O KULCIE JEDNOSTKI I JEGO NASTEPSTWACH

• Document Type: CREST
• Collection: General CIA Records
• Document Number (FOIA) /ESDN (CREST): CIA-RDP78-00915R000500070001-8
• Release Decision: RIFPUB
• Original Classification: K
• Document Page Count: 52
• Document Creation Date: November 11, 2016
• Document Release Date: August 19, 1998
• Sequence Number: 1
• Publication Date: January 1, 1956
• Content Type: REPORT

Wrlicrn utytkU
or flL.0 t I)) ch
0 KULCIE JEDNOSTKI
I JEGO NASTEPSTWACH
Ref erat I Sekretc-za KC KPZR tow. N. S. Chruszczcwa
na XX Zjeteizte Komunistyc:nej Partti Zwiqzku Radzieckzego
25 lutego 1956 r.
Nieopublikowane materialy
dorqczone delegatom na XX Zjazd KPZR
Warszawa
Marzec 1956
?
01-8
Wydane przez Rornitet CentreIny
Polsk1ej Zjednozsonej Part! Robot.rdczej
TRESC
1. 0 kulcie jednostki 1 jego
nastepstwach, refer a t I Sc.-
kretarza KC KPZR tow.
N. S. Chruszczowa . . .
2. Nieopublikowane material),
dorecgone delega tom na
XX Zjazd KPZR . . . 71
ftSW ?Pra.ur, Smolna 12 Zam. 704. 11-7-21297
0 KULCIE JEDNOSTKI I JEGO NASTUSTWACH
Ref erat 1 Sekretarza KC KPZR tow. N. S. Chruszczowa
no XX Zjeidzie KPZR
TowarzyszA! W referacie sprawozdawczym Komitetu Central-
nego Partii na XX Zjeidzie. w szeregu przemowien delegatOl.v
na Zjazd, jak rowniei lx)przednio na postedzeniach plenarnych
KC KPZR mdwiono niemalo o kulcie jednostki i.o jego
szkodli-
wych n tstepstwach.
Po Lmierci Stalina Komitet Centralny Partii zaczal LciSle
I konsekwentnie prowadzk: polityke wyja,iniania, ze niedopusz-
cz,Ine ;est i obce duchowi marksizmu-leninamu wywyZ..szanie
jednej cysoby, przeksztalcanie jej w jakiegoL nadczlowieka
poa-
dajqcego cechy ponadnaturalne na podobieristwo boga. Czlowiek
ten rzekomo wszystko wie, wszystko widzi, za wszystkich myLli,
wszystko potrali zrobia, jest nieomylny w swym postepowaniu.
Takie mmemanie o czlowieku, a mOwiac konkretnie o
kultywowane bylo u nas przez wiele lat.
Zadamem niniejszego referatu nie jest wszechstronna ocena zy-
ca i dziataI4oci Stalina. 0 zaslugach Stalina naano jeszcze za
jcgo tyc:a zupelnie wystarcz.,jaca ilok ksiaZek, briaszur.
Znana jest powszechme rola Stalina w przygotowaniu i dokona.
niu Rewolucji Socphstycy,r.,.j. w wojnle domowej, w Waec
o zbudJw.me socj4lIzmu w naszym kraju. 0 tym wszysey wa.dza
doblze. Ohecrue chodzi nam o kwe.stle majcica c.,gronme znc,cze-
nie dla partii w terainiejszo:;ci i w przyszloc.-- o to. jak stop-
niowo ksztaltowal sie kult osoby Stalina, ktOry to kult stal gte
na okreAonym etapie ir("Kilem calego szeregu niezn-herme
powz-
nych i cieZkich wypaczen zasad partyjnych, demokracji partyj,
nej, praworz.ldnoki rewolucyjnej.
Wobec tego, e nie wszyscy je.szcze zdaja sobie sprawe,
czcgo prowadzil w praktyce kult jednostki, jak ogrotnna szkode
3
100/0009000N91.600-8/dCIN-VI3 : aseeieN JOA peAoidd
wyrzadzllo pogwalcerile sandy kolegialnego kierownictwa w
partii I. skupienie niezmiernej, nieograniczonej wladzy w rekach
jednej osoby, Komitet Centralny Partii uwata za konieczne podad
do wiadomaki XX Zjazdu Komunistycznej Partii Zwiqzku Ra-
dzieckiego materialy dotyczqce tej sprawy. ?
?
?
?
, Niech mi wolno ldzie przede wszystkim przypomnied warn,
jak surowo potepiall klaaycy marksiiinu-leninizmu wszelki prze.
jaw kultu jednoatki. W Hide do nietnieckiego dzialacza poll.
,tycznego Wilhelnut Blom Marks stwierdzil:
?...z powodu njecheci, jakq Zywie do wszelkiego kultu jednostki,
nie dopuszczalem nigdy w okresie istnienia MiedzynarodOwkl do
oglaszania hcznych wypowledzi, w ktbrych uznawano moje za-
slugi i ktorymi naprzykrzano aI mi z rdinych krajtiw; nie
odpowiadalem nawet nigdy na nie, a co najwytej besztalem nie-
kiedy ich autorow. Plerwszy akces Engelsa oraz mOj do tajnego
atowarzyszenia komuniitaw nastqpil pod warunkiem, ?e ze sta-
tutu skreAlone zostanie wszystko, co przyczynia sie do zabobon.
nego-chylenia czola autorytetzmi (Lasalle postepnwal pot-
niej akurat odwrotnie)", (Dziela K. Marksa I F. Engelsa, tom
XXVI, wyd. 1 str. 487-488).
Engels pisal nieco poiniej:
?I Marks i ja zawsze przeciwstawialigmy sig wszelkim publicz-
nym manifestacjom w ztosunku do poszczegolnych mob z wyjat-#
kient tych tylko wypadkow, kiedy to mialo jakiS powainy eel;
najbardziej za. byliAmy przeciwni takim manifestagjom, ktore
za naszego iycia dotyczylyby nas osobiScie" (Dziela K. Marksa
F. Engelsa torn XVIIJ, str. 385).
Znana jest ogromna skromnode geniusza'rewolueji, Wlodzimierza
iljicza Lenina. Lenin zawsze podkre:ilaI role ludu jako twOrcy
hiatorii, kierownicza i organizatorska role partii jako iywego,
tworczego organizrnu, oraz role komitetu centralnego.
Marksizrn nie neguje roli przywddcow klasy robotniczej w kieq
rowaniu ruchem rewolucyjnowyzwolericzym.
Przywiazujac wielka, wage do roll przywOdcOw 1 organizatorow
mu, Lenin rownoczeinie pietnowal bez 'Aoki wszelkie prze,
jawy kultu jednostki, toczyl nieublagana walke przeciwko
obcym marksizmowi eserowskim pogladom na ?bohatera"
?tlum", przeciwko probom przeciwstawiania ?bohatera" masom
I ludowi.
Lenin uczyl, e sila partii polega na niercrzerwalnej wiezi
z rnasami, na tyrn, ie za partiq idzie lud ? robotnicy, chlopi
I inteligencja. ?Ten tylko zwycieiy i utrzyma wladze ? mOwil
Lenin ? kto wierzy w lud, kto zanurzy sie w zdroju Zywej
twOrczoki ludu" (W. I. Lenin t. XXVI, str. 289, wyd. pol.).
Lenin mOwil z duma o partii bolszewickiej, kornunistycz.nej
jako o wodzu I nauczycielu ludu, nawolywal do stawiania wszy-
' stkich najwainlejszych zagadnien przed opinia Swiaciomych ro-
botnikow, przed opinia swojej. partii; mOwil on: ?jej wierzymy,
w niej widzimy rozum, honor i sumienie naszej epoki" (Dziela
t. XXV, Mr. 278, wyd. pol.).
Lenin stanowczo wystepowaI przeciwko w,zelkun p:Obom
po-
mniejszania lub oslabiania kierowniczej roll partii w ustroja
Panstwa Radzieckiego. Opracowal on bolszewickie zasady kie-
rownictwa partyjnego I noimy iycia partyjnego, podkreSlajac,
ze naczelna zasad a kierowni,:twa partyjne?Ao jest jego kolegial-R
no4d. Jeszcze w latach pize?ewolucyinych Lenin nazywal Ko-
mitet Centralny Partii kolktywem przywodcow, strainikiem
i interpretatorem zasad pal ti:. ?VC' okresie miedzy zjazdami ?
wskazywai Lenin ? zasad partii strzeie i interpretuje je Komi-
tet Centralny" (Dziela t. XIII, str. 125-126, wyd. pol.).
Podkr6lajqc role KomitelJ Centralnego Partii i jego autory-
tet, Wlodzimierz Iljicz ?Nai-z NC uk:Fzt,thowal sig
jako grupa cile sccntralizowana i wysoce autorytatywna..."
(Dziela t. XXXIII, St. 443).
Za tycia Lenina Komitet Centralny Partii byl prawdziwym
wyrazem kolegialnego kierowania partia i krajem. Bedac bojo,
wym marksista-rewolucjonisia. zawsze nieugietym w sprawaeh
zasadniczych, Lenin nigdy me narzucal silq swych pogladOw to-,
warzyszom pracy. Przekonywal, cierpliwie tlumaczyl innym
:' III III III- .II': .II.'y : eSee e_ JO ? GAOJ ? ? 1
swoje zdan'Is. Lenin zawsze bacznie czuwal nad tym, by reali-
zowano norrni tycia partyjnego, przestrzegano statutu partii,
zwolywano we wlakiwym terminie zjazdy partii i posiedzenia
plenarne komitetu centralnego.
OprOct wszystkich wielkich czyn6w, jakich dokonal W. I. Le-
nin dla zwyciestwa klasy robotniczej pracujacego chlop6twa,
cila zwycigstw,a naszej partii I wcielenia w tycie idei komunizmu
naukowego, jego przenikliwok znalazla wyraz rOwniet w tym,
te w pore dostrzegl u Stalma te wlatnie ujemne cechy, ktore
? doprowadzily pOiniej do cigikich nastgpstw. W trasce o dalsze
losy partii i Patistwa Radzieckiego W. I. Lenin dal calkowicie
sluszna charakterystyke Stalina, wskazujac przy tym, te trzeba
rozwaiyo kwestie przeniesienia Stalina ze stanowiska sekretarza
generalnego w zwiazku z tym, te Stalin jest zbyt brutalny, nie
ma naletytego stasunku do towarzyszy, jest kaprytny i naduiy-
wa wladzy.
grudniu 1922 roku w likie do Zjazdu Partii Wlodzimierz
lljicz pisal:
?Tow. Stalin po objeciu stanowiska sekretarza generalnego
skupil w swych rgkach niezmierna wiadze i nie mam pewnoki,
c.zy zawsze potrafi korzystad z tej wtadzy z naleiyta ostrot-
nakia".
Ten list ? dokument polityczny ogromnej wagi, znany w hi-
storii partii jako ?testament" Lenina ? rozdany zostal delegatom
XX ajazdu Partii. Czytalikie go i bedziecie prawdopodobnie
czytad jeszcze nie raz. Zastanowcie sie nad prostymi slowami le-
rinowskimi, w ktOrych znajduje wyraz troska Wiodzimierza
Iljicza o partig, o narod, o panstwo, o dalszy kierunek polityki
? Wlodzimierz Iljicz mowil:
?Stalin jest zbyt krutalny, I wada ta, ktdora motna w zupelno.
ci tolerowad w naszym trodowisku i w stasunkach miedzy na-
mi, kornunistami, staje sit wadi' nie do zniesienia na stanowisku
sekretarza generalnego. Wobec tego proponuje tow`arzyszom, by
rozwatyli spas& przeniesienia Stalina z tego stanowiska I wy-
znaczenia na to miejace innego czlowieka, ktOryby pod wszyst,
6
kimi wzglgdami r?ni sie od tow. Stalina jedna tyiko zaleta,
a. mianowicie wigksza tolerancyjnokia, wieksza lojalnokia,
wieksta uprzejmokia i bardzIej uwainym stosunklem do towa-
rzyszy, mniej kaprytnym u.sposobieniem 'td.".
Ten dokument leninowski zastal podany do wiadomoki dele4
gacjom na XIII Zjazd Partii, ktOre omawialy sprawg przeniesie.
ala Stalina ze stanowiska sekretarza generalnego. Delegacje 1.1.-y-
powiedzialy sig za pozostawieniem Stallna na tym stanowisku,
spodziewajac sig. ze bgdzie sie on liczyt z krytycznymi uwagami
Wlodzimierza Iljicza i potrafi przezwycigtyd swe braki, ktore
dzily powaine obawy Lenina.
Towarzysze! Zjazd Parth powinien zaznajomie sig z dwoma
nowymi dokumentarai, ktere uzupelniaja charakterystyke Sta-
lina, dokonana przez Wlodzimierza Iljicza Lena w jego ?te-
stamencie". Dokumenty te ? to list Nadieidy Konstantynol.vny
Krupskiej do Kamieniewa, ktory byl w6wczas przewodniczacyrn
Biura Pohtycznego, Graz '1st osobisty Wlodzimierza Iljicza Lem,
na do Stalina.
Odczytuje te dokumenty:
1. LIST N. K. KRUPSK1EJ
Lwie Borysowiczu!
Z powodu krOciutkiego Estu ktory napisalam pod dyktando
Wtoc:.zimierza Iljicza za zez\\ olemem lekarzy Stalin pozwolil so-
be wczoraj na niezwykle grubiattski wybryk w stosunku do
mn:e. Jestem w partii me od dzisiaj. W ciagu calych tych trzy-
ciziestu lot nie slyszalam od tadnego towarzysza ani jednego
grubianskiego slowa. Intel esy partii i Iljicza s mi droe,ie me
mniej nii Stalinowi. Potrzebuje obecnie maksimum panowania
nad soba. 0 czym moina, a o czym me moina mdwid z Iljiczern ?
wiem lepiej od kaidego lekarza, wiem bowiem, co go denerwuje,
a co me, a w kaidym razie lepiej cxi Stalina. Zwracam sie
do
Was i do Grigorija jako do bardziej bliskich toNvarzyszy W. 1,1
i prosze uchronid mnie od giubiatiskiego iogerowania w moje Zy-
cie osobis,te. od niegodziwych wymyilah 1 pogrniek. Nie watpte,
jaka bedzie jednomySlna decyzja Komisji Kontroli, kt?ra po-
zwala sobie grozid mi Stalin, ale nie main ani sil ani czasu, bym
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
?
miala marnowad je na t glupde klOtnie. I ja jestem iywym czlo4
wieldem, a mofr nertvy a nispicte do ostatnich granic.
Krupska
List ten Nadietcla Konstantynowna napisaia 23 grudnia 1922 r.
43,3 uplywie dw6ch, I p6I mleakcy, w marcu 1923 roku Wlodzi-
:niers 41jicz Lenin medal do Stalina nastepujecy list
2. LIST W. I. LENINA ?
Do Toiamsza Stalina.
Odpisy otrzymuja: Kamlenlew I Zinowjew.
Stamm t. Stalini
Pararcaliacie aobie na grublafiskie wezwanie mojej toriy do
klefonu 4 zwymythusie jej. Cbocia.t odwiadczyla Warn, toe zgadza
sl ivoanded o tym, co. zostalo powiedzisme, to jednak
dzleli sie od nlej o tyni fakcie Zinowjew i Kamieniew. Nie main.
suntan; zaponrina4 tak Iatwo o tym, co sit robi przeciwko mnie,
a nie pcAniebek tu podkreilae, te uwalam za skiercrwane row-
Wet przeciwko sobie to, an sic czyni przeciwko mojej tonic Pro-
aze wiec, alsyack rozwatyli, y jesteicie coil* swoje
alma I przeprosidow tet,wolicie zerwanie stosunki;w posniedzy
nami.
9-83 mama 1923 roku."
.Thwaremer Me bede komentowal tych dokumentow. Mdwie
one wymownie some za sieble. Skoro Stalin ?magi zachowywasl d
w ten spot% za *yds Lershsa; megl tak odnosid sie do Nadieidy
Konstarstynoisny Krupskiej, ktOre partia. dobrze zna I wysoko
and, jabs wiernego przyjaciela Leftism I aktywnego bojownika
o grams hued partil ad chwili jej pawstania ? to makna 60-
b4 Wrgleadd, jak traktowal Stalin innych ludzi. Te jego ujem-
ne eeelry rarwijaly ale axaz bantdej I w ostatnich latach
braly chanskteeu zupeink nieznalnego.
',Yak dowiodly ploiniejsze vrydarzenia, alepokdj Lenina byl
uzaaadnkny: w pierwszym &reale po zgonle Lenina Stalin Lay!
Z powatiuslem: Lenin
sie jeszcze z jego wskazaniami, ale potem zaczEll lekcewaiya po-
waine przestrogi Wlothimierza
Jeteli przeanalizujemy praktykc stosowana przez Stalina
w kierowaniu partia i krajem, jeieli zastanowuny sic nad tym
wszystkim, czego dopacit sic Stalin, przekonamy sic, ie obawy
Lenina byly sluszne. Ujemne cechy Stalina, ktOre za czasOw
leninowskich byly tylko w zarodku, przeksztalcily sic w ciagu
ostatnich lat w cicikie naduZywanie wladzy przez Stalina, co
wyrzcdzito niezliczone szkody naszej
Musimy powainie rozwaiye i we wtakiwy sposob przeanali-
zowad tc. sprawe, aby wykluczyd wszelkc moiliwoge powtorzenia
sic w jakiejkolwiek formie tego, co mialo miejqce za iycia
ktory absolutnie nie znosil kolegialnoSci w kierownictwie
W pracy, pozwalal sobie na brutalna przemoc wobec wszyst-
kiego, Co jui nie tylko bylo mu przeciwne, lecz wydawalo sic
mu, przy jego kapryinym i despotycznym usposobieniu, sprzeczne
z jego koncepcjami.
Stalin dzialat me za r)omocc przekonywania, wyjaAniania,
cierpliwej pracy z ludimi, lecz przez narzucanie swych koncep-
cji, iadajac bezwzgicdnego podporzadkowania sic swemu zdaniu.
Kto sic temu sprzeciwial lub staral sic uzasadnia sw6j punkt
widzenia, slusznoSe swojego stanowiska ? skazywany byt na
wylcczenie z kierowniczego kolektywu. a nastepnie na uniceSt-
wienie moraine i fiz-yczne. Tak byto zwlaszcza w okresie po
XVII Zjeidzie Partii, kiedy ofiara despotyzmu Stalina padlo
wielu uczciwych, oddanych sprawie komunizmu, wybitnk-,ch
dzialaczy partyjnych i szeregowych pracmynikOw partii.
Naleiy stwierdzie, Z.e partia stoczyla powaina walke przeciw-
ko trockistom, prawicowcom, nacjonalistom burivazyjnym, ze roz-
grornila ideowo wszystkich wrogow leninizmu. Ta walka ideolo-
giczna przeprowadzona zostata pomyglnie, w jej toku partia je-
szcze bardziej wzmocnila sic i zahartowala. Tutaj Stalin odegrat
pozytywna role.
Partia stnczyla wielka ideologiczna walke polityczna z tyrril
Iudmi w swoich szeregach, ktorzy wysuwali tezy antyleninow-
skie, reprezentowali linic polityczna wroga partii i sprawie so-
9
? co .: :???;
na.s ptl:.tyczna
r..:1 pts..-kri:k???????:1"
7.-.?(??:-(.. ? p:?7,..:.? c.erk
ty.be...I..,"
wvmkc pa:
szkoci:?..veo:d
':-'-'i
W1,1 :
'? - .2 :Cr :"?.1',1*-k?A r r?-?
? ? ? ? ?.% .?
?A? ?
r,,.-???,:?-..e no?yr, c/ 1V?
lk ? 1 L L' ' kt,.?
10.?
'r:
LI znyth
COC
k::11
? ,
? ? ?
k
, ?
:t.,
k
it;
w
? '2.
L.41,
z
'
? ?
CA
?
.
walk?.;
?,?.?
n:?.
zt?
n-.41N-?rn
6
'
? 4
p
. V.
:
' - ?
ityra-
?-k????,,,
t??
?
?:":"
7 1-
akt? ? ,t-.%
\?.? ??
t;:???:,t?
?.
?
r. ?
???.?
:
.7 ? ?
?- .^
???-
????????
?z\i-
? ?? ? ? ?_ Z. ??:?. tt.
?.? : ? -'?.? . *. ? n.1, 7'. ": " ?,?,?
- r.:-.
*.?;:r
hy'.1 ,edv-
r
rod
-;? 10(11-Vi.0
'er
? -' Ot. ??? r,. -?
- -
'(IZ
? '?'. ?,:;o
&?;;;,V.
r?fj ? k r.t ; zp;1.??i t
N.: ?
'
za 1).?:t
z
p T101:1. :,'.?
7 r.
,
A
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
Politycznego KC w paidziermku 1920 roku. Precyzujac zadania
Komisji Kontroli, Lenin pisal, ie z Komisji tej naley uczynid
prawdziwy ?organ sumienia partyjnego i proletariackiego".
,Jako specjalne zadanie K[omisjil Kof ntaoli1 zalecid wnikliwy,
Indywidualizujacy stosunek, a czasem nawet wrecz swego ro-
dzaju kuracjg wiabec przedstawicieli tzw. opozycji, ktorzy doznali
kryzysu psychiczinego] w zwiazku ze swymi niepowodzeniami
w karierze radzieckiej lub partyjnej. Trzeba postarad sig uspo-
koid ich, wytlumaczyd im spravve tak, jak to sic. robi miedzy
towarzyszami, wyszukad im (bez stoacwania melody rozkaz-u)
prace odpowiadajaca ich wlaSiciwokiom psychicz[nyml, sforrnu-
lowad w tym pankcie rady i wytyczne Biura Organizacyjnego
KC itp."
Wszyscy dobrze wiedza, jak nieprzejednany byl Lenin wobec
ideologicznych przeciwnikOw mark.sizmu, wobec tych, ktOrzy
odchylali sie od wlakiwej 1.'16 partyjnej. ROwnoczeAnie jednak
Lenin, jak to widad z odczytanego dokumentu, z calej praktyki
jego kierownictwa partia, zdal jak najbardziej wnikliwego,
partyjnego *stosunku do ludzi, ktorzy wykazali wahania, czy
odstepstwa od linii partyjnej, ale ktOrych moZna bylo skierowad
z powrotem na dog e paityjnoaci. Lenin radzil wychowywad
cierpliwie takich ludzi bez stoaowania skrajnych SrodkOw.
Znajdowala w tym wyraz madriae Lenina w pode,F;ciu do lu-
dzi, w pracy z kadia
Zupalnie inny s'osunek d ludzi charakteryzowal Stalina.
Staiinowi calkcwicae cbce b?ly cachy leninowskie: cierpliwa
paaca z ludmi. upoiczywe i Zmudne wychowywanie ich, umiejgt-
mak poprowadamia za sob a ludzi nie w, drodze przymusu, lecz
w drodze ideolcgicznego oddzialywania na nich przez caly kolek-
tyw, Odrzucal on leninowska metode przekonywania i wychowy-
wania, przechtadzi1 z pozycji walki ideologicznej na droge. prze-
mocy administracyjnej, na droge masowych represji, na drop
terroru. Dzialal na coraz szersza shale i coraz uporczywiej po-
przez organy karne, gwalctic przy tym eNsto w.sze.lkie istniejace
normy morelnoki oraz ustawy radzieckie.
12
?
Samowola jednej osoby zachacala do samowoli rowniet innych
oraz umoiliwiala ja. Masowe aresztowania i deportacje wieiu
tysigcy ludzi, egzekucje bez sado i normalnego Sledztwa wywo-
lywaly stan niepewnogci, strach, a nawet rozjatrzenie.
Nie sprzyjalo to oczywikie zespoleniu szeregow partii i wszysta
kich warstw ludu pracujacego, lecz przeciwnie pociagalo za soba
unirestwianie, stawianie poza nawias partii pracownikow uczcia
wych, ale niewygodnych dla Stalma.
Nasza partia walczyla o wcielenie w Zycie leninowskich pla-
nt* zbudowania socjaltzmu? Byla to walka ideologiczna. Galyby
w toku tej walki przestrzegano leninowskich zasad, gdyby umie-
jetnie Luzon? partyjna pryncypialnotd z wnikliwym i troskliwym
stosunkiem do ludzi, gdyby zamiast odpychad ich i tracid, chcia-
no przyciagnad ich na nasza strong nie doszlo by u nas zaptawa
ne do tak brutalnego naruszenia praworzadnoki rewolticyjnej.
stosowania metod terroru wobec wielu tysiecy ludzi. Srodki wya
jatkowe stosowano by wOwcaas tylko wobec tych ludzi, kterzy
popelnili rzeczywiste zbrodnie przeciwko ustrojowi radzieckiemu,
Przypomnijmy sobie niektke fakty historyczne.
W dniach przecl Rewolucja Paidziernikowa clwaj czlonkowle
KC partii bolszewikow ? Kamieniew i Z:nowjew wystapi:i
przeciwko leninowskiemu pianowi powstania aorojnego. Co
wiecej, 18 paidziernika opubhkowali oni w gazecie mietiszewic-
kiej ,Nowaja Zizri" civaiadczenie o przygotowaniu powstan.a
przez bolszewikOw oraz o tym, ie uwaZaja powstanie za awan-
ture. Przez to samo Kanneniew i Zinowjew ujaa-mli V bc
wrogow uchaeale KC w sprawie powstania, w sprzo.vie ZOrg1,LJ-
wania
tego powstania w najbllaszym czasie.
Bala to zdrada sprawy parui, sprawy rewolucji. W. I. Lenin
w zwiazku z tym pisal: ?Kamieniew i Zinowjew ujavanili Rca-
dziance i Kierenskiemu decyzje KC swej partii o zbro.inym p.)w-
staniu..." (Dziela t. XXVI, sir. 214, wyci. poi ) Postaw:t on ;)1 j
KC sprawc usuniecia z partii Zinowjewa i Kamiernewa.
Jednakie po Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji I dzi rako-
wej Zinowjew i Kanlienica.v zostali jak wiadi,mo wysiinical na
kierownicze stanowiska, Lenin wci4gal ich do wykonywan.a jak
13
r:-1.000/0009000N91.600-8/dCW-V10 : eSeeleN .10d peAcudd vA
najbardziej odpowiedzialnych po1ece6 partii, do aktywnej
pracy w kierowniczych organach partyjnych radzieckich. Wia-
demo, te Zmowjew I Kamieniew popelnili za tycia W. I. Lcnina,-
nie mato innych powatnych blcdOw. W swoim ?testamencie"
Lenin ostrzegal, te ?paidziernikowy epizocl Zinowjewa i Mamie-
niewa nie byl oczywikie przypadkiem". Ale Lenin nie Stawlai
kwestii aresztowania ich, arii tym bardziej rozstrzelania.
Albo weimy na przyklad trockistOw. Obecnie, kiedy minal
Nyystarczajaro dlugi okres historyczny, motemy mewie o walce
z trockistami zupelnie spokojnie i zanalizowaa te sprawc z wy-
starczajacym obiektywizmern? PrzecieZ wokol Trockiego znajdo-
wali ai ludzie, ktorzy bjnajmniej nie pachodzili ze Sro::lowiska
burtuazji. Czesid spoSrOd nich naleiala do inteligencji partyjnej,
a pewna czck rekrutowala sic sporod robotnikOw. NIoZna by
wymienia wielu ludzi, ktorzy w swoim czasie przylaczali sic do
tri:)iikistOw, ale ci sami ludzie brali czynny udzial w ruchu robot-
niczym przed rewolucja i w toku samej Socjalistycznej
Paidziernikowej, jak rOwniet w urnacmaniu zdobyczy tej
najwick.szej rewolucji, WTieIu spoSrOd nich zerwalo z trock.zmem
i przes7lo na pozycje leninowskie. Czyt zachodzila konie.iznose
f.7vczne_o unicestwicnia takich ludzi? Jestemy glcbolio prz'Ao-
nani, 7e gdyby tyl. Lenin, tC, nie zastosovv.ano by tak skiajncgo
Srodka wobec wielu z nich.
Tak wygladaj4 niektore tylko fakty historyczne. A czy mo2.na
pow:rdzieti% te Lenin nie decydowal sie na pcxiejmowanie wobec?
wrogOw rewolucj: najsurowszych kroknw, kiedy bylo to rzeczy-
w(scie potrzebne? Nie, tego nikt me mote powielizica. Wlocizi-
merz Iljicz tadal bezwzglcdnego rozprawiania sie z wrogami
rewolucji i kla_sy rotx)tniczej i gdy zachodzila konieczno, stoso-
wal take .?rodki bez litoci. Przypemnijcie sobie chotby walke
W. I. Lenma przeciwko eserowskim organizatorom tx)wstan
antyraclzieckich, przeciwko kontrrewolucyjnemu kulactwu
w rc,ku 1918 i innych, kiedy Lenin bez wahama stosowal jak
najbarclziej stanowcze ?rodki wobec wrogOw. Jednak2e Lenin
uciekal sic do takich ?rodkOw przeciwko rieczywistym wrogom
nie za.? przeciwko tym, ktOrzy mylq sig, blqdzq, kto-
14
rych mama przez ideolouiczne oddzialywanie poprowadz.e. za
sobq i nawet utrzyma6 w k:ei ownictw.e.
Lenin stosowal surowe rodki w najni(z1Y;dniej,zyCr, r,ad-
kach, kiedy istnialy kiasy wyzyskujace, stawjajace ziciekb.?
wobec rewolucji, kiedy walka ,.kto 1:( go" przybierala
nie najostrzejsze formy a2 do wojny domowej wlqcznie.
Stalin natomiast stosowal najskrajnejsze grodki, rep-
masowe jut wOwczas, gdy rewolucja zwyciOyla, gdy wzm
nib ? sic pafistwo racizieckie, gdy klasy wyzyskujace zostaly
zlikwidowane I stosunki socjalistyczne ug:ii.intowaly sic -,ve
wszystkich dziedzinarh gospodarki nariocloii.vej, kiedy nas7a par-
tia okrzepla politycznie i zahartowala ST 7arowr.o CiO.Vr jak
i ideologicznie. Rzecz jasna, c tutaj ujawnil w calym sze-
regu wypadkOw nietolerancyjnoq., brutalro:-C. nad...0ywan'e wla-
dzy. Zamiast dowodzie swej iusznoci polityc7nej i tr.ob::Awa.3
masy szedt on czesto droga represji i fizyc7nrgo unirestw
nie tylko rizeczywistych lecz i ludzi. ktorzy pie
niali 7broclni przeciwko poioii i wladzy rad7.2c1-ziej. Nie ma
tym 2adnej madro4c1, lecz ot tylko pr7ej,iio: brutainej
wianie tak niepokoilo W. I. Lenina.
Komitet Centralny Par tii rozpatrzyl osta'r.io, 7W1:1.z7C70 p
zdemaskowanni bandy Ber.i. ,7t2rt'2; spraw sf.,i-vykriwanych :t
tc bancle. 01,1enil sic przy bard7o t:rzyriki obra7 j
samowoli zwiazanej z postepervaniern
clowod7a falsity, Stalin. krri7ji-J..3jar 7e swej njeogranic7onej w13-
cl7y. p07wa131 sobie na we naduavi, cl7iniajric w unieniu KC,
nie pytajac o zdanie c7loriii.v KC i nawct- c7lonk6'..; 111.1:-a
lityczne'2,0 KC, czestokroC- poNvia:lamiaja,? o swotch indv-.
widuainie podejmowanych decyzjach w bar(i'o
Niiach partyjnych i pans*.wowych.
?
11o7patrtijqc kullu jetino:41; pr7ect,:.,
?v,zv.,tkirn tlt, (in
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
WIcdzimierz Iljicz Lenin zawsze pocikreSlal role i znaczenie
parin w kierou:aniu socjalistycznym paristwem robotnikow i chlo-
pow, widzac w tym gtowny warunek pomySInego budownictwa
socjalizmu w naszym kraju. Wskazujac na ogromna odpowie-
dzialnok partii bolszewickiej jako rzaizacej partii Patistwa Ra-
dzieckiego, Lenin nawolywal do jak najkiSlejszego przestrzega-
nia wszystkich norm tycia partyjnego, do realizowania zasad ko-
legialnoki w kierowaniu partia i krajem.
Kolegialnok kierownictwa wyplywa z samej natury ?naszej
partii, zbudowanej na zasadach centralizmu demokratycznego.
?Oznt.cza to ? mOwil Lenin ? ze wszystkie sprawy partyjne
prowadzq ? bezpoSrecinio lub przez przedstawicieli ? wszyscy
czlonkowie partii na rownych prawach i bez iadnych wyjatkOw,
przy czym wszystkie osoby urzedowe, wszystkie kierownicze
wszystkie instancje partyjne sq obieralno, zdaja sprawg
ze swej dzialalnoki i sq usuwalne" (Dziela t. XI, str. 434,
wyd. pol.).
Wiadomo, ze sam Lenin dawal przyklad jak najkigiejszego
przestrzegania tych zasad. Nie bylo tak wainej sprawy, w ktorej
Lenin podejtnowalby deeyzje sam, bez zasiegniecia porady i bez
aprobaty wigkszoki czlonkow KC lub czlonkow Biura Politycz-,
nego KC.
W okresach najtrudniejszych dla naszej partii i kraju, Lenin
uwatal za konieczne regularne zwolywanie zjazdow, konferencji
partyjnych i posiedzen plenarnych Komitetu Centralnego Partii,
na ktorych omawiano wszystkie najwainiejsze zagadnienia i po-
dejmowano uchwaly wszechstronnie opracowane przez kolektyw
przywodcOw.
Przypomnijmy sobie na przyklad rok 1918, gdy nad krajem
zawislo niebezpieczeristwo napaki interwentr5w imperialistycz-
nych: W tych warunkach zwolano VII Zjazd Partii w celu om6-
wienia iywotnie wainej i nie cierpiacej zwloki sprawy ? po-
koju. W 1919 RAIL w wojny domowej zwolano VIII Zjazd
Partii, na ktOrym uchwalono nowy program Partii, rozwiazano
tak waine zagadmenia jak sprawa ustosunkowania sie do pod- ?
stawowych mas chloptstwa, organizacji Armii Czerwonej, jak
16
sprawa kierowmk.zej rolipntd w pracy Rd,
socjalnego parui i Inne W 192U : ?-
stal IX Zjazd PartU, ktory wytyczyl zdra P.c...
dziedzinie budownictwa go,,,pociarczego.W iou 1921. n.:
due Partii uch).valona zostila opract,wa:-a
polityka ekonomiczna i histo..yczna rea,:ucja
Za iycia Lenina zjazdy partyjne cxibywaly ;
zawsze, gdy nastepowa1 rad,?kalny zwrot w rozwoju pIr.
ju, Lenin uwaial przede wszystkim za mezbcdne sze..ok:e r)rno-
wienie przez Parti e zasadniczych spraw pol.tyki we'wne....zntj
i zagranicznej, zagadnieri budownictwa partyjnego i pan:twwe.
Jest rzecza niezmiernie charakterystyczna, Ze Lenin sw4j2
ostatnie artykuly, listy i uwagi adresowal wlaS'n!e cu Zjazdu
Partii jako do najwyi.szego organu partyjnego. W
Zjazdami Komitet Centralny Partii wy.-trpc.wal jalco naj-
bardziej autorytatywny kolektyw kierowniczy, S%ci:;le ze-
gajacy zasad Partii i rea1izuj4cy jej polityke?
Tak bylo za iycia Lenina.
Czy te ?wigte dla naszej Partii zasad y leninowskie przestrze-
gane byly po mierc1 WiodzIrmerza Iljicza?
Podczas gdy w pierwszych latach po Smierci Lenina
Partii i posiedzenia plenarne KC odbywaly sic r.-InIcj wit,. ( j
pOiniej, kiedy Stalin zaczal coraz bal.clziej
nidzv-
wa?ladzy, zaczqto zasady te brutalnie narti,zae. Cj vnd s e
to w szczegolnoki w ciagu ostatnich 15 lat jeg?o 2yca. Czy
na uwaiad za normalny fakt. e mieclzy XVIII a XIX Zjaz:ItS,in
Partii minelo przeszlo 13 lat, w ciagu kt(irych rasza Pci. kr.tj
przeiyly tyle wydarzen? Wydarzenia te s?ariowczo
powziecia przez Partie uchwal w sprawach obrony k JW...-
runkach Wojny Narodowej i w sprawach pokojowe.. ,
mctwa w latach powojeimych. Nawet po 7.1k,)fic7e: w
Zjazd nie zbieral sie przeszlo 7 lat.
Nie zwolywano prawie plenarnych posieclzeh
traMego. Wystarczy powiedzice, ze w cu wszyI;1',(.11 h.. W ( '-
kiej Wojny Narodowej me (xibylo sie fakty(rn.e ani cd
num KC. Co prawda byla Raba zwolania Plenum KC w
-0 kulcle Jednestki ? 2
17
::-1.000/0009000N91.600-8/ACIN-V13 : aseeieN JOA paAoidd
dzierniku 1941 roku, gdy z calego kraju specjalnie wezwano
do Moskwy czlonkow KC. Dwa dni czekali cm na otwarcie Ple-
num, lecz nie doczekali sic. Stalin nie chcial nawet spotkaa frig
porozznaw1a6 z czlonkami Komitetu Centralnego. Fakt ten
iwiadczy, jak zdernoralizowany byl Stalin w pierwszych miesia-
each wojny i jak wyniogle I lekcewaiaco traktowal czlon.
kOw KC.
W praktyce tej znalazlo wyraz Ignorowanie przez Strains norm
tycia partyjnego, podeptanie przez niego leninowskiej zasady
kolegialnego kierownictwa partyjnego.
Samowola Stalina wolx.c Partil I jej Komitetu Centralnego
ujawnila Sic w szczegOlnoki po XVII Zjeidzie Partii, ktOry
odbyl sic w 1934 roku.
Komitet Centralny, dysponujae licznymi faktaml ?wiadcze
cymi o brutalnej samowoli wobec kadr partyjnych, wylonil ko-
rnisjc partyjna z ramienia Prezydium KC, kt6rej poledl do-
kladne zbadanie, w jaki sposob staly sic moiliwe masowe re-
presje przeciwko wiekszoki czlonkOw I kandydatOw Komitetu
.Centralnego Partii, .wybranego przez XVII Zjazd WKP(b).
Kcmisja zazriajomila sic z wielka ilokia materialOw w archl-?
wach NKWD, z innymi dokumentami oraz ustalila liczne fakty
fabrykowania spraw przeciwko komunistcm, falszywych ctskar-
ten, krzyczacych narusze6 praworzadnoki socjalistycznej, w wy-
niku czego zginell niewinni ludzie. Wychodzi na jaw, ie wielu
pracownikew partyjnych, radzieckich i gospodarczych, ktOrych
uznano w latach 1937-38 za ?wrogow", w rzeczywistoki nigdy
nie bylo wrogami, szpiegami, szkodnikami itp., e w istocie
zawsze byli oni uczciwymi komunistami, ale ich oczerniono, i cza-
sem, nie wytrzymujac barbarzynskich tortur sami siebie oskariali
(pod dyktando seclziow gledczych-falszerzy) o wszelkie
nieprawdopodobne przestepstwa. Komisja przer:istawila Pre-
zydium KC ot:szerny udokumentowany material w sprawle ma-
sowych represji przeciwko delegatom na XVII Zjazd Partii
I czlonkom Komitetu Centralnego, wybranego przez ten Zjazd.
Materialy te zostaly rozpatrzone przez Prezydium Komitetu Cen-4
tralnego.
18
Tistalono, ie spogrOcl 139 czlonkow i kandy(1,1..; r,, (..
Komitetu Centralnego Partii. w-ybranych na XVII
stab o aresztowanych i rozstrzelanych (glawn:e w 1
98 ()sob, to znaczy
Jaki byt sklad delegatow na XVII Zjazd? EY. ,
uczestnikOw XVII Zjazdu z glosem decyd:jar?ym w.
Partii w latavh konspiracji przed rewolucja i pedcza., L:
mowej, to znaczy do 1920 roku wiacznie. 561i clv)dzi 0
? podstawowq mase delegatow na Zjazd stanowtli rob.rt .
delegatOw z glosem decydujacym).
Dlatego bylo rzeczq absolutnie nie do ponlylcMa. ab y i
o takim skladzie wybrat Komitet Centralnv.
okazala by sie wrogami Partii. Tylko w wyniku tc2,), .2F., ?
komuniki zostall oszkalowani i ze oskarZeni?A 7rzc..1v..ka -
staly sfabrykowane, e dopuszczono do putciiriych
praworzqdnoki rewolucyjnej ? 700,', czlonk6w ; KC,
wybranvh przez XVII Zjazd, uznano za wrc)wIt.1 1 11.1.1.
Taki sam los spotkal nie tylko czlonkOw KC. z
witkszoSe delegatOw na XVII Zjazd ParUi.
gatow na Zjazd z glosem dec-clujacym i do: m ?
wano na podstawie oskarZe.i 0 przestep,,,twa
znacznie wiecej ni polowe ? 1108 osab. Ju im tcr)Lckv
czy, jak niectorzeczne. dzikie. :-,przeczne ze
byly oskarienia q przesterk-,twa kontrrewolucyjne,
sie obecnie wyja?nia, w -thee w:ekszc?:..i ucz.c,..r.:k;rx
Partii.
Naleiy przypomniee, ie XVII Zja.,d Partii przca.:11 ci) ).
jako Zjazd ZwyciezcOw. Delegatami na Zjazd byli akt wni -
stnicy budownictwa naszego panstwa socjali,;tyczn,). .1
z nich ofiarnie walczylo o sprawc partii w latach prz-c1:,
? w konspiracji i na frontach wojny domowej. dw.
walczylo z wrogami. niejednokrotnie patrzylo w
I nie drgnelo. Jak wic moria uwierzy6. aby lacy luciz )
po politycznym rozgromieniu zinowjewoweOw.
wicowcow, po wielkich zwycicstwach buclow
n.ct wa j .1 1
11 .1-
przeszli do obozu wrogaw
..c.%;a1:7mu?
Stain s:c, to w nacia7vciA wlacizy pi-zez Stalina, ktory
11-1,11,Vy terror prleciv..ko kadrom partyjnym.
Diaczcgo masowe represje przeciwko aktywowi wzmagaly si
cc,raz bardziej po XVII Zjeidzae Partii? Dlatego, Ze Stalin w tym
czasie tak bardzo wyniOsi si ponad parti i ponad narod, ie jut
zupelnie nie liczyl s ani z Komitetem "Centralnym ani z partia.?
Je przed XVII Zjazdem uznawal jeszcze opinic kolektywu, to
po calkowitym politycznym rozgromieniu trockistOw, zinowje-
wowcow, bucharinowcow, gdy w wyniku tej walki i zwyciestw
secjalizmu osiagnieto zespolenie partii, zespolenie narodu, Stalin
w coraz wickszym stopniu przestal sie liczyd z czlonkami KC
Partii, a nal.vet z czlonkami Biura Politycznego. Stalin sadzil,
Ze mole obecnie sam decydowad o wszystkich sprawach, a po-
zostali potrzebni mu sa jako statyci; wszystkich innych trzymal
tn w takiej sytuacji, ie musieli tylko sluchad i wychwalad go.
Po zbrodniczym zamordowaniu S. M. Kirowa, rozpoczely sie
masowe represje i nastapily brutalne akty naruszania prawo-
rzadnoki soi?jalistycznej. Wieczorem 1 grudnia 1934 roku z ini-
cjatywy Sta!ina (bez uchwaly Biura Politycznego ? uczyniono
to dopiero po dwOch dniach. obiegiem) sekretarz Frezydium
C1K, Jenukidze, podpisal nastepujace zarzadzenie:
?I. Wladzom ledczym poleca sie prowadzie w trybie przygpie-
szonym sprawy oskarZonych o przygotowanie lub dokonanie ak-
tow terroru.
II. Organom saclowym poleca sic nie wstrzymr.va6 wykony-
wania wyrokow Amierci w zwiazku z prolaa przestepchw tej
kategorii o zastosowanie prawa laski, poniewai Prezydium C1K
ZSRR nie uwaia za moliwe przyjmowanie tego rodzaju protb
do rozpatrzenia.
III. 01 ganom Komicarial 11 Sprow 1?,'t wn1r7nych poleca sie
wykonywad wvia-qd Amierci na przestqprach wymienionej wy-
Zej kategorii natvchmia;t po wyclaniu wyrok6w".
Zarzadzc;I:e to stalo siepdtav macowych faktow narusza-
ma proworzqdnoki socjalistycznej. wielu sfabrykowanych
20
sprawach sadowych c-kar2c.n:.rn iwanle"
aktow terroru, a to pozbawialo oskarzonych jaktejkoiwiek moi-
hwoki rewaji ich spraw nawet wOwczas, gdy przcd sadem od-
wolywali wymuszone no nich ..7CZnania" i w sposob przekuny-
wajacy obalali wysuni0e wcibec nich oskarz.enia.
Naleiy stwierdzie, ze okoliczna;ci zabOjstwa tow. Kirowa
tychczas kryja, w sobie wiele rzeezy niezrozumialych i zagadko-
wych i wymagajq najbordziej starannego zbadania. Sa podsta-
wy aby sadzie, e zablijcy Kirowa ? Nikolajewowi ? poma-
gal ktog spo'irOd ludzi, ktOryi_h obowiazkiem byla ochrona osoby
Kirowa. POltora miesiaca pried zabOjstwem Nikolajcw byl are-
sztol.vany z powodu podejrzL,nego zachowania sic, lecz zwolnio-
no go i nawet nie przenrowaLlzono u niego rewizji. Niezwykle
podejrzana jest okolic7m4. 7e gdy przydzielonego do Kirowa
czekistc wieziono drugiego ej.u4inia 1934 roku na pr7e,luchanie,
7gina.1 on w czosie samochodt,wej. pr7y c7ym Zacina
z towarzycych mu osOb ocierpialo. P imarclowaniu Kt-
rowa usunicto z pracy i cka7ano bard7e, 1,godne c,n V p:acx,y-
nikow leningradzkiego na -t.ono??Iskach.
lecz w 1937 r. zostali oni :11
rozstrzelano ich po to. shy zabojstw,,
MaSOWP reprecje w7mo,g1,,? (l av2a 19-6 r,,ku
po dcpezy Stolina i Soc7i 7 25 .
adresowonej do Ka,;ralv...L 7., 1\1.11ot ,wa i
ELura Politycznego. Ti,t d byla na,.e?y.lia-a-
,.Uwa7omy 7.a ab,olatni;, i pThe ,
7cnva nil stanow?iko wi
Jagoda wyrzinie Me stan.,1
zdemaskowania bl;iku OGPU
sperinit sic w tej sinrawe 4) 4 aa. I4?:\4.3 4, 1- :0
cowniey paylvjni i C.`". F'? I V:I'?
\VIa,!eiwie 7 -
111:,7111 FI) avkal so ?at, n ,
To stohnowskie sf(a mtd,:wcinte. ye \;1?;.I.V1)
lata" w sto.owamu ma.yiwych
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
robid" zaniedbania, bezpogrednin pchato pracownikOw NKWD
iia droge masowych aresztowari i egzekucji.
Trzeba stwierdzie, te sformulowanie to zostato narzucone
rOwniet lutowo- marcowemu posiedzeniu plenarnemu KC
WKP (b) w 1937 roku. Rezolucja Plenum uchwalona na podsta-
wie referatu Jeiowa ?Nauki wyptywajace ze szkodnictwa, dy-
wersji i szpiegostwa agentow japonska-niemiecko-trockistow-
skich" glosila:
?Plenum KC WKP(b) uwaia, te wszystkie fakty ujawnione
? w toku tledztwa w sprawie antyradzieckiego ogrodka trocki-
stoWskiego i jego zwolennikOw w terenie gwiadcza, ie? Ludowy
Komisariat Spraw Wewnetrznych spOinit sic co najmniej o 4
lata w zdemaskowaniu tych najbardziej zacieklych wrogow lu-
du".
Masnwe represje stnsowano w tym czasie pod haslem walki
z trockistami. Czy rzeczywlicie troCklici stanowili w owym cza-
sie takie niebezpiecieristwo dla naszej Partii i paristwa radziec-
kiego? NalOy przypomniee, e w roku 1927, w przeddzien XV
Zjazdu Partii, na opozycje trockistowsko-zinowjewowska gloso-
wato zaledwie 4.000 ?sob, podczas gdy za lima partiisopowiedzia-
to se 724.000. W ciagu 10 lat. ktore mink?Iy ?LI XV Zjazdu Partii
do lutowo-marcowegn Plenum ICC, trockizm zostal calkowicie
rozgromiony, wielu bytych trockistOw wyrzeklo sic swych daw-
nych pogladow i pracowalo na roinych odcinkach budownictwa
socjalistycznego. Jasne jest, ie w warunkach zwycicstwa soc-,
alizmu nie bylo podstaw do masowego terroru w kraju.
Referat Stalina na lutowo- marcowym Plenum KC 1937 roam
.,0 brakach w pracy partvjnej i grodkach likwidacji trockistow-
skich i innych dwulicowcow" zawieral probe teoretycznego uza-
sadnienia polityki masowych represji pod pretekstem, ie w
re naszego marszu naprz&I do socjalizmu walka klasowa IT1113i
rzekomo coraz bardziej zanstrzad. Stalin twierdzil przy tym
ze uczy tego historia, uczy tego Lenin.
W rzeczywistoLl zaA Lenin wskazywat, e stosowanie prze-
mocy rewolucyjnej wywolane jest koniecznoAcia zdlawienia
22
oporu klas wyzyskiwnr.7y i to wskazania Len Ina nrirlo-.1Y
do okresu, kiedy istnialy i byly silne kiasy wyzy,kiwaczy Gdy ,
tylko sytuacja pofityczna w kraju poprawila sic, gdy w s'Ycz-
niu 1920 r. wzicty zostal przez Armic Czerworia Ro.:tOw i ocinic-
sione zostalo najwainiejsze zwyciestwo nad Denikink,m Le-
nin dal instrukcje DzierZynskiemu w spral.vie zaprzestania ma-
sowego terroru i zniesienia kary rnierci. Lenin w nastepujacy
sposOb uzasadnil to waine posuniecie polityczne wladzy radziec-
kiej w swoim referacie na Sesji WCIK 2 lutego 1920 roku: ?
?Terror zostal nam narzucony przez terroryzm Ententy, gdy
poteine mocarstwa Swiatowe rzucily przeciwko nam swoje hor-
dy, nie cola* Gig przed niczym. Nie moglibymy sic utrzymae
nawet dw6ch dni, gdybyAmy na te prOby oficerow i bialogwar-
dzistow nie odpowiedzieli w sposob bezlitosny, i to oznaczalo
terror, lecz narzucily nam to terrorystyczne metody Ententy.
I gdy tylko osiagncliSmy decydujace zwyciestwo, jeszcze przed
zakoliczeniem wojny, natychmiast po wzieciu Rostowa, wyrzek-
ligmy sic stosowania kary Amierci i dowiedliAmy w ten sposolo,
ie do swego wlasnego programu odnosimy sic tak, jak obieca-
liArny. Movvimy, ?e stosowanie przemocy wyplywa z zadapia
zdlawienia wyzyskivvaczy, zdlawienia obszarnikow i
kapitah-
stow; z chwila rozwiazania tego, wyrzekamy sic wszelkich Srod-
kow wyjatkowych. DowiedliSmy tego w praktyce". (Dziela t. 30,
str. 303 ? 304. wyd. ros.).
Stalin odszedl od tych wyra-inych I jasnych wskazarl progra..
mowych Lenina. Potem, ply zlikwidowane zostaly ju? wszyst-
kie klasy wyzyskiwaczy w naszym kraju i nie, bylo Zadnyc'h
w jakimkolwiek stopniu powa-inych podstaw do masowego st6-
sowania irodkOw wyjatkowych, do masowego terroru, Stalin
nastawial Partie, nastawial organy NKWD na masowy terror.
Terror ten byt faktycznie skierowany nie przeciwko resztkom
rozbitych klas wyzyskiwaczy, lecz przeciwko uczciwym pracoit-
nikom partii i patistwa radzieckiego, przeciwko ktOrym wysu-
wano klamliwe, oszczercze, niedorzeczne oskarienia o ,siwuli-
cowok"?.szpiegnstwo"?.szkodnictwo", przygotowywanie ja-
kichS zmy:lonych ?zamachOw" up.
23
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
Na lutawo-marcowym Plenum KC w 1937 roku szereg czlon-
kOw KC w istocie rzeczy kwestionowilo slusznok wytyczone-
go kursu na masowe represje pod pretekstem walki z ?dwuli-
cowcami".
Najdobitniej wyrazil te watpliwoici tow. Postyszew. Mowil
on:
?Rozumowalem: minely? tak surowe lata walki, pozbavrieni
koaeca czlonkowie Partii zalarnywali sie lub przechodzlli do
obozu wrogew, zdrowe elementy walczyly o sprawe Partil. By-
ly to lata industrializacji, kolektywizacji. Nigdy nie przypusz-
czalem, ze po uplywie tego surowego okresu Karpow I jemu p0-
Iobni sie w obozie wroga (Karpow ? to pracownik KC
Partil Ukrainy, ktdrego dobrze znal Postyszew). A oto z zeznan
wynilca, jakoby Karpow zwerbowany zostal w 1934 roku przez
trockistow. Ja osoblicie sacize, ie jest nie do wiary, aby w 1934
'roku uczciwy czlonek Partli, ktory przeszedl dluga droge za-
cieklej walkl z wrogami o sprawe Partii, o socjalizm, znalazI
sle w obozie wrogdw. Ja w to nie wierze... Nie wyobraiam sa-
ble, jak moina przejt6 z partia cieikie lata, a potem, w 1934 ro-
ku przejte do bockistow. Dziwna to rzecz..."
? Poslugujac sie sformulowaniem Stalina, te im blitej do soc-
3alizmu, tym wiecej bedzie wrogOw, poslugujac sie rezolucja
lutowo-marcowego Plenum KC powzieta na podstawie referatu
jeiowa, prowokatorzy, ktbrzy przedostali sic, do organow bez-
pieczenstwa panstwowego, jak rowniei pozbawieni sumienia
karierowicze, zaczeli oslaniad imieniem Partii masowy terror
przeciwko kadrom partyjnym i kadrom panstwa radzieckiego,
przeciwko neregowym obywatelom raclzieckim. Wystarczy po-
wiedzied, ie liczba aresztowanych na podstawie oskarienia o
przestepstwa kontrrewolucyjne zwiekszyla sit w 1937 r. w po-
rOwnaniu z 1936 r. przeszlo 10-krotnie.
? Wiadomo, jak brutalnej samowoli dopuszczano sit rowniet
wobec kierowniczych pracownikow Partii. Statut Partii, uchwa-
loony przez XVII Zjazd, opieral siq na leninowskich wskazaniach
okresu X Zjazdu Partii i &sit, ze aby zastosowad wobec
?
czlonka KC, kandydata na czlonka KC i czlonka Komisj1 Kcmt4
roll Partyjnej tak ostateczny th.odek jak wykluczeme a Pa: ;:t
?naleiy zwolaa Plenum KC i zaprosie na Plenum wszstkIch
kandydatOw na czionkOw KC oraz wszystkich calonkow Komi-
sji Kontroli Partyjnej", ze tylko pod warunkiem, i takie ogOlne
zebranie odpowiedzialnych kierownik6w Partii 2/3 glosow uzna
to za konieczne ? mole nastapie wykluczenie z Partii czlonka
tub kandydata na czlonka KC.
Wiekszok czlonkOw i kandydatow na czionkOw KC, wybra-
nych na XVII Zjeidzie i aresztowanych w latach 1937 ? 33
zostala wykluczona z Partii bezprawnie przy brutalnym
gwalceniu Statutu Partii, poniewai sprawa ich wykluczenia nia
byla rozpatrywana na Plenum KC.
Obecnie, gdy zbadano sprawy niektOrych z tych rzekomych
?szpiegOw" i ? szkodnikOw", ustalono, ie sprawy te zostaly
sf,abrykowane. Przyznanie sie d.) winy wielu aresztowanych,
oskarionych o wroga dzialalnok, uzyskano pray pomocy okrut-
nych, nieludzkich tortur.
JednoczeLnie Stalin, jak informuja cztonkowie Owczesnego
Biura Politycznego, nie przeka7ywal im c:.wiadczeti szeregu
oszkalowanych dzialaczy politycznych, gdy ci przed trybunalem
wojskowym cofali swe zeznania i prosili o obiektywne zbadanie
ich sprawy. A oAwiadczen takich bylo niemalo i Stalin niewat,
pliwie je znal.
Komitet Centralny uwaia za konieczne poinformawa6 Zjazd
o wielu sfabrykowanych ?sprawach" przeciwko czionkom Komitetu
Centralnego Partii, wybranym na XVII Zjeidzie Partii.
Przykladem nikczemnej prowokacji, ohydnego falszerstwa
I zbrodniczego pogwalcenia praworzadnoLci rewolucyjnej jest
sprawa bylego kandydata na czlonka Biura Politycznego
jednego z wybitnych dzialaczy Partii i panstwa radzieckiego,
tow. Ejche, czlonka Partii od 1905 roku.
? Tow. Ejche aresztowany zostal 29 kwietnia 1938 roku na pod-
stawie oszczerczych materialow, bez sankcji prokuratora ZSRP,,
kt6ra otrzymano dopiero w 15 miesiecy pa aresztowaniu.
r:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V10 : eseeieN Jod peAcudd vA
Sledztwo w sprawie Ejchego prowadzone bylo w warunkach
najbardziej brutalnego gwalcenla praworzildnoici radziecklej,
samowoli i labgerstw,
Ejchego zmuszano torturaml do. podpIsywania zawczasu sp.a4
rzadzonych przez scdziOw iledatych protokolow zeznan, w kto.
rych wobec rdego samego 1 szeregu wybItnycb pracownikOw
partyjnych i radzleckich scrysuwano oakarten1a o
antyradziecka.
1 paidziernika 1939 roku Ejche przeslat otwiadczenle na rcce
Stalina, w ktorym kategorycznie zaprzeczal swej winie 1 prom
sil o zbadanie swej sprawy. W okwiadczeniu pisal on:
?Nie ma barciziej gorzkiej mcki, jak siedzie6 w wiczieniu
w ustroju, o ktory zawsze walczylem".
Zachowalo sic drugie aiwiadczenie Ejchego, wyslane przez
niego do Stalina 27 paidziernika 1939 roku, w ktOrym w sposob
przekonywajacy, opierajac sic na faktach, obala wysuniete
przeciwko sobie oszczercze oskarienia, dowodzac, e te pro-
wokacyjne oskarienia sq z jednej strony dzielem prawdziwych
trockist6w, kt6rych aresztowanie sankcjonowal on jako I se-
kretarz zachodnio-syberyjskiego Krajowego Komitetu Partii
I ktOrzy zmowili sic, aby sic na nim zemtcle, a z drugiej stro-
ny sq one rezultatem podlego falszowania materialow przez
dziow siedczych.
Ejche pisal w swoim otwiadczeniu:
?25 paidziernika br. zawiadomiono mnie o zakoficzeniu tiedz-
twa w mojej sprawie i umoiliwiono mi zaznajomienie sie z ma-
terialami tiedztwa. Gdybym byl winien w setnej czeici cho-
ciaiby jednej z zarzucanych mi zbrodni ? rite imialbym wyslat
do Was tego przedimiertnego otwiadczenia, lecz nie dokonalem
ant jednego z zarzucanych mi przestepstw i nigdy w molm sercu
nie bylo cienia podloki. Nigdy w iyclu nie m6wilem Warn slowa
nieprai.vdy i Lena, znajdujac sie obiema nogami w mogile, row-
niei Warn nie Mamie. Cala moje sprawa ? to typowy przyklad
prowokacji, oszczerstwa i pogwalcenia elementarnych podstaw
praworzadnotci rewolucyjnej...
26
...Znajdujace SiQ w aktach ;;Iedztwa, sq me nia me tylko meclorzeczne, lecz zawieiaja w wt lu
tach oszczerstwa na KC WKP(b) i Rade Komisarzy Ludowych,
poniewai powziete nie z mojej inicjatywy i bez mego wiz.; da
sluszne uchwaly KC VVKP(b) i Rady Komizaarzy Ludowych
przedstawiane sq jako wrogie akty organizacji kontrrewolucyj,
nej dokonane na rntsj wnictsek...
Obecnie przechodze do najbardziej haniebnej karty mego
(Ha i mpjej rzeczywikie cieikiej winy wobec Parth wobec Was,
Jest to moje przyznanie sic do dzialalnoki kontrrewolucyjnej...
Sprawa przedstawiala sie tak: nie wytrzymujac tortur. jakie
stosowali wobec mnie Uszakow i Ntkolajew, a szczeg,alme ten
pierwszy, ktOry wykorzystal fakt, e po zlamaniu ile zrosly mi
sic kregi i zadawal mi bol nie do zniesienia, zostatern zrnuszony
przez nich do oszkalowania siebie 1 innych.
Wickszotd moich zeznan podrxmiedziat tub pi-xiyktowal Usza-
kow a pozostale odtwarzalem z parmeci z materialnw NKWD
z szachodniej Syberii, przypisulle sable wszystkle te przytot:zo-
. ne w materialach NKWD fakty. Jee1i w fabrykowanej przt.z
Uszakowa i podpisywanej przeze mnie lep,endzie co,; sk; rre
Med? zmuszano mnie bym Txxiptsywat inny
bylo z Ruchimowiczem, ktOreo,o najp?orw zaliczono w po,.71.t
czlonkOw rezerwowego orodka, a periniej nic mi nawet ni
mdiwiac skr6lono, tak samo bylo z przewodrucz;Icym rezerw(1-
wego oirodka. utwor?zonego jakoby przez Bucharina w
roku. Najpierw wpisatem sieb.c. a potem ix)lecono rm
Metlauka, i wiele innych momentOw..,
...Prosze Was i blagam. aby;;cio pnlecili ponown:e zb,a1a,' tr.
j.1 sprawe i townie dlatego, aby mme oszczedzie. lecz po to slby
zdemaskowro nikczemna prowokacje, kt6ra jak wai om,q,tta
wielu ludzi, w szczep,61nos.ci z powodu mojej maloclusznoci
i zbrodniczego oszczerstwa. Was i Partu nuldy lye zdradzilern.
Wiem, ze gine z powodu nikczemnej, podlej roboty 011,'Av pa-
til I luciu, ktorzy sfahrykowali przeciwko mnie prowokacit:".
(Sprawa Ejchego ? t. l).
...4
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V10 : eSEGION .10d peAcu . . vA
\l'clawalt,i)y 61c, e tak wane aswiadczenie naleialo bez-
wzgledme rozpatrz..\ c w KC. Lecz do tego nie doszlo, oAwiad-
czeme zostalo przeslane Beni i okrutne raaltretowanie oszkalo-
wanego kdndyclata na czloaka Biura Politycznego, tow. Ejchego,
trwalo nadal.
2 lutego 11940 roku Ejche stan.sil pried sadem. W sadzle Ejche
me przyznal sic do winy i ogwiadczyt co nastepuje:
,,We wszystkich moich rzekomych zeznaniach nie ma ani
jednej napisanej przeze mate litery z wyjatkiem podpisOw pod
orotokOlami, do ktOrych podpisania zostatem zmuszony. Zezna-
nia sklaclatem pod presja sedziego iledczego, ktery od samego
poczatku mojego aresztowania katowal mrtie. Potem zaczatem
pisad wszelkie bzdury... Rzecza glOwna dla mnie jest powiedziee
sadowi, Partii i Stalinowi, te nie jestem winny. Nigdy nie by.
em uczestnikiem spisku. Umre tak samo z wiarq w slusznoed
polityki partii, jak wierzytem w niq w ciqgu calej swej pmcv".
(Sprawa Ejchego, t. I).
Dnia 4 lutego Ejche zostal rozstrzelany. Obecnie ustalono bez-
spornie, ze stirawa Ejchego byla sfabrykowana; zostal on po-
imiertnie zrehabilitowany.
Calkowicie cofnal w sadzie 'wyrnuszone zeznania kandydat
na czlonka Biura Politycznego, Rudzutak, czlonek Partii od
1905 roku, ktOry 10 lat spedzil na carskiej katordze. Protok61
posiedzenia Kolegium Wojskowego Sqdu Najwytszego zawiera
itastcpujace oiwtadczenie Rudzutaka:
?....Jedyna progbq, jak a ma do Sadu, jest podanie do wiadomo-
ki KC WKP(b), te w ?organach NKWD istnieje jeszcze nie
zlikwickiwane ognisko, ktOre w sposob sztuczny fabrykuje spra-
wy, zmuszajqc zupelnie niewinnych ludzi do przyznawania sic
do winy; te nie ma moiliwctici zbadania okolicznoki oskarie-
nia i me ma tadnych motliwogci, aby dowiega swego nieuczest-
nlczenia w zbrodniach, o jakich mOwia te tub inne zeznania
reinych ?sob. Metody gledztwa S4 tattle, te zmuszaja do klam-
stwa i szkaloWania zupelnie niewinnych ludzi, nie mowiqc jut
o samym oskarionym. Prost Sad, aby umatliwiono mu napisa-
nie tego wszystkiego do KO WKF'b). Zapewnia Sad, te on oso-
28
biScie nigdy n.e rn,?1 4,C in., t h zlych , .
polo ki nizj Pal 1,i, p
z polltyka Pal to we dz:edzmh
LlCLC0 i ku1tua.go.:
To oSwIadczenie Rudzutaka zignorowano, mimo ie Rudzutak,
jak wiadomo, byl w swim czasie przewodniczarym Centralnej
Komisji Kontroli, ktora powolana zostala, wedlug koncepcji Le-
nina, do walki o jednok Partii. Tak wiec przewodniczacy tego
wysoce auturytatywnego organu partyjnego padt ofiarq brutal-
nej samowoli: nie w.ezwano go nawet do Biwa Politycznegu
KC, Stalin nie chcial z nim rozmawiad. Zostal on skazany w
gu 20 minut i rozstrzelany.
Po dokladnym zbadaniu sprawy w roku 1955. stwierdzono. te
oskartenie Rudzutaka bylo falszywe i ie zostal on skazany na
podstawie oszczerczych materialOw.. Rudzutak zostal pogmierti
nie zrehabilitowany.
W jaki sposob dawni pracownicy NKWD sztucznie, przy po-
mocy prowokacyjnych metod tworzyli rozmaite ,antyradziec-
kie oirodki" i ?bloki", wynika z zeznati tow. Rozenbluma, czlon-
ka Partii od 1906 r., aresztowanego przez leningradzki oddzial
NKWD w 1937 roku.
W czasie badania w 1955 r. sprawy Komarowa, Rozenbluta
podat do wiadomogci nastepujqcy fakt: gdy jego, Rozenbluma,
aresztowano w 1937 roku, poddano go okrutnym torturom,
w czasie ktorych wymuszano na nim klamliwe zeznania doty-,
mice zarowno jego samego jak i innych ?sob. Na,tepnie za-
prowadzono go do gabinetu Zakowskiego , ktOry zapropor.owA
mu zwolnienie pod warunkiem, ze zloty w sadzie
zeznania w sfabrykowanej w 1937 r. przez NKWD
?szkodniczego, szpiegowskiego, dywersyjnego, terrorystycznego
ogrodka leningradzkiego". Z nieprawdopodobnym cynizmem Za4
kowski ujawnial nikczemny ?mechanizm" sztucznego tworzema
zmy.?Ionych ?spiskOw antyradzieckich".
?Aby mi to uzmyslowie ogwiadczyl Rozenblum ? Zalsow-.
ski przedstawit mi kilka wariantow ewentualnych schemataw
tego ogrodka i jego odgalezien,
4
mn.e z tym: schematarni. Zakow.-k: p
p; zygulowaje sprawe tego oSnxika, zaznacza-
publiczny.
pod szld czelOwka o.:;rixika. 4 ? 5 osOb:
Pozern, Szaposznikowa (Zona Czudo-
: 0:az z kaZciej f111; po 2 ? 3 osoby...
L;p:awa orodka leningradzkiego rnusi bye postawiona so-
'.;c1:1. a tutaj decydujace znaczenie maja gwiadkowie. Nie ma-
ro!:; oci:4-ywa tu riy,vnie? pozycja spoleczna (w pzezloci
i sta2 partyjny Swiadka.
Ty .sam ? mowil Zakowski ? n:c nie bcdziesz musial zmy-
NKWD przyp,otuje dla ciebie gotowy konspekt dla kaidej
z 0, twoja rzeez nauczye sic tego, dobrze zapamietae
py.:111:a i odpowtedzi, ktore mop bye zadawane w
Sprowa ta bcdzie przygotowywana w ciagu 4 ? 5 miesiecy,
n1c2:_, nawet pOl roku. Przez caly ten czas bcdziesz sie przy-
g aby n, skompromitowad Sledztwa i siebie. Od
i wymku procesu zale2ce bcdzle dalszy two] las. Jesli
nav.:ah,z i zaczniesz mb-,%de falszywie ? miej pretensje do
sit b:e. wytrzymasz, ocalisz leb i bedziemy cie karmic; i ubie-
lac": do samcj Smerci na koszt panstwa" (rnaterialy z kontroE
sipra-.vy Kornarowa. strony 60? 69).
Oa jak:e rz..,czy dzialy sic wowczasl
Na je;zcze szersza skale stosowano falszowanie spraw ?led-
czych w terenie. Zarzad NKWD obwodu Swierdlowskiego ?Wy-
kryl- tzw. ,uralski sztab powstaticzy ? organ bloku prawicow-
cOw, t:Jckiztow. eserowcow, dzialaczy cerkiewnych" ? na czele
ktOrcgo stal rzekomo sekretarz Swierdlowskiego Kormtetu Ob-
wodiwogo partii i czlonek KC WKP(b), Kabakow, czlonek partii
ed 1914 r. Z materialOw Sledczych z tego okresu wynika,.ie we
wszvstkich prawie krajach. obwodach i republikach mialy
rozg,alczione ?prawicowo-trockistowskie, szplegowsko-terro-
rystyczne. dywersyjno-sabotatowe organizacje i ogrodki" i ze
no cz2lo tych ?orgonizacji" i ?oSrodkew" z reguly, niewiadomo
dlaczcgo. stili pierwsi sekretarze komitetow obwodowych i kra-
1, lab 1C naredowych partii komunistycznych,
4.
Wyriikll a..
w wyniku ze w.alq roznytn :n
Mom" til az wymuszonLiau oczernlaniu sLeba.: i zana;lo
wiele tysiccy uczciwycl:. niewinnych komunistO-H. W takt sa:n
sposOb zostaly slab: ykowLine ,sprawy" 1.i.-ybitnych dztalaczy,
partyjnych i panstwowych ? Kosiora, Czubara, PostyszLwat
Kosariewa i innych.
W latach tych sto;owano na masowa skal2 nieuzasadnione
niczym represje, w wymku *czego partia poniosla wiclkie straty,
w kadrach.
Przyjcla sic wystcpna polcgajaca na tym,
w NKWD Torzacizano wkazy okpb, ktOrych sprawy podlegaly
rozpatrzeniu przez Ko;e:2ium. Wojskowe i z gOry ustalar.o
wymiar kary. Wykazy w wysylal do Stalina osobikie
w celu zatwierdzenia pr,,pry.ow :nych kar. W latach 1937 ? 3d
skierowano do Stalina 3 kc wykazy, obejmujace wiele ty-
s.iecy pracownkow pal tyin:,,h, rac17,ieckich, komsomol;kich,
wojskowych i gospocia:yc:i. i ta::.skano jc:20 zzan:;cjc.
Znaczna czcsc tych spraw rewiduje s:c obecnie i wielka ih
liezbc sic umarza, jako olcuza-ad,1:one i stalszowane. Wystai-
czy powiedza, 2e od 19,54 ro:11 cl-Avtli obeenej Kolegium
Wojskowe Sadu Najwyz;zego 2;ehabilnowalo ju2 7.679 osob,
przy czym wiele z nich zi ch.,b.lnowano pasmiertnie.
Masowe aresztowan:o partyjnyeh, radzieckich,
gospodavc/ycil i wojskowy:h xvyizadzily ollxzymie szkody
szemu krajowi, spraw:e bdclownietwa socjalistycznego.
Masowe repre;je wywieraly ujemny wplyw na moralno-po;
lityczny stun partii. rodzilv ;tan niev.ewnoki, przyczynialy si
do rozpowszechmenia chor:Ibliwoj podejrzliwoki, sialy W2ajem,
na nieufnokwcrOd komunistow. Zaktywizowali SiQ wszelkiega
rodzaju oszczercy i karierowicze.
Pewne uzdro?vienie organizacji partyjnycb przyniosly uchwa.
iy styczniowego plenum KC WN:P(b) w 1936 r. Ale represje
zbkroione na szeroka skalc trwaly takte w 1938 r.
31
::-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V13 : aseeieN iOd peAoidd
I tytko dlatego, ie partia nasza dysponuje wielka sit moral-
no-polityczna,. potraftla ona dad sobie rade z cieikimi wydarze-
niami z lat 1937 ? 1938, .przetye te wydarzenia i wychowae
nowe kadry. Me nie ulega watpliwoki, ie nasz marsz naprzed
ku socjaiizmowi i przygotowania do obrony kraju przebiegalyby
znacznie pomygniej, gdyby nie olbrzymie straty w kadrach,
ktOre ponieilikny.wskutek masowych, nieuzasadnionych i nie-
shisznych represji w latach 1937 ? 38.
Oskartamy Jeiowa o zwyrodniate praktyki 1937 roku, stu-
-sznie. Ale trzeba odpowiedziee na takie pytania: czy mOgl sam
etow bez wiedzy Stalina aresztowae na przyklad Kosiora?
'C?ty byla wymiana pogladew lub uchwala Biura Politycznego
tej sprawie? Nie, nie bylo, tak samo jak nie bylo w innych
tego rodzaju sprawach. Czy mogl Jeiow decydowae o tak wat-
nych sprawach, jak los wybitnych dzialaczy partii? Nie, byloby
naiwnokici uwatad to za dzielo rak samego Jeiowa. Jasne jest,
le o takich sprawach decydowat Stalin, te bez jego wskazowek,
,bez jego sankcji, Jetow nie mOglby nic zrobie.
, Zbadalilany obecnie sprawy i arehabilitowaliimy Kosiora, ftu-
dzutaka, Postyszewa, Kosariewa I innych. Na jakiejte podsta-
mie zostali Gni aresztowani I skazani? Kontrola materialOw wy-
kazala, ie nie bylo tadnych podstaw ku temu. Aresztowano ich
podobnie jak i wielu innych bez sankcji prokuratora. W tych
warunkach nie trzeba bylo nawet iacinej sankcji; jaka sankcja
mote jeszcze by kiedy o wszystkim decydowal Stalin. Byl on
glownym prokuratorem w tych sprawach. Stalin nie tylko udzie-
tJ lecz z wlasnej inicjatywy wydawal polecenia
w sprawie aresztowati. Trzeba to powiedzied, aby dla delegatew
na Zjazd bylo wszystko jasne, aby mogli wlakiwie to ocenid
wyckignise odpowiednie wnioski.
Fakty dowodza, ie wiele nadutyd dokonanych zostalo z po
lecenia Stalina, bez liczenia sie z jakimikolwiek normttmi pra-
worzadnosici partyjnej i radzieckiej. Stalin byi czlowiekiem
barcizo nieufnym, o chorobliwej podejrzliwoki, o czym prze-
konallimy sit, pracujac razem z nim. Mogi on popatrzed na
cziowieka i powiedzied: ?co to dzisiaj tak warn lataja oczy?"i
albo: ?dlaczrgo odwracacie sic dzisiaj tak czcsto i nie
prosto w oczy?". Cherobl,wa pociejrzliwok zrodzila u
cgOlna nieulnok, w tym takle w stosunku do wybitnych dzia-
taczy parth, ktOrych znal ad wielu lat. Wszedzie na ka2clym
kroku widzial on ?wrogew", ?dwulicowcOw" i ?szpiegew".
Majac nieograniczena wladze, tolerol.val okrL.tna samowirle,
dlawil czlowieka moralnie i fizycznie. Powstala taka sytuacja,
w ktdrej cztowiek me mOgi przejawie swej well.
Kiedy Stalin rnOwil, e nale4 tego a tego aresztowae. to
trzeba byto przyjmuwae na wiarc. ie to jest ?wrap, luth.i".
A banda Berk, kthra rzadzila sic w organach bezpieczenstwa
pazistwowegb, wylazila ze skiry. aby wykaz.ge wine aresztowa-
nych os?b, prawdziwoe sfabrykowanych przcz siebie materiale.w.
A jakie dowody poclawano? Przy,.nanie sic aresztowanych. I sc-
dziowie Sledezy uzykiwa1i te ?przyznania s:e.". Ale w jaki spa-
sob moie cztowiek przyznae sic do przestepstw, ktorych n:gdy
nie popetnit? Tylko w jeden spqserb ? przez stos pwanie fizycz-
nych metcd oddzialywania, pr zez tortury. pozbawianie
wiado-
moci. pozbawianie rozsalku p-).7bawianie gorinoSci lu-lzk,ej.
W ten sposob uzyskiwano rzek. me ?przyznanie sic".
Kiedy fa la masowych repre.sp w 1939 roku zaczela
kiedy kierownicy terenowych orp,anizacji partyjnych za
oskartae pracownik6w NKWD o stosowanie meted fLzyczr.ec
oddz.ialywania wobec aresztowanych ? Stalin wystosowal
20 stycznia 1939 roku szyfrowana depeoze do sekretarzy kornite-
taw obwodowych i krajowyeh, do KC nar?dowych partn komi-
stycznych, komisarzy ludipwych spraw wewnetrznych i nauze:nL-
kaw urzedew NKWD. Depesza ta brzmiala:
?KC WKP(b) wyjaSnia. Ze stosowanie meted fizycznego oridz;a.
tywania w praktyce NKWD jest dopuszczalne od 1937 .,roku na
mocy 7ezwolenia KC WKP(b)... Wiadomo. ?e wszystkie wywiady
burivazyjne stosuja metody oddzialywania f!zvcznego wr.lwc
przedstawicieli proletariatu socjaliAycznego i stosuja je przv tym
w formach najbardziej skandatieznych. Powstaie ne!rmie. tilacze-
go wywiad socjalistyczny powinien bye bardLiej humamtarny
0 kulcle jednostkl ? 3
33
000/0009000N91.600-8/ACIN-V10 : aseeieN iOd peAcudd
Nvobac zac eklych agentaw barzaazi:, wubcc meteIriych wro-
gaw klasy robotniczej i kolchoz.mkOw. KC WKP(b) uwaza, ze
metoda oddzialywania fizycznego powinna by obowiazkowo sto-
sowana rowniei nadal, jako wyjatek. wobec jawnych i zaciqtych
wrog6w ludu, jako metoda calkowicie sluszna I celowa".
Tak wigc najbardziej brutalne lamanie prawn' zadnaki socja-
listycznej, torturowanie i zngcanie sie, prowadzace, jak wyZej
stwierdzono, do szkalowania i samooczerniania sig niel.vinnych
Iudzi, byly sankcjonowane przez Stalina w imieniu KC WKP (b)
Niedawno, zaledwie kilka dni przed obecnym Zjazdem, wezwa-
,likny na posiedzenie Prezydium KC i przesluchaNmy sgdziego
Lledczego Rodosa, ktOry w swoim czasie prowadzil ?ledztwo
i przesluchiwat Kosiora, Czubara i Kcsariewa Jest to nikczemny
czlowiek, o ptasim mi5zgu, pod wzglcdem moralnym doslol.vnie
wyrodek. I oto taki cztowiek decydowat o lcsie wybitnych dziala-
czy partii, decydowat takte o polityce w tych sprawach, ponie-
wat wykazujac ich ?zbrodnIczoge", dawat tym samym material do
wysnuwania powainych wnictskOw politycznych.
Nasuwa sig pytanie, czy megl taki czlowiek sam, swoim rozu-
mem przeprowadzie tledztwo w ten spos6b. aby dowieS6 winy ta-
kich ludzi jak Kosior i inni. Nie. nie m6g1 on tego zrobie bez od-
powiednich wskazewek. Na posiedzeniu Prezydium KC o?wiacl-
czyl nam, co nastgpuje: ?F'owiedziano mi. te Kosior i Czubar sa
wrogami ludu, dlatego la. jako sedzia iledczy, musialem wydobyd
od nich przyznanie sig, e s wrogami".
MOO on doprowadzid do tego tylko droga dfugotrwatych tortur,
co tei robil, otrzymujac szczegdlowe instrukcje od Bern. Trzeba
powiedzied, ?t.e na posiedzeniu Prezydium KC Rodos cynicznie
oiwiadczyt: .,Uwaiatem, te wykonujc polecenie Partii". Oto jak
wykonywano praktycznle pokcenie Stallna w sprawie stosowania
wobec aresztosvanych metal oddziatywania fi.zycznego.
Te I wiele !nevelt falai* gwiadcza, wszelkie normrvilsici-
wego, partyjnego rozwiszywanla problem* zostaly przekrollone,
wszystko bylo.pxtpcmdkowane samowoll jednej osoby,
? ? ?
?
114
Jt 13,-wa \\.1 S. --a
j.
Ji 1:1my
w niep:?awci4,c1,1).;:: 1), ?
sic w n.(:11 w Wenie Naloclowvj. K:i
czaj miujacy .1.?szystko przivdzi
clzecka: onu,1.2e na ricl,taw:e z gory opraeowanego p: zi?z
rlanu strategieznego, prowadzila taktykc tzw. ?aktywnei
tj taktykc, ktOra, jak wiadorno, dopukila Niernci,w pod
StalimIrad. Stosujaci taka tsiktykc, armia radz.ecka rzt,lo:mr, ,....-
ko dzigki geniuszowi Stalina przeszla do oferi.ywy i It
wroga. Epc,kowe zwycicstwo. odniesione przez sily
Rad, przez nasz bohaterski nar6d, przypisuje w
powlekiach, filmach t ?studiach naukowych- calkow:eie ?
szowi strategicznemu Stal:na.
Naleiy uwaZnie zanalizowa: te sprawg, poniewaZ ma rina
nb
nie tylko historyczne, pl./A:de wszystk:m pal. yt7n.s.
chowawcze i praktyczne
Jakie sa fakty w
Pr-zed wojna w naszej i w cal,j pracy
chowawczej gorol.val chelplr.vy wrOg, napadme
no
ziemig radziecka, to na (ios wroga odpow.emy potrC,jnym e:
sem. a wojne berIzemy prowadz.e na terytorium wrop,a i
my ja ponoszac nieduZe straty. Ale te deklaratywne
nia bytejmniej nie we w:?zyslk:ch clz.:edzinach poparte byly kw-.-
kretnymi czynami, ktUre by rzeczywiScie zapewmly n:e:ykoln
naszych granic.
W toku wojny i po wojMe Stalin wysunal teze, ?e tin. a,
ktora przeiyt'nasz narod w plerwszym okresie wojny, jest lyeko-
mo wynikiem ?niespodziewanej" napaki NiemcOw Zw.a.:Lk
Radziecki. Ale przeciei, towarzysze, to calkowlcie nie odp \V ado
rzeczywistoici. Hitler natychmiast po dojSciu do wladzy w Nit,m-
czech postawil sobie zadanie rozgromieMa kornunizmu.
mowili o tym otwarcie, nie ukrywajac swych planiw I)la "/:'L '
zowania tych agresyv:nych celow zawierano r,,.'/.,.
pakty, bloki, osie, takie jak oslawiona o Berlin - 11/!,rn
-1.000/0009000t191.600-8/dC1N-V10 : eseeieN iod peAw ? ? .
I. (.z.-.e f.kty z okresu przedwojennego xv,}mown:e Swiadczyty, te
p )3v, Qczt wszystkie swe wysilki temu, by rozpctad wojne
przel'm ko panstwu radzieckiemu, I te skoncentrowat wielkie jed-
rmstki wopkowe, w tym take jednostki pancerne, w poblitu
g:anic tadzieckich.
Z opublikowanych obecnie dokumentow wynika, le jut 3
kwietnia 1941 roku, Churchill z,a potrednictwem ambasadora
angielskiego w ZSRR, Crippsa, uprzedzat ?sot:nide Stalina, te
wojska niemieckie rozpoczely now dyslokacje,, przygotowujac sie
do napaici na Zwiazek Radziecki. Rozurnie sit 'sarno przez ale, le
Churchill nie zrobit tego bynajmniej z powodu przyjaznych uezud
wobec narodu radzieckiego. Miat on w tym swoje imperialistycz-
ne cele ? zderzyd Niemcy I ZSRR w krwawej wojnie I umoenld
pozycje imperiurn brytyjskiego. Niemniej jednak Churchill
stwierdzal w swym pitmie, e prosi o ?ostrzetenie Stalina, by
zwrocid jego uwage na groiace mu niebezpeczenstwo". Churchill
uporczywie podkreilat ,to rOwniei w depeszach z 18 kwletnla
i w nastepnych dniach. Jednakie Stalin nie brat pod uwage tych
ostrzeien. Co wieeej, Stalin polecat, by nie dowierzano informa-
cjom tego rodzaju, by rzeltmno nie sprowokowad rozpoczecia
dziatati wojennych.
Trzeba atwienizie, te tego rodzaju informacje o grotacym nie-
beepieczezistwie ,wtargniecia wojsk niemieckich .na terytorIum
Zwiazku Radzieckiego nadchodaily rowniet z naszych plao5wek
wojskowych i dyplomatycznych, ale poniewat kierownIcAt byto
z gdry uprzedzone do tego rodzaju informacji, za kaidYm razern
wysylano je z obawa i zaopatrywano w zastrzetenia.
Tak np. w doniesieniu z Berlina z 6 maja 1941 r. attache woj-
skowo-morski w Berlinie, kpt. Woroncow, komunikowal: ?Obywa-
tel radziecki Bozer... zakomunikowal zastepcy naszego attache
morskiego, te wedlug slow pewnego oficera niemieckiego z kwa-
tery Hitlera, Niamey przygotowuja na 14 maja napata na
ZSRR przez Finlandle, Kraje Nadbaltyckie i Lotwe. ROwpocze-*
Snie maja nastapie wielkie naloty na Moskwe i Leningrad oraz
wysadzenie desantdw spadochronowych w miastach nadgranIcz-
nych.. "
36
s?;?m donlesiemu z 22 Irma 1941 1.1 ZC 1" .,
wego w Berlmie. Chtopow. komumkowal, 7 ?
mieckich wyznaczono rzekomo na 15 6 , :
pocznie sic w pierw,cych dn:ach czemca..."
W depeszy naszej ambasady z Londynu z
knmunikowano: ?Co sic tyczy bieiacej chwli, t Cl.pps 3gl--
boko przekonany o nieuchronnoki zbrojnego tari m.07?. Nem-
carni a ZSRR i to me pOiniej nit w polowie czerwca. Wedlag
slew Crippsa Niemcy skoncentrowali do dnia dzisiejszego na gia-
nicach radzieckich (wlaczajac w to shy lotnicze i jednostki p?i-
mocnicze) 147 dywizji..."
M:mn tych niezwykle watnych svgnal5w, nie pocijeto dosta-
tecznych krolthw, by dobrze przygotowad kraj do obrony i m-
kluczyd moment zaskoczenia.,
Czy mieli?my czas i motliwoki dokonania takich przygotowan?
Tak mieligmy i czas I moiliwotei. Przemysl nasz byl jut na takim
poziomie, te mogl w pelni zaopatrzyd armie radziecka we wszyst-
ko, co jej bylo potrzebne. Potwierdza to chociaiby fakt, ie kiedy
w toku wojny stracillSmy praw?e polowq calego naszego przeityslu
w wyniku zajecia przez wroga Ukrainy, rx5Inocnego Kaukazu, za?
chodnich okregdw kraju, w'atnych okregow przemystowych i zbo,
towych, nardd radzieckl poirafit zorganizowad proclukcje materia?
ldw wojskowych we wschodnich okregach kraju, uruchomie tarn
wywiezione z zachodnich okregow przemyslowych urzadzenia
I zaopatrzyd nasze shy zbrojne we wszystko, co bylo potrzebne do
rozgromienia wroga.
Gdyby przemyst nasz zostal w pore i naletycie zmobilizowany
zaopatrzenia armii w bron i niezbeclny sprzet, to poni61:13y?mk
niepomiernie mniej ofiar w tej cieikiej wojnie. Jednakie mob111-
zacji takiej nie przeprowadzono na czas. I Jul w pierwszych dniach
wojny okazalo sie, le amnia nasza jest lie uzbrojona, le nie mie-
litmy dostatecznej Ilo4ci artylerii, czolgOw I samolotow d'Ias od-f
parcia wroga.
Nauka I technika radziecka wyprodukowaly przed wojna wspa-
nIate wzory czoIgow I artyleril. Ale nie zorganizowano maaowej
produkcji tego wszystklego I w istocle rzeczy przystapilitmy do
$7
L:- is i /000900M91.600-8/dCIN-V10 : aseale JoA pa/tow.. .
K?ernizacji uzbrojenia armii dopiero w Sam przeddzien wojny,
Wskulek tego w chwili napaki wroga a ziemic radziecka nie
rn:t.11,1rny dostatecznej iloci ani starego sprzctu, ktOry wyrofy-
walimy z uzbrojenia, ani nowego sprzctu, ktOry zamierzaltSmy
1...prowadzia. Bardzo ile przedstawiata Sic sprawa z artyleria prze-
eiwiotnicza, rile zorgarazowano produkcji pociskow przeciwpan-
cernych do walki z czolgami. Liczne umocnione rejony okazaly
sic bezbronne w chwili napaki, poniewai stare uzbrojenie zosta-
lo z nich wycofane, a nowe nie zoc,talo jeszcze wprowadzone.
Zreszta dotyczyto to, niestety, ni tylko czotgow, artylerii i sa
rnolotow. W chwili wybuchu wojny nie mieligmy nawet dosta-
tecznej lloci karabin6w dla uzbrojenia ludzi, powolywanych do
czynnej slu2b,y wojskowej. Pamictam, ie w owych dniach za-
dzwonitem z Kijowa do tow. Malenkowa i powiedzialem mu:
? Ludzie zglosili sic do armii i domagaja sic broni. PrzySlijcie
nam brori. Na to Malenkow odpowiedzial mi:
? Broni przyslaa nie mo2emy. Wszystkie karabiny przekazu-
jemy do Lening,radu, a wy uzbrajajcie sic sami.
Tak przedstawiala sic sprawa z uzbrojeniem.
N:e mozna nie wspomnie w zwiazku z tym np. o takim fakcie.
Kre,:ko przed napakia wojsk hitlerowskIch na Zwiazek Radziec-
Kirponas. bcd4cy dowocica Kijowsklego Specalnego Okrqgu
Wojskoweep (zginal on pO2niej na froncie), napisat do Stalina, ?e
Drmle niemieckie pacie.szty do Bugu, przygotowuja sic usitnie do
ataku i w najbli2szym czase prawdupodobnie p:.zejda do ofen-
sywy. zwiazku z tym wszystkim Kirponos proponowat stwo-
rzeMe mocnej obrony, wysiedlenie z rejonow naclgranicznych
300.000 ludzi i stworzenie tam kilku potcZnych umocnionych
stref: wykopanie rowow przeciwczolg,owych, budowg schronow
dla iotaierzy ltd.
Na prorwycje to odpolviedziano z Moskwy, .2.e jest to prowo-
ka:.ja. o nie nale2y przeprowadzad 2acinych prac przygotowaw-
czych na granicy, .2e me nale2y dawa6 Niemcom pretekstu do roz-
pcczcc:a przvciv..ko nam dzialari 1A-ojennych. Tote granice nasze
nie trj.ly nale2ycie przygotuwane du odparcia wro,;a.
38
v..ojska faszystctwsk.e t.t.,:r.C1:," l'-iz1.
rez7 1olar.at z r...1
nle o,rpo.,\-aoa.lo n_t w st: Diaczt
wbrew oczyv,:stym faktom Z., to na_. Jest
lecz prowokacja poszczegOlnycli niezdy,cyi.,1 ,:tyc h odd:trrnii ,t1
niemieckiej, i e jeii odixtwiemy Niemcom. p...tl.rz:.?
j,ako powod do rorpoczcia wojny.
Znany jest takle na.stepujacy fakt. W przecicizien
hitlerowskiej na terytorium Zwlazku Radzlecklego, grr.nlcc rt.tsr.1
itrzcszedl Nremlec i zakomunikowal, ze wojska ntem,eekro
maly rozkaz rozpoczceia 22 czerwca o gcxiz, 3-ej w noc:y otc.r.-y-
wy zectwko Zwiazkowi Hadzieckiernu. Zakomunlkowano to
re
tychrniast Stalinowi, ale i tego sygnalu nie ?vzicto pod uwagc.
Jak widzcie, ignorov;ano wszystko: I ostrze2enia poszczeF4Cilnych
clowOdcOw wojskowych i zemania 7biegow z armii nieprzyja-
cielskiej. a nawet jawne dzialania %%Toga. Czy to jest przen:kli-
wo kreroymika partri i kraja w taktm
die historycznyrn?
A do czc-,-,To cloprowadz1 tal:a takle
nb orzywistyc't falctnw? Dot-c.waclzila do to.i.o. 'Ze it', w
szch godzirach i 1 w r.:.e?zych nad ,n' :??
nych rejonach olbrzymlaibo? lotrt'etwa, arvIeril i !nr.c.:0 ??1 .',-
tu wojskowetto, unIcestv::1 7,:naczna naszych
wych zdezorganizowal wo'slipm:; to te2
w stanio zagrociza3 mu clro..2i
Bardzo cicZkle nastt,iw .va. zvLjrcna dla
wojny, miala take ta olcollezr,,Ze w claga lat. 1937-1911
tek pcxiejrzln.yosci S..thitst Lvt:cestwiono na pod:,t.twie
oskarien wielu (14 \44.1V wojskowych i pracownikci\v p
nych. tycl, tat za..-Aosowano rcpresje wobec
kadr dowOcictrx. poczawszy doslowr.ie od kampanli 1,.? Ilto:ttl,
a skorrezy\+.szy na wy.;?szych oSrocikach wojsko-,vych. w tvm pra,
vie calkow.ele 71 :kw iclowano te kadry dowOcic,,w. ke zdo!.)ylv
pewne dowlaciczeme w prowadzeniu wojny w it.szpanit i na
Dabekm Wschodzie,
000/0009000N91.600-8/dCIN-VI3 : eSeeleN .10d peAcudd
??..., na szero:ca ska:e iL v,.obcc. ko,ir
v. ;,-;? ...?;?. takze do ;ego, Zv y V2jjIjK
..\?? :?.??.?t?j, pi.n.ewaz w ciiju kdku at dow6diow
;Thom. a nawet zolnierzy w komorkach partyjnych
i koms.?no,:ska.n. uczono. by ?demaskowali" swoich starszvch
d jako ukrytych wrogow. Jest rzeczq naturalna. Ze wy-
wario to ujemny wplyw w pierwszym okresie wojny na stan
dy:cvpl:riv w, j,kowej.
A przecic2 przed won4 m!el'Amy doskonale kadry wojskowe,
bezgran.('_tnie oddane partii i ojczyZnie. Wystarczy powiedzied,
Ze ci spordid rich, ktOrzy uchowali si, main na myAli takich to-
warzyszy, jak Rokossowski (przeciei by! on uwieziony), Gorbatow,
11,1ereckow jest obecny na Zjeicizie), Podlas (byl to wspanialy do-
woci(a, zgmat na froncie) i wielu, wielu innych, mimo cieZkich
meczarni, jakie znosiii w wiezieniach, od pierwszych din .wojny
okazab sle prawdziwymi patruotami i bohatersko walczyli ku
chwale ojczyzny. Ale przeciei wielu spoArOd takich dowhdcOw
zginel) w olx?zach i wiezieniach i armia ich me zobaczyla wiecej.
Wszystko to doprowadzilo do sytuacji, ktfira powstala na po?
czatku wojny i kt6ra grozila najwiekszym mebczp:eczenstwom dla
losOw naszej ojczyzny.
13yloby n:eslusznq rzecza rile wspomMee. 7.e po perwszych cie2-
kich niepowtxizeniach i kleskach odnieionvch na frontach SaIin
uwa7.11. Ze nastqpil koniec. W jednej z rozmow w owych dmach
pow,ecizIal on:
? Wszystko, co stworzyl Lenin, zaprzepaciliemy bezpowrotnie.
Potern, pr7ez dtugi czas Stalin rile kierowal faktycznie opera-
cjami woj.;kowymi i w ?gale nie zajmowat sie 7.adnymi sprawami,
a powrOcit do kierowania dopiero wtedy. kiedy przYszli do niego
;-,:ektorzy'czionkowie Biura Politycznego i powiedzieli, Ze naleiy
nit zwlocznie podjad takie a takie kroki, by poprawie sytuacje na
froncle.
Talc Wiee groine niebb7pIeczeftstwo, litdre zawislo nad nasza
ojcz? zait w pierwszym okr:sie wojny, bylo w d u7ym stopniu
wynik'em blednych metod kierowania krajem i partiq przez sa-
mego Stal:na.
40
Ale chndzi nie tv:':o o sarri mcnlent rclp)c7r,( ? ?-?
powakr,:e 2,1c.?/.o.gar.,zow,1 ri arm:e
wHnv nerwowr,c i ,t, ?A? -
kazywal Stalin, wtritcojac sat, do b:egu optirac;:
rzadzily nasz?zj armi pow..2.ne szkody.
Stalin by! bardzo dah?lci od rozumienia realrej syt.iacji
ksztaltowala sie nit frontarTh. Jest to naturalric, poniew;:i p4Kicr.s.
calej Wojny Ninodowej rile by! ani na jeclnym ock?Mku frontu,
ani w iadnym z wyzwoionych miast, jegli rile i.czyd
wyjazdu na Szose Moiajska w czasie ustabilizowanej sytutiej: na
froncie, czemu poSwiecono tyle utworow liter ack:ch
fantazji N.yszelkiep,o rodzaju i tyle malowniczych obraznw. RO.w-
noczeS.nie Stalin mioszal sf bezpo4rednio do przeblegu opt racji
i wydawal rozkazy, ktore czito rife uwzgledr,aly realnej sy?aa-
cji na danym odcinku i mogly rie dop:ow...-i.z.d
do
olbrzymich strat w lucizach.
Pozwole sobie przYtoczYd w zwiazku z tym jeden charak?e-k
rystyczny fakt, .wiadczacy o tvm, jak Stalin k:erowal Lontair.i.
Na ZjeZclzie jest tu ?been\ ma 7 ilek Bag,: amian. ktnry w swor.1
czasie byt szefem cp? v.vd7ialo sztobu f:ontu polucinlo-
wo-zachocimt?o i y nozc dz:c to, co ',Yana teraz
Kiedy w 1912 rok..1 w rejorde Chark.owa
wojsk wyjotkowo ck.7.ko sluszr,a decyzje
zaprzestania operacji majacej na celu okra7cMe Charkowa po-
niewai w realnych wArunIsach owego okresu daze prowad7enie
operacji tcgo rodzaju gocz:to naszym woj.,kono fatalnyrn, na,
stepstwami.
Zakomunikowalimy to St al i nowi oiwiadcz, jac, 2.e sytuacja
mymaga zmiany planu dzialan, by uniemoiliwid wrogowl zlkwi
lowanie wielkiego zgrupowania naszych wojsk.
Wbrew zdrowemu rozsadkowi Stalin odrzucil nasz wniosek
I wyclat rozkaz, by kontynuowano operacje okra-ian:a Charkowa,
mimo e w tym czasie nad licznymi zgrima?vaniami wojsk
wisla? jui zupelnie realna grciba okrq'iena HI t zlikwicloi,cania,
Dzwonic, wiec do Wasilewskiego i blagam go:
41.
- is' 1009000N91.600-8LcION-V10 : eseeieN .10J peAcu ? . .
Aleksandrze :\Ttcht.tjlot,viczu map e (tow. Wasilewski
ti otx-ter.v) i pokttZcle tow. Stalinowi, jaka pow,tala svtuacja.
A t.z.k.ba zaznaczyd, Ze Stalin planowal operacje na elctbusie.
7,tk Jest. towarzi.--ze, bierze glohus i wyt.vcza ni nim Iini?ron-
wiec do tow. Wasilewslciego: pokaZcle na maple sy-
tuacje, przeciei nie moZna w tych warunkach kontynuowad za-
planowanej poprzednio operacji. Dia dobra sprawy trzeba
dawn a decyzje.
ocIp..wicclztal mi na to. ie Stalin rozp zyl jtri.
to:: pH hlrtm i on, pojdz:e wiccej do Stalin,'
z .J1 sp:awq, poniet,\a2 ten me chce sluchad Zadnyeh argumen-
tt.r.v no temat tej operacji.
Po rozmowte z Wasilew.,';dm zadzwoinlem do Salina, do willi.
Ale St,.:.n tne pot1,-;:c11 do telefonu. a shichawke vtdniitst
:\l?dertlt-w. e tow. Ze dzwonic z fronta i cher:
osoh sz:e pt-truzmtny c z tow. S J1'-orn. Stalin przeliazuje przez
Ittlertko..a, ahvtn r.s...tt.v.1 7 1?. 'n kowem. 0.?wiadozam F10110W-
1-.e. ze chcc osob..to po!nformo-.1.-ad Stalina o syttiacji,
jtka powstala u nas na froncie. Ale Stalin nie uznat za s'oscr?vne
wte s!uchawke i j,,,szcze raz potwierdzil, abym mOwit z nim
p.zcz 7.1zlenkowa. eltocla ro telftforiu bylo zaledwie pare krokow.
Pc .,-.4.:ysluchan.u" ten L,p4Y61.) naszej pro.'oy Stain
? Pozos?aw:6 wszys?ko 'ak jk bylo!
Cr, z :P:10 '.7..r.!ktc,'7 \t'vn:klo raizorsze z tego comy przypusz4
Nor corn utilo s'e o'r-)c7Y6 rasze zgrupowania wojskov..e,
w ,Nvniku C7 ?.2,41 strac tvs!ccv na.szych imlnierzy. Oto
etc). Ile on nas ko5ztowal.
Pewno2o raz.,A no vojn.e. 1Yrlr7as spotkania Stal!na z cz10n4
karni 13:Ara Po!:?-=m2o, Ana-'as lwanowicz M!kojan wspom-
nEal, Ze C'r.ruszczow m:al c'nyba wowczas rade, kiecry dzwonti
w sprawte operacji charkoty lnej. te Zle sic stain. ii nie poparto
go w'r-d.
Trz(-ba b;-?o zoblc7Y6, rr7z1.1:".;.1 sig Stalin! Jake to mona
on. Stn, rre rtna1 whwcza.s rart,t. Przec'e.t je-t
,t;.:-...:,zzem", a geMusz nte mcie nie mied racj:! Ka2dy mole
42
sie mylie, ale Stalin uwaZat. Ze on nigdy sie n!e rr,y1i.
ma siu.sznok. Nie przyznawal sic te2 nikomu I nt4dy do odn
swego blcdu, czy malego, aczkolwwk popein.al r..,-
mato bledow i w splawach teoretycznych i w swojej
praktycznej. Po Zjezdzie Partii bcdziemy prawdopodohnte rn
sieli zrewidowad ocene wielu operacji w'tjennych i we
wy sposOb je my;wietli6.
Wide krwi kosztowala nas takie taktyka, na ktoranaiegtt
Stalin, nie znajac istoty prowadzenia operacji bojowych, gdy
udalo sic poi.A...strzymae przeciwnika i przej:6 do ofensVWy,
Wojskowi wiedz4,ze juZ, on korica 1941 toku zarr..a-t 1-.rt -Ata-
dzenia wielkich operacji mane..erowych z Orhodzer.:em p.-ze
? z flankOw i przenlkan:em na jego zt.pli -ze, Stal.n donttt.:t1
sic nieustanr.yeh atakow cze,lowych i zdobvwania jednej ws.:
drug. Ponostlny z tego pryodu olbrzynne straty dop6k: r.t-
szej generalieji, na kt6rej ba.kach spoczyt.val caly cit;Zar prowa-
dzenia wojnv, nle udalo oo znttente sytuacjt i przejk dop...,-
1.vadzetna eta.,tycznych manewrowych, co natyt*---'3,'
dopro..vadzilo do pv.vainej zrn. Inv na fror.tach na naszq
Tyrn barclztej han.obny byl fakt, 2e po r.aszym wielkIrn -
cicstwie nod wroz:etn. ktore ko.ztowalo nas tak
zacz.t1 ttromit:-. w:ela dowttic:rx, ktUrzy
wklati do sprawy zwycle.,twa nad w..ogtem. poniewai Staltr. w:.-
klacmt ?a?.-zerr-q by zasiugi zdobYte na frontach
przyp: y'A'ant. kornzkol.Ktek poza nim
Stai.n s brird,:o ocena tow. Llk.y,va jai-co
? woj kowe2:.). Pytai nmie czcsto, j ezit Mij t:
o ZUkiAk. . 'rri mu wOwczas:
?7.ukowa znam od dawr.a, jest on cit)13:2,.m gener31,n-, i
brym
Po ?.\- c1.
z czyjegw; polecenia (w ,zak bvia aria -1
wnikiem organnw by/p:cuzen,t wa pan:.twov,
Stalina list, w ktOryin osw.adczyla, iz lekarze
niewbaciwe metody leczenia.
Wystarczyl taki list aby Stalin od razu wyc.!-
w Zwiazku Radzieckim sq lekarze-szkodnicy, : dat p.
aresztowania grupy wyltmnych specjahstOw n ed....(vny
kiej. Osobikie udzielal on ws'iaznwek, jak
izledztwo, jak przesluchiww:: are:,ztowanych. ai on. ...
demika Winogradowa Lakue w kajdany, a tak,-,40o b.C.. O.,
jest tu jako delegat na Zjazd byly minister bi-zp.e-zei.,tv.-a 1,..:.-
stwowego tow. Ignatjew. Stalin powiedzial mu wrccz:
? Jeli nie uzyskacie przyznt.ma sfc lekarzy, to skr.)crny ;
o glowc.
Stalin osobigcie wzywat sedziego gledczego, Tri.1
wskazywal metody Sledztwa, a metwdy lc by!',
bie, b? jeszcze raz
W pewien cza.s po are:,ztowaniu lekarzy my, czlonkow;- l;..
Politycznego, otrzymaliSmy protokolv z przyzimmern ste
do winy. Po rozestamu tych protokoi6w Stal:n miwit du
? Slepi jestekie jak koc:cta, CaL bcciz:e beze mnie ?
kraj, grlyc . me potraf;c:c rozi-)oznawd.c.: wrogOW.
Sprawa zostala po.tawiona w ten sposOb. i. n:kt nie nv,eit
noki sprawdzenia f?iktow, na podstawl., kto:H1 c:
lea,ztwo. bylo rn.znoz,ei fcko, p. v. z k;: .
wanie sic z lud2rni. ktni.zy p:/.../nawali sic (1,)
Czuli;my jednak, ie prawa aresztowania leka: j...t n,
sta. 1,Vielu z tych ludzi znall!:,my ler/ \ 1: na;. I v, po
.?mierci Stalina jak ,,.pr awc" ,)
Ze jost Gna on poczwku do kolica
Ta hani?:,bna ..snraw.." za-ttila zn-ionto,vana
nie zdavl on doprowadri: 1(1 do kon(a % ?,/!1:n
i dlatego lckarze pozustall Obeen.c
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
habilitowani, pracuja na tych samych stanowiskach co poprzed-
nio, lecza czolowych dzialaczy, nie wy1cczajac rowniei cztonkOw
Rzzidu, darzymy ich pelnym zaufaniem, a oni rzetelnie, tak jak
paprzednio, pelnia swe obowiazki.
W organizowaniu rozmaitych brudnych I haniebnych spraw
nikczemna role odegral zajadly wr6g naszej partit, agent obcego
wywiadu Beria, ktory wkradl sic w zaufanie Stalina. W jaki
gm% ten prowokator m6g1 zdobyd w partii I w panstwie takie
stanowisko, te stal sie pierwszym zastepca Przewodniczacego Ra-
dy Ministrow Zwiazku Radzieckiego I czlonkiem Biura Politycz-
nego KC? Obecnie zastalo stwierdzone, te ten nikczemnik wspi,
nal sie po drabinie panstwowej pc, niezliczonej ilokl trupOw.
Czy byly sygnaly, te Beria jest wrogiem partii? Tak, byly. Jut
w 1937 roku na plenum KC byly komisarz ludowy ochrony zdro-
wia, Kaminski mOwil, te Beria pracowal w mussawatowskim wy-
wiadzie. Zaledwie skonczygo sic plenum KC, a jut Kaminski zo-
stal aresztowany i nastepnie rozstrzelany. Czy Stalin sprawdzit
ogwiadczenie Karninskie,go?, Nie, poniewai Stalin wierzyl Berii
to mu wystarczalo. A jegli Stalin wierzyl, to nikt jut nie mcigl
powiedzied nic takiego, co byloby sprzeczne z jego ?pin* tego,
komu wpadloby na my.fl wyrazie sprzeciw, spotkalby taki sam
los jak Kaminskiego.
Byly rOwniet inne sygnaly. Cielcawe jest ogwiadezenle tow.
Sniegowa, zloione w Komttecie Centralnym partii (nawiasem mo,
whir rOwniet niedawno zrehabilitowanego po 17 latach pobytu
w obozach). W oLwiadczeniu tym Sniegow pisze:
?W zwiazku z postawieniem sprawy rehabilitacji bylego Mon-
ka KC Kartweltszwili Lawrientjewa zlotylem na mce przed-
stawiciela Komitetu Bezpieczenstwa Panstwowego szczegdiowe.
zeznania o roll Berii w rozprawieniu sic z Kartwellszwilim
I o zbrodniczych motywach, ktdre powodowaly Barbi.
Uwaiam za niezbedne przypomnied wainy fakt w tej sprawle
I zawiadomid o nim KC, poniewat nie uwaialem za odpowiednie
umiekido w dokumentach .iledztwa.
30.X.1931 r. na posiedzeniu Biuca Organizacyjnego KC WKP(b)
ikladal sprawozdanie sekretarz Zakailkaskiego Komitetu Krajo-
wego; Kartweliszwili. Obecni byli wszyscy czlonkowie egzeku-
52
tywy Komitetu Krajowego, spogiod kt6ry:ch ja jtcri iy;c Ni
posiedzenip tym J. W. Stalin w ko6cu swego przvr.t6wienla
wniosek o utworzeniu sekretariatu Zakaukaskiego Komitetu
EFa-
j,wego w nastepujacym skladzie: pierwszy sekretarz ? Kartwe-
bszwili, drugi Bella (wowczas po raz pierwszy w historii partii
nazwisko Berii zostalo wYmienione jako kandydata na stanowil
sko partyjne). Kartweliszwili odpowiedzial natychmiast, ie dobrze
zna Berle i dlatego kategorycznie odmawia wspOlpracy z nim,
Wtedy J. W. Stalin zaproponowal, aby pozostawia sprawe otwart4
I rozstrzygnad ja w trybie roboczym. Po dwoch dniach zapadla
decyzja o wysunieciu Berii na stanowisko partyjne i o odejScia
Kartweliszwili z Zakaukazia.
Potwierdzia to mos tow. tow. Mikojan oraz Kaganowicz, ktOrzy
byli obecni na tym posiedzeniu.
Wieloletnie wrogie stosunki miedzy Kartweli3zwilim a Darla
byly szeroko znane: datuja sic one od czasu pracy tow. Sergo n.1
Zakaukaziu, poniewai Kartweliszwili byl ni bltzvm pornocr.l-
kiem Sergo. One wtagnie sklonily Belie do .?:..,brykewania ,spy,14
wy" przeciw Kartweliszwili.
Jest rzecza charakterystyczna, e w tej ,.cprawie" Kartweli4
szwui cskariony zostal o terrorystyczny alit przeclwlio Bi
W akcie oskartenia w sprawie Berii zostaly szczegolowo urn.
wione jego zbrodnie. Pewne rzeczy warto jt.clnak
tym bardziej, te ? bya mote ? nie wszyst:.? dolepci ri Z'az
czytali ten dokument. Pragne tu przyjNomn:eil o ba1k.rn 1-0/-
prawieniu sic Berii z Kiedrowem, Golubiewem i pr7ybrana
Golubiewa ? BaturinEi. ktOrzy usilowali Za'A'::cior.).. KC o H:a-
dzieckiej dziatalnoki Berii. Zostali oni rozstr7t?lani
a wyrok zostal sporzadzony post factum po ich
Oto co napisal do Komitetu Centralnego na7&e tow,
(tow. Andrejew byt wOwczas sekretarzem KC) v
tow. Kiesdrow:
?Z ponurej cell lefortowskiego wiezienia v 1:M1 r: : W, n
mac. Niechaj dotrze do was krzyk 7g107Y ni,? p 7 '??
w obrone, penicie ;.;
ujawnia pomylke,
?
1-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-VI3 : aseeieN iOd peAoi ? ? vA
Cierpie niewinnie. Uwierzcie. Czas da iwiadectwo prawdzie.
Nie jestem agentern-prowokatorem carskiej ochrany, rile jestem
szpiegiem, nie jestem czlonkiem organizacji antyradzieckiej, o co
mnie oskariaja, opierajac sie na oszczerczvch doniesieniach.
I iadnych innych zbrodni wobcc Partii i,Rzadu nig,dy nie popel-
nilem. Jestem starym bolszewikiem, ktory niczym sie nie sp1a-4
mil, uczciwie walczyl bez male 40 lat w szeregach Partii dla do-'
bra i szczegcia narodu...
...DziS mnie, 62-letniemu staremu czlowiekowi, sethiowie A?led4
czy groia jeszcze cietszymi, okrutniejszymi i ponitajacymi trod-
kamt fizycznego oddzialywania. Nie s oni jui w stanie
mia sobie swego bledu i uznae, te ich postepowanie wobec mnie
jest bezprawne i niedopuszczalne. Usiluja usprawiedliwid je
przedstawiajac mnie jako najzacieklejszego, zacietrzewionego
wroga i dornagaja sie wzmoienia represji. Ale niechaj Partia wie,
te jestem niewinny i tadnymi trodkami nie uda se wiernego
syna Partii, oddanego jej do ostatniego tchnienia, przeksztalcie
we wroga.
? Nie maw jednak wyjicia. Nie moge odwrocie od siebie nadcia.
gajacych nowych citikich ciosew.
Wszystko jednak ma granice. Jestem zadreczony do ostatecz.
noki. Zdrowie zlamane, sily i energia wyczerpuja sie. zbliia sie
kres. Umrzed w radzieckim wiezieniu z pietnem nikczemnego
zdrajcy ojczyzny ? c? d moie bye potworniejszego dla uczciwego
czlowieka. Jakie? to potworne! Bezbrzeina gorycz i bol chwytajc
za serce. Nie, nie! To sie nie stanie, nie moie sic stae ? krzycze.
I Partia, i Rzad Radziecki, i Komisarz Ludowy L. P. Beria nie
dopuszcza by doszlo do takiej okrutnej, nieodwracalnej niespra-
wiedliwaici.
Jestem przekonany, te przy spokojnyrn, bezstronnyrn rozpatrze.
niu, bez ohydnych wyzwisk, bez zlo?, bez straszliwego znecania
sic latwo bedzie stwierdzie bezpodstawnoM oskarten. Wierze gle-
boko, te prawda i sprawiedliwoge zatriumfuja. Wierze, wierze",
Stary bolszewik, tow. Kiedrow zostal uniewiniony przez Kole-
glum Wojskowe. A mimo to zostal on rozstrzelany na polecenie
Berii,
54
Berta rozprawil sic rewniet okrutnie z rodzina tow. Ordioni-
kidze. Dlaczego? Dlatego, ze Ordionikidze przeszkadzal
w realizacji jego nikczemnych planow. Beria oczyszczal sobie dro-
p pozbywajac sie wszystkich ludzi, ktorzy mogli mu przeszka-
dzad. Ordionikidze zawsze byl przeciwnikiem Berii, o czym ma-
wil Stalinowi. Zamiast zbadae te sprawe i pocljaa odpowicdn:e
kroki; Stalin dopukil do zlikwidowania brata Ordionikidze, a :=a-
mego Ordionikidze doprowadzil do takiego stanu, tc- ten znin,zu-.
ny byl zastrzelie sie. Oto kim byl Berta.
Beria zostal zdemaskowany przez Komitet Centralny P.Wi
wkrace po Smierci Stalina. W wyniku szczegOlowego przewtriu
sadowego ustalone zostaly potworne zbrodnie &Tit i Beria zostal
rozstrzelany.
Nasuwa sie pytanie, dlaczego Beria, ktory likwdowal dziesaf--
Id tysiecy dzialaczy partyjnych i radzieckich nie zclem.as:.:o?
? wany za tycia Stalina? Nie zostal zdemaskov.-any ,Hczcmej.
umiejetnie wykorzystywal slabe strony Stik!ina,
w nim podejrzliwoSe, we wszystkim dogadzal al'nrAvi d'u Id.
przy jego poparciu.
?
Towarzysz e
Kult jednostki przybral tak Wworne rozm:ary
ie sam Stalin wszelkimi sposobami pop:er:11
swej osoby. Swiadcza o tvm liczne fakty. Judnym z najt):1: ? ej
charakterystycznych przykl;,:lr'w wychwalama sa:r.cto
i braku elementarnej sitlomno;ci u Staflna wyclart.
?Kr6tkiego tyciorysu", kikiry ukazat sie w 194B r.
Ksiatka ta jest wyrazem najbardziej wyuzdanezn pochlehAwa,
wzorem czynienia z czlowieka bOstwa, przeksztalcanta go w nieo-
mylnego medrca, ?najwiekszego wodza"?.nieprz6.rignioneco stra-
tega wszystkich czn5Ow i namlow". Nie znajclowano juZ innych
slow, shy jeszcze bardziej wynosia pod niebtosa Stalina.
Ye ma pottzeby cytowao tutaj obrzydliwych
ktOrych rot sie ta ksinZka. Trzeba tylko pcs.-IkreSIL ,,vszvste.
one byly aprobowane i redagowane.osobikie przez Stalina, a me-
5.3
000/0009000N91.600-8/dCIN-VI3 : aseeieN iOd peAoidd
ktOre z nich wlasnorecznie dopisane przez niego do makiety
ksiatki.
uznal Stalin za niezbedne wpisa6do tej ksiaiki? Czy mote
chcial on ostudzie zapal pochlebc6w, ktorzy tikladali jego ?Krotki
tyciorys"? Nie. Uwypuklat on te wta.?nie miejsca, w ktOrych wy-
klawalo mu sie, te wychwalanie jego zastug jest medostateczne.
Oto niekt6re ustepy charakteryzujace ciziatalnok Stalina, dopi-
sane reka samego Stalina:
?W tej wake z niedowiarkami I kapitulantami, z trockistami
I zinowjewowcami, Bucharinami i Kamieniewami astatecznie
uksztaltowal sic% gdy ubyl z szeregOw Lenin, 6w trzon kierowni-
czy naszej partii... ktary obronil wieLki sztandar Lenina, zespolit
parte woke! przykazah Lenina i wyprowadzit narOd radziecki na
szeroki gokiniec uprzemyslowienia kraju i kolektywizacji gos-
podarstwa wiejskiego. Kienzmnikiem tego trzonu I kierownicza
sila partil i pafistwa by! tow. Stalin",
/ to pisze sam Stalin! A dalej dodaje:
,,Wypetniajac po mistrzowsku zadanie wodza. partii I narodu
I cieszac sie poparciem catego narodu radzieckiego,. Stalin w dzia-
talrictici swej nie pozwilat sobie jednak nawet na cieti zarozu-
mialotd, pychy, samouwielbienia".
Gdziet i kiedy m6g1 jakil dziatacz tak wychwalao samego
bie? Czy przystalo to dziataczowi typu marksistowsko?leninow-
sk; go? Nie. Wtatriie przeciw temu tak zdecydowanie wystepowali
Marks I Engels. To wtainie zawsze tak ostro potepial Wiodzimierz
Iljicz Lenin.
W makiecie ksiatkl byto takle zdanie: ?Stalin to Lenin dnia
dzisiejszego". Zdanie to wydato sie Stalinowi wyratnie niewystar-
czajace, tote* wlasnorecznie przerobit je w nastepujacy spos6b:
?Stalin ? to godny kontynuator dziela Lenina, lub, jak mOwia
w naszej partit. Stalin ? to Lenin dnia dzisiejszego". Patrzcie jak
dobitnie powiedziane, tylko nie przez naiad a przez samego
Stalina.
Maim przytoczyd mnetstwo podobnych samochwalczych men
wpisanych do makiety ksi4tki rclui Stalina. Szczegolnie hojnie sy-
56
pal on pochwalarni pod wlai,rlym adresem z racji
wojskowego, swych strateg:cznych talentow.
Pozwole sob:e przytoczyd jeszcze jedna \vstawke r,r,p:sana
Stalina na temat staiinow,kicgo p,eniuszu wojskow.ego.
?Tow. Stalin ? psze on ? jeszcze bardziej rc.)zwinal prz
ca radziecka wiedze wojskowa, Tow. Stalin opracowal teze
dzialajacych czynnikach, ktOre maja decydujace znaczenie
s6w wojny. o aktywnej obrome i prawach kontrofensywy okr.-
sywy, o wspOldzialaniu poszczegOlnych rodzajOi.v woisk i
I:)ojowej we wspOlczesnych warunkach wojny, o roli wielkich
mas czolgnw i lotnictwa w wojnie wspalczesnej, o artylerii jako
najpoteiniejszym ?rodzaju broni. r6inych etapach wojny
ge-
niusz stalinowski znajdowal prawidlowe rozwiazania, calkow.c.e
uwzgledLiajace specyfike kaidorazowej sytuacji",
I dalej sam Stalin pisze:
?Stalinowskie Mistrzo6tWo wojenne ujawnilo sc? zarowno w
obronie jak i w ofensywie. Tow. Stalin z gemalna przenikliwok
odgadywal plany wroga i obracal je w niwecz. B.twy, w ktOrych
wojskami radzieckin-n k'erowal tow. Stalin, stanowiq najwybit-4
niejsze wzory wojennej sztuki operacyjnej".
W ten sposnb wyslawino Stalina jako stratega. Kt62, to robil?
Sam Stalin, tylko nie wystepujacy jiz w stratega, lecz w roti
autora-redaktora, jednego z glownych tv.-u:cow swego sam?xhw,.,:-!
czego Zyciorysu.
Takie sq, towarzysze, fakty, Trzeba powiedzied wrerz ? fakty
baniebne.
I jeszcze jeden fakt z tep,o2 ?Krotkiego Zyciorysu" Stalina. Jak
wiadomo, nad wydaniem ?KrOtkiego kursu historii 1,VKP(131"
cowala komisja Komitetu Centralnego Partii. Te, naw,asern rnO-
wiqc, rownlei przepojona 1011tem jednostki ksiaZke op:acowywat
ekreglony zespol autorow. Znalazto to odbicie w naslepujacyro
sformulowaniu zawartym w makiecie ?Krotkiego Zyc:orySu Sta.-'
lina":
?Komisja Komitetu Centralnego WKP(b) pod kierownictwern
tow. Stalina, przy jego osolm.stym jak najaktywniejszym udziale,
57
::-1.000/0009000N91.600-8/dON-VI3 : aseeieN iOd peAoidd
opracowuje ?Klotki kurs historit WszeL'azw.aLkoN%ej .Komuni-
stycznej Partu (bolszewikow)",
Jednakie to sformulowanie nie mogio ju zadowoli6 Stalina:
?Krotkim tyciorysie" zastapiono je nastepujqcym zdaniem:
?W 1938 r. ukazala sit ksiltika ?Historia WKP(b). KrOtki kurs"
napisana przez towarzysza Stalina i zaaprobowana przez konusje
KC WKP(b)". Cei tu moina wiecej dodae?
Jak widzicie, nastqpila tu zdumiewajaca metamorfoza pracy
stworzonej przez zespol w ksiaike napisanq przez Stalina. Nie
ma potrzeby mowid, w jaki sposdb i ix) co dokonala sie tego Da.
dzaju metamorfoza.
Nasuwa si uzasadnione pytanie: jeteli Stalin jest autorem tej
ksiaZki, to na co potrzebne mu bylo takie wychwalanie osoby Sta-
lina i robienie w istocie rzeczy z calego popaidziernikowego?ok4-
su historii naszej okrytej chwIa partii komunistycznej jedynie
tta akcji ?geniuszu stalinowskia.oll ?
Czy w ksiaice tej znalazty naleiyte odbicie wysitki partii w
dziedzinie socjalistycznego przeobraienia kraju, zbudowania spo-
leczenstwa socj#listycznego, industrializacji i kolektywizacji kraju
oraz inne posuniccia dokonane przez partie idrica niezachwianie
droga nakreLlona przez Lenina? Ksika ta mOwi przewainie
o Stalinie, o jego przemowieniach, o jego referatach. Wszystko
bez najmniejszego wyjatku zwiazane jest z jego imieniem.
A kiedy sam Stalin aiwiadcza, te to on wtainie napisal ?Krotki
kurs historii WKP(b)", to musi to wywolad co najrrmiej zdurnie-
nie. Czyi mcrie marksista-lenInowlee tak pisad o sobie, wynoszqc
pod niebiosa wlasna osobc?
Albo weimy sprawe nagrod stalinowskich. Na?vet carowie nie
fundowali nagrod, ktore nazywaliby wlasnym imieniem.
Sam Stalin uznal za najlepszy taki tekst hymnu panstwowego
Zwiazku Radzieckiego, w ktorym nie ma ani slowa o partii komu-
nistycznej, jest natomiast nastepujace bezprzykladne wychwalanie
Stalina:
?Wychowal nas Stalin w wiernoSci lodowi,
Do wielkik.h zapahl nas trudow i dziel"
W t.;,Th strofach hymnu ca1a wychowaw..-za. ',;.erownl-
cza i inspirLthica partli przypi-
&.na jest Stahnowl Je.-t 1,) jawne od k-
stzmu-lemn:zmu. jawne ohn.ianle i pomniejzan:e roI putt:. Do
waszej wiadomoki r..1e2.y oia?ze Prezydiun-i KC powzielo
uchwale w sprawie uloienia nowego tek.stu h>,?nmu, w kta-
rym znalazIaby odbicie rola narodu, rola partii.
A czyi to bez wLizy Stalina nadawano jego imie wielu naj.
1.viekszym przed_siebiorstwom i miastom, czyi bez i2g0 v.?iedzy
w calym kraju wznoszono pomn:ki Stalina ? te ?pommki za
iycia"? Przecie2 to fakt, ?e sam Stalin 2 lipca 1951 roku podpsal
uchwale Rady MinistrOw ZSRR w sprawie zbudowania na Ka-
nate Wolga-Don monumentalnego pommka Stalina, a 4 wrzeSnia
tego i roku ? wydal dyspozycje w sprawie przeznaczenia na bu-
dowe tego monumentalnego ponirrka 33 ton rmedzi. Ktokolwiek
byl w okolicach Stalingradu wdziat. jak olbrzymi posqg tam sie
wznosi i to w 1.akim miejsco w ktOrym bywa mato ludzi. A na
jego budowe wydano ogromne sumy i to w okresie, ktedy oast
ludzie na tych terenach mieszkali po wojnie jeszcze w lepiankach.
PornySlcie sami, czy slusznie pisal Stalin w swym tyciorycie. ze
?nie pozwalal sobie... nawet na men zarozumialoki, pythy, &am?,
uwlelbienia"?
Jednoczei:nie Stalin dawal dowody biaku szacunku dla pamieci
Lenina. Nie jest rzeczq przypadku, 2e mimo powzietej przed
z gor4 30 laty decyzji w sprawie budowy Palaeu Rad pomyla-
nego jako pomnik WiodLimierza Iljicza, Palac nie zostal zbudo-
wany, i sprawa jego budowy byla stale odraczana i puszczana
w niepamlea. Naleiy to naprawia i wzniek pomnik Leninowt.
Nie moZna rowniei nie wspomniee o powzietej 14 sierpn1a
1925 r. uchwale Rzadu Radziockiego ?W sprawie ufunclJwan.a
nagrod imienia Lenina za prace naukcwe". L:c1-,wala ta zostala
ogloszona w prasie. ale jak dotad nagred leninowsk:ch nie ma.
I to take trzeba naprawle.
Za iycia Stalina dzieki znanym metodom, o ktOrych
km przytaczaja; fakty chociaZby z historti pisania
iyciorysu" Stalina ? wszystkie wydarzenia tawit.tlane byly ta,
53 5J
-0
-0
CD
0_
-n
0
CD
(17
CD
ci
-0
03
(.0
01
01
63
,:z,- na%vet podczas Pai-
ctz.ern.K_wej Rewoluc;IS:c.:.:Lseinej \V w:elu filmach. w wieiu
utworach literatury pknej postaa Lenina cSwletlana byla
rcslusznie. w sposOb medopuszczalny pornniejszana.
Sain bardzo lubtl ogladaa film ?Niezapomn:any rok 1919",
w ktOrym pokazano go na stopniach pociagu pancernego, I nieo-
mal ie szabla raiacego wrogOw. Niechaj Kliment Jefremowicz,
nasz drogi przyjaciel zdobedzie si na odwage i napisze prawde
o Stalinie, przecie2 on wie jak Stalin wojowal. Tow. Woroszy-
lowowi citiko bedzie oczywikie zabrad sic do tego, ale bytoby
dobrze gdyby to zrobil. Wszyscy to zaaprobuja, i narod i partia.
1 wnuki *la mu wdzieczne za to.
Fizzy omawianiu wydarzen zwiazanych z Rewolucja Paidzier-
nikowa i wojna domowa w wielu wypadkach sprawg przedsta-
wiano tak, jakoby glowna rola wszgdzie przypadala Stalinowi,
jakoby 1.vszedzie i zawsze Stalin ppdpowiadal Leninowi. jak i co
trzeba robie. Ale przeciei to oszczerstwo rzucone na Lenina!
Nie ming sig chyba z prawda jeSli powiem. ie 990/0 spordd
oseth tu obecnych malo wiedzialo i slyszalo o Stalinie przed 1924
rokiem, a Lenina znali w kraju wszyscy; znala go cala partia,
caly narOd, od dzieci do sgdziwych starcOw.
Wszystko to trzeba gruntownie zrewidowa& aby w historii,
literaturze i dzielach sztuki znalazla wlakiwe odzwierciedlenie
rola W. 1. Lenina, wielkie rzyny naszej partii komunistycznej
I narcdu radzieckiego ? narr-Li-twOrey.
Towarzysze! Kult jednostki przyczynil sie do rozpowszechnie-
nla w budownictwie partyjnym i dzialalnoSci gospodarczej wadli-
wych metod, powodowal brutalne naruszanie demokracji
wewnatrzpartyjnej i radzieckiej, jalowe administrovvanie, roinego
rodzaju wypaczenia, zamazywanie brakow, lakierowanie rzeczy-
wistoSci. Rozplenilo si u nas niemalo pochlebcOw, specjalistow
od hurra-optymizmu i mydlenia oczu.
Nie wolno nie widziee rowniei tego, wskutek licznych
aresztowan przeprowadzonych v;Srod dzialaczy partyjnych, ra
Co
I
: ,
5,e wszvstiveg.1 LU 11":'?' buiu wla.ncgo
trirei (vy p:d'Ly.
A weimy uchwaiy organow partyjnych i Zac7e'o
je sixnzadzae wedlug szablonu, czestokro6 bez uwzgledmen:a
konkretnej sytuacji. Doszlo do tego. ze dzialacze party3ni i inni
na najmniejszych nawet posiedzemach, we wszelk:ch sprawacn
wygiaszali przemowienia z paplerka. Wszystko to rodz.lo niebez-
pieczenstwo zurzedniczenia pracy partyjnej i radz:eckiej, biuro-
kratyzacji aparatu.
Oderwunie Stalina od Zycia fakt Ze nie zr.al on prawd7:werr,1
stanu rzeczy w terenie moZna dobrze 1.vykaLac na przvkladzie
kierowania rolnictwem.
Wszyscy, ktorzy chce troch0. fn,erecowali se v!;::(c 'a
w'dzieh ciezka cy'uacje, w a Stain d ,;trz
Czy mowil':;rny o tvm S' Ta'; zrrr.? a'e -
nas me prpietal PI i ('7 I ,? D r e
Lie wyjezdzal. nt.' n , :11 z r
I me znal
Kraj i ) z f nvv A 1r),
lakien.wak itnehi v ,n ,v I ',':
zycie kr-AO, z r: 71, u'
sic od a
w rzeczymsto,ki.
Wlodzirmerz IIji.z Ler. n ?
cile zwiazany z lu m -: ?
skich, pi a m,,wial n.,1 7 ;J:
wieL, rozmawial z chl.;p1-01
Stalin (Agrocizil s oo r. _i. n e v:.j ,
dzieglatki lat. Ostatn, r).1 w
kiedy udal sic na pr.t? v it. di,taw zbila
znat. sytuacje na w.,)?
A kiedy podczas jedncj rlzmjr.v
sytuacja w rolnicmie joo. u Ze - ?
stawia s.q sprawa prQdukcy.mha 1 inny..h
-1.000/0009000t191.600-8/dC1N-V10 : eseeieN iod peAw ? ? .
?
wowczas powoiano komisje, ktorej polecono przyg-ttot.t..ac:.
ptAtxt udmaty ?Q srodkach zniterzajac?c'n do dalszegu rut.,% ?,11
huduwit w kutchozach i sowchozaci,'. OpracolAaltSmy taki
pro jekt.
Oczywgcie nasze owczesne propozycje nie obejmowaly wszyst-
kich moiliwoki, ale nakretiono drogi podniesienia hodxxii
w kolchozach i sowchozach. Proponowano wowczas podniea
ceny skupu produktow hodowlanych, aby zwickszyd zamtereso-
wanie materialne kolchoinikow, pracownikow MTS i sowchozow
w rozwijaniu hodowli. Ale opracowany przez nas projekt nie
zostal przyjety i w lutym 1953 r. zostal odloiony.
Co wiecej, przy rozpatrywaniu tego projektu Stalin zapropo-
nowal, aby zwiekszye placony przez kolchozy i kolchoinikOw
podatek jeszcze o 40 miliardow rubli, poniewai jego zdaniem,
chlopom dobrze sie powodzi i kolchoinik, sprzedawszy jedna
tylko kure, moie w pelni uikid podatek paristwowy.
Pomyilcie tylko co to oznaczalo. Przeciei 40 miliardow rubli
to sumo, ktOrej chlopi nie otrzymywali za wszystkie dostarczane
przez nich paristwu produkty. W 1952 r. n przyklad kolchozy
I kolchoinicy otrzymali za cola dostarczona i sprzedana paristwu
produkcje 26.280 mm. rubli.
Czyi taka propozycja Stalina opierala sie na jakichkolwiek
danych? Oczywikie nie. W takich wypadkach fakty i cyfry
go nie interesowaly. Jeli co ? powiedzial Stalin znaczy to, ie
tak jest -- przeciei jest on ?geniuszem", a geniusz nie musi
wystarczy by spojrzal, a od razu okreSli jak bya powinno.
Wypowiedzial swe zdanie, a potem wszyscy musza powtarzad
za nim i zachwycae sic jego madrokia.
Ale co bylo madrego w propozycji zwiekszenia podatku rolnego
o 40 miliardOw rubli? Nic, zupelnie nic, gdyi propozycja ta nie
opierala sie na realnej ocenie rzeczywistoki, lecz na fantastycz-
nych. pomyslach czlowieka oderwanego od iycia.
Obecnie w rolnictwie zaczynamy potrochu wyplqtywae sie
z trudnej sytuacji. Przembwienia delegatow na XX Zjeidzie
partii eesza kaideg) z nas; cieszy-rny sic, kiedy wielu delegatow
mowi, ie istnieja wszelkie warunki, aby wykonae zadania szostej
pieciolatki w zakresie produkcji podstawowych artykult5w hodo-
C2
?,1/4
nanu.
?
?
To w2rzysze!
Gdy obecn!e otro wvs p TIV przeciwko
ktory za Zycla Staltna szLroko s roznow-7ec'nnli 1 rnOv.'="
o wielu negatywnych zj:iwskacti zrocizonych przez in olyzy
ducholmi marks!zmu-len!ruzmu kult. 1.61.6d poszczegOlnych Iudz
moie powstae pytanie: jak to. przeci?22 Stahn sal no cze!e partti
I kraju lat i za jego Zycta odnlesione zostaly txtelkte zwycie-
stwa; czyz moZna temu zaorzecz...e? UwaZam, Ze tak stiwiae
sprawc mon tylko oSlepient i beznadziejnie zahypnotyzowani
kultem jednostki ktorzy nie rozumieja istoty rewolucji
i panstwa radzieckiego, nie rozumieja naleycie, pa leninowsku,
roll partii i narodu w rozwoju spoleczetistwa radzieckiego.
Rewolucji socjalistycznej dokonala klasa rohotnicza w sojuszu
z biedotq chlopska, przy poparc!u redniegto chtopstwa, dokon.1l
lud pod kierownictwem partti bolszewickiej. Wielka zastu,ga
Lenina polega na tyrn. e stworzyl bojowq partic klasy robotni-
czej, uzbroll ja w markqistowsk!e zrozumienie praw rozwoju
spotecznego. w naukc o zwycest).via proletariatu w walce z kap!-
talizmem, zahartowal part!q w cwtitz rctwolucyjnych bitew mas
ludowych. W toku tej w.)!ki partia konsekwentnie bronita trf...,-
resow ludu, stala sic ief_,,0 wvprObowanym wocizem. dobrowa-
dzila masy pracujace do wiadzy. do utworzcnia pierwszego na
twiecie pafistwa socjalistycznegr:.
Dobrze pamietacie maclre clowa Lenina. e patt.ztwn
jest silne wiadomocia mas. c historic tworza o'oecrUe m:Itony,
dziesiatki milionow ludzi.
Nasze historyczne zwvciestwa 7awd7;cczamy organizatnrsktoj
pracy partii, jej licznym nrennizacjom terenowym. oftorre oracv
naszego wielkiego narodu Zwvciestwa te ? tc re.Plltat ngtnrr.^,Pj
w swym rozmachu dzirdalnoci narociu i partii jako caloci nte
sa one wcale owocem kiernwnictwa jednego tvlko jak to
usilowano przedstawia w okresie rozkwitu kultu jednoski.
63
-1.000/0009000t191.600-8/dC1N-V10 : eseeieN iod peAw ? ? .
Jezeli pa marksistowsku, pa leninowsku podejie do istoty tej
r-pra?Ay, to trzeba zupelnie wyrainie oSwiadczye, ie praktyka
k:elown:ctwa uksztaltowana w czasie ostatntch lat iycia Staltna
stala si powainym hamulcem an drtxlze ruzwoju spoleczenstwa
radzieckiego.
Stalin przez dlugie mieiriace nie rozpatrywal wielu niezwykle
watnych i niecierplacych zwloki problemOw lye's partil I kraju.
Za czasow kierownictwa Stalina nasze pokojowe stosunki a in-
nymi krajami czesto byly zagrotone, poniewat jednocoubowe
decyzje mogly powoclowae I czasem powcdoway. wielkie kora-
/Alla*. ?
? .ostatnich Lataeh, kledy uwolnlliimy sic od szkodliwej-
Itraktyki kultu jedzostk I pcdjelitmy szereg odpowiednicli kro-
hew w dziedzlide-polltyki wewnetrznej I zagranicznej, wszyscy
whiz; jak doh:wale w kb oczach whale aktywnote, rozwija ale
Iniejatywa .twaSreza szerokich Inas pracuiacych, jak zbawiennie
Zany= to wszystko wplywit as wyniki zuaszego budownichva
mospodarmego I kulturalnego.
? Siektbrzy towarzysze ;nog; zapytae: gdziet byli czlonkowie'
Blurs Politycznego KC, dlaczego w pore nie wystapili przeciwko
kultowf jednoatkl I robla to dopiero w ostatrtich czasach?
- Przede =2y:tidal trzeba uwzglednit falct, te czionkowie Biura
Politycznego zapatrywali sic aa to sprawy w rainy spos6b
w rozmaitycb okresach. Poczatkowo wielu z nicb aktywnie
popieralo Stalin*, gdri Stalin jest lefty= a najmocniejszych
marksistizw, a jego logika, stla I wola wywteraly wielki wplyw
as kadry,"na prace partii. ?
? Wisdom. ie Stalin po trnierci Lenina, zwlaszcza w pierwszych
latach, czynnie walczyl o lenInizm przeciwko wrogom nauki
leninowskiej i ty,m. ktOrzy j wypaczali. Biorac as punkt wyjicia
nauke leninowska, partia ze swym Komitetern Centralnym na
ezele rozwincla na wielka skalq pram nad socjalistyczna indu-
s-trializacja kraju, kolektywizacja rolnictwa, urzeczywistnianiem
rewolucji kulturalnej. W owym rusk. Stalin zdobyl popularnatk,
sympatie i poparcie Partia musiala .walczy6 z tymi, ktarzy
usilo-
wall sprowadzie kraj z jedynie alusznej, 1eninowskiej drogi,
64
musiala wa:czye z :
burz.uazyjnym. . z-
niej jednak c:z.t \'CZy p ,i7q1
rozprawiae sie z wybitnym: ciz.alaczami part.: : pn.va.
wa metody terrorystyczr.e wobet? uczciwyc'n izi raclz:eckich.
Jak jui stwierdziliSmy. tak 1.vlanie Stalin postrinj 7 wyb:tnvmi
dzialaczami naszej par til I panstwa ? Kosiorem R_Idzutaklem,
Ejohe, Postyszewem i wielu innymi.
praby wystapienia przeciwko nieuzasadnionym polejrzen!om
f oskarieniom prowadzily do tego, ie protetujacy padal ofiarq
represji. Pod tym wzgledem charakterystyczny jest wypadek
tow. Postyszewa.
W jednej z rozmaw Stalin wyrazil niezadowolenie pod adresem
Postyszewa i zadal mu pytanie:
-- Kim vry wlakiwie jesteAcie?
Postyszew stanowczo o?wiadczyl:
? Bolszewik jestem, towarzyszu Stalin, bolszewikl
(Hai to otwiadczenie zostaio poczatkowo ocenione jako brak
szacunku dla Stalina, a potem ? jako szkotr,:wv akt i w kon-
sekwencji pociagnelo za soba unicestwienie Postyszewa, ktorego
be z iadnych podstaw ogloszono ,.wrog'.em ludu".
o.syetacji, jaka sie wowczas wytworzyla, rozmaw'.ali!zmy'
nieraz z Nikolajem Aleksandrowiczem Pewnt
razu, kiedy jechaNimy we dwojke samachodem, powiedzial
? Ot, zdarza sic, ie czlowiek jedzie do Stal:na zapros? .fly
do niego jak przyjaciel. A gdy siedzi u Stalina, nie wie. dorqd
go od' niego zawioza: do domu czy do wiezienia.
Rzecz jasna, ze takie warunki stawialy w nader ciezk:e, sv-
tuacji katdego z czlonkow Biura Politycznego. za? uwz2,1-
nimy ponadto fakt, ie w ostatnich latach posiedzenia plenarne
KC Partii faktycznie nie bvly zwolywane, a onsied7en,a B ira
Politycznego odbywaly sic dorywczo, od wypadku do wvpidku,
w6wczas zrozurniemy, jak trudno bylo ktOremu'iniwi?-k 7 cz)on-
Wow Biura Politycznego wypowiedzik sic pi zecTwko ternu lub
irmemu niesprawiedliwemu albo niewiaLciwemu posuniciu,
0 wee Jednostkl ?
63
r:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-VI3 : OSEGIGN .10d peAwdd vA
rzeciwko oczywistym bledom i niedociagnieciom w praktyce
kierown.?twai.
Jak juz stwierdziliimy, wide decyzji podejmowano jednooso-
bowo lub obiegiena, bez kolektywnego omowienia. Znany jest
wszystkim smutny los czlonka Biura Politycznego, tow. Wozrue-,
Eienskiego, ktory pacil ?tiara represji Stalina. Jest rzecza charak-
tErystyczna, ze decyzja w sprawie usuniecia go ze skladu Blur&
Politycznego nigdzie nie byla dyskutowana, lecz zostala przepro-
wadzona obiegiem. ROwntei obiegiem przeprowadzono decyzje
w sprawie zwolnienia z zajmowanych stanowisk towarzyszy
Kuzniecowa i Rodionowa.
Powainie ohniiano role Biura Politycznego KC, dezorganiza
warm jeg,o prace przez tworzenie wewnatrz Biura Politycznego
rozmaitych komisji ? tzw.- ?piatek", ?sztestek"?,siodemek"
1,dziewiatek". Oto na przyklad uchwala Blurs Politycznego z dn.
3 paidziernika 1946 roku: ,
`?Wniosek Stalina
1. Polecie komisji Spraw Zagranicznych przy Biurze Politycz-
nym (szostce), by w przyszloAci zajmowala sie obok spraw
pAityki zagranicznej rOwniet sprawami budownictwa wewnetrz-
nego i polityki wewnetrznej.
2. Uzupelnia sklad szlistkl Przewodniczacym. Paet?twowej
Romisji Planowania ZSRR, towarzyszem Woznidienskim i odtad
szostke nazywat sieldemka-
Sekretarz KC ? J. Stalin"
Cbt to za terrnmolcgia karciarza7 Jasne, ?e tworzenie we-
lamatrz Biura Politycznego tego rodzaju komisji ?piatek",
-,-..izostek"?,siddemels" i ?dziewiatek" podkopywalo zasade kola-
gialnego kierownictwa. W rezultacie niektorzy czlonkowie Biura
Politycznego byli w ten sposa odsuwani od rozstrzygania naj-
yrainiejszych spraw paristwowych.
W watunkacb nie do zniesienia znalazl gig jeden z najstarszych
ezionkow naszej partii ? Kliment Jefremowicz Woroszylow.
ci4gu szeregu tat pozbawiony on byt faktycznie prawa utizialu
pracy .Biura Politycznego. Stalin zabronil mu przychodzia na
66
posiedzenia Biura Pol"!yczni gn i przesylae mu K.?
cbradowalo Biuro Pol:tyczr.e i towarzysz Woroszi, w
o tym ? telefonowal za kaidym razem i pytal CZy wJflJ
mu przybye na to pos:edzenie. Stalin niekiedy zezwalal. ale
zawsze wyratal swe niezadowolenie. Wskutek swej skrajnej
podejrzliwoki Stalin posunal sie az do tak niedorzec-znego i .mte-
sznego podejrzenia. ie Woroszylow jest agentem angielskim.
Tak jest, agentem u niego w don:3 zainstaluwano
specjalny aparat do pcazlochkania iego rozmaw.
Stalin jednoosobowa decyzja odsun41 rowme2 ryj pracv Biura
Politycznego innego czlonka B:ura ? Andreja Andrejewicza
Andrejewa. Byla to najbardziej wyuzdana samowola.
A weimy pierwsze plenum KC pa XIX Zjeidzle Partii, kiedy
przemawial Stalin i na Plenum charakteryzowal Wiaczeslawa
Idichajlowicza Molotowa i Anastasa Iwanowicza Mikojana, wysu-
wajac przeciwko tym starym dzialaczom naszej partii niczym
nieuzasadnione oskartenia Nie jest wykluczone, ie gdyby Stalin
pozostal u steru wladzy jeszcze kilka miesiecy, to na tym Zjet-
dzie towarzysze Molotow i Mikojan mote by nie przemawiali.
Stalin mial widocznie swoje plany rozprawienia sie ze sta7mi
czlonkami Biura Politycznego. Nieraz m?wil. ie trzeba zm1enia6
czlonkow Biura Politycznego. Jego wniosek pc) XIX Zjeidzie
o wybraniu 25 ?sob do Prezydium Komitetu Centralnego mial
na celu usuniecie starych czlonkow Biura Politycznego i wprowa-
dzenie mniej doSwiadczonych. aby ci wychwalali go na wszelkle
sposoby. Moina nawet przypuszcza6. e bylo to pomySlane w tym
celu. aby potem unicestwie starych czlonkow Biura Politycznego
I w ten sposob zatrzee Slady owych niegodnych postepkOw
Stalina, ktore olx.cnie referujemy.
Towarzysze! Aby nie powtarzae bledow przeszloki ? Komitet
Centralny stanowczo wystepuje przeciwko kultowi jednostki.
Uwatamy, ie Stalin byl wywyiszany ponad miare. Niewatpliwie
w przeszloki Stalin mial duie zaslugi wobec partii, klasy robot-
niczej i miedzynarodowego ruchu robotniczego.
Kwestie komplikuje okolicznok, ie to 1.vszystko, o czym bvla
powytej mowa, zostalo dokonane za czasow Stalina pod jego
67
1-1.000/0009000N91.600-8/dON-VI3 : aseeieN iOd peAoi ? ? vA
k:e:ou.nictwem i a No() zgodi. plzy czym Stklin by przekana?
ny te jest to n:ezINdne Lila ubrony Intereaow mas pracujoyth
przed knowaniami wrogOw 1 lakarni QbiUll IMPeria1istyczaug0.
Wszys.tko to traktowal on a pUzycji obreny interesow May ma
botniezej, interesciw ludu pracujgago, intetesOw zwyciqstwa
socjellzmu I komunizmu, Nie rnotne powledilet, te by4, to
czyny bezmyilnego deapoty. Uwaal on, te ruddy tak Mit
w intereale parttl, mu pracujticych, w trnt4 obrony :40400
rewolucjl. W tym tkwt prawlizlwa tragedial
Towarzysze! Lenin ultra, P01144414 te *MIA* iegt Igesx1"
hicznacech praydr.iwego boiszewika. Sim Lenin by tytmo
nosOblentem jakaajwitkj Aronmoict. WLe mina powtedate,
bYinlY pod wsvpitibut inikdonn izit za tym przyFfladera lent-
? maid*. WY/UM ekitill guile:141W. * lizzzYm zi1ezt?121, *ri-
bs i pittadom preargowym,,kaiduzzomI slowchozak
tuojau adsleald,1 kolhaalnym pontaweno u nes tytulem ?
A.M tak wyeekr. siaanaiei Iturratnej Union tycb ay Innyett
dekkkeze7 Pealzwoze7d.1"Pertri, eYek im!iteleYeb I deellizYd%
? alq juseekaleliem-sitrtem..W 'kelt nadawarda ssych tiptop
rikkayea lotesioan. telonem, priedsiebiorstwom, koichoemn with
ma impokicaeatalicrAL V** naprawid.
Al.tmetia'kt mbit iginv4; bet P04114azint? JComftet Centnki
oeidwi tit *Mit *ft** tattgazaiwt III, all ale dopuicli do
*Mari biidaw, 1 ,lamniatiOn, jai na Incrainle dowie4zia-
ne aI aimaammaig, , ,lloastanla Idjoweimzaczynalt,
zwylde maYiliPte)n. ;t1641- razgletkie intieubi Rgielgam.
oto Pevne10-0011.#11dici?, TexPinzi4yatr box
NNW& 'IrevailiWW***qd0.0004 *a 'S Xoeb.Vera 43,4 aj
ago. Jest eePeletle 1!"1114,14!IPMP ??"
-
To tet *deli feraz alcanfeige , ticlaioapia't
pdieweinim knido foop,POr to;
? mi, .kbSeiab Won; nasmCdaea Szadsicbloratiani,*01
alas* wk10526!
wo 1111.60.01,1:Pirorr t44 110;k
? o,. cetsie;t.,1; nut eutriguHtu I. aa;.i;li1
tie 417411114?.411To, ke Jelio hzialoPI PazwanQ tykr
to mat, z,kladow pizemy,ILI\N ?11 f Cur t?le t ?tilt t6a,
suwehozuw Czy nte czas 3kJ11CL}C Z t4 . 10.1.:11136..4 pr)LVd:V.4
i przeprov..adzIc ?naci3nA1.23:., fabryk i341(14,10w przerny,sto-
?kych, koiehosuw jhf,wt:hczunk? korzyse :-.3s4ej sold-
wia, Przeemz kult jecinostki znaiduje wytax, takze w tego tudzaju
fak tech,
Powinntimy ale powage ustosunkowat tie do zagadnienii
kultu jednostki. Nie moiemy przentait to] sprawy pots partie,
a tym bardziej na lamy prasy. Wlairtie dlatego referujemy jo
na samknlatym posiedzeniu Zjudu. Trzeba snail mien, nip
dawa6 poiywki wrogom, nie obnata6 przed nimi naszyeh wrzo-
dow. Rada, ae delegad. na Zjazd wiaidwie zrozumiej4 i acenia
waylaid(' pp, posuniecia.
? ?
?
Towers:Tat! Musimy Weer:Iowan!, rag no :mesa obsllt kult
jednoatil, wyanuo odpowiednie wnioski w dziedzinie pracy zs.
rOwno ideologimmo-teoretycznei. jak i praktycznej.
W tym celu nakty:
Po pierwai, pp bolszewicku potepi6 I wykorzenit kult jed-
noitid, tak obey duchowi ruarksizmu-leniniztnu inie daey 614
pogOdzio litaadarni kierowitictwa partyinego i normami Oda
Pertrinego, zwalczao nieublaganie wszelkie proby wskrzeszenia
go w _tej czy innej posted.
Przywrascit i korisekwentnte realizowat w calej naszej pracy
ideelogicznej najwairdejne ten/ nauki marksiztnu-leninizmu
a ludzie jako tworcy historii, tworcy wszystkich materialnych
duchowych dobr ludzkoact, o decydINcej roll partii marksis-
tawskial w rewolucyjnej wake o przeobratenie spoleczeristwai
.o zwycieitwo komuniz,mu.
W wzku z tym bedziemy musieli dokonat wielkiej pricy,
aby z pozycji marksizmu-leninizmu krytycznie rozpatrzy6 t sko-
rygawa6 szeroko rozpowszechnione bledne poglady zwiezane
z kultem jednostki w dziedzink historti, filozofii, ekonomii i in-
ny?ch nauk, jak rfavniet w dziedzinie literatury i sztuki. Nalety
..w szczegellnoicl w najblitszym czasie opracowat? pelnowartokio-
wy, zredagowavy z naukowym obiektywizmem rflayksistowski
69
Approved For Release : CIA-RDP78-00915R000500070001-8
?
?
4.
? 7.: : :::
F C.) :
3:3
?
.31 tvm Z,.t:rn szyk3wal 3o
na z.ezdz.e par:.:
: 3:4Or.4 z.-tw ad3rn.1 mn:e
PQ'errt za row i n:e
dvpv
t:wazat za 3.,kurnent wytyczny i przyw:a-
- n Z pc:ccen.la
Tr.:+ck k?o:ern.: \V I pow.erzyl
r.a z;e;13z.e partit wobec
:t
E
g3yi ier3 dz.sla;
=ty se'Kretarz tow Le
L.
MOM%
?
: KC'
: , ?
r_
,.. ? z z-
; :V
gr.3?, ? 43
-
F T
Tow. ALIN
: :
, V..
11:lcza 7%. W'._)%7.,:..7:vc..7:
w z
no. z:?2.1z.c..
?.., \V I r. .-
433! : . .:-? -
z artykuiern
Zc swej strony uwazarn za
ty.k :1;31 artykuiu za _
da druk-3.
:16 IV 23 r.
godz. 9 w!erzor.
L.
a
CD
CD
CD
Cl)
CD
0
0
oo
6
(.0
?x
.4
63
z tymi nadutyciami konieczna jest szczegolria dociekliwo.k. nie
maw* jut o szczegolnej rzetelnoSci tych, kterzy stana do tej
walki. Tutaj bedzie potrzebny szczegolowy kodeks. Icory maga
apraemvse z jaktm takim powcdzeniem tylko naejonaly zamesz-
kujacy dam republike. Przy tym me naleiy w laden spas& za-
meta' ale a gory, w wymku tej calej robaty wed ate na rta-
stepnym Zjeidne Rad do tego, Co byto, tj. utrzyma eta zwiazek
soejallstycznych republik radzleckich tylko w dziedzinle wojsko-
wej I dyplosnatycznej, a we wszy,stkich innych dzledzinbch pray-
wrcona calkowita sarnodzielna:se porzegolnych komi-
sariM6w tudmaych.
Na mkt na uwadze, ferozdrabnianie komisarlatow ludo-
wyeh i brak akoordynowania ich pracy w stosunku do Moskwy
I Lnnycb Cdrodkow mina zneutrallzowad w stopniu dostatecznym
autorytetern partii, jell bedzie si z nlego korzysta a jako tako
dostateema oglednodela I bezstronnoicia; szkoda, jaka mote wy-
nlknae dla naszego patistwa a powodu braku zjednoczenia apara-
tow narodowych z aparatem rosyjskim. bedzie nieporawnanie
mr.iejsza,nieskoficzenie mniejsza ad tamtej szkocly, wyrzadzonej nie
tylko nam. lecz rownigi calej miedzynarodowce, setkom milionow
ludzi narodow Azji, ktesra ma w najblitszej przysztoici w ilad za
nami wysLapie na widownie historyczna. Byloby niewybaczalnym
oportunizmem, gdybyimy w przedectmu tego wystapienta Wschodu
i w zaraniu jego przebudzenla podkopywali w jega oczach swoj
autorytet chociaiby najmniejsza nietaktownoicia i niesprawied-
liwoheia wobee nauyeh wlasnych obcopiemiencew. Co innego
konieemoke zeopolenia sie przeciw imperialistom Zachodu, bro-
nlacyrn Atka. kapitalistycznego. Tutaj nie mote bye watpliwatci
I nie main potrzebi mOwle o tym, te bezwarunkown pochwalarn
te iirodki. Co innego jednak, gdy u na s samych. niech to nawet
Wee w aprawach drobnych, pawstaje 1mperIalistyczny stasunek
do seiskanieh narodovroict. co calkowicie podwata nut; cala
pryneyplaln4 suswareld; nasza cala pryncypialna abeam/ walk)
z imperkdiunam. A dzien jutrzejszy w dzlejach iwtata bodzle
wIadnkt taldm &dem, kledy uclemielone pram Imperialtzm ludy
ostatactido.de obudaa I inedy nap:x.2111e ate decydujacy
*alai b?j o Ich wyewolenie.
CVOS ri ?
Zs wciDede: Legieszyiska
Lenin
?
Szano?rn:.. tow. Trocki.
Prosaym Was ba:dzo. rc.c. -
z:riskiej w KC parth Sprawa Ia zn,,jduje
strzalem ? Stai:na i Di.e:zytbk.e:zo a ja c
bezstronne. Nawet v.-prost ..
podjaa obronv tej sprawv. n16,2,1.b.vm bye
z jakichg powodaw me1 i?e zgodz:e, zw:oe.J:
mater!aly. Bedzie to did mme oznak4 Waszej
Odp!s z ocip'.su
Do r4i.:
?
Serdeczr.e poidrowlenia p.7rtyjne
Zapisare przez M. W.
5 mama 23 r.
Za zgodr.c .11
Do towarzysza Track
Wiodzirnier7 prr:: t. aby w :
trete podann Warn
rnieniew jedzi.. do G w W. II. cLc c. czy n.e
pragniecie poslae tam cog ad,
5 marca 23 r,
M. Wo!,,:.dif.'zewa
Co jest wal.ne dla proleta:?iusza? Dla proletariusza jest nie tv:ko
lecz rOwnle2 Istotne i konieczne zapcwnicine Sobie ze stla?
ny obcoplemIcncOv. maksimum zaufania w proletariackiej walce
klasowej. Co jest do tego potriebne? Potrzebna jest do tego rile
tylko reiwnod formalna. Potrzebne jest zrekompensowanie talc
czy inaczej przez swe zachowanie lub przez swe ustgpstwa wobec
obcoplemleficaw tej nieufnoci, tej podejrzliwaki, tych krzywd,
ktorych w przeszloici historycznej obcoplemieficy doznawali ze
strony rzadu ?wielkomocarstwowego" narodu.
Sadze. te boLszewikom i komunlstom tlumacz-y?ego dalej
szczegolowo rile ma potrzeby. Sadzg tei, e w danym wypadku.
gdy chcxizi o narod gruzitiski, mamy typowy przyklad, kiedy
prawdziwie proletariac.ki stosunek do sprawy wymaga od rias szcze-
golnej ostroinoki, wyrournialoki i ustgpliwogci. Gruzin, ktory
lekcewaieniem traktuje te strong sprawy, lekkomyglnie szermu-
je oskarieniarni o ?socjaknacjonalizm" (podczas gdy sam jest nie
tylko prawdziwym i autentycznym ?socjalnacjonalem", lecz raw-
brutalnym wielkoruskim dzieriymorda) ? ten Gruzin. w isto-
cie rzeczy, narusza interesy. proletariackiej solidarnoki klasowej,
gdy i nic.tak dalece nie hamuje rozwoju i umocnienia proletariac-
? klej solidarnaki klasowej, jak niesprawiedhwok narodowa, i po-
krzywdzeni nacjonaly na nic ni M tak czuli, jak na poczucie
rownoki oraz na nieprzestrzeganie tej rownoki, chociaiby nawet
z niedbalstwa, chociaiby nawet w .formie tartu, na nieprzestrze-
ganie tej rOwnoki przez ich towatzyszy proletariuszy. Oto dlacze-
go w danyln wypadku lepiej przesolia na rzecz.ustgpliwoki i la-
godnoki wobec mniejszoki narodowych nii nivdosolie. Oto dla-
czego podstawowy interes solidarnogci proletariackiej, a wigc row-
niei proletariackiej walk' klasowej, wymaga w danym wypadku,
abyimy:nigdy ni?xiktowali kwestii narodowej w sposOb formal-
, riy, lecz zawsze uwzglOniali niezbedm rdinice w stosunku prole-
-Wham narodu uciskanego (czy tet, malego) do narodu uciskajqce-
go (cz' y tei wielkiego).
31.XII.22 r.
Za zgoduoit; Lepferryriska
SD
Lenin
Da:szv ca g notatek
31 i ucin:a 1922 r,
0 d p : s
Jakiei p:.ak`yczne na:e2y zastosov.-ae w sytuacji,
xtola Sc Wy1WV1 zylu?
Po pierwsze, nalczy utrzymae i urnocnie zwiazek republik so-.
cjalistycznych: co do :ego rue mole bye watpliwoki. Jest to nam
potrzebne. talk jak pot:zebne jest komunistycznema
categn ;?,6?ta do va1k z mleuzynalodowa burZuazia I do obny
przed jej knowaniam:.
Po druy.e. trzeLt utrzymae zwiilzck republ:k .4ncjalistycznyk.h
jeh chodzi o aparat ayp!omatvczny. Przy 6pbn za-
znaczye, Ze apalat ten je,', czymS wyAtkowym ..v sklajz:c naszco.o
aparatu panst....?owego Nie dopasz(.z.a.:Crn-y don an: jednego ehod:
troche ',vio:%?.vo.,??( P CZ 1(AViekti Zt2 sto: 1'20 4,ci:,1{:. Ti
caly apo:al choe llothg wplywow? utwurzom. zostal z
tez aparat \vywalczyl ju2 sg:b.e 1n-:02na 40 S-rn:a-
lo mano ?vyprebowanego aparatu kornan:stycznego,
oczyszczoneg,o W bez porOwnan'a w:ekszym s',?pn:u ze sta:irgo,
carsk:cgo. burZuazyjnego i drobnobur2L:azYjnego anraa n.Z ten,
ktn:ym muslmy sig zaclowalad w innych kom:sar:atach lutiowyt.h.
Po tr:ecie. trzeba przykladnie ukarad tow. Ordion:kidze (ma-
w:c to z tym w:gkszym ubolewan:em. te sam na:eiedo g-ona
jego przyjac:111 i pracowalem z nim zag:an:ca. na em g:.acj1),
a take zbadad dodatkowo !ub na nowo \vszv.:?.k.e ko-
m:.sji Dz!erZyfiskiego w ce1u skorygowania tej ogromnej rmisy
nieslusznoki i stronniczych sadOw ktare sa rnewatp!.w.e w rich
zawarte. Pol:tyczna odpowlecizialnokia za. call te za:ste wielko-
rusko-nacjonalistyczna kampanie nale2y obarczyd. cczywista,
Stalina i DzerZyriskiego.
Po cztvarte. trzeba ..yprowadzid najsurowsze reguly dotyczace
uZywania jezyka narodowego w republikach innYch narodOw,
wchodzacych w sklad na.szego zwiazku. i z najwieksza starannokia
kontrolowao przestrzeganie tych regal. Nie ulega watphwoki,
ie pod pozorem jednoki sluiby ko:eiowej. pod pozorem jednoki
fiskalnej itp. wkradad s!g bedz:e do nas. przy obecnym naszvni
aparacie, mnOstwo naduiya rdzennie rcxsyjskiego typu. Do watki
91
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
wyroznil Jia t,ta: .t,a2azz.. rdz,onnic rosyjskiz. Ilestrojem (wiwdamo
Ze arUSZOZQ IjlOW$1(,_:.2n;*.y o rdi.ennie
rosyjie naotroje) i ze bestronnoi3cca1ej jeo komisji dostatecznie charak?
teryzuja rekoczny Ordzcnikidzego. Sadze ze zadna prowokacja, a nawet zadna
?belga nic moze usprawiedliwic tych rosyjskich rekoczynow oraz ze tow.
Dzerzynki pcnosi nie dajaca sie Lapawie wine za to ze lekkomyslnie potrak?
towal owe rekoczynay.
Dia wszystkich innych obywateli na Kaukazie ordzonikidze byl wladza.
Ordzonikidze nie miel preua pozwelic otie na taka po4wczosc, na ktora on
i 1)zierzyn3ki sie powolywali, Przeciwnie, Crdzoliikidze obowiazany byl panownc
nad soba w takim stopnius w jaki nie jest obowiazany zaden zwykly obywatel
a kim. bardziej oskarzony o przestepstao "polityczne". przeciez socjlirin?
ejonaly to byli w gruncie rzeczy obyw.tele oskarzeni c przdstepstwo polityczne,
lizystkie okolicznosci tego oskarzenia tylko tak wlasnie mogiy je kwalifikowae.
Tutaj dochodzimy juz do waznej kwestii zasadnicz3j: jak nalezy pojowac
internaejonallzm
30X11.22 7.
21a. zgodnosc; Lopieszyuska
Lenin
Approved For Release : CIA-RDP78-00915R000500070001-8
Dalsaj rio,tok
31
?=1.1 TC-c.
k11 Z aLo. jest
ujnowa:lie :Licjon_11.1u w ogols. ialczy odrozniac
o%_:-odu Itcisk4aco od nacjonAdzi-x_. :tarodu nacjoilalizm
narertu iiLc od 1?ejort1i,--u nar:1u
3toounku do te Lacjenalizmu my ni:cjonafy vicikiegc naroal:,
pna 41e zaws'_e w pr aktyce historycznoj winnymi niezliczonsj ilosci
gwaltow, a nz.lwat wieccj dostrzegamy zr! pop:an:law niezliczona ilosc
wyst,afczy gdy powolau sic na swe wlasne
ws:azn_onia iLadwolLLnskie o tym, jaL. u nas 1,:ogardliwie traktuja obcoplemicncow jak
n' latlra ::,LwsLo
"0 .0,-;c1" Gr.;za ; imyth oboo1esdencow
t'Dz intor11toj3--_11- zt s',;row, narodm 130jskflIqcego, czYll t.7'.rancE0
"1 0" z-to&Pr," jc:t on Itslki swa ;rzeritoo.1 wieDi t.:.1: t, jz:k wieli
j (12.i.,corda) poetir:n j.ci c nct:lko na orr..,ectrzrcc-5u rowosci
n 7J' nthor--;?cnsew:aLtiv zc narodu
n_rociu laelki(z.zo, to r,17.1,r-oscs, jq%aksztaltujo c!.:3w ktjcs.ale.
Kte -xnzilirlul tor z_.rnu-; jtsi, Ir.1s7w-: prr1 ctos-
12-1,, (1,) I narodow-j: teL w rzccy pc7.ost&ja nr
-iz'-i 1 (3111 'to moll nio staczac uitauics-AL n-
'r
89
Approved For Release : CIA-RDP78-00915R000500070001-8
Daddy ciag notateli Odpis
30 grtainia 22 r.
W ZWAZICU Z ZAGADNIENIEM NARODOVv'OSCI
CZYLI AUTONOMIZACJI"
Ja, zdaje sic, mocro zawinItem wobec robotnikerw Rosji, te nie
ingwcrwabsn dare energiczcnie I ckde atm) w slawetna sprawe
autonomIzacji, oficjalnie zwana, zdaje ale, sprawl; zwiazku socja-
bstycznych rep011ic radzieckich.
W lade, gdy. wytonito sit to zagadnienle, bytem chory, a na-
stqpnle, jesienut, *Aldo wierzylem w SWe wyzdrowienie oraz
W to. te no plenum Patddf3mIkowym Igrudniowym becie mial
mcdnode Ingerminisi w tej.spiawie. Jechiskte ani na plenum
paidziernikowym (poihrieconym'temu zagadnieniu), ani na plenum
grudnlowym :de =Om by obecriy, I w 'ten sposab kwestia ta
prawie cam* mide?ornineta. -
Zdobdem 'datethale porozmawlat z tow. Dziertyliskim, ktery
wradt Kauko= I operwiedzial ad, jak to zagadnlenie przedsta-
aria sit w Grudi.Zdobdem take zamlenit pare slOw z tow. Zino-,
iriewem I wyroadt:iini.aweabawy a) do tej kwestii. To, co usty-
idatem oil ikrw. DzIeityfiddego, Irtiry stat na czele kondsji, wy-
ahmej predd. tainItet Centrality w celu ixbadanla".tricyclentu gru-
schimikkipic 1110004Wir kale =Wade tylko hajgatsse obdwy. ;eel
dumb do- *DOW iiikrdbonikidze magi sit- Zamdzit, it do utycia
peaiddietItcycnial? o tzym zaboninInilowat mi tow. DzIeriyfiskl,
to tacdiedietde wlobrazid, do *deg? bag= my Ede stoczyli.
Najwidoem* catty ?flu pomp! Alt00011:11Zatir byl z gruntu rile
miummi l'ulaimmtsup4
Mowia, e byla potrzebna jednoM aparatu. Skid plyncly te za-
pewnienia? Czy nie z tego samego aparatu rosyjsskiego. ktory, jak
to jut zaznaczylem w jednym z poprzednich numertw mego dzien-
ntka, przejeligmy od caratu I tylko 1;.ciutko pomazaltimy radziec-
kim olejem twietym.
Nie ulega watpliwokl, te trzebc" poczekao z ta sprawa do
czasu, at. mogliby?my powledziet, e mainly za nasz aparat jak
za swel wlasny. A obecriie powinnikny uczclwie powieclzietco
wren przeciWnego, 'te nazywamy swohn aparat w gittncle rzeczy
calkowicie nam jeszcze obey I stanowlacy burtuazyjna I carska
mleszanine, z ktbra uporad sit w ciagu piedu lat bez pomocy In-
nych krajelw I w warunkach, gdy Orzewataly ?zajecia"'wojFnne
oraz walks z glodem, nie mielikny tadnej Moindci.
W takich warunkaeh jest rzetza zupelnie naturalna, te punkt
o ?wolnoki wystapienia ze zwiazku", ktOrym my siebie ugpra?
? wiedliwiamy, okate ale gwistkiem *ieru, niezdOlnym do obrony
obcoplemieficow w Rasp pried naritilem owego rdzennie ickiyj-
skiego czlowleka, Wielkorusa, szowinisty, a w istocie rzetzy laj-
daka i gwalciciela, jakim jest typowy biurokrata Todyjski. Nie
ulega watpliwo?ci, te znikomy odsetek robotnikow sowieckich
I zsowietyzowanych bedzie tona6 w tym mOrzu szowinlatycznego
wielkoruskiego dratstwa jak mucha w mleku. ?
Przytaczsja w obronie tego przedsiewziechk, e wyodrebniotie
zostaty kotnisariaty ludowe, ktorych dzialalnoit bezpogrednio obej-,
mule dere psychild narodowej, cAwlaty narodowej.-Ale tutaj na-
suwa sic pytanle, czy moiliwe jest catkowite wyodrbrit'ente tych
komisariatow ludowych oraz drugie pytanie, czy z naletyta troska
zastosowaligmy grodki, .aby naprawde obronid obcoplerniencow
Przed rdzennie rosyjskim dziertymordq. Sem, teimy takich trod-
kew rite podjell, chociat moglikny I powinnamy byli je podjad.
UWatam, te fatalna role odegraly tutaj poipiech I administra-
torskle zapedy Stalina, a takte jego zacietrzewienie w,..stosunku
do slawetnego ?socjalnacjonalizmu". W ogole zacietrzewiente
w polltyce odgrywa zazwyczaj jak najgorsza role.
: Obawlerm ale takte, te tow. Dziertriski, ktOry wyjetdial na
Raukaz, aby zbadat sprawe ?zbrodni" owych ?socjalnacjonalow",
87
?? ?
- 100/0009000N91.600-8/dCIN-VI3 : eseeleN .10.4 penoidd .
Sciile tajne .
Proletariusze wszystkich krajow, biczele Me!
KOMUNIStYCZNA PARTIA (13olszewik6w) ROSJI
KOM1TET CENTRALNY
Wydzial Biura Sekretariatu
Nr 12644/3 16 kwietnia 1923 r.
DO WSZYSTK1CH CZLONKOW KC RKP
2 poleierila tow. Stalina przesyla sit do wiadomotei czion.
k6w KC: -
a) list tow. Trockiego do czlonkow KC;
b) artykuly tow. Lenina w kwestil narodowej, napisane
w koficu grudnia 1922 roku;
ej list tow. Fotijewej do tow. Karnieniewa oraz jego odpowiedi;
d) list tow. Fotijewej do tow. Stalina;
e) tetwiadczenie tow. Stalina.
Porn. Sekretarza KC A. Nazaretian
Do tow. STALINA
DLA WSZYSTKICH CZLONKOW !CC MCP.
Otriytnaletn &IA zabrzotty prate) odpis listu sekretarza
osobistego tow. Lenina, tow. Potijewej, do tow. kamieniewa
* 2wi4lktt z attykulem tow. Lenina w kwestii narodowej.
Artykul tow. Lenina otrzymalem 5 mama wraz z trzema notat-
Wit t8w. Lenina, ktdrych odpis rowniet slA union.
?
Zrobilem wowczas dla siebie odpis artykulu jako d wnent
majacego wyjqtkowe znaczenie zasainicze i wzialem o za pod-
stawe zarOwno moich poprawek do tez tow. Stalina (pi ztych
przez tow. Stalina). jak i mojego artykulu w kweti n.irodov..ej
opublikowanego w ?Prawdzii2".
Artykul, jak powiedzialem, ma pierwszorzcine znaczenie
zasadnicze. Z drugiej strony, zawiera on ostre potuienie skie-
rowane przeciw trzem czlonkom KC. Jak dlugo istnial chocialby
cien nadziei, ie w sprawie tego artykulu INIodzimierz Iljicz
zdgiy1 wydae jakieS dyspozycje dotyczace zjazdu partii. dla
ktorego, jak to wynika ze wszystkich okolicznoki a w szcz1.01-
no.ki z notatki tow. Fotijewej. byl on przeznar.:z9ry ? t!rik d'.7go
sprawy artykulu nie wysuwalem.
W sytuacji, ktora sie obecnie wytworzyla ? wyjlnia ja ry:ta-
tecznie-notatka tow. Fotljewej ? nie wid2c innego wyjkia jak
tylko zapozrtanie czlonkerx Krmitetn Centralnoco z arty!,..alem,
ktory moim zdaniem. ma dla polityki narodo-
wej nie mntejsze znaczenie nil poprzedni artyk,11 w St0.
sunkow miedzy proletariatem a clilopstwem.
Jeieli laden z czlonkow KC ? kierujac sic mIty-,?ami rtry
wewnqtrzpartyjnej, ktotych znaczenie jest samo przcz sie
zrozumiale ? nie postawi sprawy zapoznania partii czy zi2.7.du
partii w tej czy innej postaci z tym artykulem, ja ze swej stronv
bede to uwalal za milczaca decyzje, ktora ? jeqi idzie o fja?71
partii ? zdejmuje ze mnte osobista odpowiedzialnok za pyxyi-
szy artykul.
16.Iv.23 r.
Nr 199/t
Zalaezniki: list tow. Fotijewej, trzy
notatki I artykul tow. Lenina.
L. Trocki
Otrzymano o godz. 8 m. 10 wiecz.
16.IV.23 r.
Za zgodnoie: Lepieszyriska
-1.000/0009000N91.600-8/dC1N-V10 : eseeieN .10d peAcu ? ? .
C '.S?7'?*
:422 r.
VI
j:k s:c wydaje, przcksztalca s u n.ts pea kaZclym
kom:sje ekspertow. Na czele tak;ej instytucji must
z duzyrn do.4viadczemem I wsze{:hs'ronnym przygo-
m naukowym w dziecizinie techn,ki. S'ia ximln:strujaca
t...ttaj b?t.? w g,runc:e rzeczy ezynn.kTm pornocniczyrn.
i samodzielnoSe Gosplanu jest benvzglednie
ezbecina z p?Anktu ?.vidzen:a autorytetu tej naukowej instytucji,
tej nt i sammize!nozoi jest jedno, mia7
11C/A :c:e ? rzetelnok. pracownikow tel mstytucji i rzctelne ich dated,
r..e do zrealizowania naszego planu budownictwa gospodarczego
spotecznego.
Ta ostatma cecha trafia se dz. oczywikie, jedynie jako wyjad,
tek. udvz przyttaczajaca w;ekszoSd uczonych. z ktOrych z natury
sklada s Gosplan .s.l koniecznoki obciaiona jest bur-
zuazyjnymt pogladanu i przesadami. Kontrolowan:e ich pod tym
wzgledern powftmo stanowid zadanie kilku ludzi. ktOrzy moga
tworzye prezydtum Gosplanu. ktOrzy powinni by kornunistami
i w toku pracy sprawdzad dzien w dzieti. w jakim stopniu bur-
ivazyjni uczeni oddani s sprawie, czy pozbywaja sie burivazyj-
nych przesadOw. a take czy przyjmuja stopntowo punkt widze-
nia secjalizmu. Ta dwustronna dziata1not6 naukowa kontrola
notaczona z praca czysto adminiatracyjna ? powinna stanowid
ideal kierownikOw Gosplanu w.nowej republice.
Zapane przez M. W. Lenin
29.XII.1922. r.
Czy jest rzecza racjonalna rozdrabniad prat., ktOrq wykonuje
Cospian. na poszczegOlne zlecenia, czy tet przeciwnie na-
lezy do tego, by utworzyt zespol staiych specjalistow,
ktOrzy byliby systematycznie kontrolowani przez prezydium Gos-
planu i ktdrzy mogliby rozstrzygat catoksztalt zagadnicti wcho-
dzqcych w zakres dziatalnntci Gosplanu? Ja &adze. ie to drugie
jest bardziej racjonalne i ze trzeba starad si o zmniejszenie licz-
by dorywczych i pilnych zadati poszczegOlnych.
Zap:sane przez M. W. Lenin
29.X1I.22 r.
Dalszy c:ag r..? .t
29 grucima 1922 r
t;
(DO ROZDZIALI: 0 ZWIF,KSZEN:1: 1.1.CZIX
Przy zwiekszantu liczby ezIonkirx NC
zajat sic take ? i bodal w glOwnej mwrze ?
nieniem naszego aparatu. ktory jest (1.? r z.
niSmy korzystat z usiug wy5)kok.?...,1;1..;
a dostaiczanie tych specjalistow winr.0 by k.
boRo tniczoChlopskiej.
, Jak polaczyt dzialalnoge tych
...41cych, dostateczna wiedze, i tych noty
.?danit.to.powinna rozstrzygnae praktyl::.
',..;ftisPekcja Robotniczo-Chlopska (w wyn:1;?,?
.w.wyniku haszych w4tpliwok:i d9tyczacycH ?
w ? retultacie do tego. co obserwujemy oh.
stinu przejiciowego od odrebn.' rn ? t
specjalnej funkcji czionkow KC. ad instvt
. absoluinie wszystko ? zespolu skladajacew.
za to pierwszorzednych rewicic.n56w. ktetryt?-.
wynagrodzenie (jest to szczegolMe w 7, -
gdy wszystko must bye oplacane. eraz w tv.:h
rewidenci po prostu zatrudMeni sa w tych
im lepiej placa).
JeSli liczba czionkOw KC bedzie 7..v'?
jeAli beda oni kaZdego roku odbywae k?Ir
mi panstwowymi korzystajac z pomocy talcch
wanych specjalistow i wysoce autorytatywnv..n
dziedzinach czlonkow Instpekcji ?
&adze, pomySInie rozstrzyg,niemy to zaclanle. kto:t g
nie udawalo sie nam wykonae.
A zatem. w sunUe? okolo 190 czlonkow? KC ? -?.?,
400-500 ich pomocnikOw. ktorzy w charalitcric I
kcji Robotniczo-Chlopskiej dokonuja konro w
29 grudnia 1922 r.
Zapisane przez M. W.
r: - 000/0009000N91.600-8/dC1N-VI3 : eseeieN .10d peAcudd vA
Krok ten wyobraiam sob!e w ten sposOb. ie decyzje Gosplanu
n.e beda mogly bye uchylone w zwyklym tryble panstwowym,
lecz ze zmiana tych decyzji Indite v.:ymagala tr,bu specjal-
nego na przyklad wniesienia spraw-y na sesje WCIK-u, przygo.
towania sprawy znatany decyzji wedlug specjainet instrakcjt
ze sporzadzaniem, na podstawie specjalnego
tek sluibowych. ktore pozwola zwaiye,
planu naleiy uniewainie, I wreszcie
zainow rewizji postanowied 'Govtang
W tej sprawie. sadze. mobs
kim, ale nie w sprawie obsadzerda
Gosplanu specjalnym czlowleidem
politymmycb, czy tel przew
spodarki Narodcrarej id.. Wyda
sadnicz4 &plata sl
mina. Sadze,
przewodniczacentu
ciwko jego zastepcy,
dzaju, a wiec z
nimmodzielnode, beak `
o natimierna gburowa
przygotowanie naukoiV
strony zagadnienia, wyolb
czywistoici potrzebne nam Jest
czenie &Orb typow charakteru. I
by Piatakow. a drugiego ?
Sadzer, Le 111 czele Gosplarat cziowlek posia-
dajacy przygotovranie naukowe, miancraricie w zalcresie techrull
cry tel agronornil, czkrwlek z dutym, alegajaeym dziesiecioleci,
doiwiadczeniem praktycznej dzialalnoici w dziedzinie techniki
Cry tel agroncartil..Sadze. le taki czlowiek powinien posiadae
ale tyle zdolnoici administrators, Ile dule doiwLadczenie i turtle-
*vie pozyskania sobie ludzL
Lenin
CgC; ? -.LC-,
charalcPrze decyzy:
28.XII.1"2 r.
V
Zauwaiylern, ze n:ektorz-y nasi towarzysze
oddzialywania w qx::,sob decvdoiacy na
stwowych,,,wyolbrzymiaja strone administracy5na -:?-7, )-?-
.Fpowledtthn.,tstasle I miejscu jest. naturaln'e
-jednak7Iftie nalefy Inieszae ze strona naukowa ze z:i
Ogaznhanfaerokiej rteemristoici, z umiejqtnoSc.a . J
?
kel
141 Panshiowej, a w szczegOlnok! v -
tlietbitdae-jest polaczenle tych dwOch cech; k ? ? -
titiliciwakt perwiedzial mi, le wciagnal do pracv w
porozumial sig z nim co do te,
iwoj zgode mialem, z jednej stronv. w - -1
z drugiej ml strony ir.Ocrn 7 ?
je?, le otrzymamy polaczenie obu typ,5v,. di
eh- Cry nadzieja ta spetnila sie z tym tr-Cza
eka6. trzeba przez dhtiszy nleco czas spra-vire ?
tyce, w zasadzie jednak ? sadze nie maze
sratpliwoeci, ie do prawidiowego funkcjonowania in?-??*.v?.ac . ^-
takle polaezenie charakterow I typow (1u3z..
,jeSt bliiranmkouro potrzebne. &adze. ze w tym .-
4.1.4brzymiatlie'ljairnInistratorstwa" jest w takim sarnym
wyolbrzytnianie w fwet.E. Ker ,
?
panStarcrwej powinien posiadad w nj;vzvri?-? :
.lejetnoie pozyskania sobie ludzi oraz w doea;ecznyr- ,--
nlu ? solidna wiedzq nau15owa technicrna by mOc
grace ludzi. Jest to sprawa podstawowa Be, ?er.,-)
prawidlowel pracy. Z druttiej strony, bardz?-, e -
twilit atiminisfrowaf f by mial w tvrn zakrec.e r
Mks czy tel pnmornikew. Jest rzecza watpl.wa. e7v ????
polaczenie bleb dwOch .cech w jedne'
jest rowniet, cry takie polac-pn;e jest potrzebne.
27.3C11..=
Zapisane przez M. W.
???
Zapisane przez L. F.
28.XII 22 r.
szego aparatu. Okazato sit te Inspekeja Robotniczo-Chlopska,
kW* na poczatku miala t funkcjt, rile jest w stanie jej podola6
i mote by6 utyta jedynie jako ?dodatek" lub, w ,pewnyeh wa-
rtmkaeh, joke pomocnks tyeb ezionk6w KC. RobOtnley wcho-
(Wry do KC powinn1 sie relcrutowa6, map Mantes% nie spo-
irdd tych. Ithirzy mak Jul sa aobq dlugt okras stutbi w apa-
rade rattrkteklm (do: toboinnt6w w tej cikI mego listu zali-
cam waltz** townie* eidlop6w); gdy* wir6d tych robotnik6w
wytworzyly sit Jul pews* tradyek I pewna przesady, z, ktdrymi
wblciie potadane joist prtniatizt6 want*,
Do grout robobilkiiir izionk6w. Powimzi weji6 w przewv
tajacej miens rolmtniey gokey pat) tej warstwy, kt6ra
awansowata tt n.e w don plaelolecia is praeownikow aparatu
radsteekiego I stoke', VW szengtnvieh robotalk6w I chlop6w,,
trbSrzy rite nal* bezpoirednio y potrednio do kategorii wy-
zysitnery. Sadze. to tatty robot:1day, bedae obecni na wszyst-
kieb posiedamtath KC, is wssystkieb posiedzeniack Politbiura,
erytake wmputle fkiturnerdy KC, mop ntworzy6 kadrt odds-
snit twotemnAw nab* radzieeklego, kterety potrafig, po
pipiwww, nattsk "'keel trwalciei amount KC, po drugle ? rze-
isywileki,pmeowa6 mad pntbudow; I usprawntentem aparatu.
0 NADANIU FUNKCJI USTAWODAWCZYCH GOSPLANOWI
wysungt tow. Trocki, zdaje sic, jui dawno. Ja wy-
atgpilem przeciw niej, gdyi uwaialem, ie w takim wypadku
powstanie zasadnicza nielogicznoie w systemie naszych instytu-?
cji ustawodawczych. Po wnikliwym rozpatrzeniu sprawy do-
chodzt jednak do wniosku, ie w gruncie rzeczy kryje si
w tym zdrowa mytl, a mianowicie: Gosplan znajduje si nieco
is uboczu od naszych instytucji ustawodawczych, mimo ie jako
zespioLludzi kompefentnych, ekspertew, przedstawicieli nauki
technikl, posiada on, w istocie rzeczy, najwiccej danych, by,
alusznie ocenta6 sprawy.
Dotychczas jednak kftrowallimy sic punktem widzenia, ie
Gosplan powinlen dostarczaa patistwu krytycznie opracowany
material, a rozstrzygad 'sprawy pafistwowe powinny instytucje
padstwowe. &Ore, le w sytuacji obecnej, kiedy sprawy pan-
atwowe stay sie nlezwykle skomplikowane, kiedy trzeba usta-i
wieznie rozstrzyga6 na przemian sprawy wyrnagajnce eksper-
tyzy.czionk6w Gosplanu I sprawy nie wymagajace takiej eks-
pertyzy, co wiecej, kiedy trzeba rozstrzygae sprawy, w kterych
na przemian pewne punkty wymagajq ekspertyzy Gosplanu,
a lime takiej ekspertyzy nie wymagajg ? sadzc, ie w chwili
ohecnej trzeba uczynie krok w kierunku zwiekszenia-kompe-i
tencji Gosplanu.
UZL'PELNIENIE DO LISTt. Z 24 gradr.la 1322 r.
Stalin jest zbyt brutalny i wada ta ktora
tolerowao w naszym trodow:sku i w stosdrikaCr. rr,:g-dr! narn:
komunistami. staje sit nie do zniesien:a na s'ar.c.w.3K; sekretarza
generalnego. Wobec :ego proponujg towarzyszor.1 rozwazy:-.
sposob przer.,&.en'.3, Sair.a z tego wyt-...aczer..a
na to miejsce innego czlowieka, ktory by pod vcszystk1r7.:
wzga.T r&i s:g oci :ow. Star a jedna ty:ko za:eta.
a rmanowlcie ? wlek3z4 tolerancyjnokia w:eksz4 :o;a:nok.a
wieksz.4 uprzejmoicla, i bard2.:ej uwainym stostz..-,k.:em do :owa-
rzyszy, mniej kapryinym usposol..ierdem ltd. Oko:lcznoi'C ta moze
sit wydao nic n:e znaciaca drobnostk4. MySlc jedr.ak. ie z pun-
ktu v:idzenia zapob!eien!a rozlamov:i oraz z punktu w:dzen'.a
tego. co napisalem pow-yiej o stosunkach miedzy Stalinem
a Trwkim, nie jest to drobnostka. albo jest to taka drobnostka
ktOra decyduego
Za-:iane przez L. F
4 s:Tzn:a 192:: r.
Lenin
D3::Fty ar
26 grdd-.:. r
Pow.ek..zerne " 7.r? 5r. r - '
pow-.r.r.o wecLizrr.r. e ' .
:m w'Icce; bOz.e ty:r. e a
s:gdo pray 'A KC : rr.r
roz!arnd w r. .:r- %Vr. e
wielu robotr.,..kov.? do KC d
W ??.*.'
ce rzet-77. otrzyrna...:rny E) 5%arcED zdyz
przeroNen:.e go w kr.f,tk.:n 'errr.r..e w
wojny. glodu ftp. D:ateko tcz kry-
tykom''. ktOrr: z wytyka:a
defekty nasze2o aparat_:. ze
dze ci abso:utr.:e r. e r_.becr.e;
Naleiyte przerob:er.:e apara-J az;
? zwlzz7:7a w -:--
nywala e re.vojc r.z. V.*:.-c?arcr: 7zv c.a:-;
la: stworryl. now;- typ 1:4-;r?-rn -r :-a
na czeie chl?opc:r.v przec:w "ri
jesteirny otoczer.i przez
Jednakie .?-.8.-iadorno ta n:e
rasianiae na:n te2o. ie aparat wzc.v w
cara i b/rzuaz..".. j2e -' p-
pr.r,eb zahe2p.ec7er.'...:
nale2v ca!a roblte -:a e-. e
Wyobr.12am ".pra?.ve w ten s7-,b
-.C. 7. -:i
,rny zajae sfg kontrfp:a. Err. La.-
77
Dalszy ciag notatek
24 grudnia 22 r.
Przez trwalde Komitetu Centralnego, o ktorej m6wilem wyiej,
mam na myLli t?rodki przeciw rozlamowl ? o ile Lrodki takie
w ogOle moga by przecisicwzinte. Albowiem bialogwardzista
z ?Ruskoj Mysli" (zdaje sin, ie byl to S. F. Oldenburg) mial oozy-
wiLcie racje, kiedy, po pierwsze, ?a; ich grze przeciw Rosji Ra-
dzieckiej stawial na rozlam w naszej partii oraz kiedy, po drugie,
mOwiac o tym rozlamie, stawial na bardzo powaine rozbietnoici
w partii.
Partia nasza opiera 6i na dwoch klasach I std moiliwe jest
podwaienie jej trwaloici i nieunikniony jest jej upadek, gdyby
miedzy tymi dwiema klasatni nie moglo dojtd do porozumienia?
Pcxiejmowanie tych czy innych irodkOw na taki wypadek, mOwie-
nie w ogole o trwaloki naszego_KC jest rze.cza bezutyteczna. Zadne
trodki nie zdolaj4 w takim wypadku zapobiec rozlamowi. Main
jednak nadziejn, ie dotyczy to nazbyt dalekiej przyszloki, ie
jest to wypadek zbyt nieprawdopodobny, by o nim mowie.
Main na mytli trwalode jako gwarancjn przed rozlamem na naj-
blitszy okres I ace zanallanvad tu szereg momentew charakteru
czysto personalnego.
Sadze, ze z tego punktu widzenia podstawowe znaczenie dla
sprawy trwaloid =raja lacy czioakowie KC, jak Stalin i Trocki.
Stc.unkl miedzy niml stanowia, mohn zdaniem, wiekaz; polowe
niebezpieczenstwa rozlamu, kterego rnotima by uniknae I ktorego
uniknieciu wedlug mnie ma sluty6 miedzy innymi powiekszenie
liczby czlonkOw KC do 50, do 100 os6b.
Tow. Stalin po objeciu stanowiska sekretarza generalnego sku-
pil w swych rekach niezmierna wladze, i ale main pewnoki, czy
74
?
zawsze potraf: z tej wladzy korzystad z naleZyta ostroZnokia.
Z drugiej strony, tow. Truck', jak tego ju dow:odla jego walka
przeciw KC w zwiazku ze spraw a Ludoi.vego Kom"..,ariatu Komu-
nikacji, odznacza sie nie tylko wybitnymi zdolnokiami. Osobrkre
jest on bodaj Ze najzdolniejszym cztowieklem w obecnym KC,
ale zarazem cechuje go przesadna pewnok siebie i przesadne
pasjonowanie sie czysto administracyjna strona spraw.
Te dwie cechy dwoch wybitnych przywodcow obecnego KC
moga man? woli doprowadzid do rozlamu, i jetli nasza partia nie
podejmie krokow, by temu zapobiec, roztam moie nastapid
spodzianie.
Nie bede dalej charakteryzowat innych czlonkoNv KC wedlug
ich cech osobistych. Przypomne tylko, ze epizocl paidz:ernikowy
Zinowjewa i.Kamieniewa nie byl oczywitcle przypadkiem, ale
rue moina tak samo wytykad im tego osoloikie, jak Trockiemu
jego niebolszewizm.
Jeli chodzi o mlodych czionkOw KC, chce powiedzied kilka
stem o Bucharinie i Platakowie. SI to, moun zdaniem, najl.vybit-
niejsze sily (z najmlodszych au), i w stosunku do nich'naleia-
loby mied na uwadze co nastepuje: Bucharin jest nie tylko bardzo
cennym i bardzo wybitnym teoretykiem partn, uchodzi on slusz-
nie rowniei za ulubierica catej partii, jednakie jego poglady teore-
tyczne moga by tylko z bardzo duiymi watpliwokiami zaliczone
do pogladdw calkowicie marksistowskich, poniewai jest w Mtn
cat scholastycznego (nigdy nie uczyl si i, jak &adze, nigdy me
rozumial w zupelnoki dialektyki).
25.X11. Nastepnie Piatakow ? cztowiek bez watpienia wybit-?
nej woli i wybitnych zdolnoki, ale nazbyt go porywa admmiA
stratorstwo, czysto admmistracyjna strona spraw, aby mokria byto
na nim polegad w powainej sprawie politycznej.
Rzecz jasna, zarowno jedna, jak i druga uwage odncksze do dna
dzisiejszego, na te ewentualnok, gdyby obaj ci wybitni i oddani
dziatacze nie znale1i sposobnoki do uzupelnienia swej wiedzy
i wyzbycia si swej jednostronno4-1
25.X11.22 r.
zapisane przez M. W, Lenin
75
:-1.000/0009000N91.600-8/dCIN-V1 : eSeeleN .10d peAcu ? ? .
Approved For Release : CIA-RDP78-00915R000500070001-8
*
4f I r II
t .1 ,I. .1, 11 l',. rt
, - .?
;1 .,.
I- ri ?!. 1 !.. H i..- :;4?4 'II rp
, l : 1,1
,!,, l'. " 11 ,-, ?ri .1,:, I,.i. ''',.i. 41:?1; ,i:,:', "'I'll ii 31 I!
.3 .'.' I.' '
,.. . . ?;.
I,I 11
.,, .4
,:! .. 0 1-,' ii i' I- 1, 11,
4,
.4
,I,., I; , .... ,..2
.. ii " i , t'n
.,, ) , 1??? .', ..._ ;... ,,, L, *. A,
11 . r m. 17
' 1.1
... ?,, Iti il 4 l
.4
._. 14,?1.
.. t .'?1 .0 , 14 .11 I.,' .tsi 'id II
N i II '11: .4 .Y. 'd i J.,. 1:14 , .'.1 ti l''
?ii E.7. ,., '19 1 n .;%; cii
?'.i',, vi .,j re' ' on,i .L1 14r ..11 E: ud
..., 0 r. 1 C:0 nnri 1 ' a .
,- ?L r 'I ,... .
8.1 13 .11 . .6' t - . A . ?ei i
.
,
i-,i ,,t? I j II It; :1 r, P 1:?. "i 11 11 . 11 lei v
i ,
, ,, ti , .; a.,,, !), ,:. ? , ii iii. ? ,; E :
"
.,,
, 4,, i. .? t, ..., ,, ? 4 E
?I?
1'. t.1, i,?... , ... .., : i (-I :u ri IP ?ri, ?
.. i 4 N' Is
ed U . I
.,?? -,. 11 ??. . ,, iii .? ..3 u
" ."' "I (..) 1/1 ''' .'44i r. it'i". 1 i I. ,t1 Q.
II' .'I i ''' JI i"..i.11
t.i., ,L,.; 41 12,',y j.i ._, ? ?, 1 v
:,.- ?
RI i
.?
P. 1.,'; ',1 s f;1'. iri " a ..rr .P 14' 1 11' a ? .41 2 II
X
ol
il
ir ! ki I 1,1 I.11f!
gw4lin 6 7J '12 a 1 "
ii ri w t. Oa "
,Y;
1
,
.41 '
? !
- '101:1TVA
?,,
? ..
4 i?.?
?
N1EOPUHLIKOWAE MATLRIALY
DORECZONE DLLZ,GATOF. XX Z.L1ZD KPZ.I1
Przekazalam notatkis ktore Wl. IIj1cz dyktowal podczas choroby od 23
grudnia do 23 atycznia -- 13 oddzielgych notatek. Liczba ta nie obejmuje
joszcze notatki w kwestii narodowej (w tej chwili znajduje sie u Marii
IIjiniszny). Niektore z tych notatek zoataly juz opublikowane (o Insekcji
Robotniozo-ChlopskIejs 0 Suchanowic). Wsrod notatek nisopublikowanych
znajduja sie notatki z 24-25 grudnia 22 r. oraz z 4 stycznia 23 roku, .
zawierajace personalne charakterystyki niektorych czlonkow KC. Wlodzimlerz
lljicz wyrazal stanowcze zyczenie, aby ta jegonotatka po jego smierci zostala
podana do wiadomosci najblizszego zjazdu partyjnego.
V Krupska
WyJloniono w oswiadczoniu tow. N.K Krupsklej dokumenty d1a przekazania
komiaji plonum KC ostrzymalem 18 Eaja 24.
L Kamieniew
W:juLenione wyzej i przekazan3 tows KwAcniwowiti notatki Wlodzimicrza
110:1ozo. -- to wszystkie znano ml i prozcznaczone przez Wlodzimierza Iljicza dla
.ad -i do wisdomosc1.part1.1
18.V.24 r.
"!T KnTskA
Frotokolp
L. Kamieniew
Te. Krupoka
72.
Approved For Release : CIA-RDP78-00915R000500070001-8
podrecnik histoz.:ti nas7J2j rt1. podrecmnit itortt poleczenstwa radzieckiego,
kslazki dotyczace dziejow wojny damowej i Wielkiej Wojn4
Po drugie, konsekwentnie i wytrwale kontynuowac prowadzona w ostatnich latach
prezez Komitet Centralny Partii prace rad jak najscislejszym przestrzeganiem we wsy?
stkich organizacjachpartyjnych cid gory do dolu, leninowskich zasad kierownictwa
partyjnego, a przede wszystkim naczeinej zasaTh thlacia1nosci kierownictwa, nad prz?
estrzo7Aniem norm zycia partyjnego, zawartych w Statucie naszej Partii, nad roz?
wiijanlem krytyki i samokrytyki.
Po trzecie, w pelni przywrocic leninowskie zuoady radzieckiego demokratyzmu
socjalisticznego? wyrazoife w Konstyucjii Lwiazku aadzieckiego, zwalczac samowole
osob naduzywajacgch wladzy. Nalezy do konca naprawic zlo, spowodowane aktami
gwalcenia rewelucyjnej pak.lorzadnosci socjalistycznej, jaie nargromadzily sie preez
dluzszy czas wskutek ujemnych nastepatw kultu jednostki.
Towarzyszei
XX Zjazd Komunistycznej Partii Zwladku idzcc zi ewu ila niew
zruszona jednoc naozej irti, jej Koitert ;;,j zd,-_eidow?
ana wole wielkich zadan bpdawnictwa kormni_styc.znco. 1 fakt, :c occ1e
stawiaL,y w cj rozcl%:-.1oo3i cbce,)
jellustAl i 11iuwania jep,J ciekich LafJtel,s1,w, swiadczy o wielkie
pile mo.calrlj i ;;olitycznej nur-Jzcj pqrtil.
calk.owicie frzekonani, ze rt10:3j 1rtia, uzbrojona w historyczne zr.;4a.Lar
XX Zjazdu, poowadzi narod radziecki dro,7,a lonowska o mliych :;u1:.ceocv do ilowyc:
zwycicsta.
iicizyjt! zwycieski sztarriar parUi ieniaizml
Approved For Release : CIA-RDP78-00915R000500070001-8