieline pecherzykow nasiennych u 5 chorych na
bruceloze (orchitis et periorchitis), jednalde ? mimo powtarzania
badania ? z wynikiem ujemnym.
POSIEWY Z MOCZU
Posiewy z moczu majq zastosowanie w ka2clym przypadku
ostrej i podostrej brucelozy. Wowczas paleczki brucelli zjawiae
sie mogq w moczu; w przebiegu przewleklej brucelozy sq to zja-
wiska rzadsze. Mocz pobiera sie jalowo i poddaje wirowaniu,
z osadu wykonuje si posiewy na agar wqtrobowy i bulion wq-
trobowy w kilku plytkach i probowkach, w warunkach tleno-
wych i mikroaerofilnych. Wskazane jest szczepienie gwinki mor-
skiej osadem z moczu. Zdrodowski podaje wyniki badari radziec-
166
kich. W latach 1939-1943 zbadano mocz 228 chorych (glownie
odm. melitensis) wykazujqcych objawy brucelozy; u 32 chorych
(14?/o) stwierdzono w moczu brucelle. Lorber (1939) zbadal
1581 pr?b moczu pobranych od 154 chorych i stwierdziI paleczki
brucelli w 69 prObach (4,3%). Pierwuszin* (1940) stwierdziI bru-
celle w moczu chorych w okresie 4-5 lat od chwili zachorowa-
nia. Zdrodowski zwraca uwage na to, Ze zjawiska te mogq bye
wywoIane raczej reinfekcjq.
POSIEWY Z KALU
. .
Posiew z kalu wykonuje sie metodq Amossa i Pastona (1929).
Sporzqdza sie zawiesine badanego kalu, ktOrq sqczy sie przez
wate. Do zawiesiny dodaje sie wysokowartaciowq surowice
zlepnq dla paleczek brucelli. Mieszanine wstawia sie na 2 go-
dziny do cieplarki, a potem wiruje. Osad przeszczepia sie na
plytki Petriego z agarem wqtrobowym i dodatkiem fioletu go-
ryczki 11200 000.
POSIEWY Z wgzLOw CHLONNYCH
Janbon i Bertrand (1950) wykonywali u ludzi wykazujqcych
powiekszenie wezlow chlonnych posiew z tkanki wezIa. Na 53
badan uzyskali w 33 (60%) przypadkach hodowle Brucella (me-
litensis).
De Jong i Russel wyosobnili paleczki brucelli z plynu mOzgo-
wo-rdzeniowego czlowieka chorego na bruceloze przebiegajqcq
wArod objawow podrainienia opon mozgowych.
2. BADANIA BIOLOGICZNE
Badania biologiczne polegajq na szczepieniu wra21iwych zwie-
rzqt dogwiadczalnych. Naleiy do .nich przede wszystkim gwinka
morska. Badania te sq nieodzowne w codziennej pracy rozpo-
znawczej. Stqd koniecznoge staIego utrzymywania 6winek, naj-
lepiej wlasnego chowu, kontroloWanych co do ewentualnego za-
kaienia brucelozq. lArolne od brucelozy Finnych zakaZen gwinki
morskie o wadze 350-400 .g szczepi sie parami materiaIem, po-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
167
??,
IL.
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
branym od chorych lub podejrzanych o brucelo.zq. Krew cho-
rego w iloAci 0,5-1 ml wprowadza sig gwinkom morskim do-
otrzewnowo, a osad z mleka, moczu, kalu wprowadza sit pod-
skornie. Po 4 tygodniach pobiera sig krew z serca do badati se-
rologicznych (odczyn zlepny, odczyn wiqzania dopelniacza),
a w razie wyniku ujemnego po 6-8 tygodniach od chwili zaka-
2enia. Nastqpnie gwinki morskie sq usypiane, sekcjonowane i ba-
dane bakteriologicznie. Mona te2 zawiesinq gledziony, wqzlow
chlonnych i wqtroby oraz szpiku przeszczepie na dwie nowe
6winki. U2ycie badan biologicznych pozwala na udoskonalenie
diagnostyki brucelozy i na wyosobnienie wigkszej iloAci szcze-
p6w.
3. SERODIAGNOSTYKA BRUCELOZY
Badania serologiczne majq zasadnicze znaczenie w rozpozna-
waniu brucelozy ludzi. Serodiagnostyka brucelozy wymaga omo-
wienia pod wzglqclem jednolitaci metodyki wykonywania i oce-
ny. Sprawa ta byla przedmiotem naszych prac od r. 1938.
Badania serologiczne na brucelozq obejmujq pray, kt6re na-
ley wymienie w nastqpujqcym porzqdku ze wzglqdu na ich prak-
tyczne znaczenie:
a. Podstawowe odczyny serologiczne:
a) odczyn zlepny (aglutynacji) Wrighta;
b) odczyn wiqzania dopelniacza.
b. Odczyny z krwiq o znaczeniu uzupelniajqcym:
a) odczyn hemaglutynacji;
b) odczyn Coombsa.
c. Odczyny serologiczne z mlekiem, nasieniem, odczyn anty-
genowy Holtha ? stosowane w przypadkach specjalnych.
PODSTAWOWE ODCZYNY SEROLoGICZNE
ODCZYN ZLEPNY WRIGHTA
M e to da prob?wkow a. Odczyn zlepny ujednostajniony
wykonujemy nastqpujqco:
Sposdb otrzymania ujednostajnionego koncentratu zawiesiny brucelli
do odczynu zlepnego. Hodowany tlenowo szczep S odmiany bovis o duiej
zlepnogci zawiesza sig w surowicy kroliczej, wysusza w proini i przecho-
wuje w Chlodni. Do wysuszonej hodowli dodaje sig kilka kropel bulionu
i miesza sig. Otrzymany material wysiewa sig na agar z glukozq i prze-
168
trzymuje sig w cieplarce przez 72 godziny w temp. 37?. Potem splulcuje
sig hodowlg jalowym roztworem fizjologicznym i wysiewa sig do flaszelc
Roux z agarem, glukozq i surowicq. Na kaidq flaszkg Roux wysiewa sig
okolo 2 mi zawiesiny hodowli i rozlewa siq po calej powierzchni agaru.
Po sprawdzeniu wzrostu i odlaniu nadmiaru plynu wlewa sig do flaszek
Roux po 20 ml jalowego plynu fizjologicznego. Spluczyng sqdzy sig przez
watg szklanq. Hodowlg zabija sig na laini wodnej w +60? w ciqgu 1 go-
dziny, a po ostygnigciu zawiesiny sqczy siq jq przez watq. Dodaje sig
0,5?/a fenolu. Przetrzymuje sig 7 dni w chlodni, po czym nastqpuje stan-
daryzacja. Przechowujemy w chlodni standartowq, wysuszonq surowicg
w ilogclach po 1 ml w ampulce. Do ampulki dodaje sig 1 ml jalowej wody
destylowanej. Wykonuje sig rozcieficzenie z roztworem fizjologicznym
karbolizowanym; 1/160, 1/200, 1/240, 1/280, 1/320. Rozcieficzenia to prze-
chowuje sig w chlodni w stanie gotowym do uiycia zmieniajqc je co 3 mie-
siqce. Stg2onq zawiesing miesza sig dokladnie, a nastonie 1 ml rozciericza
sig karbolizowanym roztworem fizjologicznym, tak aby otrzymae jedna-
kowo sling opalescencjg, odpowiadajgcq probowce nr 4 nefelometru Brow-
na. Przygotowuje sig nastqpnie serie probowek (dla kaidego rozcieficzenia
stgionej zawiesiny po jednej serii) I rozlewa po 0,5 ml kaidego rozcien-
czenia surowicy, dodaje sig po 0,5 ml rozcieficzenia stgionej zawiesiny
i dobrze miesza. W ten sposob uzyskuje sig rozciericzenie surowicy 1/320,
1/400, 1/560, 1/640, ktore pozostawia sig przez 20 godzin w temp. +37?.
Nastgpnie odczytuje siq wyniki oglqdajqc probowki na ciemnym tle. Uzy-
skane rozcieficzenie stgZonej zawiesiny, More w mianie surowicy 1/480
wykaie odczyn zlepny, slabo dodatni (+ = 25?/0 aglutynacja), bgdzie roz-
ciericzeniem standartowym. Przed uZyciem rozciencza sig stgionq zawie-
sing w stosunku 1 : 9 z karbolizowanym (0,50/0) roztworem fizjologicznym
I otrzymuje sig standaryzowanq zawiesing zlepnq paleczek brucelli.
Wydziai Rozpoznawczy Panstwowego Instytutu Weterynaryj-
nego w Pulawach (Grycz) wytwarza antygen do odczynu zlepne-
go clla wszystkich pracowni w kraju. Do odczynu zlepnego uiy-
wa siq w naszej pracowni 10% roztworu soli kuchennej zamiast
roztworu fizjologicznego, co zrrmiejsza liczbq pra ze zjawiskiem
zahamowania aglutynacji.
Surowice do baclari muszq odpowiadae pewnym warunkom:
nie mogq bye zmarzniqte, zhemolizowane ani przerogniqte. Czq-
sto znaczny odsetek surowic odrzuca sig dla tych wlagnie przy-
czyn. Dlatego tei zaleca sig jalowe pobieranie krwi do jalowych
prob6wek i jak najszybsze przeslanie do pracowni. W czasie upa-
low i xnrozow naleiy na to zwrOcie szczegolnq uwagq. Najlepiej
uzyskiwae surowice bezparednio po pobraniu krwi (odwirowa-
nie) i przekazywae zamiast pelnej krwi.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
169
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Wyk on an ie ode zyn u: Surowice rozcieficza sie 100/0 roztworem
NaC1 w mianach: 1/25, 1/50, 1/100, 1/200, 1/400, 1/800. JeLli odczyn zlepny
wypadnie dodatnio w mianie 1/800, naleiy go powtorzya w mianach 1/800,
1/1600, 1/3200, 1/6400. Odczyn wykonuje sie w ujednostajnionych probow-
kach. Rownoczegnie nastawia sie niezbedne kontrole:
a) z surowicq badanq bez antygenu, w rozcieficzeniu 1/25,
b) z antygenem w 1 ml plynu fizjologicznego,
c) z surowicq znanq dodatniq w rozcieficzeniach 1/25, 1/50, 11100, 1/200, 1/400,
d) z surowicq znanq ujemnq w rozcieficzeniach 1/25,1/50,1/100,1/200,1/400.
Probowki po dokladnym wymieszaniu zawartaci wstawia sie w stela-
iach do cieplarki (37?) na 18 godzin, a potem 4 godziny utrzymuje sie
w temperaturze pokojowej. Wyniki odczytuje sie golym okiem bez wstrzq-
sania probowek; nastepnie moina. badae (golym okiem, lupq lub w aglu-
Tabela 16
Zasady oceny miana odczynu zlepnego
1/25
1/50
1/100
1/200
1/400
1/800
Wynik
+++
_
_
_
_
?
wqtpliwy
++
?
_
_
_
_
wqtpliwy
+
_
_
_
_
?
ujemny
-F + +
++ +
?
?
?
?
podejrzany
+++
++
?
_
_
_
31
++
++
?
.--.
?
e ,_.
4- +
+
?
?
?
?
If
wqtpliwy
+++
+++
+++
?
?
?
dodatni
+++
++
++
?
?
_
fl
+++
+++
+++
+++
?
?
If
+++
+++
+++
++1?
+++
.?
wybitnie
dodatni
+++
+++
+++
+++
+++
+++
silnie
dodatni
tynoskopie) charakter
nastepujqco:
++ + obloczkowaty
wstrzqgnieciu
kow (1000/0 a
170
aglutynatu lekko wstrzqsajqc. Wyniki oznacza sie
osad na dnie, plyn zupelnie przejrzysty, osad po
unosi sie w postaci wyrainie 'widocznych klacz-
glutynacja).
obloczkowaty osad na dnie, plyn przejrzysty z lekko zaznaczonq
opalizacjq, spowodowanq pewnq iloAciq paleczek nie zlepionych
(75?/o).
aglutynacja czeAciowa, osad obloczkowaty, a nad nim plyn opa-
lizujqcy (50%).
? = zupelny brak aglutynacji, brak osadu obloczkowatego, plyn opa-
lizujqcy jak w kontroli.
Sposob oznaczania wyniku ostatecznego odczynu zlepnego podaje ta-
bela 16.
Warunkiem oceny dodatniej jest ujemny wynik kontroli suro-
wicy. W przypadkach wqtpliwych lub podejrzanych wykonuje
siq odczyn zlepny ponownie po 7-10 dniach.
Rotow* (1951) uiy1 do odczynu zlepnego surowicy wysuszonej, chcqc
w ten sposob poprawie sytuacje w lecie, kiedy wiele surowic w stanie
plynnym przychodzi d pracowni w stanie nie nadajqcym sie do badati.
Kawalek bibuly o wymiarach 4 X 5 cm nasyca sie shrowicq, po czym su-
szy sie w temperaturze pokojowej przez 48 godzin. Przed badaniem bibulq
surowicq umieszcza sie w probOwce i zalewa 4,6 ml roztworu fizjologicz-
nego, otrzymujqe w ten sposob rozcieficzenie 12,5-krotne. Porownujqc wy-
niki prob z odczynem zlepnym wykonanym z surowicq plynnq, Rotow
uzyskiwal podobne wyniki.
Odczyn zlepny metodq Huddlesona (metoda szybka). Krew pobiera sie
z 3713r lokciowej lub z palca. Surowice uzyskuje sie przez odwirowanie; po-
winna ona bye zupelnie przejrzysta. Probe wykonuje sie na szkle bardzo
dokladnie odtluszczonym i oczyszczonym, umieszczonym na stoliku z dol-
nym i bocznym ogwietleniem. Szklo, na ktorym wykonuje sie probe, dzieli
sie na 8 kwadratow wielkaci 4 X 4 cm. Na 1 kwadracie zapisuje sie nu-
mer badanej surowicy, w nastepnych kwadratach umieszcza sie mikro-
pipetq surowice w ilo?ciach 0,08, 0,04, 0,02, 0,01 i 0,02 (jako kontrolq). Do
pierwszych 4 dawek surowicy dodaje sie po 1 kropli (ok. 0,03 ml) antyge-
nu. Do ostatniej dawki surowicy dodaje sie 1 krople roztworu fizjologicz-
nego. Delikatnq szklanq bagietkq miesza sie oddzielne dawki surowicy
z antygenem, zaczynajqc od najmniejszej dawki: surowicy. Jako kontrole
antygenu umieszcza sie 0,03 ml roztworu fizjologicznego i 0,03 ml anty-
genu. Szklo ogrzewa sie nad 'plomieniem bardzo delikatnie i rownomier-
nie, aby osiqgnqe temperature do 37? w czasie 2 minut. Potem odczytuje
sie wynik odczynu. Wynik dodatni zaznacza sie wystepowaniem jasnych
klaczkow w czasie do 8 minut. Gdy wykonuje sie porOwnawczo odczyn
zlepny metodq Wrighta i me1ociq Huddlesona, okazuje sie, e dodatni wy-
nik wystepuje w nastepujqcych odpowiadajqcych sobie rozcieficzeniach:
1/50
1/100
1/200
1/400
met. Wrighta
0,08
0,04
0,02
9,01
? Huddlesona
Ocena ostateczna
czynu Wrighta.
odczynu Huddlesona odpowiada zasadom oceny od-
* Cyt. Juskowiec, 1954.
171 ?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
I
t';?,.
Antygen do odczynu Huddlesona przygotowuje sie nastcpujqco: Szczep
brucelli (odmiany bovis) o duiej zlepliwogci, nie wykazujqcy procz fazy S
:Zadnych postaci dysocjacji i pozostajqcy pod stalq kontrolq wysiewa sic
na agar wqtrobowy o pH = 6,6 i pozostawia na 72 godziny w temp. 370.
Po wyrognicciu kolonii zlewa sic wok kondensacyjnq i dodaje sic, roz-
tworu 12% chlorku sodu, zawierajqcego 20% chemicznie czystej gliceryny
i 0,5% fenolu w bardzo maiej ilogci. Talcie steienie NaC1 uczula antygen
na odczyn zlepny, fenol chroni przed wzrostem flory towarzyszqcej, glice-
ryna za g zapobiega szybkiemu wysychaniu proby na plycie szklanej. Za-
wiesinc hodowli brucelli sqczy sic przez watc, dodaje sic do zawiesiny
10/o roztworu wodnego fioletu krystalicznego tak, aby ostateczne rozciefi-
czenie zawiesiny bakteryjnej wyniosio 1/25 000. Antygen ogrzewa sic na
?ani wodnej w temp. 600 w ciqgu 1 godziny.
Interpretacja odczynu zlepnego. Dodatnie i wqt-
pliwe miana odczynu zlepnego z paleczkami brucelli u czlowieka
jest przez roinych autorril,v oceniane rednie; Vellist uznaje za
dodatnie miano o 1/20, Evans ? 1/40, Sasano* ? 1/45, Herrman
? 1/50, Olin. ? 1/80, Wichels ? 1/100, Kummerling* ? 1/200,
Spink ? 1/400, Elkeles i Fried* ? 1/1000. Hautschman* zwraca
slusznie uwagg na znaczenie nie tylko miana odczynu zlepnego,
lecz i wzrostu miana w ciqgu choroby.
Po wyleczeniu odczyn zlepny mcde utrzymywae sig u czlowie-
ka rednie dlugo. Bergmark* spotykal u 32 chorych miano 1/500
w ciqgu roku, 1/250 w ciqgu 3 lat. W przebiegu przewleklym
choroby miano odczynu zlepnego mcde bye niskie mimo obja-
wow ldinicznych.
Aglutyniny wystqpujq w surowicy krwi, w mleku, w plynie
mozgowo-rdzeniowym, w wysiqkach stawowych, nie zawsze jed-
nak w jednakowym nasileniu. Dynamika rozwoju odczynu zlep-
nego przedstawia sig nastqpujqco. .Odczyn wystwuje dodatnio
jui w pierwszych dniach choroby, a czgsto wraz z wystqpieniem
gorqczki.
Zdrodowski stwierdzil u siebie w pierwszym dniu cho-
roby miano dodatnie 1/250. Potem, w miarq dalszego rozwoju
choroby, miano rognie, osiqgajqc 1/.1000-1/4000 i wy2ej. Odczyn
zlepny w wigkszym nasileniu zjawia siq u ludzi najczqgciej
w koricu drugiego tygodnia i mo?e utrzyrnywae siq szereg rnie-.
siecy i lat, pa przebyciu choroby (Lagriffoul i Roger* ? 4 lata,
* Cyt. Lembke I ?wspolpr., 1954.
172
?
Eyre* ? 10 lat). Miana zlepne wahajq sig w skali bardzo roz-
leglej ? od 1/100 do 1/300 000 (Eyre*). Odczyn zlepny moie zni-
kae i pa pewnym czasie znowu siq pojawiae. Stqd potrzeba po-
wtarzania badania. Martens* spostrzegaI w przebiegu zakaienia
odmianq bovis miano zlepne. 1/80 000, za g Fried* 1/100 000. Wa-
hania miana zlepnego u tego samego badanego opisujq redni ba-
dacze, i tak: Bingel* obserwowai u chorego na brucelozg waha-
nia miana 1/400, 1/800, 1/6000, 1/200; Fried* podaje wahania
w granicach 1/6000, 1/400, 1/12 000. W naszych badaniach roz-
poznawczych powtarzanych u ludzi stwierdzalimy rednice mia-
na ad 1/25 do 1/400. W miarg poprawy stanu zdrowia i cofania
sig gorqczki miano zlepne opada i wykazuje skionnoki do wyga-
sania. Odczyn zlepny wystepuje dodatnio w postaciach pierwot-
nie i wtornie utajonych oraz w postaciach bezobjawowych. W ta-
kich przypadkach miano zlepne jest na ogoI ni2sze (1/100, 1/50,
a nawet 1/25). Nawroty choroby pochodzenia endogennego albo
reinfekcje wywolujq ponowny wzrost przeciwcial zlepnych.
W okresie ostrym brucelozy odczyn zlepny wypada dodatnio
albo silnie dodatnio; w okresie podostrym miano zlepne opada,
a u przewlekle chorych nastgpuje nalczegciej powolne wygasa-
nie odczynu a2 do niskich mian lub do zera. Czasem zauwa2a siq
przeciwciala zlepne w niewysokich mianach (1/25-1/100) u lu-
dzi nie wykazujqcych jeszcze objawow. Dopiero w chwili wystq-
pienia objawriw brucelozy zjawia sie wysokie lub bardzo wyso-
kie miano zlepne. Zdrodowski podaje, e wysokie miano zlepne
utrzymuje sic u ludzi w ciqgu 12 miesiecy zakaienia, potem wy-
gasa, przy czym mo2e sie utrzymywae jeszcze na poziomie 1/100,
1/50 lub 1/25 w ciqgu lat (4-5 i wigcej).
Pierwuszin** uwa2a odczyn zlepny za najcenniejszy wskainik
we wczesnych okresach zakaienia brucelozq i pa nawrotach. Ta-
bela 17 podaje zaleinoge odczynu zlepnego i wystcpowania bru-
celli iv posiewach z krwi wg Ickowicza**.
Wyniki odczynu zlepnego i posiewew z krwi u zakaonych
odm. melitensis wg Castaneda*** podaje tabela 18.
* Cyt. Lembke i wspolpr.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
*** Cyt. Harris.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
173
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Tabela 17
Odczyn Wrighta
Posiew ze krwi
0/0
Posiew ze szpiku
0/0
(?)
1/100-1/200
1/400 -
1/800
1/1600
Miano
zlepne
I388 przyp.
1 badanie
0 7
20 0
40 3
80 7
160 22
320 60
640 289
Razernj 388
33,3
48,1
59,3
64,3
75,0
Tabela 18
I1010 przyp. I
(wiqcej badaii)
44
2
21
118
287
558
2919
3949
57,1
77,8
81,5
85,7
87,5
Razem Odsetek
51
2
24
125
309
618
3208
4337
1,17
0,05
0,55
2,88
7,12
14,25
73,98
Na podstawie tych badan nie zgadza sie autor z poglqdem
Spinka i McCullougha*, ktorzy uwaiajq miano zlepne 1/320 za
minimum u chorych na czynnq brucelozq. Jak wynika z tabeli,
iadne miano poniiej 1/320 nie daje podstawy do wykluczenia ?
brucelozy.
Przytoczone dane wskazujq na to, ie u ludzi badanych w kie-
runku brucelozy naleiy rozpatrzy6 kaLly dpdatni lub wqtpliwy
wynik odczynu zlepnego .nieza1e2nie od wysokoki miana (1/25,
1/50, 1/100 i wy2sze); inne wska2niki rozpoznawcze wyjagniajq
wqtpliwoki zwiqzane z wysokokiq miana.
Swoi.stoA odczynu zlepnego. Odczyn Wrighta ce-
chuje si du 2q swoistokiq pod warunkiem stosowania jednolitej
metody i kontroli skladnik6w uiywanych do odczynu. Tam, gdzie
* Cyt. Harris.
"
7,s
?
?
warunki te nie sq spelniane, zatraca sie swoistoge odczynu, a take
dochodzi do blcdnych wynikow. Dysocjacja szczepu tiytego ja-
ko aglutynogenu wywoluje zupelnie mylny obraz na skutek auto-
aglutynacji. Gdy zaka2enie czIowieka wywolujq szczepy nale2qce
do dysocjantow R, wowczas mo2e brakowa6 w surowicy krwi
swoistych przeciwciaI zlepnych, albo tei Hoge tych przeciwcial
jest mala.
Czasem odczyn zlepny wypada dodatnio tylko ze szczepem
wlasnym. W innych przypadkach spostrzega sig zjawiska hamo-
wania odczynu zlepnego na skutek dziaIania przeciwcial bloku-
jqcych. Burnet spostrzegal w Tunisie u ludzi zaka2onych od-
miane melitensis 20-25% wynikow ujemnych mimo dodatniego
posiewu z krwi i alergicznego odczynu skornego. Te same
zjawiska spostrzegali inni badacze. UwaZa sig wiec, 2e dodatni
odczyn Wrighta gwiadczy o zakaeniu brucellami; wybitnie do-
datni odczyn ma gwiadczy6 o aktywnoki procesu zakaienia
(Spink, 1953). Natomiast ujemny wynik odczynu zlepnego nie
gwiadczy o braku zakaienia. Zdarzajq sie tu oczywigcie wyjqtki.
Opisano przypadek dodatniego odczynu zlepnego w mianie 1/5000,
mimo 2e u badanego czlowieka nie spostrzegano 2adnych obja-
wow brucelozy. W ro2nych stanach gorqczkowych u ludzi wol-
nych od brucelozy obserwuje siq czasem nieswoiste wyniki do-
datnie odczynu Wrighta. Spotyka sie zjawiska wspOIaglutynacji
w innych zaka2eniach (tularemia, dur osutkowy, zimnica, grui-
lica i inne).
Zastosowanie odczynu wysycania aglutynin wg Castelaniego
wyjagnia charakter swoistych przeciwcial. Cenny odczyn Wrighta
bywa czasem ? jak to zauwaia Zdrodowski ? wulgaryzowany,
co polega na nieprzestrzeganiu zasad metodycznych i przejgciu
na szablonowy spos6b pracy, bez na1e2ytej analizy odczynu.
W6wczas odczyn wypada mylnie, co wydaje sie podwaa6 war-
-to?6 jego du2ej swoistoki.
ODCZYN WIAZANIA DOPELNIACZA
Wprowadzenie odczynu wiqzania dopelniacza do diagnostyki
brucelozy stanowi dtiy postep. W Polsce zastosowali ten odczyn
Legeiyfiski i wspolpr. W n'aszej pracowni ju? od r. 1944 stoso-
wany jest odczyn wiqzania dopelniacza kazdorazowo, gdy chodzi
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
175
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
o badanie ludzi. Odczyn wiqzania dopelniacza stanowi bardzo
cenne uzupelnienie odczynu zlepnego I wystgpuje niejednokrot-
nie dodatnio w6wczas, gdy odczyn zlepny daje wynik wqtpliwy
lub ujemny. Wprawdzie odczyn wiqzania dopelniacza jest probq
zloamq i wymagajqcq jednolitej, precyzyjnej metodyki, jednak-
jego wielka wartok rozpoznawcza czyni go probq nie do zastq-
pienia. Udoskonaleniu odczynu pogwigci1i6my wiele pracy. Po-
szukujqc najbardziej czuIego ,antygenu do odczynu wiqzania do-
pelniacza, cechujqcego sig duiq swoistokiq, uzyskaliAmy na dro-
dze immuno-chemicznej frakcjg wielocukrowq komorek brucelli
i frakcjg bialkowo-wielocukrowq (Parnas, Stgpkowski, 1948).
Wi?niowski (1951) zmodyfikowaI odczyn wiqzania dopelniacza
wprowadzajqc antygen barwny. Stosuje nastepujasy sposob bar-
wienia antygenu brucelozowego: do 50 ml antygenu dodaje
16-20 kropel rozciericzonej fuksyny karbolowej, uiywanej do
metody Grama. Autor przebadal 300 ujemnych i 50 dodatnich
surowic w rozcieficzeniach od 1/25 do 1/128 000 i stwierdzil,
odczyn z antygenem barwnym wypada wyrainiej.
Przytaczajqc oceny wartoki rozpoznawczej i swoistoki odczy-
nu wiqzania dopelniacza naleiy podae wyniki porownawczych
badan Federa* (ZSRR, 1948), ktory zbadai 1803 ludzi zaka2onych
brucelozq (odczyn zlepny i odczyn wiqzania dopelniacza) i 790 lu-
dzi (odczyn wiqzania dopelniacza i alergiczny odczyn sk6ry Bur-
neta). Odczyn Wrighta i odczyn wiqzania dopelniacza wypadly
zgodnie dodatnio w 86,5%, niezgodnie w 13,5%, a w 7,5% od-
czyn wiqzania dopelniacza byl dodatni przy ujemnym odczynie
zlepnym. Odczyn wiqzania dopelniacza wykazaI wynik zgodny
z odczynem Burneta w 77,50/a, niezgodny w 22,50/o, zag w 3,30/a
odczyn wiqzania dopelniacza byI .dodatni przy ujemnym odczy-
nie Burneta. Autor podaje, 2e odczYn wiqzania dopelniacza wy-
stgpuje dodatnio w 20-25 dniu choroby i utrzymuje sig dlugo,
wygasajqc dopiero po ustqpieniu objawow chorobowych. Mona
zatem jego zdaniem uwaiaa zanikanie odczynu wiqzania dopel-
niacza do pel,vnego stonnia za wska2nik zdrowienia. Grumbach
podaje dane swych bada?, obrazujqce stosunek odczynu zlepnego
i odczynu wiqzania dopelniacza:
* Cit. Zdrodowski, 1953.
176
4
206 przypadkow
22
15
1)
Odczyn zlepny
Odczyn wigzania
dopelniacza
Grycz, Soltys, Teklifiski, Zy/berta/ (1938) stwierdzili zgodnok
odczynu zlepnego i wiqzania dopelniacza w 88,66%; wyniki calko-
wicie rozbie2ne byly w 2,83%, czgkiowo niezgodne w 8,510/o. Par-
nas i Stepkowski (1948) wykazali zgodnok wynikow obu odczy-
now w 93,70/. Podobne wyniki obserwowal Czarnowski (1950).
Z innych autorow mo2na przytoczye Wittego* (zgodnok obu od-
czynow 963/4), Wagnera* (93?/o), Heckego* (94?/o), Poppego (81?/o).
Laktionow i Markow spostrzegali w 16,8?/o dodatni wynik odczynu
zlepnego przy ujemnym wyniku wiqzania dopelniacza i w 35?/o do-
datni odczyn wiqzania dopelniacza przy ujemnym wyniku odczynu
zlepnego.
Leutz spostrzegal w 400/o dodatni wynik odczynu wiqzania
dopelniacza przy ujemnym wyniku odczynu zlepnego. Par-
nas, Theile, Ko?lak i Mierzejewska (1953) opracowali statystycz-
nie material wlasny, obejmujqcy 10 571 probek krwi zwierzqt
i 801 probek krwi ludzkiej badanych odczynem zlepnym i odczy-
nem wiqzania dopelniacza. W grupie pierwszej bylo 691 wynikow
zgodnych.
Odczyn zlepny wypadl wqtpliwie w 307 przypadkach, a za-
stosowanie rownolegle odczynu wiqzania dopelniacza obni-
2ylo liczbe wynik6w wqtpliwych do 216. W grupie drugiej mie-
ligmy wynikow zgodnie dodatnich 76, dodatnich w odczynie zlep-
nym 118, w odczynie wiqzania dopelniacza 94, Ratomski, Koco7
wicz, Wi?niowski (1953) zbadali 27 438 probek krwi bydlgcej
i stwierdzili zupelnq zgodnok wynik6w obu odczynow w 603/4,
zgodnok czekiowq w 27?/o, niezgodnok zupelnq w 13%.
Przytoczone dane statystyczne wskazujq na to, e odczyny:
zlepny i wiqzania dopelniacza uzupelniajq sig wzajemnie, std
wynika wigc koniecznok stosowania obu odczynow jedno=
czeAnie.
* Cyt. Lembke i wspolpr., 1954.
?
Bruceloza 12
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
177
rr.4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ODCZYNY Z KRWIA 0 ZNACZENITJ UZUPELNIAJACYM
ODCZYN HEMAGLUTYNACJI W BRUCELOZIE
Zjawisko zlepiania biernego krwinek uczulonych antygenem
pod wplywem przeciwcial zostaIo wykorzystane przez Midd/ebroo-
ka i Dubosa do odczynu hemaglutynacji w gruilicy. Idqc Aladem
analogii miqdzy gruilicq a brucelozq opracowaligmy metodg od-
czynu hemaglutynacji dla rozpoznawania zaka2enia brucelozq
(Parnas, Lazuga 1952).
Opis me tody wlasne j. Uzyskanie antygenu do odczynu hemaglu-
tynacji. 3-dobowa hodowla agarowa odmiany Brucella bovis na poiywce
flaszek Roux splukiwana jest roztworem fizjologicznym, poddawana wiro-
waniu, trzykrotnemu przeplukiwaniu jalowym roztworem fizjologicznym
i dezinteg,racji acetonowej. Przemytq masc bakteryjnq traktuje sic trzy-
krotnie zimnym (-7?) bezwodnym acetonem, a potem dwukrotnie zimnym
eterem w objctogci 10 razy wickszej od objetoki masy bakteryjnej. Za po-
mocq wirowania przy 2000 obr./min, w ciqgu 1-2 minut oddziela sic plyn
od masy bakteryjnej. Osad suszy sic pod niskim cignieniem (25-30 mm Hg)
w temp. 20?. Otrzymany suchy proszek barwy kremowej, slabo rozpuszczal-
ny na zimno w wodzie, poddaje sic 24-godzinnej ekstrakcji 50/o kwasem
trojchlorooctowym, a po odwirowaniu (1000 obr./min. w ciqgu 10 minut),
oddziela sie osad od plynu. Osad odrzuca sic, plyn zag poddaje sic 48-go-
dzinnej dializie i zagcszczeniu pod zmniejszonym ciAnieniem, w temp. 39-40?
do polowy objctoAci. Zagcszczony osad zadaje sic 96% etanolem w stosunku
1 : 4. Po 24 godzinach wytrqcony osad oddziela sie od plynu przez wirowa-
nie. Osad przemywa sic alkoholem, acetonem i eterem, zadaje sic 1/10 n kwa-
sem octowym i podgrzewa na lani wodnej (wrzqcej) w ciqgu 4 godzin
Otrzymany osad oddziela sic od plynu przez wirowanie i odrzuca. Plyn pod-
daje sic 4-godzinnej dializie, po czym uiywa do odczynu hemaglutynacji,
sprawdzajqc odczyn Molischa (wcglowodany ? dodatni) i Piotrowskiego
(bialka ? dodatni). Tak otrzymuje sic frakcjc wielocukrowo-bialkowq jako
antygen do odczynu hemaglutynacji. Antygen sprawdza sic w odczynie
wiqzania dopelniacza i precypitacji (dodatni, slabo dodatni). Antygen wy-
kazuje slabe wlagciwogci alergenowe.
Sposob uczulania krwinek do odczynu hemaglutynacji: do 0,15 ml krwi-
nek barana, pobranych najpoiniej 48 godzin przedtem, dodaje sic 5 ml roz-
tworu .antygenu (hemaglutynogenu) i po wymieszaniu wstawia sic na lainic
wodnq (37?) na 2 godziny.
.Krwinki tak uczulone przeplukuje sic trzykrotnie roztworem fizjologicz-
nym i rozcieficza do zawiesiny 10/0.
Wykonanie odczynu: surowice badane i kontrolne (dodatnia i ujemna)
inaktywuje sic w temp. 56? w ciqgu 30 minut, rozcieficza jalowym roztwo-
rem fizjologicznym do miana 1/2, 1/4 ai do 1/156; do kaidego rozcieficzenia
dodaje sic po 0,05 ml .10/0 zawiesiny uczulonych krwinek barana.
178
Wynik odczytuje sic po 2 godzinach trzymania pr6by na lani wodnej
(37:). Za wynik dodatni przyjmuje sic aglutynacjc czerwonych krwinek
w mianie 1/8 i w mianach wyiszych.
Doszligmy do przekonania, e odczyn hemaglutynacji moie miee
zastosowanie u .ludzi jako odczyn uzupelniajqcy, odczyn Wrighta
i odczyn wiqzania dopelniacza, zwlaszcza wtedy, gdy oba odczyny
dajq wyniki wqtpliwe, a zachodzi podejrzenie zakaenia palecz-
kami brucelli.
ZJAWISKA HAMOWANIA ODCZYNU ZLEPNEGO - ODCZYN COOMBSA
Griffith (1947) pierwszy wykazal u 14 ludzi chorych na bruce-
lozg obecnok przeciwcial blokujqcych odczyn zlepny, a Renoux
(1950) zajql sig ich analizq serologicznq. Zbadal on 35 surowic po-
chodzqcych od ludzi .chorych na gru21icg, dur brzuszny, chorobQ
Hodgkina, kilq, goAciec przewlekly; w iadnym przypadku nie
stwierdzil przeciwcial blokujqcych odczyn zlepny z paIeczkq bru-
celli. W surowicach ludzi chorych na brucelozg stwierdzal obecnok
przeciwcial blokujqcych; zauwaiyl, 2e brucelle uczulone surowicq
zawierajqcq przeciwciala blokujqce nie ulegajq zlepianiu pod wply-
wem surowic dodatnich. Przebieg kliniczny brucelozy ludzi nie ma
wplywu na zjawianie sig przeciwcial blokujqcych. Zjawisko aglu-
tynacji paradoksalnej (phenomene de zone) zaznacza sig w dw6ch
postaciach:
1/10
1/20
1/40
1/80
1/160
1/320
1/640
1/1280
?
+++
++4-
albo:
1/10
1/20
1/40
1/80
1/160
1/320
1/640
1/1280'
-++
+++
+++
?
?
+++
+++
?
* Renoux zwrocil tei uwagq na inne fakty. Je1i zmieszaa suro-
wicq zlepiajqcq brucelle do miana 1/5120 z surowicq ujemnq,
uzyskuje sig surowicg o mianie 1/2560. Jegli dodae do surowicy
o mianie 1/1280 surowicg blokujqcq odczyn zlepny do miana 1/80
I wykonae odczyn w rodowisku roztworu fizjologicznego i 50/o
roztworu soli kuchennej, otrzyma sig wyniki podane w tabeli 19.
Zjawiska hamowania odczynu zlepnego spotykalAmy w naszej,
praktyce rozpoznawczej u ludzi i zwierzqt. Z _chwilq zastqpienia_
12*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
179
La-L.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Tabela 19
Mieszanina obu surowic
Na/C11 0/0
1/10
1/20
1/40
1/80 I 1/160
1/320
0 ,85
++1-
+++
5
+++
+++
+++ +++
+ ++
+++
ana partes
1/640 11/1280
+++
+
Mieszanina.jednej czqgci surowicy dodatniej (1/1280)
i dw6ch czqgci surowicy blokujacej
Na/C1 I 0/0 1/10 I 1/20 1/40 I -1/80 I 1/160 1 1/320 I 1/640 11/1280
0,85 ? I ? I +++1+++I + I
5 +++ +++ +++ +++ +++ +++ ?
0,89% roztworu NaC1 100/0 roztworem NaC1, nie zauwayligmy
podobnych przypadkow.
Aby wykrye tego rodzaju przeciwciaia w surowicy ludzi zaka-
ionych brucelozq, zastosowano odczyn Coombs a.
Spos6b wykonania odczynu Coombsa. Do odczynu 1.13rwa sie
szczepu brucelli, cechujqcego siq duiq zlepliwogciq, wystepujq-
cego w czystej fazie S. Szczep ten zawieszony jest w roztworze
fizjologicznym z dodatkiem fenolu. Szczep jest zabity. Surowice
badanq rozcieficza sie w probowkach tak samo jak przy odczynie
zlepnym; nastqpnie dodaje siq do kaidej probowki antygenu bru-
celli uprzednio dobrze przemytego. Te mieszaninq trzyma sie
w lodowce w temp". +4? w ciqgu 24 godz., a potern 1 godzine na
lani wodnej w temp. 37?. Nastepnie przemywa sie zrlowu zawie-
sine antygenu. Osad bakteryjny zawiesza sie w 'roztworze fizjo-
logicznym, a nastepnie jednq krople zawiesiny umieszcza sie na
szkielku szlifowanym i dobrze odtluszczonym. Do kaidej kropli
dodaje sie 1 krople surowicy antyglobulinowej ludzkiej rozcieri-
czonej do 1/20. Po zmieszaniu obu kropel, ai do uzyskania jedno-
lrtej zawiesiny przenosi sig szkielka w komorze wilgotnej do cie-
plarki i po 30 minutach odczytuje sig aglutynacje.Wilsoii i Merri-
field (1951) badali 130 surowic pobranych od ludzi gorqczkujqcych
podejrzanych o bruceloze lub z przewleklq brucelozq. 17 surowic
nie ,wykazywalo dodainiego odczynu zlepnego, natomiast odczyn
.180
_
its
Coombsa wystqpiI dodatnio w mianie 1/80 (6 surowic) i 1/2560
(1 surowica). W 13 surowicach z mianem dodatnim 1/80 i wyi-
szym wystqpilo rowniei zjawisko blokowania; odczyn Coombsa
byl dodatni w mianach 1/320-1/5120. Fey i Biirki (1954) zba-
dali 219 surowic od ludzi zaka?onych brucellq; w 18 przypadkach
stwierdzili zjawisko zahamowania aglutynacji; odczyn Coombsa
wypadl dodatnio.
widae, odczyn Coombsa zasluguje na wprowadzenie do
praktyki rozpoznawania brucelozy ludzi. Naleiy go stosowae w6w-
czas, gdy odczyn zlepny wykazuje czeAciowe lub zupelne zaha-
mowanie przy dodatnim odczynie wiqzania dopelniacza lub gdy
oba odczyny sq na skutek dzialania przeciwcial blokujqcych za-
hamowane, a czIowiek badany wykazuje objawy wzbudzajqce
podejrzenie brucelozy.
ODCZYNY SEROLOGICZNE iTOSOWANE W PRZYPADKACH
SPECJALNYCH
ODCZYN ZLEPNY Z MLEKIEM
W rzadkich przypadkach wykonuje sig odczyn zlepny z ser-
watkq mleka kobiet. Wykonuje sie go nastqpujqco: serwatke otrzy-
muje sie przez zmieszanie uprzednio odwirowanego i odtluszczo-
nego mleka z podpuszczkq serowarskq (szczypta, tj. okolo 40 mg
podpuszczki na okolo 10 ml mleka). ciecie sernika i oddzielenie
serwatki nastepuje w cieplarce (37? w ciqgu okolo 4 godzin). Ten
sposob otrzymywania serwatki nie wplywa na obniienie iloAci
przeciwciai. Serwatke bada sig w rozcienczeniach 1/5-1/160.
Wymk dodatni: 1/10. Wykonuje sie go u kobiet podejrzanych
o bruceloze celem stwierdzenia stanu zakaienia mleka. Mleko
reagujqce w odczynie zlepnym dodatnio nie nadaje sie w stanie
surowym do karmienia dziecka.
Odczyn antygenowy Holtha znalazI u nas zastoso-
wanie dzieki badaniom Legeiyitskiego (1929). Posiadajqc znanq
dodatniq surowic e antybrucelozowq wykonujemy odczyn wiqza-
nia dopelniacza, starajqc sie Ujawnie w materiale badanynsi sub-
-- stancje antSrgenowe brucelli. Substancje te znajdujq sie w wyniku
rozpadu kom6rek w tregci 2olqdka plodu zaka2onego brucellami,
w Io2ysku, w wodach plodowych, w wycieku maciczno-pochwo-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
181
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
wym, w mleku, siarze. Sq one oporne na dzialanie gnicia, co
znacznie podnosi wartok odczynu Holtha w por6wnaniu z innymi
odczynami.
Do wykonania odczynu Holtha naleiy przygotowae nastepujqce od-
czynniki:
1) jalowy roztwor fizjologiczny;
2) surowice dodatniq i ujemnq;
3) dopelniacz;
4) wyciqg antygenowy badanego materialu;
5) wyciqg antygenowy wzorcowy dodatni;
6) uklad -hemolityczny.
Dia otrzymania dodatniej surowicy do odczynu Holtha uodporniamy
krolika zawiesinq kilku szczepow odmiany bovis, suis oraz melitensis. Su-
rowica powinna zawierae tak ilo?rzeciwcial wiqiqcych, aieby w dawce
dopelniacza 0,3 z antygenem swoistym wywolywala jeszcze calkowite za-
hamowanie hemolizy. Jeieli po jednokrotnym uodpornieniu krolik daje
surowice zbyt slabq, naleiy uodpornienie szczepami brucelli powtorzye.
Surowica rozcieficzona w stosunku 1/10 nie moie wykazywae wlakiwoki
antykomplementarnych. Surowice ujemnq uzyskuje sie od kroilika wolnego
od brucelozy. Surowicq dodatniq i ujemnq do odczynu wlakiwego stosu-,
jemy w rozciericzeniu 1 :10.
Dopelniacza uiywa sie w rozcieficzeniu 1/10. Powinien on bye dostatecznie
silny (najmniejsza dawka wywolujqca pelnq hemolize, przy wstepnym mia-
reczkowaniu dopelniacza ma wynosie 0,1).
Wyciqg antygenowy moina sporzqdzae z blon plodowych (antygen taki
ma najsilniejsze wlakiwoki wi#qce, a take z wod plodowych, z treki
iolqdka poronionego pIodu, z wycieku z pochwy, mleka, siary, ropy.
Przygotowanie wyciqgu antygenowego z loiyska: kawalek loiyska
(5-10 g) pokrajaa drobno, zalae 5-krotnq ilociq plynu fizjologicznego i ro-
zetrzee w moidzierzu, po roztarciu zawartok przelae do probowki i trzymae
na laini wodnej w temp. 1000 przez 20 minut, po czym sqczye przez wate,
a nastepnie przez bibulg (sqczek Bilchnera); przesqcz przed uiyciem roz-
cienczye roztworem fizjologicznym az 'do uzyskania wyrainej opalescencji.
? Wyciqg antygenowy z traki oldka, wyciek z pochwy i inne przygoto-
wuje sie podobnie, z tq jednak roinicq, ie badanq trek zalewa sie roztwo-
rem fizjologicznym w stosunku 1 :1.
Wzorcowy dodatni wyciqg antygenowy przygotowuje sie z lo?yska plodu
poronionego wskutak brucelozy. Do wyciqgu naleiy dodad 0,5% fenolu. Wy-,
ciqg najlepiej przechowywae w stanie stgionym i dopiero tu2 przed uiy-
ciem -rozcieficzye plynem fizjologicznym ai do uzyskania opalescencji.
W razie braku wyciqgu antygenowego wzorcowego moina uiye anty-
genu do odczynu wiqzania dopelniacza w odpowiednim mianie.
Uldad hemolityczny, sporzqdzony wedlug metody notowanej w odczynie
wiqzania dopelniacza.
.182
Wynik dodatni odczynu Holtha odczytujemy wOwczas, gdy wystepuje
zahamowanie hemolizy przynajmniej w dwoch pierwszych probowkach
odczynu wlakiwego (tj. w dawce dopelniacza 0,15 i 0,2). Gdy zahamowanie
hemolizy nastepuje tylko w pierwszej probewce (w dawce dopelniacza 0,15),
wynik jest wqtpliwy. Odczytujqc wynik odczynu Holtha naleiy zwrocie
uwage na wlakiwy wynik kontroli. Gdy nastawione kontrole zachowujq
sieniewlaciwie, nale2y przygotowae nowy wyciqg antygenowy i calq probe
powtOrzye.
Odczyn antygenowy Holtha naleiy stosowae w przypadkach
poloiniczo-ginekologicznych, podejrzanych o brucelozg.
,4. ODCZYN OPSONINO-FAGOCYTOWY HUDDLESONA
Cenny ten odczyn odpornaciowy zostai opracowany w odnie-
sieniu do brucelozy przez Huddlesona i wspolpr. (1932). Badacze
ci zauwaiyli, ie zdolnoAci ierne krwinek bialych w stosunku do
brucelli u ozdrowieficow po brucelozie sq bardzo due, a u osobni-
k6w wolnych od zakaienia wyniki pray sq ujemne lub wqtpliwe
(rye. 24 i 25).
Odczyn ten stosuje siq w rozpoznawaniu brucelozy, w rokowa-
niu oraz celem okreglenia stanu immunobiologicznego ludzi zaka-
ionych.
Sposlib wykonania odczynu Huddlesona, ujednostajniony
w naszej pracowni: Antygen przygotowuje sie w postaci zawiesiny brucelli
czystej fazy S. Uiywamy w naszej pracowni szczepu wlasnego 24, stale
uzjadliwianego na myszkach bialych. StwierdziliLmy, ie szczep zjadliwy
daje lepsze wyniki aniieli szczepy muzealne. Do odczynu nadaje sie jedna-
kowo odmiana bovis, melitensis i suis. Zawiesina szczepu brucelli uiywa-
nego do odczynu powinna bye zawsze przygotowana na ?wieio. Steienie
paleczek w 1 ml zawiesiny antygenowej powinno wynosie 2 miliardy (bru-
celle ywe). Niektorzy lAywajq brucelli zabitych przez ogrzanie (4 miliardy).
Do wykonania odczynu naleiy przygotowae:
1) probowki aglutynacyjne o Lrednicy 10-12 mm ze szkla obojqtnego,
ktorych gciany pokrywa sie rownomiernq warstwq parafiny;
2) jalowy 100,/o cytrynian sodu .w Toztworze fizjologicznym przechowy-
wany w ciemnej butelce; raz na miesiqc przygotowuje sie gwieiy roztwor;
3) zawiesine 48-godzinnej hodowli szczepu nr 24 Brucella abortus bovis,
iywq, zawierajqeq dwa miliardy bakterii w 1 ml, faza S;
4) pipetki pasterowskie;
5) szkielka przedmiotowe szlifowane, dobrze odtluszczone (przechowy-
wane w mieszaninie alkoholu z eterem, czyszczone przy uiyciu mydla);
6) alkohol metylowy 96? (przechowywany w ciemnej butelce);
183
pn7r.7t
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
t ?
- -----
Ryc. 24. SiIna fagocytoza; krwinka biala wypeiniona brucellami.
Ryc. 25. Brak fakocytozy, brucelle znajduja sig poza krwinka bialq
7) barwiki: bigkit toluidyny albo barwik wg Giemsy (0,5 blckitu toluidy-
ny, 10 ml alkoholu etylowego, 3,0 fenolu, 100 ml wody destylowanej, prze-
chowywae w ciemnej butelce).
Wyk on a n i e odczyn u. Do probowki zawierajacej 0,08 ml wymie-
nionego roztworu cytrynianu sodu pobiera sig jalowo 1 ml krwi badanego
i wstrzgsa sic, aby krew nie skrzepla. Do probowki dodaje sig 1 ml zawie-
siny antygenu i lekko wstrzasa sig. Probowkg wstawia sig do laini wodnej
o temp. 370 na 35 min. i wstrzgsa sic lekko co 3-4 minuty. Po wyjgciu
z laini naleiy jeszcze raz lekko wstrzgsnge, wymieszae pipetkg, dae kroplg
krwi na szkielko przedmiotowe i szkielkiem szlifowanym zrobia rozmaz.
Z 1 probowki krwi wykonuje sig kilka rozmazow cieliszych i grubszych.
Preparaty suszy sic szybko (dmuchanie, wiatraczek elektryczny). Utrwala
sic je alkoholem metylowym 96? przez 5 minut i barwi sig 20 minut (po-
przez bibulg, aby uniknge strgtOw barwnika).- Naleiy znaleie 25 krwinek
biaiych obojgtnochlonnych, wielojqdrzastych i nie rozpadlych, policzye za-
warte w nich brucelle i obliczye ich Lrednig arytmetyczng.
Wyniki oceniamy nastqpujqco: Srednia paleczek
sfagocytowanych w 25 leukocytach:
0-5 = (?) 20-40 = (+4-)
5-10 = (?) 40-60 = (+-1-
10-20 = 60-80-100 = (?+++)
Wskainik opsonino-fagocytowy ocenia siq w zespole z innymi
odczynami w kierun.ku brucelozy na podstawie tabeli Huddlesona
zmodyfikowanej przez nas (tabela 20).
Tabela 20
Agluty-
nacja
i OWD
Odczyn
Burneta
Wskainik osponino-
-fagocytarny
Stan immuno-
-biologiczny
(?)
(?)
(+)
(?)
(+)
(?)
(+)
(+)
(+)
(+)
(?) albo (?)
(+)
(+)
(++) albo (+++)
(++) albo (+++)
wrailiwy na zakaienie
(wolny od brucelozy)
podejrzany
o zakaienie brucelozq
2- ? ?
zakaiony, odporny
(premunicja)
zakaiony,
silnie odporny
Trzymajqc prob6wki z krwiq (cytrynianowq) na lani wodnej
okolo 3 godzin badalikny stan fagocytozy co 30 minut. Mona,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
bylo stwierdzia, ie z biegiem czasu obok dodatniego wskainika
opsonino-fagocytowego daje siq zauwaiye mniejszq barwliwok
paleczek i ich zanikanie (rozpuszczanie) wewnqtrz bialych krWi-
nek.
Odczyn opsonino-fagocytowy oddaje uslugi w dociekaniach
epidemiologicznych, gdy bada siq wiqkszq liczbq os6b w gospo-
darstwach lub zakladach pracy, jak i chorych na brucelozq, czy
tei ludzi szczepionych przeciw niej. Zachodzi potrzeba wykony-
wania odczynu w pracowniach stacji sanitarno-epidemiologicz-
nych i w klinikach lub wiqkszych szpitalach. Badania Huddleso-
na, Jonsona i Hamana* (1933) na duym materiale ludzi wyka-
zaly, ie u osobnik6w wolnych od zakaenia brucelozq odczyn
wypada ujemnie. U chorych na ostrq brucelozq bywa on row-
nie i czqsto ujemny lub slabo dodatni. Sila odczynu narasta p0-
tern i dochodzi do duych rozmiarow, utrzymujqc siq dlugo na
tym poziomie. Po tym czasie zdolnoge 2erna krwinek bialych
I dzialanie opsonin maleje a do zupeinego nawet wygagniqcia.
Zdrodowski (1953) podkregla, ie odczyn opsonino-fagocytowy
przebiega zazwyczaj w parze z alergicznym odczynem skornym
Burneta, pozostajqc tylko nieznacznie w tyle pod wzglqdem dy-
namiki rozwoju i wygasania. U ascii) zakaionych bezobjawowo
wystqpuje dodatni odczyn opsonino-fagocytowy. Zdrodowski
przyjmuje ostro2nie tezq Huddlesona, o mo21iwoAci oceny stanu
odpornoki ustroju na podstawie wskainika opsonino-fagocyto-
wego. Zauwaiy1 on mianowicie, 2e u gwinek hiperimmunizowa-
nych zabitq szczepionkq brucelozowq zjawia SiQ dodatni i silnie
dodatni odczyn Huddlesona, mimo ie winki morskie pozostajq
malo odporne lub zupelnie nieodporne na zaka2enie zjadliwymi
brucellami. Pierwuszin (1940) 1 Feder** (1948) oceniajq bardzo
dodatnio wartoge swoistq odczynu opsonino-fagocytarnego, wi-
dzqc w nim teZ wskainik dla retrospektywnej oceny stanu zaka-
Zenia ludzi brucelozq. Aleksejenko (1950) stwierdzil silny wzrost
wska2nika opsonino-fagocytowego w przebiegu leczenia szcze-
pionkq. Silny wzrost tego wskainika u leczonych mowi o postq-
pujqcym procesie zdrowienia; slaby wzrost wskainika nie daje
* Cyt. Huddleson, 1942.
** Cyt. Zdrodowski, 1953.
186
dobrego rokowania (nawroty). Zauwa2y1 on, Ze wzrost wskainika
nie jest zjawiskiem swoistym; rownie2 w innych sprawach z wy-
sokq gorqczkq wzrasta on w stosunku do brucelli. Meyer (1934)
badal wskainik opsonino-fagocytowy u ludzi wolnych od zaka-
ienia i u chorych na brucelozq. W pierwszej grupie wskainik
wypadi ujemnie, natomiast u chorych, a take u pracownikow
weterynarii i zootechniki wskainik liczbowy byl 28 i wiqkszy.
Renoux (1951) wykonal u 135 ?sob i 68 zwie'rzqt odczyn opsoni-
no-fagocytowy, uzyskujqc w 100% zgodnoAe z objawami klinicz-
nymi brucelozy.
Aby wyjagnia sprawq swoistoki odczynu opsonino-fagocyto-
Tab.ela 21
L.
P.
Nazwa choroby
Wskaimk opsonino-fagocytowy
najwyiszy
najniiszy
Aredni
1.
Bruceloza podostra
40,00 (++)
34,20 (++)
37,10 (++)
2.
Bruceloza pierwotnie
przewlekla
30,52 (++)
16,60 (+)
21,50 (++)
3.
Bruceloza wtornie
przewlekla
55,00 (+++)
17,32 (+)
31,56 C++)
4.
Inne postacie brucelozy
28,52 (++) ,
3,50 (-)
22,12 (++)
5.
Dur brzuszny rzekomy
18,6 (+)
2,2 (-)
7,77 (?)
6.
Dur plamisty
-
-
4,68 (-)
7.
Nagminne zapalenie
wqtroby
9,76 (-)
1,8 (-)
5.3 (-)
8.
Czerwonka
21,44 (+)
6,72 (-)
18,58 (?)
9.
Gruilica opon m6zgo-
wych
-
-
8,36 (-)
10.
Stany gorqczkowe
?
(obserwacja)
8,64 (-)
3,71 (-)
5,81 (-)
11.
Schorzenia stawowe
13,76 (?) . .
0,60 (-)
5,34 (?)
12.
Schorzenia wqzlOw
chlonnych ,
7,0 (?)
. 1,56 (-)
4,43 ' (-)
13.
Ropnie narzqdOw
wewnqtrznych
7,56 (?)
5,32 (?)
6,12 (?)
14.
Choroby wqtroby
5,48 (?)
0,54 (-)
3,85 (-)
15.
Choroby pluc
11,28 (+)
1,48 (-)
4,47 (-)
16.
Choroby serca i ukladu
krq2enia
4,8 (-)
0,88 (-)
3,28 (-
17.
Choroby iolqdka, nerek,
przemiany materii
7,12 (?)
. 0,56 (-)
5,44 (?)
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
187
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
wego, wykonano wiele prob z krwiq zwierzqt i ludzi wolnych od
zakaienia brucelozq i zakaionych innymi drobnoustrojami (Par-
nas, Mierzejewska, 1954). Badania te wykonano na okolo 100 kro-
likach i gwinkach morskich zakakmych brucelozq, na zwierzq-
tach normalnych oraz na zakaionych gruLicq, tularemiq i paste-
relozq. Wykazaly one du2q swoistoge odczynu; w 2adnym przy-
padku ? poza zwierzqtami z brucelozq ? nie stwierdzono do-
datniego lub wybitnie dodatniego wyniku. Przeprowadzono na-
stqpnie badania u ludzi zdrowych i chorych na brucelozq oraz
na inne choroby zakaine i niezakaine. Ludzie zdrowi nie wyka-
zali odczynu dodatniego. Przebadano dalej: 40 chorych na bru-
celozq czynnq (Dzial Kliniczny Chorob Zawodowych Wsi), 65 cho-
rych na Oddziale Zaka2nym PSK nr 3 (wolni od brucelozy),
66 chorych w II Klinice Chor6b Wewnqtrznych A. M. w Lubli-
nie (wolni od brucelozy).
Wyniki badan przedstawia tabela 21.
Przytoczone dane wskazujq na doge swoisty charakter odczy-
nu. W innych chorobach zakainych zdarzajq siq wqtpliwe lub
slabo dodatnie odczyny. W przypadku brucelozy najczqstsze i ty-
powe sq wskalniki dodatnie i wybitnie dodatnie.
5. ALERGICZNY ODCZYN SKORNY BURNETA
Fleischner i Meyer* (1918) zastosowali pierwsi zabite komorki
brucelli (odmiana bovis), celem wywolania alergicznego odczynu
sk6rnego u ludzi. Giordano* (1920) zastosowal alergen brucelo-
zowy (odmiany bovis) u 25 chorych na brucelozg oraz u 100 ?sob
wolnych od niej i uzyskal wyniki s.woiste. Rurnet* (1922) stwo-
rzyl podstawy dla tej niezastqpionej dzig w medycynie metody
rozpoznawania .brucelozy.
Brucelina Burneta jest przesqczem 20-dniowej hodowli pale-
czek brucelli. Moa uzyskao tego rodzaju alergen z odmiany
melitensis (melityna) i bovis (abortyna) albo z mieszaniny 3 od-
mian- brucelli (brucelina wie1owa2na). Wszystkie te alergeny
dzialajq tak samo: po wprowadzeniu do skory wystqpuje u za-
kaionych brucelozq naciek, bolesnoge i zaczerwienienie. Zaczer-
wienienie wystgpuje w ro2nym ndsileniu, co za1e2y od pigmen-
* Cyt. Harris, 1950.
188
;-?
*`.4,1110,N4'
3
c43
tacji skory (bywajq nacieki biale, czerwone, brqzowe). Dia kon-
troll zaleca Burnet wprowadzenie 0,1 ml bulionu grodskornie do
rqki lewej. Brucelina Burneta nie byla dostatecznie standaryzo-
wana, wskutek tego ,rokie serie preparatu dzialaly ro2nie.
Dubois i Solier (1931) zmienili metodykg Burneta w ten spo-
sob, 2e hodowali brucelle w bulionie lo2yskowym, co ma zapo-
biegae odczynom nieswoistym zwiqzanym z obecnogciq bialka
miesnego. Odczyn brucelinowy Burneta znalazt u wszystkich
badaczy dobrq ocenq, jako zjawisko swoiste i czule oraz jako
cenne uzupelnienie odczynow serologicznych. Niektorzy sklonni
sq uwa2ae odczyn Burneta za podstawowy odczyn rozpoznawczy.
Levin* (1936) u2y1 jako alergenu -dla ludzi wyciqgu kom6rek
brucelli otrzymanego przy uiyciu rozpuszczalnikow tluszczowych.
Preparat ten okazal sig swoistym.
Jednym z czolowych badaczy alergicznego odczynu skornego
u ludzi jest Huddleson. Jego alergen, nazwany brucellergenem,
byl badany na przeszlo 20 000 ludzi w ciqgu 10 lat. Na tej pod-
stawie stwierdzono jego duiq wartoge rozpoznawczq. Opiszemy
klasycznq metok otrzymywania i stosowania brucellergenu,
a potem podamy inne metody, w tym i wIasnq.
Met oda Hu ddleson a. Gladkie szczepy Brucella bovis, melitensis
i suis hodowane sq przez 72 godziny w temp. 370 na agarze wqtrobowym
we flaszkach Roux. Hodowlq splukuje sic jalowq wodq destylowanq. Przez
wirowanie otrzymuje sic osad masy baicteryjnej, ktory poddaje sic dwu-
krotnie w ciqgu 5 dni dzialaniu 500 ml bezwodnegq eteru, celem usuniqcia
cial tluszczowatych. Po odwirowaniu osad suszy sic w prriZni nad H2SO4
w temp. 370. Mas c bakteryjnq miele sic w mlynku, po czym proszek prze-
nosi sic do naczynia zawierajqcego 2 1 wody destylowanej o pH = 7,0. Po-
zostawia sicw spokoju na 12-15 gcidzin w chlodnym miejscu, a nastqpnie
wiruje sic ponownie aZ do uzyskania jasnego, lekkoiriltego plynu. Po do-
daniu kwasu octowego w rozcieficzeniu 1: 1 w pH = 3,9 uzyskuje sic wy-
trqcenie osadu, ktory potem zawiesza sic w 1000 ml wody destylowanej.
Zabieg ten powtarza sic, a nastcpnie doptowadza sic roztwor do stcZenia
10/0 z dodatkiem 0,50/0 fenolu i wyjalawia przez sqczenie przez filtr Seitza.
Tak uzyskany preparat proteinowy jest nastqpnie standaryzowany. Rozcien-
cza sic go od 1/1000 do 1/32 000 w jalowym roztworze fizjologicznym, za-
wierajqcym 0,5?1a fenolu. Aby okreAlie silq alergicznq preparatu, wstrzy-
kuje sic 0,1 ml kaidego rozciericzenia Arridskornie uprzednio zakaZonym
krolikom; 30 dni przedtem otrzymuja one doZylnie 1 ml zjadliwej hodowli
* Cyt. Harris, 1950.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
189
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
szczepu Brucella (hodowla 48-godz.). U krolikow nie zakatonych bruceller-
gen 1/1000 nie wywoluje odczynu. Takie rozciericzenie brucellergenu, ktore
wywoluje u krolika odczyn skorny o grednicy 5 mm, wybieramy dla pre-
paratu przeznaczonego dla ludzi. Preparat ampulkuje siq, wyjalawia i od-
daje do utytku z watnoScia 2 lat, z tym jednak zastrzeteniem, te ma bye
kontrolowany co 60 dni.
Odczytywanie wyniku odczynu: Wprowadza siq 0,1 ml brucellergenu
Srodskornie na wewnqtrznej stronie przedramienia, odczytuje sic wynik po
24 i 48 godzinach. Wystqpuje wowczas u ludzi reagujqcych dodatnio zaczer-
wienienie, obrzqk i stwardnienie o Srednicy 2-10 cm. Stan taki mote sic
utrzymae w ciqgu 7 dni. Martwica i zestrupienie tkanek w miejscu wpro-
wadzenia brucellergenu zjawiae siq ma rzadko. U czqAci badanych, wyka-
zujqcych nadmierny odczyn miejscowy (hiperergia), mogq wystqpie objawy
odczynu ogOlnego. Huddleson podaje nastcpujqcy schemat odczytywania?
alergicznego odczynu skornego: E = zaczerwienienie (erythema) ? wynik
ujemny; + + obrzqk it zaczerwienienie Arednicy do 2 cm wynik dodatni;
+ ++ = obrzqk i zaczerwienienie Arednicy 2 cm i wiccej; + ++ = obrzck
i zaczerwienienie Arednicy 2 cm i wiqcej, lagodny odczyn og6lny; + + + + +
=obrzqk i zaczerwienienie Arednicy 2 cm i wiqcej, znaczniejszy odczyn ogOlny.
Brucellergen nie wywoluje wystcpowania aglutynin (czasem wystqpuja
one w niskim mianie), ani tet nie uczula skory na nastcpne wprowadzenie
alergenu.
Met to Mirriego: Mirri* wytwarza brucelinq w nastcpujacy sposob
na bulionie cukrowym (10/0) ranie szczep brucelli 20-30 dni, potem do-
daje sic surowicy zlepnej, by paleczki opadly na dno; plyn przelany do
innego naczynia z dodatkiem 0,50/0 formolu nadaje sic do odczynu.
B A C (Bacterial antigen complexe) Hoffmana. Aby nie denaturowae
wrailiwych na silne grodki chemiczne sympleksow bialkowych alergenu
brucelozowego, zastosowano slabe kwasy (bcdtwinowy, salicylowy) dla wy-
trqcenia substancji bialkowatych. Uzyskany w ten sposob alergen okazal
sic nie mniej czuly nit brucellergen, ale slabszy i gorszy nit alergen ko-
morkowy.
W ZSRR stosowane sa najczcgciej 2 alergeny: brucelizat Zdrodowskiego
(1934) i brucelohydrolizat Cuwerkalowa** (1939):
Met o da Zdrodowskieg o: Sprawdzone szczepy brucelli wysiewa
sic na agar glukozo-glicerynowy (10/0 glukozy, 2-3?/0 gliceryny o pH. = 6,8)
lub ziemniaczany. Po 48-72 godzinach hodowania w cieplarce splukuje sic
hodowle roztworem fizjologicznym. Nastqpuje przemywanie zawiesiny
bakteryjnej roztworem fizjologicznym i otrzymanie masy bakteryjnej w po-
staci osadu. Osad ten suszy sic w suszarce proiniowej, w kt6rej znajduje
sie chlorek wapnia. Wysuszonq masc bakteryjnq rozbija sic na delikatny
proszek. Nastqpuje potem ekstrakcja proszku roztworem fizjologicznym
* Cyt. Harris.
** Cyt. Jugkowiec, 1954.
190
zalkalizowanym do pH = 8,0-8,1 przy utyciu chemicznie czystego jodku
sodu (4 g proszku bakteryjnego na 1000 ml roztworu fizjologicznego). Po
dokladnym wytrzqsaniu wiruje siq plyn i sqczy przez filtr Seitza (C). Prze-
sqcz jest stcionym roztworem brucelizatu. Podgrzewa sic go do temp. 80?
przez godzinq. Oznacza sic nastcpnie iloSe azotu metoda Kjeldala tak, aby
w 1 ml brucelizatu bylo 0,000055-0,000075 g azotu. Oceny wartaci bruceli-
zatu dokonuje sic na owcach; alergen powinien wywolae odczyn dodatni
u owiec zakaionych w ciqgu 24-48 godzin.
Me t od a Cuwerkalow a. Zawiesina hodowli odmiany bovis jest
zabijana ogrzaniem do temp. 100?, wirowana, a potem hydrolizowana 0,50/0
roztworem kwasu siarkowego w autoklawie, pod ci?nieniem 1 atm., w ciqgu
20 minut. Masc zhydrolizowanq zopojctnia sic roztworem jodku sodu w 3
etapach: do pH = 3,5, potem do pH = 5,2 i do pH = 6,6. Badania wylcazaly,
te brucelohydrolizat nie wywoluje w ustroju przeciwcial, nie uczula ustroju
nie wywoluje odczynow nieswoistych.
Met oda wlasn a. Uwatajqc alergen komorkowy za czulszy i bar--
dziej swoisty, opracowano w r. 1945 brucelinq PS (Parnas i Stqpkowski)
(rye. 26).
Sposob wytwarzania: wzorcowy szczep zjadliwy (uzjadliwiany stale na
myszkach) odmiany bovis .w czystej fazie S wysiewa sic na agar z infuzjq
ziemniaczanq we flaszkach Roux; po 72 godzinach wzrostu w cieplarce (37?)
splukuje sic hodowlq jaIowym roztworem fizjologicznym, oczyszcza sic za-
wiesinq od zanieczyszczen podlota przez wirowanie, po czym w miejsce
roztworu fizjologicznego dodaje sic jalowq wok destylowanq i ustala sic
stqtenie komorek bakteryjnych na okolo 1 300 000 w 1 ml. Zawiesinq tq
poddaje sic 50-krotnemu calkowitemu zamroteniu i odtajaniu, nastqpnie
rozbija sic mechanicznie na trzcsawce za pomocq stalowych kulek. Pa-
leczki zabija sic przez ogrzanie (60? przez 60-90 min.) i dodaje sic 0,50/o
fenolu. Kontrola preparatu opisana bqdzie nitej.
Po Arodskornym wprowadzeniu 0,02-0,05 bruceliny PS u czlowieka zja-
wia sic od razu babel wielkoki 5-10 mm, ktory u ludzi wolnych od bru-
celozy szybko ginie. U osobnikow zakatonych i uczulonych powstaje w tym
miejscu naciek o Lrednicy 1,5-3 cm, rzadko 4-5 cm Oraz rumien, a czasem
bolesnoge rqki. U osobnikow n'adwrailiwych i silnie uczulonych na bru-
_ c'elinq mote wystapia bolesnoge wqzlOw chlonnych pachowych, a niekiedy-'
objawy ogolne (podniesienie cieploty ciala, objawy ogniskowe w narzaclach
dotkniqtych zmianami brucelozowymi.
Poczqtkowo stosujqa dawki 0,1 ml miewali?my czqAciej silne odczyny
miejscowe i ogolne, zwlaszcza u ludzi z wieloletnia ekspozycjq na zakatenie
brucelozq. Burzliwsze odczyny spostrzegaliAmy w przypadkach przedawko-
wania (0,2 ml). Dawki 0,02-0,05 wprowadzane Seigle ArOdskornie dobtze
wykalibrowanymi strzykawkami wywolywaly rzadko silniejsze odczyny.
Brucelina PS okazaia siq czulym swoistym alergenem i ode-
grala du2q rolg w ujawnieniu przypadkow bezglajawowej i obja--
191:
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Rye. 26. Brucelina PS ? fotografia w mikroskopie elektronowym. Widoczne
paleczki brucelli rozbite wielokrotnym zamraianiem i odtajaniem. Pow.
14 250)< (A Feltynowski i J. Parnas),
'
Rye. 28. Odczyn Burneta wykonany z brucelinq PD: I ? 1,5 miliarda,
II ? 3 miliardy, III ? 750 miliondow, IV ? 300 milionow paleczek w 1 ml.
r r
Rye. 27, Brucelina PD ? fotografia w-mikroskopie elektronowym. Widpczne
paleczki brucelli rozbite ultrad2wie1ami. Pow. 14 700 X (A. Feltynowski
i J. Parnas).
Rye. 29. Odczyn Burneta z brucelinq PD. Widoczny maly naciek
I wiqkszy obszar ramienia.
Bruceloza 13
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
wowej brucelozy u pracownikow hodowli i przetworstwa. U ludzi
z du2q ekspoz3;cja zawodowa. (starszych pracownikow weteryna-
rii, zootechniki, przemyslu miqsnego, oborowych i dojarek) zaszla
potrzeba stosowania malych dawek (0,02 ml) z powodu silniej-
szych odczynow alergicznych, u pewnej liczby badanych ju2 na
dawkq 0,05-0,1 ml.
Przebadano bruceling PS u okolo 500 ludzi zdrowych nie sty-
kajgcych siq z materialem zaka2onym brucellami i u chorych kli-
nik: wewnqtrznej, skornej, gruiliczej, zakainej, okulistycznej i po-
loiniczej. W 2adnym przypadku nie spostrzegano dodatniego od-
czynu Burneta. To samo zauwa2ono u krolikow i u Awinek mor-
skich wolnych od brucelozy lub zakaionych gruEicg. Swiadczy
to o swoistoAci bruceliny PS (Parnas, Krupinska, 1952).
Uzyskawszy aparat do ultra&wiqkow, ktory daje lepsze moili-
wo?ci dokladnego rozbicia brucelli i wyzwolenia z nich substancji
antygenowych, przeszligmy na wytwarzanie bruceliny PD.
BRUCELINA PD
W wyniku przeszlo 10 lat naszych badati nad korpuskularnymi
i chemicznymi alergenami doszlimy do przekonania, 2e bruce-
lina PD (ryc. 27) jest w chwili obecnej stosunkowo najbardziej
zadowalajqcym alergenem rozpoznawczym i posiada nastgpujace
zalety:
a) Iatwa i tania w produkcji;
b) czula i swoista jako preparat rozpoznawczy;
c) Iagodna w dzialaniu;
d) trwala, nie ulegajaca szybkiemu rozkladowi.
METODA OTRZYMYWANIA BRUCELINY PD
DOBOR SZCZEPOW DO WYTWARZANIA BRUCELINY PD
Sprawa ta ma zasadnicze znaczenie. Pierwsza w kraju kolekcja szcze-
pow brucelli Zakladu Antropozoonoz Instytutu Medycyny Pracy i Higieny
Wsi wykazala w ciqgu kilkuletnich badan due roinice antygenowe mig-
dzy poszczegolnymi szczepami. Wykazano, ie do najbardziej cennych anty-
genowo szczepow naleiy szczep wlasny Brucelia brucei Nr 24 (odmiana
bovis). Nr 34 (odmiana bovis) i szczep wzorcowy zagraniczny Nr 106 (od-
miana melitensis).
Wymienione szczepy odznaczajq sie nastepujqcymi cechami:
a) zjadliwokiq, ktora jest ciqgle podtrzymywana w pasaiach na zwie-
rzQtach;
194
b) wlakiwokiami biochemicznymi i serologicznymi, charakterystycznymi
dla typowych odmian bovis i melitensis.
Te wlakiwoki sq stale kontrolowane przy pomocy dzialania bakterio-
statycznego tioniny i fuksyny zasadowej, kontroli wytwarzania H2S oraz
drogq analizy receptorow przy pomocy wlasnych monoswoistych surowic.
c) stalymi wlakiwokiami antygenowymi, co jest kontrolowane przy
pomocy analizy receptorow oraz w badaniach alergometrycznych na kro-
likach;
d) wlakiwokiami immunogennymi, co kontroluje sie na gwinkach mor-
skich, uodpornianych nimi i wykazujqcych cechy dzialania uodporniajqcego
(przeciwciala, fagocytoza, zmiany histopatologiczne w narzqdach, alergia).
Wymienione szczepy sq kontrolowane stale co do czystoki lazy S przy -
pomocy trzech odczynow:
a) odczynu termoaglutynacji Burneta;
b) badania kolonii metodq Henry'ego w modyfikacji wlasnej;
c) badania kolonii metodq Browna.
UZYSKIWANIE ROZBITEJ MASY BAKTERYJNEJ
Naleiycie skontrolowane standartowe szczepy wysiewa sie na agary
skogne (podlole A. G. S. zawierajqce 3% agar, + lobo glukozy, 50/0 surowicy
koriskiej o pH = 7,2). Po trzech dniach wzrostu na agarach skoLnych i kon-
troli wzrostu czystoki nastqpuje splukanie zawiesiny jalowym plynem od-
Zywczym (pepton 1%, chlorek sodu 0,60/o, kwagny weglan sodu 0,01%, chlo-
rek wapnia 0,010/o, chlorek potasu 0,0075%, woda destylowana 100 ml), po
czym tak namnoionq hodowle przenosi sie do flaszek Roux, zawierajqcych
rowniei podloie A. G. S. Flaszki Roux przetrzymywane sq uprzednio w ciq-
gu 24 godzin w termostacie, celem kontroli jalowoki. Po wysianiu materialu
na flaszki Roux, przetrzymywane w cieplarce w ciqgu 3-4 dni, skontro-
lowaniu czystoki hodowli, splukuje sie jq roztworem fizjologicznym. Tak
uzyskanq zawiesing bakteryjnq, o gqstoki okolo 20 miliardow w 1 ml, pod-
daje sie dzialaniu ultradiwiqkow o sue 2375 Kc/sek. w 37? C 90 minut.
Dzialanie ultradiwiekow kontroluje sie mikroskopem elektronowym (patrz
zalqczona fotografia). Rozbitq zawiesine bakteryjnq ogrzewa sie nastepnie
do temp. 60? C w ciqgu 30-40 minut, poczem rozcieficza siq jq do ggstoki
1 300 000 paleczek brucelli w 1 ml (wg skali Browna). Tak rozciericzonq
zaWiesine konserwuje sie dodatkiem 0,5% fenolu. Jest to brucelina PD dla
ludzi. Dia zwierzqt przygotowuje sie bruceline PD osobno, o gestoki 5 mi-
liardow w 1 ml.
KONTROLA WEWNETRZNA BRUCELINY PD
Kontrola wewnetrzna bruceliny PD, dokonana w Instytucie Medycyny
Pracy i Higieny Wsi (Zaklad Antropozoonoz i Dzial Kliniczny Chorob Za-
wodowych Wsi), polega na vvykonaniu nastepujqcych pr6b:
a) kontroli jalowoki;
b) kontroli jadowitoki;
13*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
195
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
C) kontroli skutecznoki na krOlikach;
d) kontroli nieszkodliwoki, swoistoki i czuloki na ludziach.
Ad a) Kontrole jalowoki wykonuje sic na posiewach plynnych (bulion
cukrowy, pcdywka Tarozzi) oraz stalych (podloie A. G. S. i agar z krwiq)
w warunkach tlenowych i beztlenowych oraz w grodowisku 10% CO2.
Ad b) Kontrolq jadowitoki bruceliny PD bada sie na 10 doroslych bia-
lych myszkach, z ktorych polowa otrzymuje dootrzewnowo 0,2 ml bruce-
liny PD, za g polowa 0,3 ml bruceliny PD podskornie. Do kontroli bierze sie
rowniei 5 doroslych gwinek morskich, z ktorych 3 otrzymujq 0,4 ml bru-
celiny PD dootrzewnowo, za g 2 ? 0,5 ml bruceliny PD podskornie. U szcze-
pionych myszy bialych i gwinek morskich nie stwierdza sie objawOw tok-
sycznych za wyjqtkiem trwajqcego kilka godzin posmutnienia.
Ad c) Celem zbadania wartoki alergenowej bruceliny PD jako grodica
rozpoznawczego uczula sie 10 doroslych krolikow maki bialej 6-8 tygodni
przed wykonaniem proby. Uczulenie ich polega na wprowadzeniu dcdyl-
nym 1 ml zawiesiny szczepu 24 (odmiana bovis brucetta brucei) o gqstoki
5 miliardow paleczek. Po 6-8 tygodniach od chwili zakaienia krOlikow
strzyie sie skore w okolicy biodrowo-kolanowej oraz delikatnie dwa dni
przed wykonaniem proby goli sig, przed uprzednim namydleniem. Robi siq
to na konczynie lewej i prawej. KrOliki muszq bye bardzo dobrze pielegno-
wane, w spos6b pelnowartokiowy karmione i wolne od chorob. Bruceline
PD o gestoki okolo 1 mld. 300 mil. w 1 ml wprowadza sie ?rodskornie
w iloki 0,1 ml w stanie nie rozcieficzonym, a take w stanie rozcieficzonym
(650 mil. w 1 ml, 300 mil. w 1 ml, 150 mil. w 1 ml). W ciqgu trzech dni
kroliki sq obserwowane klinicznie oraz oglqda sig odczyn Burneta. Dawlca
0,1 ml bruceliny PD (1 miliard 300 mil.) wywoluje na 2-3 dzien dodatni
odczyn Burneta u wszystkich krolikow, bqcli tei u wiekszoki Znamiona
tego odczynu sq nastepujqce: zaczerwienienie skory o grednicy od 1-2 cc,
naciek o grednicy 0,5-1 cc i nieznaczna martwica naskorka w miejscu
wprowadzenia bruceliny. Kroliki nie wykazujq iadnych objawow toksycz-
nych.
Ad d) Kontrolg nieszkodliwoki, czuloki i swoistoki na ludziach wyko-
nuje siq w dwu grupach:
1) w grupie ludzi wolnych od brucelozy;
2) w grupie ludzi chorych na bruceloze.
Ad 1) Kontrole bruceliny PD wykonano na 60 ludziach wolnych od bru-
celozy. Odczyn Burneta wypadl u wszystkich ujemnie. Zadnych objawOw
toksycznych nie spostrzegano.
Ad 2) Kontrole na ludziach chorych na brucelozq wykonano w Dziale
Klinicznym Chorob Zawodowych Wsi Instytutu Medycyny Pracy i Higieny
Wsi. Wyniki tej kontroli, wykonanej przez prof. dr A. 7'uszkiewicza i doc.
dr W. Szewczykowskiego, byly nastepujqce: po zbadaniu bruceliny PD na
40 ludziach z rednymi postaciami brucelozy stwierdzono co nastepuje:
a) zupelnq niesz,kodliwok bruceliny PD w dawce 0,1 ml dla zdrowia
ludzkiego i dla stanu zdrowia chorych;
196
b) duiq wartok alergenowq preparatu.
Tak skontrolowana brucelina PD dla ludzi zostaia przekazana do kon-
troli panstwowej w Dziale Kontroli Surowic i Szczepionek P. Z. H. w War-
szawie. Wyniki tej kontroli przedstawiajq sie nastepujqco: kroliki zakakne
pal. brucelli (szczepem zjadliwym) i uczulone na alergen brucelozowy, po
wprowadzeniu grodskernie 0,1 ml bruceliny PD nie wykazaly utraty wagi,
posmutnienia, ani tei innych objawow toksykozy.
Po zakoficzeniu kontroli brucelina PD jest rozlewana do ampulek jaio-
wych, ktore nastepnie zatapia sie. Ampulki zatopione kontroluje siq raz
jeszcze na:
a) jalowoge (trzydniowy pobyt w cieplarce oraz wysiewy w warunkach
tlenowych, beztlenowych ?rodowisku 10% CO2);
b) szczelno?e ampulki (zanurzanie ampulek w roztworze barwnika).
Po tej czynnoki ampulki zaopatruje sie w etykietki i przetrzymuje w lo-
clowce w temp. +2-3? C.
Bruceline PD przechowywanq w loclowce kontroluje sie co 3 miesiqce,
z punktu widzenia:
a) wyglqdu preparatu po wstrzqgnieciu (zawiesina homogenna). Wyste-
powanie klaczkow dyskwalifikuje preparat;
b) czuloki i swoistoki dzialania (na uczulonych krolikach);
c) nieszkodliwokI i czuloki dzialania na ludziach chorych na bruceloze.
Bruceline PD stosuje sie u ludzi wg nastepujqcej instrukcji Instytutu
Medycyny Pracy i Higieny 'Wsi:
Ampulkg z brucelinq bardzo dokladnie wstrzqsnqe, az do znikniecia
klaczkOw. Ampulki nadtluczone, wzglqdnie wykazujqce jakieg zmiany,
nieprawidlowe odrzucie.
1) Odczyn alergiczno-skOrny Burneta (ryc. 28 i 29) jest nieodzownym
odczynem rozpoznawczym, bardzo swoistym i czulym, dzieki ktOremu ujaw-
nia sie daleko wiecej przypadkow zakaienia brucelozq, aniieli tylko przy
pomocy odczynow serologicznych. Naleiy go wiqc stosowae w kaidym przy-
padku podejrzanym, jak 1'ownie2 w masowych badaniach epidemiologicz-
nych ludzi zatrudnionych w hodowli oraz w przetworstwie hodowlanym.
Odczyn Burneta jest odczynem nieszkodliwym, a moina z niego zrezygno-
wae tylko u kobi,et w drugiej polowie ciqiy, u ludzi starszych, chorych
na serce lub nadci?nienie, nerki, miaidiyce, u ?sob chorych na czynnq
gruilicq pluc itd. Obok osob reagujqcych na bruceloze normalnie zdarzajq
sie ludzie reagujqcy za slabo (hyperergia) lub tei szczegolnie skionni
do alergii (hyperergia). Prawdopodobnie ludzie zatrudnieni w Arodo-
wisku zakaZonym brucelozq sq tym wrailiwsi na alergen brucelinowy,
im dluiej w tym zawodzie pracujq. Czasem mimo zupelnej niezjadli-
woki bruceliny PD i mimo bardzo malych jej dawek, mogq sie zda-
rzye nieco ostrzejsze odczyny miejscowe i ogolne (naciek, zaczerwienienie,
bolesnok, gorqczka). Kiedy jednak powyisze uwagi sq respektowane, za?
dawkowanie i sposob wykonania odczynu jest dobrze przestrzegany, przy-
padki te sq rzadkokiq, a jeieli wystqpiq, nie budzq Zadnych obaw i mijajq
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
197
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
szybko. Odczyn alergiczno-skorny Burneta winni wykonywaO lekarze. Przy
masowych badaniach epidemiologicznych biorqc pod uwagq, ie Odczytuje
siq wynik w ciqgu trzech dni, moina pozostawie miejscowej pielqgniarce
przezroczystq bibulq z wypisanym nazwiskibm pacjenta, na ktorej ona
przyloiywszy jq do miejsca odczynu, wyrysuje zasiqg nacieku i zaczerwie-
nienia i wypisze obok uwagi, dotyczqce charakteru odczynu.
2) Do odczynu alergiczno-skornego Burneta potrzebna jest strzykawka
insulinowa z podzialkq 0,01 ml. Tlok strzykawki oraz nasadka winny by6
szczelne. Do odczynu uZywane sq igly ostre o grednicy 0,7 mm. Obowiqzuje
dokladna sterylizacja strzykawki i igly i osobna igla jalowa dla kaidego
badanego. Ampulki z brucelinq PD dokladnie wstrzqLniqte, ai do wystq-
pienia rOwnomiernej zawiesiny, powinny bye chronione przed gwiatlem
i gorqcem. Zamarzanie ampulek w dni mroine jest take niewskazane.
W ampulkach znajduje siq data produkcji. Brucelina PD jest waina 1 rok,
pod warunkiem, ie jest przechowywana w lodewce.
Ampulkq otworzye jalowo, po opaleniu szkla i przepilowaniu jalowym
pilnikiem
3) Po wewnqtrznej stronie przedramienia rqki lewej wprowadzie gred-
skornie 0,1 ml Bruceliny PD. Ti dzieci polowa dawki. To samo dotyczy ludzi
starszych z wieloletniq ekspozycjq. TJ ludzi dorWych dawka nie moie bye
przekroczona. Zwiqkszenie dawki moie wywolae burzliwy odczyn, ktery
jest niewskazany z wielu wzglqdow. Po wprowadzeniu grodskornym 0,1 ml
bruceliny PD powstaje zaraz guzek o grednicy' 10 mm. Brak tego guzka
gwiadczy o tym, e brucelina zostala wprbwadzona podskornie. W takim
wypadku moina powterzye odczyn na rqce prawej, uwaiajqc, by preparat
wprowadzae wylqcznie grodskornie. Miejsca odczynu nie naleiy jodyno-
wae, natomiast rnoina skorq oczygcie eterem lub alkoholem.
4) Miejsce odczynu oglqda siq po 24 godz. a nastqpnie na 3, 4, ewen-
tualnie 5 dzien.
Ocena odczynu:
0 = brak zmian na skorze, lub nieznaczne przekrwienie, kretko-
trwale.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
bruceliny PS i PD oraz frakcji uzyskanych z brucelli. Do badan
uiyto 4 frakcje: bialkowo-cukrowq, bialkowq, wielocukrowq
i frakcjq u2ywanq do odczynu wiqzania dopelniacza.
Punktem wyjgcia dla wydzielenia frakcji byl proszek acetonowy uzy-
skany ze spiuczyny 5-dniowych hodowli agarowych odmiany bovis; prze-
mytq masq bakteryjnq zadawano 3 razy 10-krotnie wiqkszq objctogciq
zimnego (-7') bezwodnego acetonu i wirowano; potem osad przemywano
2-krotnie zimnym eterem, a po ostatnim odwirowaniu suszono pod zmniej-
szonym cignieniem w eksykatorze proiniowym.
Frakcjc biaikowo-cukrowq (I) otrzymano ekstrahujqc proszek 50/i) kwa-
sem trojchlorooctowym w temp. 18-20? w ciqgu 24 godzin i oddzielajqc
plyn od osadu przez wirowanie. Osad odrzucano, plyn zag po 24-godzinnej
dializie zagcszczano pod niskim cignieniem do 1/3 objctoAci poczqtkowej.
Zagcszczony ekstrakt zadawano 980/c etanolem w stosunku 1 : 5, pozosta-
wiajqc go w temperaturze pokojowej na 24 godziny. Wytrqcony osad od-
dzielano cd plynu przez wirowanie. Osad przemywano alkoholem, aceto-
nem i eterem oraz Wysuszano w eksykatorze w temp. 20?. Otrzymywano
suchy bialawy proszek, ktory w roztworze wodnym daje dodatnie odczyny
na bialka i wqglowodany
Frakcjc II i III otrzymywano przez rozbicie frakcji biaikowo-cukrowej,
stosujqc bardzo lagodnq hydrolizc kwaSnq. W tym eelu frakcjc I zada-
wano 1/10 N kwasem octowym i podgrzewano na wrzqeej laini wodnej
w ciqgu 4 godzin, a potem wirowano. Osad po przemyciu I wysuszeniu daje
w roztworze wodnym dodatnie cdczyny na bialko (II). Plyn po oddziele-
niu osadu zadawano bezwodnym acetonem w stosunku 1 : 5. Po 24 godzi-
nach oddzielano osad przez wirowanie. Osad daje w roztworze wodnym
silny odczyn na wielocukry i bardzo slaby na bialko (III). Frakcjq IV
otrzymywano w sposob nastcpujqcy: 3-4-dniowq hodowlq brucelli splu-
kiwano 10 ml roztworu fizjologieznego, zawiesinq wstrzqsano przez 20 mi-
nut na laini wodnej. Po ostudzeniu sqczono przez azbest, otrzymujqc plyn
o bursztynowatym zabarwieniu.
Aby sic przekonae o wlakiwoAciach antygenowych (haptenowych) tych
frakcji, wstrzykiwano je grodskornie krolikom wolnym od zakaienia bru-
cellq.
Frakcja II (bialkowa) wykazywala najsilniejsze wiagciwoki antyge-
nowe i powodowala dodatnie odezyny serologiczne na okres do 8 tygodni.
Frakcja I (bialkowo-cukrowa) posiadala te wiageiwo?ci w znacznie mniej-
szym stopniu, co zaznaczalo sic ujemnym wynikiem odczynu wiqzania do-
peiniacza i szybszym wygasaniem odczynu zlepnego (do 5 tyg.). Frakdja III
(wielocukrowa) byla antygenowo najsIabsza. Frakcja IV byla pelnoanty-
genowa.
Po -ArOdskornym wprowadzeniu uczulonym krolikom uzyskanych aler-
genow chemicznych oraz bruceliny PS i PD stwierdzono, ie preparaty
chemiczne ustcpujq czulo?ciq brucelinie PS i PD.
200
DoAwiadczenia te wykazaly, e frakcje I, II, III i IV nie na-
dajq siq do odczynu Burneta, ustqpujqc czuloAciq brucelinie PD
I PS. Nastqpnie vvykonano na zwierzqtach thAwiadczalnych i na
ludziach badania porOwnawcze nad wartogciq alergenowq pre-
paratu duriskiego PEBA (Ottosen i Plum, 1949) oraz bruceliny
PS i PD.
Alergen PEBA jest substancjq nieantygenowq, uzyskanq jak nastcpuje.
Zawiesinc brucelli doprowadzano przy uiyciu kwasu solnego do pH ? 1,4
?1,5 oraz gotowano w 1000 w ciqgu 40 minut; bakterie oddzielano przez
wirowanie. Plyn doprowadzano do pH ? 4;5 i wowczas wypadala substan-
cja, kt6ra po oddzieleniu plynu rozpuszczala sic w wodzie przy pH ? -7,0,
dajqc ostateczny preparat uiywany do pr6b alergicznych.
14 chorym na brucelozq wprowadzono grodskOrnie 0,1 ml
PEBA i 0,1 ml bruceliny PS. Wyniki podaje tabela 22.
Tabela 22
Chorzy
PEBA
Brucelina PS
zaczerwie-
nienie
naciek
zaczerwie-
nienie
naciek
I. G.
4,5X3,5 cm
4,5X3,5 cm
6X7 cm
6X7 cm
B. P.
2X2 cm
nie bylo
6X5 cm
2X3 cm
A. B.
1X1 cm
nie bylo
3,5X3,5 cm
2X2,5 cm
B. G.
2X2 cm
nieznaczny
2X3 cm
2X2 cm
A. Z.
1X1,5 cm
1X1,5 cm
3X3 cm
3X3 cm
S. W.
2X1 cm
nie bylo
2X2 cm
2X2 cm
B. Z.
2X1 cm
nieznaczny
8X8 cm
8X8 cm
Podobne wyniki uzyskano u dalszych 10 os6b, u ktorych roz-
poznano brucelozq (Szewczykowski, 1953').
Wida6 wiqc, ie brucehna PS jest lepszym alergenem nii pre-
parat PEBA, kt6ry wywoluje u ludzi z rozpoznaniem klinicznym
i laboratoryjnym brucelozy odczyny znacznie slabsze, znajdujqce
Sig na pograniczu wqtpliwych. W jednym tylko przypadku wy-
nik byi odwrotny, a mianowicie brucelina PS okazala siq alerge-
nem slabszym nii PEBA.
* Materialy Instytutu M. P. i H. W. ? nie ogloszone.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
201
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Badania biochemiczne bruceliny PS i PD daly wyniki (Mie-
rzejewski, Parnas, 1953) podane w tabeli 23.
Tabela 23
Brucelina
antygenowq
kowanie w
brucelozowq
PD jest bogatsza w azot od obu preparatow. Silq
bruceliny PS, PD i PEBA okreAlano przez miarecz-
odczynie wiqzania dopelniacza z surowicq przeciw-
wybitnie dodatni (aglut. 1/1600).
Brucelina PS
Brucelina PD
PEBA Tabela
25
Odsetek antygenu niezbqdny do
zahamowania hemolizy
Proba biuretowa Piotrowskiego
Hellera
ksantoproteinowa
Molischa
Fehlinga
++
++
++
++
+
Brucelina PS
Brucelina PD
PEBA
5-10%
2-3%
10-15%
Brucelina PS i PD zawierajq bialka i wqglowodany, przy czym
brucelina PD jest bogatsza w bialko, a szczegolnie w aminokwasy
aromatyczne, zawierajqce w swej czqsteczce rdzen benzenowy
(lepsze rozbicie zawiesiny komorek). Wykonane proby ilokioWe
wzglqdnej zawartoki cukru i bialka w brucelinie PS i PD daly
wyniki podane w tabeli 24.
Tabela 24
Fotokolorymetr, filtr D:
Brucelina
PS
Brucelina
PD
Kontrola
Cukier
0/0 ekstynkcji
72-75
70-72
100
0/0 adsorpcji
28-25
30-28
0
Bialko
% ekstynkcji
82-85
80-82
100
adsorpcji
18-15
20-18
Badanie to wykazalo, Ze obie odmiany bruceliny zawierajq
w roztworze bialko i wqglowodany; przewaga ich byla w bruce:-
linie PD.
Zbadano rownie2 ilo?zotu w 1 ml bruceliny PD; wynik
przedstawia tabelka porownawcza:
Brucelizat (Zdrodowski) ? 0,000055-0,000075 g/1 ml
Brucelina (Castaneda) ? 0,000055 el ml
Brucelina PD ? 0,0007 gil ml
202
Przytoczone dane gwiadczq o wiqkszej aktywnoki biochemicz-
nej i serologicznej bruceliny PD.
Z dogwiadczeti przytoczonych wynika, ie brucelina PD nadaje
siq najlepiej do praktycznego uZytku rozpoznawczego. Szew-
czykowski i Parnas (1955) okreglili dawkq bruceliny PD ?0,1 ml
jako najlepszq dla czuioki odczynu Burneta u ludzi.
W Dziale Klinicznym Chorob Zawodowych Wsi Instytutu Me-
dycyny Pracy i Higieny Wsi wyprobowano brucelinq PD na 40
chorych na brucelozq. Stosowano dawki? 0,02 ml, 0,05 ml i 0,1 ml.
U wszystkich badanych z wyjqtkiem jednego dawka 0,02 ml
okazala siq za slaba. Odczyn wywolany tq dawkq byl ledwo za-
znaczony. U jednego tylko chorego dawka 0,02 ml wywolala do-
datni odczyn Burneta. Chory ten cechowaI siq nadwra2liwokiq.
Dawka 0,05 ml zastosowana u tych chorych wywolala u wiqk-
szoki alergicznoskorny odczyn slabo dodatni, u pozostalych wqt-
pliwy i ujemny. U wspomnianego chorego z nadwraZliwokiq od-
czyn zarowno miejscowy jak i ogolny byl silnie dodatni.
Dawka 0,1 ml wywolala u wszystkich badanych dodatni od-
czyn , Burneta, cechujqcy siq naciekiem miejscowytn Arednicy
1-2 cm, zaczerwienieniem skory dookola nacieku, rednicy
2-3 cm oraz nieznacznq martwicq nask6rka w Arodku nacieku.
OgOlnie spostrzegano u badanych nastqpujqce objawy: podnie-
sienie cieploty ciala do 37,5-38?, dreszcze, zaostrzenie objawow
narzqdowych. Objawy ogolne mijaly w ciqgu kilkunastu godzin,
Na tej podstawie Dzial Khniczny Chor6b Zawodowych Wsi
Instytutu w swojej ekspertyzie, przedstawionej Zarzqdowi Sani-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
203
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
tarno-Epidemiologicznemu Ministerstwa Zdrowia, uznal bruceli-
ng PD w dawce 0,1 ml za nieszkodliwq dla chorego i nadajqcq
sig do wykonywania odczynu Burneta.
RownoczeAnie brucellina PD zostala poddana badaniom kon-
trolnym w Dziale Kontroli Biopreparatow Paristwowego Zakla-
du Higieny w Warszawie. Kontrola bruceliny PD na zwierzqtach
do6wiadczalnych zakaamych brucellami i uczulonych na dziala-
nie alergenu brucelozowego, wykazala niejadowitoAe preparatu.
W tym samym czasie sprawdzono dzialanie brucelliny PD na
duiej liczbie ludzi w klinikach, szpitalach oraz w czasie prac te-
renowych prowadzonych przez niekt6re wojew6dzkie stacje sa-
nitarno-epidemiologiczne. Badania te potwierdzily przytoczone
wyiej wyniki badari Dzialu Klinicznego Chorob ZawodowyCh Wsi
oraz wyniki badari Dzialu Kontroli PZH.
Na podstawie tych danych Zarzqd Sanitarno-Epidemiologiczny
Ministerstwa Zdrowia aprobowal rozpoznawcze stosowanie bru-
celiny PD w klinikach i szpitalach oraz w wojewodzkich sta-
cjach san.-epid. z tym zastrzeeniem, e odczyn Burneta mo2e
bye wykonywany jedynie przez lekarzy przy zachowaniu nastg-
pujqcych wartmkow:
a) Acisle przestrzeganie dawki 0,1 ml;
b) stotowanie dawki mniejszej (0,05 ml) u ludzi z dlugoletniq
ekspozycjq zawodowq, u ktorych na skutek dlugotrwalego styka-
nia siq w czasie pracy z paleczkami brucelli lub produktami ich
rozpadu dochodzi do stanu nadwrailiwoki. Dopiero wowczas,
gdy dawka zmniejszona nie wywoluje wyrainego odczynu skor-
nego, zaleca sig ponownie zastosowanie dawki 0,1 ml.
W ten sposob nasza sluiba zdrowia ma do dyspozycji preparat
bgdqcy wynikiem wielu lat badari i prob, ktory zasluguje no
stosowanie w nastgpujqcych okolicznokiach:
a) w przypadkach podejrzenia brucelozSr;
b) w badaniach epidemiologiczno-zawodowych na wsi i w prze-
tworstwie hodowlanym;
c) w badaniach Majqcych na celu okreAlenie stanu odporno-
kiowego, co jest niezbqdne przed szczepieniem przeciw bruce-
lozie;
d) w prObach okreAlajqcych stan wra21iwoki alergicznej cho-
rego na brucelozg przed rozpoczqciem leczenia szczepionkowego;
204
e) u chorych na inne choroby (np. tularemig) w celach rOini-
cowo-rozpoznawczych.
Ocena ogolna odczynu Burneta. Ze wzglgdu na
wystqpowanie od czasu do czasu silniejszych odczynow na roine
alergeny brucelozowe wysuwane sq czasem zastrzeienia co do
ich zastosowania. Badani na brucelozq uchylajq siq czasem od
odczynu Burneta. Sprawa ta zasluguje na wyczerpujqce wy-
janienie.
Alergeny bezkomOrkowe majq bye lagodniejsze w dzialaniu,
lecz zarazem sq mniej czule; alergeny komorkowe sq nieco sil-
niejsze w dzialaniu, ale rOwnoczegnie czulsze. Alergeny bezko-
m6rkowe wywolujq odczyn szybszy i krotkotrwaly, alergeny ko-
morkowe dajq odczyny poiniejsze, czasem spoinione (3-4 dzien),
dlu?ej utrzymujqce sip. Alergeny bezkomOrkowe majq rzadziej
wywolywae zmiany martwicze w skorze. Poniewa wArod pra-
cownikOw naszych wojewOdzkich stacji sanitarno-epidemiologicz-
nych ta sprawa wywolala iywq dyskusk, uwaiamy za wskazane
przytoczye poglqdy znawcow zagadnienia.
Karwacki (1928) pisal o tym: ?U osobnikow dotknigtych bru-
celozq w kilka godzin po zastrzyku, powstaje grudka zapalna na
podloiu obrzmialym i zaczerwienionym, o 6rednicy 4-6 cm.
Obrzqk jest bolesny, towarzyszy mu czgsto gorqczka i objawy
ogniskowe w chorych narzqdach; Arodkowa czgga grudki moie
ulec zgorzeli".
Legeipiski i Wszelaki (1954) piszq: ?Wielkie rozpowszechnie-
nie zyskal sobie odczyn alergiczny. U osob zaka2onych zdarzajq
sig powaLle odczyny miejscowe i ogolne".
Angelow (1954) podaje, ie u silnie uczulonych os6b mo2na
stwierdzie powigkszenie okolicznych wqzlow chlonnych, gorqcz-
kq, bolesnoge rqki i zmiany martwicze w miejscu wstrzykniqcia.
Pierwuszin* (1953) podaje nastqpujqcy schemat oceny odczynu
Burneta: = 2 X 3 cm nacieku (slabo dodatni), = 4 X 5 cm
nacieku i zapalenie wezlow chlonnych, = 6-8 cm nacieku
i zapalenie wgzIOw chlonnych. Bekamyszew* podaje, e zawsze
w grupach badanych; nieza1e2nie od jakoki alergenu i dawki,
znajdzie SiQ pewna liczba ludzi silnie uczulonych na alergen bru-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
205
fr.
1.1
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
celozowy. Schlossberger (1953) pisze na ten temat: ?Dobre wy-
niki dajq alergiczne odczyny skorne wywolane wprowadzeniem
ArodskOrnym zabitej zawiesiny paleczek brucelli. Odczynom skOr-
nym mogq towarzyszya objawy reakcji ogolnej." Ze spostrze2en
Curschmana* wynika, 2e alergiczny odczyn skorny ma w prze-
biegu choroby Banga wiqkszq wartoge rozpoznawczq ani2eli od-
czyny serologiczne, ktore czqsto w przypadkach brucelozy wypa-
daj q uj emnie.
Hull (1948) pisze o odczynie Burneta: ,,We wszystkich przypad-
kach podejrzenia brucelozy pierwszym krokiem, kt6ry trzeba zro-
bie, aby do* do rozpoznania, jest wykonanie pr6by grodskornej
z brucellergenem. Rozmiary odczynu miejscowego mogq siq wa-
hae od 1 do 6 cm rednicy. U osobnikOw zakaionych, odczynowi
miejscowemu mogq towarzyszye bardziej zaznaczone dotychcza-
sowe objawy choroby. U os6b nadwraLiwych wystqpujq objawy
odczynu ogolnego, rOwnoleglego z objawami odczynu miejsco-
wego".
Du2q wartoge ma opinia Harrisa (1950), kt6ry opracowal dt.ty
material kliniczny chorych na brucelozq (okolo 1000). Uwaia on,
2e alergen komorkowy (okolo 3 bilionow paleczek brucelli w 1 ml)
jest lepszy i czulszy od alergenu chemicznego. Dotychczasowe
pr6by odtrucia alergenu (kwasem azotowym i in.) nie dajq wy-
mkow, niszczq bowiem dzialanie alergenowe preparat6w. Odnosi
siq on krytycznie do oceny brucellergenu Huddlesona, jako aler-
genu IagocInego i czulego. Na dowod podajq nastqpujqce dogwiad-
czenia: 163 osobom pracujqcym w gospodarstwach brucelozowych
i pijqcyna surowe mleko wprowadzil 1-6cIskornie na przedramie-
niu jednej rqki brucellergen, a na drugim swoj alergen kom6rko-
wy; brucellergen ujawniI 44 (26,9%) za g alergen kom6rkowy 89
(54,6%) ()sob z dodatnim odczynem Burneta. U 48 ludzi podejrza-
nych klinicznie o brucelozq brucellergen ujawniI 17 (35,4%), zag
alergen komorkowy 25 (72,9?/o) dodatnich odczynow Burneta. Ha-
gebusch i Frei zauwayli take maIq czuloge brucellergenu Hud-
dlesona; w6rod 96 badanych odczyn zlepny wypadI dodatnio u
wskanik opsonino-fagocytowy u 72,90/o, a odczyn Burneta zate-
dwie u 6,20/o. Okazalo siq rownie2, 2e brucellergen nie jest wolny
* Cyt. Schlossbetger, 1953.
206
El
od mo21iwoAci wywolywania silniejszych odczyn6w alergiczno-
skornych. Poston zastosowal ten alergen u 1122 studentow wete-
rynarii; dodatnio zareagowaIo 127, w tym 43 wykazalo silne i burz-
liwe odczyny z zapaleniem wqzlow chlonnych i gorqczkq; u 24 wy-
stqpiIa wysoka gorqczka, 5 trzeba bylo umiegcie w szpitalu, u wielu
za g wystqpily na skorze zmiany martwicze. Widzimy wiqc, 2e 2a-
den z alergenOw nie jest wolny od ostrzejszego dzialania u osob-
nikow nadwra21iwych. Odpowiednie rozcieficzenia alergenow ko-
morkowych i stosowanie ustalonych dawek zapobiega wyra2nie
burzliwym odczynom. Takim alergenem jest brucelina PD.
Ocena por?wnawcza odczyn?w serologicz-
nych i alergicznyc h. Zdrodowski i wspolpr.- przebadali
528 ludzi stosujqc jednoczegnie odczyn Wrighta i Burneta; zgo-
dnoAe wynikow stwierdzono w 76,3?/o, niezgodnoge w 23,7% przy-
padkow, w tym dodatni odczyn Wrighta i ujemny odczyn Bur-
neta wystqpil w 7,7?/o, ujemny za g odczyn Wrighta i dodatni od-
czyn Burneta w 16?/o. Wierszilowa* i Pawlow (1932) stwierdzali
zaka2enie brucelozq tylko za pomocq odczynu Burneta w 520/o
przypadkow, za pomocq odczynu Wrighta w 39,90/0, po zastoso-
waniu za g obu odczynow ? w 57,90/o przypadkow. Pierwuszin*
badal w ciqgu kilku lat 439 przypadk6w brucelozy, Aledzqc dyna-
mike rozwoju odczynu Wrighta i Burneta. W pierwszych okresach
zaka2enia odczyn Wrighta wystqpuje w 93-95% przypadkow,
gorujqc nad odczynem Burneta. W okresach poiniejszych, na od-
wrot, goruje odczyn Burneta, osiqgajqc 100% i utrzymujqc siq
przez szereg lat.
Opracowany material chorych na brucelozq badanych przez
Dzial Antropozoonoz (czqkiowo hospitalizowanych w Dziale Kli-
nicznym Instytutu) wykazuje wzajemne stosunki odczynow: zlep-
nego, wiqzania dopelniacza i alergicznoskornego Burneta w 1.62-
nych postaciach brucelozy, podane w tabeli 26.
W przypadkach ostrych wystqpujq wy2sze grednie miana odczy-
nu zlepnego przy slabiej wyra2onym odczynie Burneta. W przy-
padkach przewleklych jest odwrotnie.
McCullough i Norman** (1949) stwierdzili, .2e w poinych okie-
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
** Cyt. Harris.
207
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Tabela 26
Odczyn Burneta
8rednia miana odczynu zlepnego
W przypadkach ostrych i podostrych:
4 X (?)
4 X (+)
9 X (+
5 X (+++)
1X (++++)
Przypadki wtornie ostre:
1 X (++)
1X (+++)
Przypadki wtornie przewlekle:
2 X (+)
9 X (++)
22 X (+++)
2 X(++?+)
Przypadki pierw tnie przewlekle:
38 X (++)
26 X (+++)
1/800
1/500
1/900
1/600
1/600
1/800
1/400
1/800
1/250
1/240
1/50
1/150
1/50
sach zakakenia odczyn Burneta przybiera na sue. Zauwakyli oni
u ludzi po 5, a nawet 25 latach od chwili zachorowania dodatni
odczyn Burneta. Podajq tek, ke udalo im siq oznaczy6 za pomoc4
odczynu Burneta, jak4 odmianq brucelli jest ustroj zakaiony.
Wstrzykujqc w roine miejsca skory alergeny odmiany melitensis,
suis i bovis stwierdzili, ke odczyn z alergenem homologicznym
wypada silniej. Nie mogligmy tego potwierdzie. Purrie/, Brazil
Carlotta* (1948) wykonali dogwiadczenia, majqce na celu wy-
janienie, czy wstrzykniqcia malych i1oci alergenu brucelinowego
mon wywolae przeciwciala i stwarzaa blqdy rozpoznawcze.
U 5 ?sob z ujemnym odczynem Wrighta, Huddlesona i Burneta
wprowadzano 11-krotnie alergen 1-.6ciskOrnie w dawkach: 9 X 10
i 2 X 50 milionow brucelli; razem 310 milionow. Po zakoriczeniu
wstrzykiwari nie stwierdzono dodatniego odczynu Burneta. Nie
* Cyt: L?ffler, 1955.
208
?
stwierdzono tei dodatniego odczynu Huddlesona ani odczynu
Wrighta prOcz jednego przypadku, gdy miano wynosilo 1/25. Po-
dobne wyniki wykazaly dalsze badania na ludziach. Okazalo sig,
ie alergen brucellowy nie uczula ustroju ani tek nie wywoluje
wiqkszej iloAci przeciwcial.
Zbadano brucelinq PD u 300 chorych (z roknych wolnych
od brucelozy. Wprowadzono jg Arodskomie w iloAci 0,1 ml. Po
14 dniach badano odczyn Wrighta, odczyn Huddlesona i odczyn
wigzania dopelniacza, zag po 14-28 dniach odczyn Burneta. Wy-
niki badan przedstawia tabela 27.
Tabela 27
Liczba ludzi
badanych
Odczyn
Wrighta
Odczyn
wia zania
dopelniacza
Odczyn
Huddlesona
Odczyn
Burneta
22
278
1/25-1/50
(?)
(?)
(?)
(?) (?)
(?) (?)
Dane te wskazujq na to, ke brucelina PD nie uczula ustroju na
alergen 'brucelowy; u nieznacznej liczby ludzi wywoluje wystq-
pienie przeciwcial w niskim mianie. Charakterystyczne jest to,
ke odczyn wigzania dopelniacza i odczyn opsonino-fagocytowy po-
zostajg ujemne, co wiadczy o ich duiej swoistoAci. Mona powie-
dziee, ke aglutyniny przebiw brucelozie zjawiajg sig w ustroju
latwiej anizeli przeciwciala wiqz4ce dopeiniacz i opsoniny. W in-
nych probach stwierdzono, ke aglutyniny wystuujgce pod wply-
wem bruceliny PD znikaj4 przed uplywem 8 tygodni.
Wnioski dotyczqce odczynu Burneta. Zbierajgc
powyksze naleky stwierdzie co nastqpuje: Alergiczny odczyn skor-
ny jest waznym i niezbednym czynnikiem zespolu rozpoznawczego
podejrzanych o brucelozq, uzupelnia on odczyny serologiczne i od-
czyn opsonino-fagocytowy. Szczegolnie w chorobie Banga jest od-
czynem nie do pommigcia. W powigzaniu z innymi odczynami po-
zwala na wysuniqcie pewnych wnioskow o stanie immunobidlo-
giczn:y-rn ustroju; ma to duke znaczenie dla orzecznictwa pracy
i dla wskazan co do szczepienia przeciw brucelozie.
Trudniejsze do produkcji alergeny bezkomorkowe sq rrmiej
czule od preparat6w kom6rkowych. Alergeny komorkowe w du-
Bruceioza 14
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
209
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
iych stOeniach (2 miliardy i wigcej w 1 ml) wywolujq czgkiej
silniejsze odczyny miejscowe i ogolne, a rozciericzone (750 000 000
do 1 300 000 000 w 1 ml) dzialajq lagodniej. Alergeny komorkowe
wywolujq powstawanie przeciwcial, dlatego tei nie nale2y ich sto-
sowae przed pobraniem krwi do wykonania odczyn6w serologicz-
nych. Po zastosowaniu odczynu Burneta moina wykonywae po-
nownie odczyny serologiczne dopiero w 8 tygodni.
Brucelina PD w dawce 0,1 ml okazala sig Iagodnym, swoistym
i niejadowitym alergenem rozpoznawczym.
_
ROZDZIAL VII
BRUCELOZOWE SZCZEPIONKI LECZNICZE
I ICH WYTWARZANIE
Autorem metody leczenia szczepionkowego brucelozy byl
Wright* (1905), ktory zastosowal z dobrym skutkiem zabitq za-
wiesing brucelli u ludzi chorych. Od tego czasu metoda ta rozwi-
nela sie, znajdujqc w licznych pracach dogwiadczalnych podstawy
teoretyczne. Parnas, Gietka i Prejbisz (1952) badali dogwiadczalnie
mechanizm dzialania leczniczego bruceliny PS. Kroliki zakaione
zjadliwym szczepem bovis leczone byly brucelinq PS (15 wstrzyk-
niqe podsk6rnych), po czym kontrolowano je za pomocq odczynu
zlepnego, odczynu wiqzania dopelniacza, wskainika opsonino-
fagocytowego i odczynu Burneta. DoLwiadczenie to wykazalo, ie
lecznicze dzialanie bruceliny PS opiera siq na wspoIdzialaniu
3 elementow:
a) odczulenia (desenzybilizacji) ustroju uczulonego na alergeny
komorek brucelli; zaznaczalo sie ono zanikaniem silnego odczynu
Burneta;
b) wzmoienia czynnoki 2ernej komorek ukladu siateczkowo-
k.odblonkowego, co wyra2aIo sig m. in. wzrostem wskainika opso-
nino-fagocytowego;
c) wzrostu poziomu przeciwcial (zlepnikow, cial wiqiqcych do-
pelniacz).
Wyniki tych dogwiadczen sq zgodne z tym, co pisze Zdrodow-
ski: ?Jak ju niejednokrotnie wspominaIem, dla brucelozy jest
szczegolnie charakterystyczny stan silnie wyraonego uczulenia
ustroju, z ktorym zwiqzane sq -cv.ane patogenetyczne mechanizmy
brucelozy. Oczywikie wynik leczniczy leczenia szczepionkami
19*
* Cyt. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
211
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
brucelozy wyraia si w pierwszym rzqdzie dzialaniem odczulaja-
cym. Std tei powiqzanie wynikow dzialania leczniczego szcze-
pionki z wywolywanym w ustroju ?szokowym" odczynem aler-
gicznym. Tym samym leczenie brucelozy szczepionka jest przede
wszystkim ?rodkiem patogenetycznego dzialania leczniczego".
112ywane do leczenia brucelozy grodki biologiczne pochodzenia
bakteryjnego moina podzielie na 6 grup:
a) zawiesiny brucelli zabite przez ogrzanie;
b) zawiesiny brucelli zabite grodkami chemicznymi (jodem,
eterem, fluorem, formolem. chinozolem, yatrenem itp.);
c) zawiesiny brucelli rozbite wielokrotnym zamra2aniem i od-
tajaniem lub ultradiwiqkami;
d) zawiesiny brucelli uczulone surowica chorego lub surowica
ozdrowiencow:
e) przesacze hodowli brucelli;
f) immunochemicznie uzyskane substancje czynne (endotoksy-
ny).
Grupe a i b obejmuje roine szczepionki komOrkowe. Grupa d,
e i f obejmujq szczepionki bezkomorkowe. Grupa c ? to szcze-
pionki po.?.rednie (zawierajase substancje antygenowe i ciala ko-
morkowe).
Jedni uiywaja tylko autoszczepionek, inni uwaZaja za celowe
u2ywanie szczepionek standartowych. Preparaty te stosowe.ne sa
droga podskorna, domiqniowa, g.rOdskorna, dokylna, a nawet do-
ustna. Dawki wahajq si bardzo znacznie: od 160 000 paleczek
nawet mniej) do 5-10. 100-500 milionow, 1-12 miliardow.
1:2ywane sa szczepionki jedno- i wielowene Ismieje roi.norod-
nos:e preparatow, metod stosowania. dawek i ta sprawa v.-ymaga
ju? obecnie opracowania oraz ujednostajnienia w skali miqdzy-
narodowej.
1. SZCZEPIONKI KOMORKOWE
Najwiqcej zwolennikow ma -czersionka komorkowa (korpusku-
larna), zawterajasa zabite 1ub rozbite komorld brucelli, stosowana
podsk6rni e. Onisane dot-ad metody dzieii Pandikow (1943)
na 3 r_rrupy, a mianowicie stosujase
a) malych triawek bakten:i (do 100 TriiiionOw komorek);

?
tit
b) grednich dawek bakterii (1-2 miliardow komorek);
c) bardzo duiych dawek bakterii (miliardy kom6rek).
W grupie b) sq roine metody, polegajace na stosowaniu pre-
paratow komorkowych w dawkach od 400 do 500 milionow do
1 miliarda komorek.
Szczepionki komorkowe stosowane sq podskornie roinymi spo-
sobami, z ktorych podamy najwainiejsze:
Metoda Simpson a*. Szczepionke zawierajacq 2 miliardy bakterii
w 1 ml wprowadza sie podskomie seriami, z przerwami 3-dniowymi.
I seria: 0,25 ml w ciagu 3 dni (codziennie), II seria: 0,5 ml 3 dni z rzqdu
I III seria: po 1 ml w ciagu 3 dni.
Metoda Ferrataya i Schittenheima*. Zawiesine zabitych
brucelli podaje sie co 2-5 dni podskomie (lub domie?niowo) w dawkach
wzrastajacych: 1 r, 1, 11 2, 2. 5, 10, 25. 50, 100, 150, 200, 300, 400, 500
milion?w komorek. ?
Metod a Ragozy". Szczepionka zawiera 2 miliardy bakterii w 1 ml;
stosuje sie ja w dawkach narastajacych, zaczynajac od 0.2 ml (400 milionow
bakterii), nastepnie do 1 ml, a nawet do 5-6 ml (10-12 mi-
liardow bakterii), zale2nie od stanu ogolnego chorego i nasilenia objat.ver.v.
Ale to ci a Korowickieg o'. Szczepionke wprowadza sie co drugi
dzien w dawce 1-2 miliardow bakterii. Kuracja obejmuje 12-20 wstrzy-
Sposobv dotylnego leczenia brucelozy znalazly wielu zwolennikow od
czasu opracowania metody przez Guglielma (1933).
Wedlug m et o dy Gug1i e1 m a stosuje sie najpierw 2 wstepne,
prObne wstrzykniecia doiyIne malych dawek (1 i 2 miliony cial bakteryj-
nych) z przerwa 3 do 4-dniowa. Proba ta wykazuje osobnicze uczulenie
jt ze wzgleciu na konieczna ostroLnok niezbedna. Gdy prOba wypada
dodatnio, ujav.-niajac to1erancje, ustroju na szezeolonke, stosuje sie dzia-
lajace dav.-2-d szczepionki o rile 5, 10. 25, 50, 75, 100, 125 milionow bakterii.
Lekarz reguluje dawki w zaletoici od odczynowoki ustroju chorego.
Dawki ocv.-innv za kaidyrn razem v.-ywolywae podobny pod wzgledem na-
silenia objawow odczyn o.golny. Grosso* stosuje dawki o wie2Ksze w sto-
sunku do dawki poorzedniej w przyoadkach odczyncr.coki prawidlowej?
a u chorvc.h reagujacych bardzo silnie i burzliwie zwieksza dawki. tylko
oI 1-1'4_ert-xy wyno-ma w Dierw-=ej serii leczenia (do 50 milioner.i.-
bakterii) 3-4 dni. a totem roma do 6-7 dni. Wstr.zylullecia .stosuje sI
tak dlugo. ai soraczka s.padnie do nonny, a poLPiri dcdaje
9 sAikriicia z przerwa 7-8 dni celem zapobilznia nawrotorn bru-
lazy. W 77rocc od nzsilenla thoroby I r.,dczyno-7.-oici c-thbnimej ustroju
ztozuja. =1= od 9-3-5 do 10-12-14 w rzykni Ogana liczba bakterii
podawanych daiyinie wynosi 75. c-72=ern 125 milionow.
Cyt.. Zdrodowski, 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
913
,Postae pierwotnie przew-
lekia przerzutowa
klinicznie
wyr aiona
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4,
utajona
4-
227,
MICH ----
tfl
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Okres wysiewow krwiopochodnych i uogOl-
nienia zaka2enia odpowiada klinicznie brucelozie
ostrej.
Wytwarzanie sie zmian ogniskowych w tkankach
charakteryzuje bruceloze przewlekl q, zwanq dlatego
take brucelozq narzqdowq Jub przerzutowq. Ponadto Rudniew
wyro2nia jako zasadnicze ogniwo w brucelozie przewleklej wy-
siewy wtorne z ognisk narzqdowych, przejawiajqce sit klinicz-
nie okresami zaostrzen, oraz podkreSla znaczenie odczynowych
zmian alergicznych w tkankach. Wygasanie zakaienia okreAlane
jest jako okres wtOrnego utajenia. Wiekszok autorow mowi po-
nadto o pozostalokiach brucelozy lub trwalych jej lokalizacjach
narzqdowych, ktOre odpowiadajq. klinicznemu pojeciu metabru-
celozy.
Janbon i Bilibin wyro2niajq okres pok-edni, wtrqcony miedzy
bruceloze ostrq i przewleklq. Pojecie wyrOwnania i niewyrowna-
nia (Ragoza i Rudniew) wiqie sie klinicznie z wystqpowaniem
okresOw objawowych lub bezobjawowych.
Klasyfikacje badaczy radzieckich oparte sq. na glebokiej zna-
jomoki mechanizmu rozwoju brucelozy. Wnikliwy i wyczerpu-
jqcy jest schemat Ragozy, ktory uwidacznia zwiqzek poszczegOl-
nych postaci brucelozy ze sobq oraz wskazuje drogi, ktOrymi jed-
ne postacie mogq przechodzie w drugie (p. tab. 28). Dla codzien-
ne3 praktyki lekarskiej podzialy te sq moe zbyt zloione i dlatego
mniej przydatne. Mogq nimi poslugiwaa sieklinicyci, ktorzy po-
siadajq doskonalq znajomok brucelozy i majq mo2nok dlugo-
trwalej i precyzyjnej obserwac3i chorych. Rudntew podaje row-
nie i kliniczny podziaI, oparty na symptomatologii narzqdowej.
Badacze zachodni uwzgledniajq w klasyfikacji przede wszyst-
kim kliniczny punkt widzenia. Zaleznie od wysuwajqcych sie na
pierwszy plan objawow narzqdowych rozpoznajq oni:
1) bruceloze narzqdu ruchu;
2) neurobrucelozq;
3) brucelozg ukladu moczowo-plciowego;
4) brucelozq narzqclow wewnetrznych z podgrupami:
a) brucelozy plucnej;
b) brucelozy serca;
c) brucelozy wqtrobowo-gledzionowej;
228
d) brucelozy wielonarzqdowej;
e) brucelozy skornej
i inne postacie.
Szkola Janbona wyro2nia obok postaci narzqdowych pasta& go-
rqczkowo-potowq, ktora jest najczqstsza i nie wykazuje powiklari
narzqdowych.
Opierano rownie2 podzial brucelozy na ciOkoki przebiegu (bru-
celoza subkliniczna, ambulatoryjna, o gwaltownym przebiegu) lub
na torze gorqczkowym (gorqczka falista, stany podgorqczkowe, go-
rqczka nieregularna, nawraca]qca itd.).
Poslugujg sig wlasnq klasyfikacjq brucelozy, ktora
uwzglednia przede wszystkim kliniczny punkt widzenia (tab. 29).
Niejednokrotnie obserwowaligmy ludzi z dodatnim odczynem
Burneta lub te2 z dodatnim odczynem serologicznym i z dodat-
nim odczynem Burneta, ktorzy nie wykazywali podmiotowych
ani przedmiotowych objawaw choroby. Skierowani do kliniki
w wyniku badari masowych brucelozy nie skar2yli sie na 2adne
dolegliwoki, a badaniem fizycznym nie stwierdzalo sie zmian
chorobowych. Klinicznie nie widziaIem podstaw dla rozpoznania
choroby i przeprowadzenia leczenia. Ujecie tych przypadkow
nastreczalo nam trudnoki, a moj projekt podzialu brucelozy wy-
plynql z analizy naszych spostrzeieri.
Zasadnicza linia podziaIu biegnie miedzy
brucelozq czynnq, jako schorzeniem wymaga-
jqcym leczenia, a brucelozq nieczynnq, ktora
jest tylko wyrazem lub nastepstwem zaka2e-
n i a, a nie chorob q. Sqdze, 2e cisle odgraniczenie czynnych
postaci brucelozy od nieczynnych jest wane przede wszystkim
z klinicznego punktu widzenia: okreglenie aktywnoki tej choro-
by rozstrzyga o wskazaniu leczniczym. Klasyfikacja ta oddala
nam due uslugi w biei.qcej pracy klinicznej.
Podany podziaI nie uwzglednia moie wszelkich. odmian prze-
biegu choroby i me oddaje zIo2onoki jej zjawisk, cechuje go
jednak prostota, jasnoSe 1 przydatnok kliniczna.
Czynna bruceloza wymaga swoistego leczenia, w nieezynnej
nie jest ono potrzebne.
M6j projekt klasylikacji brucelozy przedstawia sie nastdpu-
jqco:
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
229
.t
EStLka
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Tabela 29
Posta&opsonino-
Objawy
kliniczne
Odczyny
serologiczne
Odczyn
Burneta
Wskainik
fagocytowy
Uwagi
A) Bruceloza
czynna
a) ostra i pod-
ostra
b) przewlekla
(pierwotna
i wtOrna)
+ +
+
+ + +
?do ++ +
+
??
+
??
(spadek
w okresach
zaostrzen
choroby)
na pierw-
szym planie
objawy
ogolne cho-
roby
na pierw-
szym planie
objawy
narzqdowe
B) Bruceloza
nieczynna
a) pOstae sero-
logicznie do-
datnia bez-
objawowa
b) metabruce-
loza
?
+
++
?
?+
? lub +
+ + +
?
objawy
narzqdowe
sq nastqp-
stwem prze-
bytej bru-
celozy
C) Stan uczulenia
na btuceile
?
?
?
.
+ -F + ,
?
mogq wy-
stepowae
objawy
skorne*
o charakte-
rze aler-
gicznym
230
A. Bruceloza czynna z postaciami:
a) ostrq i podostrq;
b) pierwotnie przewleklq i wtornie przewlekIq.
B. Bruceloza nieczynna z postaciami:
a) serologicznie dodatniq klinicznie bezobjawowq;
b) metabrucelozq.
C. Wyr&niam ponadto stan uczulenia ustroju na
paleczkg Banga, ktorego to stanu nie motha zaliczye do postaci
brucelozy. Naleiy go wyodrqbnie i scharakteryzowae zarOwno
ze wzglgdow epidemiologicznych, jak rowniei dla zapobie2enia
blqdom rozpoznawczym.
BRUCELOZA CZYNNA
Rozpoznanie brucelozy czynnej
wymagajqcej swoistego leczenia.
stwierdzenie objawow choroby,
,wyhodowanie brucelli z krwi, z
rego.
a. Posta ?str a i podostr a. Kryterium rozpoznania
brucelozy ostrej stanowi ostry przebieg choroby i rownoczenie
krotki czas jej trwania. Wiqkszok badaczy przyjmuje, 2e okres
ten trwa do 3 miesiqcy. Z uwagi na to, ie bruceloza moie prze-
biegae od poczqtku jako schorzenie przewlekie, nie opieramy
rozpoznania jedynie na czasie trwania choroby. Z drugiej strony
wystqpujq okresy zaostrzen w przebiegu brucelozy przewleklej,
ktore przedstawiajq klinicznie obraz brucelozy ostrej. platego
uwaiam, ie charakterystyczne dla ostrej brucelozy sq oba czyn-
niki lqcznie ? obraz kliniczny choroby i czas jej trwania.
Postae podostra pokrywg sig zasadniczo w swych cechach kli-
nicznych z postaciq ostrq. WyrOiniamy jq, na podstawie mniej
-,ostrego przebiegu choroby lub ditiszego czasu jej trwania (do
6, a nawet wedlug niektorych autorow do 12 miesigcy).
b. T osta ?r z,e wl ekI a. Moe ona rozwijae siq jako p o-
.. sta6 pierwotnie przewlekla, nie poprzedzona okre-
sem ostrym, bqdi tei jako postae wtornie przewlekla:
chorych, u ktorych? wystqpowaly objawy ostre w poczqtkach
schorzenia.
oznacza rozpoznanie choroby
Warunkiem rozpoznania jest
najpewniejszym dowodem ?
wydzielin lub z tkanek cho-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
231
?Jr
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
.1:
tt
BRUCELOZA NIECZYNNA
?Oznacza ona stan istniejqcego lub przebytego zaka2enia bez
czynnej sprawy chorobowej i nie wymaga swoistego leczenia.
a. Postae serologicznie dodatnia, klinicznie
bezobj a wo w a. Obejmuje ona te przypadki, w ktorych od-
czyn ustroju na zaka2enie brucellami polega tylko na wytwarza-
niu przeciwcial humoralnych i rozwoju uczulenia, jednak bez
objawow choroby. Rozpoznaje si jq wowczas, gdy odczyny sero-
logiczne i odczyn Burneta sq dodatnie, a wyniki podmiotowego
i przedmiotowego badania ujemne. Nie ma dostatecznych pod-
staw, by uwaiae w takich przypadkach ludzi za chorych i prze-
prowadzae u nich leczenie swoiste.
MasOwe badania odczynow serologicznych u pracownikow na-
raionych zawodowo na zakaienie brucellami (pracownicy wet.
sluiby zdrowia, hodowli bydla i sluny zootechnicznej) wyka-
zuja u nich znaczny odsetek dodatnich odczynow, mimo ie obja-
wow chorobowych nie ma.
W Polsce badania tego rodzaju przeproi.vadzali m. in. Kamin-
ska i Szaflarski oraz Blawat (p. Epidemiologia str. 95). Niinanski
ze wspolpracownikami stwierdzili w Czechoslowacji okolo 75%
dodatnich odczynow serologicznych u pracownikow uspolecznio-
nych gospodarstw rolnych, przy czym nie bylo u nich objawOw
chorobowych. Wedlug opracowanego przez Huddlesona zestawie-
nia piAmiennictwa Awiatowego postaa serologicznie dodatnia, kli-
nicznie bezobjawowa w-ystepuje w 5-540/o u lekarzy- weterynarii,
w 18-400/o u pracownikow zakladow miesnych i w 8-35%
u pracownikow zakladow mleczarskich.
Badania przeprowadzane wk.od ogolu populacji, u ludzi nie
nara2onych zawodowo na bruceloze, wykazujq rownie2 pewien
odsetek dodatnich odczynow serologicznych. Jest on jednak nii-
szy nii w grupie zai,vodowo nara2onych. Mo2liwe, 2e odgrywa
tu role zakaienie drogq przewodu pokarmowego (picie surowego
mleka?). Legeiwiski stwierdzil przed drugq wojnq AN,viatowa, we
Lwowie wgrod 768 surowic przyslanych dla innych badati 3 z do-
datnim odczynem 1,Vrighta, Meisel wArod 167 surowic rownie2
3 dodatnie. Badania Parnasa i Stuczaftskiego przeprol,vadzone
w woj. lwowskim w la.tach 1939-1941 wykazywaly u rolnikow
232
okolo 60/o dodatnich odczynow serologicznych, u ludnaci miej-
skiej tylko okolo 0,8%.
Zbadania wymaga jeszcze zagadnienie, czy postae serologicz-
nie dodatnia, klinicznie bezobjawowa, mo2e przechodzie w bru-
celoze czynnq. Badania Niinanskiego oparte na du2ym materiale,
przemawiajq przeciw tej mo21iwaci. Przeprowadzone byly one
dwukrotnie, i nie wykazaly przypadkow czynnej brucelozy, po-
dobnie jak badania kontrolne po uplywie jednego roku, jakkol-
wiek nara2eni pracownicy. mieli dodatnie odczyny serologiczne
ju w czasie pierwszego badania. W zaka?eniach wywolanych
przez odmiane melitensis czestoge postaci bezobjawowych jest
zdaje sie mniejsza ni2 w zaka2eniach wywolanych odmianq bovis,
co pozostaje w zwiqzku z -wiekszq jej zjadliwaciq.
Musimy sobie zdawae sprawe, ?e stan bezobjawowego zaka2e-
nia moie bye rownie2 tylko okresem w przebiegu przewleklej
brucelozy, w ktorej wystepujq niejednokrotnie dlugie okresy,
z objawami klinicznymi malo nasilonym, lub w ?gale bez obja-
wow klinicznych (bruceloza utajona). Mo2emy tu rozroinie trzy
odmiany:
1) okres pierwotnego utajenia, a wiec stan bezobjawowego
zakaienia, ktory wyprzedza przewleklq bruceloze;
2) okresy utajenia brucelozy przewleklej, oddzielajqce jej
okresy zaostrzen;
3) utrzymywanie sie dodatnich odczynow serologicznych je-
szcze przez pewien czas (do kilku miesiecy) po wyleczeniu cho-
roby.
Okre61enie czynnoLci sprawy chorobowej i odranienie nie-
czynnej postaci brucelozy od okresu utajenia brucelozy prze-
wleklej jest czasem trudne i mo2e wymagaa dluiszej obserwacji
chorego oraz znajomoLci przebiegu choroby. Wysokie miana od-
czynOw zlepnych (powy2ej 1: 320) przemawiajq za przejgcio-
wym stanem utajenia w przebiegu czynnej brucelozy, wysoki
wskanik opsonino-fagocytowy, utrzymujqcy sie niezmiennie ?
za sprawq nieczynnq. .
Wyodrebnienie postaci serologicznie dodatniej,,kliniczme bez-
objawowej, wydaje mi sie szczegOlnie wane z tego powodu, ie
liczba os6b zdrowych z dodatnimi odczynami serologicznymi jest
stosunkowo wielka, a lekarze sklonni sq opierae niekiedy rozpo-
233
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
.11
1'5-4
znanie brucelozy, jako choroby wymagajqcej leczenia, ? glOwnie
na wynikach odczynow serologicznych.
b. Metabruceloza p. str. 224.
UCZULENIE NA PALECZKE BANGA
Od brucelozy naleZy ostro odgraniczye stan uczulenia na pa-
leczke Banga. Przejawia sie on dodatnim odczynem Burneta,
kt6ry stwierdzamy u ludzi zdrowych z ujemnymi odczynami se-
rologicznymi i z brakiem w wywiadach danych, ktOre wskazywa-
lyby na przebytq bruceloze. Uczulenie tego rodzaju jest bardzo
czeste, wielokrotnie czestsze od przypadkow brucelozy czynnej
i nieczynnej Iqcznie.
Niewybi6rcze badania populacji w Polsce wykazujq dodatni
odczyn Burneta u okolo 1?/o badanych (badania IMPW w
Lubli-
nie). Autorzy zagraniczni stwierdzali znacznie wiekszy odsetek
dodatnich odczynow Burneta u ludzi zdrowych (p. Epidemiolo-
gia str. 95).
Jeszcze wiekszy odsetek dodatnich odczynOw Burneta stwier-
dza sie wgrOd pracownikow naraZonych na kontakt z brucellami.
Meyer podaje cyfry 20-90010 u lekarzy weterynarii, mleczarzy
I pracownikow hodowli bydla, Spink 40-50?/o u pracownikow
fabryk konserw i okolo 200/0 u pracownikOw hodowli gwhi.
Wielu autorow uwa2a, ie charakterystyczne zmiany skory rqk
I przedramion, wystepujqce po zabiegach recznych wykonywa-
nych nie osionietq rekq w narzqdach rodnych krOw zakaZonych
brucellq, sq przejawem wyNcznie alergii. Za slusznokiq tych
pogiqdOw przemawia wystepowanie tych zmian niejednokrotnie
jui w kilka godzin po zabiegach. NiezaleZnie od objawOw uczu-
lenia moie rozwinqe si pelny zespoi objaw6w brucelozy. Spo-
strzegaligmy kilka przypadk6w niewqtpliwej brucelozy u pra-
cownikow weterynaryjnej shiny zdrowia, ktorzy podawali w wy-
wiadach tego rodzaju zmiany skory.
RozbieZne sq poglqdy roZnych autorow na immunobiologiczne
podlole nadwraZliwogci na bruceline. Niektorzy uwaiajq, Ze stan
uczulenia mole wystepowae, nawet je61i nie doszio do zakaienia
(kontakt z zabitymi brucellami?), lub tei mole pozostawae po
przebytym zakaieniu. Inni stojq na stanowisku, Ze dodatni od-
czyn Burneta wskazuje na obecnoge iywych paieczek w ustrolu.
234
Opierajq si przy tym na poglqdach o znaczeniu odczynu tuber-
kulinowego. Dogwiadczalnie nie udaje sie alergii wywolae u ludzi
przez wprowadzenie antygenu bakteryjnego drogq skory lub
przewodu pokarmowego; spoiywanie duZych Haci zabitych bru-
celli nie wywoluje uczulenia (Braude i wsp.).
PrOste obliczenie wskazuje na to, ie liczba uczulonych na pa-
IOZke Banga i wykazujqcych dodatni odczyn Burneta jest bar-
dzo du?a, w porownaniu z liczbq przypadkow brucelozy, nawet
w Polsce, w ktorej odsetek osob oddzialywajqcych na bruceline
jest miski w porownaniu z innymi krajami. Dodatniego odczynu
Burneta nie molemy wiec uwaZaa za wskainik choroby. Moe
on mieo znaczenie tylko w zespole innych objawow przemawia-
jkcych za brucelozq oraz moie bye pomocny w badaniach epide-
miologicznych. Badania Instytutu Medycyny Pracy i Higieny
Wsi przeprowadzone w6rOd pracownik6w zakladow miesnych
Lublinie przemawiajq przeciw temu, by u ?sob z dodatnim
odczynem Burneta rozwijala sie bruceloza. Mimo stwierdzenia
w znacznym odsetku przypadkow dodatniego odczynu Burneta
nie wykazano w Zadnym z nich dodatnich odczynow serologicz-
nych ani danych wiadczqcych o przebytej lub toczqcej sie bru-
celozie. Badania te ?wiadczq o tym, Ze nawet przy duiym nara-
2eniu zawodowym stan uczulenia ustroju na paieczke Banga
nie stanowi okresu w rozwoju brucelozy. Przypuszczalnie mo2-
na uwaZae odczyn Burneta jedynie za wskainik zakaienia, przy-
pisujqc mu w brucelozie podobne znaczenie jak odczynowi Pir-
queta w gruZlicy.
Lt2cg..'
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ROZDZIAL II
ANATOMIA PATOLOGICZNA BRUCELOZY
(napisal St. Mahrburg)
Cechq charakterystycznq brucelozy jest jej wyjqtkowy poli-
morfizm. Ka&ly narzqd w ustroju ludzkim moie bye miejscem
usadowienia sie brucelli, a roinorodny kliniczny przebieg cho-
roby lqczy siq AciAle ze zmiennogciq obrazow morfologicznych.
Odmiany bovis i suis wykazujq powinowactwo do kom6rek
pochodzenia mezenchymalnego, natomiast odmiana melitensis
cechuje sie powinowactwem do komorek ektodermalnych. Ca-
staneda na podstawie powinowactwa brucelli wyodrqbnil trzy
postacie brucelli ? umiejscawiajqce sq 1) w zarodzi makrofa-
gow, fibroblastow i grodbionkow siateczki Medziony, 2) w korner-
kach mi.qszu nerek i 3) w komorkach grOdmi.q2szowych jqdra.
Sharp na podstawie swych badan wskazuje, ie glownq i zna-
miennq cechq zmian anatomicznych w brucelozie jest rozplem
komOrek ukiadu siateczkowo-grodbionkowego. Wypowiedzi jego
znajdujq potwierdzenie u Forbusa, kt6ry uwa?a odczyn ukiadu
siateczkowo-grodblonkowego z tworzeniem sig charakterystycz-
nych ziarniniakow ? guzk6w przypominajqcych swq budowq
gruzelki gruilicze, za pierwotny odczyn na wtargnigcie bru-
celli.
Guzki dochodzq do wielkoAci glowki szpilki lub ziarna prosa,
ukiadajq sig one pojedynczo lub w skupieniach. Najbardziej ty-
powe guzki spostrzega sie w wqtrobie (ryc. 30), ledzionie, szpiku,
a odosobnione w rdzeniu i m6zgu. Sq one utkane z komorek na-
blonkowatych z drobnq eozynochlonnq ziarnistoAciq o jednolitej
budowie zarodzi, z bladym jqdrem i skqpq chromatynq. Spoty-
kane sq rownie2 komorki histiocytarne, otoczone nacieczeniem
drobnokomorkowym. Niekiedy w komorkach daje sig zauwaiye
drobne kropelki tiuszczu.
236
W niektOrych przypadkach w Arodku guzka widoczne sq ko-
morki olbrzymie z charakterystycznie uloionymi jqdrami, wy-
glqdem swym przypominajqce komorki Langhansa w- gruzelkach
gruiliczych.
Vtit
rAlp..),
$, ?,
N=N
0 -.*g
I
???I
. .- p,
L% -6 '''' ?'
? rj....?:
-6,-0 .
r.: --
t, ?C ????
C.).-.
4:: c...i.., 0
ccA:PW
0...........
?_, , et c.
C... Z..2
...i o i....-13
1.10Cr
0?.......,
I
4.4
"
.
g t92 t'l
" U
,?... > ....
o .- o
N 0
Cr".
:>?-
..?.
c1 'a
....
E
NEC)
!4",-.4
or,t,
I
"
g.pc.c.
0????4C71
37.4" ??? ;4
? C3 ?? ?
au E
o.
N.CO
.gt..SC51,
c,s=c)
C li*.; td...1
t?:?>?
0
I
I?4
"I
IBailanta serologiczne
-AIr313t1
lni2e
OUCIU
cococoSer
.T.,:7,22'.?,
.;?-???;11:-.1.;--44.
oraCco
""=""
7:1.;:4.--.
.-1
goCeco
c',=?=,
"..s ......'.
0 ?-?I r4i ?-?
Coc.c..
.?,-.c,c.c.
???? 0 44. Cr?
"-...........
= 0 ?-? ?-?
mg'S
C.4 er CO
s.'".....--
?-? .4,-1
CiMPO
.7?7; ????3 4....1
?
Aciojotio
clamp
..,
?
.
.
.-?
.
.
!AUX
uftwaciod
, vlep
C'
??1 0
,-":"-Zg ?
XXXXrii
???-*.r:c4ci
.-i .-? au
V!
4,-.4
X>i>1
?:,:-.8
.-1 csi
FA 2
?14.4 ?
;7'00C:4
?Oczo;
"' ..-?
zajac 23.X.52 9.X1.51
17.X.52 10.XI.
117.XI.
9.11. 53
C'. m
0 .0
1-4.-, ?
X 1,:4,
?:?-? ?
. m
."
u "?. ? 0
11 Lit
?d;Or-m
...4 ...
"g
> -11 X H
n ;
-i aa
cs
-,1
?>/
.
e1lIPM0 T
-01.10UZ UMC[
es1
.1
X
a;
cq
.1
X
03
"
"1
X
c4
0
u?
X
ci
""
"?
X
?t1
.04
k
oi
?
uluPI
231elu03j
gn
"-.}C
g.1 tz
fJo
CT ?
..-.X
0
....
Cr ?
,-44
e.) u"
cs? ?
?..44
? 0
rra
',I"
0 ILn
cd? ?
" X
C.3 ?
.-.
1
i
C)
-6
cr
"a
N
przy rodzIcach, ojclec
felczcr weterynarli
przy rodzIcach, ojciec
felczer weterynarit
pracownik flzyczny
, PGR
!pracownlk flzyczny
PGR
nte pracown.k flzyczny
PGR
I?
tak .gospodyrti clornowa,
micszka w PGR
wtejr I 7 W. B. 99 1. nie felczer weterynarli
skte;
_
.
ALMMOZ
, lielidsoH
.2
.
...
.2 '
0
?-I
-;
0 ?
-;
C?4 ?
g-I
?
0
? ?-I
'
-1,
"
?:t%
bitui !
oNstmzeN
4i
3-
.--
? N
>: .
,..-
.?,:?
, ?d?,1
?-,
Cs, '
CI
? 4r?
tr)
ON as stmopo
...."0
0
--..Y
-,-.0),
...I,-0
.
- r
-.-, 0
1";? c')
i
S. t
,..

.117a.
au ,
oNSIURO
I-i
?
.
t
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Postaa kliniczna
1II ?0 zmlanach prze-
wain' e w narza-
dach wewneAtrzych,
typ t oladkowo-jelt-
towy
II ? o zmtanach prze-
watnte w narzadach
wewn'etrzych, typ
. toladkowo-jelitowy
I ? o zmianach zewne-
trznych, -Ivo angt-
nowo-dymteniczy
I ? o zmlanach zewne-
trznych, typ w -zo-
thtejaco-dymieniczy
I ? o zm'anach z...wne-
trznych, tyr wrzo-
dziejaco-dymteniczy
I ? o zm) anach zewt.e-
tiznych, typ octno-
dymleniczy
I ?o zmtanach zewne-
trznych, typ wrzo
dtiejaco-dymienicty
eadania serologiczne I
.
1PULL
-kini2t3
011UILLI
0
?=0
?-?
?-,
0
053
m....5.:Q.
? ? C
E E c.c,
eJou55.-?
--...-???-?-????-
-
c
.
,
.....
''''
c?c?.
co Z. cs.
. , .., ,... ,..,
0 0 Ca
cc=cccc
.n..ar.co.co.
.....
......
cc
coco
.--.-
Aqoacap
vamp
:.1
? en 0
-?54
..
no cc csi r- tO
-,-45.4
?
' N
,x, ,..) 03
07 0 03 ?010 W N N
a, an
TAU )1
siimaciod
ribp
????
m
1-1
x
,..: ?
01
0.1
In
1414
X X
6 If)
0-1 N
04
an
1-11-; )4 ..;:::
XXXXX
N? t.: 0 If)
..NN.
IS)
?-??
X
N
? Cl
W3 ? ?
1-?=44
CA ,...c.1 ..../..:
N ? ? ? ? ?
M or-l>>>>
Hiiii'-',,i0-.11-4
N eier?-?L...
. ?
Ill
,-1,-*:
c.,1 '
miuumo.T
-ogouz ulua
e4
In
14
X
6
cv
an
4-;
6
44
' an
?-:?
6
cn
an
1-1
8
N
an
4-i
?-?
01
an
.-..
Lt.
NI
an ?
. '
?-?
u1up I
lmuom
co
ei 9
etrI-I
'RA
N.
c.)
a m
rs-I-i
TiX
44 n:
01
C) ,r)
Cr 1-.1
7":04
N ,c:
01
C)'i
Cr.
.2 X
N..
54
C.On
ccrg
V<
N04
01
54
,, to
'-;
"ns'X
N esi
c4
in
0 ?
(TN
7eX
N ?
al
.
?
C./
Z)
Cr
"cis
N
gospodyni domowa,
mat pracownlk
spoldz. produkc.
uczennica, pomaga
w gospodarstwle,
corka poprzedniej
chot ej
uczen, brat
poprzedniei
chorej
pracownIk flzyczny
spoldz. produkc.
kolelarz na malej
wiejskiej stacji
kolejowej
pracownik flzyczny
PGR
pracownlk fizyczny
PGR
. ?
AUUMOZ
-Helidson
cc.2
-a
5:1 .
??-?
.2
cz
0
g
.?-?
g
0
? -?-?
..2
53
????
3101M
?
"
.01.
-.7
?-?
*
-
an
.11.
co
?-1
cn
CO
bIT.UT T
0NS1MZUN
'.;
14
. .
? ?
1:)
6'
N
. .
a= cv
????
V >c 0
.0...,?0 0
I
.1
1 i
CY co
CC
.......
0 c
N >4
- CC
CI >1 C
il . 0
C ..7."
as= =

i0
0 ..-' e
I
.
1 ? o zmlanach zewne-
trznych, typ anglno-
wo-dymtentczy
o zmtanach zewne-
trznych, typ anginawo-dymientczy
1? o zmlanach zewne-
trznych, typ wrzo-
dziejaco-dymleniczy
1 ? o zmlanach zewne-
trznych, typ anglno-
wo-dymt eniczy
1? o zmtanach zewne-
trznych, typ wrzo-
dzIejaco-dymientczy
I ? o zmtanach zewne-
trznych, typ wrzo-
dzlejaco-dymtentezy
1 ? o zmlanach zewne-
trznych, typ angtno-
wo-dynttentczy
00
00
COW
'....
-.
0
0
.110
.-. ..._

0 0
00 co
00
......._
.1 .
0 0
000
:..t. '..2
0
0
00
. Ira '$
0
IA Po
440
..
00e-
.c. CD 0
.._
.-1 ?-?
4
C.: 0
C..
..c. ......?-?
.Z
00
00
n.co
.......-.
?-1 r-o
?=
?
0
Cit.. .
..--
'-.
0
0
.
-...
?-1
....
...
.1c.
04 1'
V"
Cl
a
MN
.N
c4 C'.
.cn
NO
.?
N.
.N
CDN
NCO
MN
. 04
MCO
. C01
NCO
0*
Cl
?-?
?
N
In
14 1...2
01
co
In
14
01
cn
an
1-1 ,...0
?-? 0,
co
an
14 ,..1
????? m
....
co
an
ii 14
.... "
co
an
1+4
. ,..,
co
an .
1-1 j.:4,
oa
co .
CI
14 14
. N
1-01 1-1
cn' csi
.
co
04 .
654
co
1-1
53
-
oa
U
...
.
X
6
...,
ot
ul ?
X
6
01
co
an
I-1
ca
co
In
g
coi
co
crt
?1
.1.
co
un
)-;
ri
CO
m
''".1
Oa
CO
In
.-;
oi
Cl
an
)4
. .
053
?-?
co
an
4-2
.0
co
tn
14
.4
01
C?1
an
0 ?
53174
74X
ra 6
01
an
C.) ?
5r0-,
?-?
"c3X
N ?
.3.
?-1
01
m
0 ?
mlf,
13X
N 6
01
0.4 1
-m
c... .
,-0.1.
csx
N ?
gt
CO
-LI
C,
1.4
Cr ...,
"3X
N -.
ca
01
01
an
C.) ?
C.""
.1.
.2X
N G...,
oc
01
an
C.1 ?
CS
T3X
N c;
01
CV
an
C.) ?
e,7.1
13X
N ?
C1
CO
C.) co
CM
?=1.4
a ?
N t-
C.) 0,
""' a--;
CS ?
N t-
C.) 0
an

*?-? '1
N .-.
...,
tak gospodyni domowa,
tona poprzedntego
chorego
tak pracownik flzyczny
w nadlanictwle
tak przy matce (matka
pracownica ftzyczna
o?rodka zdrowia)
tak uczeft, brat poprzed-
niej chorej
brat poprzedntego
chorego
?
uczennIca, slostra
poprzednIego chorego
.X
..a.
"E)
1..
uczen, pasterb
poprzedni ego chorego
pracownica flzyczna
PGR
pracownlk ftzyczny
PGR
pracownica umyslowa
..
CO
.
.2
0
.....?
.2
0
.
.2
0
....0
.9..2
0
../..?
c:1
.
...?
0
.
.4
co
r-1
.
.....
M
.a.
.4
...r.
.
,_,
CO
.
?
CM
.
0 .
.
mr-t

co
CO
..
.
0
oi
CO
oa
.
CI
a.
.... -
e
:
c
INI
I-...
.
1.4
04 ?
?
.
N
?-?
.
<
P.
4
.
X
al
.
o-1
..... a
?ct
.
1.11
oa
0
?-1
0
0-1
5-
.
0
?-?
0
?.-0
0
N
-
CO
-04
on
0
Cl
-
,
Cl
e
.
i
,n0.)
f.)....
..-, ..........y
.?
c
...n0
o...,
, i
.-.0
-5 77,
t
..-. cc
_.., .,
>7,
.
c
??-? a)
0J.-.
. ....
....,7;
c
-, 0
a --.
..... ...,
?: u,
c
..-. 0
2,2.
. u,
I
-0-.? O./
0..).
_____
u,
c
??-? C.)
c........
---.-----
, ?: ? 77'
?
341
........
'''i7J
_
?
>
1-?1
>
.
1-4
?-.. .
>.
N
P.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1:qoloqo
L. CO
C, ILO 41 CO
CO C.3 LO
CI CI LI: La L..
c'2
c"7.4
st. N
CO CO
L) VI C1111
CO ...; Cr,.
N " N"
SUUMOZ
IMPISOH
bluit
oNspmeN
ONS TMOp OIS
- ? ?
1U
oxsim20
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Posta6 klinIczna
11-0 zinlanach prze-
? wa?me w narzg-
dach wewnetrz-
nych bez wyraine
En umleicnowfpn'n
II ? o zmlanach prze-
wainle w narza-
dach wewnetrz-
nych bez wyraine
0'n urnieinentvinnIn
?
I ? o zmlanach zewne-
trznych. typ wrzo-
dziejqco-dymIenlczy
?
I ? o zmtanach zewne-
trznych, typ wrzo-
aztelaco-dvm;entery
I ? o zintanach zewne-
trznych, typ anglno-
wo-dymtenlczy
11-0 zmlanIch prze-
wa?nle w narzq
dach wewnetrz
nych bez wyraine
go umleiscowlenla
1
I
;
?
IBadania serologIczne
11.3U0
-Aini2e
OUUILLI
:-;
v C3
__cd ..9
4474
(091/1 Cl
PCI 6 8 CS'IrtZ
? ? 0 0 0
5 .0....
ou.t0000
aa... coca.-.
'""-A.-1-.47-1".:-.
0.
?
..,
000
. co
.V
............
.-t.-4,1
..
oo
.
.........
. 4-I
EEQ ?
o
C.) CI .er
=....
..?
Aqoacno
vajzp
cr) Z.,1
WOM00000
.CINTPOW.
00M
.0
C*0
.0
COPPN
.N
--..?
aluituni
aagod
g
0 ?-1
ggi-1017.1>>
Cl Cl . . 0 . CI Cl
,.,
9 ? ?
www
.0
.4-,
9 ?
ro
00
CS
zajac 7.111.53 14.111.53
28.11.53 10.111.
28.111.
?
---
?
U;titM0.!
-onauz mua
0
III
i_i
0
0
C.
V3
0
0
In
0
0
I-1
?
u luP I
U031
PlIU
a "
crul
...1.4
42 I-I
N a;
V)
GI 00cis
cS ?
..I-I
413 " ?
Na.
'?..
co
,r, ?
ri
,,P.4
0 "
No
'tti
C.1"
cl in . ?
.,..,.
0 "
N co
to
Zajecle
przy rodzicach,
slostra poprzednlej
chorej
przy rodzicacli,
brat poprzedniej
chorej
. - ?
pracownIk flzyczny
spoldz. produkc.
pracownik flzyczny
spoldz. produkc.
gospodynl domowa,
zona poprzednlego
chorego
pracownlk flzyczny
spoldz. produkc.
Auemoz
111311clsoll
0
0
1
.2
..
.2
0
?
.2
0
?
.2
0
..
31aIM
'
c-
-.;
to
...
co .
?-1
cr
.;
0
g
0
?
.
oNsimzuN
4
'
IC'
.
?cl-
o .
.
to
o
to
ONSIM0p0.I5
-
30
?
-
i 0 ,
I
OJ ...
1U
OXS1120
*
0
)-1
X
?'
1-4
X
..-
-
11-0 zmlanach prze-
Watrub NV harz4--
dach wewnetrz-
nych bez wyraine-
go umlejscowlenla
II ? o zmlanach prze-
, watn1e w narzzi-
' . dach wewnstrz-
nych bez wyrazne-
go umtejscowienla
11-0 zmlanach prze-
waime w naval-
dach wewnetrz-
? nych bez wyraine-
go umiejscowlenla
rizalualuliCp-oabfaizp
-0Z.TM (MI 'qa/Cuzat
bUMOZ 1.13011011.1.1Z 0?I
1/8001-0 zmlanach zewne?
trznych, typ
dziejaco-d,,mlenlczy
I ? o zmlanach zewne-
ti?znych, typ wrzo-
? dzie mco-dym!enlczY
1/1600 I ?0 zmianach zewne-
trznych, typ wrzo-
dziejaco-dymlenlczy
'Wein. I ? o zm1anach zewng
1/1600 trznych, typ wrzoH
1/160.. dzlejaco-dymlenlczy
1/1600
1/1600
1/1600
1/1600
? 1/1009 I ? o zmianach zewne-
trznych, typ wrzo-
dziejaco-dymlenlczy
0
0
0
.....
.
. .
gg C '
0
............
= = -1
g
'0 0 0
c3.0
.3.1C43
?-i0 'l
.
.
oMm
.M
CO
CO
.
.
Cl
?-? ?.. r, ..- I-- 10 .
000T2.41?00
CO
N
in4
IA
.V'
0
?-?..-.! I-I
.-.
.4?4 N
M
i4r...-?
t,
.
0
.-.1...-1
.16 ppj N
01,,0
PC
..
.1.4
0
0
44,
= "2
0
N
.1.-4.....
M?4310MMP-;C:
. C) M 4-I Oct
....a
in
`
d.
.'..
02
M
1-.1
1-1
M
0
0
14:1
"
CO
Cl
0
14
Cl
Ci
0
03
34
"
7CC
0
0
1-4
"
zaj qc 11.11.53
1.11.53
zaJac 25.11.53
22.11.53
0
0
I-1
0
Cl
tak gospodyn1 domowa, zajac 1 5.111.53
bratowa C. M. 22 11.53 1
I ' -
0 M
cl?
...
Net;
ci
CI
0,
.,....
NO)
4.4
M
C.'..
...
N co
coLC
0
M..;
ci:1
N0
1-4
"i3W
N?
.."
NO
0
przy rodzlcach,
c6rka poprzednlego
chorego
pracownica flzyczna
spoldz. produkc.,
siostra poprzednIej
chorej
pracownIk fizyczny
spoldz. produkc.,
mai poprzedniej
chorej
0
og
1,4
C.
.g.
to
or
11
-a
pracownik flzyczny
traktorzysta PGR
pracownica umyslowa
uczeri, syn
poprzedniej chorej
.9.9
0
0
-
.9
.2
0
-
.2
0
-
0
-a
-a
.9
0
-
?
r-?
.....:
4-1
_
co
0
?
?
"
C43
4
ot '
0
4
If)
. 4 .
0
If)
4
0
.
.4
0
PM
p
.
Z I
?
N
1
P-4
N
.
N
N
.
6
d
gt;
r.)
N
'4'i
=
v.
m
v.
.
m
.
m
0?
m
0
m
.3,
m
in
m
Cl.) --'
..-..g
:
_
.
?...'..X
27;
O...
"-'.
:
.
.
I
.
>
X
,-,
>
X
1-4
1-4
>
X
6 ?
19 Tularemia
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Posta6 klinlczna
I ? o zmianach zewnq-
trznych, svp wrzo-
dzIejqco-dymieniczy
, . >.
ar o
g . 1a,4 z
>
...D..a
..
N 0
0,1
.0 ?.
0 lil
. cr
5 >1.-,
h Z 0
0.'13
1
I.
6.6 >.
g vN
> 0
..?-
....z
N 0
mg
at .0.
?-? o 0.
44 g 0
0'....0
I
1-1
, .
cr o
g r3
> a)
....?-
.... c
N 0
a:E
0 t'
- o co.
N g 0
N ?-?
0.'0
I
.
? o zmianach zewnq-
trzych, typ angino-
wo-dymientczy I dy-
mIeniczy
o zmtanach zewnq-
trzych, typ angIno-
wo-dymieni czy
? o zmianach w na-
rzqdach wewnqtrz-
nych bez wyrainez
go umiejscowlenia
Badania serologIczne I
I PCLI
-Mr11213
04.1U I tli
00
0000
0(000
-.-4
c.4 ..4 M .4
0 0
00000
0(*.:,00
...-....-...
'
C.
0
(..1
..-.
00 0
e acorn
0(=,....=0
.4. -. ?-1C0 ?-I
...............
?-? I-19.4.1.4
?
g -do
-o
C).!.. .3.
,0
0 4/1 .
g
CO
4.4....
0 "1
ea
e
(D
....
.
AcioJoto
vaTzp
;_?1 gig 2
00.0.
C?MW0101
N
C.
.0[..M.
NNNM4P
COMM
..N
MC.
.1.
0
Cl
!MIX
eiummod
IlleP
113
? ? ? ?
g" r>>
..; C.00 V)
NM .
C.,
It?
????
.-...-pi-ii
CO CO CI ?-; CO
.INN
CO
,-,
.4
,...i
CO
9 ? ?
??
i--.1.--,.--.,-:
C.:COCIo-11.?
.NN
CO
9 ?
>>
.1.-:.-,
COCO.;
.CI
CO
U.! ?
>>
...1
.1On
C4 Cl
CO
9
>
...!
CO
Cl
?ertlEMO.1
-oti3ez uwa
0
9
H
;VI
cl
CO
u":
X ?
Cl
.1
CO
41
ii
I-10
CO
0
9
?-?
1-,
?-:
CO
.4
CO
9
?-?
CO
CO
9
>
11
0
CC
Cl)
0
ulP I
VI CTLIOX
, a ?
q ?.i- 0.4
.
NC')
h
? 0 trl
ce .. ?
..-. 0 >4
co ..
N 0 CV
0 encl
or9
N t"-
...i
0 crl
cr
2 )1
t-
.-.
c,
o
c,a.,,
0
N ?
t-
,,-.
CO
or ?
,-.>
h ?
.-4
CI
cz" ?
?,-,,?

0
cr
Ts'
N
pomaga w gospodar-
stwie domowym,
matka poprzedniej
chorej
pracownlca fizyczna
spoldz. produkc.
hydraulik
pracownlk flzyczny
PGR
>.
C
U
?..
N
....-1
x -
"4
3,
,
0
eJg
20
0.04
urzqdniczka
gospodyni domowa,
matka poprzedniej
chorej
AtleMOZ
' liclidsoH
,c2
CC
.2
(0
5-g
.
g
.4-Cg
.2
..,
0
-4
0
?a
NaltA
,
C.
0
O.
C4
CO
CO
C4?
...;
CO
' r'' 1
...;
CO
-I
..4
CO
0
,
bitui T
04STANZEN
.
?
i-;
bi
C.)
P.;
Pi
(.6
1-i ?
.
P.;
?d ?ri
,
3'
c...
..0
0CC
CI
Cl)
0
CO
?-I
CO
C.9
CD
-03(SIMOpo1s
c
..... W
0 ---
- ..x
C ,
13-.
-..x
....
: ,
c--
-..2
in
' 0.--
.?,(D--
R'
---?--1-0-
?:-.",x
: .
SU
o)tsiliao
?
?
5
?
x
0
0
-
0
.
I II,
a) cap* O ca
V..V.t1.5.a.
gcs-5
.?. ?''
A 4) u? 0
0 , > ''. 0
g N".-.?,
el.)4;
-_??' o P 5
h'a cc=
0 >eV g CC
I
tl
I II
C,0 P.,
g
tie
N ?....
Cig
4 >.
0...?,
0 .t)
-. I
'cledT,
-ggrr
N g e)
t. N
0...0
I
C..4
I ? ?
0 cr.5
2.5',
?11>
4 g?
? > >4
ge..o
g a) 0
0 O.,0
-s2",:l
c o
444
0 o a.
0 .0.3...
1
I
U
I .
at0 >??
.- >-?
N 0
4 31
? 1:1
0
wc a
-um.
5
Ngg
t. N
0...0
I
64
Cr '6
e..
??? >-
> 0
-.
cLE
4. ?'..?>
Es '0
?
..z u
-oa r
N5 0
.
t.1
0...V
I
I-.
ci r:i 6 0
,
P.0 ....- o 0
>1.'
4 a .O..? 0
g " N.-.0
g . 0
0 ?????
E- P E
,0 os P..?
I
6. 6 >.

?-?, ?..?-a.
N v
0...'

CV
g - 6
c c 0
bl 0 0

I ....
1
I-.
-
f
pomaga w gospodar- przypu- 21.V.53 26.V1.53 .37 1/400 I ? o zmianach zewnq-
stwie _ rolnym szczal- 8.VII. 49 trznyCh, typ angt-
nte nowo-dymieniczy
zajqc
okolo
. 10.V.53
o
o
o
tol
o
o
0
. 1
????
.
000
000
0010......1
-....V.4
o
o
o
.-.
.....
.
o
o
.r.
.
o
o
o
.-4
.....
o
o
O.
?A
co
.
r??
Cl
?n ? CCC)
44 ....x sv 01
0 0
g .13
0
? 0
.x t-
0
? 0
.9 co
0
r.
u
,--
C.,
>
.-i
co
co,
Cl
?.?>
'-1.-p---:
,..
h
cn
Cl)
..
c., 4,
0
d.,
Cl
? L. C
i-t
>
a;
c.,
U3
5
..;
Cl
c.1
Cl)
?-??
?
a;
pi
C')
C?C
..r!
>
CO
0
WI
>
co
..Nh
(.*,
0 d
0 u 0
l'??
gg r '''
7.1"-1,4
........
ccr?-? 0
U*)?..!val
......
0 ,
go g
:
:
Cl
9
1.4
>
ri
c?I
thr,
0 ,...?
'me
g CI
N .4
uczennica, stostra zajqc
poprzedniego chorego 1.1V.53
pracownica fIzyczna polnlk;
PGR praco-
wala
przy
omlo-
tach
stogow
polowa
marca
1953
pracownik flzyczny zajqc
spoldz. produkc. okoto
25.111.53
gospodynt domowa, zajqc
iona poprzedniego okoto
chorego 25.111.53
kowal, prac. fizyczny,
brat .poprzedniej
chorej
Pracowntk fizyczny zajqc
spoldz. produkc. okoto
25.V.53
urzqdn1k, syn
puprzedniej chores
_
C)
g
.2
0
4.4
g
0
4-,
.2
0
.
a)
-4
0)
-a
g
CO
4,
CC
.
0
Cl
W
,-1
Cl
?
0
et.
r-;
CO
h
..;
0
ea .
...I
yr
co
?-...
Cl)
?-?
-
?
bi
3
C.)
3
.
,
14
oi
P-
oi
tsi
ti
.4
6
03
ui _
(..3
co
.a.
to
Cl)
co
.
co
t-
co
co
0
0
co
o
t???
It?
,
?
.-.0
--..2
' a(9
.
'''
-
'?
,
.
?
,
P
0 .
1 .
.
>
>
r .
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE TULAREMII
Jazef Parnas
Profilaktyka tularemii stanowi zagadnienie zloZone i wymaga
.
szerszego omowienia. Na szczegolne podkreglenie zasluguje tula-.
remia .jako choroba ludnoki wiejskiej, majqca czqsto charakter
zawodowy ? zwiqzany z pracami rolnymi i
Profilaktykg tularemii dzielimy na 2 dzialy: 1) lekarskq, 2) we-
terynaryjno-agrotechnicznq.
1. Po,stgpotwanie medyczno-profilaktyczne
obejmuje:
a) kontrolg zdrowotnogci 1udno6ci wiejskiej, ze zwrOceniem
szczegolnej uwagi na zawodowq profilaktykg tularemii,
b) bezpieczenstwo i higieng pracy pracownikew legnictwa,
my61iwych, pracownikow skupu i przetworstwa surowca pocho-
dzenia zwierzgco-ldnego wodnego,
c) bezpieczenstwo i higieng pracy pracownikaw ralnictwa,
d) bezpieczenstwo i higieng pracy pracownikow zootechniki
1 weterynarii;?
e) bezpieczenstwo i higieng pracy w pracowniach naukowych
i rozpoznawczyp., ,"
f) bezpieczenstwo przeciwtularemijne jednostek wojskowych,
g)' szCzepienie ochronne ludzi naraZonych na.?zaka2en'e? tula-
remiq.
2. Pa.stgpowan'ie weterynafyjno-profilak-
eyczne? obejmuje:
? a) kontrolg zrowetnoLci zwierzqt hodowlanych na obszarach
411arami.fliych.. ;
:
; b)- kontialq higieny nigsa, mleka i surowcow
zwierzqcetfo,?' .1.
!
c) kobt4olg:p1Ologiczna-zoalogiczn4 i epizootiologicznq rozple- .!
_ . .... ...._
-
pochoclzenia
_ _
292 ?
mu i wgdrOwek gryzoni polnych, wodnych, ldnych i domowych
oraz zabiegi agrotechniczne,
d) kontralq epizootiologicznq Stawonogow na obszarach tula-
remijnych,
e) deratyzacjg i dezynsekcjq obsizarow tularemijnych,
f) szczepienie ochronne zwierzqt wrailiwych na zakaienie pa-
teczkq iularemii.
Osobne-go omowienia wymaga sprawa wspoldziaIania sluny
zdrowia, sluiby weterynaryjno-zootechnicznej i agrotechniczno,
legnej.w zakresie zwalczania i profilaktyki tularemii 1uc1zi zwie-
rzqt.
1*iI.
A. PQSTK.POWANIE MEDYCZNO-PROFILAKTYCZNET
,?.?
,
Kontrola zdrowotnoki ludno?ci wiejskiej naraionej na
zakaienie tularemiq
SpostrzeZenia Wysockiej, Rozowskiegg i Kicifiskiej iksIcazujq
na -to, Ze tularemia wystgpuje u nas glownie jako .charoba Jud-
nogci ,wiejskiej. Zaznacza sig rownie2 czgsto charakter zawado-
wy tularemii, zwiqzany z zaiaieniem w zwiqzku z radzajem
wy-
konywanej pracy. Tak samo przedstawia si sprawa w innyth
krajach, a zwlaszcza w ZSRR. Zbierajqc spostrzeienia opisane
w pi?miennictwie zagranicznym i krajowym molemy wymienie
nastgpujqce rodzaje pracy rolnej i rdnej oraz pracy w prze-
twarstwie, w zwiqzku z ktorymi -wystgpowae mogq pojedyncze
tub gromadne zakaZenia ludzi na wsi na obszarach zagroionych
tulareiniq:
a) myAliwstwo, oprawianie skorek zwierzqt lownych, prze-
tWarstwo migsa, dziczyzny,
b) prace.leSne (ldnicy, robotnicy pasterze, kabiety
i mlodoCi.ani zajmujqcy, sig zbieraniem.jagad),
c)-prace polne (Zniwa, sianokosy, orka i wykopki),
d) prace melioracyjne, budowa kanalow, rowow, prace tor-
fowe, -
e) omIoty, zwozka zboia i siomy, niszczenie chwastow,
f) tgpienie myszy i stawonogow,
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
-293-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
g) prace zootechniczne i weterynaryjne w stadach wypas-o-
wych i w *gospodarstwach wiejskich,
h) praca w przetworstwie (miqsnym, ? zboZowym, futrzarskim
? itp.).
Olsaffew, Pronina i Sawjeljpwa (1955 ? tabela 24) przytaczajq
odsetkowe zestawienie chorych na tularemiq ? spostrzeganych
w terenie zakaZonym zarazkiem typu mysiego.
Tabela 24
Wdek ?Odsetek
'1-6 lat
7-14 lat
15-19 ?
20-29 ?
30-39 ?
? 40-49 ?
50-59 ?
60 i starsi
Zawod
3,7 dzieci koichoinikow ?
11,5 dzieci Tobotnikow
6,8 oraz robotnicy sowchoz6w
i POM
15,5 robotnicy przetworstwa
18,1 inni pracownicy
19,2 gospodynie?domowe
15,1 uczniowie
10,1 inni
Odsetek
57
10,7
5
3,7
6
13,9
3,9
Do najwa2niejszych zadaii przeciwtularemijnych stacji sani-
tarno-epidemiologicznych na1e2q:
a) prowadzenie Szczepien przeciw tularemii,
b) bada?nie krajowej epidemiologii tularemii, badanie liczeb-
noki gryzoni, ujawnianie enzootii w6rod gryzoni, opracowywa-
nie epizootiologicznego i epidemiologicznego rokowania tula-
remii,
c) podnoszenie wiadomoki lekarzy terenoWych w zakreste
rozpoznawania, leczenia i zapobiegania tularemii,
d) organizowanie akcji tqpienia gryzoni na polach i w zagro-
dach widjskich,
e) przeprowadzenie ogOlnosanitarnych prac ria terenie wiej-
skim,
f) oAwiata sanjtarna. . ,
-Pracownicy sluZby sanitarno-przeciweuidemicznej na obsza-
rach zacKoZonych_tularemiq prowa.dzq- okresowq; systeinatfennq.
i planowq kontrolq zdrowia ludzi wykonujqcych wymienione
powy2ej prace. Taka kontrola ujawnia wczesne przypadki tula-
/
294
remii, a rownoczegnie przyczynia siq do zmniejszenia zapadal-
noki na tularemiq. W ramach tej dzialalnoki personel shiny
zdrowia prowadzi na wsi szeroko?zakrojonq oLwiatq sanitarnq.
NaleZyte,pouczanie ludnoki wiejskiej, ulotki, afisze, audycje
radiowe ? przyczyniajq siq do wzmo2enia czujnoki i ostroino?ci
calej ludnoki w pracy w 6rodowisku zagroionym tularemiq.
Zwiqksza siq rowniei personel wiejskiej shiny zdrowia, pod-
nosi jego kwalifikacje w zakresie rozpoznawania i profilaktyki
tularemii.
W akcji przeciwdzialania zarazie biorq rownie2 udzial pracow-
nicy shiny bhp panstwowych gospodarstW rolnych, panstwo-
wych.oLrodkow maszynowych ltd.
Bezpieczenstwo i higiena pracy pracownikow? le?nictwa
i przetwOrstwa zwierzqt lownych
Sprawa ta dotyczy znacznej liczby ludzi pracy, a mianowicie:
pracownikow sluiby legnej, robotnikow ldnych, myOliwych ze
wsi i miast, pracownikbw przetworstwa zwierzqt lownych (przed-
siqbiorstwo ?Las").
Nale*y zaznaczye, 2e dzialalnoge tych grup zawodowych bar-
dzo siq u nas nasilila w zwiqzku z powolaniem specjalnego re-
. sortu w Ministerstwie Legnictwa. Na terenie kraju dokonywane
sq due odlowy dziczyzny, w tym zajqcy okolo 1 500 000 sztuk
rocznie. W ten sposob spoiywanie miqsa i uZytkowanie skory
zwierzqt lownych znacznie wzroslo na wsi i w miecie. W Mini-
sterstwie Legnictwa dziala glowny inspektor bezpieczenstwa
higieny pracy, ktory ma swoje placowki w terenie. PlacOwki te
obsiuguje czqge wiejskiej shiny zdrowia, wiqczajqc pracowni-
kOw stacji sanitarno-epidemiologicznych, ktOrzy sprawujq opie-
kq sanitarnq nad pracownikami lenictwa. WgrOd pracownikOw
szerzona %jest. owiata sanitarna; umieszcza siq na drogach pol-?
nych i le?nych napisy ostrzegawcze. Pracownicy legnictwa wy-
posaieni sq w odziei ochronnq i grodki zapewniajqce czystok
osobistq czasis pracy I po pracy. Zwracana jest szciegolna
nwaga- na adle- Mb-s1b alezi wlasach -Iubrra-
polach. Podnoszenie tych zwierzqt, dotykanie bosymi stopami
miejsca, na ktOrym one leialy itp. jest niebezpieczne. Zwierzqta
r:J.1
1.7
295
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
takie nalf)ty usuwae w rqkawicach gumovgrch, przenosie w na-
* czyniu z9mkniqtym i przekazywae do najblitszego legnictwa lub
gajOwki, stqd za? w szczelnym opakowaniu do pracowni badaw-
czej.* Zajqce i inne gryzonie legnE., znajdowane w stanie osia-
bienia, nalety rowniet wysylae do pracowni badawczych. Miej-
sce, .na ktorym letalo zwierzq chore lub padle nalety przesypy-
wae wapnem. To samo dotyczy procz gryzoni take dzikOw,
lisow, sarn, ptactwa i in., oczywigcie w odniesieniu do obsza-
row tularemijnych.
Polowenia gospodarskie na obszarach tularemijnych sq wzbro-
alone. Natomiast stacje sanitarno-epidemiczne organizujq przy
pomocy shiny legnej i kolek lowieckich polowania sanitarne,
majqce na celu wybicie najwiqkszej ilogci zajqcy i innych
zwierzqt. Upplowane iwierzqta sq badane bakteriologicznie
i serologicznie w kterunku tularemii.
Polowania sanitarne urzqdza siq,u nas 1,vedlug nastqpujqcych
przepiskw Ministerstwa Rolnictwa i Ministerstwa Zdrowia:
Na kaide polowanie sanitarne deleguje si odpowiednio
kwali-
fikowanego przedstawiciela shiny zdrowia i shiny weteryna-
ryjnej, ktOrzy przed rozpoczqciem polowania powinni w sposob
przystqpny i zrozumiafy pouczye lak mygliwych, jak i nagani.a.-
Czy o niebezpieczenstwie zakatenia tularemia, o sposobacli
I grodk.ach ostrotnoki, jakie powinny bye stosowane przez cafy
czas trwania polowania, jak nalety postqpowae z upolowanq
zwierzynq lub ze zwierzynq chore, dobitq lub padlq, albo tet
z innymi padlymi gryzoniami spolykanymi w czasie polowania
sanitarnego w polu.
Obowrqzkiem przedstawicieli slutby zdrowia i shiny wetery-,
naryjnej obecnych na polowaniu samtarnym jest dokonariie do7
kiadnych oglqdzin wszystkich zajqcy odstrzelonych i padlych,
czuwariie, by uczestnicy polowania nie przekraczali zasad pso-
bistej profilaktyki, oraz dopilnowanie, aby gromadzone na wo-
zach zajace nie mogly stae si rodiem ewentualnego iozsiewa-
nia zarazkow tularemii. ? Powinni oni rowniet dopilnowae,. by
--- ? -Ins-tytut Morskiej 1 tpIkajhej (Gdansk), PZH (Warszawa),
Inslytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi (Lublin) oraz wojewodzkie zaklady
weterynaryjne.
296
sztuki pcdejrzane zostaly naletycie zapakowane i z zachowaniem
niezbqdn Tch,?roclkow ostrotnoSci przeslane do wyznaczonej pra-
cowni rozpoznawczej w celu zbadania.
Uczesknikom polowania sanitarnego, zarowno mygliwym, jak
i osobom spogrod nagonki, nie wolno dotykae golymi .rqkami ani
podnosia upclowanej zwierzyny lub znalezionych w czasie polo-
wania padlych zajqcy lub innych drobniejszych gryzoni.
Do zbierania napotkanych w czasie polowania zajqcy padlych
lub. dobitych w zwiqzku z "oslabieniem spowodowanym choro-
bq, albo,tet innych znalezionych padlych gryzoni nalety wyzna-
czya potrzebnq iloga osob, nie majqcych tadnych uszkodzen
riaskorka na rqkach. Osoby te pouinny bye zaopatrzone w nig-
:zbqdnq odziet ochronnq, rqkawice i ob'uwie gumowe, ktOre po
zakonczeniu polowania nalety dOkladnie oczygcie i odkazie
20/0 roztworem sody trqcej lub 50/o roztworem kreoliny, kwasu
karbolowego lub- lizolu, albo tet 20/0 wapnem? chlorowanym.
Do zbierania zajqcy normalnie odstrzelonych w toku polowania
sanitarnego nalety wyznaczye inne osoby, kt6re rOwniet po-
winny bya zaopatrzone w odziet ochronnq oraz rqkawice gu-
mowe oclk.atane po ukoriczonym polowaniu.
Odstrzelone_ w czasie polowania zajqce powinny bya okazane
przez zbierajqcych uczestniczqcym w polowaniu przedstawicie-
lom shiny zdrowia i slutby weterynaryjnej, a dopiero potem
gromadzone na zaopatrzone w odpowiednie drqtki szczelrre wo-
zy, ktOre powinny posuwae siq za postqpujqcymi naprzod
Dno takich wozow powinno bye grubo wysypane zwiltonq
20/o roztworem NaOH warstwq trocin lub torfu dia wchianiania
posoki veyciekajqcej z rozwieszonych na drqikach zajqcy. Po od-
wiezien;u zabitych zajqcy na wyznaczbny punkt badania trociny
lub torf nalety zebraa i spalie, a wozy dokiadnie oczyScie i od-
kazie 20/o roztworem sody trqcej (NaOH), 2?/o roztworem wapna
chlorowanego lub 3-50/o lizolem. Jeden lub wiqcej szczelnych
I naletycie przygotowanych wozOw nalety przeznaczye wylqcz-
nie na padle zajqce lub innegryzonie znalezione w polu podczas
polowania, jak rOwniet na zajqce dostrzelone lub dobite z
Wy'Wo1anego-cliorab--4.--Zarace Mkt& i inne padie-
gryzonk?, zbierane przy zachowaniu wytej podanych Srodkow
ostrotno?ci, podlegajq szczegolowym oglqdzinom zewnqtrznym,
297
-----------------
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
F-
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
niezbqdnemu oznakowaniu (tabliczka z numerem bieiqcym) i spe-
cjalnemu zarejestrowaniu z odnotowaniem numeru bietqcego,
stwierdzonych zmian, bli2szego okrelenia rejonu, w ktorym zo-
staly znalezione itp. danych. Oglqdziny te i rejestracjq przepro-
wadzajq przedstawiciele shiny zdrowia i sluiby weterynaryjnej
przed umieszczeniem takich sztuk na othlzielnym wozier Woz
ten naleiy pod specjalnym nadzorem skierowae do 'punktn,
w ktoryrn nastqpi odpowiednie opakowanie podejrzanych zwie-
rzqt i przeslanie do badania.
Przy oglqclzinach zajqcy upolowanych na polowaniach sant-
tarnyCh szczegolnq uwagq naleiy zwracaa na obecnoge pasoiy-
tow w s;ergci, na wyciek z nozdrzy, obrzqk wqzlow chlonnych
i wychudzenie; oznaki te lqcznie z ewentualnie obserwowanynt
za iycia objawami oslabienia nasuwajq w takich okolicznoAciach
uzasadnione podejrzenie o tularemiq.
Zajqcy podejrzanych o tularemig, ani te 2 innych gryzoni zna-
lezionych w polu padlych nie naleiy sekcjonowae, lecz po nale-
iytym opakowaniu, z uwzglqdniemem przy tym ogolnie obowia-
zujacych zasad Arodkow ostroinoki, przeslaa w calogci wraz
z odpowiednim pismem przewodnim, najlepiej przez osobnego
poslanca, do pracowni badawczej celem zbadania.
Miqso zajqcy i dzikich krolikow upolowanych na terenach
uznanych za zaka2one tularemia, o lie nie wykazuje tadnyc.h
zmian wzbudzajqcych podejrzenie o tularemiq, moie bya spoiy-
wane w stanie tylko dobrze ugotowanym lub upieczonym. Tusze
zwierzqt takich mogq bye, zuiyte do przerobu na konserwy
(np. na pasztety lub konserwy gotowane).
Zajqce odstrzelone na polowaniach sanitarnych w poszczeg61-
nych rejonach zaka2onych, zwlaszcza gdy ujawniono sztuki
chore luh podejrzane o zaka2enie tularemia, przed ewentualnym
oddaniem ich do spo2ycia powinny bye oddzielnie przechowy-
wane w pomieszczeniach Wyznaczonych przez prezydium PRN,
a dalsze postoowanie z nimi nale2y uzalenie od wynikow bada-
nia laboratoryjnego. W razie ujemnego wyniku badania laborato-
ryjnego miqso takich zajqcy naleiy tiznae za zdrowe, w razie
-wyniku-dodatniego, calq izolOWarira-p-a-tticZarqty 1efW ca
ioci zniszczya, wraz ze skOrq i turzycq (siergci.q), ?oczywiScie
przy zastosowaniu odpowiednich Srodkow ostroZnoSci.
298
?
Osoby zatrudnione przy zdejmowaniu skory i rozbieraniu za-
jgcy i dzikich krolikow odstrzelonych na polowaniach sanitar-
? nych powinny pracq swq wykonywae .w odzieiy ochronnej,
w ochronnych maskach i rqkawicach gumowych, zachowujqc
tprzy tym wszelkie niezbqdne grodki ostroinaci, jak np. czqste
odkatanie rqk itd.
Pomieszczenia, przedmioty i sprzqty, z ktorymi pogrednio lub
bezpogrednio stykala siq zwierzyna chora lub podejrzana o tula-
remiq, podlegajq dokladnemu oczyszczeniu i odkaZeniu. Do od-
kaienta pomieszczen, przedmiotow i sprzqtu naleiy stosowaa
2-3?/o roztwor sody irqcej lub 50/0 roztwor kreoliny, lizolu,?ksva-
su kaybolowego, albo te i 2?/o roztw6r wapna chlorowanego, do
odkaiania za g obnaionych czq?ci ciala osOb ? 10/0 roztwOr
NaOH lub 3?/o roztwor kreoliny, kwasu karbolowego; lub tei
lizolu. Odziei zanieczyszczona?krwia na1e2y odkazia w roz-
tworze NaOH lub wygotowae w wodzie.
Po zakonczeniu polowan sanitamych przedstawiciele
zdrowia i slutby weterynaryjnej sporzadzaja wspolny protokol.
Polowania sanitarne osiagajq tylko wowczas zamierzony cel,
jeeli na takich zagroionych terenach przeprowadzone zostanq
rownoczegnie inne zabiegi profilaktyczne, z ktOrych na pierwsze
miejsce wysuwajq siq: powszechna na danym terenie akcja od-
szczurzania i odmyszania oraz akcja tqpienia dzikich
W pracach legnych konieczna jest ochrona przed stawonoga-
mi. Mqiczyini i kobiety oraz mlodociani muszq bya tak ubrani,
aby jalr najmniejsza czqge data byla? odsloniqta. Stan.owi to
dostatecznq ochronq przed kleszczami. Stosowane sq rownoczeg-
nie grodki odstraszajqce owady. Je61i zachodzi potrzeba, pracow-
nicy legnictwa na obszarach zagroionych poddawani sq szczer
.
pieniu zapobiegawczemu przeciw tularemii.
Te same przepisy bhp obowiazujq pracownikow wodnych (je-
ziora, stawy) w okolicach lesistych i polnych zagroZonych tula-
remia. '
Bezpieczenstwo i higiena pracy pracownikOw rolnictwa
? -Ro1nicy-rrara2eni sq rer;,,,rnie* na zakaZenie_w obszarach tula-
remijnych. Zdarzaja siq zakaenia bytowe i zawo-difw-e-.-251tite7=----
nia bytowe wystoujq najczqgciej wskutek nieprzestrzegania
299
:1
I
11
I
1;
i
1,11
fli
41
? 11,1
.2;
.,
\
--...z------;!
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
6
Eft
ti
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
przez ludnoSe zasad higieny lub w razie btaku naleiytego uSwia-
domienia w tej dziedzinie. OkolicznoSci, w jakich mcde powstae
zakaZen5e, mogq bye roine, np. obrobka zwierzqt lownych, spo-
Zywanie miqsa, wyprawianie skorek, noszenie skorek pochodzq-
cych od zwierzqf padlych na tularemiq, zbieranie jagod w lesie
itp. Epidemic bytowe zdarzajq siq na wsi w zwiqzku z ?zawle-
czeniem tularemii przez gryzonie (zakaZenie studzien, maid,
kasz itp.).
Zawodowe zaka?enia pracownik6w rolnictwa mogq wystqpo-
-wae w nastqpujqcych okolicznoSciach: przy sianokosach i ini-
wach, orce i wykopkach, omlotach i pracach mlynarskich, przy
,pracach melioracyjnych, torfowych, wodnych i rybolostwie.
W takich warunkach mole powstaa rownie2 epidernia tula-
remii. ,
Na obszarach tularemijnych lub zagroZonych tularemia nalety
wzmoc akcje. bhp wgrod pracownikOw rolnictwa. 0Swiata sani-
tarna stanowi tu podstawowe zadanie shiny zdrowia. Naleiy
przestrzegaa nastqpujqcych wskazan higieny pracy:
a. Rob o t y poln e: naleZy unikae pracy boso, pie tylko
,wodq przegotowanq, unikae kapiell w zbiornikach podejrzanych
o zakaZenie paleczkq tularemii, nie dotykae padlych myszy go-
lymi rekami, chronie cialo przed stawonogami.
b. Omloty i prace mlynarskie: nalety zaopa-
trzye siq w odzie2 ochronnq, okulary ochronne, respirator (kilka
warstw waty i gazy); w razie stwierdzenia myszy w stogu lub
stercie konieczne sq rqkawice gumowe do ujmowania snopOw
zboia; pie wodq przegotowanq, unikaa mycia rak lub twarzy
Sniegiem, z ziemi z pobliia stogu,
W terenach zagrcdonych przed omlotami naleZy przeprowa-
.dzie kontrolq sanitarnq chorych gryzoni na terenie gospodarstwa.
W razie wykrycia wiekszej i1oci padlych. gryzoni naleiy wy-
slae je,do badan bakteriologicznych celem ustalenia, przyczyny
Smierci. W razie stwierdzenia tularemii omloty i.prace przy wial-
niach zbcia mogq bye dozwolone jedyrne w razie zabezpieczenia
pracownikow maskami i odzieZa ochronnq. Przed tym naleZy pod-
dac rcn szczep-fergu-ochronnemia, -
c. Prace melioracyjno-wodne: konieczne sq wy-
sokie buty gumowe, unikanie picia wody stojacej, ktora czasem
300
?
_ulega zakaieniu przez zwierzqta myszow,ate, ochrona ciala przed
stawonogami, picie wody przegotOwanej, mycie rqk po pracy.
Zakaione paleczkq tularemii zboie, maka, kasza, chleb itp.
? muszq ulec ?zniszczeniu. Studnie i wodopoje zakaione paleczkq
tularemii powinny bye naleycie odkaiane i oczyszczone mecha-
nicznie. Odkaiae nalety rownie ziemie wok61 stogow i stert
w polu, jak tei miejsca, w ktOrych staly stogi, po spaleniu slomy
i znalezionych tam padlych gryzoni, a take w obeAciach gospo-
darstw wiejskich. W przypadkach szczegOlnego zagrolenia epi-
demicznego wskazane sq szczepienia ochronne pracownikow rol-
nictwa i ich rodzin.
Bezpieczenstwo i higiena pracy pracownikow
weterynarii i zootechniki ' ?
Pracownicy ci naraieni sq na zawodowe zakaZenie tularemia
w nastepujacych okolicznoSciach: gdy sfykajq siq ze zwierzetami
gospodarskimi zaka.tonymi tularemia, a take ze zwierzqtami
hodowlanymi rzadziej spotykanymi, jak zwierzqta futerkowe ?
kroliki, f;winki morskie itp.; gdy wykonujq zabiegi weterynaryk-
ne i sekcje zwlok padlych zwierzat gospodarskich lub dziko
jacych; gdy badaja miqso zwierzat podejrzanych o zakaZenie
przez stawonogi Zyjace ? w pomieszczeniach zwierzqcych
Pracownikow zootechniki i weterynarii obowiazuja te same
w polu.
Srodki witroinoSci i Srodki ochrony osobistej co, i pracownikow
legnictwa i rolnictwa. W przypakikach zagralajacego wybuchu
epidemii wskazane jest. przeprowadzenie szczepien zapobiegaw-
czych tej grupy pracownikow hodowli.
,Bezpieczeristwo i higiena pracy w pracowniach ,
naukoNVych i rozpoznawCzych
'Przypailki zaka2enia pracownianego zdarzajq siq czesto wSrod
akteriolo Ow_ zajmuj qcych siq roz-
poznawaniem tularemii, wytwarzaniern szczepiOnek-itp-.-Pracovv--
nicy ci ulegaja zakaZeniu nie tylko w pracowniach,lecz rownie2
301
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
1
II
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
w terenie podczas badan w ogniskach tularemii. Mona by wy-
mienie nastqpujqce okolicznogci, w ktOrych dochodzi do zakatie-
nia w precowniach: rozpakowywanie, sekcja i niszczenie zwlok
gryzoni 1. innych zwierzqt padlych na skutek tularemii; rozpako-
wywanie i badanie probek miqsa i skorek pochodzqcych od
zwierzqt chorych na tularemiq; przesiewanie szczepOw paleczek
tularemii; przygotowywanie zawiesin zarazka dla celOw produk-
Ryc. 41. Warunlei B. H. P. w pracowni tularemijnej.
cyjnych; zakatanie zwierzqt dogwiadczalnych, pielqgnowanie,
kywienie i badanie tych zwierzqt i przebywanie w wiwarium,
czyszczenie klatek itp.
Ze wzglqdu na duke niebezpieczenstwo zakatienia i ciqkkoge
choroby konieczne sq nastoujqce grodki ochrony:
a) specjalne przystosow-y-wanie pracowni i wiwariow do pracy
nad paleczkami tularemii (pracownie zakatien wysokochorobo-
twOrczych),
b) grodki ochrony osob;stej w pracowni i wiwarium (ryc. 41).
_ _ _
_
c) czystoge miejsc pracy i ich odkakanie,
d) nie palenie papierosow w czasie pracy i spokywanie pokar-
mow w oddzielnym poraieszczeniu,
e) niezbqdne sq przymusowe szczepienia zapobiegawcze.
W razie zauwakenia pierwszych objawow zakatienia konieczne
jest stosowanie antybiotyk6w w dukych dawkach.
Bezpieczenstwo przeciwtularemijne jednostek wojskowych
Dia jednostek wojska i obozow mlodziekowych sprawa ta ma
duke znaczenie. Pojedyncze lub gromadne przypadki zachorowail
na tularemiq mogq zdarzye siq w nastqpujqcych okcilicznogciach:
W razie ewiczen wojskowych na obszarach legnych i polnych,
zagrokonych tularemiq, podczas obozOw wojskowych i miodzie-
tiowych, w razie spokywania miqsa i wody zakakonej, stycznogci
zwierzqtami chorymi lub padlymi, uklue przez_ stawonogi,
stycznogci z malymi gryzoniami, z ziemiq zakakonq moczem i ka-
lem gryzoni w rowach, okopach, bunkrach w czasie ewiczen i na
froncie. Zolnierze i miodziet, harcerze itp. udzielajqcy pomocy
ludnogci wiejskiej w sezonowych pracach rolnych mogq rowniek
utegae zakakeniu lqcznie z ludnogciq miejscowq.
Dlatego tek wojskowe wladze sanitarne, w gcisiej lqcznogci
z wIadzami cywilnymi, zwracajq bacznq uwagq na profilaktykq na
obszarach tularemijnych. Do najwakniejszych przepisow zapobie-
gawczych nalety:
a) picie wody przegotowanej i spokywanie miqsa ze zwierzqt
zdrowych,
b) unikanie stawonogow (ochrona ciala, grodki odstraszajqce),
, c) zwalczanie gryzoni w miejsc-11 stacjonowania wojska i od7
katianie,
d) szczepienia zapobiegawcze.
Szczepienia zapobiegawcze ludzi przeciw tularemii
, Badania nod uodpornianiem ludzi, prowadzone przede wszyst-
kim w ZSR. i Stanach Zjednoczonych, zostaly zapoczqtkowane
w r. 1932. Dogwiadczenia Elberta, Gajskiego i innych radziec-
kich badaczy wykazaly, ke szczepienia kywyrn, niezjadliw-yrn za-
iazkiem tularernii_powodnjq doge trwalq odpornoge. Wyniki ?te
pozwolily na masowe uodpornienie Iiidno-gerprzeciw--talaremili
w. ZSRR. -Dowiedziono nastepnie, te tywq szczepionkq moina
303
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
stosowa'f: naskornie w spos6b prosty i wygodny. Szczeplenia
w ZSRR byly przeprowadzan.nawet w czasie epidemii i stwier-
dzono, e u szczepionych w okresie wylggania choroba prze-
biega ltej. Ga/ski, Altariew i Linnik potwierdzili odpornoge po-
wstaig przez jednorazowe wprowadzanie szczepionki w 1000/n
przypadkow. Odpornoge uzyskanq stwierdzali oni jeszcze pa
31/2 latach po szczepieniu. Obok szczepionki tywej i plynnej zo-
o stala wpiowadzona do utycia w ZSRR szczepionka sucha (Fa j-
bicz). Odpornoge poszczepienng okre?la sig w ZSRR wskaini-
kiein opsonofagocytowym i probq Srodskorng z tularyng. U ?sob
szczepionych miano zlepnikow wynosi zwykle 1 : 100 ?1 : 200,
dlatego wobec szeroko prowadzonej akcji szczepiennej w razie
choroby miano rozpoznawcze jest przyjmowane ad 1 do 100.
W przypadkach wqtpliwych konieczne jest uwzglgdnienie wy-
wiadu i przebyty/ch szczepien (Silczenko). Do om6wienia sprawy
szczepien w ZSRR wrocimy.
W Stanach Zjecinoczonych Downs i wspolprac. (1947) wykona-
li doSwiadczenia na zwierzqtach z rotnymi szczepionkami w opar-
ciu o hodowle na rOtnych podlotach. Prace ich sq kontynuacjg
badan Foshaya.
Do?wiadczenia Coriella i wspolprac. (1948) z 4 rOtriymi szcze-
pionkami dowodzg, te szczepionka z hodowli na hydrolizacie
telatynowym zabita kwasem karbolowym jest najbardziej czyn-
na. Okazalo sig jednak, te szczepionka nie chroni miodych malp
przed zakateniem masywn-ym, a tylko u doroslych wywoluje
odpornoSa czgSciowq w stosunku do malych dawek zakatajgcych.
? Bell, Larson i wspOlprac. (1953) ut'rzymujg, te udaje sig uchronie
czlowieka przed zakateniem szczepionkg skladajgcg sig z zawie-
? siny paleczek tular. emii zabitych eterem. Eigelsbach i wspolprac.
(1952) znaleili rOtnice immunogeniczne pomigdzy fazg S i R ho-
dowli zarazka tUlaremii. PodkreSlajg, te tylko postaa gladka
szczepu jest zdolna do wyrainiejszego dzialania uodpamiajgcego,
co stanowi wskazowkg do przygotowywania szczepionki. Przy-
datno?a fazy szorstkiej do tego 'celu jest wielokrotnie mniejsza.
0 skuteczno?ci, choa nie absolutnej szczepien zarazkiem
zabi-
E?jiszq Foshay, Hesselbrock, Wittenberg i Rodenberg (1942):
W latach 1933-1941 zaszczepiono 7939 ()sob. Z grupy tej zacho-
rowalo tylko 14 .osob, przy czym przebieg thoroby byl lekki
304
wszyscy chorzy wyzdrowieli. Spogrod nie szczepionych za-
chgrowalo 357 osob i zmarko 7,6?/o. Tak wigc na duiej
- 4ostalo dowiedzione, te szczepioika Foshaya jest wartogciowa.
Szczepienia zastosowane przez Fashaya wyrainie obnitaly wy-
? stgpowanie choroby i zmniejszaly nasilenie objawOw zakatenia. '
U osoby uodpornionej, niezaletnie na jakiej' drodze odpornoge
sig rozwingla, na skutek stycznoki ze zjadliwym zarazkiem tula-
remii w miejscu zranienia skory mote rozwinge sig grudka,
w ktOrej stwierdza sig zarazki, rue powodujgce jednak
uog?lflie-
nia zakatenia. Foshay, Alexander podajg, te frakcja wieiocukro-
wa wyoF.obniona z paleczek tularemii wydaje ,sig odgrywae rolg
w uodpornieniu ludzi. Stgienie przeciwcial okregane metodg
precypitacyjng lub hemaglutynacjg sluty jako wskainik naby-
tej.cdpornoSci. SposOb ten stosuje sig dla poznania skutecznaci
' szczepionek ochronnych. Miano hcmaglutynacji jest nieco wyt-
sze u ozdrowiencow nit u os6b uodparnianych dostgpnymi
szczepionkami.
DoSwiedczalne pray uodparniania prowadzone w Turcji przez
Gotschlicha i wspolprac. (1940) doprowadzily do wniosku, te
pewniejsze zabezpieczenie przed zakateniem tularemig uzyskuje
sig przez uodpornianie tywyrn stab? zjadliwym zarazkiem nit
zabitym zjadliwym zarazkiem.
Autorzy belgijscy Nelis, Lafontaine (1953) utrzymuja te szcze-
. pienie zarazkiem zabitym nie wywoluje odpornoSci u ludzi
Tak wiqc badania nad wartokig rOinych szczepionek zabitych
i zwierzgt.
nie daly z.adowalajgcych wynikow. Dobre wyniki odpornoSciowe
otrzymaro natomiast w ZSRR pa zastosowaniu szczepionek ty-
w-ych. Fakt ten wywari duty wplyw.na osiggnigcia Ahr zwalczaniu
i zapoliieganiu tularemii.
Zywa nieijadliwa szczeiiionka radziecka
Gajski (1943) sporzgdzil pierwszq tywg, niezjadliwq i skutecz-
,
ng -szczep'onkg przeciw tularemii. Szczepionka ta odegraia duig
rolg w zapobiegantar-tula.remii -w ZSRR; byla ona wynikiem
? wieloletnich prac pajskiego i wspolprac. (1935-1-9-46).. SzCzepion-
305
20 Tularemth
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
ka wstrzYkiwana krOlikom i 6winkom morskim wywolywala
przestrojcnie ustroju i chronita je .przed zaka2eniem gmiertelnq
dawkq zjadliwego siczepu pateczek tularemii. Odpornoga ta
litrzymywala siq u krolikOw w ciqgu 3-6 miesiqcy. Pierwsza
proba szczepionki, wykonana na 50 ludziach, wykazala, ie wy-
wollije lagodny odczyn i sling odponioge. U 40?A ludzi szczepio-
nych stwierd'zono odczyn miejscowy (wratliwoge i bolesnae, za-
czerwientenie i obrzqk); u ludzi szczepionych spostrzegano od-
czyn ogOlny (nieznaczne podniesienie cieploty ciala, powiqksze-
nie Wqtroby, trwajqce 2-4 dni, powiqkszenie wqzlow chionnych
i gledziony). Zastosowanie szczepionki u ludzi mieszkajqcych na
terenach objqtych endemiq tularemii nia wykazalo w tadnym
przypadku nawrotu zjadliwaci szczepu. U 77?A ludzi szczepio-
nych wystqpowaly dodatnie odczyny alergiczno-skOrne.
Szczepionka Gajskiego stanowi niewqtpliwie due osiqgniqcie
w skali .4wiatowej. Dalszy postqp w dziedzinie czynnego uodpor-
nienia ludzi przeciw tularemii sfanowi siezepionka Elberta.
zjadliwe. paleczki tularemii, hodowane w grodowisku 103/4 zawie-
siny 26Itka jaja w roztworze fizjologicznym soli tworzq szczec
pionkq stosowang naskornie (podobnie jak krowianka). Sacze-
pionka Elberta stosowana naskOrnie chroni zwierzqta dogwiad-
czalne przed gmiertelnymi dawkami zja.dliwych paleczek tula-
remii, a u ludzi wywoluje powstanie odpornoki. Autor uwaia,
Ze wprowadzenie nask6rne szczepionki ma tu szczegolnie wane
znaczenie immunobiologiczne. Ujemng strong plynn.ej szczepion.-
ki Gajskiego i Elberta jest krOtki okres waZnoki szczepionki
(20 dni do 3 miesiqcy). W?szczepionce przechowywanej ile szyb-
ko nasterpuje obumieranie znacznej i1oci paleczek.
Fajbicz i Tamarina uzyskOi szczepionkq liofilizowang. Szcze-
pionka ta ma jeilen rok wainoki i cechuje siq niezmienng Silg
antygenowg.-
Szczepionka przeciwfularemijna stosowana. byia ? Szeroko
w praktyce przez radzieckg sluZbq zdrowia na terenach dotkniq-
tych tularemia.. Po probach wykonimych przez Gajskiego i,Kos-
rnaczewskiego (1944) na._50 Judziach szczepionych sprawdzono
szczepionkq na wiqkstym materiale w Jatach 1944 Tli9-46--(qa- jikt
wspolprac.). -Pray te wykazaly zupelng nieszkodliwok szcze-
pionki F du2e wlasnoki immunogeime. Elbert,,Tinkler, kiczkowa
366
tin. zastosowali szczepionkq plynnq w 24 miejscowogciach ende-
micznych. U 98-990/0 ludzi szczepionych naskornie spostrzegano
odczyn miejscowy, u 200/0 powiqkszenie okolicznych wqzlow
chtonnych. U niektorych ludzi wystqpowala zwyika cieploty cia-
ta 37,2-37,8? w ciqgu 1-2 dni. Nikt z ludzi nie przerwat pracy'
w zwiq7ku ze szczepieniem. U ludzi szczepionych stwierdzono
zjawianie siq zlepnikow (1/80-1/320) i stanu alergii. Dane staty-
styczne wykazaly, ie zachorowalnoge spada 6-8-krotnie w gru-
pach ludzi szczepionych w porownaniu z ludimi nie szczepio-
nymi.
Sjelezniewa (1946) stosowala suchg szczepionkq liofilizowang
u ludzi zamieszkalych w rejonie, w ktOrym od lat 9 rokrocznie
notowano przypadki tularemii. Po przeszczePieniu 92,80/0 ludzi
stwierdzono, ie wgrOd nich zachorowalo na tularemiq zaledwie
0,0048?A, nie szczepionych za 17,8?/o. U ludzi szczepionych
stwierdzano alergiq oraz dodatni odczyn zlepny, ktory wygasal
do 6 miesiqcy.
Majski (1953) wykonal badania dotyczgce dziaia-nia iywej, nie-
zjadliwej szczepionki przeciwtularemijnej (plynnej i liofilizo-
wanej); badania przeprowadzono na terenach dotkniqtych tula-
remig zwierzgt i ludzi. U wiqkszoki szczepionych zjawiajg siq
na 4-5 dzien po zastosowaniu szczepionki.zmiany odczynowe
w miejscu wstrzykniqcia; czasem zjawiajg siq one poiniej (6-8
dzien) lub wcz6niej (2-3 dzien) u ludzi z przebytg tularemia..
Sg to zmiany nastqpujgce: obrzqk, rumien, pqcherzyki w miejscu
szczepienia, zamieniajgce siq okolo 10-15 dnia w krosty. U ludzi
szczepionych sposobern naskornym spostrzegano w 3404 powiqk-
szenie wqzlow chlonnych. Ponadto spostrzeganp podhiesienie
cieploty ciala, bole glowy, oslabienie itp.
U ludyi z przebytg tularemig spostrzegano po szczepieniach
podniesicnie cieploty ciala.
Zjawisko to jest wynikiem :uczulenia -na alergen. tularemijny
w wyniku przebycia choroby.
Porownanie dzialania suchej szczepionki liofilizowanej'
- nej Wykazat-o-wyiszok pierwszej. Byl-a_ona_w cyou roku zdatna
do uZycia, Wywolywala u 93,50/0 dodatni odczyn tular-
- a u 730/0 dodatni odczyn zlepny. Szczepionka plynna o. wainaci
20*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
307
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
do 8 tygcdni wyWolywala odczyn alergiczny u 38?/3 szczepionych.
Szczepion.kq suchq wyprobowano potem w-rejonach zagroionych
tularemiq. W jednej miejscowo?ci zaszczepiono 103 ludzi, stwier-
dzajqc dodatni odczyn z tularynq u 96 ?sob. W innych miejsco-
wo?cjach zaszczepiono 707 ludzi doroslych.i 432 dzieci. U wszyst-
kich jednym miesiqcu spostrzegano dodatni odczyn tulary-
nowy. S7czepioriki wysuszone i plynne wykazaly w tym badaniu
nastqpujelce wyniki odczynu tularynowegO:
Szczepionka wysuszona
Szczeplionka ,plynna
100/0
=
(?)
44?/o
=
(?)
29?/o
=
(+)
203/o
(? )
310/o
=
(++)
210/0
=
30?/o
=
(+ + +)
15?/o
=
(++
+)
W grupie, w ktorej zastosowano szczepionkq wysuszonq, mia-
no odczynu zlepnego wypadalo w granicach 1/20-1/80, w gru-
pie drugiej za? 1/10-1/20. Wyniki.badan ludzi szczepionych
wysuszonq szczepionkq w 3 118 miesiqcy po zaszczepieniu przed-
stawia tabela 25.
Tab ela 25
Czasokres
Odczyn tularynowy
zbadano
os6b
odczyn
wystqpil
u osOb
(?)
?/o odczy-
now
(+)
3 mtesiqce
92
83
91
1.8 miesiqcy
74
55
78,5
Odczyn zlepny
zbadano
osOb
odczyn
wystqpii
u osob
(+)
010 odczy-
now
(+)
61
19
49
6
81,5
68,5
Badania ludzi szczepionych W. 24 Miesiqce potem wykazaiy
okoio 900/0 dodatnich odczynOw: alexgicznych (szczepionka wy-
suszona i 64% szczepionka plynna).
Skuteczno.?6 szczepionki tularemijnet byla w ZSRR
_ _
nie potVerdiona badaniami terenowymi. Majski przytacza r.n. in.
co nastqpuje: ?Przeszukujqc sterty i stogi w rejonie zagrotonym
.
stwierdzono w nich wiele myszy. W jednym stogu ? wykryto
308
myszy zakatone paledzkq tularemii. Omloty tego stcigb..z.bota.
rozpoczqto wczegniej. Bralo w nich udzial 37 ludzi; 3 osObjr z'a-
chor6waly w ciqgu 3-5 dni na tularemiq. W grupie tych 37 ludzi
22 osoby byly przedtem szczepione wysuszonq szczepionkq, 4 za?
ludzi Chcrowalo dawniej na tularemiq. W grupie szczepionych
i z przebytq tularerniq nikt nie zachorowal; w grupie pozostalyth
rolnikow (11) zachorowalo 5 ()sob."
Na terenie ogniska endemicznego tularemii na .Syberii 'Eachod-
niej Ma.kow, Samarowa i wspolprac. zbadali 2087 osob; -w?rod
ktOrych u 1134 stwierdzono dodatnie odczyny alergiczne I zfepne
- jako dowod przebytej tularemii. Spogrod 953 os!5b z odczyneni
. ujemnym 598 osOb poddano szczepieniu, 355 OsOb za? stanowiio
grtipq*kontrolnq. Wkrotce potem, w jesieni, zachorowalo na tula-
remiq 58 osob, jedynie w grupie osob nie szczepionych. W grupie
o-sob szczepionych nie bylo ani jednego przypadku zachorowa-
Podobne wyniki zapobiegawcze notowano w rotnych obsza-
nia.
rach tularemijnych. Wszyscy badacze pOtwierdzajq duiq sku-
tecznc.,?t szczepionki.
Stosowanie radzieckiej szczepionki przeciwtularemijnej
I. Odpcwiednie instrukcje Ministerstwa Ochrony Zdrowia
ZSRR zawierajq nastoujqce wytyczne w sprawie stosowania
szczepionki przeciwtularemijnej: ampulki zawierajqce wssuszo-
nq szczepionkq wypeInia siq jalowq wodq destylowanq wedhig
danych 7awartych na etykietce. Przez wstrzqsanie uzyskuje siq
rOwnomiernq zawiesinq paleczki tularemii. Szczepionkq .uplyn-
nionq przygotowuje siq na ?wieto; w tym stanie mote ona pozo.-
stat tylko 12 godzin.
IL Skorq na plecach (gOrna 1/3) przemywa siq alkoholem i ete-
rem. Nasteepnie pipetkq ocznq nabiera siq nieco szczepionki i na-
ndsi na skorq w 2-3 miejscach w odleglo?ci 3-4 cm od siebie.
katoly taki punkt pinvinien miee dlugo?a 1 cm i szerokoge 0,5 cm.
Za pomocq skaryfikatora wykonuje siq w rr,iiejscu naloienia
szczepionk1--na-cieccie sktry_diugo?ci 1-2 mm; nie powinno byt
przy tym krwi w postaci wylewu, natoraiast- powlarca om--,,ukaza.e
siq w postaci mal-Tch kropelek. Nastunie wciera siq tre?a szczel
?
"3'0
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
pionki I czeka sig at do calkowitego wyschnigcia. (10-15 min.),
Skaryfikator powinien bye kaidorazowo wyjalawiany,
III. W wyniku szczepienia zjawia sig odczyn miejscoWy i ?gel-
ny bez upoAledzenia zdolnogci do pracy. Odczyn miejscowy
wystgpuje poczqwszy od 4 do 8 dnia. Do tego czasu zadrapania
nieznacznie puchnq, sq zaczerwienione, swgdzqce. Wzdlui linii
zadrapaii tworzq sig guzki, -ktore zamieniajq sig w pgcherzyki
wielkoAci ziarna prpsa, otoczone obwodkq reiowq. Czasem
pgcherzyki te zlewajq sig. Niekiedy wokolo tego powstaje silne
zaczerwienienie skory, ?rednicy 1-2 cm. Na 8-15 dzien pgche;
rzyki lirzechodzq w krosty, obrzqk skorny w tyrn miejscu zat
nasila sig. Po 2-4 dniach (10-19 dzien po szczepieniu) krosty
pokrywajq sig ,strupkami. Odtqd zmiany miejscowe cofajq siq.
Czasem w 10 dniu pgcherzyki znowu powstaja i cofajq siq.
W 10-15 dniu tworzq sig niekiedy pojedyncze pgcherzyki na
skorze, ale dalej od miejsca wprowadzenia szczepionki. W poje-
dynczych przypadkach spostrzega sig w 8-15 dniu bolesnogo
i powigkszenie okolicznych wgzlow chlonnych. W przypadkach
odczynu ujenmego w miejscu szczepienia powstaje tylko odczyn
urazowy, ktory znika w ciqgu 2 dni. U ludzi z przebytq tulare-
miq stwierdza siq czgsto odczyn alergiczny w postaci obrzgku, za-
czerwienienia, trwajqcy 3-5 dni. Odczyn ogolny wystgpuje
rzadko, wowczas spostrzega sig oslabienie oraz nieznacznq zwyi-
kg cieploty ciala.
IV. Luclzie szczepieni pozostajq pod kontrolq lekarskq; miej-
sce szczepienia jest badane w 8 i 15 dniu od zaszczepienia. Prze-
ciwwskazanie dla szczepienia przeciwtularemijnego stanowiq:
ostre choroby zakaine, niewyrOwnane wady serca, stany char:
lactwa, clgikie schorzenia narzqdew wewngtrznych, czynna grui-
lica, niedorozwej, choroby wgzlow chlonnych i druga pa-Iowa
Due znaczenie ma sprawa rewakcynacji. Szczepionka WY;
suszona daje u ludzi odpornoge trwajqcq bkolo 3-4 lat (czasem
do 7 lat). Rewakcynacjg stosuje sit u ludzi wykazujqcych zanik
do d a tn i ego odczynu alergiczn_.ego_ z tulary-nq_. _Rewalscynacja
woluje u ludzi odczYny miejscowe, rzadziej ogolne i na. ogel
slabsze aniieli przy pierwszym szczepieniu.
310
?
B. POSTgPOWANIE WETERYNARYJNO-PROFILAKTYCZNE
Kontrola mirowotnaci zwierzqt hodowlanycli
Z punktu widzenia epizootiologii tularemii rozreinia si na:
stgpujqce obszary:
1) obszar epizootyczny, w kterym wykryto rezerwuar zarazka,
jak rowniei warunki dla rozwoju gryzoni i stawonogow,
2) obszar warunkowo Wolny od tularemii, w ktorym znalezio-
no gryzonie i stawonogi nie zakaione paleczkq tularemii, lecz
stwarzajace potencjalne mo1iwoci zakaienia sig tularemiq,
3) obszar wolny od tularemii, w kterym nie ma stawonogew,
.przenoszqcych tularemig, albo tei nie ma rezerwuaru tularemii,
ale stwaizajqcy warunkow dla .masowego rozplemu gryzoni
i stawonogow.
Lekarze weterynarii lub felczerzy sprawujq kontrolg zthowot-
- nogci zwierzqt w gospodarstwach hodowlanych. Polega ona na
rejestracji przypadkow zachorowania zwierzqt i przypadkow-
padnigcia na skutek tularemii, kontroli rozplemu gryzoni i dyna-
miki tego procesu na pastwiskach, wypasach, lenych, woko-I
wodopoAw; polega ona rewniei na kontroli stanu zakleszczenia
zwierzql- domowych.
Wszystkie zwierzqta hodowlane znajdujqce sig na obszarze za-
grotonyrr tularemiq sq poddawane okresowej kontroli wetery-
naryjnej. Kontrola ta dotyczy owiec i jagniqt, gwin, bydla, koni,
psow i kotow, zwierzqt futerkowych, gryzoni hodowlanych
i ptactwa domowego. Zwierzgta sq badane klinicznie, serologicz-
nie i za pomocq odczynow alergicznych. W badaniu klinicznym
szczegolne znaczenie ma stwierdzenie stanu wgzlow chlonnych
I rnierzenie cieploty ciala. Zwierzgta padle sq sekcjonowane i ba-
dane bakteriologicznie. Sekcja zwlok zwierzqt podejrzanych
o tularemig odbywa iq z pelnym zabezpieczeniem tylko na grze-
bowisku. Glqboki del, posypanie zwlok wapnem, zakrycie grze-
bowiska zapobiega przedostawaniu sig psew i wilkow' oraz roz-
noszeniu padliny iakaionej paleczkq tularemii. Sekcjg wykonuje
wylqcznie lekarz weterynarii lub felczer przestrzegajqc przepi-
_ -sew 1.111p, ? .
Niedozwolone jest dopuszczanie do gekcji.-2Wlok -osob- &Roza- - -
personelu weterynaryjnego.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
311
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
?Nosicielstwo palecal'd tuiarem. wykrywa sie u zwierzqt gosA-
darskich za,pomoca odczynu zlepne5o: i odczynu alergiczno-
skornegn -z fularynq. Zwierzqta chore na tularemig sq ndtych-
nilast iisttwarie-z hodowli i zabijane na .grzebowisku oraz glqhoko
zakopywane wraz ze skorq. Zwierzeta bekce bezobjawowynii
n6sicielami pateczki tularemii-powirmy bye odosobnione w i2o-
latorium i w miarq moinoki przekazywane na uboj. Miqso,ilsk67
ry takich zwierzqt nadaja. sie do uZytku pa wyjalowieniu.--gb61
takich..zwierzat odbywa sig 'w oddziale sanitarnym rzeini. Ro4
bouncy rzeini dokonukCy uboju powinni bye pouczeni o pit&
pi-SaCh bhp i-zaopatrzeni w odziei e?chronnq, buty gumowe, r4ka-
i'oe itp. Miejke uboju jest dokladnie odkatane. W pomieszczet
niach -die zwierzqt i w obejkiu gospodarskim przeprowadzaria
jest dokladna dezynfekcja, deraiyzacja i dezynsekcja, dotyczylo .
rOwnie2- studzien i wodopoj6w. Gospodarstwa, w ktorych stwier-
dzono tuiaremiq zwierzqt, sq znakowane napisami ostrzegawckyl
nil. Wywoz zwierzqt, miesa, welny i innych grodkow pochodie-,
nia zwieizecego jest niedozwolony bez specjalnego zezwolenia
nadzoru sanitarno-weterynaryjnego. Personel obslugujacy zwi&:
rzqla-gospodarskie (oborowi, dojarki, masztalerze, .pasterze;
owczarze itd.) jest zabezpieczony przed zakaieniem :tularemia
wedlug wyZej opisanych przepisovr bhp. Sprowadzane do kraju
zwierzeta wjaZliwe na tularemie, welna, skory i miqso powinny
bye zaopatrzone w certyfikaty zdrowotnoki- z zaznaczeniem, Jie
obszar, z ktOrego zwierze.ta lub produkty zwierze.ce wywiezion-o;
.jest woh: y od tularemii.
Konfrola miesa, mleka, skor i welny na obszarach tularemijnych
KontrOla miesa i mleka powinna na obszarach zagroionych
tularemia obejmowaa_rownie2 badanie Zywca i miesa oraz mle-
ka w kielunku tularemii. W badaniu takim stosuje,si4 posiewy,
szczepienie zwierzqt 'i odczyn termoprecypitacji. Badaniu podie-
ga miqso wolowe, wieprzowe i zakcze (mieso. dziczyzny).
Mies() pochodzqce od zwierzqt chorych na tularemie jest nisz-
czone. Ivileko.pochodzace ad krOw i-owieclVykaiujacych dodat-
fife odczyny serologiczne i alergiczne powinno bye badane bakte-
riologicznie. Mlek6 nie wykazujqce w takich przypadkach f)ale-
12
tzek-tulareznii nloie bye dopuszczone do spoiycia lub przetwor--
stwa -dOpiero pa dokladnym przegotowaniu. Weine z rejonow
dotkniQtych tularemiq moina wywozie:
4%1)6 przeprowadzeniu przed strzyZq calkowitego odkleszcze-
Ida owiet., _
b) -po zapakowaniu welny do- calych, nie dziurawych workow,
c) po wytepieniu gryzoni w skladach i 4-miesiecznym przecho-
wywaniu welny.w.warunkach pelnego zabezpieczenia przed gry-
zoniami.
Kontrola ekolOgiczno-zoologiczna- i. epizootiologiczna rolplemu
i wgdrowek gryzoni oraz tabiegi agrotechniczne
Niezmiernie watnym zadaniem profilaktycznym jest systemat
yczna kontrola ekologiczno-zoologiczna i epizootiologiczna
rozplemu - i wedrOwek gryzoni. Nasilenie rozplemu malych ssa-
kow, glervvnie gryzoni, gatunki wystepujqce w danej okolicy i ru
chy populacji mysich ? to wane wskainiki patencjalnych moi-
epizootiologicznych i epidemiOlogicznych na obszarach
zagroionych tularemia.. Obserwacje ekologiczne dotyczq stosun-
kOw biotopowych, .meteorologicznych, hydrologic-znych, naslo-
necznien'.a itp. Obserwacje zoologiczne dotyczq roinorodnoki
gatunkowych malych ssakow, Srodowiska polnego, wodnego,
leSnego I osiedloNvego. Obliczenie iloki nor mysich przypada-
jqcych na 1-ha ziemi (pol ornych, lqk, pastwisk, nieuZytkow,
ugoroi.v, zagajnikow i lasu) oraz liczebnoki miotow w norach
stan.owi obraz rozplemu mysiego. Obserwacje tego rodzaju pro-
wadzi si& sad wczesnej wiosny do poZnej jesieni, lacznie z obser-
wacjq ruchu gryzoni i ich migracji ku osiedlom ludzkim, ster-
tom, stogom. Odlowy malych ssakOw pozwalajq na dokonarde
badan bakteriologicznych i biolbg;cznych w kierunku tularemii.
Ujawnienie epizootii tularemii w populacji-gryzoni albo przy-
padkow nosicielstwa pdleczki tularemii wLrod gryzoni myszowa-
tych jest wskazaniem do energicznej akcji odmyszania i odszczu-
rzarda w polu__Loqiedlach ;?-?_iejskich. Dlategc, zachodzi koniecz-
nok przekazywania do zakladow ?higieny weterynaryjnej gry-
zoni padlych, chorych lub podejrzanych o zakaZenie tularemiq.
Czynnikiem decydujqcym w ograniczenin rozplemu gryzoni sq
313
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
_
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
zabiegi agrotechniczne przeprowadzane rownoczegnie z ak.c)q-
sluiby zdrowia i slutby weterynaryjnej, celem ktorych jest likwl-
dacja ognisk naturalnych i osiedlowych tularemii. Bfaki i
dciciqgnigcia w pracy slu2by agrotechnicznej wywierajq ujemny
wptyw na sytuacjg epizootiologicznq i epidemiologicznq, jeAli
chodzi o tularemig (i hum zakalenia odzwierzgce). Braid te by-
wajq nastgpujqce:
a) pozostawianie ugorow i nieuiytkow w polu,
b) rozrost chwastow polnych,
c) niedokladnoge orki i bronowania,
d) pozcstawianie w polu zbot i innych kultur oraz niedoklad7
noga sprzqtania zbiorow,
d) pozostawianie w ciqgu dtugiego czasu stert i stogow w polu
bez zabPzpieczenia przed gryzoniami,
e) rozsypywanie ziarna i siomy pa- drogach,
f) brak porzqdku na podwOrzach w gospodarstwach wiejskich
I brak zabezpieczenia stodol przed gryzoniami,
g) braki czystoki i zabezpieczenia studzien i wodopojow,
h) brak naleiytej uprawy tqk i pastwisk,
ij niewystarczajqca walka z gryzoniami i stawonogami.
Wymicnione tu braid porzqdku agrotechnicznego w gospodar-
stwach.paristwowych i spOldzielczych oraz chlopskich przyczy-
niak sig do rozplemu gryzoni i stawonogow oraz ich wgdrOwld,
w zwiqzku z czym sprzyjajq wybuchom epizootii i epidemii tula-
remii.
Siutha agrotechniczna ma w tym zakresie do spelnienia bar-
dzo wa?r.e i aktualne zadania. Chodzi tu o na1e2yte uporzqdko-
wanie gospodarki domowej i podwerzowej, gospodarki polnej
i legnej. Pomieszczenia siu2qce dla skladowania ziarna, mq1d,
kasz, otrqb, siomy winny bye zabezpieczone przed dostgpem gry-
zoni. Sciany, podlogi, dachy i drzwi tych pomieszczeri powinny
bye wohie ad szczelin i dziur. To .samo dotyczy okien. W razie
duiej liczby gryzoni myszowatych naleiy te sklady otaczae ro-
wami o gigbokogci 60 cm, szerokoci 50 cm (ryc. 42). Zebrane
podczas c zyszczenia tych pomieszczeri iecje i padle gryzonie
trzeba spa1a. Na obsiarach-t-ularem'jnych martweriOnie?przet
kazuje s'g do zakladow higieny weterynaryjnej celem przepro:
wadzenia badari w kierunku tularemii. ,
61.4
?
Ziarno przechowywane w skladach powinno bye dokladnie
przetrzqsane I uwalniane od gryzcni. Pasza objgtogciowa w go-
spodarstwach zagroionych tularemiq musi bye rowniei zabez-
pieczona przed gryzoniami. W razie zauwa2enia myszy naleiy
paszg przetrzqsnqe, padle gryzonie zagspaliC. Dutq uwagq naleiy
'
?;- N2k?.3A '
????
4-??
t ? t
????????????????
; ".**/?..;.*??? *qr.. j'i 4.1 TrittV.. ? ???-?-?
711
t 1
e .1'ii.- 2
4.1q4,
I.' 11-'4.14 ?
t ,
9' 1;
*
; ? 4 ? :?%`. ? -
.4 if:.
.e.?7
? . .
?
- ?
P.T;-::F:7:)Tcu,di:;;Tl;44,,Tee;!!1767,4
? ? 7
//?._ -Atm I
1
.1 ?
'14- if.
I4.; ti
1 .'?
* 4
I.
e" ? ,
I.
113S7:4?.. 4.4L-? _
Ryc. 42. Ochrona stogu przed gryzoniami (Kaminski).
zwrocia na transport grodkOw pochodzenia roglinnego z obsza-
row tularern&jnych. Wagony przeznaczone dla ?przewozu ziarna,
mqki, kasz, otrqb, siomy, .siana i innych grodkow roglinnych po-
winny bya uszczelnione celem zabezpieczenia ich przed gryzo-
niami. Przed rozladowaniem wykonuje sig dokiadne oczyszcze-
nie i orlkatenie. W czasie postoju wagonow nie wolno przysta-
wiae do nich desek i drabin, pa ktOrych gryzonie polne i do-
mowe mogq sig przedostawae do wngtrza. Wagony nie powinny
dtugo stae z towarem. _ ?_
Duie zadania w tym okresie przypadajq paristwowym oftodkom
maszynowym. Mechanizacja i chemizacja rolnictwa przyczynia
'sig coyaz bardziej do szybszego usuwania wymienionych tu
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
315
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
brakow i zaniedbari oraz 'do p`odniesienia na-wysoki poziom -agro-
techniki.
-; Dute ..zadania przypadajq rOwntet stutbie melioracyjnO-wod:-
nej. Naprawa starych, a czqstokroezaniedbanych urzqdzeli melicii-
racyjnych i budowa nowYch :sprzyezYnia siq poWatnie .do pd-
prawy s? tuacji agrotechnicznej, a 'tym samym tworzy warunki
niekorzystne dla masowego .rozplemu gryzoni i rozprzestrzenia-
nia siq epizootii tularemii. Slutba zdrowia na wsi jest inicjato-
rem tych dzialan i ugwiadarnia agrotechnikow o watrioAci tej
sprawy dla tdrowotnogci pulilicznej na Wsi.
, Kontrola epizootiologicina stawonogow
W okolicach lesistych i przyieSnych konieczna_ jest kontrola
stanu rozplemu stawonogow. Poczqwszy od maja at do jesieni
niezbqdne sq obserwacje:nad pojawem kleszczy oraz lowienfe
ich dla celow rozpozpaWczych. Lowienie kleszczy odbywa sq
na skorze bydla rogatego, koni i owiec, wypasajqcych siq na
terenach zagrotonych tularemiq; zbior kleszczy odbywa siq za
pomocq ,Ilaneli, ktorq przeciqga _sis miqdzy krzakami zarogli,
przyleinych zagajnikow i w lasach lub na polanach. Tego ro-
dzaju kontrola przyczynia siq do stwierdzenia:
a) stopnia zakleszczenia zwierza,t,
b) mascwoki pojawu kleszczy na roSlinach,
c) gatunkOw kleszczy,
d) stanu zakatenia kleszczy paleczkq tularemii.
Stan zakatenia kleszczy bada siq dwoma sposobami:
a) przystawiajqc kleszcze do skOry Swinek morskich,
b) mia2d2qc je i badajqc masq bakteriologicznie oraz irze-
szczepami na myszach bialych.
? W Slad za kontrolq epizootiologicz:nq stawonogow prowadzona
jest akcja. dezynsekcji.
Deratyzacja ? i. dezynsekcja
Historia epizOotik i epidemii tularemii pochodzenia mysiego
na wsi w ZSRR, Rumunii i innych krajach daje przyklady
roz-
zaorate.,nie- tularernicritich-raget:wiej-
.
Przytoczymy dane epidemiis opisanej przez Chat-eniewiera
316
(1940---1941) w okrqgu stawropolskim. W roku 1938 zanotowano
tu epidemiq tularemii, po czym do r. 1940 przypadkow zachoro-
wa?nie stwierdzano.
W roku 1940 wiosnq_i latem zauwatono masowy rozplem gry-
zoni na polach i lqkach. Stwierdzcno wowczas okolo 220 sztuk
myszy na 1 ha ziemi. Tego roku jesieniq liczba nor mysich na
1 ha doszla' do 100 000. W jednej wsi w ciqgu jednej necy zlo-
wiono putapkq 240 myszy; w. stodele jednego chutoru naliczono
150 padlych myszy w ziarnie, w nastqpnym za S dniu 80 ?sztuk.
Z jednego skladu?zbota wywieziono 12 taczek myszy. W jednym
rejonle tego obwodu zniszczono 74 centnarow myszy (w N?vyniku
10-dniowego odmyszania). Paleczkq tulareniii stwierdzono:
24 razy u szczurow, 16 razy u myszy polnych, 10 razy u zajqcy,
3 razy, u chomikow oraz u *wilkOw, lasic, myky leSnych, psow,
kotow, owiec, kur,- golqbi oraz u kleszczy. Nastqpnie paleczkq
tularemii Wyosobniono 18 razy z wody, 1 raz z chleba, a take
z mqki, kasz, ziarna, stwierdzono jq na owocach, slonecznikach,
.papierosach. W jednym kolchozie zanotowano w ciqgu 10 dni?
1000 robcczodni absencji chorobowych na skutek tularemii. Dane
te wskazujq, jakie straty mote wywolaa tularemia pochodzenia
mysiego. Stqd wyjqtkowa wainoSe badania rozplemu gryzoni
i akcji odmyszania.
Na obszarach zagrotonych tularemiq nalety prowadzia piano-
we i systematyczne zwalczanie gryzoni polnych i tyjqcych w do-
,mostwach (odmyszanie, odszczurzanie) oraz niszczenie stawono-
Ow. Jest to glowne zadanie w walce z epidemiq tularemii. Osiqg-
niqcia tej walki .zaletq ad dokladnoki wykonywania tych zabie-
gow. Wykonanie tych zabiegOw naleiy do slutby zdrowia przy
wspoldzialaniu ze slutbq weterynaryjnq i agrotechnicznqt
Wspolpraca taka jest konie-czna ze wzglqdOw sanitarno-zdro-
wotnych i gospodarczyeh. Czynnikiem zalecajqcym tq .akcjq
i kontrolujqcym jest paristwowa inspekcja sanitarna.
Zwalczanie gryzoni polnych
Sposoby chemiczne polegajq na stosowanin. taffutyeri-pitynqt-
i Srodkow gazowych. Wymienimy najwaniejsze z nich (Kamin-
ski, 1947).
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
317 '
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
F o sf or e'k cynk u. Dziala zabojczo na wszystkie ga,-
tunki gryzoni; szczury ging w ciggu 6-12 godzin, myszy do 6 go-
Zatrute ziarho przygotowuje sig w dwojaki sposob:
'a. Pszenicg lub pszenicg z ,Zytem suszy sig
w temp. 60-70? w ciggu 2 godzin. Nastgpnie wsypuje sig do
zaprawiarki i na ka2cle 100 kg ziarna daje sig okolo 1 kg oleju
rzepakowego lub lnianego, miesza sig, po czym dodaje sig 1,5 kg
fosforku cynku i znew miesza sig dokladnie. Ziarno takie nie
traci wlasnoSci trujqcych i jest chgtnie spoZywane przez gry-
zonie.
b. Ps z enicg wsypuje sig do kotla, zalewa sig takq' ilogcig
wody, aby 1/3 czgge ziarna byla zanurzona w wodzie. Nastqpnie
gotuje sie ziarno pod przykryciem a2 do wrzenia, odcedza, prze-
sypuje do skrzynki i dodaje na 100 kg ziarna 1,5-2,0 kg tru-
cizny. Ziarno takie nie mo2e bye dingo przeehowywane.
Zatrute ziarno rozklada sig ly2kg jak najg1gbiej do nor
ci do 0,5 g na 1 nor. Niezaleime od tego rozklada sig ziarno
'w pustakach lub rurach drenowych na polu.
Arsenin so du (Na3As03) jest bialoszarym proszkiem, roz-
puszcza sig w wodzie. Jest bardzo sling truciznq dla ludzi i zwie-
rzgt. Do zatrucia jednej myszy wystarczy 1 mg lub 2-3 zatrute
ziarna. Varno zatruwa siq nastgpujgco: w naczyniu drewnianyin
lub 2e1aznym sporzgdza sig roztwor arseninu sodu biorgc na
ka2dy liti wody 50 -g preparatu. W tym roztworze.miesza sig
pszenicg, kukurydzg lub inne ziarna zbo2owe, tak aby ziarna.
byly calkowicie zanurzone w plynie. W miarg wchlaniania sig
trucizny dolewa sig nowych porcji roztworu arseninu sodu. Ziar-
no naleiy przetrzymaa w tym roztworze przez 24 godziny, mie-
szajgc co 3-4 godziny. Nastgpnie ziarno suszy sig. Na jedng
norg daje sig glgboko do Srodka 0,5 g ziarna (ponad 10 ziarn).
Trutkg kladzie sig jedynie w norach, w ktorych stwierdzono
myszy. Dia nornikow, ktore karmig ,sig najcherniej zielenizng,
przygotowuje sig zatrutq marchew.
Nasz przemysl chemiczny przygotowuje gotowe ziarno zatrute,
tzw. arwiko-ziarno. Jest to pszenica zatruta fosforkiem cynku,
zabarwiona .na. kolor fioletowaszary , ?
Podane tu Srodkf chemiczne sq sil?ymj truciznami, wywolujg-
cymi Amiere wszystkich gryzoni.?Zachodzi jednak zawsze ob"awa
318
zatrue ludzi i zwierzgt, dlatego wpnagane sq szczegolne grodki
ostro2noki.
o dkiem g az o wym sq gwiece gazowe lub dymne,
stosowane z dobrym skutkiem do tgpienia wszystkich gryzoni za-
rOwnO w polu, jak i w 'zabudowaniach. Po zapaleniu gwiecy
i umieszczeniu jej w aparacie wylct aparatu, ktorym wydala sig
trujgcy dym, umieszcza sig w wylocie nory. Swieca taka pall
sig okolo 20 minut i wystarcza do wytrucia gryzoni w okolo
10 norach,
Srodkiem biologicznej walki z gryzoniami polnymi sq hodowle
bakterii mys2.obojczych. ?Hodowlg takg przygotowuje. ze szczepu
Salmone'ia Danysz (Instytut Pasteura) Panstwow-y Instytut We-
terynaryjny w Pulawach. Szczep ten, wyprebowany w Instytucie
Pasteura, jest- chorobotworczy dla gryzoni myszowatych, a dla
innych zwierzgt i ludzi jest niezjadliwy. Wading instrukcji Paii-
stwowego Instytutu Weterynarii srodek ten stosuje si w spo-
sob nastgpujgcy: butelkg 1-litrowg zawierajgcg hodowlg salnao-
neli wstrzgsa sig silnie, po czym calg zawartoSe wlewa sig do
2-litrowego naczyriia glinianego, w kterym umieszczono. 1 kg
ziarna uprzednio zagotowanego i przecedzonego. TQ czynnoSa
wykonuje sig rano, po czym na 6-8 godzin ustawia sig naczynie
w chiodzie, z dala od dzieci i zwierzgt. 0 znlierzchu, w dzien po-
godny i suchy, przy temperaturze powyiej 0? wklada sig lyikg
ziarno zakaione jak najgigbiej do nor i w miejscach, w ktorych
sig spostrzega hajwiqcej myszy, w odlegloAci okolo 2 km od
osiedli. Przyngtg wyklada sig wzdiu2 miedz, na brzegach lasow
I zarogli o.raz p?l nieuprawianych, na skarpach rowdw- i nasy-
pow. Na 1 ha pola przeznacza sig 11 hodowli bakteryjnych. Naj-
lepszq porg tgpienia myszy jest wczesna wiosna, po zejgciu po-
krywy Anieinej, oraz poina sucha jesieri, przed nastaniem mro-
zow.
Niemniejsze znaczenie mak sposoby gospodarcze. Zasadni-
czym waiunkiem twalczania myszy polnych jest niedopuszczanie
do utrwalenia iCh bytowania w norach, w ktorych gromadra za-
pasy i rozmna2ajg sig. Skuteczn-ym Srodkiem zwalczania myszy
jest upraw-a echaniczna roli, paiitywki po zbiora.ck-z-aorywa-
nie odlogow, nieu2ytkow, staranna uprawa lqk i pastwisk, pra-
widlowy 'plodozmian z dutym udzialem okopowych oraz syste-
319.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
'
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
m'atyCzne zwalczanie chwastO.w. B.ardzo watne-.sq takie zabiegij
jak sprza.tanie p.61 z resztek poiniwnych, starej slomy, chwastow;
palenie ich lub kompostowanie. ? -
Sz.czegolnq uwage naleiy zwrocia, na miejsca gromadzenia
zbiorow w polach (sterty, stogi, kopce): Miejsca te zabezpiecza
?iQ
pried myszami za pomocq rowkow o szerokoSci okoIo 40 cm
I glebokegoi 50 cm. Sciany rowka powinny bya ukogne? tak aby
szerokoSe rowka na dnie byla wiqksza od szerokoSci wylotu.
W odsterach co kilkanaScie metrOw wykonuje siq na calej po-
wierzchni rowka stu.dZienki lub wkopuje sie pionowo rurki dre-
nowe (pustaki) i umieszcza wewnqtrz nich trutki. Podobne rowki
kopie sic?. wzdlui drog, ktorymi ?myszy wqdrujq.
Z innych sposobow stosuje siq pulapki (w polu na dnie row-
kow, w stertach, na skarpach drOg i rowow, w spichrzach).
Do tqpienia suslOw, chomikow i karczownikow nadajq siq naj-
lepiej Swiece dyrnne. Systematyczna i planowa walka z plagq
gryzoni wymaga czasem rownoczesnego stosowania kilku metod,
w ten sposob uzyskuje siq najlepsze wyniki. Stosowanie jednego
tylko sposobu lub niedokladne prieprowadzanie akcji tqpienia
gryzoni nie daje nale?iytych wynikow i zniecheca robotnikow
do dalszej systematycznej walki. Walke t naleiy prowadzie
moiliwie rownoczegnie we wszystkich gospodarstwaai danej
wsi lub gminy (Kaminski). Tqpienie gryzoni rozpoczyna siq w ich
siedliskach zimowania (rniedze, koniczyska, odlogi i nieuiytki
przylegajqce do poi upraiknych, skarpy row6w), zanim gryzonie
nie przeniosly siq na oziminy i inne uprawy. W miarq jak na
polach ukazuje sie wiosnq mloda roglinnoSe, trutki tracq coraz
bardziej swe znaczenie w walce z gryzoniami.
Zwalczanie gryzoni w.iabudowaniach gospodarSkich
Do tqpienia szczurow i myszy w zabudowaniaCh gospodar7
skid!. stosuje sie nastepuja...ce trucizny:
1. Pasta sporzqdzona na fosf.orku. cynku.
Trucizriq te w i1oci 1.00_a miesza sie z :250. g gothwan-y-ch
niakOw, miqsa siekanego, odpadkow kuchennych i in. z dodat-
kiem tluszczu albo smaruje sie .niq kostki chleba. Przynete roz-
320
klada siq'w miejscach wystqpowania gryzoni. W podobny spos6b
stosuje siq preparaty talowe.
2. W q gl a n baru (BaCO3) jest to bialy proszek, nieroz-
puszczalny w wodzie, pozbawiony zapachu i smaku, nie odstra-
szajqcy aryzoni. Jest to Srodek o umiarkowanych wlaciwoAciach
trujqcyth, wohlo dzialajqcy.
3. C e.b'u la mor ska (Scilla maritima rubra) jest bardzo
skutecznq i nie odstra:szajqcq gryzoni truciznq.
Ludzie biorqcy udzial w deratyzacji powinni przestrzegae na-
stepujqcych zasad ostrotnoSci: ?
a) unikaa wdychania pylu trucizny, nie dotykae brudnymi
rekoma ust, oczu i twarzy,
b) pracowae w maskach przeciwpylowych, okularach i odzie-
y ochronnej,
c) nie paha tytoniu, po pracy mya dokladnie rqce i twarz wodq
i mydlem,
d) nie gubie trutek w obejSciu gospodarskim i w polu; trutki
trzymae w osobnym, zamkniqtym miejscu,
e) naczynia uZyte do przyrzqdzania trutek (drewniarre) paha
po triyciu; naczynia metalowe szorowae r9ztworem lugu sodo- 6
wego, plukae i przechoWywae do nastepnego odszczurzania,
f) w cia..gu 35-40 dni nie page bydla na polu, na ktOryrn
rozloiono trutki na gryzonie, i nic kosie paszy,
g) wszelkie opakowania zawierajqce trutki powinny bye ozna-
kowane napisem ostrzegawczym.
Osoby biorqce udzial w akcji deratyzacji powinny bye pou-
czone o sposobach udzielania pierwszej pomocy w przypadkach
zatrue. To samo dotyczy pracownikOw shiny zdrowia, jeSli
chodzi o leczenie zatrue trutkami sluiqcymi do ocLmyszania.
I odszczurzania.
Zwalczanie stawonogow
Wainym zadaniem zwiqzanym z akcja; przeciwtularemijnq na
obszarach zagroionych jest plan.owe i systematyczne zwalcza7
nie-stawonagow, a szczegOlme kleszczy. Tqpienre gryzoni pozba--
wia kleszcze mainego dla nich siedliska rozwoju, zvKlasza
w okresto zimy. Due znaczenie ma tepienie-kleszczy na .sk617e
21 Tularemia
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
321
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
bydla rogatego, owiec i innych zwierzqt domowych: Ciirnimy to
za pomocg grodkow owadobOjczych (azotoksu, gameksanu, DDT);
roztworami tych grodkow smarujemy skorq zwierzgt, odpadle za?
kleszcze zbiera siq i spala.
Odkleszczenie bydla, koni i owiec ma tet dute znaczenie?wete-
rynaryjne, -prz-yczynia siq bowiem do zapobiegilnia chorobom
tych zwierzgt (piroplazmoza, niedokrwistoge zakaina, zakatenia
wirusowe _mozgu). Due znaczenie ma systematy6zne tqpienie
kleszczy na roMinach, w zaro?I;ch i w lesie. Wycinanie zaroLi
i? oczyszczanie lasow ze zbqdnych krzewOw pozbawia kleszcze
siedliska letniego, skgd dostajg siq na skorq zwierzgt i ludzi.
Do walki z kleszczami znajdujgcymi siq na roglinach stosowane
jest rozpylanie , rodkow owadobojczych. Niszczenie kleszczy
-
'w gcspodarstwach odbywa siq:
a) na zwierzqtach za pomocg 10Vo roztworu DDT lub 5?/0 roz-
tworu heksachloranu,
b) w perriieszczeniach za pomocg zawiesiny zawierajgcej 100/0
roztwor solwentu lub lizolu i nafty z mydlem. Nastunie uty-
, wany jest gorgcy roztwOr sody irgcej, natomiast gciany, sufit
oraz podlogq bieli siq wapnem.
Celem niszczenia Ideszczy Ixodes ricinus (i innych) w przy-
rodzie i tworzenia im niekorzystnych warunkow rozwoju nalety:
a) zaorywae zakleszczone Igki i pastwiska oraz zasiewae po-
nownie trawg,
b) w okresie wiosennym (w kwietniu) oczyszczae tereny zaka-
Ione z zeschlych chwastow i gciOlki, w nich bowiem o tej porze
roku kryjg siq kleszcze; zgrabione ligcie i suche podszycie nalety
pane,
c) krzewy rosngce na pastwiskach nalety niszczye i span
d) w miare motliwoki zabronie wypasania bydla rogatego
owiec na zakatonych-polach;_ w czasie pedzenia zwierzgt na
pastwiska nalety -nnikae drOg legnych ? w ten sposOb zapobiega
sie rowniet przenoszeniu kleszczy przez bydlo i owce na tereny
tie zakleszczone,
-e) zblerae systernatycznie kleszcze przyczepione do Zwierzgt
domowych (w czasie od,kwietnia do czerwca i w koricu sierpnia
do polowy wrzenia) i spalae je. Krow-y sinaruje "siq DDT lub
.322
heksachloranem, przy czyrn na jedng krowq zutywa siq okolo
50 g DDT w. 103/4 roztworze, Krowy smaruje siq lub opyla co
10 dni (zalecenia ekspedycji naukowej w woj: szczechiskim).
Szczepienie oclironne zwierzgt
Szczepienia ochronne zwierzgt gospodarskich nie znalazly
dotgd szerszego zastosowania. Bell'uwa2a-tego mdzaju szczepie-
nia za wainy czynnik w walce z'tularernig. Szczepienia takie dae
mogg nastoujgce korzyki epizootiologiczne i epidemiologiczne:
a). podnoszq odpornok zwierzgt hodowlanych i chronig je
przed tularemig, ograniczajgc rOwniet 'loge zwierzgt nosicieli za-
razka i jego siewcoW w grodowisku osiedlowym i na wypasach,
b) sprawiajq to, te kleszcze pijgce krew ziwierzqt wprowadzajg
wraz z nig do ustroju przeciwciala przeciwtularemijne. Wydaje
siq, te stosowanie w okregach tularainijnych szczepien zwierzgt
hodowlanych mote bye korzystme. Stosowane bye mogg szcze-
pionki z zabitych lub tywych niezjadliwych paleczek tularemii.
Wspolpraca slu2by zdrowia i shifty weterynarypiej
Mona przytoczye nastqpujgce sposoby zacie6nienia wsp61-
;
pracy medycyny z weterynarig w sprawls zwalczania tularemli,
wzajemnE.j koordynacji dzialan i planowoki akcji przeciwtula-
remijnej:
61) stala wspOlpraca naukowa miqdzy -PZH i innymi instytuta-
mi (Instytut Medycyny Morskiej, Instytut Medycyny Pracy Wsi)
a Panstwowym Instytutem Weterynaryjnym, wymiana do6wiad-
czen naukowych, 'zespolowe opracow-ywanie tematow wedlug
planu badawczego;
2) stala wspolpraca-miqdzy zarzgdeii sanitarno-epidemiologicz-
nym a centralnym zarzgdem weterynarii. oraz na szczeblu woje-
wOdzkim miqdzy wojewodzkg stacjg sanitarno-epidemiologiczng
a wojewodzkim zakladem. higieny weterynaryjnej;_
3) w-yrniana-publikacji miedzy pracownikami slutby wetery-
naryjnej i slutby zdrowia na amach prasy medycznej i weteryna-
ryjnej;
21*
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
323
?
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
4) dentralne, wojewodzkie i po. wiatowe kurso-konferencje epi-
demiofogow i epizootiologow oraz lekarzy i lekdrzy weterynarii
pracujqcych na wsi; '
5) ujednostajnienie metod rozpoznawania tularemii u ludzi
i zwierzqt, sposobow wytwarzania sk.ladnikOw do odczynow sero-
logicznych, alergicznych, szczepionek;
- 6) -wspolne prowadzenie ogWiaty sanitarnej na wsi;
7) okresowe oceny sytuacji w zakresie tularemii ludzi i zwie-
rzqt na terenie kraju i dyskusja nad wytycznymi dla dalszej
pracy w terenie, w ramach np. KOmisji WspolpraCy Medycyny
z Weterynariq sRady Nairkowej przy ministrze zdrowia i in.;
8) wzajemne sygnalizowanie ognisk tularemii zwierzqt i ludzi
miedzy kierownictwem medycyny i weterynarif na wszystkich
szczeblach;
9) wspolne dzialanie w celu pociniesienia zoohigieny, higieny
mleka i miesa oraz stanu higieny i bezpieczenstwa pracy ludzi
naraionych na zakaienie w hodowli i przetwOrstwie.
Wiele jui osiogneliSmy na tej drodze, jednak stajq przed
nami powaZne zadania, ktore wymagajq duZego wysilku ze stro-
ny sluty zdrowia na wsi, jak rowniei czujnoSci i oStroinoki.
Zwalczanie tularemii w ogniskach epidemicznych
lub endemicznych .
Aczkolwiek w my61 obowiqzujqcych? przepisow sanitarno-
epidemiclogicznych nie istnieje u nas przymus leczenia szpital-
nego chorych na tularemie, to jednak ze wzgledu na koniecz-
noSe przeprowadzania badan dodatkowych i stosowania leczenia
?.0
specjalncgo zaleca sie kierowanie chorych na oddziaty zakaine
szpitali lub klinik. Mimq ze chory czlowiek nie przedstawia nie-
bezpieczenstwa jako Zrodio z-akaZenia, moiliwcigci tej nie wolno
lekcewa?kye (Gromaszewski).? Ponadto przebywanie chorych ?na
tnlaremie w szpitalach 1 klinikach ulatwia dalsze poznanie tej
malo jeszcze u nas zbadanej choroby. Przypadki tularemii zgla-
sza siq i rejestruje tak samo jako inne cho\robv?zakaine. W ogni-
_ _ _ ,
sku zakazema przeprowadza sie dokladne dochodzenie epidemio-?
logiczne ze szczegolnym uwzglednieniem -badania I obserwacji
ludzi z otpczenia chorego. Nie chodzi tu o zakaZenie od chore-
324
C.1
go, lecz o to, Ze ludzie ci stykajqc sig z-tym samym irodlem za-
kaienia rnogli rovinV ulec zakaieniu. Obserwacja ta trwa ai
do calkowitei likwidacji ogniska. Analogiczny nadzor epidemio-
logiczny roztacza sie nad ludnoSciq zagraionego obszaru, po-
dobnie jak w przypadkach &limy (Gromaszewski). W ogniskach
zakaienia przeprowadza siq dezynfekcje i deratyza0q.
?????
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
PISMIENNICTWO
Jozef Parnas, Tadeusz Rozowski, Felicja Wysacka
I. PISMIENNICTWO POLSKIE
A. Podrqczniki i monografie
Abramowicz J.: Podrqcznik okulistyki, Warszawa 1947. Aleksandrowicz J.:
Hematologia choral) zakainych, Warszawa 1951.
Dehnel A. i Kaminski: Najpospolitsze gryzonie i sposoby zwalczania,
Warszawa 1947.
Gerner K.: Tularemia ? w podrqczniku ?Choroby wewnqtrzne" pod red.
Semerau-Siemianowskiego, Warszawa 1952. Gromaszewskij L. W. i Wajn-
drach G. M.: Epidemiologia szczegolowa (num. z rosyjskiego), Warszawa 1952.
Jakobkiewicz J.: Tularemia w podrqczniku ?Ostre choroby zekaine" pod
red. St. Wstelakiego, Warszawa 1954.
Kacprzak M.: Tularemia w podrqczniku ?Choroby zakaine" pod red.
Karwackiego d Malinowskiego t. II, Warszawa 1937. Kozar Z.: Ostre choroby
zakaine, podrqcznik pod red. St. Wszelakiego, Warszawa 1954.
Pawlowskij E. N.: Parazytologia 7(tium. z rosyjskiego), Warszawa 1954.
Skuratowicz W.: Klucz do oznaczania krajowych zwierzqt ssqcych,
Poznan 1947.
Ternpka T.: Choroby ukladu krwiotworczego, Warszawa 1951.
B. Prace thine
Chodkowski W.: Med. Weteryn. 1951, 6. Chodiko W.: Lek. Polski, 1937,
718.
Gelber J.: Pediat. Pol.- ? 1953, 7, 699. Geldner M.: Pol. Tyg. Lek., 1950,
7, 266 i 8, .345. Geyszfor J.: Lowiec, Polski, 1937, 20.
Hoppe R.: Wiad, Weter., 1936, 19. '
Jakobkiewicz J.: 1) Warsz. Czasop. Lekarskie ? 1938, 19/20, 377; 2) Me-
dycyna, 1938, 10,, 428; 3) Wiad. Lek., 1950, 8; 4) Przegl. Lek., 1949,. t. 5,
nr 15/16, 465-468.
Kasprzak,Pirziqiek, i Seralintowicz:- Med. Weteryr>.., -1950, 6. Kessur- _
1) Wyklad dla epiderniologow wojewodzkich, Warszawa 1951; 2) Pol. Arch.
Med. Wewn., 195013, 374. Kassur B. i Narcig F.: Klin. Oczna, 1951, 16/2,
73. Kiciziska H.: Przegl. Epidem. 1954, 1 i 3. Kiciriska H., Kostrzewski J.
326
i Leczycka A.: Przegl. Epidem., 1954, 1, 37. Krawczyk Z.: Klin. Oczna 1951,
161 i 1952, 22, 161-169. ?
Lachmajer J.: Biul. P. I, M. M. i T., 1952, 4.
Markowicz J., Rozowski\T. i Swierczewski S.: Przegl. Epidem., 1953,3,163.
Parnas. J.: 1) Med. Pracy 1953, 46; 2) Referat na IX Zj. Mikrobiol. i Epid.
we Wroclawiu, 1948. Parry's J., Lazuga K., Mierzejewski T. i Fellynowski A.:
Ann. U. M. C. S., T. D., 1955. Pienigiek, Seralimowicz i Kasprzak: Przegl.
Lek., 1951, 13-14
Ralalowicz 'A.: Pol. Tyg. Lek., 1954, 6, 177. Rozowski T.: 1) Pol. Tyg.
Lek., 1954, 38, 1219. 2) Badania nad tularemi4 w woj. szczechiskim, Ann.
U. M. C. S. (w druku). ?
Siliczenko W. S.: Pol. Tyg. Lek., 1953, 1653. Simm K.: 1) Biuletyn PAN,
1948, 10; 2) Przegl. Lek., 5, 1949, 15/16, 465. Simm K., Skuratowicz W.
i Fitinger: Badania nad Porskq Zach., 1950. Skrodzki E.: Przegl. Epid 1954,
3, 193. Skrodzki E. i Lachmajer J.: Przegl. Epid., 1954, 3, 149. Skrodzki E.,
Lazuga K., Sokolowska 13. i Tworek R.: Przegl. Epidem., 1954, 3, 179.
Skrodzki E. i Tomaszunas S.: Przegl. Epidem., 1954, 3, 189. Skrodzki E.,
Tomaszunas S., Wojcik K. i Hryniewicz H.: Przegl. Epidem., 1954, 173.
Skrodzki E., Wojcik K.: Przegl. Epidem., 1954, 185. Sojka J., Rozowski T.
i Markowicz J.: Pol. Tyg. Lek., 1954, 6, 165.
Wyrwicka W.: Prace Przyr. Pozn. Tow. P. N. T. Z., 1947, 4. Wysocka F.:
1) Przegl. Epid., 1954, 3, 167; 2) Badania nad epidemiologiq tularemii w woj.
szczechiskim, Ann. UMCS (w druku).
Zembrzuski K.: Przegl. Epidem., 1954, 1, 31. Zwierz J. i Niewiadomska Z.:
Streszcz. refer. wygl. na XI Zj. Mikrobiol. Pol. Krakow 1951.
PISMIENNICTWO OBCE
A. Podrgczniki i monografie
Berteau L. J.: La tularemie; Paris 1953. Berinskaja A. N.: Tuljaremija,
Medgiz, Moskwa 1946. Berinskaja A. N.: Klinika tuljaremii, Medgiz, 1950.
Brugsch T.: Lehrbuch der inn. Medizin, Berlin 1950. Brumpt i wspolprac.:
Traite de medecine, Paris 1948.
Chatenicwer L. M.: 1) Tuljaremija. Bolsz. Med. Encikl_ t. 33, 1936.
2) Tuljaremija i jej profilaktika. Medgiz, 1942. Cliateniewer i. wspolprac.:
Tuljaremija. Moskwa, 1946.
Dorofiejew N. A.: Tuljaremija tiwotnych, Moskwa, 1951.
.Franci P.: Tularemde w podr. ?Handb. d. 19211. Francis E.
i wspOlprac.: Handb. der Path. Mikroorg., t. VI, Wien 1929.' Foshay I.: Tula-
rernie w ksiqice ?Streptomycin, its nature a. application", Baltimore 1949.
Harries H. R. i Mitrnan KiTTCiiii:Vract. in Inf. Dis-; Edynbo-urgh 1947,
Hegler C.. i wspolpr.: Infektionskrankh., Berlin 1934. Hoeden van der: Zoo-.
nbsen, Amsterdam 1950. Holmes W. H.: Bacillary and Rickettsial Infections,
327
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
New York, 1944. Hull: Transmissibles dis. of. Man and Animas, New York
1949.
Karsner H. T.: Human pathology, Philadelphia 1943.
Majskij Z. M.: Immunologia tuljaremii, Moskwa 1953. Miller A. i Sire-
domskij B. N.: Tuljaremija, 1934.
Olsufew N. G.: Tuljaremija, Moskwa 1952.
Pekrowskaja M. P.: Tuljaremija, Moskwa 1940.
Rosenau i Milton J.: Preventive rnedecine and higiene, New York 1940.
Rudnew G. P.: Zoonozy, Moskwa 1951. Ruge R. i wspolpr.: ICrankheiten
u. -Hygiene der warmen Lander, Leipzig 1938.
Smith D. T. i Martin D. S.: Bacteriology, New York 1948. Strong R. P.:
Diagn. Prey. Treatment of crop. Diseases, Philadelphia 1945.
Top/ey i Wilson: Principles of bacteriology and immunity, London.
Wyszelenskij S. N.: Czastnaja epizootologija, Moskwa 1943.
B. Prace reine
Andreus .1.: Eye Instit. Bull., 1950. Andrien 0. i wspelpr.: Presse Medic.,
62, 1954, 9, 198. Aleksander M. J.: Experim Medic., 1950, 1, 51. Aleksander
M. J. i wspolpr.: J. Exper. Med., 1950, 6, 561. Anderson A.: Off. Intern. Hyg.
Publ., 1938, 30, 2224. Azim-Azar: Off. Intern. Hyg. Publ., 1937, 1918. Azim-
Azar: Off. Intern. Hyg. Publ., 1938, 30, 2226. Avi-Dor Y. i Yaniv H.: Bull.
Inst. Pasteur, 1953, 9, 985. Avi-Dor i Yaniv H.: J. Bacter., 1952, 63, 751.
Bablet J. i wspolpr.:11. Inst. Past. 1949, 3. Barthelms P. L.: Zbl. Ref.,
1938, 9, 10. Basset J.: Bull. Acad. Veter. Franc. 1947, 20, 92, 334. Basset J.:
Rev. Path Comp., 1949, 604, 178. Batsch 0.: Wien. Klin. Wschr., 1938, 481.
Baszkow C. W. i Prenina: Zurn. Mikr. Epid. 1mm. 1955, nr 1, 92. Beigbock W:
Zbl. Ref., 1938, 3, 14. Bell J. F.: J. Inf. Dis. 1945, 76, 2, 83. Bell J. F.:
J. Can. M. A., 1944, 14. Bell i wspolpr.: J. Immun., 1952, 69, 515. Berlin L.
i Petterson P. D.: Lancet, 1950, 1. 70, 97. Bernhof F. G.: Zurn. Mikrob. Epid.
Immun., 1946, 63. Betz-Bareau M.: Rev. Medic. de Liege, 1950, 5, 14.500.
Berinskaja A. N.: Sow. Med , 1941, 15, 16, 25. Berinskaja A. N.: Klin. Med.,
1947, 12. Bilek F.: Voj. Zdrav., 1938, I. Bilibin A. F.: Klin. Med. 1943, 6.
Bilibin A. F.: Trudy klin:- Bol. im. Botkina, 1947. Bilibin A. F.: Tuljaremija,
Medgiz, 1946, 57. Bizzari M : Zbl. Ref., 1938, 3, 4. Blackford S.. D. i Casey
C. J.: Arch.. Int. Med., 1941,67, 1, 43. Bloch S. i Wackenheim A.: Bull. Inst.
Past., 1953, 9. Bogendorfer S.: Munch. Med. Woch., 1951, 93, 19, 833.
Bost R. B. i wspolpr.: JAMA, 1948, 138, 352. Brandstiitter S.: Zentral Ref.,
1939, 15, 16 Brown N. C. i Magle N. Zentralbl. Ref., 1938, 3, 4. Burleson
N. M.: i Miller J. .H.: Bulj. Inst. Past., 1953, 9. Butiroughs Al. i wspolpr.:
Dis., -1945, 76, 2,-115: -A:-1 Muller J.: Arch 0ph&nL. 1954, 11,
5, 462-669.
Calisow J. A. i Spesskaja M. C.: Zentralbl. Ref., 1950,18, 19. Caramanian M.:
Gaz. Med. de France, 1950, 57, 20, 1099. Cauchy': Conc. Med., 1950, 72,
328
50, 3927. Chatcniewer L. M.: Zurn. Mikr. Epid. 1mm., 1945, 7, 8, 38. Chafe-
niewer L. M.: Zurn. Mikr. Epid. 1mm., 1941, 12. Chaleniewer L. M.: Westrt.
Wen. Derm., 1941, 11, 12. Chateniewer L. M.: Klin. Med.. 1943,, 22, 6.
Chaleniewer L. M.: Zurn. Epid. Mikr. 1mm., 1943, 7., 8. Cherenard M.: Rev.
Medic. de Nancy, 1951, 76, 17715, 558. Chian H.: Wien. Med. Wsch., 1937?
40, 1015. Cpriell i wspolpr.: Bull. 1nt. Past., 1949, 47, 3-16. Corwin W. C.
i Stubbe S. P.: JAMA, 1952, 149, 343. Cumming Hugh S.: Off. Intern. tlyg.
Publ., 1937, 29, 2532.
Dagradi A. E.: J. of Medec.,_1950, 50, 16, 1970. David H.: Wien. Arch.
Inn. Med., 1937, 30, 5. David H.: D. Tierarztl. Wschr., 1939, 333. Dais
I wspolpr.: Publ. R. Rep., 1937, 281. Delafontaine P. i Damiens P.: Sem. Hop.
de Paris, 1949, 25, 4027, Direlc Kernel: Zentral. Ref., 1940, 21, 22. Doepfmer R.:
Med. Klin., 1952, 23, 768. Doepfmer R.: Bull. Inst. Past., 1953, 9. Dorofeesv
K. A. i GraWina M. S.: Zurn. Mik. Epid. 1mm., 1953, G, 62. Downs 0. M.
i wspelpr.: J. 1mm., 1949, 63, 117. Downs C. M. i wspolpr.: J. 1mm., 1947., 56,
217. Do'wns C. i wspelpr.: J. Bact., 1947, 54, 84. Drbohlav .1.: Pres. Medic.,
193i, 11, 59, 1086. Drbohlav J.: Zentralbl. Ref., 1938,, 6, 10. Drbohlav J..
Off. Int. Hyg. Publ., 1937, 27, 1905. Drbohlav J.: Cas. Lek. Ces., 1937, 9.
Dresel E. C.: Zentralbl. Ref., 1938, 9, 10. Drieux i wspolpr.: Rec. Med. Vet.,
1949, 125, 816. Dujarric R. i de la Riviere: Bull. Inst.,. Past.,1949, 3.
Ecke D. i Holdenried R.: fhb'. H. Rep., 1953, 67, 588. Eckel J.: Wien.
Klin. Wschr, 1946, 58, 6, 575. F.igeIsbach H. T. i wspolpr.: J. Inf. Dis., 1952,
1, 85. Elbert B. J.: Zurn. Mikr. Epid. 1mm., 1945, 12, 87. Elbert B. J.
i Gajskij N. A.: Zurn. Mikr. Epid. nm., 1945,, 7, 8, 55. Elbert i Gajskij:
Zurn. Mikrob. Epid. 1mm,., 1941, 12. ?
Fajbicz M. M. i Tamarina T. S.. Zurn. Mikr. Epid. Immuji., 1946, 7, 59.
Fillmore A. J.: Arizona Med., 1951, 8, 6, 27-33. Foshay L.: Medecine, 1949,
19. Foshay L.: JAMA, 1933, 1447. Foshay L. i wspelpr.: A. J. Publ. Health,
1942, 32, 10, 1131. Foshay L: i Pasternack A. B.: JAMA, 1946, 130, 7, 393.
Francis E.: Publ. Health Rep., 1937, 103. Francis E.: JAMA, 1925, 84. Fran-
cois R.: Scalpel, 1951, 104, 28, 790-795. Francis E. i wspolpr.: Handb. d.
Path. Mikr., 1929. Fulls H.: Zentralbl. Ref., 1941, 9, 10. Fulmer S. C.
i wspolPr.: JAMA, 1937, 89, 1661.
Gajskij N. A. i wspolpr.: Zurn. Mikr. Epid. 1mm., 1947, 7, 46. Galli-
Valerio B.: Schw. Med. Wschr.: 1938, 1206. Gibby J. .W. i wspelpr:: J. Bact.,
1948, 55, 855. _Girard G.. Bull. Inst. Past., 1949, 3. Girard G.: Presse Med.,
1949, 66, 968. Girard G.. Paris Med., 1949;38, 25, 315. Girard G.: Bull. Mem.
Soc, Med. Hop. Paris, 1949, 65, 5/6, 171. Girard G.: Ann. Ins. Past., 1950, 6,
786. Girard G.: Rev. Med. Moyen Orient, 1951, 8, 3, 289,-300. Girard G.?
Conc. Med., 1951, 73, 5, 385. Girard G.: Ann.. Inst. Past., 1950, 79, 359.
Girard G.: Rev. 'Path., Comp., 1949, 172.- Girarad G. i Callut J.: Ann. Inst.
Past., 1951, 80, 5, 557. Girard .1. i Chevalier: Comp. Rend. Soc. Biol., 1949,
833. Girard G, i Chevalier A.: Exc. Med., 1951, 4, 2. Gittntini J. i
Girard -6.: Ann. Inst: Pasr; -1-948,- 74, 412. Gordon..A_M.:_JAMA, 1946, 131,
1, 21. Goltschlich E. i Sdid-Bilal Go!om: Zentrbl. Ref.; 1940, 2,1, 22. Gott-
0
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
329
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
schlich E. i wspolpr.: Zentralbl.. Ref., 1940, 21, 22. Gudger J. ly C. J. 'Bact.,
1934, 356 Gradwohl R. B. H. i Kouri P.: Clin. Lab. Meth. a. Diagn., London
1948. II.
Hamburger F.: Ann. Inst. Past., 1938, 350. Hammersland H. L. i Jone-
schild E. M.: JAMA, 96, 1940, 96. Henninger E.: D. Med. Wschr., 1942, 251.
Henninger E.: Zentrbl. Ref., 1941, 13, 14. Hillman C. C. i Morgan M. T.:
JAMA, 1937, 108, ,538. Hitsch J. M. i Smith D. C.: Archiv. Derma., 1938,
38, 859. Heide E.: Zentrbl. Ref., 1941, 13, 14. Holmes W. H.: Bacillary a.
Rickettsial Infect., New York 1944. Hopla C. E.: Am. J. Terap. Med., 1951,
31, 768.
Innhauser J.: D. Med. Wschr., 1953, 78, 1021-1022. lsakow J. A. i Kar-
pow S. P.: turn. Mikr. Epid. Imm., 1945, 7, 8
Jackson W. W.: Am. J. Med. Salem., 1947, 213, 3, 359. JAMA, 1949, 141,
4, 267; 1952, 148, 12, 1071. Janiv i wspolpr.: Experientia, 1953, 9, 33.
Janiv J. i Avi-Dor: Nature, 1950, 169, 20. Jellison W. L. i wspOlpr.: Publ.
Health Rep., 1950, 65, 38, 1219. Jemielianowa 0. S.: turn. Mikr. Epid. Imm.,
1946, 10. Jemielianowa 0. S.: turn. Mikr. Epid. Imm., 1953, 11, 37. Jess A.:
Zntrlbl. Ref., 1938, 9, 10. Jirovec 0. 1 wspOlpr.: Cecli. Hyg. Epid. Mikrob.,
1953, 3, 228. Jusatz H. .1.: Zschr. Hyg. Infekt. 1952, 134, 350.
Kadull P. J.: J. of Imm., 1950, 65, 4, 425, 43,5. Kamil i wspOlpr.: Zentralbl.
Ref., 1939, 15, 16. Karcher F.: Pres. Med., 1950, 7, 96. Karper S. P. i An-
tonow N. C.: C. J. Bact., 1937, 249. Keefer Ch. S. i wspolpr.: J. A. Med.
Ass., 1947, 132, 1, 5. Kehl R.: Med. Klin., 1952, 23, 765. Kehl R.: Med. Klin.,
1951, 47, 765. Kling C.: Off. Intern. Hyg. Publ., 1937, 29, 2536. Kollar K.:
Cas. Lek. Ces., 1951, 1136. Koh J. S.: Klin. Med., 1949, 12, 86-87. Koonce
D. FI.: Milit. Surg., 107, 1950, 3, 204-208. Krutowa .A. N.: Sow. Medic..
1947, 11. Kummstiel P. i Caldwell N. W.: J. Path., 1939, 15, 127. Kuisban
W. J. i Foshay L.: J. A. M. A., 1946, 18. Kuznecowa W. J.: Centr. Inst.
Usow. Wracz., 1953.
Labsoffsky N. A. i Sprent J. A. F.: Bull. Inst. Past, 1953. Labsoffsky
N. A. i Sprent J. A.: J. A. Bull. Inst. Past. Ref., 1953, 989. Lakay C. i God-
bille M.: Exc. Med., VI. 1951, 6. Lakay G. i Godbille M.: Rev. Med. de
Liege, 5, 1950, 24, 827-328. Lnrsen G. L.: J. 1949, 42, 425. Laun R. H. i
Denle W.: Bull. Inst. Past., 1953, 9: De Lavergne V. i wspOlpr.: Bul. Mem.
Soc. Med. H6p. Paris, 1948, 64, 289 De Lavergne V. i wspolpr.: Bull. Mem.,
Soc. Med. Hop. Paris, 1950, 66, 24, 476. De Lavergne V. i wspolpr.: Corn. Reed.
_ Soc. Briol., 1950, 144, 23-24, 1689. De Lavergne V. i wspOlpr. Exc. Med.,
1951, IV, 2. De Lavergne V. i wspolpr.: Exc. Med., 1951, IV, 2.' De' Laver-
gne V.: Pres. Med., 1950, 58, 22, 457-9. De Lavergne V. i wspOlpr.: Rev.
Med. de Nancy, 1950, 75, 244. De Lavergne V. i wspOlpr.: Rev. Med. de
Nancy, 1950, 75, 377. De Lavergne V. i wspolpr.: Sem. d. Hop., 1950, 26,
Aerztl. Wschr., 1951, 19, 6, 22, 523-525. Leonow N. J.:
Weterin, 1949, 11. Levy W. C.: Exc.-m-e-c,---rv,--1-953-,-6-,'-4; --Lide _T.-
Arch. Path., 1949, 165. Lindeke H. J.: J. Am. Med. Ass., 1950, 142, 99-100.
Lindsey W. R. N. i Scott J. W.: J. Publ. Health. Rep., 1951, 42, 4, 146. Lip-
330
t?.
szyc M. S. i Siliczenko W. S.: Klin. Med., 1951, 29, 7, 69-71. Lorand N.
i Cthemiotis N.: Bull. Soc. Path. Exet., 1939, 32, 385.
Maksimow A. A.: turn. Mikr. Epid. Imm. 1948, 18. Martin R. i wspOlpr.:
Bull. Mem. _Soc. Med. Hop. Paris, 1947, 63, 464. Meredith H. C.: ATI. Int.
Med., 32, 1950, 4, 688-699. Mickiewicz L. D.: Russ. Oftalm. turn., 1931,
13, 5, 6. Minden P. 1 Springer J. E.: JAMA, 134, 1947, 1061. Mollaret P.:
Bull. Mem. Soc. Med. Hop. Paris, 63, 1947, 579. Molotkow W. G.: Klin.
1943, 6. Monnet P.: Bull: Inst. Past:, 1949, 3. Morgan B. B.: Exc. Med.,
1950, IV, 3. Majskij M.: Klin. Med., 1947, 2. Morgan B. B.: Wiscons. Med.
3., 1949, 48, 6, 508-510.
Neils P.: Ann. Inst. Past:, 1950, 79, 5,- 749. Nelis P. i wspOlpr.: Rev.
Imm. 1952, 16, 4-5, 305. Nowikowa E. J. I Lalasarow S. A.: West. Mikr.
Epidem. Parasitol., 1940, 19, 27.
Olin G.: Off, Int. Hyg. Publ., 1938, 30, 2230. ?. Olin G.: Off. Intern. Hyg.
Publ., 1938, 30, 2804. Olin G.: Acta Pathol. Microbiol. Scand., 1942, 19,
220. Olson i Byron J.: Off. Int. Hyg. Publ., 1938, 30, 2088. Olsufiew N. G.:
Roob. turn. 1947, 255. Olsufiew- N. G. i Jemielianowa 0. S.: turn. Mikrob.
1954, nr 2/36. Olkunow N. G. i wspOlpr. : turn. Mikr., Epid. i Imm 1953, 6,
53. Ota: Arch..Exper. Med., 1950, 23, 37. Oz Talat Vasil: Zentralbl. Ref.,
1938, 5, 6. Oz Talat Vasil: Bull. Acad. Science, 113.
Paille R.: Bull. Acad. \Teter. Franc., 1947, 20, 97.- Pailler R. R. i wspOlpr.:
.1. inf. Dis., 91, 1952, 231. Parker R. T. i wspolpr.: JAMA, 143, 1950, 1,
7-11. Parker R. R. i wspOlpr.: J. Inf. Dis., 1952, 9, 231. Peltier i-wspOlpr.:
Zentralbl. Ref., 1939, 15, 16. Perrin M. G.: Rev. Path., Comp., 1949, 604,
193. Pessin S. B.: Publ. H. Rep., 1938, 574. Pesme i Dupin: Exc. Med.,
1951, IV, 8. Philip C. B.: Publ. H. Rep., 1938, 574. Philip C. B. i wspolpr.:
J. Parasit., 1954, 4, 484. Pillat A.: Zentralbl. Ref., 1938, 9, 10. Piotrowskaja
C. A.: Pedjatrija 1952, 6, 43. Piuvet J. B. rwspOlpr.: Endocr., 1949, 45, 135.
Du Pont Guerry: Bull. Inst. Past., 1949, 3. Postma C.: Zentralbl.: 1938, 3, 4.
Postma C.: Zentralbl. Ref., 1938, 13, 14. Popow H. A.: Trudy Wies. Konf.
Microb. Epid. i Inf., 1940. Postma C.: Zentralbl. Ref., 1939, 15, 16. Pos-
ton M. A. i Smith D. T.: Bact. Proc., 1951, 80. Roulet J.: Bull. Medic., 64,
1950, 15-16, 345. Poiarskij F. J.: Klin. Med., 1946, 1-2. Procharka L.:
Off. Intern. Hyg. Publ., 1937, 29, 2537. Puntingam F.: Wien. Klin. Wschr.,
1946, 58, 75. Pun tingam F.: Wien. Klin. Wschr., 1946, 58, 179.
Rabe H. H., Gruse C..: Med. Welt, 1951, 20, 29-30, 933. Ray E. S. i
Warren S.: Bull. Inst. Past., 1953, 9. Reiter: Off. Intern. Hyg. Publ., 1937,
79, 2526. Reebstein H.: Zschr. f. Trompenmed. u. Parasitol., 1950, 199.
Rille J. H.: Dermat. Wochsch. 1951, 123, 20; 463. Robertson E. S. i wspOlpr.:
Virg. Med. Mont., 78, 1951, 2, 71. Rosenthal: N. Orleans Med. a. Surg.
J., 102, 1950, 11, 558. Rosenthal J. W.: 1?1%. 0. Med. a. Surg. J., 1951,.103,
11, 477-9. Rozanowa G. N.: Sow. Med:' , 1951, 11, 16, 18. Rudnew G. P.:
? Kiln. Med., 1944, 1, 2. Rudnew G. C. Inst. Ustr.v., 1953. Ruge R. i
wspOlpr.: Leipzig 1938.
-SEJE1-1311-a7= C.:.ofem: Buil; I gaqScISkII N-
A.
Weterin., 1951, 1. Sawelew G. G.: .Weter., 1944, 46. -Saweiew?d:-0.:
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
331
11'
'A.11
a
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
Weter., 1944, 46. Sawelewa R. A. i Uglowoj G. P. Pol. Tyg. Lek., 1953.
Seghetti L.: Bull. Inst. Pasteur, 1953. Schlosser W. Wien. Klin. Wsehr.,
1937, 1179. Schmidt H. W.: Zentralbl. Ref. 1941, 13, 14. Schimdt H. W.:
Exc. Med., 1951, IV, 11. . Schmidt H. W.: Zschr., Tropenmed. Parasitol., 1952,
3, 408. Schmidt H. W.: Therapie der Gegenwart,. 1951, 3, 92. Schmidt H.
W.: Zbl. f. All. Path. Anat., 1951, 87, 4-5. Sohnermann H. i Huttner K.:
Klin. Wschr., 1950, '28, 43, 44, 758. Schopp G.:. D. Tierarztl. Wschr., 1942,
7, 8, 81. Sekundant W. P.: Klin. Med., 1951, t. 29, 3, 86. Seieznewa A. A.:
Zurn. Mikr. Epid. Immun. 1950, 6. Seleznewa A. A.: turn. Mikr. Epid. i
Imm. 1953, 6. Sidnaj G. i wspOlpr.: Tularemija, Biomedgiz, 1936. Sinical
A. A.: Am. J. Ophtalm., 29, 1946, 6, 698. Smith D. T. i Martin D. S.: Bac-
teriology,. 1948. Sompw P. B.: Izw. Rost. Inst. Mikr. i Epid., 1937, 16.
Spencer R. R.: Publ. Health Rep., 1930, 238. Starck H. J.: Zbl. Allg. Path.
u. Path. Anat., 1952, 6, 7. Stiner O.: Schw. Med. Wschr., 1937, 1212. Stokes
J. M. i wspolpr.: A. J. Med. Scienc., 1950, 4, 435. Szuchow J. N.: Sow. Med.
1947, 10, 15. ?
Tamura J. i Suyemoto W.: J. Bacter., 1947, 54. ? Taylor R. R.: J. Asc. Med.
Soc., 1950, 2, 47. ? Thomson A. P. i wspolprac.: Lancet,- 1937, 11.
Uchalowa L. G.: Centr. Inst., Wrai., 1953.
Verge J.: Zbl. Ref., 1938, 9, 10. Volkmar S.: B. T. W.: 1939, 131. Vrla
J.: Zentralbl. Ref., 1938, 9, 10.
Wagner A.: Wien. Med. Wschr., 1948, 14, 341. Welbaecker J. C.: i Moss
E. S.: J. Lab. Clinic. Med. 1938, 24, 34. Willems R.: Bull. 0. 1. E., 1951, 1.
Willems R.: Off. Intern. Ep., 1951, 140. Wimberley N. A. jr.: Med. J., 1951,
7; 1251, 53. Wood W. J.: Manit Med. Rev., 1951, 31, 10, 641. Wooderard
T. E. i wspolprac.: JAMA, 1949, 1301, 830.
Yaniw H. i wspolprac.: 'Bull. Inst. Past., 1953.
Declassified in Part - Sanitized Copy Approved for Release 2013/07/11: CIA-RDP81-01043R002200170001-4
z