POLISH MILITARY MEDICAL PUBLICATIONS

• Document Type: CREST
• Collection: General CIA Records
• Document Number (FOIA) /ESDN (CREST): CIA-RDP80T00246A032100460001-4
• Release Decision: RIPPUB
• Original Classification: S
• Document Page Count: 604
• Document Creation Date: December 22, 2016
• Document Release Date: February 16, 2010
• Sequence Number: 1
• Publication Date: January 14, 1957
• Content Type: REPORT

publication. of t..ho P(-,,? ish M nos . z?,~ o. iL ti pna_ of en, :
a.. Cper?ati.o:): al S, ? gex?7 . ? the p-,, tt 4. ? a
iy zczeblu 47.w -. zY.' iik L G 6 r~ 4 la,' }i J.
Ox"aar.':.iat.`t.0:1 ~zid F
b. : of t:..' e Medical. w^e~.rv:L e ( ;
Sluzby Mc dry z~.~j) s 'Warsaw, 19 3 . This Ls Volume I
d .ra (Zag .(dnienaI P:ed ^ ,my Wc~ j s ow i )
RMY my r VI R X A C
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
 i I
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246A032100460001-4
OPERACYJNA CHIRURGIA
NA SZCZEBLU
ZWIaZK6W TAKTYCZNYCH I ARMII
Z ZARYSEM ANATOMO-CHIRURGICZNYM
STAT
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246A032100460001-4
 Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
w I e r s z
qtr. od f'nrv od dohs
28 10
28 10
28 11
26 12
29 6
30 14
34. 2
33 5
45
47 21
62 6
60
19
106
1Z4 8
123
139
143
145 a
149 8
a 12
155
162 8
168 12
190
191 20
103
199 16
2"
213
2:30 - I9
23 ig
E:3
opaslsc uLiskotyw
7 Cr_zmera
btzu ="tc
pincenty
Col era
fl* seha ipes?a
obie rack
C:.PSzR, drugicj
'I ma
W. ChPSzR
slttowa
5 destilatae
wwI~zadel
gt~bakte
10 liae moan thosis
tetutcq
tPi 'C28
tl::emostatyczre
5 A eettteure
2 pod zamklem
Rrzes1g cu
7 karfory
We u-_zkodzone
16 axi'aris
14 thoraeci
2 ram!entagrmfentowego
s'tyroideus
16 c;t' ont
2 circurr. flexae
2 eacra~-inoEum
twaru} sic
V femorails
3 P.I. pectineul,
aaduetorius
60 a. g!.I;c t
srartorius
1 f'anumm poalteum
aa. metarre ae
20 tt actirc ilotibiial1s
ntaezrzkawatSm
II curacaclav!costaiis
24 ccm~tandiatcx;
10 tmgrc > an ? a S:k tae
t'`''3 crarii
Wr l
13 C u`-L'PJ
14 e. cam' ii R=jjL i
I t 4nferYot''--
2 !nferiarln
albo
2 majar
a 1~ -.oe -..r-,z browego
decal tiror-,t1u?i
h:'orrarrsvr ?w1i:^rzt;
10
=`Q ra
brZuaszaste
slacety
Cooper 'a
Deschamp5'a
:Obie rady
ChPSzR drugtel linii
WV ChPSzR
sutkowa
I?eFL.t!atre
vrig'radel
gleboide
haenmrthrosis
tgtnicy
tein_cze
flem-Jstaty czne
h dcmeure
pod zanI nleLem
przesicau ,
kamfory
nieu ?r&odzone
exUlarLs
thoracI
ranll
stylo Meg--' niowego GUyonl
clrctLntlexae
sac-aptnasum
V. femci-?s
2?. g'crineus
hiatua .~dductarius
a. g utea
sartarlus
Wan un pou:iteum
lozy ka
aa. metatarceae
tractus itiot.'bLLIt
Dla=. z%owatYTn
ccracoci a V-3c ecostal is
ccm *endtnczj
i nI rcencn d;aitatce
hill crank
Wr'sber
'%Vzzrc03
a. Cpti nssl
9nfcria-'.3
4nfcr_or+s
P!ba
ena! cr
pr:.: t*r nmc c-2eb^ou P
ciuctus thor~r cj~s
r ?'`:' im' ~m `li rrir..! h7irC ti
-o~;?smmo ....
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
 Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
OPERACYJNA CHtRURGIA
NA SZCZEBLU
ZWIAZK6W TAKTYCZNYCH I ARMII
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
 Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
FFa?. A. 49. Sa c W CZ
OPERACYJNA CHIRURGIA
NA SZ~:ZEBW
ZWIAZKOW TAKTYCZNYCH I ARMII
Z ZARYSEM ANATOMO-CHIRURGICZNYM
PRZEKtAD Z ROSYJSKIEGO
POD REDAKCJA
Pik. doc. KAROLA SZANIEWICZA
1 !' V3 ...
^_ ~ ??'tea C~\. Q1
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
 Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
~'~ rs+ ~:
et c}w; uA '. --'Ptjlt tok
RAif 1N'='
O~
OD REDAKCJI
Tlulytaczenie na jgzyk poiski pc drgczrcika Geseleu*iczu ?Oper4cyjn,
chirurgia na szczeblu zzuigzk6w taktycznych i armii" nastrgezalo wiele
trudno.4ci? Najwi:iksze t,iidnos ' 'tikaly',z braku w polskisrb mianownic-
twie tekarskim wielu okreslen, dotyezacych zabiegow operacyjnych i lecz-
niczych, stosowanych na przediiich etopach ewakuacji medycznej, carry
naztn poszcteg6inuch etap6w. Dlatego za podstawti wziglismy mianownic-
two. zaproponow-pane pr ez ibepartament Slu?by Zdrowia MON, olkreslaja-
ce: leczniezo-eeoakluwyjne efapyjako punkty medyczne; caloks It zabie-
p6w, wykonywanych w celu zapobiegania zaka eniu w ranch postrza}o-
tvych. 5lo ,chirurgiczne opracowanie many"; opaskq uciskowa jako ;,kr-
pules"; szicy nakladane nu ranq"po uplyu,ie kilku dra ad pierwotnega ch,i-
rurgir,nego opracowania jako ,szw y pierwotne-od roczore" itp. Pozostawi-
1i.4ny us tlumaczeniu na jgzyk pciski rosyjskie nazwu niektorych przetttw-
row farmaceutycznych i lek6w, tnimo ie w Poisce sq to uiyeiu przetteory
podobne o iniaych taazwach.
W rozdzialach anatomiczl%ych pozostawwilismy n,oritenkiaatttrq laci;rsl;
rbazydejsl q j, zvs_ dz:e ycl ie azatcrr ;;q sty:; ,wal. A.aromiast na no-d-rtvc as o
pc2skiu stosowaliSm tam.; rj ie akttor uiywaf ckr le3t rosatjskich.
~~tz*r:,a l n~
Yz.
yi'.% -f3 ~.x..' r fr Rai;
Q
SR
? v
'?f Z R. W. I~~~~c~ei~Yres ,
3tsti' rr.o'_eYlt-
nv
dvFiEZG'~9dG'L,jG
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
 Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246A032100460001-4
p1k doc. hurol zariewicz
Kieruwnik Katedr?, Chirurgit Polorcej
Aka4emti M'edycinej w Lodzi
PRZEDMOWA
NACZELNEGO CHIRURGA SIL ZBPOSNWYCH ZSRR
Po zwycigskim zakonezeniu Wielkiej Wojny 'Knrodowcj zachodzi ho,
nie,cznu;% opublikowania do*wiadczen nagmmadzony ch przez chirurg6w
Yvojuinych w dziedzinie operacyjnej techniki.
Niezaleznie od duzej, wymagaj4cej dluzszego czasu pracy, poswigco-
nej zsumowaniu olbrzymi go zespolowego do?wiadczenia chirurgicznych
zaklad6w dywizji, armii, front6w i zapleeza, nalezy w chwili obecnej, dia
najblizszych praktycznvch cel6w, opisac operacyjnq chirurgiq uszkodzeri
postrzalowych w akiej postaci, jai: to bylo przyjgte na froncie. Rzecz jasna,
:e w tyrn wypadku zagadnienie powinno r+ot czzyt wiadomo?ci bardzo pa-
trzebInych zer6wno mlodym lekarzom bez dc5wiadczenia, jak i Iekarzom
z praktykq, kt6rzy jednakowoi nie pracowali w czynnej armii.
Nie nalezy uwazac, ze ra kazdym etapie ewakuacji istniejq swoi. to
wlasciwosci polowej, operacyjnej tech: iki. Gdyby tak bylo w rzeczy*cv-.-
stosci, to nalezaloby 4tpisac technikt wszystkich bez =.vs j tk:a zutaie 5t+.',
w konywanych na wszystkich etapach ewakuacji do zaplecza wl4cznie.
W rzeczywistoAci r6znice w wachlarzu i opisie wcjenno-polowych zabie-
g6w operacyjnJcii, w uszkedzeniach postrzalcwych w stositnku do tych
zabicg6w, ktore sq opisane w zwyklych pudreczmkach operacy ne chi-
rurgii. zaleia praede tvszvstk_im ort w arunk6 .-, _:;' ktt6r rrh adbywo is pra:ci
cnirurgou cif nnej armti. Warunki tr' z_ fe rut , ' i d ra ,Pasz ;zeJ6'zty.a
#rz~ padku :~ :. ~e tnej t ::tic.~i ~ra_r t ~ t4*L a7 syg' ' i tii, ~d z i fi si cd Wa-
ria~ v C ., Cd ti' ,_ a'~ ?3 _ 'pT t~f`9T;3ir ~ad.m"
fiy{e37tieD.. .~ 1t,.r' ~,?
i `{li Chi'SAix, / !'Iri1g4 i
strc ~ l a ,~ "t Q A t M+`L :" n i1 y. i. {?~~fL hIL;~kY lit, ~z}1Ltale l iL y Ir~lfitLL}
azci?~ewa F~.; n ~a ,kc: ti ,~c~ ,n3t~cy vhhiL'ur icztn J, podobaie jak DP v1.
rouarai:ale. ?e pray iak uluyonym planie ksiazki, preznaczonej dia
sluchacz ,c i studcntdw starszych rocznik6w wojakowych i cywilnych wyi.,
szv ch zaklad6w nauczania, kursantow instytut6w doskonalen#a lekarzy
i lekarzy chirurgow szpitali i BMS nie wlaczono do
'
Canika zabieg6.
operacyjnyclr ocznych, szezekowo-twarzow pa
la n olo czrrch y~elr, urologiczr~ych I oto-~lrino-
ry g y , poniewaz zabiegi to zasadniczo nie s4 Wykonywarle
przez og6lnych chirug6w, Ie\ z przeM odpowietich specjaliat6w w {wydzie-
Ionych oddzialach szpitalnych.
Opracowujgc drugie przejrzane i znacznie rozszerzone wydanfe wyko-
rzystalern, w odr6 nieniu ud pierwszego, w pewneI mlerze dace z
ogloszonych od 1941 do 1945 roku oraz z miesi kst~zek.
qczrilcbw I xbdor6 kowych front i za 1 ! prac nau-
P ecza. Poszczegolne zagadnfenia
w kierowanej przeze mnie katedrze o Oy,taxpracowane
peracyjnej chirurgil A 3oskiewakie- -
go Instyttitu Medyczncgo (per docenta Lubockiegro, do .a
nej, Parfientiewej, Sierowe Bo p~d-
], guslawskiej, ZabrilowejJ.:
Osobiste doswiadczenie, kt6re zyskalem w pierwszych .Istach wo jn
wzbogacilexn w czasie jednoroczne' o-
Lnocnika naczelnego chirurga I F ntu Ukrarrsk e r. stanowisltu ein
czlonka kkres ~ Po'!l 1;#erown#ctwe~r
pondenta Akademii Nauk Medycznych generala-gorumnika
sliazby medyeznej, zasiuionego dzialacza nauki M. N. Achutina.
Opracowam,e niektorych anatomo-clrirurgicznych zarys6w (rozdzial
XIII i XVII, czt!s6 ,Iicnczyna dolma" w rozdziale VII i inne) wzigl va sie-
bie doe. Lubocki.
Przy zestawieniu VII, XI i XV rozdzial6w anatomicznycb, a czgIciowo
i innych, swieto za podstawc m'aterialy z napisanych przeze mnie I D?N.
Lubockieg o artykul6w dia zespoiowych prat, kt6re ukazywaly Sig w swoim
czasie lub bYly przygotcawyw: e do druku po,d redakcjq naszego nauczy-
ciela, Sze =n zoo "loniya Ak-adc. ii u Med~ rznych genera l,-p,;ruc:z.-
3!ri%a S' bIy me y@:zne,, lT_?? s{' y: r ~l?u i~ a 1 ; > : t I e ra,-, i qtr'. , .
:'tmlYh Y?~ ?.3C~2 , ~@ odres3 EYT
si& I re vS?. .17 atnc....~.._. `-_ Z C/ In_~~ ., T P3 r ~i f.~ t "c r y . '3~? ~`>;ika =/~a~~u: 9. ~ -ri LA(Y" A M'MR 711
Opctrac'yjriai; c'IliM1 iv>n:: levia ika, ;tu%()svuin." leczniczyeh za`!la-
dach na szc'eblu zwigzk6w taktycznych. a wiec w salach operacyjnych
rnedyczno-sanitarnych batalion6w dywizji piechoty i medyczno-sanitar-
nych kompanii samodzielnych brygad piechoty, w istocie swojej nie po-
winna r6zi.i6 sic od techniki stosowanej w czasach pokojowyc;i w chirur-
gicznych klinikach i szpitalach, jako tez a4 techniki operacyjnej stosowa-
nej w czasie wojny w zakiadach zaplecza. ,iednakowoz warunki dzialal- -
notci chirurg6w w strefie ` dzialania zwi4zk6w taktycznych r6ini4 sic
w znacznym stopniu od warunk6w klinicznych i diatego technike zabie-
g6w operacyjnyeh nalczy przs ta\ i6 a tcgo punktu widzenia, mianowi--
cle w takiej postaci, w jakiej one s4 wykonywane w warunkach polo--
wych. Rownocze#nfe naigay pcdkre?1i6, ze nie mole bye' mowy o zad-
nych odstgpstwach od zasadniczych przepis6w chirurgicznej aseptyki i od
zwyklych zasad techniki chirurgicznej.
Na dywizyjnych punktach medycznych niekiedy spostrzega sie roz-
bieznok pomi@dzy prac4 Izby PrzYJe6 i operacyjno-opatrunkowego bloku.
Illatego wydaje sic r6wniez konieczne przedstawi6 og6lne zaaady chirur-
gicznej dzialaIno?ci na podstawie do?wiadczenia uzyskanego v, czasie
obecnej wojny przez bataliony medyczno-sanitrne.
Chirurdzy obsluguJ4cy tyly dywizji wykonuj4 zar6wno stosunkowo
nieznaczne, czasami latwe zabiegi'czynnego opracowania ran, jak i bardzo
odpowiedzialne, skomplikowane zabiegi, na przyklad w skojarzonych
ranach klatki piersiowej i brzucha. Na dywizyjne punkty medyczne ranni
przybyNaj4 w 6 - 8 - 12 godzin po zranieniu, jednaakowoz sytuacja tak-
tyczna i inne przeszkody mog4 by6 przyczynq bardziej pbznego dostarcze-
nia rannych. Prbcz tego ranni trac4 pewien okres czasu na odezekanie swo-
jej kolejki rr sail opatrunkowej. Wskutek Lego chirurg na DPM i ChPSzR
pierwszcj linii ma do rivni r;ia nil' ty-Iko zf= Li31Y yste, n i e pc3 v Ik m a-
n y m i Tai an-d, r..i 1 f riin,ir 1.d. p 1 4i i. k 1 a i% y $o, i za15_:i t ;t rap
rap--
7. Jffi'F~ (.' 4>J ~ ; :'7 a. s f.v J i, riL. y y r u.1 FtY~..
J4'~.'~^
du S -a,j y
1R ~O-
-' :- t.)W, - S '> iL 1. I.`3TC e ~kCI< =tl: t"JC 7 i
~'s. .a a - .a..: 3 u . . ~.{ ; ~~.r~~a /L . 5 ~s 3 x ki_IklkitVrth h.(i~: ipZ3~'EDIL ?o`,F3FjtWCh
Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246A032100460001-4
 Sanitized Copy Approved for Release 2010/02/16: CIA-RDP80T00246AO32100460001-4
rar,tr~~: :,:
~t~c>.~`ac tae i l~;o
lc'karze, kt6:z v nie kw~i)ii~k;
!JSt~t%C71lfg0 dQSWiac~-Posiadaj4
ii f t .l jT1Eaj C17irur,~ii. A ;'t~wnOC7
S
71Y# Ana
.e
W konane, operaejl, maj4cei za eel powstraymanie ro ze wczesile j, w pr,-
icst wyjzitkowo dune. Wczesn z-I+oju xa'r.r%enia,
na.sze y zabieg operacy jny jet ~y~,ow
j wojenno-polowej chirurgiczne doktyuy, tak jstk to 4 zasad4
generals-pulkownika ,sluiby nnedyczne S wYnika ze s16w
rnryjnY w ranat~h j mirno -a: ,W eg ope_
postrzalowych w celu za bi Y zabieg siq podstavq doktryny zakaiiu powinien
ryny wojenno-polowej ehilruVft :
(E. J. Smirnow, 1941).-i Czerwonej"
Wychodz4c z tego zaloienia, nale?y i.1,m ag celow n
P ed3i tw ieiiia w skond#nsoq,ane' S ihiejW4 pr6N
Hike i pewne okrehlone J p?` taci operucy jn~-
rodzaje dosttpbw operaeyjnych (w11czaj4c w to
i Podr6ine unieruchatnienie, b da a nieodl
operacyjnego), ktorych znajomos6 jest bezwz 3 `t o~~eniem zabiegu
dp&
grzcdnich etapow ewakuacji. g ~dnie konieczna
lekarza
Opisanie zabiegbw operacyjnych jest poprzedzone
Pomccy wszystkich eta ~~ zakreau
Pow ewakuacji na szczeblu
i organizacji bloku operacyjno.,opatrunkowegO' t tr cznyth
S4
zniektore dE;rxe sta st ~'~ w Pad~czniku
S4 a zawarte
abiegbw ymne o pracy ehirurgi ej afty- o wska
za w h do z ieg6w o o r rac3jnycb i do ewakuacji. Wszystkle wprowadzo-
Y o podziale ran, czgstoici zabiegbw operacyjnych
i inne, zostaly opracowane przez autora w czasie pracy rya stanowisku na-
czelnego eF irurga w N-tej szturmowej arrrii.
Naleic uwazac, ze niniejszy podrznik utozcn
zujleych uchwal I aukpwej Rady Medyc:bej p y na podstawie obowi4
rzy tarnego Zarzqdu Armii Czerwonej i naczelnegC uzefie Wojskowo-Sanit~kaze sie poayteczny d1a mlod ch lekatz 'rtga Armii Czerwonej,
y y, tym .ard.:iej, ze podr4eznik terL
o rtn ;I,, d( ANA prawie dwu ]at pracy V iicznvch rnedvc7no-s", -
nitarnych batalio naa c PT.
iaix'o tt: na tlutiittiadczeixi?i wlvkladania cEitr~~,.Kx
~D*} 97C w r q
1TC/civ s t`~~4uxl. i`w`r(ti C:Y ', c J _
" i. '~, ..~Q''Y'~Lg~i: ~/S'-an ~ 1~`f":rm i;, ,, r
W$TNP
Pomoc udzielana rannym w strefie dzialania zwi4zk6w taktycznych,
tj. dywizji piechoty lub zmotoryzowanych i pancernych brygad, odbywa
siq na kilku etapeFh: pierwszej pomocy udziela siq na szczeblu kompanii,
przediekarskiej pomocy - na batalionowvm punkcie medycznym (BPM),
lekarsklej --, na pulkawym punkcie medycznym (PP14I) i kwahfikowanej
c?irurgicznel -- na dywizyjnyrn punkcie needycznym (DPM). Dywizyjny
Punkt Medyczny zostaje rozwinigty przez samodzielny batalion medyczno-
sanitarny (BMS) dywizji lub pancernego albo zmotoryzowanego koi-pusu.
Do przednich etapbw pomocy chirurgiczne naleiy r6tvniez chirurgiczny
polowy szpital ruchomy (ChPSzR) pierwszej linii.
Wieloetapowos6 w leczeniu jest przyczyn4, :Re w celu rozpracowania
metcdd.operacyjnej chirurgii strefy dzialania ztvi;izkow taktycznych i armii
naleiy sic zapozna6 z w lasciwoseiarni pomocy udzielanej na poprzednich
etapach ewakuacji, kt6ra w dok duzym stopniu wplywa na wskazania do
zabiegbw operacyjnych na DPM i w ChPSzR pierwszej i drugiej linii oraz
na wyniki pooperecyjne.
Pomoc na szczeblu komponii ogrannza sit do tymczasowego zatamo-
wania krwolok6w (z nak):eenierri kre pulca przy istnieiacych wskazanl clr),
d11, rrd.wid1oweg( n 1fi enia r army. o`aobi t ii CJ +:h^P*fl1 t i oniek^idci'E#-
pti,,i
7 tf, .~ `
Ad-L` is 1 r }:Sf.i? S i.i 1T ~7Cs r :}(?.,~1 ~~Jt7 n~.~r,'r~ le^:3 Pyeh 7, rolm w 12'>? or4 '>:y s z Ld i [obt x.0 zd lY
ci t sn o ilea istniete ku tr-a-a
L
s - :at t $" ,""i4 -ix 1 ' _.?(t 1 'iiiCC:j't!s' ~R ~ ~? ~ hr=1
sY:nea o~.~,c, _,tv, a1 ec_. >r ,
1 bLb.. "t;
1'J t:P ?s .J 1 ~`
C'~L2 ~~117t a' z- c )1 Y2 :i r'o~i wc`~ej ro s2euenia zakresu 130mocy Chu ur-
L-:r. ncj Jo zmt,trc-, l.a acy iDP1 a.
1~ t!? DPM s~cir a? r;ic . c e rsl 1., nwa , n eio dadnt leczniczo-diagno-
_f m ~Yar? '' yrega je wedlu- :~~ tc:n i tr2ccl .p'3tCi$6F`v` ^''aIIlf yc1 or am n we-
tz s pitalr? i ewakuacyjn4 (wedlug :vskazazi) segre gacjc z zastosowa-
rliem kolorowego markowunia za pumocq segregacyjnych talon6w (wedlug
rozkazu Nr 206).
Segregacja Lannych na DPM przewiduje podzial rannych na trzy gru-
py: grupa pierwsza---- ciizko rani, przywiezieni w stanie wvstrzqsu; grupa
druga - lekko ranni (chudzacy); trzecirt gr,upq stanowia ranni z Srednio-
cic.zkimi uszkodzeniami (rys. 1).
R. 4. Szkic segregacji ranliych w i:grr ac,, zyn p1utFmie 'IS:,:
r - - cIQi, o :annt, ktdi z,y piz3 towvja w s- a- a t t ractric ) o e gacj,
przez le>carza prreai ti. 1LR scgrc4ac!' r1:x Ir a~~ ~~,~o an ti z:; Arui:th.J
rnrespflr haw/ch ii laTtr ! aa~-~ b *4i 3
t